Ten Dziesiąty Rozdział opisuje pojawienie się Pana Ramacandry w dynastii Maharajy Khatvangi. Opisuje również czynności Pana, mówiące o tym, jak zabił Ravanę i powrócił do Ayodhyi, stolicy Swej królestwa.
Synem Maharajy Khatvangi był Dirghabahu, a jego synem był Raghu. Synem Raghu był Aja, jego zaś synem Daśaratha, którego synem był Pan Ramacandra, Najwyższa Osoba Boga. Kiedy Pan zstąpił do tego świata w Swej pełnej poczwórnej ekspansji – jako Pan Ramacandra, Laksmana, Bharata i Śatrughna – Jego transcendentalne rozrywki opisali wielcy mędrcy, tacy jak Valmiki; którzy mieli prawdziwą wiedzę o Prawdzie Absolutnej. Śrila Śukadeva Gosvami podaje skrótowy opis tych rozrywek.
Pan Ramacandra poszedł z Viśvamitrą i zabił Raksasów, takich jak Marica. Po złamaniu grubego i mocnego łuku, znanego jako Hara-dhanu, poślubił matkę Sitę oraz umniejszył prestiż Paraśuramy. Aby okazać posłuszeństwo poleceniu Swego ojca, udał się do lasu w towarzystwie Laksmana i Sity. Tam odciął nos Śurpanace i zabił towarzyszy Ravany, którym przewodzili Khara i Dusana. Porwanie Sitadevi przez Ravanę było początkiem nieszczęścia tego demona. Gdy Marica przyjął formę złotego jelenia, Pan Ramacandra – chcąc sprawić przyjemność Sitadevi – udał się za nim, aby przyprowadzić go jej. Jego nieobecność wykorzystał Rwana i porwał Sitadevi. Gdy uprowadzono ją, Pan Ramacandra wraz z Laksmanem szukał jej po całym lesie. W trakcie tych poszukiwań spotkali Jatayu. Pan zabił demona Kabandhę oraz dowódcę Vali i zawarł przyjazny związek z Sugrivą. Po zorganizowaniu militarnej siły małp, Pan udał się z nimi nad brzeg morza i czekał na przybycie Samudry, uosobienia oceanu. Lecz gdy Samudra nie pojawił się, wtedy Pan, władca Samudry, rozgniewał się. Wówczas Samudra w wielkim pośpiechu przybył do Pana i porządkował się Mu, pragnąc na wszelkie sposoby Mu pomóc. Następnie Pan podjął próbę zbudowania mostu na oceanie i za radą Vibhisana, przypuścił atak na stolicę Ravany, Lankę. Wcześniej, wieczny sługa Pana, Hanuman, podpalił Lankę, a teraz wojsko Pana Ramacandry, z pomocą Laksmana, zgładziło wszystkich żołnierzy Raksasów. Potem Pan Ramacandra osobiście pozbawił życia Ravanę. Mandodari i inne żony rozpaczały nad Ravaną, zaś Vibhisana, zgodnie z poleceniem Pana Ramacandry, spełnił ceremonie pogrzebowe dla wszystkich zmarłych w rodzinie. Następnie Pan Ramacandra przyznał Vibhisanie prawo władania Lanką, a także zapewnił mu długie życie. Pan uwolnił Sitadevi z lasu Aśoka i zawiózł ją w samolocie z kwiatów do Swej stolicy, Ayodhyi, gdzie powitał Go Jego brat Bharata. Gdy Pan Ramacandra wkroczył do Ayodhyi, Bharata przyniósł Jego drewniane buty. Vibhisana i Sugriva trzymali camarę* i wachlarz, Hanuman niósł parasol, Śatrughna – Jego łuk i dwa kołczany, a Sitadevi – naczynie wypełnione wodą ze świętych miejsc. Angada niósł miecz, zaś Jambavan (Rksaraja) – tarczę. Gdy Pan Ramacandra wraz z Panem Laksmaną i matką Sitadevi spotkał się ze wszystkimi Swoimi krewnymi, wielki mędrzec Vasistha osadził Go na tronie jako króla. Rozdział ten kończy się krótkim opisem rządów Pana Ramacandry w Ayodhyi.
* Rodzaj wachlarza używanego dla oddawania czci
wielkim osobistościom.
09.10.02 Znaczenie: Pan Ramacandra i Jego bracia, Laksmana, Bharata i Śatrughna są wszyscy visnu-tattva, nie jiva-tattva. Najwyższa Osoba Boga ekspanduje w wiele, wiele form. Advaitam acyutam anadim ananta-rupam. Chociaż są jednym i tym samym, visnu-tattva ma wiele form i inkarnacji. Jak potwierdza Brahma-samhita (5.39), ramadi-murtisu kala-niyamena tisthan. Pan obecny jest w wielu formach, takich jak Rama, Laksmana, Bharata i Śatrughna, i formy te mogą istnieć w jakiejkolwiek części Jego stworzenia. Wszystkie te formy istnieją stale, wiecznie, jako indywidualne Osoby Boga i wszystkie przypominają wiele świec jednakowej mocy. W odpowiedzi na modlitwy półbogów Pan Ramacandra, Laksmana, Bharata i Śatrughna; którzy jako visnu-tattva są jednakowo potężni, zostali synami Maharajy Daśarathy.
09.10.03 Znaczenie: Współcześni Raksasowie, pozując na wszechstronnie wykształconych – jedynie z tego powodu, że mają doktoraty – usiłowali dowieść, że Pan Ramacandra nie jest Najwyższą Osobą Boga, tylko zwykłą osobą. Lecz ci, którzy są uczeni i duchowo zaawansowani, nigdy nie zaakceptują takich zapatrywań; oni uznają tylko te opisy Pana Ramacandry i Jego czynności, które przedstawili tattva-darśi, osoby, które znają Prawdę Absolutną. W Bhagavad-gicie (4.34) Najwyższa Osoba Boga radzi:
tad viddhi pranipatena
paripraśnena sevaya
upadeksyanti te jnanam jnaninas
tattva-darśinah
"Spróbuj poznać prawdę przez zbliżenie się do mistrza duchowego. Zadawaj mu pokorne pytania i służ mu z oddaniem. Samozrealizowana dusza może udzielić ci wiedzy, gdyż ona ujrzała prawdę." Jeśli ktoś nie jest tattva-darśi, osobą posiadającą całkowitą wiedzę o Prawdzie Absolutnej, nie może opisywać czynności Osoby Boga. A więc choć jest wiele tzw. Ramayan, czyli historii o czynach Pana Ramacandry, w rzeczywistości niektóre z nich nie są autorytatywne. Czasami czyny Pana Ramacandry są opisywane w oparciu o własną fantazję, spekulację czy materialne sentymenty. Lecz charakterystyk Pana Ramacandry nie należy traktować jako rzeczy urojonych. Opisując dzieje Pana Ramacandry, Śukadeva Gosvami powiedział Maharajy Pariksitowi: "Słyszałeś już o dokonaniach Pana Ramacandry." A więc najwidoczniej już pięć tysięcy lat temu istniało wiele Ramayan, czyli historii dotyczących czynności Pana Ramacandry, i nadal jest ich sporo. Ale my musimy wybierać tylko księgi tattva-darśich (jnaninas tattva-darśinah), a nie te napisane przez tzw. uczonych, roszczących sobie prawo do posiadania wiedzy jedynie na podstawie doktoratu. Jest to ostrzeżenie Śukadevy Gosvamiego. Rsibhis tattva-darśibhih. Chociaż Ramayana skomponowana przez Valmikiego jest niezwykle obszernym dziełem, Śukadeva Gosvami streścił tu w paru wersetach tylko niektóre dokonania.
09.10.08 Znaczenie: Maharaja Daśaratha miał trzy żony. Jedna z nich, Kaikeyi, bardzo zadowoliła go swą służbą. Dlatego też chciał obdarzyć ją błogosławieństwem. Jednakże Kaikeyi powiedziała, że poprosi o nie, gdy będzie to konieczne. W czasie koronacji księcia Ramacandry zażądała od swego męża, by osadził na tronie jej syna Bharatę, a Ramacandrę zesłał do lasu. Maharaja Daśaratha, związany swą obietnicą, polecił Ramacandrze, zgodnie z żądaniem swej ukochanej, aby udał się do lasu. A Pan, jako posłuszny syn, natychmiast przyjął to polecenie. Opuścił wszystko bez wahania, tak jak wyzwolona dusza czy wielki yogin porzuca swe życie, nie czując do niego materialnej atrakcji.
09.10.11 Znaczenie: W wersecie tym słowa stri-sanginam gatim iti wskazują, że Pan osobiście ukazał stan osoby przywiązanej do kobiet. Zgodnie z instrukcjami moralnymi, grhe narim vivarjayet: kiedy ktoś udaje się w podróż, nie powinien zabierać ze sobą żony. Poprzednio ludzie podróżowali, nie używając żadnych pojazdów, lecz mimo to, gdy ktoś opuszcza dom, o ile jest to możliwe, nie powinien zabierać ze sobą żony. Zwłaszcza jeśli znajduje się w takich okolicznościach jak Pan Ramacandra, kiedy to na polecenie Swego ojca został skazany na wygnanie. Jeśli ktoś jest przywiązany do kobiet, to czy to w lesie, czy w domu, przywiązanie to zawsze jest kłopotliwe, co na własnym przykładzie ukazał Najwyższa Osoba Boga.
Jest to oczywiście materialna strona stri-sangi, lecz sytuacja Pana Ramacandry jest duchowa, gdyż nie należy On do świata materialnego. Narayanah paro 'vyaktat: Narayana jest ponad materialnym stworzeniem. Ponieważ jest On stwórcą świata materialnego, nie podlega jego warunkom. Z duchowego punktu widzenia, oddzielenie Pana Ramacandry od Sity jest rozumiane jako vipralambha, działanie mocy hladini Najwyższej Osoby Boga, należącej do śrngara-rasy; rasy miłości małżeńskiej w świecie duchowym. W świecie duchowym Najwyższa Osoba Boga doświadcza wszelkich miłosnych związków, ukazując symptomy nazywane sattvika, sancari, vilapa, murccha i unmada. Kiedy zatem Pan Ramacandra był oddzielony od Sity, zamanifestowały się wszystkie te duchowe symptomy. Pan nie jest ani bezosobowy; ani bezsilny. Jest On raczej sac-cid-ananda-vigraha, wieczną formą wiedzy i szczęścia, a zatem manifestuje wszystkie symptomy duchowego szczęścia. Jak wyjaśnia Śrila Svarupa Damodara Gosvami, radha-krsna-pranaya-vikrtir hladini-śaktih: sprawy miłosne między Radhą a Krsną manifestują się jako moc przyjemności Pana. Pan jest oryginalnym źródłem wszelkiej przyjemności, rezerwuarem wszelkiej przyjemności. Dlatego Pan Ramacandra zamanifestował rzeczywistość zarówno duchowo, jak i materialnie. Materialnie ci, którzy są przywiązani do kobiet, cierpią. Lecz duchowo, gdy pojawia się uczucia rozłąki między Panem a Jego mocą przyjemności, duchowe szczęście Pana wzrasta. Wyjaśnia to dalej Bhagavad-gita (9.11):
avajananti mam mudha manusim
tanum aśritam
param bhavam ajananto mama
bhuta-maheśvaram
Kto nie zna duchowej mocy Najwyższej Osoby Boga, myśli o Panu jako o zwykłej ludzkiej istocie. Lecz umysł, inteligencja i zmysły Pana nigdy nie znajdują się pod wpływem materialnych warunków. Fakt ten dalej wyjaśnia Skanda Purana, cytowana przez Madhvacaryę:
nitya-purna-sukha-jnana-
svarupo 'sau yato vibhuh
ato 'sya rama ity akhya tasya duhkham kuto 'nv api
tathapi loka-śiksartham
aduhkho duhkha-vartivat
antarhitam loka-drstya sitam
asit smarann iva
jnapanartham punar nitya-
sambandhah svatmanah śriyah
ayodhyaya vinirgacchan
sarva-lokasya ceśvarah
pratyaksam tu śriya sardham
jagamanadir avyayah
naksatra-masa-ganitam
trayodaśa-sahasrakam
brahmaloka-samam cakre
samastam ksiti-mandalam
ramo ramo rama iti
sarvesam abhavat tada
sarvoramamayo loko yada ramas
tv apalayat
W rzeczywistości nie było możliwe, by Ravana zabrał Sitę. Forma Sity, którą zabrał Ravana, była złudną reprezentacją matki Sity – maya-sitą, Gdy Sita została poddana próbie ognia, ta maya-sita spłonęła, a z ognia wyszła prawdziwa Sita.
Z tego przykładu można też wysnuć dalszy wniosek, że kobieta – bez względu na swą moc w świecie materialnym – musi mieć zapewnioną ochronę, bo gdy tylko pozostanie bez opieki, wykorzystują ją Raksasowie, tacy jak Ravana. Tutaj słowa vaideha-raja-duhitari wskazują na to, że zanim matka Sita wyszła za mąż za Pana Ramacandrę, była pod opieką swego ojca, Vaideha-rajy, a gdy wyszła za mąż, chronił ją mąż. Wniosek jest zatem taki, że kobieta powinna być zawsze chroniona. Zgodnie z zasadą wedyjską, kobieta nie może być niezależna (asamaksam), gdyż nie potrafi chronić się niezależnie.
09.10.12 Znaczenie: Kiedy Ravana porywał Sitę, przeszkodą na jego drodze był Jatayu, olbrzymi ptak. Ale potężny Ravana pokonał go podczas walki i odciął mu skrzydła. Kiedy Ramacandra szukał Sity; natrafił na prawie martwego Jatayu, który poinformował Go, że Sitę uprowadził Ravana. Gdy Jatayu umarł, Pan Ramacandra dopełnił obowiązku syna, przeprowadzając ceremonię pogrzebową. Następnie, aby uratować Sitadevi, zawarł przyjaźń z małpami.
09.10.14 Znaczenie: Słowo jada-dhiyah odnosi się do inteligencji przypominającej inteligencję zwierzęcia. Osoba o takiej inteligencji nie może poznać Najwyższej Osoby Boga. Bez bicia zwierzę nie potrafi zrozumieć zamiaru człowieka. Podobnie ci, którzy są tępi, nie mogą zrozumieć Najwyższej Osoby Boga, lecz zaczynają Go rozumieć, gdy zostaną srodze ukarani przez siły natury materialnej. Pewien poeta hinduski powiedział:
duhkha se saba hari bhaje
sukha se bhaje koi
sukha se agar hari bhaje
duhkha kathan se haya
Gdy jesteśmy strapieni, idziemy do kościoła czy świątyni, by oddać Panu cześć, ale gdy jesteśmy bogaci, zapominamy o Panu. Dlatego w społeczeństwie ludzkim konieczne jest, by Pan wymierzał karę za pośrednictwem materialnej natury. Bez tego bowiem ludzie, z powodu swojej tępej, ospałej inteligencji, zapominają o Jego zwierzchnictwie.
09.10.15 Znaczenie: Jest powiedziane, że syn i uryna pochodzą z tego samego źródła – genitaliów. Gdy syn jest bhaktą czy osobą wielce uczoną, uwolnienie nasienia w celu spłodzenia takiego syna jest uwieńczone powodzeniem. Ale gdy syn nie ma kwalifikacji i nie przysparza swej rodzinie chwały, nie jest lepszy niż uryna. Ravana został tutaj porównany do uryny, ponieważ był przyczyną zakłóceń w trzech światach. Dlatego uosobiony ocean pragnął, aby Pan Ramacandra zabił Ravanę.
Jedną z cech Najwyższej Osoby Boga Pana Ramacandry jest wszechmoc. Pan może działać nie zważając na materialne przeszkody czy kłopoty. Ale aby dowieść, że jest Najwyższą Osobą Boga, a nie że został po prostu uznany Bogiem czy wybrany w powszechnym głosowaniu, zbudował zdumiewający most na oceanie. W dzisiejszych czasach modne stało się stwarzanie jakiegoś sztucznego Boga, który nie dokonuje niezwykłych czynów. Odrobina magii oszołomi osobę nierozsądną tak, że – nie znając mocy Boga – wybierze sztucznego Boga. Jednak Pan Ramacandra sprawił, że kamienie unosiły się po wodzie i zbudował z nich most. Dowodzi to niezwykle zdumiewającej mocy Boga. Dlaczego mielibyśmy przyjmować kogokolwiek za Boga, jeśli nie ukaże nadzwyczajnej mocy, dokonując czegoś, czego nigdy nie zrobiłby żaden zwykły człowiek? Akceptujemy Pana Ramacandrę jako Najwyższą Osobę Boga, ponieważ zbudował ten most. I akceptujemy Pana Krsnę jako Najwyższą Osobę Boga, gdyż podniósł wzgórze Govardhana, kiedy miał zaledwie siedem lat. Za Boga czy Jego inkarnację nie powinniśmy uznawać żadnych drani, ponieważ Bóg w Swoich rozmaitych działaniach ukazuje szczególne cechy. Dlatego Pan Sam mówi w Bhagavad-gicie (4.9):
janma karma ca me divyam evam
yo vetti tattvatah
tyaktva deham punar janma
naiti mam eti so 'rjuna
"Kto zna transcendentalną naturę Mojego pojawiania się i Moich czynów, ten, opuściwszy to ciało, nigdy nie rodzi się ponownie w tym świecie materialnym, ale osiąga Moją wieczną siedzibę, o Arjuno." Czynności Pana nie są czymś zwykłym; wszystkie są transcendentalnie cudowne i żadna inna żywa istota nie jest w stanie ich spełnić. Wszystkie symptomy czynności Pana zostały wymienione w śastrach i kiedy je poznamy, będziemy mogli zaakceptować Pana takim, jakim On jest.
09.10.16 Znaczenie: Małpi żołnierze wrzucili do morza porośnięte drzewami i roślinami szczyty wielkich gór, które dzięki najwyższej woli Pana zaczęły pływać. Dzięki najwyższej woli Pana wiele olbrzymich planet unosi się w przestrzeni w stanie nieważkości niczym bawełniany puch. Skoro ta jest możliwe, to dlaczego szczyty wielkich gór nie mogłyby pływać w wodzie? Na tym polega wszechmoc Najwyższej osoby Boga. Może On zrobić wszystko, cokolwiek chce, gdyż nie znajduje się pod wpływem materialnej natury; to właściwie On kontroluje naturę materialną. Mayadhyaksena prakrtih suyate sacaracaram: prakrti, czyli materialna natura, działa jedynie pod Jego nadzorem. Podobnych informacji udziela Brahma-samhita (5.52):
yasyajnaya bhramati sambhrta-kala-cakro
govindam adi-purusam tam aham bhajami
Brahma-samhita, opisując jak działa materialna natura, mówi, że Słońce porusza się zgodnie z pragnieniem Najwyższej Osoby Boga. A zatem nie ma w tym nic dziwnego, że Pan Ramacandra zbudował most na Oceanie Indyjskim, korzystając z pomocy małpich żołnierzy, którzy wrzucali do wody szczyty wielkich gór. Cudowne jest to tylko w tym sensie, że wiecznie sławi imię Pana Ramacandry.
09.10.20 Znaczenie: Wszyscy zwerbowani w lesie żołnierze Pana Ramacandry byli małpami. Nie mieli odpowiedniego sprzętu do walki z żołnierzami Ravany, gdyż ci byli wyposażeni w nowoczesną broń, podczas gdy małpy mogły jedynie rzucać kamieniami, górskimi szczytami i drzewami. Jedynie Pan Ramacandra i Laksmana wypuszczali jakieś strzały. Lecz ponieważ żołnierze Ravany byli potępieni przez klątwę matki Sity, małpy były w stanie ich zabić, rzucając po prostu kamieniami i drzewami. Są dwa rodzaje siły: daiva i purusakara. Daiva odnosi się do siły uzyskiwanej od Transcendencji, a purusakara do siły zorganizowanej przez własną inteligencję i moc. Moc transcendentalna jest zawsze nadrzędna wobec mocy materialistów. Polegając na łasce Najwyższego Pana, musimy walczyć z własnymi wrogami, nawet gdybyśmy nie byli wyposażeni we współczesną broń. Dlatego Krsna poinstruował Arjunę, mam anusmara yudhya ca: "Myśl o Mnie i walcz." Powinniśmy walczyć ze swym wrogiem najlepiej, jak potrafimy, lecz jeśli chodzi o zwycięstwo, musimy polegać na łasce Najwyższej Osoby Boga.
09.10.22 Znaczenie: Na ca daivat param balam: nikt nie może przewyższyć mocy Transcendencji. Ravana był tak grzeszny i bezwstydny, że nie przypuszczał, jaki będzie rezultat porwania matki Sity, mocy przyjemności Ramacandry. To jest właśnie dyskwalifikacją Raksasów. Asatyam apratistham tejagad ahur aniśvaram. Raksasowie nie zdają sobie sprawy z tego, że Najwyższy Pan jest władcą stworzenia. Wydaje im się, że wszystko dzieje się przez przypadek i że nie ma władcy, króla czy kontrolera. Dlatego Raksasowie działają niezależnie, tak jak chcą, posuwając się nawet do porwania bogini fortuny. Ta taktyka Ravany jest nadzwyczaj niebezpieczna dla materialisty. W rzeczywistości rujnuje materialistyczną cywilizację. Niemniej jednak, ponieważ ateiści są Raksasami, dopuszczają się najohydniejszych czynów, a zatem niezawodnie zostaną ukarani. Na religię składają się polecenia Najwyższego Pana i ten, kto wykonuje te polecenia, jest osobą religijną. Zaś ten, kto ich nie wypełnia, jest bezbożny i zasługuje na karę.
09.10.23 Znaczenie: Bhagavad-gita (9.21) mówi, ksine punye martya-lokam viśanti: "Kiedy rezultaty ich pobożnych czynności zostaną wyczerpane, ci, którzy doznawali przyjemności na planetach niebiańskich, ponownie upadają na Ziemię." Karmiczne czynności tego materialnego świata mają to do siebie, że bez względu na to, czy działamy pobożnie czy bezbożnie, musimy pozostać w tym materialnym świecie odpowiednio do różnych warunków, gdyż ani czyny pobożne; ani bezbożne nie wybawią nas ze szponów mayi powtarzających się narodzin i śmierci. Ravana jakimś sposobem został wyniesiony na chwalebną pozycję króla wielkiego królestwa ze wszelkimi materialnymi bogactwami, lecz grzesznym postępkiem, jakim było porwanie matki Sity, zniweczył wszelkie rezultaty swych pobożnych czynów. Jeśli ktoś znieważa chwalebną osobę, zwłaszcza Najwyższą Osobę Boga, z pewnością staje się istotą najohydniejszą; a pozbawiony rezultatów pobożnych czynów, musi upaść jak Ravana i inne demony. Dlatego też radzi się, by wznieść się zarówno ponad pobożne, jak i bezbożne czynności i pozostawać w czystym stanie wolności od materialnych desygnatów (sarvopadhi-vinirmuktam tat paratvena nirmalam). Gdy jesteśmy niewzruszeni w służbie oddania, wznosimy się ponad platformę materialną. Na platformie materialnej istnieją pozycje wyższe i niższe, lecz będąc ponad tą platformą, jesteśmy zawsze niewzruszeni na pozycji duchowej (sa gunan samatityaitan brahma-bhuyaya kalpate). Ravana i jemu podobni mogą być bardzo potężni i bogaci w tym materialnym świecie, ale ich pozycja nie jest bezpieczna, ponieważ są przede wszystkim związani rezultatami swojej karmy (karmana daiva-netrena). Nie powinniśmy zapominać, że jesteśmy całkowicie zależni od praw natury.
prakrteh kriyamanani gunaih
karmani sarvaśah
ahankara-vimudhatma kartaham
iti manyate
"Zdezorientowana dusza, znajdująca się pod wpływem fałszywego ego, siebie uważa za sprawcę czynów, które w rzeczywistości spełniane są przez trzy siły natury materialnej." (Bg. 3.27) Nie należy być dumnym ze swej wzniosłej pozycji i działać tak jak Ravana, myśląc, że jest się niezależnym od praw materialnej natury.
09.10.26 Znaczenie: Mandodari, żona Ravany, oraz inne żony wiedziały bardzo dobrze, jak okrutną osobą był Ravana. Samo słowo "Ravana" oznacza "ten, kto wywołuje u innych płacz''. Ravana ciągle sprawiał kłopoty innym, lecz jego grzeszne czyny osiągnęły punkt szczytowy, gdy przysporzył kłopotów Sitadevi i wtedy Pan Ramacandra zabił go.
09.10.27 Znaczenie: Nie tylko matka Sita była pełna mocy, ale każda kobieta podążająca w jej ślady również może stać się podobnie potężna. W dziejach literatury wedyjskiej mamy wiele takich przykładów. Kiedykolwiek napotykamy opis doskonałych czystych kobiet, wśród nich jest matka Sita. Mandodari, żona Ravany, również była bardzo czysta. Jedną z pięciu wzniosłych, czystych kobiet była też Draupadi. Tak jak mężczyzna musi podążać w ślady takich wielkich osobistości, jak Brahma i Narada, tak kobieta musi iść ścieżką takich doskonałych kobiet, jak Sita, Mandodari i Draupadi. Pozostając czystą i wierną swemu mężowi, kobieta wzbogaca się w nadprzyrodzoną moc. Zasadą moralną jest, aby nie podlegać wpływom pożądliwych pragnień w stosunku do żony innego mężczyzny. Matrvat para-daresu – osoba inteligentna musi uważać żonę innego mężczyzny za matkę. Jest to moralny nakaz pochodzący z Canakya-śloki (10):
matrvat para-daresu
para-dravyesu lostravat
atmavat
sarva-bhutesu yah paśyati sa panditah
"Ten, kto uważa żonę innego mężczyzny za swą matkę, cudzą własność za kupę śmieci na ulicy, a wszystkie inne istoty traktuje tak, jak sam chciałby być traktowany, uznawany jest za wykształconego." Więc Ravanę potępił nie tylko Pan Ramacandra, ale nawet jego własna żona, Mandodari. Ponieważ była ona czystą kobietą, wiedziała; jaka jest moc innej czystej kobiety, zwłaszcza takiej żony, jak matka Sitadevi.
09.10.28 Znaczenie: Kto podąża ścieżką Ravany, zostaje potępiony na dwa sposoby: jego ciało jest odpowiednim pożywieniem dla sępów i psów, a dusza udaje się do piekła. Jak Sam Pan oznajmia w Bhagavad-gicie (16.19):
tan aham dvisatah kruran
samsaresu naradhaman
ksipamy ajasram aśubhan
asurisv eva yonisu
"Takie zazdrosne i szkodliwe, najniższe spośród rodzaju ludzkiego osoby, ciskane są przeze Mnie w ocean egzystencji materialnej, pomiędzy różne demoniczne gatunki życia." A zatem przeznaczeniem bezbożnych ateistów w rodzaju Ravany, Hiranyakaśipu, Kamsy i Dantavakry jest piekielny stan życia. Mandodari, żona Ravany, wiedziała o tym wszystkim, ponieważ była czystą kobietą. Chociaż rozpaczała nad śmiercią swego męża, wiedziała, co stanie się z jego ciałem i duszą, bo choć nie możemy widzieć bezpośrednio swoimi materialnymi oczyma, możemy patrzeć oczyma wiedzy (paśyanti jnana-caksusah). Historia wedyjska dostarcza wielu przykładów tego, jak ktoś staje się bezbożny i zostaje skazany przez prawa natury.
09.10.29 Znaczenie: Po porzuceniu jednego ciała jesteśmy przenoszeni do następnego. Ale czasami, gdy ktoś jest zbyt grzeszny, jego wędrówka do następnego ciała jest powstrzymywana i w ten sposób zostaje on duchem. Aby uchronić chorą osobę od upiornego życia, musi być spełniona ceremonia pogrzebowa, czyli ceremonia śraddha, jak zalecają autoryzowane śastra. Pan Ramacandra zabił Ravanę, którego przeznaczeniem było piekielne życie, ale za Jego radą Vibhisana, brat Ravany, spełnił wszystkie obowiązki zalecane w związku ze śmiercią. W ten sposób Pan Ramacandra był łaskawy dla Ravany nawet po jego śmierci.
09.10.50 Znaczenie: Ludziom bardzo podoba się wzór
Rama-rajyi i nawet dzisiaj czasami zdarza się, że politycy formują partię
nazywaną Rama-rajya, lecz niestety, nie są posłuszni Panu Ramie. Czasem mówi
się, że ludzie chcą królestwa Boga bez Boga. Jednak tego rodzaju pragnienie
nigdy nie może zostać spełnione. Dobry rząd będzie istniał wtedy, gdy związek
między obywatelami i rządem będzie taki, jak ten zademonstrowany przez Pana
Ramacandrę i Jego obywateli. Pan Ramacandra rządził Swym królestwem dokładnie
niczym ojciec dbający o swe dzieci, a obywatele, zobowiązani Panu za Jego dobre
rządy, przyjęli Pana za swego ojca. Zatem związek między obywatelami i rządem
powinien być dokładnie niczym związek ojca z synem. Gdy synowie w rodzinie są
dobrze wychowani, są posłuszni ojcu i matce, a gdy ojciec ma dobre
kwalifikacje, właściwie opiekuje się dziećmi. Jak wskazały tutaj słowa sva-dharma-nirata varnaśrama-gunan-vitah; ludzie
byli dobrymi obywatelami, ponieważ przyjęli instytucję varny i aśramu, która
organizuje społeczeństwo, dzieląc je według varn
na braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów, a według aśramów na brahmacarinów,
grhasthów, vanaprasthów i sannyasinów.
To jest prawdziwa ludzka, cywilizacja. Ludzie muszą być szkoleni zgodnie z
różnymi zawodowymi obowiązkami varnaśramy.
Jak potwierdza Bhagavad-gita (4.13),
catur-varnyam maya srstam
guna-karma-vibhagaśah: cztery varny muszą
być ustanowione zgodnie z różnymi cechami i pracą. Pierwszą zasadą dobrego
rządu jest to, że musi wprowadzić ten system varnaśramy. Celem varnaśramy jest
umożliwienie ludziom stania się świadomymi Boga. Varnaśramacaravata purusena parah puman visnur aradhyate. Zamierzeniem
całego systemu varnaśramy jest
umożliwienie ludziom stania się Vaisnavami (visnur
asya devata), co ma miejsce
wówczas, gdy wielbią Pana Visnu jako Najwyższego Pana. Aby więc stali się
Vaisnavami, powinni być tak kształceni przez system varn i aśramów, jak podczas
rządów Pana Ramacandry, kiedy to każdy był w pełni wyszkolony w przestrzeganiu
zasad varnaśramy.
Samym narzucaniem praw i zarządzeń nie można sprawić, aby obywatele byli posłuszni i sprawiedliwi. Jest to niemożliwe. Na całym świecie istnieje tyle rządów, ciał ustawodawczych i parlamentów, lecz mimo to obywatele są łobuzami i złodziejami. Zatem dobrego zachowania obywatelskiego nie można narzucić; obywateli muszą być szkoleni. Tak jak istnieją szkoły i uczelnie, aby kształcić studentów na inżynierów, chemików, prawników czy specjalistów w wielu innych dziedzinach wiedzy, podobnie muszą istnieć szkoły i uczelnie uczące studentów jak stać się braminami, ksatriyami, vaiśyami i śudrami, brahmacarinami, grhasthami, vanaprasthami i sannyasinami. To będzie wstępnym warunkiem dobrego obywatelstwa (varnaśrama-gunan-vitah). Ogólnie mówiąc, jeśli król czy prezydent jest rajarsim, wtedy związek między obywatelami a naczelną władzą wykonawczą będzie jasny. Nie będzie wtedy mógł nastąpić rozłam w państwie, gdyż zmniejszy się ilość złodziei i łobuzów. Jednak w Kali-yudze ludzie są na ogół złodziejami i łajdakami, ponieważ został pominięty system varnaśrama. Oczywiście w systemie demokratycznym tacy złodzieje i oszuści gromadzą pieniądze od innych złodziei i oszustów, i w ten sposób w każdym rządzie panuje chaos i nikt nie jest szczęśliwy. Lecz przykład dobrej administracji znajdujemy tutaj, w rządach Pana Ramacandry. Jeśli ludzie zastosują ten przykład, wtedy na całym świecie zapanują dobre rządy.
09.10.51 Znaczenie: Spośród czterech yug – Satya, Treta Dvapara i Kali – Kali-yuga jest najgorsza, lecz nawet w tym wieku Kali można przywrócić sytuację Satya-yugi, jeśli wprowadzi się proces varnaśrama-dharmy. To właśnie jest celem ruchu Hare Krsna, czyli ruchu świadomości Krsny.
kaler dosa-nidhe rajann asti
hy eko mahan gunah
kirtanad eva krsnasya
mukta-sangah param vrajet
"Mój drogi królu, chociaż Kali-yuga jest pełna błędów, mimo to ma jedną dobrą cechę – przez samo intonowanie maha-mantry Hare Krsna można wydostać się z materialnej niewoli i wznieść się do transcendentalnego królestwa." (Bhag. 12.3.51) Jeśli ludzie przyjmą ten ruch sankirtanu intonowania Hare Krsna, Hare Rama, z pewnością uwolnią się od zanieczyszczenia Kali-yugi i nawet w tym wieku będą tak szczęśliwi, jak ludzie w Satya-yudze, wieku złotym. Tej ruch Hare Krsna może wszędzie bez trudu przyjąć każdy; trzeba tylko intonować maha-mantrę Hare Krsna, przestrzegając zasad i nakazów oraz pozostawać wolnym od zanieczyszczenia grzesznym życiem. Nawet jeśli ktoś jest grzesznikiem i nie potrafi od razu porzuci grzesznego życia, gdy intonuje maha-mantrę Hare Krsna z oddaniem i wiarą, na pewno uwolni się od grzesznych czynności i jego życie zakończy się sukcesem. Param vijayate śri-krsna-sankirtanam. To jest błogosławieństwo Pana Ramacandry, który w tym wieku Kali pojawił się jako Pan Gaurasundara.
09.10.53 Znaczenie: Wszystkie te udogodnienia istniały z powodu tego, iż Pan Ramacandra władał całym światem. Podobną sytuację można wprowadzić natychmiast, nawet w tym wieku nazywanym Kali, najgorszym ze wszystkich wieków. Jest powiedziane, kali-kale nama-rupe krsna-avatara: Krsna zstępuje w tej Kali-yudze w formie Swego świętego imienia – Hare Krsna, Hare Rama. Jeśli intonujemy bez obraz, Rama i Krsna są nadal obecni w tym wieku. Królestwo Ramy było niezmiernie popularne i korzystne, a szerzenie tego ruchu Hare Krsna może natychmiast wywołać podobną sytuację, nawet w tej Kali-yudze.
09.10.54 Znaczenie: Eka-patni-vrata, przyjęcie tylko jednej żony, to wspaniały przykład dany przez Pana Ramacandrę. Nie należy akceptować więcej niż jedną żonę. Oczywiście w tamtych czasach ludzie poślubiali więcej niż jedną żonę. Nawet ojciec Pana Ramacandry miał kilka żon. Lecz Pan Ramacandra, będąc idealnym królem, przyjął tylko jedną – matkę Sitę. Kiedy Ravana i Raksasowie porwali matkę Sitę, Pan Ramacandra, jako Najwyższa Osoba Boga, mógł poślubić setki i tysiące Sit. Ale żeby pokazać nam, jak wierny był Swej żonie, walczył z Ravaną i ostatecznie go zabił. Pan ukarał Ravanę i uwolnił Swą żonę, aby pouczyć mężczyzn, by mieli tylko jedną żonę. Pan Ramacandra przyjął tylko jedną żonę i ukazał wzniosły charakter, dając w ten sposób przykład osobom wiodącym życie rodzinne. Osoba wiodąca życie rodzinne powinna żyć zgodnie z wzorem danym przez Pana Ramacandrę, który pokazał, jak być osobą doskonałą. Życie rodzinne; czyli przebywanie z żoną i dziećmi, nigdy nie jest potępiane, pod warunkiem, że żyje się zgodnie z regulującymi zasadami varnaśrama-dharmy. Wszyscy, którzy żyją w zgodzie z tymi zasadami, czy to jako wiodący życie rodzinne, brahmacarini; czy vanaprasthowie, są jednakowo ważni.
09.10.55 Znaczenie: Tak jak Pan Ramacandra jest idealnym mężem (eka-patni-vrata), podobnie matka Sita jest ideałem żony. Taki związek powoduje, że życie rodzinne jest bardzo szczęśliwe. Yad yad acarati śresthas tat tad evetaro janah: zwykli ludzie podążają za takim przykładem, jaki daje wielki człowiek. Jeśli królowie, przywódcy i bramini, nauczyciele, prezentowaliby przykłady, które uzyskują z literatury wedyjskiej, cały świat stałby się rajem; w rzeczywistości w tym materialnym świecie nie byłoby więcej piekielnych warunków.