Rozdział 8

Ósmy spacer poranny

Nagrano 11 maja 1973 roku nad brzegiem Pacyfiku w pobliżu Los Angeles. Śrila Prabhupadowi towarzyszą dr Singh i inni uczniowie.


Ewolucja świadomości

Dr Singh: Śrila Prabhupad, w Bhagavad-gicie napotkałem stwierdzenie, które mówi, że wszystkie 8 400 000 gatunków żywych istot zostały stworzone jednocześnie. Czy to prawda?

Śrila Prabhupad: Tak.

Dr Singh: Czy to znaczy, że są pewne żywe istoty, które bezpośrednio osiągają gatunki ludzkie, bez przechodzenia przez proces ewolucyjny?

Śrila Prabhupad: Tak. Żywe istoty przechodzą z jednej formy cielesnej do drugiej. Te formy już istnieją. Żywa istota po prostu przenosi się, tak jak człowiek przeprowadza się z jednego mieszkania do drugiego. Jedno mieszkanie jest pierwszej klasy, inne – drugiej klasy, a jeszcze inne – trzeciej. Przypuśćmy, że osoba z mieszkania niższej klasy przeprowadza się do mieszkania pierwszej klasy. Osoba jest ta sama, ale teraz, odpowiednio do tego, na co ją stać – czyli odpowiednio do karmy – może zająć mieszkanie wyższej klasy. Prawdziwa ewolucja nie oznacza rozwoju fizycznego, lecz rozwój świadomości. Rozumiesz?

Dr Singh: Myślę, że tak. Czy chcesz przez to powiedzieć, że jeśli ktoś upada do jednego z niższych stadiów życia, to musi stopniowo wznosić się do wyższych?

Śrila Prabhupad: Tak. Gdy zdobędziesz więcej pieniędzy, możesz przeprowadzić się do lepszego mieszkania. Jednakże mieszkanie to już istnieje. Nie znaczy to, że mieszkanie niższej klasy staje się mieszkaniem wyższej klasy. To jest bzdurna teoria Darwina. On powiedziałby, że mieszkanie stało się mieszkaniem wysokiej klasy. Współcześni naukowcy sądzą, że źródłem życia jest materia. Mówią, że wiele milionów lat temu istniała tylko materia, lecz nie było życia. My się z tym nie zgadzamy. Spośród tych dwóch energii – życia i materii – życie, czyli duch, jest energią pierwotną, wyższą, a materia jest energią pochodną, niższą.

Dr Singh: Czy istnieją one jednocześnie?

Śrila Prabhupad: Tak, ale duch jest niezależny, podczas gdy materia jest zależna. Na przykład ja mogę żyć nawet bez rąk czy nóg. Gdyby zostały amputowane, przeżyłbym. Dlatego nie jestem uzależniony od mych rąk i nóg; moje ręce i nogi są uzależnione ode mnie, duszy wewnątrz ciała.

Źródło różnorodnych form cielesnych

Dr Singh: Ale czy życie i materia powstają jednocześnie?

Śrila Prabhupad: Nie, nie "powstają" wcale. One już istnieją. Idea "powstawania" jest w naszych umysłach, ponieważ żyjemy w tym ograniczonym świecie, gdzie obserwujemy, że wszystko ma początek. Dlatego gdy myślimy o czymś, to automatycznie myślimy o "powstawaniu" tego. Ale tak naprawdę to materia i duch już istnieją. Kiedy się rodzę, to myślę, że moje narodziny są początkiem świata. Ale świat już istnieje. Innym przykładem jest ogień. Gdy rozpalasz ogień, to czy światło i ciepło pojawiają się później? Nie. Zawsze, kiedy rozpalamy ogień, równocześnie pojawia się światło i ciepło. Ale załóżmy, że myślę: "Teraz mam ogień, ale muszę poczekać, aż pojawi się światło i ciepło". Czy to nie głupota?

Dr Singh: Ale ogień jest źródłem ciepła i światła.

Śrila Prabhupad: Tak, lecz mimo to światło i ciepło istnieją jednocześnie z ogniem. Podobnie, wieczne żywe istoty mają wiele różnych wiecznych pragnień. I jednocześnie istnieją też różnego rodzaju gatunki, które odpowiadają tym różnym wiecznym pragnieniom.

Dr Singh: I żywe istoty są umieszczane w różnych ciałach odpowiednio do tych pragnień.

Śrila Prabhupad: Tak. Na przykład rząd buduje więzienie, ponieważ wie, że będą przestępcy. Więc kiedy przestępca jest sądzony i zostaje skazany, więzienie już istnieje, nawet przed rozprawą sądową. Podobnie, Bóg jest opisany jako sarva-jna, Ten, który wszystko wie. Zatem wie On, że niektóre żywe istoty staną się przestępcami i zbuntują się przeciwko służbie dla Niego. Ponadto zna różne pragnienia, które żywe istoty przyswajają sobie w świecie materialnym odpowiednio do trzech cech materialnej natury. Dlatego stwarza wszystkie gatunki życia od samego początku, aby zapewnić miejsce wszystkim uwarunkowanym duszom.

Trzema cechami materialnej natury są: sattva-guna [dobroć], rajo-guna [pasja] i tamo-guna [ignorancja]. Z tych trzech cech zbudowane są wszystkie obiekty w tym materialnym świecie, tak jak możemy zmieszać trzy podstawowe kolory (niebieski, czerwony i żółty), aby otrzymać miliony odcieni. Ta wielka umiejętność wymagana do poczynienia tych aranżacji istnieje w naturze. Według Bhagavad-gity (3.27): prakrteh kriyamanani gunaih karmani sarvaśah – "Wszystkie czynności spełniane są przez cechy natury materialnej". I te cechy manifestują się w różnego rodzaju gatunkach, które obejmują rośliny, drzewa, zwierzęta wodne, istoty ludzkie, półbogów, koty, psy i wiele innych – w sumie 8 400 000.

Najwyższy Pan rozprzestrzenia się jako Paramatma, czyli Dusza Najwyższa w każdym sercu. Dusza Najwyższa przebywa w ciele materialnym, jednakże nie jest materialna – chociaż jest pierwotnym źródłem materialnego ciała. Ponieważ światło i ciepło są energiami Słońca, Słońcu nigdy nie jest "za gorąco". Podobnie, dla Paramatmy nie ma różnicy między duchem a materią, ponieważ z Niej emanują zarówno energie materialne, jak i duchowe. Czasami widzimy, że chmury zasłaniają Słońce; ale w rzeczywistości jest to nasza niedoskonałość. My na tej planecie doświadczamy zarówno blasku słonecznego, jak i zachmurzenia, lecz na Słońcu – chociaż może ono być źródłem chmur – jest tylko blask słoneczny. Podobnie, podział na materię i ducha jest naszym doświadczeniem – nie Boga. Bez względu na to, czy przychodzi On w tak zwanym ciele materialnym czy w ciele duchowym, jest On zawsze duchowy. Dla Niego materia i duch są tym samym, ponieważ On jest źródłem tych energii. Może przemienić materię w ducha, a ducha, w materię.

H₂O plus moc mistyczna

Dr Singh: Chemicy i naukowcy myślą, że pewne pierwiastki umożliwiają powstawanie życia. Według nich pierwiastkami tymi są: węgiel, wodór, azot i tlen – główne pierwiastki, które łączą się, by uformować żywe jednostki. Wydaje mi się, iż Vedy nauczają, że aby żywa istota mogła się rozwinąć, najpierw duch musi wejść w te istniejące uprzednio pierwiastki. Czy nie tak?

Śrila Prabhupad: Tak. Na przykład ta ziemia zawiera wszystko, co jest potrzebne do rozwoju roślin, lecz najpierw musisz wsadzić do ziemi nasiono. Podobnie, matka ma w swym łonie wszystkie składniki potrzebne do stworzenia innego ciała, ale ojciec musi najpierw wprowadzić do łona spermę, czyli nasienie; wtedy może rozwinąć się dziecko. Pies formuje ciało psa, a człowiek formuje ciało ludzkie. Dlaczego? Ponieważ w ich ciałach znajdują się wszystkie wymagane składniki.

W moim ciele jest pewna ilość substancji chemicznych, w ciele mrówki znajdujemy mniejszą ich ilość, a większą w ciele słonia. Jeśli więc ja mogę stworzyć o wiele więcej substancji chemicznych niż mrówka, a słoń może stworzyć ich o wiele więcej niż ja, to wyobraźcie sobie, jaką ilość substancji chemicznych może stworzyć Bóg! To jest podstawa, w oparciu o którą naukowcy powinni rozważać, w jaki sposób wodór i tlen łączą się tworząc wodę. W przeciwnym razie nie będą mogli zidentyfikować źródła ogromnych ilości wodoru i tlenu potrzebnych do stworzenia oceanów. Lecz my możemy to zrobić. Ten wodór i tlen istnieją w virat-rupie, kosmicznym ciele Pana. Dlaczego naukowcy nie mogą zrozumieć tej prostej prawdy? Wodór i tlen łączą się, by stworzyć wodę w morzach. Ten fakt przyjmujemy tak my, jak i oni. Lecz naukowcy są zdumieni, gdy słyszą, że źródłem tych ogromnych ilości wodoru i tlenu jest w rzeczywistości acintya-śakti, czyli niepojęta moc mistyczna Pana.

Definicja "życia"

Dr Singh: W kręgach naukowych zauważyłem niezgodność opinii co do definicji żywego i martwego. Niektórzy mówią, że jeżeli jednostka może się rozmnażać, to jest żywa. Ponieważ pewne duże cząsteczki DNA wytworzone w laboratorium mogą się powielać, co znaczy, że dzięki własnej mocy potrafią odtworzyć inne łańcuchy cząsteczek, naukowcy twierdzą, że stworzyli życie. Niektórzy naukowcy mówią, że te molekuły DNA żyją, podczas gdy inni są zdania, że nie.

Śrila Prabhupad: Ponieważ jedni mówią to, a drudzy tamto, ich wiedza nie może być doskonała.

Dr Singh: Czy możemy zdefiniować żywe jako "posiadające świadomość", a nieżywe jako "pozbawione świadomości"?

Śrila Prabhupad: Tak, na tym polega różnica. Jak Kryszna mówi w Bhagavad-gicie (2.17): avinaśi tu tad viddhi yena sarvam idam tatam – "To, co przenika całe ciało, nie podlega zniszczeniu". Każdy może zrozumieć, co przenika całe ciało żywej istoty – jest to świadomość. Odpowiednio do naszej świadomości w chwili śmierci, otrzymujemy określoną formę cielesną. Jeśli posiadasz świadomość psa, otrzymasz ciało psa. A jeśli posiadasz świadomość boską, otrzymasz ciało półboga. Kryszna wszystkim daje swobodę przyjęcia takiego ciała, jakie pragną:

yanti deva-vrata devan
pitrn yanti pitr-vratah
bhutani yanti bhutejya
yanti mad-yajino 'pi mam

"Kto czci półbogów, narodzi się pomiędzy półbogami; kto czci upiory i duchy, narodzi się pomiędzy takimi istotami; kto oddaje cześć przodkom, pójdzie do przodków; a ci, którzy Mnie wielbią, będą żyć ze Mną". (Bg. 9.25)

Krytyka Darwina

Dr Singh: Jeśli istota ludzka nie osiągnie wyzwolenia, to czy musi przejść przez wszystkie 8 400 000 gatunków życia zanim znowu osiągnie formę ludzką?

Śrila Prabhupad: Nie, tylko w niższych formach życia żywa istota czyni postęp krok po kroku zgodnie z prawami natury. W ludzkiej formie życia jest obdarzona rozwiniętą świadomością – posiada swobodę decyzji. Jeśli więc ma zaawansowaną świadomość, nie otrzyma ciała psa czy kota; otrzyma następne ciało ludzkie.

prapya punya-krtam lokan
usitva śaśvatih samah
śucinam śrimatam gehe
yoga-bhrasto 'bhijayate

"Yogin, który nie odniósł sukcesu, po wielu, wielu latach przyjemności na planetach pobożnych żywych istot, rodzi się w rodzinie prawych ludzi albo w bogatej rodzinie arystokratycznej". (Bg. 6.41)

Słowo yoga-bhrastah odnosi się do osoby praktykującej yogę, która z tego czy innego względu nie mogła osiągnąć pełnego sukcesu. Nie ma tutaj kwestii ewolucji; ponownie otrzymuje ona ciało ludzkie. Nie otrzymuje ciała kota czy psa. Tak jak w przypadku mieszkań, o których rozmawialiśmy – jeśli zapłacisz więcej, otrzymasz lepsze mieszkanie. Nie musisz przeprowadzać się najpierw do mieszkania gorszej klasy.

Dr Singh: To, co powiedziałeś, jest całkowicie sprzeczne z teorią ewolucji Darwina.

Śrila Prabhupad: Darwin jest draniem. Czym jest ta jego teoria? My odrzucamy filozofię Darwina. Im bardziej ją odrzucamy, tym większy czynimy postęp w świadomości duchowej.

Dr Singh: Wielu naukowców wątpi w teorię Darwina. Lecz zwolennicy Darwina mówią, że życie powstało z materii i rozwinęło się z organizmów jednokomórkowych w wielokomórkowe. Wierzą, że wyższe gatunki, takie jak zwierzęta i ludzie, nie istniały na początku stworzenia.

Śrila Prabhupad: Darwin i jego zwolennicy są draniami. Jeśli na początku nie było wyższych gatunków, to dlaczego istnieją teraz? I dlaczego nadal istnieją gatunki niższe? Na przykład w chwili obecnej widzimy zarówno osobę rozwiniętą intelektualnie, jak i głupiego osła. Dlaczego oba te gatunki istnieją jednocześnie? Dlaczego forma osła nie rozwinęła się w gatunek wyższy i nie zaniknęła? Dlaczego nigdy nie widzimy, by małpa urodziła człowieka? Teoria Darwina, że życie ludzkie rozpoczęło się w takiej a takiej erze, jest nonsensem. Bhagavad-gita mówi, że możesz bezpośrednio przenieść się do jakiegokolwiek gatunku życia chcesz, odpowiednio do swoich wysiłków. Czasami podróżuję do Ameryki, czasami do Australii, a czasami do Afryki. Te kraje już istnieją. Ja jedynie przez nie podróżuję. Nie jest tak, że ponieważ przyjechałem do Ameryki, to stworzytem Amerykę albo stałem się Ameryką. I jest wiele krajów, których jeszcze nie widziałem. Czy to znaczy, że one nie istnieją? Naukowcy, którzy popierają Darwina, są nonsensami. Bhagavad-gita wyraźnie oznajmia, że wszystkie gatunki istnieją jednocześnie i że możesz osiągnąć ten, który chcesz. Możesz nawet wznieść się do królestwa Boga, jeśli tego pragniesz. Wszystko to oznajmił Pan Kryszna w Bhagavad-gicie.