Rozdział 28 – Związek z Najwyższym

Pan Caitanya nie przyjął oznajmienia Ramanandy Raya, które ten przytoczył z Visnu Purany, ponieważ' Pan chciał odrzucić klasę filozofów znanych jako karma-mimamsa. Zwolennicy karma-mimamsa przyjmują, że Bóg jest uzależniony od działania danej osoby. Ich wniosek jest taki, że jeśli osoba ta właściwie spełnia swoje obowiązki, to Bóg jest zobowiązany obdarzyć ją dobrymi rezultatami. Tak więc z tego oznajmienia Visnu Purany można zrozumieć, że Visnu, Najwyższy Pan, nie ma niezależności, ale jest zobowiązany nagradzać pracującego pewnym rodzajem rezultatu. Taki uzależniony cel ulega czcicielowi, który przyjmuje Najwyższego Pana za zarówno osobowego, jak i bezosobowego, w zależności od upodobania. W rzeczywistości, filozofia ta podkreśla bezosobową cechę Najwyższej Absolutnej Prawdy. Pan Caitanya nie pochwalał takiego impersonalizmu, dlatego też odrzucił go.

"Powiedz mi, czy znasz coś poza tą koncepcją Najwyższej Absolutnej Prawdy," powiedział w końcu Pan Caitanya.

Ramananda Raya zrozumiał cel Pana Caitanya i, oznajmiając, że lepiej jest wyrzec się rezultatów czynności karmicznych, przytoczył werset z Bhagavad-gity:

yat karosi yad aśnasi
yaj juhosi dadasi yat
yat tapasyasi kaunteya
tat kurusva mad-arpanam

"Cokolwiek czynisz, spożywasz, składasz w ofierze i dajesz w darze, jak również wszelkie wyrzeczenia, które praktykujesz, powinny być, O synu Kunti, ofiarą dla Mnie." (Bg. 9.27) Jest również podobny ustęp w Śrimad-Bhagavatam (11.2.36), który oznajmia, że wszystko, swoje czynności dla rezultatów, ciało, mowę, umysł, zmysły, inteligencję, duszę i guny natury, należy podporządkować Najwyższej Osobie Boga, Narayanowi.

Pan Caitanya jednakże odrzucił i to oznajmienie, mówiąc, "Jeśli znasz coś wyższego, przytocz to."

Ofiarowanie wszystkiego Najwyższej Osobie Boga, jak zostało to polecone w Bhagavad-gicie i Śrimad-Bhagavatam, jest lepsze od bezosobowego stanowiska, kiedy ktoś usiłuje uzależnić Najwyższego Pana od swojej pracy, ale mimo to brakuje tam podporządkowania czynności Najwyższemu Panu. Identyfikacja działającego z egzystencją materialną nie może ulec zmianie bez właściwego przewodnictwa. Takie karmiczne działanie, czyli działanie dla rezultatów, przedłuża naszą materialną egzystencję. Działający otrzymuje radę, aby rezultaty swojej pracy ofiarował Najwyższemu Panu, ale nie ma tutaj informacji; w jaki sposób wydostać się z materialnego uwikłania. Dlatego Pan Caitanya odrzucił tę propozycję.

Kiedy jego sugestia została dwukrotnie odrzucona, Ramananda zaproponował, że należy porzucić swoje zajęcia zawodowe i, uwalniając się od przywiązań, wznieść się na plan transcendentalny. Innymi słowy, polecił on całkowite wyrzeczenie się światowego życia, i aby poprzeć ten pogląd, zacytował pewne stwierdzenie ze Śrimad-Bhagavatam (11.11.32), w którym Pan mówi: "W pismach świętych opisałem rytualistyczne zasady i sposób, w jaki można osiągnąć pozycję służby oddania. Jest to najwyższa doskonałość religii." Ramananda zacytował również zalecenie Pana Kryszny z Bhagavad-gity:

sarva-dharman parityajya
mam ekam śaranam vraja
aham tvam sarva-papebhyo
moksayisyami ma śucah

"Porzuć wszelkie rodzaje religii i po prostu podporządkuj się Mnie. Ja będę chronił cię od wszelkich skutków grzechu. Nie obawiaj się." (Bg.18.66)

Pan Caitanya również odrzucił tę trzecią propozycję, gdyż pragnął zademonstrować, że wyrzeczenie samo w sobie nie jest wystarczające. Musi być jakieś pozytywne zaangażowanie. Bez takiego pozytywnego zaangażowania nie można osiągnąć najwyższego stanu doskonałości. Na ogół są dwa rodzaje filozofów w wyrzeczonym porządku życia. Celem jednego jest nirvana, a celem drugiego jest bezosobowy blask Brahmana. Tacy filozofowie nie są w stanie wyobrazić sobie, że mogą dotrzeć poza nirvanę i blask Brahmana, aż do planet Vaikuntha nieba duchowego. Ponieważ w zwykłym wyrzeczeniu nie ma koncepcji planet duchowych i duchowych czynności, Pan Caitanya odrzucił również tę trzecią propozycję.

Następnie Ramananda Raya podał więcej dowodów z Bhagavad-gity:

brahma-bhutah prasannatma
na śocati na kanksati
samah sarvesu bhutesu
mad-bhaktim labhate param

"Ten, kto jest usytuowany w taki transcendentalny sposób – od razu realizuje Najwyższego Brahmana. Nie rozpacza nigdy ani niczego nie pragnie, jednakowo ustosunkowanym będąc do każdej żywej istoty. W tym stanie osiąga czystą służbę oddania dla Mnie." (Bg. 18.54) Ramananda Raya najpierw zaproponował służbę oddania z wyrzeczeniem się czynności dla rezultatu, ale tutaj sugeruje, że służba oddania w pełni wiedzy i realizacji duchowej jest wyższa.

Pan Caitanya jednakże odrzucił i tę propozycję, ponieważ jedynie przez wyrzeczenie się materialnych rezultatów w realizacji Brahmana nie realizuje się świata duchowego i duchowych czynności. Chociaż po osiągnięciu stanu realizacji Brahmana jest się wolnym od zanieczyszczenia materialnego, to stan ten nie jest doskonały, gdyż nie ma tam pozytywnego zaangażowania w czynności duchowe. Ponieważ jest to nadal na planie mentalnym, jest to coś zewnętrznego. Czysta żywa istota nie jest wyzwolona dopóty, dopóki nie jest w pełni zaangażowana w czynności duchowe. Tak długo, jak długo ktoś jest pogrążony w myślach o czymś bezosobowym albo w myślach o próżni, jego wejście w wieczne, szczęśliwe życie wiedzy nie jest zupełne. Kiedy wiedza duchowa nie jest kompletna, to wówczas nie osiąga się sukcesu w próbie oczyszczenia umysłu z wszelkiej materialnej różnorodności. W ten sposób niweczone są wysiłki impersonalistów, by opróżnić umysł przez sztuczną medytację. Oczyszczenie umysłu z wszelkich materialnych koncepcji jest rzeczą bardzo trudną. Jak oznajmia to Bhagavad-gita:

kleśo 'dhikataras tesam
avyaktasakta-cetasam
avyakta hi gatir duhkham
dehavadbhir avapyate

"Bardzo trudno jest zrobić postęp tym, których umysły przywiązane są do niezamanifestowanej, bezosobowej cechy Najwyższego Pana, gdyż podążanie tą ścieżką zawsze sprawia wiele kłopotu istotom wcielonym." (Bg. 12.5) Wyzwolenie, które jest osiągane przez taką bezosobową medytację, nie jest kompletne; dlatego Pan Caitanya odrzucił je.

Po tym, jak i jego czwarta propozycja została odrzucona, Ramananda Raya powiedział, że najwyższym stanem doskonałości jest służba oddania pełniona bez jakiejkolwiek próby kultywacji wiedzy czy spekulacji umysłowej. Aby poprzeć ten pogląd, przytoczył dowody ze Śrimad-Bhagavatam (10.14.3), gdzie Pan Brahma mówi Najwyższej Osobie Boga:

jnane prayasam udapasya namanta eva
jivanti san-mukharitam bhavadiyavartam
sthane sthitah śruti-gatam tanu-van-manobhir
ye prayaśo 'jita jito 'py asi tais tri-lokyam

"Mój drogi Panie, należy porzucić zarówno monistyczną spekulację, jak i kultywację wiedzy. Należy rozpocząć swoje duchowe życie w służbie oddania poprzez przyjmowanie informacji o czynnościach Pana od zrealizowanego bhakty Pana. Jeśli ktoś kultywuje życie duchowe przestrzegając tych zasad i podążając uczciwą ścieżką życia, to chociaż Ty Panie jesteś niezwyciężony, zostajesz pokonany przez taki proces."

Kiedy Ramananda Raya zaprezentował tę propozycję, Pan Caitanya natychmiast powiedział, "Tak, to jest prawidłowe. W tym wieku nie można osiągnąć wiedzy duchowej przez wyrzeczenie, przez czynności karmiczne w zmieszanej służbie oddania, czy przez kultywację wiedzy. Ponieważ w większości ludzie są bardzo upadli i ponieważ nie ma czasu na wzniesienie ich przez proces stopniowy, najlepszym wyjściem, według Pana Caitanyi, jest pozostawienie ich w takiej sytuacji, w jakiej się znajdują, z jednoczesnym zaangażowaniem ich w słuchanie o czynach Najwyższego Pana, gdyż takie czyny zostały wyjaśnione w Bhagavad-gicie i Śrimad-Bhagavatam. Transcendentalny przekaz pism świętych powinien być otrzymywany z ust zrealizowanych dusz. Tak więc dana osoba może pozostawać w tych warunkach życia, w jakich się znajduje, a mimo to czynić postęp duchowy. W ten sposób z pewnością można uczynić postęp i w pełni zrealizować Najwyższą Osobę Boga.

Chociaż Pan Caitanya przyjął te zasady, mimo to poprosił Ramanandę Raya, aby dalej wyjaśniał zaawansowaną służbę oddania. W ten sposób Pan Caitanya dał mu szansę dyskutowania stopniowego postępu od zasad varnaśrama-dharma (czterech kast i czterech porządków życia duchowego). Pan Caitanya odrzucił varnaśrama-dharmę i ofiarowanie karmicznych czynności, ponieważ w zakresie pełnienia służby oddania jest bardzo mało pożytku z takich zasad. Bez samorealizacji, sztuczne metody służby oddania nie mogą być przyjęte za czystą służbę oddania. Zrealizowana czysta służba oddania jest całkowicie różna od transcendentalnego zaangażowania wszelkiego innego rodzaju. Najwyższy stan zaangażowania transcendentalnego jest zawsze wolny od wszelkich materialnych pragnień, wysiłku dla osiągnięcia rezultatów i spekulatywnych wysiłków w dziedzinie wiedzy. Osoba na tym najwyższym etapie koncentruje się jedynie na pomyślnym spełnianiu czystej służby oddania.

Ramananda Raya zrozumiał pobudki Pana Caitanyi; dlatego oznajmił, że najwyższym stanem doskonałości jest osiągnięcie czystej miłości Boga. Jest pewien bardzo wspaniały werset w Padyavali, który, jak jest powiedziane, został skomponowany przez samego Ramanandę Raya. Znaczenie tego wersetu jest następujące: "Dopóki żołądek niepokoi głód i dana osoba pragnie jeść i pić, to może ona osiągnąć zadowolenie przez przyjęcie pożywienia. Podobnie, może być wiele parafernaliów dla wielbienia Najwyższego Pana, ale kiedy zostaje to zmieszane z czystą miłością Boga, staje się rzeczywistym źródłem transcendentalnego szczęścia." Ramananda Raya ułożył również inny werset, który oznajmia, że nawet po milionach, milionach narodzin, nie można dojść do istoty służby oddania, ale jeśli ktoś, tak czy inaczej, pragnie osiągnąć służbę oddania, to będzie to możliwe przez obcowanie z czystym bhaktą. Zatem należy mieć mocne pragnienie zaangażowania w służbę oddania. W tych dwóch wersetach Ramananda Raya opisał zasady regulujące i dojrzałą miłość Boga. Pan Caitanya chciał doprowadzić go do etapu dojrzałej miłości Boga, i pragnął, aby mówił on z tej platformy. Zatem dyskusja pomiędzy Ramananda Rayą a Panem Caitanyą przebiega w oparciu o zasady miłości Boga.

Kiedy miłość Boga wznosi się do platformy osobowej, jest ona zwana prema-bhakti. Na początku prema-bhakti, określony związek pomiędzy Najwyższym Panem a bhaktą nie jest jeszcze ustanowiony, ale kiedy prema-bhakti rozwija się, związek z Najwyższym Panem manifestuje się w różnych transcendentalnych smakach. Pierwszym etapem jest służenie, gdzie Pan jest mistrzem, a bhakta wiecznym sługą. Kiedy Pan Caitanya zaakceptował ten proces, Ramananda Raya opisał związek pomiędzy sługą i Panem. Jak opisano w Śrimad-Bhagavatam (9.5.16), Durvasa Muni, wielki mistyk yogin, który uważał się za bardzo zaawansowanego, zazdrościł Maharajowi Ambarisie, który był znany jako największy bhakta tego czasu. Kiedy Durvasa Muni usiłował niepokoić Maharaja Ambarisę, spotkała go wielka porażka i został pokonany przez sudarśana-cakrę Pana. Durvasa Muni przyznał się do błędu i powiedział, "Dla czystych bhaktów, którzy są zawsze zaangażowani w transcendentalną służbę miłości dla Pana, nic nie jest niemożliwym, gdyż samo imię Najwyższego Pana, któremu służą, jest wystarczające dla wyzwolenia."

W Stotraratna (46), Yamunacarya pisze: "Mój Panie, osoby, które trzymają się z dala od Twojej służby, są w beznadziejnej sytuacji. Działając dla własnej korzyści, nie otrzymują żadnego poparcia od wyższego autorytetu. Dlatego pragnę, aby nadeszła ta chwila, kiedy będę mógł w pełni zaangażować się w Twoją transcendentalną służbę miłości bez jakiegokolwiek pragnienia satysfakcji materialnej i bez przywiązania do platformy umysłu. Jedynie kiedy zaangażuję się w taką czystą służbę oddania, będę mógł cieszyć się rzeczywistym życiem duchowym."

Usłyszawszy to oznajmienie, Pan poprosił Ramanandę Raya, aby posunął się jeszcze dalej w swoich rozważaniach.