Rozdział ten zawiera opis inkarnacji Najwyższej Osoby Boga jako ryby. Mówi on także o tym, jak Maharaja Satyavrata został ocalony od powodzi.
Najwyższa Osoba Boga rozprzestrzenia się poprzez svamśa (Jego osobiste ekspansje) i vibhinnamśa (Jego ekspansje w postaci żywych istot). Jak oznajmia Bhagavad-gita (4.8), paritranaya sadhunam vinaśaya ca duskrtam: Najwyższa Osoba Boga pojawia się na tej planecie po to, by chronić sadhu, czyli bhaktów, i unicestwiać niegodziwców, czyli niewielbicieli. Zstępuje szczególnie w tym celu, by zapewnić ochronę krowom, braminom, półbogom, bhaktom i wedyjskiemu systemowi religii. Tak więc pojawia się On w różnych formach – czasami jako ryba, czasami jako dzik, czasami jako Nrsimhadeva, czasami jako Vamanadeva itd. – ale mimo iż w każdej formie czy inkarnacji wchodzi w atmosferę materialnych sił natury, nie mają one na Niego wpływu. Jest to oznaką Jego najwyższej mocy kontrolowania. Chociaż wchodzi On w materialną atmosferę, maya nie może Go dotknąć. Dlatego nawet w najmniejszym stopniu nie można przypisać Mu żadnych materialnych cech.
Niegdyś, u schyłku poprzedniej kalpy, w czasie unicestwienia, demon o imieniu Hayagriva zapragnął zabrać Panu Brahmie wiedzę wedyjską. Dlatego też, na początku epoki Svayambhuvy Manu, Najwyższa Osoba Boga przybrał postać inkarnacji ryby i ocalił Vedy. Za panowania Caksusa Manu żył król zwany, Satyavratą, który był wielkim pobożnym władcą. Aby go uratować, Pan pojawił się po raz drugi w inkarnacji ryby. Później król Satyavrata został synem boga słońca i nazywał się Śraddhadeva. Najwyższa Osoba Boga mianował go Manu.
Król Satyavrata, chcąc zyskać życzliwość Najwyższej Osoby Boga, podjął wyrzeczenie utrzymując się przy życiu jedynie pijąc wodę. Pewnego razu, gdy na brzegu rzeki Krtamala oddawał się temu wyrzeczeniu i ofiarowywał obiaty z wody, którą trzymał w dłoni, znalazł małą rybkę. Rybka apelowała do króla o ochronę, prosząc, by przechował Ją w bezpiecznym miejscu. Chociaż król nie wiedział, że tą małą rybką był Sam Najwyższa Osoba Boga, to, jako władca udzielił Je schronienia i umieścił Ją w dzbanku na wodę. Rybka, będąc Najwyższą Osobą Boga, chciała ukazać królowi Satyavracie Swoją moc, więc natychmiast rozszerzyła Swoje ciało tak, że nie można Jej było dłużej trzymać w dzbanku na wodę. Wówczas król umieścił rybę w dużej studni, ale studnia była także za mała. Wtedy król włożył Ją do jeziora, lecz jezioro również nie było odpowiednie. W końcu król wpuścił rybę do morza, ale nawet morze nie mogło Jej pomieścić. Dzięki temu król zrozumiał, że ryba była nikim innym, jak tylko Najwyższą Osobą Boga i poprosił Pana, aby opisał Swą inkarnację ryby. Osoba Boga będąc zadowolonym z króla powiadomił go, że w ciągu tygodnia cały wszechświat nawiedzi powódź i inkarnacja ryby ochroni króla – wraz z rsimi, ziołami, nasionami i innymi żywymi istotami – w łodzi, która będzie przywiązana do rogu ryby. Powiedziawszy to, Pan zniknął. Król Satyavrata ofiarował Najwyższemu Panu pełne szacunku pokłony i nadal medytował o Nim. We właściwym czasie nastąpiło unicestwienie i król ujrzał zbliżającą się łódź. Wraz z uczonymi braminami i świętymi osobami wsiadł do łodzi i ofiarował modlitwy dla uczczenia Najwyższej Osoby Boga. Najwyższy Pan przebywa w sercu każdego, tak więc z głębi serca uczył On Maharaję Satyavratę i święte osoby wiedzy wedyjskiej. W następnym życiu król Satyavrata narodził się jako Vaivasvata Manu, o którym wspomina Bhagavad-gita. Vivasvan manave praha: bóg słońca przekazał naukę Bhagavad-gity swojemu synowi Manu. Będąc synem Vivasvana, Manu ten znany jest jako Vaivasvata Manu.
08.24.01 Znaczenie: Najwyższa Osoba Boga jest wszechpotężny, a jednak przyjął On formę niezwykłej ryby. Jest to jedna z dziesięciu oryginalnych inkarnacji Pana.
08.24.02-03 Znaczenie: Pytanie Maharajy Pariksita zadane Śukadevie Gosvamiemu oparte było na zasadzie, którą Pan osobiście przedstawił w Bhagavad-gicie (4.7):
yada yada hi dharmasya
glanir bhavati bharata
abhyutthanam adharmasya
tadatmanam srjamy aham
"Zawsze, kiedy tylko i gdzie tylko zamierają praktyki religijne, o potomku Bharaty, i zaczyna szerzyć się bezbożność – wtedy zstępuję osobiście." Każda inkarnacja Pana pojawia się po to, by wybawić świat od bezbożnych zasad, a zwłaszcza, aby chronić Swoich bhaktów (paritranaya sadhunam). Na przykład Vamanadeva pojawił się po to, by uratować bhaktę Bali Maharaję. Podobnie, gdy Najwyższa Osoba Boga przyjął ohydną formę ryby, musiał to zrobić, by obdarzyć względami pewnego bhaktę. Maharaja Pariksit pragnął usłyszeć o bhakcie, dla którego Najwyższy Pan przyjął tę formę.
08.24.05 Znaczenie: Na ogół Najwyższa Osoba Boga pojawia się w różnego rodzaju inkarnacjach, aby zapewnić ochronę krowom i braminom. Pan opisywany jest jako go-brahmana-hitaya ca, innymi słowy, zawsze pragnie On wyświadczać dobrodziejstwa krowom i braminom. Gdy pojawił się Pan Krsna, celowo stał się On chłopcem pasterzem i osobiście pokazał, jak chronić krowy i cielęta. Podobnie, okazał On szacunek Sudamie Viprze, prawdziwemu braminowi. Postępowanie Pana powinno być przykładem dla społeczeństwa ludzkiego, jak zapewnić szczególną ochronę braminom i krowom. Wówczas można osiągnąć sukces w chronieniu zasad religijnych, spełnieniu celu życia i ochronie wiedzy wedyjskiej. Bez ochrony krów nie można utrzymać kultury bramińskiej; a bez kultury bramińskiej nie można wypełnić celu życia. Dlatego też Pan opisywany jest jako go-brahmana-hitaya, ponieważ celem Jego inkarnacji jest tylko ochrona krów i braminów. Na nieszczęście, jako że w Kali-yudze nie ma ochrony krów i kultury bramińskiej, wszystko znajduje się w niebezpiecznym położeniu. Jeśli społeczeństwo ludzkie chce być szlachetne, to jego przywódcy muszą przestrzegać instrukcji Bhagavad-gity i otaczać opieką krowy, braminów i kulturę bramińską.
08.24.06 Znaczenie: Najwyższa Osoba Boga jest mistrzem natury materialnej (mayadhyaksena prakrtih suyate sacaracaram). Dlatego, będąc najwyższym kontrolerem praw natury, Pan nie może być pod ich wpływem. W związku z tym podany jest przykład, że chociaż wiatr wieje przez wiele miejsc, to powietrze nie znajduje się pod wpływem cech tych miejsc. Chociaż powietrze unosi czasami zapach brudnego miejsca, nie ma ono nic wspólnego z takim miejscem. Podobnie, Najwyższa Osoba Boga, będąc wszechdobrym i wszechpomyślnym, nigdy nie ulega wpływowi materialnych cech, tak jak dzieje się to w przypadku zwykłej żywej istoty. Purusah prakrti-stho hi bhunkte prakrti-jan gunan (Bg. 13.21). Żywa istota, znajdując się w materialnej naturze, jest pod wpływem jej cech. Jednak nie oddziaływują one na Najwyższą Osobę Boga. Ten, kto o tym nie wie, z lekceważeniem myśli o Najwyższej Osobie Boga jako o zwykłej żywej istocie (avajananti mam mudhah). Param bhavam ajanantah: nieinteligentne osoby dochodzą do takiego wniosku, ponieważ nie znają transcendentalnych cech Pana.
08.24.09 Znaczenie: Ponieważ wszystko było zalane wodą, więc by ocalić Vedy, Pan musiał przyjąć formę ryby.
08.24.10 Znaczenie: Po to, by ocalić Vedy Pan pojawił się w inkarnacji ryby na początku Svayambhuva-manvantary, a pod koniec Caksusa-manvantary ponownie przyjął formę ryby, aby po prostu okazać łaskę wielkiemu królowi o imieniu Satyavrata. Tak jak były dwie inkarnacje Varahy, tak samo były dwie inkarnacje ryby. Pan pojawił się jako jedna inkarnacja ryby, aby uratować Vedy zabijając Hayagrivę, a postać innej inkarnacji ryby przyjął z myślą o okazaniu życzliwości królowi Satyavracie.
08.24.14 Znaczenie: W Matsya Puranie jest powiedziane:
ananta-śaktir bhagavan
matsya-rupi janardanah
kridartham yacayam asa svayam
satyavratam nrpam
"Najwyższa Osoba Boga posiada nieograniczoną moc. Niemniej jednak, w Swojej rozrywce w formie ryby poprosił o ochronę króla Satyavratę."
08.24.15 Znaczenie: Tutaj mamy przykład nieświadomego pełnienia służby dla Najwyższej Osoby Boga. Taka służba nazywana jest ajnata-sukrti. Król Satyavrata chciał okazać własne miłosierdzie, nie wiedząc, że rybą był Pan Visnu. Dzięki takiej nieświadomej służbie oddania otrzymuje się łaskę Najwyższej Osoby Boga. Służba spełniana dla Najwyższego Pana nigdy nie idzie na marne, bez względu na to, czy wykonujemy ją świadomie czy nieświadomie.
08.24.30 Znaczenie: Półbogowie, tacy jak Indra, Candra czy Surya, są zwykłymi żywymi istotami, które są zróżnicowanymi, integralnymi cząstkami Najwyższej Osoby Boga. Pan rozprzestrzenia się poprzez żywe istoty (nityo nityanam cetanaś cetananam). Jego osobiste formy visnu-tattva, które są wszystkie duchowe, nazywane są svamśa, a żywe istoty będące odróżniającymi się częściami, nazywają się vibhinnamśa. Niektóre z form vibhinnamśa są duchowe, a niektóre są kombinacją materii i ducha. Uwarunkowane dusze w materialnym świecie są czymś odmiennym od swych zewnętrznych ciał zbudowanych z energii materialnej. Tak więc żyjący na wyższych systemach planetarnych półbogowie i żywe istoty zamieszkujące niższy system planetarny, są tej samej natury. Niemniej jednak ci, którzy żyją na tej planecie jako istoty ludzkie, są czasami przyciągani do wielbienia półbogów z wyższych systemów planetarnych. Kult taki jest tymczasowy. Tak jak istoty ludzkie na tej planecie muszą zmienić swoje ciała (tatha dehantara-praptih), podobnie żywe istoty zwane Indrą, Candrą, Varuną itd., będą także musiały w odpowiednim czasie zmienić swoje ciała. Jak oznajmia Bhagavad-gita, antavat tu phalam tesam tad bhavaty alpa-medhasam: "Ludzie o małej inteligencji czczą półbogów, a owoce tego kultu są ograniczone i krótkotrwałe." Kamais tais tair hrta-jnanah prapadyante 'nya-devatah: osoby nie znające pozycji półbogów, skłonne są oddawać im cześć dla jakiegoś materialnego celu, ale rezultaty takiego kultu nigdy nie są długotrwałe. Zatem zostało tutaj powiedziane, yathetaresam prthag-atmanam satam, padopasarpanam mrsa bhavet. Innymi słowy, jeśli ktoś ma zamiar wielbić kogoś innego, musi wielbić Najwyższą Osobę Boga. Wówczas jego wielbienie nigdy nie będzie bezowocne. Svalpam apy asya dharmasya trayate mahato bhayat: nawet mała próba czczenia Najwyższej Osoby Boga jest trwałym i cennym nabytkiem. I dlatego, jak poleca Śrimad-Bhagavatam, tyaktva sva-dharmam caranam-bujam hareh. Należy podjąć wielbienie lotosowych stóp Hari – nawet jeśli oznacza to porzucenie tzw. zawodowego obowiązku przydzielonego nam ze względu na to określone ciało, które przyjęliśmy. Ponieważ kult odnoszący się do ciała jest tymczasowy, nie daje on żadnego trwałego rezultatu. Natomiast wielbienie Najwyższej Osoby Boga przynosi ogromną korzyść.
08.24.37 Znaczenie: W rzeczywistości to konkretne unicestwienie miało miejsce nie podczas nocy Pana Brahmy, lecz w czasie jego dnia, jako że nastąpiło ono w epoce Caksusa Manu. Noc Brahmy nastaje, gdy idzie on spać, ale podczas jego dnia pojawia się czternastu Manu, z których jednym jest Caksusa Manu. Tak więc Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura komentuje, że chociaż był to dzień Pana Brahmy, to pod wpływem najwyższej woli Pana na krótki czas ogarnęła Brahmę senność. Ten krótki okres uważany jest za noc Brahmy. Śrila Rupa Gosvami omówił to szczegółowo w swoim dziele Laghu-bhagavatamrta. Poniższe zdania są streszczeniem jego analiz. Na skutek klątwy, którą Agastya Muni rzucił na Svayambhuvę Manu, za panowania Svayambhuvy Manu nastąpiło unicestwienie. O zniszczeniu tym wspomina Matsya Purana. Za sprawą najwyższej woli Pana, podczas rządów Caksusy Manu, nastąpiło nieoczekiwanie następne pralaya, czyli unicestwienie. Wzmiankę Markandeyi Rsiego na ten temat znajdujemy w Visnu-dharmottarze. Pod koniec życia Manu nie zawsze następuje unicestwienie, ale u schyłku Caksusa-manvantary Najwyższa Osoba Boga chciał poprzez Swoją złudną energię pokazać Satyavracie skutki zniszczenia. Śrila Śridhara Svami także zgadza się z tą opinią. Laghu-bhagavatamrta mówi:
pralayo 'sau
babhuveti purane kvacid iryate
ayam akasmiko jataś
caksusasyantare manoh
pralayah padmanabhasya
lilayeti ca kutracit
sarva-manvantarasyante
pralayo niścitam bhavet
visnu-dharmottare tv etat
markandeyena bhasitam
manor ante layo
nasti manave 'darśi mayaya
visnuneti bruvanais
tu svamibhir naisa manyate
08.24.38 Znaczenie: Jak oznajmiono w Bhagavad-gicie (15.15), sarvasya caham hrdi sannivisto mattah smrtir jnanam apohanam ca: Najwyższa Osoba Boga, Paramatma, znajduje się w sercu każdego i od Niego pochodzi pamięć, wiedza i zapomnienie. Pan objawia Siebie proporcjonalnie do tego, na ile jesteśmy Mu podporządkowani. Ye yatha mam prapadyante tams tathaiva bhajamy aham. Pan współpracuje z nami, objawiając się proporcjonalnie do naszego podporządkowania. Istnieje różnica pomiędzy tym, co objawia się osobie podporządkowanej całkowicie, a tym, co odsłania się osobie podporządkowanej częściowo. Każdy z natury podporządkowuje się Najwyższej Osobie Boga – albo bezpośrednio, albo pośrednio. Uwarunkowana dusza podporządkowuje się prawom natury w egzystencji materialnej, ale gdy ktoś całkowicie podporządkowuje się Panu, materialna natura nie oddziaływuje na niego. Taka w pełni podporządkowana dusza bezpośrednio cieszy się względami Pana. Mam eva ye prapadyante mayam etam taranti te. Ten, kto całkowicie podporządkował się Panu, nie obawia się sił natury materialnej, gdyż wszystko jest jedynie ekspansją chwał Pana (sarvam khalv idam brahma), a chwały te są stopniowo objawiane i realizowane. Pan jest najwyższym oczyszczającym (param brahma param dhama pavitram paramam bhavan). Im bardziej ktoś jest oczyszczony i im więcej chce wiedzieć o Najwyższym, tym bardziej Pan objawia się mu. Całkowita wiedza o Brahmanie, Paramatmie i Bhagavanie jest odsłaniana czystym bhaktom. Pan mówi w Bhagavad-gicie (10.11):
naśayamy atma-bhavastho
jnana-dipena bhasvata
"Aby okazać im szczególną łaskę, Ja – który przebywam w ich sercach – rozpraszam świetlistą lampą wiedzy ciemność zrodzoną z ignorancji."
08.24.46 Znaczenie: W rzeczywistości Najwyższa Osoba Boga jest najwyższym mistrzem duchowym. Najwyższy Pan wie wszystko o cierpieniach uwarunkowanej duszy i dlatego ukazuje się w tym materialnym świecie – czasami osobiście, czasami w postaci inkarnacji, a czasami autoryzując jakąś żywą istotę, by działała w Jego imieniu. Lecz w każdym przypadku On jest najwyższym mistrzem duchowym, który oświeca uwarunkowane dusze cierpiące w materialnym świecie. Pan zawsze na wiele sposobów usiłuje pomóc uwarunkowanej duszy. Dlatego tutaj określa się Go jako paramo gurur bhavan. Pan kieruje również Swoim reprezentantem, który szerzy świadomość Krsny, aby spełniając rozkaz Pana działał we właściwy sposób. Może wydawać się, że ktoś taki jest zwykłą ludzką istotą, lecz ponieważ działa on z ramienia Najwyższej Osoby Boga, najwyższego mistrza duchowego, to nie powinien być lekceważony jako zwykła osoba. Dlatego zostało powiedziane, acaryam mam vijaniyat: należy uważać, że acarya działający z ramienia Najwyższej Osoby Boga jest równie dobry, jak Sam Najwyższy Pan.
saksad dharitvena samasta-śastrair
kintu prabhor yah priya eva tasya
Viśvanatha Cakravarti Thakura oznajmił, że mistrza duchowego działającego z ramienia Najwyższego Pana trzeba czcić jako osobę równie dobrą jak Najwyższy Pan. Jest on bowiem najbardziej zaufanym sługą Pana w głoszeniu Jego przekazu dla dobra uwarunkowanych dusz, uwikłanych w tym materialnym świecie.
08.24.47 Znaczenie: Uwarunkowana dusza, pragnąc materialnego szczęścia, wikła się w karmiczne działania, które w rzeczywistości ściągają na nią materialne nieszczęście. Ponieważ uwarunkowana dusza nie wie o tym, mówi się, że jest ona w avidyi, czyli ignorancji. Z powodu fałszywej nadziei na szczęście, uwarunkowana dusza uwikłuje się w różnorodne plany materialnego działania. Tutaj Maharaja Satyavrata modli się, by Pan przeciął ten mocny węzeł fałszywego szczęścia i w ten sposób stał się jego najwyższym mistrzem duchowym.
08.24.48 Znaczenie: Przeznaczeniem istoty mającej formę ludzką jest podjęcie wyrzeczenia w celu oczyszczenia swojej egzystencji. Tapo divyam putraka yena sattvam śuddhyet. Na skutek zanieczyszczenia siłami natury materialnej pozostajemy w cyklu narodzin i śmierci (karanam guna-sango 'sya sad-asad-yoni-janmasu). Tak więc celem ludzkiego życia jest oczyszczenie się z tego zanieczyszczenia, tak abyśmy mogli odzyskać swą formę duchową i nie uwikływać się w cykl narodzin i śmierci. Zalecanym procesem oczyszczającym jest pełnienie służby oddania dla Pana. Istnieją różne procesy samorealizacji, takie jak karma, jnana i yoga, ale żaden z nich nie dorównuje służbie oddania. Tak jak złoto i srebro można oczyścić z wszelkiego zanieczyszczenia wkładając je do ognia – a nie przez samo obmycie ich – tak żywa istota może rozbudzić swą własną tożsamość przez pełnienie służby oddania (yat-sevaya), lecz nie dokona tego przez karmę, jnanę czy yogę. Kultywowanie wiedzy spekulatywnej czy też gimnastykowanie się według zasad yogi nie będzie pomocne.
Słowo varnam odnosi się do blasku naszej oryginalnej tożsamości. Oryginalny blask złota czy srebra jest świecący. Podobnie, oryginalna jasność żywej istoty, będącej częścią sac-cid-ananda-vigraha, jest blaskiem anandy, czyli przyjemności. Anandamayo 'bhyasat. Każda żywa istota ma prawo stać się anandamaya, radosną, gdyż jest ona częścią sac-cid-ananda-vigraha, Krsny. Dlaczego żywa istota miałaby być poddawana męczarniom wynikającym z zanieczyszczenia siłami materialnej natury? Żywa istota powinna oczyścić się i odzyskać swą svarupę, swą oryginalną tożsamość. A tego może dokonać tylko poprzez służbę oddania. Zatem powinna przyjąć instrukcje Najwyższej Osoby Boga, który jest opisany tutaj jako guror guruh, mistrz duchowy wszystkich pozostałych mistrzów duchowych.
Mimo iż możemy nie mieć tego szczęścia, by zetknąć się z Najwyższym Panem osobiście, reprezentant Pana jest równie dobry jak Sam Pan, ponieważ nie mówi on nic, co nie zostało powiedziane przez Najwyższą Osobę Boga. Dlatego Śri Caitanya Mahaprabhu podaje definicję guru. Yare dekha, tare kaha 'krsna'-upadeśa: bona fide guru jest ten, który udziela swym uczniom rad dokładnie według zasad wygłoszonych przez Krsnę. Bona fide guru jest osobą, która przyjęła Krsnę jako guru. To jest system guru parampara. Oryginalnym guru jest Vyasadeva, jako że jest On mówcą Bhagavad-gity i Śrimad-Bhagavatam, a wszystko, co zostało powiedziane w tych dziełach, wiąże się z Krsną. Dlatego też guru-puję nazywa się Vyasa-pują. Ostatecznie analizując, oryginalnym guru jest Krsna, Jego uczniem jest Narada, który ma ucznia Vyasę i w ten sposób stopniowo wchodzimy w kontakt z guru parampara. Guru nie może być osoba, która nie wie, czego chce Osoba Boga Krsna lub Jego inkarnacja. Misją guru jest misja Najwyższej Osoby Boga: szerzenie świadomości Krsny na całym świecie.
08.24.49 Znaczenie: Jest powiedziane: kamais tais tair hrta-jnanah prapadyante 'nya-devatah: ogół ludzi, kierowany materialnymi pragnieniami, wielbi półbogów, aby bardzo szybko osiągnąć rezultaty karmicznych działań. Zazwyczaj ludzie nie zostają bhaktami Pana Visnu, gdyż Pan Visnu nigdy nie staje się wykonawcą poleceń Swego bhakty. Pan Visnu nie daje bhakcie błogosławieństw, które spowodują, że wielbiciel będzie domagał się dalszych błogosławieństw. Czczenie półbogów może przynieść rezultaty, ale jak opisuje Bhagavad-gita, antavat tu phalam tesam tad bhavaty alpa-medhasam: wszystkie błogosławieństwa, które można otrzymać od półbogów – jakkolwiek wspaniałe by były – są tymczasowe. Ponieważ sami półbogowie są tymczasowi, ich błogosławieństwa są także tymczasowe i nie mają trwałej wartości. Ci, którzy aspirują do takich błogosławieństw, mają znikomą wiedzę (tad bhavaty alpa-medhasam). Błogosławieństwa Pana Visnu są inne. Dzięki łasce Pana Visnu można całkowicie uwolnić się od materialnego skażenia i udać się z powrotem do domu, do Boga. Dlatego błogosławieństwa oferowane przez półbogów nie mogą równać się nawet jednej dziesięciotysięcznej błogosławieństw Pana. Nie należy zatem zabiegać o błogosławieństwa półbogów czy fałszywych guru. Powinniśmy pragnąć jedynie błogosławieństwa oferowanego przez Najwyższą Osobę Boga. Jak Pan mówi w Bhagavad-gicie (18.66):
sarva-dharman parityajya mam
ekam śaranam vraja
aham tvam sarva-papebhyo
moksayisyami ma śucah
"Porzuć wszelkie rodzaje religii i po prostu podporządkuj się Mnie. Ja wyzwolę cię od wszelkich następstw grzechów. Nie lękaj się więc." To jest największe błogosławieństwo.
08.24.50 Znaczenie: Uwarunkowana dusza, spowita ignorancją i wskutek tego nie znająca celu życia, przyjmuje guru, który może uprawiać żonglerkę słowną i robić jakieś magiczne pokazy, które zdumiewają głupca. Czasami niemądra osoba przyjmuje kogoś na guru, ponieważ dzięki mocy yogi mistycznej może on wytworzyć niewielką ilość złota. Ponieważ wiedza takiego ucznia jest znikoma, nie potrafi on osądzić, czy produkcja złota jest kwalifikacją na guru. Dlaczego mielibyśmy nie zaakceptować Najwyższej Osoby Boga, Krsny, z którego powstają nieograniczone kopalnie złota? Aham sarvasya prabhavo mattah sarvam pravartate. Wszystkie kopalnie złota stworzone są przez energię Najwyższej Osoby Boga. Dlaczego więc mamy akceptować magika, który potrafi wytworzyć jedynie niewielką ilość złota? Takich guru przyjmują ci, którzy są ślepi i nie znają celu życia. Jednakże Maharaja Satyavrata znał cel życia. Znał Najwyższą Osobę Boga i dlatego przyjął Pana na swojego guru. Guru może zostać albo Pan, albo Jego reprezentant. Pan mówi: mam eva ye prapadyante mayam etam taranti te: "Gdy tylko ktoś podporządkuje się, może uwolnić się ze szponów mayi." Dlatego też zadaniem guru jest instruowanie swego ucznia, aby ten – jeśli chce uwolnić się z materialnych szponów – podporządkował się Najwyższej Osobie Boga. Jest to symptomem guru. Tej samej zasady nauczał Śri Caitanya Mahaprabhu: yare dekha, tare kaha 'krsna'-upadeśa. Innymi słowy, doradza się, byśmy nie akceptowali guru, który nie podąża ścieżką nauk udzielonych przez Pana Krsnę.
08.24.51 Znaczenie: Tak zwani guru nauczają swoich uczniów z myślą o osiągnięciu materialnego zysku. Pewien guru zaleca medytowanie w taki sposób, by wzrosła nasza inteligencja pozwalająca na utrzymanie ciała zdatnym do zadowalania zmysłów. Inny guru radzi, żeby angażować się w seks do granic swoich możliwości, jako że seks jest ostatecznym celem życia. Takie są instrukcje głupich guru. Innymi słowy, instrukcje takiego guru powodują, że ktoś pozostaje wiecznie w materialnej egzystencji i doświadcza jej cierpień. Ale jeśli ktoś jest na tyle inteligentny, by przyjąć instrukcje Najwyższej Osoby Boga – wypowiedziane w Bhagavad-gicie lub filozofii Sankhya Kapiladevy – może on bardzo szybko osiągnąć wyzwolenie i usytuować się na swojej oryginalnej pozycji życia duchowego. Znaczące są słowa nijam padam. Ponieważ żywa istota jest integralną cząstką Najwyższej Osoby Boga, przysługuje jej wrodzone prawo do pozycji na Vaikunthaloce, czyli w świecie duchowym, w którym nie ma niepokoju. Dlatego należy spełniać instrukcje Najwyższej Osoby Boga. I wtedy, jak oznajmia Bhagavad-gita, tyaktva deham punar janma naiti mam eti so 'rjuna: po opuszczeniu swego ciała, wrócimy do domu, z powrotem do Boga. Pan przebywa w świecie duchowym w Swej oryginalnej osobie i bhakta, który przestrzega Jego instrukcji, zbliża się do Niego (mam eti). Jako osoba duchowa, bhakta taki wraca do Osoby Boga, bawi się z Nim i tańczy. A to jest ostatecznym celem życia.
08.24.52 Znaczenie: Werset ten opisuje przyczynę głupoty. Ponieważ uwarunkowana dusza będąca w tym materialnym świecie pełna jest materialistycznych pożądliwych pragnień, nie może ona zrozumieć Najwyższej Osoby Boga, chociaż Pan przebywa w każdym sercu (iśvarah sarva-bhutanam hrd-deśe 'rjuna tisthati). To z powodu tej głupoty nie możemy przyjąć instrukcji od Pana, chociaż Pan gotów jest nauczać każdego, zarówno z zewnątrz, jak i z wewnątrz. Pan mówi, dadami buddhi-yogam tam yena mam upayanti te. Innymi słowy, Pan może udzielić instrukcji o służbie oddania, dzięki którym można wrócić do domu, z powrotem do Boga. Lecz na nieszczęście ludzie nie podejmują służby oddania. Pan, będąc usytuowanym w sercu każdego, może dać nam kompletne instrukcje dotyczące powrotu do Boga, ale my z powodu pożądliwych pragnień angażujemy się w materialistyczne działania i nie pełnimy służby dla Pana. I z tego właśnie względu jesteśmy pozbawieni wartościowych instrukcji Pana. Poprzez spekulację umysłową można zrozumieć, że nie jest się ciałem, lecz duszą, ale dopóki ktoś nie zaangażuje się w służbę oddania, nigdy nie wypełni prawdziwego celu życia. Prawdziwym celem życia jest powrót do domu, z powrotem do Boga i życie z Najwyższą Osobą Boga, bawienie się z Najwyższą Osobą Boga, tańczenie z Najwyższą Osobą Boga i jedzenie z Najwyższą Osobą Boga. Są to różne składniki anandy, duchowego szczęścia w duchowej różnorodności. Nawet jeśli ktoś dojdzie do platformy brahma-bhuta i przez wiedzę spekulatywną zrozumie swą duchową tożsamość, to nie może on radować się duchowym życiem bez zrozumienia Najwyższej Osoby Boga. Wskazuje na to użyte tu słowo abhista-siddhih. Ostateczny cel życia można osiągnąć jedynie przez zaangażowanie się w służbę oddania dla Pana. Wówczas Pan udzieli nam właściwych instrukcji o tym, jak powrócić do domu, z powrotem do Boga.
08.24.53 Znaczenie: Czasami wysuwany jest argument, że ludzie nie wiedzą, kim jest mistrz duchowy i że bardzo trudno jest znaleźć mistrza duchowego, który może nas oświecić co do celu życia. W odpowiedzi na wszystkie te pytania, król Satyavrata ukazuje nam sposób przyjęcia Najwyższej Osoby Boga jako prawdziwego mistrza duchowego. Najwyższy Pan udzielił w Bhagavad-gicie wyczerpujących wskazówek o tym, jak odnosić się do wszystkiego w tym świecie materialnym i jak powrócić do domu, z powrotem do Boga. Zatem nie powinniśmy dać się zwieść tzw. guru, którzy są draniami i głupcami. Należy raczej bezpośrednio widzieć Najwyższą Osobę Boga jako guru czy nauczyciela. Jednak trudno jest zrozumieć Bhagavad-gitę bez pomocy guru. Zatem guru pojawia się w systemie parampara. W Bhagavad-gicie (4.34) Najwyższa Osoba Boga zaleca:
tad viddhi pranipatena
paripraśnena sevaya
upadeksyanti te jnanam
jnaninas tattva-darśinah
"Spróbuj poznać prawdę przez zbliżenie się do mistrza duchowego. Zadawaj mu pokorne pytania i służ mu z oddaniem. Samozrealizowana dusza może udzielić ci wiedzy, gdyż ona ujrzała prawdę." Pan Krsna bezpośrednio pouczył Arjunę. Dlatego Arjuna jest tattva-darśi, czyli guru. Arjuna zaakceptował Najwyższą Osobę Boga (param brahma param dhama pavitram paramam bhavan). W podobny sposób, idąc śladami Śri Arjuny, osobistego bhakty Pana, należy zaakceptować supremację Pana Krsny, co potwierdzili Vyasa, Devala, Asita, Narada, a później acaryowie: Ramanujacarya, Madhvacarya, Nimbarka i Visnusvami, a jeszcze później największy acarya, Śri Caitanya Mahaprabhu. W czym więc leży trudność, jeśli chodzi o znalezienie guru? Jeśli ktoś jest szczery, może znaleźć guru i nauczyć się wszystkiego. Należy uczyć się od guru i poznać cel życia. Dlatego Maharaja Satyavrata pokazuje nam ścieżkę mahajana. Mahajano yena gatah sa panthah. Należy podporządkować się Najwyższej Osobie Boga (daśavatara) i uczyć się od Niego o świecie duchowym i celu życia.
08.24.58 Znaczenie: Według orzeczenia Śrila Viśvanathy Cakravartiego Thakury, Satyavrata pojawił się w Caksusa-manvantarze. Gdy zakończyła się Caksusa-manvantara, nastąpił okres Vaivasvaty Manu. Dzięki łasce Pana Visnu, Satyavrata otrzymał instrukcje od drugiej inkarnacji ryby i w ten sposób został oświecony we wszelkiej wiedzy duchowej.
08.24.61 Znaczenie: Tutaj mamy streszczenie spotkania Satyavraty z inkarnacją Pana Visnu w postaci ryby. Celem Pana Visnu było odebranie demonowi Hayagrivie całej literatury wedyjskiej i zwrócenie jej Panu Brahmie. Przy sposobności, z powodu Swej bezprzyczynowej łaski, Pan rozmawiał z Satyavratą. Znaczące jest słowo satyavratanam, gdyż świadczy ono o tym, że osoby, które są na poziomie Satyavraty, mogą przyjąć wiedzę wedyjską przekazaną przez Najwyższą Osobę Boga. Cokolwiek powie Najwyższy Pan, przyjmuje się to za Vedę. Jak oznajmia Bhagavad-gita, vedanta-krd veda-vit: Najwyższa Osoba Boga jest kompilatorem całej wiedzy wedyjskiej i zna On cel Ved. Dlatego każdy, kto czerpie wiedzę od Najwyższej Osoby Boga, Krsny, albo z Bhagavad-gity takiej, jaką ona jest, ten zna cel Ved (vedaiś ca sarvair aham eva vedyah). Wiedzy wedyjskiej nie można poznać od veda-vada-ratów, którzy czytają Vedy i błędnie rozumieją ich przedmiot. Vedy trzeba poznać od Najwyższej Osoby Boga.
- Dzięki łasce Najwyższej Osoby Boga i acaryów komentarz został ukończony w naszym ośrodku w Nowym Delhi, dzisiaj, pierwszego września 1976 roku, w dniu Radhastami. Śrila Narottama dasa Thakura mówi, tandera carana sevi bhakta-sane vasa janame janame haya, ei abhilasa. Na polecenie mojego mistrza duchowego, Śrimad Bhaktisiddhanty Sarasvatiego Thakury, próbuję przedstawić Śrimad-Bhagavatam w języku angielskim, i dzięki jego łasce tłumaczenie stopniowo posuwa się naprzód. Znacznie pomagają mi przy tym europejscy i amerykańscy bhaktowie, którzy przyłączyli się do ruchu świadomości Krsny. Tak więc mamy nadzieję na ukończenie teko wielkiego zadania przed odejściem z tego świata. Wszelka chwała Śri Guru i Gaurandze.