Ten Dwudziesty Pierwszy Rozdział opisuje dynastię zrodzoną z Maharajy Bharaty, syna Maharajy Dusmanty. Podaje również opis chwał Rantidevy, Ajamidhy i innych.
Synem Bharadvajy był Manyu, zaś jego synami byli Brhatksatra, Jaya, Mahavirya, Nara i Garga. Z nich pięciu, Nara miał syna zwanego Sankrti, który był ojcem dwóch synów: Guru i Rantidevy. Będąc wzniosłym bhaktą Rantideva widział każdą żywą istotę w związku z Najwyższą Osobą Boga. Dlatego całkowicie zaangażował swój umysł, słowa i siebie samego w służenie Najwyższemu Panu i Jego bhaktom. Rantideva był tak chwalebny, że czasami dawał w jałmużnie własne pożywienie, a sam wraz z rodziną pościł. Pewnego razu, gdy pościł przez czterdzieści osiem dni, nie pijąc nawet wody, przyniesiono mu znakomite pożywienie przyrządzone z ghee. Lecz gdy miał je jeść, odwiedził go bramin. Dlatego Rantideva powstrzymał się od spożycia tego pożywienia i bezzwłocznie ofiarował część braminowi. Gdy bramin odszedł, a Rantideva miał właśnie zjeść pozostałe pożywienie, nadszedł śudra. Zatem Rantideva podzielił to, co pozostało pomiędzy jego i siebie. I znowu, gdy miał zamiar zjeść pozostałą resztę, pojawił się następny gość. Zatem Rantideva dał resztę pożywienia nowemu gościowi, a sam miał poprzestać na wypiciu wody, by ugasić swe pragnienie. Lecz również to mu uniemożliwiono, przyszedł bowiem spragniony gość i Rantideva oddał mu wodę. Wszystko to działo się ze zrządzenia Najwyższej Osoby Boga, aby po prostu wysławiać Jego bhaktę i pokazać, jak bardzo bhakta jest tolerancyjny w wypełnianiu służby dla Pana. Najwyższa Osoba Boga, niezmiernie zadowolony z Rantidevy, powierzył mu bardzo poufną służbę. Szczególną mocą do wykonywania najbardziej poufnej służby Najwyższa Osoba Boga obdarza czystego bhaktę, a nie bhaktów przeciętnych,
Garga, syn Bharadvajy miał syna o imieniu Śini, którego synem był Gargya. Chociaż Gargya był z urodzenia ksatriyą, jego synowie zostali braminami. Synem Mahaviryi był Duritaksaya, którego synami byli Trayyaruni, Kavi i Puskararuni. Chociaż ci trzej synowie narodzili się z króla ksatriyi, również osiągnęli pozycję braminów. Syn Brhatksatry zbudował miasto Hastinapurę i znany był jako Hasti. Jego synami byli Ajamidha, Dvimidha i Purumidha.
Z Ajamidhy pojawił się Priyamedha i inni bramini, a także syn o imieniu Brhadisu. Synami, wnukami i dalszymi potomkami Brhadisu byli Brhaddhanu, Brhatkaya, Jayadratha, Viśada i Syenajit. Syenajit miał czterech synów: Ruciraśvę, Drdhahanu, Kaśyę i Vatsę. Z Ruciraśvy pojawił się syn zwany Para, którego synami byli Prthusena i Nipa. Nipa miał stu synów. Innym synem Nipy był Brahmadatta. Z niego pojawił się Visvaksena; z Visvakseny – Udaksena; a z Udakseny – Bhallata.
Synem Dvimidhy był Yavinara, który miał wielu wnuków i synów, takich jak Krtiman, Satyadhrti, Drdhanemi, Suparśva, Sumati, Sannatiman, Krti, Nipa, Udgrayudha, Ksemya, Suvira, Ripunjaya i Bahuratha. Purumidha nie miał synów. Ale Ajamidha miał dodatkowo, poza innymi synami, syna zwanego Nila, którego synem był Śanti. Potomkami Śantiego są Suśanti, Puruja, Arka i Bharmyaśva. Bharmyaśva miał pięciu snów, z których jeden, Mudgala, zapoczątkował dynastię braminów. Mudgala miał bliźniaki; syna Divodasę i córkę Ahalyę. Ahalya miała ze swym mężem, Gautamą, syna o imieniu Śatananda. Synem Śatanandy był Satyadhrti, a jego synem – Śaradvan. Syn Śaradvana znany był jako Krpa, zaś córka, znana jako Krpi, została żoną Dronacaryi.
09.21.06 Znaczenie: Rantideva dostrzegał obecność Najwyższej Osoby Boga w każdej żywej istocie, ale nigdy nie myślał, że skoro Najwyższy Pan przebywa w każdej żywej istocie, to każda żywa istota musi być Bogiem. Nie rozróżniał też między jedną żywą istotą a drugą. Dostrzegał obecność Pana zarówno w braminie, jak i w candali. Na tym polega prawdziwa wizja równości, co potwierdził Sam Pan w Bhagavad-gicie (5.18):
vidya-vinaya-sampanne
brahmane gavi hastini
śuni caiva śva-pake ca
panditah sama-darśinah
"Pokorny mędrzec, dzięki cnocie prawdziwej wiedzy, widzi jednakowo uczonego i łagodnego bramina, krowę, słonia, psa i zjadacza psów [pariasa]." Pandita, czyli osoba wykształcona, dostrzega obecność Najwyższej Osoby Boga w każdej żywej istocie. Dlatego, choć obecnie modne stało się wyróżnianie tzw. daridra-narayana, czyli "ubogiego Narayana", Rantideva nie miał powodu dawać pierwszeństwa jakiejkolwiek osobie. Błędna jest koncepcja, że skoro Narayana jest obecny w sercu daridra; czyli ubogiego, to biedak powinien być nazywany daridra-narayana. Zgodnie z tą logiką psy i wieprze też byłyby Narayanem, ponieważ Pan jest obecny w sercach psów i wieprzy. Nie należy błędnie sądzić, że Rantideva podpisywał się pod tym. On raczej widział każdego jako część Najwyższej Osoby Boga (hari-sambandhi-vastunah). Wcale nie jest prawdą, że każdy jest Najwyższym Bogiem. Tego rodzaju teoria, którą przedstawia filozofia Mayavada, zawsze jest zwodnicza i Rantideva nigdy by jej nie uznał.
09.21.07 Znaczenie: Ponieważ król Rantideva każdego widział jako część Najwyższej Osoby Boga, nigdy nie rozróżniał na bramina i śudrę, biednego i bogatego. Taka wizja równości jest określana mianem sama-darśinah (panditah sama-darśinah). Ten, kto rzeczywiście uświadomił sobie, że Najwyższa Osoba Boga znajduje się w sercu każdego i że każda żywa istota jest części Pana, nie czyni rozróżnień między braminem a śudrą, biednym (daridra) a bogatym (dhani). Taka osoba widzi jednakowo wszystkie żywe istoty i traktuje je na równi, nikogo nie wyróżniając.
09.21.11 Znaczenie: Słowa Maharajy Rantidevy były niczym amrta, czyli nektar. Dlatego, poza pełnieniem cielesnej służby dla strapionej osoby, król potrafił samymi tylko słowami uratować życie każdemu, kto mógł go słyszeć.
09.21.12 Znaczenie: Vasudeva Datta podobną rzecz oznajmił Śri Caitanyi Mahaprabhu, prosząc, by Pan wyzwolił w Swej obecności wszystkie żywe istoty. Vasudeva Datta pokornie zaproponował, że jeśli te żywe istoty nie zasługiwały na wyzwolenie, weźmie na siebie wszystkie ich grzeszne reakcje i będzie cierpiał osobiście, by Pan mógł je wybawić. Dlatego Vaisnavę opisuje się jako para-duhkha-duhkhi, bardzo zasmuconego cierpieniem innych. Będąc tego rodzaju osobą, Vaisnava angażuje się w prawdziwie pomyślną działalność dla ludzkiego społeczeństwa.
09.21.16 Znaczenie: Śrila Narottama dasa Thakura śpiewał:
anya devaśraya nai, tomare
kahinu bhai,
ei bhakti parama karana
Jeśli ktoś pragnie zostać czystym bhaktą Najwyższego Pana, nie powinien pragnąć przyjmować błogosławieństw od półbogów. Jak oznajmia Bhagavad-gita (7.20), kamais tais tair hrta-jnanah prapadyante 'nya-devatah: osoby ogłupione iluzją materialnej energii wielbią innych bogów a nie Najwyższą Osobę Boga. Dlatego, choć Rantideva mógł osobiście zobaczyć Pana Brahmę i Pana Śivę, nie pragnął przyjąć od nich materialnych korzyści. Skupił raczej swój umysł na Panu Vasudevie i pełnił dla Niego służbę oddania. Jest to oznaką czystego bhakty, którego serce nie jest zanieczyszczone materialnymi pragnieniami.
anyabhilasita-śunyam jnana-karmady-anavrtam
anukulyena krsnanu- śilanam bhaktir uttama
"Transcendentalną służbę miłości dla Najwyższego Pana Krsny należy pełnić życzliwie, nie pragnąc materialnej korzyści czy zysku przez czynności karmiczne czy filozoficzną spekulację. Jest to nazywane czystą służbą oddania."
09.21.17 Znaczenie: Jak zostało powiedziane:
yahan krsna; tahan nahi mayara adhikara
Tak jak nie jest możliwe, by ciemność istniała w świetle słonecznym, podobnie nie może być mayi w czystej świadomej Krsny osobie. Sam Pan mówi w Bhagavad-gicie (7.14):
daivi hy esa gunamayi mama
maya duratyaya
mam eva ye prapadyante mayam
etam taranti te
"Niełatwo jest przezwyciężyć tę Moją boską – składającą się z trzech sił natury materialnej – energię. Ale bez trudu mogą pokonać ją ci, którzy podporządkowali się Mnie." Jeśli chcemy uwolnić się od wpływu mayi, złudnej energii, musimy stać się świadomi Krsny i zawsze mieć Krsnę na pierwszym miejscu w głębi swego serca. W Bhagavad-gicie (9.34) Pan radzi, by stale o Nim myśleć (man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru). W ten sposób, będąc ciągle pomnym Krsny, czyli świadomym Krsny, można pokonać wpływ mayi (mayam etam taranti te). Ponieważ Rantideva był świadomy Krsny, nie znajdował się pod wpływem złudnej energii. Istotne jest w związku z tym słowo svapnavat. W świecie materialnym umysł jest zaabsorbowany czynnościami materialistycznymi. Kiedy śpimy, w naszym śnie pojawia się wiele sprzecznych działań. Kiedy jednakże budzimy się, czynności te automatycznie wtapiają się w umysł. Podobnie, dopóki znajdujemy się pod wpływem energii materialnej, tworzymy wiele planów, ale gdy jesteśmy świadomi Krsny, takie plany, będące niczym sen, znikają automatycznie.
09.21.18 Znaczenie: Najlepszymi yoginami czy mistykami są bhaktowie, co Sam Pan potwierdza w Bhagavad-gicie (6.47):
yoginam api
sarvesam mad-gatenantaratmana
śraddhavan bhajate yo
mam sa me yuktatamo matah
"Zaś spośród wszystkich yoginów, ten, kto zawsze trwa przy Mnie z wielką wiarą, myśli o Mnie wewnątrz siebie – wielbiąc Mnie w transcendentalnej służbie miłości – jest najbardziej zjednoczony ze Mną w yodze i jest najwyższym ze wszystkich. Takie jest Moje zdanie." Najlepszym yoginem jest ten, kto bezustannie myli o Najwyższej Osobie Boga w głębi serca. Ponieważ Rantideva był królem, naczelną władzą wykonawczą w państwie, wszyscy obywatele, dzięki przebywaniu w jego transcendentalnym towarzystwie, zostali bhaktami Najwyższej Osoby Boga, Narayana. Taki wpływ wywiera czysty bhakta. Jeśli jest jeden czysty bhakta, to jego towarzystwo może stworzyć setki i tysiące czystych bhaktów. Śrila Bhaktivinoda Thakura powiedział, że chwały Vaisnavy są proporcjonalne do ilości stworzonych przez niego bhaktów. Vaisnava zajmuje pozycję nadrzędną nie po prostu z powodu żonglerki słownej, lecz dzięki ilości stworzonych przez siebie bhaktów Pana. Tutaj słowo rantidevanuvartinah wskazuje na to, że wyżsi urzędnicy Rantidevy, przyjaciele, krewni i poddani zostali, dzięki obcowaniu z nim, pierwszej klasy Vaisnavami. Innymi słowy, potwierdzono tutaj, że Rantideva jest bhaktą najwyższej kategorii, czyli maha-bhagavata. Mahat-sevam dvaram ahur vimukteh: trzeba pełnić służbę dla takich mahatmów, jako że wtedy automatycznie osiąga się cel wyzwolenia. Śrila Narottama dasa Thakura również powiedział; chadiya vaisnava-seva nistara payeche keba: wyzwolenia nie można osiągnąć własnym wysiłkiem, ale gdy podporządkujemy się czystemu Vaisnavie, wtedy drzwi do wyzwolenia stoją otworem.
09.21.21 Znaczenie: Werset ten jest dowodem potwierdzającym oznajmienie Bhagavad-gity, że porządki społeczne – bramini, ksatriyowie, vaiśyowie i śudrowie – są określane w kategoriach cech i czynności (guna-karma-vibhagaśah). Wszyscy potomkowie Ajamidhy, który był ksatriyą, zostali braminami. Było to na pewno spowodowane ich cechami i czynnościami. Podobnie, czasem synowie braminów lub ksatriyów zostają vaiśyami (brahmana vaiśyatam gatah). Gdy ksatriya lub bramin przyjmuje zawód czy obowiązek vaiśyi (krsi-goraksya-vanijyam), z pewnością jest uważany za vaiśyę. Ale z drugiej strony, jeśli ktoś rodzi się vaiśyą, może dzięki swoim czynnościom zostać braminem. Potwierdził to Narada Muni. Yasya yal-laksanam proktam. Przynależność członków varn, czyli porządków społecznych – braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów – należy stwierdzać na podstawie symptomów, które wykazują, a nie narodzin. Narodziny są nieistotne; zasadnicze znaczenie mają cechy.
09.21.25 Znaczenie: Wspomniany tutaj Śuka jest osobą
inną niż Śukadeva Gosvami, który wypowiedział Śrimad-Bhagavatam. Śukadevę Gosvamiego, syna Vyasadevy, bardzo
szczegółowo opisuje Brahma-vaivarta
Purana. Jest tai powiedziane, że Vyasadeva utrzymywał jako swoją żonę córkę
Jabali i że po wspólnym oddawaniu się pokutom przez wiele lat, umieścił w jej
łonie swe nasienie. Dziecko pozostawało w łonie swej matki przez dwanaście lat.
A gdy ojciec poprosił syna, by wyszedł, ten odpowiedział, że nie wyjdzie, jeśli
nie będzie całkowicie wolny od wpływu mayi.
Wtedy Vyasadeva zapewnił dziecko, że nie będzie ono pod wpływem mayi. Ale ono nie uwierzyło swemu ojcu,
bo przecież był przywiązany do swojej żony i dzieci. Wówczas Vyasadeva udał się
do Dvaraki i przedstawił swój problem Osobie Boga. I Osoba Boga, na prośbę
Vyasadevy, poszedł do jego chatki, gdzie zapewnił znajdujące się w łonie
dziecko, że nie będzie ono pod wpływem mayi.
Otrzymawszy takie zapewnienie, dziecko wyszło, lecz natychmiast odeszło
jako parivrajakacarya. Gdy bardzo
zasmucony ojciec zaczął iść za swym
świętym chłopcem, Śukadevą Gosvamim, chłopiec ten stworzył duplikat Śukadevy,
który później podjął życie rodzinne. Dlatego wspomniana w tym wersecie śuka-kanya, czyli córka Śukadevy, jest
córką duplikatu, czy imitacji Śukadevy. Oryginalny Śukadeva przez całe życie
był brahmacarinem.