Rozdział ten opisuje, jak Maharaja Ambarisa ofiarowuje modlitwy Sudarśana cakrze i jak Sudarśana cakra okazuje łaskę Durvasie Muniemu.
Na polecenie Najwyższej Osoby Boga, Visnu, Durvasa Muni natychmiast udał się do Maharajy Ambarisy i padł do jego lotosowych stóp. Maharaja Ambarisa, będąc z natury bardzo pokornym i łagodnym, był z tego powodu zawstydzony i tak oto zaczął ofiarowywać modlitwy Sudarśana cakrze, chcąc po prostu uratować Durvasę. Czym jest Sudarśana cakra? Sudarśana cakra jest spojrzeniem Najwyższej Osoby Boga, poprzez które stwarza cały świat materialny. Sa aiksata, sa asrjata. Taka jest wersja wedyjska. Sudarśana cakra, który jest źródłem stworzenia i jest najdroższy Panu, ma tysiące szprych. Ten Sudarśana cakra jest zabójcą mocy wszystkich innych broni, zabójcą ciemności i ujawnieniem mocy służby oddania; jest środkiem poprzez który ustanawiane są zasady religijne i zabójcą wszelkich niereligijnych czynów. Bez jego łaski niemożliwe jest utrzymanie wszechświata i dlatego Najwyższa Osoba Boga używa go. Tak więc, gdy Maharaja Ambarisa modlił się do Sudarśana cakry o miłosierdzie, ten, ułagodzony, powstrzymał się od zabicia Durvasy Muniego, który w ten sposób osiągnął jego łaskę. Tak więc była to lekcja dla Durvasy Muniego, aby porzucił niebezpieczną koncepcję uważania Vaisnavy za zwykłą osobę (vaisnave jati-buddhi): Maharaja Ambarisa należał do grupy ksatriyów i dlatego Durvasa Muni uważał go za niższego od braminów i pragnął użyć przeciwko niemu bramińskiej mocy. Z tego zajścia każdy powinien się nauczyć, jak powstrzymać szkodliwe koncepcje lekceważenia Vaisnavów. Po tym incydencie Maharaja Ambarisa podał Durvasie Muniemu wystawne pożywienie, po czym król, który przez rok przebywał w tym samym miejscu nic nie jedząc, także spożył prasada. Później Maharaja Ambarisa rozdzielił swój majątek pomiędzy synów i udał się nad brzeg Manasa-sarovara, by pogrążyć się w medytacji oddania.
09.05.05 Znaczenie: Słowo sudarśana znaczy "pomyślny wzrok". Z literatury wedyjskiej dowiadujmy się, że ten materialny świat tworzony jest przez spojrzenie Najwyższej Osoby Boga (sa aiksata, sa asrjata). Najwyższa Osoba Boga spojrzał na mahat-tattvę, czyli totalną energię materialną i gdy została ona poruszona, wszystko zaistniało. Zachodni filozofowie czasami myślą, że pierwotną przyczyną stworzenia był wybuch jakiejś bryły. Jeśli ktoś myśli o tej bryle jako totalnej energii materialnej, mahat-tattvie, to może zrozumieć, że bryła ta została pobudzona przez spojrzenie Pana i że wobec tego oryginalną przyczyną materialnego stworzenia jest spojrzenie Pana.
09.05.06 Znaczenie: Dysk Pana nazywany jest Sudarśana, gdyż jednakowo traktuje tak wysoko, jak i nisko postawionych przestępców czy demony. Durvasa Muni był z pewnością potężnym braminem, ale jego działanie skierowane przeciwko czystemu bhakcie Ambarisy Maharajy nie było lepsze od postępowania asurów. Jak mówią śastra, dharmam tu saksad bhagavat-pranitam: słowo dharma odnosi się do praw czy poleceń danych, przez Najwyższą Osobę Boga. Sarva-dharman parityajya mam ekam śaranam vraja: prawdziwą dharmą jest podporządkowanie się Najwyższej Osobie Boga. Zatem prawdziwa dharma oznacza bhakti, czyli służbę oddania dla Pana. Sudarśana cakra został tu określony jako dharma-setave, obrońca dharmy. Maharaja Ambarisa był osobą naprawdę religijną i wskutek tego Sudarśana cakra gotów był ukarać w jego obronie nawet tak ścisłego bramina jak Durvasa Muni, ponieważ działał jak demon. Istnieją demony nawet w formie braminów. Dlatego też Sudarśana cakra nie rozróżniał pomiędzy demonami-braminami a demonami-śudrami. Demonem nazywany jest każdy, kto występuje przeciwko Najwyższej Osobie Boga i Jego bhaktom. W śastrach znajdziemy przykłady wielu braminów i ksatriyów, którzy działali jak demony i zostali opisani jako demony. Zgodnie z werdyktem śastr, każdego należy przyjmować odpowiednio do symptomów, które manifestuje. Jeśli ktoś narodził się z ojca bramina, ale przejawia demoniczne symptomy, uważany jest za demona. Sudarśana cakra jest zawsze zainteresowany unicestwianiem demonów. Dlatego opisuje się go jako adharma-śilasura-dhuma-ketave. Ci, którzy nie są bhaktami, nazywani są adharma-śila. Dla wszystkich takich demonów Sudarśana cakra jest niczym niepomyślna kometa.
09.05.07 Znaczenie: Bez oświetlenia nic nie można ujrzeć – szczególnie w tym materialnym świecie. Oświetlenie w tym świecie emanuje z blasku Sudarśany, oryginalnego wzroku Najwyższej Osoby Boga. Z Sudarśany emanują oświetlające zasady słońca, księżyca i ognia. Podobnie, od niego pochodzi także oświecenie przez wiedzę, ponieważ z pomocą oświetlenia Sudarśany można rozróżnić jedną rzecz od drugiej, wyższe od niższego. Na ogół ludzie uważaj potężnego yogina, takiego jak Durvasa, za kogoś cudownie wyższego, ale gdy osobę taką ściga Sudarśana cakra, możemy zobaczyć jej prawdziwą tożsamość i zrozumieć, jak bardzo jest niska z powodu swego postępowania wobec bhaktów.
09.05.20 Znaczenie: Jest powiedziane, vaisnavera kriya mudra vijneha na bujhaya: nawet bardzo inteligentny człowiek nie może zrozumieć działań czystego Vaisnavy. Dlatego też, ponieważ Durvasa Muni był wielkim yoginem-mistykiem, błędnie wziął Maharaję Ambarisę za zwykłą ludzką istotę i chciał go ukarać. Jest to niewłaściwe postrzeganie Vaisnavy. Kiedy jednak prześladował go Sudarśana cakra, Durvasa Muni rozwinął inteligencję. Dlatego użyte jest tu słowo atma-medhasa, by pokazać, że dzięki swemu własnemu doświadczeniu zrozumiał on, jakim wielkim Vaisnavą był król. Będąc ściganym przez Sudarśana cakrę, Durvasa Muni pragnął przyjąć schronienie Pana Brahmy i Pana Śivy, i był nawet w stanie udać się do świata duchowego, spotkać Najwyższą Osobę Boga i osobiście z Nim rozmawiać, a mimo to nie mógł uratować się przed atakiem Sudarśana cakry. W ten sposób, dzięki osobistemu doświadczeniu, zrozumiał moc Vaisnavy. Durvasa Muni był z pewnością wielkim yoginem i bardzo uczonym braminem, ale mimo że był prawdziwym yoginem; nie był w stanie zrozumieć wpływu Vaisnavy. Dlatego też jest powiedziane, vaisnavera kriya mudra vijneha na bujhaya: nawet najbardziej uczona osoba nie może zrozumieć wartości Vaisnavy. Gdy tzw. jnani i yogini badają charakter Vaisnavy, zawsze istnieje możliwość popełnienia błędu. Vaisnavę można poznać po tym, jak bardzo cieszy się względami Najwyższej Osoby Boga, co z kolei widoczne jest w jego niepojętych działaniach.
09.05.22 Znaczenie: Chociaż Durvasa Muni wracał na Brahmalokę drogami kosmicznymi, nie potrzebował samolotu. Wielcy yogini-mistycy mogą przenieść się z jednej planety na inną bez pomocy jakiegokolwiek pojazdu. Istnieje planeta zwana Siddhaloką, której mieszkańcy mogą udać się na jakąkolwiek inną planetę, gdyż w naturalny sposób posiadają wszelką doskonałość praktyki yogi. Tak więc Durvasa Muni, wielki yogin-mistyk, mógł przenieść się drogami kosmicznymi na jakąkolwiek planetę, nawet na Brahmalokę. Wszyscy mieszkańcy Brahmaloki są samozrealizowani, tak więc nie ma tam potrzeby filozoficznej spekulacji, by dojść do konkluzji Prawdy Absolutnej. Celem podróży Durvasy Muniego na Brahmalokę było najwyraźniej powiedzenie mieszkańcom Brahmaloki o tym, jak potężny jest bhakta i jak przewyższa każdą żywą istotę w tym materialnym świecie. Tzw. jnani i yogini nie mogąc równać się z bhaktą.
09.05.24 Znaczenie: Bhakta taki jak Maharaja Ambarisa z pewnością jest zawsze zaangażowany w wiele czynności. Oczywiście; w tym materialnym świecie jest wiele niebezpieczeństw, z którymi musimy się spotkać, ale bhakta, ponieważ całkowicie polega na Najwyższej Osobie Boga, nigdy nie jest zaniepokojony. Żywym tego przykładem jest Maharaja Ambarisa. Był cesarzem całego świata i miał wiele obowiązków, a w trakcie ich spełniania pojawiło się wiele zakłóceń wywołanych przez osoby takie jak Durvasa Muni, ale król tolerował wszystko, cierpliwie polegając w pełni na łasce Pana. Pan jednak przebywa w sercu każdego (sarvasya caham hrdi sannivistah) i kieruje wszystkim tak, jak chce. Więc chociaż Maharaja Ambarisa napotkał wiele trudności, Pan, będąc dla niego łaskawym, zaaranżował wszystko tak wspaniale, że ostatecznie Durvasa Muni i Maharaja Ambarisa stali się wielkimi przyjaciółmi i rozstali się serdecznie w oparciu o bhakti-yogę. Ostatecznie, Durvasa Muni był przekonany o mocy bhakti-yogi; mimo że sam był wielkim yoginem-mistykiem: Dlatego też, jak Pan Krsna mówi w Bhagavad-gicie (6.47):
yoginam api
sarvesam mad-gatenantaratmana
śraddhavan bhajate yo
mam sa me yuktatamo matah
"Spośród wszystkich yoginów, ten, kto zawsze trwa przy Mnie z wielką wiarą, myśli o Mnie wewnątrz siebie – wielbiąc Mnie w transcendentalnej służbie miłości – jest najbardziej zjednoczony ze Mną w yodze i jest najwyższym ze wszystkich. Takie jest Moje zdanie." Faktem jest więc, że bhakta jest pierwszym pomiędzy yoginami, jak udowodniły to stosunki pomiędzy Maharają Ambarisą a Durvasą Munim.
09.05.25 Znaczenie: Wzniosły i czysty bhakta, jak Maharaja Ambarisa, jest w pełni świadomy Brahmana, Paramatmy i Bhagavana; innymi słowy, bhakta Vasudevy, Krsny, posiada pełną wiedzę o innych aspektach Prawdy Absolutnej. Prawdę Absolutną realizuje się w trzech aspektach – Brahmana, Paramatmy i Bhagavana (brahmeti paramatmeti bhagavan iti śabdyate). Bhakta Najwyższej Osoby Boga, Vasudevy, zna wszystko (vasudevah sarvam iti), jako że Krsna, Vasudeva, zawiera zarówno Paramatmę, jak i Brahmana. Nie ma potrzeby realizowania Paramatmy przez system yogi, gdyż bhakta, który zawsze myśli o Vasudevie, jest pierwszym pomiędzy yoginami (yoginam api sarvesam). A jeśli chodzi o jnanę, to gdy ktoś jest doskonałym bhaktą Vasudevy, jest najwyższym mahatmą (vasudevah sarvam iti sa mahatma sudurlabhah). Mahatmą jest ten, kto posiada całkowitą wiedzę o Prawdzie Absolutnej. Tak więc Maharaja Ambarisa, będąc bhaktą Osoby Boga, był całkowicie świadomy Paramatmy, Brahmana, mayi, świata materialnego, świata duchowego i tego, co dzieje się wszędzie. Wiedział o wszystkim. Yasmin vijnate sarvam evam vijnatam bhavati. Ponieważ bhakta zna Vasudevę, zna też wszystko w stworzeniu Vasudevy (vasudevah sarvam iti sa mahatma sudurlabhah). Taki bhakta nie przykłada zbyt wielkiej wagi do najwyższego standardu szczęścia w tym materialnym świecie.
narayana-parah sarve na
kutaścana bibhyati
svargapavarga-narakesv api
tulyartha-darśinah
(Bhag. 6.17.28)
Bhakta utwierdzony w służbie oddania nie uważa za istotną żadnej pozycji w tym materialnym świecie. Dlatego też Śrila Prabodhananda Sarasvati napisał (Caitanya-candramrta 5):
kaivalyam narakayate tridaśa-pur akaśa-puspayate
durdantendriya-kala-śarpa-patali protkhata-damstrayate
viśvam purna-sukhayate vidhi-mahendradiś ca kitayate
yat-karunya-kataksa-vaibhava-vatam tam gauram eva stumah
Dla osoby, która poprzez służbę oddania dla wielkich osobistości, takich jak Caitanya Mahaprabhu, staje się czystym bhaktą, kaivalya, czyli wtopienie się w Brahmana, wydaje się być nie lepszym niż piekło. Planety niebiańskie są dla bhakty niczym fantasmagoria czy błony ognik, zaś doskonałość yogiczna nic go nie obchodzi, gdyż automatycznie osiąga cel doskonałości yogi. To wszystko jest możliwe, gdy ktoś, za pośrednictwem instrukcji Caitanyi Mahaprabhu, staje się bhaktą Pana.
09.05.26 Znaczenie: Jako czysty bhakta, Maharaja Ambarisa był wyzwolony w każdym stanie życia, gdyż jak oznajmił Śrila Rupa Gosvami, bhakta jest zawsze wyzwolony.
iha yasya harer dasye karmana
manasa gira
nikhilasv apy avasthasu
jiyan-muktah sa ucyate
Tak więc w Bhakti-rasamrta-sindhu, Śrila Rupa Gosvami poucza, że osoba, której jedynym pragnieniem jest służenie Panu, jest wyzwolona w każdym stanie życia. Maharaja Ambarisa był bez wątpienia wyzwolony w każdym stanie, ale jako idealny król przyjął porządek vanaprasthy, polegający na wycofaniu się z życia rodzinnego. Wyrzeczenie się obowiązków rodzinnych i skoncentrowanie się w pełni na lotosowych stopach Vasudevy jest rzeczą zasadniczą. Dlatego Maharaja Ambarisa rozdzielił królestwo między swych synów i wycofał się z życia rodzinnego.
09.05.27 Znaczenie: Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura podaje tu bardzo dobry przykład. Jeśli ktoś jest bardzo żądny pieniędzy, to nie jest usatysfakcjonowany będąc milionerem czy nawet multimilionerem, lecz za wszelką cenę pragnie zarobić ich coraz więcej. Taką samą mentalność ma bhakta. Bhakta nigdy nie jest usatysfakcjonowany, myśląc, "To jest limit mojej służby oddania". Im bardziej angażuje się w służbę dla Pana, tym więcej służby chce ofiarować. W swym życiu rodzinnym Maharaja Ambarisa był z pewnością czystym bhaktą, doskonałym pod każdym względem, ponieważ jego umysł i wszystkie zmysły były zaangażowane w służbę oddania (sa vai manah krsna-padaravindayor vacamsi vaikuntha-gunanuvarnane). Maharaja Ambarisa był zadowolony w sobie, gdyż wszystkie jego zmysły były zaangażowane w służbę oddania (sarvopadhi-vinirmuktam tat paratvena nirmalam / hrsikena hrsikeśa-sevanam bhaktir ucyate). Niemniej jednak, chociaż Maharaja Ambarisa zaangażował wszystkie swe zmysły w służbę oddania, opuścił dom i udał się do lasu, by w pełni skoncentrować umysł na lotosowych stopach Krsny, tak jak żądny zysku człowiek, chociaż posiada całkowite bogactwo, próbuje zdobyć coraz więcej pieniędzy. Mentalność angażowania się coraz bardziej w służbę oddania stawia nas na najwznioślejszej pozycji. Podczas gdy będący na platformie karmy kupiec, który pragnie posiąść coraz więcej pieniędzy, jest coraz bardziej związany i uwikłany – bhakta jest w coraz większym stopniu wyzwolony.