Rozdział 20 – Pod przewodnictwem jednego władcy

 

Yamaraja rzekł: "Drodzy słudzy, uznaliście mnie za Najwyższego, a w rzeczy samej nie jestem Nim. Ponad mną i wszystkimi innymi półbogami, z Indrą i Candrą włącznie, usytuowany jest jeden najwyższy władca i kontroler. Częściowym Jego przejawieniem są Brahma, Visnu i Śiva, odpowiedzialni za stwarzanie, utrzymywanie i niszczenie wszechświata. Jest On jak osnowa i wątek w tkaninie.

Kierujący wozem zaprzężonym w woły przeprowadza linę przez nozdrza zwierząt, by móc nimi powozić. Podobnie Bóg, Najwyższa Osoba, związuje ludzi linami swych słów zawartych w Wedach, które nadają nazwy i zalecają określone obowiązki różnym warstwom społecznym (braminom, ksatriyom, vaiśyom i śudrom). Ze strachu przed Najwyższym Panem członkowie tych warstw czczą Go ofiarowując Mu rozmaite rzeczy stosownie do swych zajęć.

Ja, Yamaraja; Indra – władca niebios; Nirrti; Varuna – bóg wód; Candra – bóg księżyca; Agni – bóg ognia; Pan Śiva; Pavana – bóg powietrza; Pan Brahma; Surya – bóg słońca; Viśvasu; ośmiu Vasu; Sadhyowie; Marutowie; Rudrowie; Siddhowie; Marici oraz inni znakomici mędrcy odpowiedzialni za funkcjonowanie poszczególnych elementów we wszechświecie, a także najlepsi spośród półbogów pod przewodnictwem Brhaspatiego i wielcy mędrcy z Bhrgu na czele jesteśmy z pewnością wolni od wpływu dwu dominujących gun natury, a mianowicie pasji oraz ignorancji. Mimo iż ma na nas wpływ guna dobroci, nie jesteśmy zdolni pojąć działania Boga, Najwyższej Osoby. Cóż w takim razie powiedzieć o innych, którzy zwiedzeni iluzją jedynie spekulują na Jego temat?

Jak poszczególne części ciała nie mogą ujrzeć oczu, tak żywe istoty nie mogą ujrzeć Najwyższego Pana, przebywającego w sercu każdego jako Naddusza. Ani za pośrednictwem zmysłów, ani umysłu, ani powietrza życia, ani myśli, ani słów żywe istoty nie zdołają przekonać się o prawdziwej pozycji Najwyższego".

(Śrimad Bhagavatam 6.3.12-16)

Jeden najwyższy władca



Yamaduci podejrzewali, że musi istnieć ktoś postawiony wyżej nawet od Yamarajy. Ten, by rozwiać ich wątpliwości, od razu odparł, że jest jeden najwyższy kontroler. Yamaraja sprawuje władzę nad niektórymi poruszającymi się żywymi stworzeniami, a mianowicie nad ludźmi, lecz zwierzęta, które także mają zdolność ruchu, nie podlegają mu. Jedynie istoty ludzkie mają świadomość dobra i zła, a spośród nich tylko te, które popełniają grzechy, podlegają Yamarajy. Jest on więc zwierzchnikiem, lecz nielicznych istot. Inni półbogowie władają innymi działami wszechświata, ale ponad nimi wszystkimi stoi najwyższy władca – Kryszna. Iśvarah paramah krsnah. Ci, którzy odpowiedzialni są za funkcjonowanie określonych działów wszechświata, nic nie znaczą w porównaniu z Kryszną. On sam stwierdza w Bhagavad-gicie (7.7): "Mój drogi Dhananjayo (Arjuno], nikt nie stoi wyżej ode Mnie". Dlatego Yamaraja niezwłocznie rozwiał wątpliwości swych pomocników i potwierdził istnienie najwyższego kontrolera.

W świecie materialnym każdy podlega prawom natury bez względu na to, kim jest. Człowiekiem, półbogiem, zwierzęciem, drzewem czy inną rośliną rządzą prawa natury, za którymi stoi Bóg, Najwyższa Osoba. Znajduje to potwierdzenie w słowach Kryszny w Bhagavad-gicie (9.10): mayadhyaksena prakrtih suyate sa-caracaram. "Natura materialna działa pod Moją kontrolą i to ona stwarza wszelkie ruchome i nieruchome istoty". Tym sposobem Kryszna włada machiną natury.

 

Ramy varn i aśramów



W odróżnieniu od innych żywych istot, ludzie podlegają nakazom Wed dotyczącym podziału na warstwy społeczne (varna) i duchowe etapy życia (aśrama). W przeciwnym wypadku nie zdołaliby ujść karze wymierzanej przez Yamaraja. Chodzi o to, że każdy człowiek powinien wznieść się do poziomu bramina, najbardziej inteligentnej osoby, po czym jeszcze wyżej, by stać się wielbicielem Visnu (vaisnava). Na tym polega doskonałość życia. Bramini, ksatriyowie, vaiśyowie oraz śudrowie mogą wznieść się dzięki czczeniu Pana stosownie do zalecanych im czynności (sve sve karmany abhiratah samsiddhirm labhate narah). Podział na varny i aśramy jest konieczny do egzekwowania od ludzi właściwego wykonywania obowiązków oraz zapewnienia im spokojnego życia. Każdemu zaleca się jednak czczenie wszechprzenikającego Najwyższego Pana (yena sarvam idam tatam). Kto przestrzega tych wskazówek pism wedyjskich i czci Boga stosownie do swych możliwości, osiąga doskonałość. Potwierdza to Śrimad Bhagavatam (1.2.13):

atah pumbhir dvija-śrestha
varnaśrama-vibhagaśah
svanusthitasya dharmasya
samsiddhir hari-tosanam

"Uważa się zatem, o najlepsi spośród dwakroć urodzonych, że najwyższą doskonałością możliwą do osiągnięcia na drodze spełniania przepisanych obowiązków (dharma), zależnych od warstwy społecznej i etapu życia, jest zadowolenie Najwyższego Pana". System varn i aśramów oferuje idealną metodę osiągnięcia gotowości do powrotu do domu, do Boga, ponieważ celem każdej varny i każdego aśramu jest zadowolenie Pana. Dokonać tego można przestrzegając wskazówek prawdziwego mistrza duchowego, co przynosi doskonałość w życiu. Najwyższy Pan jest obiektem czci i każdy oddaje Mu ją pośrednio bądź bezpośrednio. Ci, którzy czczą Go bezpośrednio, szybko dostępują wyzwolenia, a ci, którzy oddają Mu cześć pośrednio, muszą poczekać na nie dłużej.

Słowa namabhir vaci w wersecie 13 (namabhih – różnymi imionami; vaci – językiem Wed;) są bardzo ważne. W systemie varn i aśramów jest osiem kategorii – bramin, ksatriya, vaiśya, śudra, brahmacarin, grhastha, vanaprastha i sannyasin. Vak, czyli nakazy wedyjskie, wytyczają drogę każdej z nich. Wszyscy powinni oddawać cześć Najwyższemu Panu i wykonywać obowiązki zalecane w Wedach.

Pod kontrolą trzech gun natury



Na ludzi oraz inne stworzenia w kosmosie wywierają wpływ trzy guny natury materialnej. Istoty pod wpływem niskich gun – pasji oraz ignorancji – nie są zdolne pojąć Boga. Nawet ci pod wpływem dobroci, jak półbogowie i mędrcy opisani w powyższych wersetach, nie mogą zrozumieć działań Najwyższej Osoby. Bhagavad-gita mówi, że tylko ten, kto pełni służbę oddania dla Pana i uwolnił się od wszelkich materialnych cech, zdoła Go pojąć (bhaktya mam abhijanati).

Zwykli filozofowie nigdy nie poznają Boga. Sławny bhakta Bhismadeva potwierdza to zwracając się do maharadży Yudhisthiry w następujący sposób (Śrimad Bhagavatam 1.9.16):

na hy asya karhicid rajan
puman veda vidhitsitam
yad-vijijnasaya yukta
muhyanti kavayo 'pi hi

"O królu, nikt nie zna zamiarów Pana Kryszny. Nawet dociekania wybitnych filozofów kończą się dezorientacją". Poznanie Boga za pośrednictwem spekulatywnych dociekań jest niemożliwe. Prawdę powiedziawszy wprowadzają one w błąd.

Prowadzeni przez Nadduszę



Różne części ciała nie są w stanie ujrzeć oczu, które kierują ich ruchami. Nogi się poruszają, ponieważ oczy widzą, co znajduje się przed nimi, a ręce dotykają, ponieważ oczy widzą dane obiekty. Każda żywa istota działa pod dyktando Nadduszy znajdującej się w jej sercu. Mówi o tym sam Pan w Bhagavad-gicie (15.15): sarvasya caham hrdi sannivistho mattah smrtir jnanam apohanam ca. "Przebywam w każdym sercu i ode Mnie pochodzi pamięć, wiedza oraz zapomnienie". W innym miejscu Bhagavad-gity (18.61) znaleźć można stwierdzenie: iśvarah sarva-bhutanam hrd-deśe 'rjuna tisthati. "Najwyższy Pan jako Naddusza usytuowany jest w sercu". Nikt nie uczyni nic bez sankcji Nadduszy. Działa Ona przez cały czas, lecz żywa istota nie może pojąć sposobów Jej działania za pośrednictwem swych zmysłów. Przykład oczu i części ciała jest tutaj odpowiedni. Gdyby członki ciała mogły widzieć, nie potrzebowałyby pomocy oczu, by się poruszać. Taka sytuacja nie jest jednak możliwa. Chociaż nie sposób ujrzeć Nadduszy w sercu, Jej przewodnictwo jest konieczne.