Na początku pragnę ofiarować pokorne i pełne szacunku pokłony lotosowym stopom mojego mistrza duchowego, Śri Śrimad Bhaktisiddhanty Sarasvatiego Gosvamiego Prabhupady. W roku 1935, gdy Śri Śrimad przebywał nad Radha-kundą, udałem się tam z Bombaju, aby go odwiedzić. Udzielił mi wtedy wielu istotnych instrukcji dotyczących budowania świątyń i publikowania książek. Powiedział mi osobiście, ze wydawanie książek jest ważniejsze niz wznoszenie świątyń. Oczywiście, instrukcje te pozostały w mej pamięci przez wiele lat. W 1944 roku zacząłem wydawać moje Back to Godhead, a w 1958, gdy wycofałem się z życia rodzinnego, rozpocząłem w Delhi publikowanie Śrimad-Bhagavatam. Kiedy trzy części Śrimad-Bhagavatam zostały opublikowane w Indiach, wówczas 13 sierpnia 1965 roku wyruszyłem do Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Bez przerwy staram się wydawać książki, tak jak sugerował to mój mistrz duchowy. Teraz, w 1976 roku, ukończyłem 7 Canto Śrimad-Bhagavatam, a streszczenie 10 Canto ukazało się już jako Źródło wiecznej przyjemności. Pozostały jeszcze do wydania Canta: Ósme, Dziewiąte, Dziesiąte, Jedenaste i Dwunaste. Dlatego przy tej sposobności modlę się do mojego mistrza duchowego o siłę, bym mógł dokończyć tę pracę. Nie jestem wielkim uczonym ani tez wielkim bhaktą; jedynie pokornym sługą mojego mistrza duchowego i, najlepiej jak potrafię, próbuję sprawić mu przyjemność, wydając te książki przy współpracy moich uczniów z Ameryki. Szczęśliwie, uczeni na całym świecie doceniają te publikacje. A więc współpracujemy, publikując coraz więcej tomów Śrimad-Bhagavatam, aby po prostu zadowolić Śri Śrimad Bhaktisiddhantę Sarasvatiego Thakurę.
Ten Pierwszy Rozdział Ósmego Canto można streścić jako opis czterech Manu, mianowicie Svayambhuvy, Svarocisy, Uttamy i Tamasy. Usłyszawszy opisy dynastii Svayambhuvy Manu, ciągnące się az do końca Siódmego Canto, Maharaja Pariksit pragnął dowiedzieć się o innych Manu. Chciał zrozumieć, jak zstępuje Najwyższa Osoba Boga – nie tylko w przeszłości, ale obecnie i w przyszłości – i jak postępuje w rozmaitych rozrywkach jako Manu. Ponieważ Maharaja Pariksit bardzo chciał dowiedzieć się wszystkiego, Śukadeva Gosvami opisał kolejno wszystkich Manu, poczynając od sześciu, którzy pojawili się w przeszłości.
Pierwszym Manu był Svayambhuva Manu. Jego dwie córki, Akuti i Devahuti, wydały na świat dwóch synów, którymi byli odpowiednio Yajna i Kapila. Ponieważ Śukadeva Gosvami opisał już w Trzecim Canto czynności Kapili, teraz przedstawił czynności Yajni. Pierwszy Manu, wraz ze swą żoną Śatarupą, udał się do lasu, aby nad brzegiem rzeki Sunanda praktykować wyrzeczenia. Oddawali się oni wyrzeczeniom przez 100 lat, a następnie Manu ułożył w transie modlitwy do Najwyższej Osoby Boga. Wtedy Raksasowie i asury usiłowali go pożreć, lecz zabił ich Yajna, któremu towarzyszyli jego synowie Yamowie i półbogowie. Następnie Yajna osobiście zajął pozycję Indry, króla planet niebiańskich.
Drugi Manu, który miał na imię Svarocisa, był synem Agni. Głównymi spośród jego synów byli Dyumat, Susena i Rocismat. Za panowania tego Manu, Indrą, władcą planet niebiańskich, został Rocana i było wielu półbogów, którym przewodził Tusita. Żyło tez wiele świętych osób, takich jak Urja i Stambha. Zaliczał się równiez do nich Vedaśira, którego zona, Tusita, urodziła Vibhu. Vibhu zaś pouczył o samokontroli i wyrzeczeniu 88 tysięcy drdhavratów, czyli świętych osób.
Trzecim Manu był Uttama, syn Priyavraty. Jego synami byli, między innymi, Pavana, Srnjaya i Yajnahotra. Za rządów tego Manu synowie Vasisthy, którym przewodził Pramada, zostali siedmioma świętymi. Satyowie, Devaśrutowie i Bhadrowie stali się półbogami, a Satyajit zajął pozycję Indry. Z łona Sunrty, żony Dharmy, Pan pojawił się jako Satyasena i zabił wszystkich Yaksów i Raksasów walczących z Satyajitem.
Tamasa, brat trzeciego Manu, został czwartym Manu. Miał on 10 synów, między którymi byli Prthu, Khyati, Nara i Ketu. Za jego rządów Satyakowie, Hariowie, Vitrowie i inni byli półbogami, siedmiu wielkim świętym przewodził Jyotirdhama, a Triśikha został Indrą. Harimedha spłodził w łonie swej żony Harini syna o imieniu Hari. Ów Hari, inkarnacja Boga, uratował słonia Gajendrę. Zdarzenie to zostało opisane jako gajendra-moksana. Pod koniec tego rozdziału Maharaja Pariksit pyta szczególnie o to wydarzenie.
08.01.02 Znaczenie: Najwyższa Osoba Boga ma rozmaite inkarnacje, obejmujące guna-avatary, manvantara-avatary, lila-avatary i yuga-avatary. Wszystkie one zostały opisane w śastrach. Nikogo nie można przyjąć za inkarnację Najwyższej Osoby Boga, bez odwołania się do śastr. Dlatego tez, jak jest tu wspomniane, grnanti kavayah: wielcy, uczeni erudyci, obdarzeni doskonałą inteligencją akceptują opisy rozmaitych inkarnacji. W obecnych czasach, szczególnie w Indii, jest wielu drani, którzy twierdzą, ze są inkarnacjami i w ten sposób zwodzą ludzi. Dlatego tożsamość inkarnacji powinny potwierdzić opisy zawarte w śastrach i musi ona faktycznie spełniać wspaniałe czyny. Jak opisuje ten werset, używając słowa mahiyasah, czynności inkarnacji nie są zwykłą magią czy kuglarstwem, lecz są wspaniałe. Tak więc każda inkarnacja Najwyższej Osoby Boga musi być potwierdzona oznajmieniami śastr i musi rzeczywiście dokonywać wspaniałych czynów. Maharaja Pariksit bardzo pragnął usłyszeć o Manu z różnych epok. W jednym dniu Brahmy pojawia się czternastu Manu, a epoka każdego z nich trwa 71 yug. Zatem w przeciągu życia Brahmy pojawiają się tysiące Manu.
08.01.03 Znaczenie: W Bhagavad-gicie Najwyższa Osoba Boga powiedział, ze zarówno On, jak i inne żywe istoty obecne na polu bitewnym, istnieli w przeszłości, istnieją obecnie i nie przestaną istnieć w przyszłości. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość istnieją zawsze, zarówno dla Najwyższej Osoby Boga, jak i dla zwykłych żywych istot. Nityo nityanam cetanaś cetananam. Tak Pan, jak i żywe istoty są wieczni i świadomi, lecz różnią się tym, ze Pan jest nieograniczony, podczas gdy żywe istoty są ograniczone. Najwyższa Osoba Boga jest stwórcą wszystkiego i choć żywe istoty nie są stwarzane, lecz wiecznie istnieją z Panem, to stwarzane są ich ciała, natomiast ciało Najwyższego Pana nigdy nie jest stwarzane. Nie ma żadnej różnicy między Najwyższym Panem a jego ciałem. Lecz dusza uwarunkowana, choć wieczna, jest odmienna od swego ciała.
08.01.05 Znaczenie: Syn Devahuti był znany jako Kapila, a syn Akuti jako Yajnamurti. Obaj nauczali religii i filozoficznej wiedzy.
08.01.07 Znaczenie: Jak oznajmia Bhagavad-gita, evam parampara-praptam imam rajarsayo viduh: "Ta najwyższa nauka przekazywana była poprzez sukcesję uczniów i święci królowie otrzymywali ją w ten sposób." Wszyscy Manu byli doskonałymi królami. Byli oni rajarsimi. Innymi słowy, choć zajmowali pozycje królów świata, byli równie dobrzy, jak wielcy święci. Na przykład Svayambhuva Manu był cesarzem świata, a jednak nie pragnął zadowalania zmysłów. To właśnie oznacza monarchia. Władca królestwa lub cesarstwa musi być tak wyszkolony, aby cechowało go wyrzeczenie się zadowalania zmysłów. To iz ktoś zostaje królem, wcale nie oznacza, ze powinien niepotrzebnie trwonić pieniądze na zadowalanie zmysłów. Gdy tylko królowie zdegradowali się, wydając pieniądze na zadowalanie zmysłów, było to ich zgubą. Podobnie w chwili obecnej, kiedy upadła monarchia, ludzie stworzyli demokrację, która również zawodzi. Teraz, z powodu praw natury, nadchodzi okres, w którym dyktatura przysporzy obywatelom bardzo wielu kłopotów. Jeśli król lub dyktator indywidualnie, czy tez członkowie rządu zbiorowo nie potrafią władać krajem zgodnie z zasadami Manu-samhity, ich rząd z pewnością nie przetrwa.
08.01.08 Znaczenie: Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura wyjaśnia, ze słowo anvaha oznacza, iz intonował on lub mówił do siebie po cichu, a nie ze przemawiał do kogoś.
08.01.09 Znaczenie: Werset ten podaje różnicę, jaka istnieje między Najwyższą Osobą Boga a żywymi istotami. Nityo nityanam cetanaś cetananam. Zgodnie z wersją wedyjską, Pan jest najwyższym wiecznym, najwyższą żywą istotą. Różnica pomiędzy Istotą Najwyższą a zwykłą żywą istotą polega na tym, że gdy unicestwiany jest ten materialny świat, wszystkie żywe istoty pozostają cicho w zapomnieniu, w stanie snu lub nie świadomości, podczas gdy Istota Najwyższa czuwa jako świadek wszystkiego. Ten materialny świat jest stwarzany, trwa przez jakiś czas i następnie zostaje unicestwiany. Jednakże Najwyższa Istota pozostaje świadomy przez cały czas trwania tych zmian. W materialnym stanie wszystkich żywych istot występują trzy etapy snu. Kiedy świat materialny jest wzbudzany i zdatny do użytku jest to rodzaj snu, snu na jawie. Gdy żywe istoty udają się na odpoczynek, śnią ponownie. A gdy są nieświadome w czasie unicestwienia, kiedy ten świat materialny jest niezamanifestowany, wkraczają w następną fazę snu. Dlatego też na każdym etapie w świecie materialnym, wszystkie one śnią. Jednakże w świecie duchowym wszystko jest obudzone.
08.01.10 Znaczenie: Określiwszy sytuację Najwyższej Osoby Boga jako transcendentalną, Svayambhuva Manu – chcąc pouczyć synów i wnuków swojej dynastii – opisuje teraz wszelkie bogactwo wszechświata, jako należące do Najwyższej Osoby Boga. Instrukcje Manu są przeznaczone nie tylko dla jego synów i wnuków, lecz dla całego ludzkiego społeczeństwa. Słowo "człowiek" – lub w sanskrycie manusya – wywodzi się od imienia Manu, ponieważ wszyscy członkowie społeczeństwa ludzkiego są potomkami pierwotnego Manu. Manu został również wspomniany w Bhagavad-gicie (4.1), gdzie Pan mówi:
imam vivasvate yogam
proktavan aham avyayam
vivasvan manave
praha manur iksvakave 'bravit
"Ja przekazałem tę niezniszczalną naukę yogi bogu słońca, Vivasvanowi, a Vivasvan przekazał ją Manu, ojcu ludzkości. Manu z kolei pouczył o niej Iksvaku." Svayambhuva Manu i Vaivasvata Manu mają podobne obowiązki. Vaivasvata Manu narodził się z boga słońca, a jego synem był Iksvaku, król Ziemi. Ponieważ Manu jest uważany za pierwotnego ojca ludzkości, zatem społeczeństwo ludzkie powinno przestrzegać jego instrukcji.
Svayambhuva Manu poucza, że wszystko co istnieje, nie tylko w świecie duchowym, lecz również w tym świecie materialnym, jest własnością Najwyższej Osoby Boga, który obecny jest wszędzie jako Najwyższa Świadomość. Jak potwierdza Bhagavad-gita (13.3), ksetrajnam capi mam viddhi sarva-ksetresu bharata: Najwyższy Pan – jako Dusza Najwyższa – przebywa w każdym polu, czyli innymi słowy, w każdym ciele. Dusza indywidualna otrzymuje ciało, w którym powinna żyć i działać zgodnie z instrukcjami Najwyższej Osoby. Dlatego też Najwyższa Osoba również przebywa w każdym ciele. Nie powinniśmy myśleć, że jesteśmy niezależni. Powinniśmy raczej zrozumieć, że przeznaczono nam pewną część całkowitej własności Najwyższej Osoby Boga.
Tego rodzaju zrozumienie doprowadzi do doskonałego komunizmu. Komuniści myślą w kategoriach swych narodów, lecz wytłumaczony tutaj komunizm duchowy jest nie tylko ogólnonarodowy, ale wszechświatowy. Nic nie należy do jakiegoś narodu czy indywidualnej osoby. Wszystko należy do Najwyższej Osoby Boga. Takie jest znaczenie tego wersetu. Atmavasyam idam viśvam: cokolwiek istnieje w tym wszechświecie, jest własnością Najwyższej Osoby Boga. Współczesna teoria komunizmu, a także idea Narodów Zjednoczonych, może zostać uzdrowiona i prawdę powiedziawszy, poprawiona – poprzez zrozumienie, że wszystko należy do Najwyższej Osoby Boga. Pan nie jest wytworem naszej inteligencji. To raczej On stworzył nas. Atmavasyam idam viśvam. Iśavasyam idam sarvam. Ten wszechświatowy komunizm może rozwiązać wszelkie problemy, z jakimi boryka się świat
Z literatury wedyjskiej powinniśmy dowiedzieć się, że także i nasze ciało nie jest własnością duszy indywidualnej, lecz jest jej dawane odpowiednio do jej karmy. Karmana daiva-netrena jantur dehopapattaye. 8 400 000 różnorodnych form cielesnych to maszyny, które są dawane duszy indywidualnej. Potwierdza to Bhagavad-gita (18.61):
iśvarah sarva-bhutanam
hrd-deśe 'rjuna tisthati
bhramayan sarva-bhutani
yantrarudhani mayaya
"Najwyższy Pan przebywa w każdym sercu, O Arjuno i On kieruje wędrówkami żywych istot, które usadowione są jak gdyby na maszynie zrobionej z energii materialnej." Pan, jako Dusza Najwyższa, przebywa w każdym sercu i obserwuje rozmaite pragnienia duszy indywidualnej. Pan jest tak łaskawy, że daje żywej istocie sposobność cieszenia się rozmaitymi pragnieniami w odpowiednich ciałach, które są jedynie maszynami (yantrarudhani mayaya). Maszyny te są wykonane z materialnych składników energii zewnętrznej i w ten sposób żywa istota cieszy się lub cierpi, stosownie do swych pragnień. Tej sposobności dostarcza Dusza Najwyższa.
Wszystko należy do Najwyższego, dlatego nie powinniśmy przywłaszczać sobie cudzej własności. Mamy skłonność do wytwarzania wielu rzeczy. Zwłaszcza w obecnych czasach budujemy drapacze chmur i rozwijamy inne materialne udogodnienia. Powinniśmy jednak wiedzieć, że składników, z których zostały zrobione drapacze chmur i maszyny, nie może wytworzyć nikt inny, tylko Najwyższa Osoba Boga. Cały świat jest niczym więcej, jak kombinacją 5-ciu materialnych elementów (tejo-vari-mrdam yatha vinimayah). Drapacz chmur jest przekształceniem ziemi, wody i ognia. Połączono ziemię z wodą i wypalono w ogniu, tak aby powstały cegły. A drapacz chmur jest konstrukcją składającą się zasadniczo z cegieł. Chociaż człowiek potrafi zrobić cegły, nie może stworzyć ich składników. Oczywiście, człowiek jako wytwórca może przyjąć zapłatę od Najwyższej Osoby Boga. Oznajmiono to tutaj: tena tyaktena bhunjithah. Człowiek może wyprodukować wieki drapacz chmur, ale ani konstruktor, ani handlowiec czy robotnik nie mogą twierdzić, że są właścicielami. Właścicielem jest osoba, która zapłaciła za ten budynek. Najwyższa Osoba Boga stworzył wodę, ziemię, powietrze, ogień i niebo, a my możemy to wykorzystywać i przyjmować wynagrodzenie (tena tyaktena bhunjithah). Nie możemy jednakże twierdzić, że jesteśmy właścicielami. Na tym polega doskonały komunizm. Swą skłonność do konstruowania wielkich budynków powinniśmy wykorzystać jedynie do wznoszenia olbrzymich i cennych świątyń, by zainstalować w nich Bóstwo Najwyższej Osoby Boga. Wtedy nasze pragnienie budowania zostanie zaspokojone.
Ponieważ wszelka własność należy do Najwyższej Osoby Boga, zatem wszystko powinniśmy ofiarować Panu, a sami przyjmować jedynie prasada (tena tyaktena bhunjithah). Nie powinniśmy walczyć między sobą, aby wziąć więcej, niż potrzebujemy. Jak Narada powiedział do Maharajy Yudhisthiry:
yavad bhriyeta jatharam tavat
svatvam hi dehinam
adhikam yo 'bhimanyeta sa
steno dandam arhati
"Możemy rościć sobie prawo własności do takiej ilości bogactwa, które potrzebne jest do utrzymania ciała i duszy razem. Ale gdy ktoś pragnie posiadać więcej, musi być uważany za złodzieja i zasługuje on na to, aby zostać ukaranym przez prawa natury." (Bhag. 7.14.8) Potrzebujemy oczywiście jedzenia, spania, łączenia się w pary i obrony (ahara-nidra-bhaya-maithuna), ale skoro Najwyższy Pan, Osoba Boga, zapewnił te potrzeby życia ptakom i pszczołom, to dlaczego nie miałby zapewnić ich ludziom? Rozwój ekonomiczny nie jest potrzebny, gdyż wszystko już dostarczono. Dlatego też powinniśmy zrozumieć, że wszystko należy do Krsny, a mając takie przekonanie, możemy przyjąć prasada. Jeśli jednakże ktoś narusza przydział innych, jest wówczas złodziejem. Nie powinniśmy przyjąć więcej, niż rzeczywiście potrzebujemy. Dlatego też, jeśli przez przypadek dostaniemy znaczną ilość pieniędzy, powinniśmy zawsze brać pod uwagę to, że należą one do Najwyższej Osoby Boga. W świadomości Krsny otrzymujemy wystarczającą ilość pieniędzy, lecz nigdy nie powinniśmy myśleć, że są one naszą własnością. Należą one do Najwyższej Osoby Boga i powinny być równo rozdane pracownikom, bhaktom. Żaden bhakta nie powinien twierdzić, że jakieś pieniądze czy własność należą do niego. Jeśli ktoś uważa, że jakaś część tego ogromnego wszechświata należy do kogokolwiek, jest uważany za złodzieja i podlega karze praw natury. Daivi hy esa gunamayi mama maya duratyaya: nikt nie może zmylić czujności materialnej natury lub ukryć przed nią swych intencji. Jeśli społeczeństwo ludzkie bezprawnie twierdzi, że wszechświat należy – częściowo albo całkowicie – do ludzkości, wówczas zostanie przeklęte jako społeczeństwo złodziei i ukarane przez prawa natury.
08.01.11 Znaczenie: Śrimati Kuntidevi, matka Pandavów, ofiarowując Krsnie modlitwy, powiedziała, alaksyam sarva-bhutanam antar bahir avasthitam: "Krsno, Ty przebywasz zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz wszystkiego, a jednak pozbawione inteligencji uwarunkowane dusze nie mogą Cię widzieć." Bhagavad-gita mówi, że Najwyższą Osobę Boga możemy dostrzec poprzez jnana-caksusah, oczy wiedzy. Ten, kto otwiera te oczy wiedzy, jest nazywany mistrzem duchowym. Dlatego też ofiarowując modlitwy mistrzowi duchowemu, intonujemy następującą ślokę:
om ajnana-timirandhasya
jnananjana-śalakaya
caksur unmilitam yena tasmai
śri-gurave namah
"Ofiarowuję pełne szacunku pokłony mojemu mistrzowi duchowemu, który pochodnią wiedzy otworzył moje oczy, zaślepione ciemnością ignorancji." (Gautamiya Tantra) Zadaniem guru jest otworzenie uczniowi oczu wiedzy. Kiedy uczeń obudzi się z ignorancji i otrzyma wiedzę, może wówczas widzieć wszędzie Najwyższą Osobę Boga, ponieważ Pan rzeczywiście jest wszędzie. Andantara-stha-paramanu-cayantara-stham. Pan przebywa w tym wszechświecie, jest w sercach wszystkich żywych istot, a nawet w atomie. Ponieważ brakuje nam doskonałej wiedzy, dlatego nie możemy ujrzeć Boga, lecz odrobina zastanowienia może nam pomóc zobaczyć Go wszędzie. A to wymaga treningu. Obecność Boga może dostrzec nawet najbardziej zdegradowana osoba, jeśli zastanowi się trochę. Gdy rozważymy czyją własnością jest ogromny ocean, rozległa ziemia i jak istnieje niebo, jak rozmieszczone są na niebie niezliczone miliony gwiazd i planet, kto stworzył ten wszechświat i czyją jest on własnością, wtedy z pewnością powinniśmy dojść do wniosku, że istnieje właściciel wszystkiego. Kiedy twierdzimy, że jesteśmy właścicielami jakiegoś określonego kawałka ziemi, czy to indywidualnie, czy jako członek rodziny lub narodu, powinniśmy także wziąć pod uwagę to, w jaki sposób zostaliśmy właścicielami. Ta ziemia istniała, zanim się narodziliśmy, zanim się na niej pojawiliśmy. W jaki sposób stała się ona naszą własnością? Tego rodzaju rozważania pomogą nam zrozumieć, że istnieje najwyższy właściciel wszystkiego – Najwyższa Osoba Boga.
Najwyższa Osoba Boga jest zawsze czujny. W stanie uwarunkowanym zapominamy o rozmaitych rzeczach, ponieważ zmieniamy ciała. Lecz Najwyższa Osoba Boga nie zmienia Swego ciała, dlatego pamięta przeszłość, zna teraźniejszość oraz przyszłość. Krsna mówi w Bhagavad-gicie (4.1) imam vivasvate yogam proktavan aham avyayam: "Tę naukę o Bogu, Bhagavad-gitę, przekazałem bogu słońca co najmniej 40 milionów lat temu." Kiedy Arjuna zapytał Krsnę, jak mógł On pamiętać wydarzenia, które miały miejsce tak dawno, Pan odpowiedział, że Arjuna również był wtedy obecny. Ponieważ Arjuna jest przyjacielem Krsny, udaje się wszędzie, gdzie tylko kieruje się Krsna. Lecz różnica między nimi jest taka, że Krsna pamięta wszystko, podczas gdy żywa istota, jak Arjuna, będąca znikomą cząstką Najwyższego Pana, zapomina. Dlatego też jest powiedziane, że czujność Pana nigdy nie słabnie. Potwierdza to również Bhagavad-gita (15.15). Sarvasya caham hrdi sannivisto mattah smrtir jnanam apohanam ca: Najwyższa Osoba Boga w Swym aspekcie Paramatmy jest zawsze obecny w sercach wszystkich żywych istot i od Niego pochodzi pamięć, wiedza i zapomnienie. Wskazuje na to również ten werset, w którym użyto słowa suparnam, co oznacza "przyjaciel". Dlatego też Śvetaśvatara Upanisad (4.6) mówi, dva suparna sayuja sakhaya samanam vrksam parisasvajate: dwa ptaki siedzą na tym drzewie jako przyjaciele. Jeden je owoce tego drzewa, a drugi tylko się przygląda. Ptak obserwujący jest zawsze obecny jako przyjaciel ptaka jedzącego i przypomina mu o rzeczach, które ten chciał wykonać. Jeśli zatem w swych codziennych sprawach uwzględnimy Najwyższą Osobę Boga, będziemy mogli Go widzieć lub przynajmniej wszędzie odczuć Jego obecność.
Słowa caksur yasya na risyati oznaczają, że choć my nie możemy ujrzeć Jego, nie znaczy to, że On nie może zobaczyć nas. Nie umiera On też, gdy unicestwiana jest manifestacja kosmiczna. W związku z tym podawany jest przykład, że blask słoneczny obecny jest tam, gdzie obecne jest słońce, lecz gdy nie ma słońca, gdy nie możemy go zobaczyć, nie znaczy to, że zginęło ono. Słońce istnieje, lecz my nie możemy go zobaczyć. Podobnie, choć z powodu naszej obecnej ciemności, z powodu braku wiedzy, nie możemy ujrzeć Najwyższej Osoby Boga, On zawsze jest obecny i przygląda się naszym działaniom. Jako Paramatma, jest świadkiem i doradcą (upadrasta i anumanta). Dlatego też, dzięki przestrzeganiu instrukcji mistrza duchowego i studiowaniu autoryzowanej literatury, możemy zrozumieć, że Bóg jest przed nami obecny, że widzi wszystko, choć my nie mamy oczu, którymi moglibyśmy Go zobaczyć.
08.01.12 Znaczenie: Najwyższa Osoba Boga, Krsna, został opisany w Brahma-samhicie (5.1):
iśvarah paramah krsnah
sac-cid-ananda-vigrahah
anadir adir govindah
sarva-karana-karanam
"Krsna, słynący jako Govinda, jest najwyższym kontrolerem. Ma On wieczne, pełne szczęścia ciało duchowe. Jest On źródłem wszystkiego. Sam nie ma żadnego innego źródła, jest bowiem pierwotną przyczyną wszystkich przyczyn." Nie ma przyczyny egzystencji Pana, gdyż jest On przyczyną wszystkiego. On jest wszystkim (maya tatam idam sarvam). Rozprzestrzenia się we wszystkim, lecz tym wszystkim nie jest. Jest On acintya-bhedabheda, jednocześnie jednym i odmiennym. Wyjaśnia to ten werset. W stanie materialnym mamy koncepcję początku, środka i końca, lecz dla Najwyższej Osoby Boga rzeczy te nie istnieją. Wszechświatowa manifestacja kosmiczna jest także virad-rupą ukazaną Arjunie w Bhagavad-gicie. Dlatego też, ponieważ Pan jest obecny wszędzie i zawsze, jest On Prawdą Absolutną i jest największy. Jego wielkość jest doskonała. Bóg jest wielki i tutaj wyjaśniono, na czym ta wielkość polega.
08.01.13 Znaczenie: Śri Caitanya Mahaprabhu mówi w Swojej Śiksastace, namnam akari bahudha nija-sarva-śaktih: Najwyższa Osoba Boga ma wiele imion i wszystkie one są tożsame z Najwyższą Osobą. Na tym polega egzystencja duchowa. Intonując maha-mantrę Hare Krsna, składającą się z imion Najwyższego Pana, przekonujemy się, że imię to ma wszelkie moce osoby. Pan dokonuje wielu czynów, i odpowiednio do Swych działań ma wiele imion. Pojawił się jako syn matki Yaśody, a także matki Devaki i dlatego też jest nazywany Devaki-nandana i Yaśoda-nandana. Parasya śaktir vividhaiva śruyate: Pan ma mnóstwo energii i dlatego działa w różny sposób. A jednak ma określone imię. Śastra radzą, które imiona powinniśmy intonować. Powinniśmy intonować imiona takie jak Hare Krsna, Hare Krsna, Krsna Krsna, Hare Hare. Nie chodzi o to, byśmy szukali jakiegoś imienia czy też je tworzyli. W intonowaniu Jego świętego imienia musimy raczej podążać śladami świętych osób i śastr.
Chociaż zarówno energia materialna, jak i duchowa należą do Pana, nie możemy Go zrozumieć, dopóki przebywamy w energii materialnej. Ale gdy wzniesiemy się do energii duchowej, wówczas bez trudu będziemy mogli Go poznać. Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam (1.7.23): mayam vyudasya cic-chaktya kaivalye sthita atmani. Choć energia zewnętrzna należy do Pana, to gdy się w niej znajdujemy (mama maya duratyaya), wówczas bardzo trudno nam Go poznać. Jeśli jednakże dojdziemy do energii duchowej, wówczas będziemy mogli Go zrozumieć. Dlatego Bhagavad-gita (18.55) mówi, bhaktya mam abhijanati yavan yaś casmi tattvatah: ten, kto rzeczywiście chce zrozumieć Najwyższą Osobę Boga, musi dojść do platformy bhakti, czyli świadomości Krsny. Na bhakti składają się różnorodne czynności (śravanam kirtanam visnoh smaranam pada-sevanam / arcanam vandanam dasyam sakhyam atma-nivedanam), i aby zrozumieć Pana, musimy podjąć tę ścieżkę służby oddania. Mimo iż ludzie zapomnieli o Bogu i mówią, że Bóg jest martwy, nie jest to prawdą. Możemy zrozumieć Boga, jeśli przyłączymy się do ruchu świadomości Krsny i w ten sposób będziemy szczęśliwi.
08.01.14 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (3.9) Pan Krsna radzi, yajna-arthat karmano 'nyatra loko 'yam karma-bandhanah: "Praca wykonywana być musi jako ofiara dla Visnu, w przeciwnym razie jest ona przyczyną niewoli w tym materialnym świecie." Zazwyczaj każdego pociąga ciężka praca, której celem jest osiągniecie szczęścia w tym materialnym świecie. Lecz choć na całym świecie podejmuje się rozmaite działania jedynie w celu osiągnięcia szczęścia, to niestety, z takich czynności spełnianych dla korzyści wynikają same problemy. Dlatego też radzi się, aby osoby aktywne zaangażowały się w czynności świadomości Krsny, nazywane yajną, gdyż wtedy stopniowo dojdą do platformy służby oddania. Yajna oznacza Pana Visnu, yajna-purusę, podmiot radości wszelkich ofiar (bhoktaram yajna-tapasam sarva-loka-maheśvaram). Prawdziwym podmiotem radości jest Najwyższa Osoba Boga, dlatego też, jeśli zaczniemy działać dla Jego zadowolenia, wówczas stopniowo stracimy smak do czynności materialnych.
Suta Gosvami oznajmił wielkiemu zgromadzeniu mędrców w Naimisaranya:
atah pumbhir dvija-śrestha
varnaśrama-vibhagaśah
svanusthitasya dharmasya
samsiddhir hari-tosanam
"O najlepsi spośród podwójnie urodzonych, wnioskuje się zatem, że najwyższą doskonałością, jaką ktoś może osiągnąć poprzez wypełnianie przypisanych mu obowiązków [dharmy], odpowiednio do podziału na kasty i porządki życia, jest zadowolenie Pana Hari." (Bhag. 1.2.13) Zgodnie z zasadami wedyjskimi, każdy musi działać stosownie do tego, jak został sklasyfikowany – czy to jako bramin, ksatriya, vaiśya, śudra, brahmacarin, grhastha, vanaprastha czy sannyasin. Każdy powinien zmierzać ku doskonałości, działając tak, by zadowolić Krsnę (samsiddhir hari-tosanam). Krsny nie można zadowolić bezczynnym siedzeniem. Aby sprawić przyjemność Najwyższej Osobie Boga, musimy działać zgodnie ze wskazówkami mistrza duchowego, a w tedy stopniowo osiągniemy platformę czystej służby oddania. Jak potwierdza to Śrimad-Bhagavatam (1.5.12):
naiskarmyam apy acyuta-bhava-varjitam
na śobhate jnanam alam niranjanam
"Wiedza o samorealizacji, choć nawet wolna od wszelkich materialnych skażeń, nie jest niczym dobrym, jeśli pozbawiona jest koncepcji o Nieomylnym [Bogu]." Jnani zalecają, aby przyjąć naiskarmya poprzez powstrzymanie się od wszelkiego działania i po prostu medytowanie czy rozmyślanie o Brahmanie. Ale to nie jest możliwe, dopóki nie zrealizujemy Parabrahmana, Krsny. Jeśli nie ma świadomości Krsny, wówczas wszelkie działanie, czy to filantropijne, polityczne czy społeczne, powoduje jedynie karma-bandhana, niewolę materialnej pracy.
Dopóki jesteśmy uwikłani w karma-bandhana, musimy przyjmować różne rodzaje ciał, które marnują to udogodnienie, jakim jest forma ludzka. Dlatego też Bhagavad-gita (6.3) poleca karma-yogę:
aruruksor muner yogam karma
karanam ucyate
yogarudhasya tasyaiva śamah
karanam ucyate
"Dla tego kto jest neofitą w systemie yogi, praca jest uważana za środek; a dla tego, kto już yogę osiągnął, środkiem jest porzucenie wszelkich czynności materialnych." Niemniej jednak:
karmendriyani samyamya ya
aste manasa smaran
idriyarthan vimudhatma
mithyacarah sa ucyate
"Kto powstrzymuje zmysły i organy działania, ale którego umysł nadal zainteresowany jest przedmiotami zmysłów, ten z pewnością okłamuje samego siebie i nazywany jest oszustem." (Bg. 3.6) Aby stać się świadomym Krsny należy bardzo poważnie działać dla Krsny, nie siedzieć imitując wielkie osoby jak Haridasa Thakura. Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura potępił takie imitowanie. Powiedział on:
dusta mana! tumi kisera vaisnava?
pratisthara tare, nirjanera
ghare
tava hari-nama kevala kaitava.
"Mój drogi umyśle, cóż z ciebie za bhakta? Jedynie dla taniego podziwu siedzisz w odosobnionym miejscu i stwarzasz pozory, że intonujesz maha-mantrę Hare Krsna. Ale to wszystko jest oszustwem." Niedawno w Mayapur pewien bhakta z Afryki próbował imitować Haridasa Thakurę, lecz po upływie 15 dni zniecierpliwił się i odszedł. Nie próbujcie raptem imitować Haridasa Thakury. Zaangażujecie się w działanie świadome Krsny, a stopniowo osiągniecie platformę wyzwolenia (muktir hitvanyatha rupam svarupena vyavasthitih).
08.01.15 Znaczenie: Jak oznajmia Bhagavad-gita (3.9), yajnarthat karmano 'nyatra loko 'yam karma-bandhanah: "Praca wykonywana być musi jako ofiara dla Visnu, w przeciwnym razie jest ona przyczyną niewoli w tym materialnym świecie." Jeśli nie będziemy działać w świadomości Krsny, wówczas uwikłamy się niczym jedwabniki w kokonach. Najwyższa Osoba Boga, Krsna, pojawia się, aby uczyć nas, jak działać, byśmy nie uwikłali się w ten materialny świat. Nasz prawdziwy problem polega na tym, że uwikłaliśmy się w materialistyczne czynności, a ponieważ jesteśmy uwarunkowani, bezustannie zmagamy się odbierając kary w materialistycznej egzystencji, w jednym ciele po drugim, w różnorodnych formach życia. Jak Pan mówi w Bhagavad-gicie (15.7):
mamaivamśo jiva-loke
jiva-bhutah sanatanah
manah sasthanindriyani prakrti-sthani
karsati
"Żywe istoty, mimo iż przebywają w tym uwarunkowanym świecie, są Moimi wiecznymi, fragmentarycznymi cząstkami. I właśnie to uwarunkowane życie jest przyczyną ich ciężkiej walki z sześcioma zmysłami, łącznie z umysłem." Żywe istoty są w rzeczywistości znikomymi formami, które są integralnymi cząstkami Najwyższego Pana. Najwyższy Pan jest pełen we wszystkim i małe cząstki Pana oryginalnie są tak samo kwalifikowane jak On, lecz z powodu znikomości swej egzystencji, zaraziły się materialnym powabem i w ten sposób uwikłały się. Dlatego też musimy przestrzegać instrukcji Najwyższej Osoby Boga. Wówczas nie będziemy mieli żadnego powodu do rozpaczy (navasidanti ye 'nu tam), tak jak Krsna, który nigdy nie jest uwikłany w Swe materialne czynności tworzenia, utrzymania i unicestwiania. Krsna osobiście daje instrukcje w Bhagavad-gicie i wyzwolony jest każdy, kto ich przestrzega.
Przestrzeganie instrukcji Krsny jest możliwe wówczas, gdy jesteśmy bhaktami, gdyż Krsna poucza, że należy zostać bhaktą. Man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru: "Zawsze myśl o Mnie i zostań Moim wielbicielem. Czcij Mnie i składaj Mi hołd." (Bg. 8.65) Bezustanne myślenie o Krsnie oznacza intonowanie mantry Hare Krsna, lecz nie można tego robić, dopóki nie jest się inicjowanym bhaktą. Gdy tylko ktoś staje się bhaktą, angażuje się w wielbienie Bóstwa (mad-yaji). Powinnością bhakty jest ciągłe ofiarowywanie pokłonów Panu i mistrzowi duchowemu. Ta zasada jest uznanym sposobem osiągnięcia platformy bhakti. Gdy tylko dojdziemy do tej platformy, wówczas stopniowo zrozumiemy Najwyższą Osobę Boga. A po prostu dzięki zrozumieniu Krsny, osiąga się wyzwolenie z materialnej niewoli.
08.01.16 Znaczenie: Jest to istotą naszego ruchu świadomości Krsny. Prosimy po prostu społeczeństwo ludzkie, by podążało śladami nauczyciela Bhagavad-gity. Przestrzegajcie instrukcji Bhagavad-gity Takiej Jaka Jest, a wasze życie zakończy się sukcesem. Jest to streszczenie ruchu świadomości Krsny. Organizator tego ruchu świadomości Krsny naucza każdego, jak iść w ślady Pana Ramacandry, Pana Krsny i Śri Caitanyi Mahaprabhu. W tym materialnym świecie potrzebujemy przywódcy monarchii lub dobrego rządu. Pan Śri Ramacandra Swym przykładem pokazał, jak żyć dla korzyści całego społeczeństwa ludzkiego. Walczył z demonami, takimi jak Ravana, wypełniał polecenia Swego ojca i był wiernym mężem matki Sity. Zatem działanie Pana Ramacandry jako idealnego króla nie ma w sobie równego. W rzeczywistości ludzie nadal tęsknią za rama-rajyą, rządem jak ten Pana Ramacandry. Podobnie, Pan Krsna – choć jest Najwyższą Osobą Boga – uczył Arjunę, Swego ucznia i bhaktę – jak wieść życie, które zakończy się powrotem do domu, z powrotem do Boga (tyaktva deham punar janma mam eti so ‘rjuna). W Bhagavad-gicie można znaleźć wszelkiego rodzaju nauki – polityczne, ekonomiczne, społeczne, religijne, kulturalne i filozoficzne. Należy ich tylko ściśle przestrzegać. Najwyższa Osoba Boga przychodzi też jako Pan Caitanya, by po prostu wystąpić w roli czystego bhakty. Zatem Pan na różne sposoby uczy nas, aby uczynić swoje życie sukcesem, a Svayambhuva Manu prosi, byśmy za Nim podążali.
Svayambhuva Manu jest przywódcą ludzkości i aby kierować społeczeństwem ludzkim, pozostawił księgę zwaną Manu-samhitą. Tutaj poucza nas, byśmy podążali za Najwyższą Osobą Boga w Jego różnorodnych inkarnacjach. Inkarnacje te opisane są w literaturze wedyjskiej, a Jayadeva Gosvami opisał w skrócie 10 ważnych inkarnacji (keśava dhrta-mina-śarira jaya, jagad-iśa hare, keśava dhrta-nara-hari-rupa jaya jagad-iśa hare, keśava dhrta-buddha-śarira jaya jagad-iśa hare itd.). Svayambhuva Manu pouczył nas, abyśmy przestrzegali instrukcji Boga, zwłaszcza tych instrukcji, które Krsna zawarł w Bhagavad-gicie Takiej Jaką Jest.
Wysoko ceniąc bhakti-margę, której uczył Śri Caitanya Mahaprabhu, Sarvabhauma Bhattacarya opisał czynności Śri Caitanyi Mahaprabhu w taki oto sposób:
vairagya-vidya-nija-bhakti-yoga-
śiksartham ekah purusah puranah
śri-krsna-caitanya-śarira-dhari
krpambudhir yas tam aham prapadye
"Pragnę przyjąć schronienie Najwyższej Osoby Boga, Śri Krsny, który zstąpił w formie Pana Caitanyi Mahaprabhu, aby uczyć nas prawdziwej wiedzy, służby oddania dla Siebie i braku przywiązania do wszystkiego, co nie sprzyja świadomości Krsny. Pojawił się, gdyż jest On oceanem transcendentalnego miłosierdzia. Pragnę podporządkować się Jego lotosowym stopom." (Caitanya-candrodaya-nataka 6.74). W tym wieku Kali ludzie nie potrafią przestrzegać instrukcji Najwyższej Osoby Boga, dlatego też Sam Pan pojawił się jako Śri Krsna Caitanya, aby osobiście uczyć jak stać się świadomym Krsny. Prosi każdego, aby podążał za Nim i został guru, by wyzwalać upadłe dusze Kali-yugi.
yare dekha, tare kaha 'krsna'-upadeśa
amara ajnaya guru hana tara' ei deśa
"Ucz każdego, by przestrzegał poleceń Pana Śri Krsny, jak zostały one podane w Bhagavad-gicie i w Śrimad-Bhagavatam. Stań się w ten sposób mistrzem duchowym i próbuj wyzwolić każdego na tej ziemi." (Cc. Madhya 7.128) Wspólnym celem Pana Ramacandry, Pana Krsny i Pana Caitanyi Mahaprabhu jest uczenie społeczeństwa ludzkiego, jak osiągnąć szczęście dzięki przestrzeganiu instrukcji Najwyższego Pana
08.01.18 Znaczenie: Rozmaite imiona półbogów – Pan Brahma, Pan Śiva, Pan Indra itd. – nie są osobistymi imionami, lecz nazwami różnych pozycji. W związku z tym rozumiemy, że czasami, gdy nie ma właściwych osób, które mogłyby zająć te pozycje, wtedy Pan Visnu zostaje Brahmą lub Indrą.
08.01.19 Znaczenie:
manvantaram manur deva
manu-putrah sureśvarah
rsayo 'mśavataraś ca hareh
sad vidham ucyate
Jest wiele inkarnacji Najwyższej Osoby Boga. Manu, manu-putrah (synowie Manu), król planet niebiańskich i siedmiu wielkich mędrców, to częściowe inkarnacje Najwyższego Pana. Sam Manu, jego synowie Priyavrata i Uttanapada, półbogowie stworzeni przez Daksę i rsi, jak Marici, byli częściowymi inkarnacjami Pana, które pojawiły się za rządów Svayambhuvy Manu. W tym okresie Yajna, inkarnacja Pana, objął we władanie planety niebiańskie. Następnym Manu był Svarocisa. Manu, mędrcy i półbogowie zostali dalej opisani w kolejnych 11 wersetach.
08.01.29 Znaczenie: W Tamasa manvantarze były dwa rodzaje półbogów, z których jedni znani byli jako Vaidhrtiowie. Obowiązkiem półbogów jest ochrona autorytetu Ved. Słowo devata odnosi się do tego, kto zachowuje autorytet Ved. Natomiast ci, którzy sprzeciwiają się mu, są Raksasami. Kiedy autorytet Ved zostaje zatracony, wówczas cały wszechświat pogrąża się w chaosie. Dlatego też obowiązkiem półbogów, jak również królów i doradców rządowych, jest pełna ochrona wedyjskiego autorytetu. W przeciwnym razie społeczeństwo ludzkie znajdzie się w stanie chaosu, w którym nie może zapanować pokój ani pomyślność.
08.01.32 Znaczenie: Ruch świadomości Krsny szerzy się na całym świecie po prostu dzięki opisywaniu Krsny. Wydaliśmy wiele książek, wliczając w to 17 tomów Śri Caitanya-caritamrty, z których każdy liczy po 400 stron, jak również Bhagavad-gitę i Nektar Oddania. Publikujemy też Śrimad-Bhagavatam w 60 tomach. Gdziekolwiek mówca prowadzi rozmowy w oparciu o te księgi, a publiczność słucha go, tam stworzona zostaje dobra i pomyślna atmosfera. Dlatego też członkowie ruchu świadomości Krsny, a zwłaszcza sannyasini, muszą bardzo starannie nauczać świadomości Krsny. To stworzy pomyślną atmosferę.