Tekst 2

kurvann eveha karmani
jijivisec chatam samah
evam tvayi nanyatheto 'sti
na karma lipyate nare

kurvan – wykonując bez przerwy; eva – w ten sposób; iha – przez całe życie; karmani – pracę; jijiviset – należy pragnąć żyć; śatam – sto; samah – lat; evam – żyjąc w ten sposób; tvayi – dla ciebie; na – nie ma; anyatha – innej drogi; itah – niż ta ścieżka; asti – jest; na – nie; karma – praca; lipyate – może zostać związany; nare – dla człowieka.

Kto stale działa w ten sposób, ten może pragnąć żyć nawet setki lat, gdyż przez takie działanie nie popada w niewolę prawa karmy. W istocie dla człowieka nie ma innej drogi.

ZNACZENIE: Nikt nie chce umierać. Każdy z całych sił trzyma, się życia. Dotyczy to nie tylko jednostek, ale i całych zbiorowości, takich jak społeczeństwa czy narody. Każda żywa istota, bez względu na to, do jakiego gatunku należy, toczy ciężką walkę o przetrwanie i Wedy mówią, że jest to całkiem naturalne. Żywa istota z natury jest wieczna, ale tkwiąc w niewoli egzystencji materialnej musi bezustannie zmieniać ciała. Nazywa się to wędrówką duszy lub inaczej karma-bandhana, niewolą pracy. Aby utrzymać się przy życiu, żywa istota musi pracować. Takie jest prawo natury materialnej. Jeżeli żywa istota działa niezgodnie z przypisanym jej obowiązkiem, łamie to prawo i w rezultacie popada w coraz większą niewolę, wędrując przez różne gatunki życia w cyklu narodzin i śmierci.

Cykl narodzin i śmierci obejmuje także inne formy życia, ale kiedy żywa istota otrzymuje postać ludzką, ma szansę uwolnić się z więzów karmy. Bhagavad-gita opisuje bardzo jasno, czym jest karma, akarma i vikarma. Karma to działanie zgodne z obowiązkiem określonym w pismach świętych. Akarma to takie działanie, które uwalnia z cyklu narodzin i śmierci. Vikarma wreszcie to działanie wiążące się z nadużyciem wolności danej człowiekowi i prowadzące do upadku w niższe formy życia. Osoba inteligentna wybiera z nich trzech to działanie, które wyzwala z więzów karmy. Zwykły człowiek pragnie działać dobrze, by zyskać uznanie w oczach innych i zapewnić sobie lepsze życie w przyszłości – czy to w tym świecie, czy też w niebie – ale ci, którzy są bardziej zaawansowani, pragną uwolnić się całkowicie od następstw działania. Ludzie inteligentni doskonale wiedzą, że zarówno przez złe, jak i dobre działanie popadają w niewolę materialnego cierpienia. Pragną więc takiego działania, które uwolni ich od wszelkich rezultatów – czy to dobrych, czy złych. To wyzwalające działanie opisane zostało na stronicach Śri Iśopanisad.

Nauki Śri Iśopanisad przedstawia obszerniej Bhagavad-gita, nazywana czasami Gitopanisadem – śmietanką Upanisadów. W trzecim rozdziale Bhagavad-gity (wersety 9-16) Najwyższy Pan oznajmia, że nie można osiągnąć poziomu naiskarmyi (czyli inaczej akarmy) bez pełnienia obowiązków, o których mówią pisma wedyjskie. Wskazówki tych pism pozwalają ukierunkować energię człowieka tak, by stopniowo uświadamiał sobie znaczenie Najwyższej Istoty. Uznanie autorytetu Najwyższego Pana – Vasudevy, Kryszny – oznacza wejście na płaszczyznę wiedzy pozytywnej. Kto osiągnął takie zrozumienie, ten jest już oczyszczony i uwalnia się spod wpływu gun natury materialnej. Dzięki temu jego działanie staje się naiskarmya – działaniem, które nie przykuwa do koła narodzin i śmierci.

Tak naprawdę trzeba jedynie służyć Panu z oddaniem. Nie ma potrzeby robienia czegokolwiek innego. Niemniej jednak na niższych etapach życia dusza uwarunkowana nie jest w stanie ani podjąć od razu czynności służby oddania, ani zaprzestać całkowicie pracy dla rezultatów. Dusza uwarunkowana jest przyzwyczajona do pracy dla zadowalania zmysłów, czyli dla swego egoistycznego interesu – czy to ograniczonego do jej własnego ciała, czy też rozszerzonego. Zwykły człowiek pracuje, by zadowolić własne zmysły. Ta sama zasada pracy dla zadowolenia zmysłów, rozciągnięta na społeczeństwo, do jakiego dany człowiek należy, na naród czy nawet całą ludzkość, przybiera różne pięknie brzmiące nazwy: altruizm, socjalizm, komunizm, nacjonalizm czy humanitaryzm. Owe "-izmy" są z pewnością bardzo atrakcyjnymi formami karma-bandhany (niewoli karmy). Jednakże wedyjskie nauki zawarte w Śri Iśopanisad głoszą, że jeśli ktoś naprawdę chce poświęcić życie któremuś z tych "-izmów", powinien w jego centrum postawić Boga. Nie ma nic złego w dbaniu o rodzinę, w altruizmie, socjalizmie, komunizmie, nacjonalizmie czy humanitaryzmie – pod warunkiem, że to, co robimy, podporządkowane jest idei iśavasya, postawieniu Boga w centrum.

W Bhagavad-gicie (2.40) Pan Kryszna mówi, jak niezwykłą wartość ma taka praca. Nawet niewielka jej ilość może uchronić wykonawcę przed największym niebezpieczeństwem w życiu – przed powrotem do cyklu narodzin i śmierci, do ewolucji przez 8 400 000 gatunków ciał. Jeśli człowiek z jakiegoś powodu zmarnuje duchową szansę, jaką stwarza ludzka forma życia, i stoczy się na nowo w cykl ewolucji, trzeba go uważać za największego pechowca. Niedoskonałe zmysły nie pozwalają takiemu głupcowi dostrzec, jak to się dzieje. Dlatego Śri Iśopanisad radzi nam wszystkim wykorzystać energię na działanie w duchu iśavasya. Wtedy możemy pragnąć długiego życia. Długie życie samo w sobie nie ma żadnej wartości. Drzewo żyje setki lat, ale jaki pożytek z jego długowieczności? Jaki sens ma oddychanie jak miechy kowalskie, płodzenie dzieci jak wieprze i psy czy jedzenie jak wielbłądy? Skromne życie, w którym najważniejszy jest Bóg, ma większą wartość niż jedno wielkie oszustwo, jakim jest życie poświęcone bezbożnemu altruizmowi czy socjalizmowi.

Praca altruistyczna wykonywana w duchu Śri Iśopanisad staje się karma-yogą. Bhagavad-gita (18.5-9) zaleca taką pracę, chroni ona bowiem przed ponownym stoczeniem się w cykl ewolucji, w koło narodzin i śmierci. Choćby nawet ktoś nie doprowadził do końca swej pracy podjętej z myślą o Bogu, i tak odnosi korzyść – w następnym życiu otrzyma ludzkie ciało, a wraz z nim kolejną szansę zrobienia postępu na ścieżce wyzwolenia.

Na czym polega praca ześrodkowana na Bogu i jak ją wykonywać, objaśnia szczegółowo Bhakti-rasamrta-sindhu autorstwa Śrila Rupy Goswamiego. Książka ta została przez nas przełożona na angielski i wydana pod tytułem The Nectar of Devotion [polskie tłumaczenie nosi tytuł Nektar oddania – przyp. tłum.]. Polecamy tę cenną pozycję wszystkim, którzy chcą działać w duchu Śri Iśopanisad.