Rozdział 1

Pierwszy spacer poranny

Nagrano 18 kwietnia 1973 roku w Cheviot Hills Park w Los Angeles. Śrila Prabhupadowi towarzyszą dr Thoudam Damodara Singh, Karandhara das adhikari, Brahmananda Swami i inni uczniowie.


Życie na innych planetach

Śrila Prabhupad: Żywe istoty znajdują się nawet na Słońcu i Księżycu. Co o tym sądzą naukowcy?

Dr Singh: Mówią, że życie tam nie występuje.

Śrila Prabhupad: To bzdura. Tam istnieje życie.

Dr Singh: Mówią, że na Księżycu nie ma życia, ponieważ go tam nie znaleźli.

Śrila Prabhupad: Dlaczego w to wierzą? Księżyc jest pokryty pyłem, lecz żywe istoty mogą żyć w tym pyle. Każda atmosfera jest odpowiednia do życia – każda atmosfera. Dlatego Vedy opisują żywe istoty jako sarva-gatah, co znaczy "istniejące w każdych warunkach". Żywa istota nie jest materialna. Chociaż jest zamknięta w materialnym ciele niczym w klatce, to sama nie jest materialna. A kiedy mówimy o różnych atmosferach, mamy na myśli różne warunki materialne.

Karandhara: Mówią, że atmosfera na Księżycu nie nadaje się do życia, lecz w sposób uzasadniony mogą powiedzieć tylko tyle, że nie jest odpowiednia dla życia takiego, jakie jest im znane.

Śrila Prabhupad: Vedy mówią, że żywa istota nie ma związku z rzeczami materialnymi. Nie można jej spalić, pociąć, wysuszyć czy zmoczyć. Jest to omówione w Bhagavad-gicie.

Dr Singh: Naukowcy sądzą, że wiedza, którą mają o życiu na tej planecie, musi odnosić się również do życia na innych planetach.

Śrila Prabhupad: Tak. Myślą przede wszystkim o sobie samych. Myślą w sposób ograniczony, w odniesieniu do własnych warunków. My nazywamy to "filozofią dr Żaby". [Śmiech.]

Pewnego razu żyła sobie w studni żaba. Kiedy przyjaciel powiedział jej o istnieniu Oceanu Atlantyckiego, zapytała go: "Co to jest ten Ocean Atlantycki?"

"To ogromny zbiornik wodny" – odpowiedział przyjaciel. "Jak duży? Dwukrotnie większy od tej studni?"

"O, nie... O wiele, wiele większy" – odpowiedział przyjaciel. "O ile większy? Dziesięć razy większy?" W ten sposób żaba wysilała swój mózg, ale jak można w ten sposób zrozumieć ogrom wielkiego oceanu? Nasze możliwości, nasze doświadczenia i nasza zdolność spekulacji są zawsze ograniczone. Spekulacje naukowców prowadzą jedynie do powstania tego typu żabiej filozofii.

Karandhara: Podstawą tego, co oni nazywają "naukową rzetelnością" jest to, że mówią tylko o tym, czego mogą bezpośrednio doświadczyć.

Śrila Prabhupad: Ty możesz mówić o swoim doświadczeniu, a ja mogę mówić o swoim. Dlaczego miałbym przyjąć twoje doświadczenie? Możesz być głupcem, więc dlaczego ja również miałbym stać się głupcem? Ty możesz być żabą, lecz przypuśćmy, że ja jestem wielorybem. Dlaczego miałbym uznać, że twoja studnia jest wszystkim? Ty masz swoją metodę zdobywania wiedzy naukowej, a ja mam swoją.

Dr Singh: Ponieważ naukowcy nie wykryli żadnej wody na powierzchni Księżyca, doszli więc do wniosku, że życie nie mogłoby tam przetrwać.

Śrila Prabhupad: Nie widzieli całej powierzchni Księżyca. Przypuśćmy, że ktoś przybyłby tutaj z innej planety, wylądował na Pustyni Arabskiej, a następnie wrócił do siebie. Czy mógłby dojść do jakichś pewnych wniosków co do natury całej Ziemi? Jego wiedza nie byłaby kompletna.

Karandhara: Mają urządzenie do wykrywania wody Mówią, że wy słali to urządzenie, by okrążyło Księżyc, i doszli do wniosku, że na Księżycu nie ma wody, a zatem nie ma tam życia.

Śrila Prabhupad: Nawet jeśli na pozór nie ma tam wody, tak jak na Słońcu, to mimo to znajdują się tam żywe istoty Jak na pustyni pozornie pozbawionej wody rośnie kaktus?

Karandhara: Pobiera wodę z atmosfery.

Śrila Prabhupad: Tak, ponieważ atmosfera zawiera wszystkie elementy potrzebne do utrzymania życia: ziemię, wodę, ogień, powietrze i eter. Elementy te obecne są we wszystkim co materialne. Na przykład, w moim ciele znajduje się woda, chociaż nie możesz jej zobaczyć. Podobnie, nie widzisz w mym ciele ognia, a jednak jest ono ciepłe. Skąd pochodzi to ciepło? Nie widzisz żadnego ognia. Czy widzisz jakiś ogień palący się w moim ciele? Skąd więc pochodzi to ciepło? Jaka jest odpowiedź?

Wszechświat w atomie

Śrila Prabhupad: Wszelka materia stanowi kombinację pięciu elementów fizycznych (ziemi, wody, ognia, powietrza i eteru) oraz trzech elementów subtelnych (umysłu, inteligencji i fałszywego ego).

Karandhara: Zgodnie z nauką wedyjską energia materialna bierze początek z fałszywego ego, dalej rozwija się w inteligencję, potem w umysł, a następnie w elementy fizyczne – eter, powietrze, ogień itd. Tak więc te same podstawowe składniki znajdują się w całej materii. Czy nie tak?

Śrila Prabhupad: Tak. Stworzenie materialnego wszechświata jest niczym wyrastanie ogromnego drzewa figowego z maleńkiego nasienia. Nikt nie może zobaczyć drzewa w nasieniu, lecz znajdują się w nim wszystkie składniki konieczne do wyrośnięcia drzewa, łącznie z potrzebną do tego inteligencją. W rzeczywistości każde ciało jest po prostu próbką wszechświata. Twoje ciało i moje ciało są różnymi wszechświatami, małymi wszechświatami. Toteż znajduje się w nich wszystkich osiem elementów materialnych, tak jak w całym wszechświecie. Podobnie, innym wszechświatem jest ciało owada.

Karandhara: A co, jeśli chodzi o atom?

Śrila Prabhupad: Ta sama formuła odnosi się i do atomu: wszystkie te elementy są również w atomie. Anor aniyan mahato mahiyan. (Katha Upanisad 1.2.20) Oznacza to, że bez względu na to, czy coś jest ogromne czy też niezmiernie małe, zbudowane jest z tych samych podstawowych elementów. Ta prawda obowiązuje wszędzie w tym materialnym świecie. Tak jak mały damski zegarek zawiera wszystkie mechanizmy potrzebne do jego sprawnego funkcjonowania, tak również mrówka ma wszelką konieczną substancję mózgową potrzebną do tego, aby mogła sprawnie kierować swoimi sprawami. Jak to możliwe? Aby udzielić poprawnej odpowiedzi, musiałbyś uważnie zbadać tkanki mózgowe mrówki. Ale tego nie możesz zrobić. A ponadto, są niezliczone insekty, które są mniejsze od mrówki. Więc za tymi wszystkimi szczegółowymi czynnościami musi kryć się jakiś mechanizm. Ale naukowcy nie są w stanie go odkryć.

Względność i wiedza

Śrila Prabhupad: Wszystkie żywe istoty posiadają inteligencję niezbędną do wykonywania czterech podstawowych czynności: jedzenia, spania, stosunków seksualnych i obrony. Te cztery zasady istnieją nawet w atomie. Istota ludzka różni się jedynie tym, że posiada dodatkową inteligencję, dzięki której może zrozumieć Boga. Na tym polega różnica. Ahara-nidra-bhaya-maithunam ca samanam etat paśubhir naranam. Jedzenie, spanie, seks i obronę można znaleźć wszędzie. Widzieliście, jak rosną drzewa. Gdziekolwiek znajduje się sęk, kora nie rozrasta się w ten sposób, lecz tak. [Śrila Prabhupad pokazuje gestami, że kora drzewa nie rozwija się na sęku, lecz dookoła niego.] Drzewo posiada inteligencję: "Jeśli pójdę tą drogą, natrafię na przeszkody, więc będę rosnąć tak". Lecz gdzie są jego oczy? Jak może widzieć? Ma inteligencję. Ta inteligencja może nie być tak rozwinięta jak nasza, tym niemniej jest to inteligencja. Podobnie, dziecko również ma inteligencję, chociaż nie tak rozwiniętą jak inteligencja jego ojca. We właściwym czasie, kiedy dziecko otrzyma ciało takie, jakie ma ojciec, jego inteligencja w pełni rozwinie się i zamanifestuje.

Dr Singh: Zatem inteligencja jest rzeczą względną.

Śrila Prabhupad: Tak. Wszystko jest względne. Ty masz swoje ciało, swoją długość życia, swoją inteligencję, a mrówka ma swoją. I my i mrówka żyjemy sto lat, ale długość tego stuletniego okresu tycia jest dostosowana do naszych ciał. Nawet Brahma, najdłużej żyjąca istota w tym wszechświecie, żyje sto lat. Nam może się wydawać, że mrówka żyje zaledwie kilka dni. Tak samo na innych planetach, które posiadają inną atmosferę niż Ziemia, istnieją formy życia dostosowane do tamtejszych warunków. Ale naukowcy próbują rozpatrywać wszystko z punktu widzenia Ziemi. To bzdura. Dlaczego to robią? Jeśli w całej manifestacji kosmicznej obowiązuje prawo względności, to dlaczego naukowcy mówią, że życie na innych planetach musi odpowiadać warunkom, jakie istnieją na tej planecie?

Vedy informują nas, że wiedza musi zawsze brać pod uwagę deśa-kala-patra. Deśa znaczy "warunki", kala znaczy "czas", a patra znaczy "dany przedmiot". Poznając cokolwiek musimy brać pod uwagę te trzy elementy. Na przykład, ryba czuje się bardzo dobrze w wodzie, a my drżymy już na brzegu morza. Jest tak dlatego, że moja deśa-kala-patra różni się od deśa-kala-patra ryby. Ale jeśli dojdziemy do wniosku, że mewy również będą trzęsły się z zimna w wodzie, to jest to nonsens. Ich deśa-kala-patra jest jeszcze inna. W materialnej manifestacji kosmicznej znajduje się 8 400 000 gatunków życia, i każdy gatunek musi dostosować się do innych warunków. Nawet na tej planecie: nie możesz pojechać na Alaskę i żyć tam wygodnie, chociaż jest to Ameryka. Tak samo, żywe istoty, którym odpowiada życie na Alasce, nie przybywają tutaj.

Karandhara: Zatem podstawą względności jest nasze indywidualne położenie.

Śrila Prabhupad: Tak. Dlatego istnieje powiedzenie, że to, co jest pokarmem dla jednych, dla drugich jest trucizną.

Brahmananda: Ponieważ naukowcy nie są w stanie utrzymać się przy życiu na Księżycu, to myślą, że nikt nie może.

Dzień trwający 8,6 miliarda lat

Dr Singh: Problem w tym świecie polega na tym, że praktycznie każdy widzi wszystko z perspektywy własnych warunków – a to jest nonsens.

Uczeń: Ktoś, kto nigdy nie opuścił swej wioski, myśli, że jego wioska jest całym światem.

Śrila Prabhupad: Tak. Żaba zawsze ocenia wszystko z punktu widzenia swojej studni. Nie potrafi myśleć inaczej. Ocean jest wielki, lecz ona myśli o wielkości oceanu w kategoriach odpowiadających jej własnej wielkości. Podobnie, Bóg jest wielki, lecz my myślimy o Nim z perspektywy względnej wielkości, wielkości odpowiadającej naszej własnej. Są pewne owady, które rodzą się nocą, rozwijają się nocą, nocą wydają potomstwo i umierają – wszystko przed świtem. Nigdy nie widzą światła dziennego. Więc jeśli dojdą do wniosku, że światło dzienne nie istnieje, to jest to nonsens. W ten sam sposób, kiedy dowiadujemy się z śastr (pism objawionych, że długość życia Brahmy równa jest milionom naszych lat, nie wierzymy w to. Mówimy: "Jak to możliwe?" Ale Bhagavad-gita (8.17) mówi: sahasra-yuga-paryantam ahar yad brahmano viduh – "Cztery miliardy trzysta milionów lat ziemskich równa się dwunastu godzinom Brahmy". Nawet polityczny przywódca Indii, który słynął jako wielki znawca Gity, nie był w stanie zaakceptować tej informacji. Powiedział, że to spekulacja. Taki drań! A mimo to uznawany jest za wpływowego uczonego. Na tym polega problem. Dranie i głupcy uchodzą za uczonych i filozofów i dlatego zwodzą cały świat.