Tekst 6

yas tu sarvani bhutany
atmany evanupaśyati
sarva-bhutesu catmanam
tato na vijugupsate

yah – ten, kto; tu – ale; sarvani – wszystkie; bhutani – żywe istoty; atmani – związane z Najwyższym Panem; eva – tylko; anupaśyati – obserwuje w sposób systematyczny; sarva-bhutesu – w każdej żywej istocie; ca – i; atmanam – Nadduszę; tatah – stąd; na – nie; vijugupsate – nienawidzi nikogo.

Kto widzi, że wszystko ma związek z Najwyższym Panem, że wszystkie żywe istoty są Jego integralnymi cząstkami, a Najwyższy Pan obecny jest we wszystkim, ten nie może żywić nienawiści do niczego ani do nikogo.

ZNACZENIE: Oto opis maha-bhagavaty – wielkiej osobistości, która widzi, że wszystko jest związane z Bogiem, Najwyższą Osobą. Wyróżnia się trzy etapy realizacji obecności Najwyższego Pana. Najniższy z nich to etap kanistha-adhikari. Bhakta taki odwiedza miejsce kultu – świątynię, kościół lub meczet, zależnie od wyznania – i oddaje tam cześć Bogu, jak nakazują pisma święte. Kanistha-adhikari uważają, że Pan obecny jest tam, gdzie oni oddają Mu cześć, i nigdzie indziej. Nie potrafią rozpoznać, kto jest na ile zaawansowany w służbie oddania ani kto zrealizował Najwyższego Pana. Tacy wielbiciele sztywno trzymają się formuł i zasad, i czasami spierają się między sobą o to, który rodzaj oddania jest lepszy. Kanistha-adhikari to materialistyczni bhaktowie, którzy dopiero próbują wznieść się ponad to, co materialne i osiągnąć płaszczyznę duchową.

Bhaktowie na drugim etapie realizacji to madhyama-adhikari. Rozróżniają oni cztery kategorie żywych istot: (1) Najwyższego Pana; (2) bhaktów Pana; (3) prostych ludzi pozbawionych wiedzy o Panu; i (4) ateistów, nie wierzących w Boga i nienawidzących tych, którzy pełnią służbę oddania. Wobec każdej z tych czterech klas madhyama-adhikari zachowuje się inaczej. Wielbi Pana jako obiekt miłości, przyjaźni się z tymi, którzy pełnią służbę oddania, próbuje rozbudzić uśpioną miłość do Boga w sercach prostych ludzi, a unika ateistów, którzy szydzą nawet z imienia Pana.

Jeszcze bardziej zaawansowany jest uttama-adhikari, który widzi wszystko w związku z Najwyższym Panem. Taki bhakta nie robi różnicy między ateistą a teistą. Widzi on każdego jako integralną cząstkę Boga. Uttama-adhikari wie, że właściwie nie ma różnicy między braminem o rozległym wykształceniu a ulicznym psem – i jeden, i drugi jest integralną cząstką Pana, chociaż w poprzednim życiu działali odmiennie i dlatego teraz przebywają w odmiennych ciałach. Uttama-adhikari widzi, że cząstka Najwyższego Pana w ciele bramina dobrze wykorzystała niewielką niezależność, jaką Pan jej przyznał, natomiast cząstka Pana w ciele psa nadużyła swej niezależności, dlatego prawa natury materialnej uwięziły ją za karę w takim właśnie ciele. Uttama-adhikari nie zastanawia się, co takiego zrobił pies czy bramin, stara się raczej czynić dobro jednemu i drugiemu. Taki uczony bhakta nie daje się zwieść różnicy między ciałami materialnymi; pociąga go iskra duchowa zamknięta wewnątrz nich.

Kto imituje uttama-adhikari, obnosząc się ze swoim poczuciem jedności czy braterstwa, a zarazem działa na płaszczyźnie cielesnej, jest w rzeczywistości fałszywym filantropem. Ideę uniwersalnego braterstwa należy przyswoić sobie od uttama-adhikari, a nie od głupca, któremu brak właściwego zrozumienia duszy indywidualnej czy Nadduszy – wszechobecnej ekspansji Najwyższego Pana.

Szósta mantra Śri Iśopanisad mówi wyraźnie, że należy "obserwować", czyli patrzeć we właściwy sposób. Oznacza to, że należy iść w ślady poprzedniego acaryi, nauczyciela, który sam osiągnął doskonałość. Użyto tutaj sanskryckiego słowa anupaśyati. Anu znaczy "iść w ślady", a paśyati – "obserwować". Słowo anupaśyati znaczy zatem, że zamiast widzieć dany obiekt takim, jakim przedstawia się on gołemu oku, należy iść za przykładem poprzednich acaryów Obarczone materialnymi defektami gołe oko nie widzi niczego w sposób właściwy. Aby widzieć właściwie, musimy najpierw słuchać wyższych źródeł, a najwyższym źródłem jest mądrość wedyjska. Prawdy Wed, wypowiedziane przez samego Pana, zstępują przez sukcesję uczniów – od Pana do Brahmy, od Brahmy do Narady, od Narady do Vyasy, od Vyasy do jego licznych uczniów. Pierwotnie nauki Wed nie istniały w formie pisanej i nie było takiej potrzeby, gdyż ludzie w minionych wiekach mieli lepszą inteligencję i pamięć. Gdy raz usłyszeli o czymś z ust autentycznego mistrza duchowego, potrafili natychmiast wprowadzić to w życie.

Istnieje obecnie wiele komentarzy do pism objawionych, większość z nich nie pochodzi jednak z sukcesji uczniów Śrila Vyasadevy, oryginalnego kompilatora nauk wedyjskich. Ostatnim, najdoskonalszym i najbardziej wzniosłym dziełem Śrila Vyasadevy jest Śrimad Bhagavatam – naturalny komentarz do Wedanta-sutr. Autor ten zapisał także Bhagavad-gitę, wygłoszoną przez samego Pana. Są to najważniejsze pisma objawione. Każdy komentarz sprzeczny z naukami Bhagavad-gity czy Śrimad Bhagavatam jest komentarzem nieautoryzowanym. Wszystkie pisma – Upanisady, Wedanta-sutry, Bhagavad-gita, Śrimad Bhagavatam – są zgodne ze sobą. Nikt nie powinien wyciągać i podawać do wiadomości jakichkolwiek wniosków na temat Wed, jeśli nie pobierał nauk u członków sukcesji uczniów Vyasadevy, którzy wierzą w Boga, Najwyższą Osobę, i uznają Jego boskie energie – tak, jak mówi o nich Śri Iśopanisad.

Według Bhagavad-gity (18.54) tylko ten, kto już jest wyzwolony (brahma-bhuta), może zostać uttama-adhikari i patrzeć na każdą żywą istotę jak na własnego brata. Nie mogą mieć takiej wizji politycy, zawsze goniący za materialnym zyskiem: Kto imituje sposób działania bhakty na płaszczyźnie uttama-adhikari, ten dla sławy lub materialnej nagrody będzie służyć ciału innej żywej istoty – jej zewnętrznemu okryciu – ale nie duszy. Imitator taki z całą pewnością nie wie nic o świecie duchowym. Uttama-adhikari przeciwnie – widzi w materialnym ciele duchową iskrę, duszę, i służy jej jako duchowej istocie, a wtedy jej potrzeby materialne są zaspokajane bez żadnych dodatkowych starań.