....Rozdział ten opisuje zawodowe obowiązki grhasthy, odpowiednio do czasu, kraju i wykonawcy. Kiedy Maharaja Yudhisthirę ogarnęła wielka ciekawość względem tego, jakie są jego zawodowe obowiązki pana domu, Narada Muni powiadomił go, że pierwszym obowiązkiem grhasthy jest to, aby w pełni polegał na Vasudevie, Krsnie i próbował zadowolić Go pod każdym względem, poprzez pełnienie przypisanej służby oddania. Ta służba oddania zależy od instrukcji autorytetów i towarzystwa bhaktów, którzy rzeczywiście ją pełnią. Początkiem służby oddania jest śravanam, czyli słuchanie. Należy słuchać z ust zrealizowanych dusz. W ten sposób stopniowo zmniejszy się atrakcja grhasthy do żony i dzieci.
Jeśli chodzi o utrzymanie rodziny, grhastha zarabiając tyle, ile potrzebuje na życie, musi być bardzo sumienny i nie powinien podejmować nadzwyczajnego wysiłku, po prostu aby gromadzić pieniądze i niepotrzebnie zwiększać materialne wygody. Mimo iż grhastha zewnętrznie powinien być bardzo aktywny, zarabiając na swe utrzymanie, w głębi powinien być usytuowany jako osoba w pełni samozrealizowana, nieprzywiązana do materialnych zysków. Z członkami rodziny lub przyjaciółmi powinien mieć do czynienia jedynie po to, aby wypełnić ich cel; nie należy nadmiernie angażować się w ten sposób. Należy powierzchownie przyjmować instrukcje od członków rodziny i społeczeństwa, ale zasadniczo grhastha powinien angażować się w zawodowe obowiązki polecone przez mistrza duchowego i śastra. Ściśle mówiąc, aby zarobić pieniądze, grhastha powinien angażować się w czynności rolnicze. Jak zostało powiedziane w Bhagavad-gicie (18.44), krsi-go-raksya-vanijyam – rolnictwo, ochrona krów i handel są szczególnymi obowiązkami grhasthów. Jeżeli przypadkiem lub dzięki łasce Pana zdobędzie więcej pieniędzy, powinien je we właściwy sposób wykorzystać dla ruch świadomości Krsny. Nie należy pragnąć zdobywać więcej pieniędzy po prostu dla przyjemności zmysłowej. Grhastha powinien zawsze pamiętać, że kto stara się gromadzić więcej pieniędzy niż potrzebuje, ten uważany jest za złodzieja i podlega karze praw natury.
Grhastha powinien być bardzo czuły dla niższych zwierząt, ptaków i pszczół, traktując je dokładnie niczym własne dzieci. Grhastha nie powinien oddawać się zabijaniu zwierząt lub ptaków dla zadowalania zmysłów. Powinien dostarczać rzeczy niezbędnych do życia nawet psom i niższym stworzeniom i nie powinien wykorzystywać innych dla zadowalania zmysłów. W rzeczywistości, zgodnie z instrukcjami Śrimad-Bhagavatam, każdy grhastha jest wielkim komunistą, który każdemu dostarcza środków do życia. Cokolwiek posiada, powinien równo, bez dyskryminacji, rozdawać wszystkim żywym istotom. Najlepiej jest rozdawać prasada.
Grhastha nie powinien być bardzo przywiązany do swej żony; nawet swą własną żonę powinien zaangażować w pełnienie uważnej służby dla gościa. Wszelkie pieniądze, jakie zbierze dzięki łasce Boga, powinien wydawać na pięć rzeczy; czczenie Najwyższej Osoby Boga, przyjmowanie Vaisnavów i świętych osób, rozdawanie prasada ogółowi ludzi i wszystkim żywym istotom, ofiarowanie prasada swoim przodkom, a także na prasada dla siebie. Grhasthowie powinni być zawsze gotowi oddawać szacunek każdemu, jak zostało to opisane powyżej. Grhastha nie powinien jeść niczego, co nie zostało ofiarowane Najwyższej Osobie Boga. Jak jest powiedziane w Bhagavad-gicie (3.13), yajna-śistaśinah santo mucyante sarva-kilbisaih: "Wielbiciele Pana uwolnieni są od wszelkich grzechów, albowiem spożywają pokarm wpierw ofiarowany." Grhastha powinien odwiedzać również święte miejsca pielgrzymek, wspomniane w Puranach. W ten sposób powinien w pełni zaangażować się w wielbienie Najwyższej Osoby Boga, dla dobra swojej rodziny, społeczeństwa, kraju i ogółu ludzkości.
07.14.01 Znaczenie: W poprzednich rozdziałach wielki mędrzec Narada wyjaśnił, jak powinien postępować brahmacarin, vanaprastha i sannyasin. Najpierw wyjaśnił postępowanie brahmacarina, vanaprasthy i sannyasina, ponieważ te trzy aśramy, czyli porządki życia, są niezwykle ważne dla wypełnienia celu życia. Należy zauważyć, że w brahmacari-aśramie, vanaprastha-aśramie i sannyasa-aśramie nie ma sposobności na życie seksualne, natomiast uregulowany seks dozwolony jest w życiu grhasthy. Dlatego też Narada Muni najpierw opisał brahmacaryę, vanaprasthę i sannyasę, ponieważ chciał podkreślić, że seks nie jest wcale niezbędny. Jednakże, kto bezwzględnie go potrzebuje, może podjąć życie grhasthy, czyli życie rodzinne, które również jest uregulowane przez śastra i guru. Maharaja Yudhisthira mógł to zrozumieć. Zatem, jako grhastha, przedstawił się jako grha-mudha-dhih, osoba, która jest całkowicie pozbawiona wiedzy o celu życia. Osoba, która pozostaje jako pan domu w życiu rodzinnym, z pewnością nie posiada wiedzy o celu życia; jej inteligencja nie jest zbyt rozwinięta. Tak prędko jak to jest możliwe, należy porzucić swoje tzw. wygodne życie domowe i przygotować się do podjęcia wyrzeczenia, czyli tapasyi. Tapo divyam putraka. Zgodnie z instrukcjami, które Rsabhadeva przekazał swym synom, nie powinniśmy stwarzać tzw. wygodnych sytuacji, musimy przygotować się do pełnienia wyrzeczenia. Tak właśnie powinna żyć istota ludzka, aby wypełnić ostateczny cel życia.
07.14.02 Znaczenie: Wzorem życia grhasthy powinno być poświecenie dla Najwyższej Osoby Boga. W Bhagavad-gicie (6.1) jest powiedziane:
sa sannyasi ca yogi ca na
niragnir na cakriyah
"Kto nie przywiązuje się do owoców swojej pracy i pełni swój obowiązek tak, jak powinien w wyrzeczonym porządku życia – ten posiada prawdziwe wyrzeczenie i jest prawdziwym mistykiem, nie zaś ten, kto nie zapala ognia i nie wykonuje żadnej pracy." Bez względu na to, czy ktoś działa jako brahmacarin, grhastha, vanaprastha czy sannyasin, musi działać jedynie dla zadowolenia Najwyższej Osoby Boga, Vasudevy – Krsny, syna Vasudevy. To powinno być zasadą życia każdego. Narada Muni opisał już zasady życia dla brahmacarina, vanaprasthy i sannyasina, a teraz opisuje, w jaki sposób powinien żyć grhastha. Podstawową zasadą jest zadowolenie Najwyższej Osoby Boga.
Naukę o zadowoleniu Najwyższego Pana można poznać z tego wersetu: saksad upasita maha-munin. Święte osoby są zazwyczaj znane jako muni, czyli rozważni filozofowie zajmujący się transcendentalnymi tematami, a maha-munin odnosi się do tych, którzy nie tylko dogłębnie poznali cel życia, ale rzeczywiście działają dla zadowolenia Najwyższej Osoby Boga, Vasudevy. Osoby te znane są jako bhaktowie. Dopóki ktoś nie obcuje z bhaktami, dopóty nie może poznać nauki o vasudevarpanie, czyli zadedykowaniu swego życia Vasudevie, Krsnie, Najwyższej Osobie Boga.
W Indiach zasady tej nauki były ściśle przestrzegane. Nawet 50 lat temu widziałem, jak w bengalskich wioskach i na przedmieściach Kalkuty, ludzie codziennie słuchali Śrimad-Bhagavatam, kiedy zakończyli swoje wszystkie zajęcia lub przynajmniej wieczorem przed pójściem spać. Każdy słuchał Bhagavatam. Wykłady z Bhagavatam były dawane w każdej wiosce i w ten sposób ludzie odnosili korzyść ze słuchania Śrimad-Bhagavatam, które opisuje wszystko o celu życia – wyzwoleniu, czy zbawieniu. Zostanie to jasno wyjaśnione w następnych wersetach.
07.14.03-04 Znaczenie: Ruch świadomości Krsny został ustanowiony w tym celu, aby zapewnić grhasthom na całym świecie możliwość słuchania szczególnie Śrimad-Bhagavatam i Bhagavad-gity. Jak zostało to opisane na wiele sposobów, procesem jest słuchanie i intonowanie (śrnvatam sva-kathah krsnah punya-śravana-kirtanah). Wszystkim szczególnie grhasthom, którzy są mudha-dhi – pozbawieni wiedzy o celu życia – należy umożliwić słuchanie o Krsnie. Po prostu dzięki słuchaniu, dzięki uczęszczaniu na wykłady w różnych ośrodkach ruchu świadomości Krsny, gdzie dyskutowane są tematy o Krsnie z Bhagavad-gity i Śrimad-Bhagavatam – oczyszczą się ze swych grzesznych skłonności do nieustannego oddawania się zakazanemu seksowi, jedzeniu mięsa, intoksykacji i uprawiania hazardu, które obecnie stały się dominującymi. W ten sposób mogą zostać wzniesieni do stanu światła. Punya-śravana-kirtanah. Po prostu dzięki uczestniczeniu w kirtanie – Hare Krsna, Hare Krsna, Krsna Krsna, Hare Hare, / Hare Rama, Hare Rama, Rama Rama, Hare Hare – i dzięki słuchaniu o Krsnie z Bhagavad-gity, każdy musi się oczyścić, szczególnie, jeśli również zje prasada. Wszystko to ma miejsce w ruchu świadomości Krsny.
Werset ten zawiera jeszcze inny wyraźny opis, śrnvan bhagavato 'bhiksnam avatara-kathamrtam. To nie jest tak, że skoro ktoś raz skończył Bhagavad-gitę, to nie powinien jej słuchać ponownie. Bardzo ważne jest słowo abhiksnam. Powinniśmy słuchać ciągle i od nowa. Nie ma kwestii przestania: nawet jeżeli ktoś czytał o tych tematach wiele razy, powinien nadal o nich czytać ciągle i od nawa, ponieważ bhagavat-katha, słowa wypowiedziane przez Krsnę i przez bhaktów Krsny o Krsnie są amrta, nektarem. Im więcej ktoś pije tego amrta, tym większy czyni postęp w swoim wiecznym życiu. Przeznaczeniem ludzkiej formy życia jest wyzwolenie, ale na nieszczęście z powodu wpływu Kali-yugi grhasthowie codziennie pracują ciężko jak osły. Wstają wcześnie rano i podróżują nawet 100 mil, aby zarobić na chleb. Szczególnie w krajach zachodnich widziałem, że ludzie wstają o 5-tej rano i udają się do biur i fabryk, aby zarobić na swe utrzymanie. Mieszkańcy Kalkuty i Bombaju również codziennie to robią. Pracują bardzo ciężko w biurze czy w fabryce a następnie tracą 3 lub 4 godziny na przyjazd z powrotem do domu. Idą spać o 10 wieczorem i znowu wstają wcześnie rano, aby udać się do swych biur i fabryk. Śastra opisują ten rodzaj ciężkiej pracy jako życie świń i tych, którzy żywią się odchodami. Nayam deho deha-bhajam nrloke kastan kaman arhate vid-bhujam ye: "Ze wszystkich żywych istot, które przyjęły materialne ciała w tym świecie, ci którzy otrzymali tę ludzką formę, nie powinni pracować ciężko dzień i noc po prostu dla zadowalania zmysłów, które osiągalne jest nawet dla psów i świń, które jedzą odchody." (Bhag. 5.5.1). Należy znaleźć trochę czasu na słuchanie Śrimad-Bhagavatam i Bhagavad-gity. To jest kultura wedyjska. Powinno się pracować najwyżej 8 godzin, aby zarobić na swe utrzymanie, a po południu albo wieczorem grhastha powinien przebywać z bhaktami, aby słuchać o inkarnacjach Krsny i Jego czynnościach i w ten sposób stopniowo wyzwolić się z objęć mayi. Jednakże, zamiast znaleźć czas na słuchanie o Krsnie, panowie domów, po ciężkiej pracy w biurach i fabrykach, znajdują czas na udanie się do restauracji czy klubów. Tam zamiast słuchać o Krsnie i Jego czynnościach, czerpią wielką przyjemność z rozmów o politycznych posunięciach demonów i niewielbicieli oraz cieszenie się seksem, winem, kobietami i mięsem. W ten sposób tracą swój czas. To nie jest życie grhasthy, lecz życie demoniczne. Jednakże ruch świadomości Krsny mając swe ośrodki na całym świecie, zapewnia takim upadłym i potępionym osobom możliwość słuchania o Krsnie.
We śnie stwarzamy społeczeństwo przyjaźni i miłości, a kiedy
budzimy się, widzimy, że przestało ono istnieć. Podobnie, nasze wulgarne
społeczeństwo, rodzina i miłość są również snem i sen ten skończy się, gdy
tylko umrzemy. Zatem, bez względu na to, czy śnimy w subtelny czy wulgarny
sposób, wszystkie te sny są fałszywe i tymczasowe. Naszą prawdziwą powinnością
jest zrozumienie tego, że jesteśmy duszą (aham
brahmasmi) i dlatego nasze czynności powinny być inne. Wtedy możliwe będzie
osiągnięcie szczęścia.
brahma-bhutah prasannatma na
śocati na kanksati
samah sarvesu bhutesu
mad-bhaktim labhate param
"Ten, kto jest usytuowany w taki transcendentalny sposób – od razu realizuje Najwyższego Brahmana i staje się w pełni radosnym. Nie rozpacza nigdy ani niczego nie pragnie, jednakowo ustosunkowanym będąc do każdej żywej istoty. W tym stanie osiąga czystą służbę oddania dla Mnie." (Bg. 18.54). Kto pełni służbę oddania, ten bez trudu może wyzwolić się ze snu materialistycznego życia.
07.14.05 Znaczenie: Jest to idealne życie rodzinne. Kiedy Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał Ramananda Rayę o cel życia, Ramananda Raya opisał go na różne sposoby, odpowiednio do zaleceń objawionych pism świętych. W końcu Śri Ramananda Raya wyjaśnił, że można pozostać na swej własnej pozycji, czy to jako bramin, śudra, sannyasin czy ktokolwiek, ale trzeba próbować dowiedzieć się, jaki jest cel życia (athato brahma-jijnasa). Jest to właściwe wykorzystanie ludzkiej formy życia. Kiedy ktoś niewłaściwie wykorzystuje dar ludzkiej formy niepotrzebnie oddając się zwierzęcym skłonnościom do jedzenia, spania, łączenia się w pary i obrony i nie próbuje wydostać się z objęć mayi, z powodu której podlegamy powtarzającym się narodzinom, śmierci, starości i chorobom, jest wtedy ponownie karany, będąc zmuszonym do zejścia w niższe gatunki i podlegania ewolucji zgodnie z prawami natury. Prakrteh kriyamanani gunaih karmani sarvaśah. Znajdując się całkowicie w objęciach materialnej natury, żywa istota ponownie musi ewoluować z niższych gatunków do wyższych, aż ostatecznie powróci do życia ludzkiego i otrzyma szansę, aby uwolnić się z materialnej matni. Jednakże mądry człowiek uczy się z śastr i od guru, że my, żywe istoty, jesteśmy wieczne, lecz z powodu obcowania z różnymi siłami kierowanymi przez prawa materialnej natury znajdujemy się w kłopotliwych warunkach. Dlatego też dochodzi do wniosku, że w ludzkie formie życia nie powinien starać się osiągnąć niepotrzebne rzeczy, lecz żyć bardzo prostym życiem, po prostu utrzymując ciało i duszę razem. Niewątpliwie każdy potrzebuje jakichś środków utrzymania i odpowiednio do varny i aśramu danej osoby środki te przepisane są w śastrach. Należy się tym zadowolić. Dlatego też, zamiast pragnąc coraz więcej pieniędzy, szczery bhakta Pana próbuje wynaleźć jakiś sposób zarabiania na swoje utrzymanie i kiedy tak robi, Krsna pomaga mu. Zatem zarobienie na swoje utrzymanie nie jest problemem. Prawdziwym problemem jest to, w jaki sposób uwolnić się z niewoli narodzin, śmierci i starości. Podstawową zasadą cywilizacji wedyjskiej jest osiągnięcie tej wolności, a nie wynajdywanie zbędnych potrzeb. Należy zadowolić się tym, co przychodzi automatycznie. Współczesna materialistyczna cywilizacja jest dokładnym przeciwieństwem cywilizacji idealnej. Każdego dnia tzw. przywódcy współczesnego społeczeństwa wynajdują coś, co przyczynia się do krępującego sposobu życia, który coraz bardziej i bardziej wikła ludzi w cykl narodzin, śmierci, starości i chorób.
07.14.07 Znaczenie: My, żywe istoty w różnych formach, jesteśmy wszyscy dziećmi Najwyższej Osoby Boga, jak potwierdza to Pan w Bhagavad-gicie (14.4):
sarva-yonisu
kaunteya murtayah sambhavanti yah
tasam brahma mahad yonir aham
bija-pradah pita
"Należy wiedzieć, o synu Kunti, że wszystkie gatunki mogą zaistnieć poprzez narodziny w tej materialnej naturze i że ja jestem ojcem dostarczającym nasienia." Najwyższy Pan, Krsna, jest ojcem wszystkich istot w różnych gatunkach i formach. Kto jest inteligentny, może zrozumieć, że wszystkie żywe istoty w 8 400 000 form cielesnych są częścią Najwyższej Osoby Boga i są Jego synami. Wszystko w świecie materialnym i duchowym jest własnością Najwyższego Pana (iśavasyam idam sarvam) i dlatego wszystko ma z Nim związek. W odniesieniu do tego Śrila Rupa Gosvami mówi:
prapancikataya buddhya
hari-sambandhi-vastunah
mumuksubhih parityago
vairagyam phalgu kathyate
"Kto odrzuca cokolwiek, nie wiedząc, że ma to związek z
Krsną, ten nie posiada pełnego wyrzeczenia." (Bhakti-rasamrta-sindhu
1.2.256). Mimo iż filozofowie Mayavadi mówią, że materialne stworzenie
jest fałszywe, w rzeczywistości nie jest ono fałszywe; jest ono rzeczywiste.
Ale fałszywa jest koncepcja, że wszystko należy do społeczeństwa ludzkiego.
Wszystko należy do Najwyższej Osoby Boga, ponieważ to On stworzył wszystko.
Wszystkie żywe istoty, będąc synami Pana, Jego wiecznymi integralnymi
cząstkami, mają prawo, dzięki aranżacji natury, do używania własności ojca. Jak
jest powiedziane w Upanisadach, tena
tyaktena bhunjitha ma grdhah kasya
svid dhanam. Każdy powinien być zadowolony z tego, co przeznaczył mu
Najwyższa Osoba Boga; nikt nie powinien naruszać cudzych praw lub własności.
Bhagavad-gita oznajmia
annad bhavanti bhutani
parjanyad anna-sambhavah
yajnad bhavati parjanyo
yajnah karma-samudbhavah
"Wszystkie żyjące ciała utrzymują się przy życiu spożywając ziarno, ziarno z deszczu powstaje, deszcz ze spełnienia yajni [ofiary], a yajna z pełnienia nakazanych obowiązków." (Bg. 3.14). Kiedy produkuje się wystarczającą ilość zboża, wtedy bez trudu można wyżywić zarówno zwierzęta jak i istoty ludzkie. Taka jest aranżacja natury. Prakrteh kriyamanani gunaih karmani sarvaśah. Wszyscy działają pod wpływem materialnej natury, a jedynie głupcy myślą, że mogą polepszyć to, co stworzył Bóg. Szczególnie na grhasthach ciąży obowiązek dopilnowania, aby prawa Najwyższej Osoby Boga były szanowane, bez walki pomiędzy ludźmi, społecznościami, społeczeństwami lub narodami. Społeczeństwo ludzkie powinno we właściwy sposób wykorzystywać dary Boże, szczególnie zboże, które wyrosło na skutek opadów deszczu z nieba. Jak mówi Bhagavad-gita, yajnad bhavati parjanyah. Społeczeństwo powinno spełniać yajne, ofiary, aby opady deszczu były uregulowane. Poprzednio yajne były spełniane z ofiarowaniem oblacji z ghee i ze zboża, ale oczywiście w tym wieku nie jest to dłużej możliwe, z powodu obniżki produkcji ghee i zboża na skutek grzesznego życia społeczeństwa ludzkiego. Jednakże ludzie powinni przyjąć świadomość Krsny i intonować mantrę Hare Krsna, jak polecają to śastra (yajnaih sankirtana-prayair yajanti hi sumedhasah). Jeżeli ludzie na całym świecie przyłączą się do ruchu świadomości Krsny i będą intonować łatwą wibracje dźwiękową transcendentalnego imienia i chwały Najwyższej Osoby Boga, nie będzie wtedy brakowało opadów deszczu. Wskutek tego wystąpi obfitość zboża, owoców i kwiatów i wszystkie niezbędne do życia rzeczy będą z łatwością osiągalne. Grhasthowie, czyli głowy rodzin, powinni przyjąć odpowiedzialność za zorganizowanie takiej naturalnej produkcji. Dlatego też powiedziane jest, tasya-iva hetoh prayateta kovidah. Osoba inteligentna powinna próbować szerzyć świadomość Krsny poprzez intonowanie świętego imienia Pana, a automatycznym następstwem tego będzie to, iż nie będzie brakowało żadnych niezbędnych do życia rzeczy.
07.14.08 Znaczenie: Dzięki łasce Boga czasami dostajemy wielkie ilości zboża lub niespodziewanie otrzymujemy jakiś datek czy też interes przynosi nam nieoczekiwany zysk. W ten sposób możemy otrzymać więcej pieniędzy, niż potrzebujemy. Na co więc je wydać? Nie ma potrzeby gromadzić pieniędzy w banku jedynie po to, aby zwiększyć konto bankowe. Bhagavad-gita (16.13) opisuje taką mentalność jako asurik, demoniczną.
idam adya maya labdham imam
prapsye manoratham
idam astidam api
me bhavisyati punar dhanam
"Osoba demoniczna myśli: Tak wiele bogactw mam dzisiaj i zyskam jeszcze więcej, odpowiednio do moich planów. Tak wiele należy teraz do mnie i mój majątek ciągle się będzie powiększał w przyszłości." Asura zainteresowany jest tym, ile bogactwa ma dzisiaj w banku i tym, w jaki sposób będzie mógł je jutro zwiększyć. Jednakże nieograniczone zwiększanie bogactwa nie jest dozwolone ani przez śastra, ani w chwili obecnej przez rząd. W rzeczywistości, jeżeli ktoś ma więcej pieniędzy niż potrzebuje na swoje niezbędne wydatki, powinien przeznaczyć je dla Krsny. Zgodnie z cywilizacją wedyjską wszystko to powinno zostać oddane ruchowi świadomości Krsny, jak Pan osobiście poleca to w Bhagavad-gicie (9.27.)
yat karosi yad aśnasi yaj
juhosi dadasi yat
yat tapasyasi kaunteya tat
kurusva mad-arpanam
"Cokolwiek czynisz, spożywasz, składasz w ofierze i dajesz w darze, jak również wszelkie wyrzeczenia które praktykujesz, powinny być, o synu Kunti, ofiarą dla Mnie." Grhasthowie powinni przeznaczyć dodatkowe pieniądze jedynie dla ruchu świadomości Krsny Grhasthowie powinni dawać datki na budowanie świątyń Najwyższego Pana i na nauczanie na całym świecie Śrimad Bhagavad-gity, czyli świadomości Krsny. Śrnvan bhagavato ‘bhiksnam avatara-kathamrtam. W śastrach – w Puranach i innej literaturze wedyjskiej – jest tak wiele opowiadań opisujących transcendentalne czynności Najwyższej Osoby Boga i każdy powinien ich wielokrotnie słuchać. Na przykład, jeżeli codziennie czytamy całą Bhagavad-gitę, wszystkie 18 rozdziałów, za każdym razem znajdziemy nowe znaczenia. Taka jest natura literatury transcendentalnej. Zatem ruch świadomości Krsny dostarcza każdemu możliwości użycia swoich dodatkowych pieniędzy dla korzyści całego ludzkiego społeczeństwa, poprzez szerzenie świadomości Krsny. Szczególnie w Indiach widzimy setki i tysiące świątyń wybudowanych przez bogatych członków społeczeństwa, którzy nie chcieli, aby nazwano ich złodziejami i zasłużyli na karę.
Werset ten jest bardzo ważny. Mówi on, że kto gromadzi więcej pieniędzy niż potrzebuje, ten jest złodziejem i podlega karze praw natury. Kto gromadzi więcej pieniędzy niż potrzeba, rozwija pragnienie coraz większego cieszenia się materialnymi wygodami. Materialiści wymyślają tak wiele sztucznych potrzeb, a ci którzy mają pieniądze, będąc pod urokiem takich sztucznych potrzeb, próbują gromadzić pieniądze, aby coraz bardziej zwiększyć swe posiadłości. Tak jest koncepcja współczesnego rozwoju ekonomicznego. Wszyscy zarabiają pieniądze, pieniądze trzymane są w bankach, które następnie oferują je ogółowi ludzi. W tym cyklu czynności, wszyscy zaangażowani są w zdobywanie coraz większej ilości pieniędzy i dlatego zatraceniu ulega doskonały cel ludzkiego życia. Krótko mówiąc, każdy jest złodziejem i powinien być ukarany. Prawa natury wymierzają kary w cyklu narodzin i śmierci. Nikt nie umiera będąc w pełni zadowolonym ze spełnienia materialnych pragnień, nie jest to bowiem możliwe. Dlatego też w chwili śmierci człowieka ogarnia smutek, ponieważ nie był w stanie spełnić swoich pragnień. Następnie, za pośrednictwem praw natury, aby spełnić swe niezaspokojone pragnienia, otrzymuje następne ciało, dobrowolnie przyjmuje on trojakiego rodzaju niedole życia.
07.14.09 Znaczenie: Kto jest w świadomości Krsny, ten rozumie, że nie ma różnicy pomiędzy zwierzętami a niewinnymi dziećmi w jego domu. Nawet w zwykłym życiu, mamy praktyczne doświadczenie, że pies domowy lub kot traktowany jest na tym samym poziomie, co własne dzieci, bez żadnej zazdrości. Tak jak dzieci, nieinteligentne zwierzęta również są synami Najwyższej Osoby Boga, a zatem świadoma Krsny osoba, mimo iż jest głową rodziny, nie powinna rozróżniać pomiędzy dziećmi a biednymi zwierzętami. Na nieszczęście, współczesne społeczeństwo wynalazło tak wiele środków, aby zabijać zwierzęta w różnych formach życia. Na przykład, na polach rolniczych może być wiele myszy, much i innych stworzeń, które zakłócają produkcję i czasami są zabijane przez pestycydy. Jednakże werset ten zabrania takiego zabijania. Każdą żywą istotę należy karmić pożywieniem dostarczanym przez Najwyższą Osobę Boga. Społeczeństwo ludzkie nie powinno uważać, iż tylko ono może cieszyć się wszelką własnością Boga, ludzie powinni raczej zrozumieć, że wszystkie inne zwierzęta mają również prawo do własności Boga. Werset ten wspomina nawet o wężu, co wskazuje, że grhastha nie powinien być zazdrosny nawet o węża. Jeżeli każdy jest w pełni usatysfakcjonowany jedząc pożywienie, które jest darem Pana, dlaczego miałaby występować zawiść pomiędzy jedną żywą istotą a drugą? Obecnie ludzie bardzo skłaniają się ku komunistycznej koncepcji społeczeństwa, ale my myślimy, że nie może być lepszych komunistycznych koncepcji od tej którą przedstawia ten werset Śrimad-Bhagavatam. Nawet w komunistycznych krajach bez żadnego namysłu zabijane są biedne zwierzęta, mimo iż one także powinny mieć prawo do korzystania z przeznaczonego im do życia pożywienia.
07.14.10 Znaczenie: W ludzkim życiu istnieją 4 zasady do wypełnienia – dharma, artha, kama i moksa (religia, postęp ekonomiczny, zadowalanie zmysłów i wyzwolenie). Najpierw należy być religijnym, przestrzegać różnych zasad regulujących, następnie trzeba zarabiać pieniądze na utrzymanie rodziny i zadowolenia zmysłów. Najważniejszą ceremonią dla zadowalania zmysłów jest małżeństwo, ponieważ stosunki seksualne są jedną z głównych potrzeb materialnego ciała. Yan maithunadi-grhamedhi-sukham hi tuccham. Mimo iż stosunki seksualne nie są zbyt wzniosłą potrzebą życia, zarówno zwierzęta, jak i ludzie, z powodu materialnych skłonności potrzebują trochę zadowalania zmysłów. Należy być usatysfakcjonowanym życiem w małżeństwie, nie wykorzystując energii na dodatkowe zadowalanie zmysłów czy życie seksualne.
Jeśli chodzi o rozwój ekonomiczny, to odpowiedzialność za to należy przekazać przede wszystkim vaiśyom i grhasthom. Społeczeństwo ludzkie powinno być podzielone na varny i aśramy – braminów, ksatriyów, vaiśyów, śudrów, brahmacarinów, grhasthów, vanaprasthów i sannyasinów. Rozwój ekonomiczny niezbędny jest dla grhasthów. Brahmin-grhastha powinien być usatysfakcjonowany życiem adhyayany, adhyapany, yajany i yajany – będąc uczonym, ucząc innych jak być uczonym, ucząc się jak czcić Najwyższą Osobę Boga, Visnu, a także ucząc innych, jak oddawać cześć Panu Visnu, czy nawet półbogom. Bramin powinien robić to bez wynagrodzenia, ale może przyjąć jałmużnę od osoby, którą uczy, jak być istotą ludzką. Jeśli chodzi o ksatriyów, powinni oni być królami ziemi, którą należy rozdać vaiśyom dla celów rolniczych, ochrony krów i handlu. Śudrowie muszą pracować; czasami powinni przyjmować zawody wytwórców materiału, tkaczy, kowali, złotników, itd., lub też powinni ciężko pracować przy produkcji zboża.
Ludzie powinni zarabiać na swe utrzymanie wykonując powyższe zajęcia i w ten sposób społeczeństwo ludzkie powinno być proste. Jednakże w chwili obecnej wszyscy zaangażowani są w rozwój technologiczny, co zostało opisane w Bhagavad-gicie jako ugra-karma – niezwykle wielki wysiłek. Ta ugra-karma jest przyczyną poruszenia ludzkiego umysłu. Ludzie angażują się w wiele grzesznych czynności i degradują się otwierając rzeźnie, browarnie i fabryki papierosów, kluby nocne i inne zakłady dla zadowalania zmysłów. W ten sposób marnują swoje życie. Oczywiście grhasthowie uwikłani są we wszystkie te czynności i dlatego, jak poleca ten werset, poprzez użycie słowa api – nawet jeżeli ktoś jest grhasthą, nie powinien angażować się w bardzo ciężką pracę. Sposoby utrzymania się powinny być niezwykle proste. Ci którzy nie są grhasthami – brahmacarini, vanaprasthowie i sannyasini – nie muszą robić nic innego, tylko dążyć do postępu w życiu duchowym. Oznacza to, że 3/4 całej populacji powinno położyć kres zadawalaniu zmysłów i po prostu zaangażować się w postęp w świadomości Krsny. Jedynie 1/4 populacji powinna być grhasthami, którzy powinni żyć zgodnie z prawami ograniczonego zadowalania zmysłów. Grhasthowie, vanaprasthowie, brahmacarini i sannyasini powinni wspólnie dążyć, używając swej energii, do osiągnięcia świadomości Krsny. Taka cywilizacja jest nazywana daiva-varnaśrama. Jedynym z celów ruchu świadomości Krsny jest ustanowienie tej daiva-varnaśramy, a nie popieranie tzw. varnaśramy, bez naukowo zorganizowanego wysiłku społeczeństwa ludzkiego.
07.14.11 Znaczenie: Mimo iż we współczesnym społeczeństwie pies jest przyjmowany za część akcesorii domowych, w wedyjskim systemie życia rodzinnego pies jest niedotykalny. Werset ten wspomina, że psu należy dostarczyć właściwego pożywienia, lecz nie można pozwolić, by wchodził do domu, a co dopiero mówić wejściu do sypialni. Ludziom wykluczonym z kasty lub niedotykalnym candalom również powinno się zapewnić niezbędne do życia rzeczy. W związku z tym zostało użyte słowo yatha, które oznacza "tyle, na ile zasłużyli". Ludziom wykluczonym z kast nie należy dawać więcej pieniędzy niż potrzebują, gdyż w przeciwnym razie wykorzystają je niewłaściwie. Na przykład w chwili obecnej ludzie niskiej klasy otrzymują zazwyczaj całkiem wysokie wynagrodzenie, ale swych dodatkowych pieniędzy nie wykorzystują na kultywowanie wiedzy i czynienie postępu w życiu, lecz na picie wina i podobne grzeszne czynności. Jak wspomina Bhagavad-gita (4.13), catur-varnyam maya srstam guna-karma-vibhagaśah: w społeczeństwie ludzkim muszą istnieć cztery podziały odpowiednio do pracy i cech ludzi. Ludzie o najniższych cechach nie mogą wykonywać żadnej pracy, która wymaga wyższej inteligencji. Jednakże, mimo iż odpowiednio do cech i pracy ludzi musi istnieć taki podział, werset ten sugeruje, że każdy powinien mieć zapewnione niezbędne do życia rzeczy. Współcześni komuniści, skłaniają się ku zapewnieniu każdemu niezbędnych do życia rzeczy, ale biorą pod uwagę jedynie ludzkie istoty, a nie niższe zwierzęta. Jednakże zasady Bhagavatam są tak szerokie, że poleca ono dostarczenie niezbędnych do życia rzeczy każdemu człowiekowi czy zwierzęciu, bez względu na jego dobre czy złe cechy.
Jeśli chodzi o koncepcję przeznaczenia nawet własnej żony do służby dla ogółu ludzi, to chodzi o to, że należy stopniowo porzucać swój poufny z nią związek. Mężczyzna powinien stopniowo porzucić nadmierne przywiązanie do swej żony, pod wpływem którego myśli, że jest ona jego lepszą połową lub jest z nim tożsamą. Jak wspomniano wcześniej, należy porzucić koncepcję posiadania (co dotyczy nawet własnej rodziny). Sen materialnego życia jest przyczyną niewoli w cyklu narodzin i śmierci i dlatego należy porzucić ten sen. Konsekwentnie, jak sugeruje ten werset, w ludzkiej formie życia należy porzucić przywiązanie do żony.
07.14.12 Znaczenie: Każdy mąż jest nadmiernie przywiązany do swej żony. Zatem porzucenie związku ze swoją żoną jest niezwykle trudne. Jednakże jeżeli ktoś może w jakiś sposób porzucić je dla służby dla Najwyższej Osoby Boga, wtedy Pan osobiście, mimo iż nikt nie może Go pokonać, poddaje się kontroli takiego bhakty. A jeżeli Pan jest zadowolony z bhakty, czy jest coś, czego bhakta ten nie mógłby osiągnąć? Dlaczego ktoś miałby porzucić uczucia dla żony i dzieci i przyjąć schronienie Najwyższej Osoby Boga? Czy traci się coś materialnego? Życie rodzinne oznacza przywiązanie do żony, natomiast sannyasa jest brakiem przywiązania do żony i przywiązaniem do Krsny.
07.14.13 Znaczenie: Ten werset również podkreśla to samo: należy porzucić przywiązanie do swej żony, czyli innymi słowy, do życia seksualnego. Jeżeli ktoś jest inteligentny, może myśleć o ciele swojej żony jako jedynie kupie materii, która ostatecznie przemieni się w małe insekty, odchody czy popiół. W różnych społeczeństwach są różne metody postępowania z ciałem ludzkim w czasie ceremonii pogrzebowych. W niektórych społeczeństwach ciało oddawane jest sępom na pożarcie i dlatego ostatecznie zamienia się ono w odchody. Czasami ciało jest po prostu porzucane i w tym przypadku jest ono zjadane przez małe insekty. W niektórych społeczeństwach natychmiast po śmierci ciało jest palone i w ten sposób staje się popiołem. W każdym przypadku, jeżeli ktoś inteligentnie rozważy budowę ciała i znajdującą się ponad nim duszę, to jaka jest wartość tego ciała? Antavanta ime deha nityasyoktah śaririnah: ciało w każdej chwili może ulec zniszczeniu, ale dusza jest wieczna. Jeżeli ktoś porzuca przywiązanie do ciała i zwiększa przywiązanie do duszy, wtedy jego życie jest sukcesem. Jest to po prostu kwestia rozwagi.
07.14.14 Znaczenie: Natura już poczyniła aranżacje, aby nas wyżywić. Z rozkazu Najwyższej Osoby Boga, dla każdej żywej istoty w 8 400 000 form życia zostało zorganizowane pożywienie. Eko bahunam yo vidadhati kaman. Każda żywa istota musi coś jeść i w rzeczywistości rzeczy niezbędne do życia zostały już dostarczone przez Najwyższą Osobę Boga. Pan dostarcza pożywienia zarówno dla słonia, jak i dla mrówki. Wszystkie żywe istoty żyją na koszt Najwyższego Pana i dlatego ten, kto jest inteligentny, nie powinien bardzo ciężko pracować dla osiągnięcia materialnych komfortów. Należy raczej zachować energię na robienie postępu w świadomości Krsny. Wszystkie stworzone rzeczy na niebie, w powietrzu, na ziemi i w morzu należą do Najwyższej Osoby Boga i wszystkie żywe istoty mają zapewnione pożywienie. Zatem nie należy zbytnio się troszczyć o postęp ekonomiczny i niepotrzebnie tracić czas i energię ryzykując upadkiem w cykl narodzin i śmierci.
07.14.16 Znaczenie: Jeżeli grhastha, czyli pan domu, jest odpowiednio wykształcony w wiedzy wedyjskiej i stał się wystarczająco bogaty, by poprzez ofiarowanie czci zadowolić Najwyższą Osobę Boga, wtedy musi spełniać yajne, zgodnie z autoryzowanymi pismami świętymi. W Bhagavad-gicie (3.9) jest jasno powiedziane, yajnarthat karmano 'nyatra loko 'yam karma-bandhanah: każdy może być zaangażowany w swoje zawodowe obowiązki, ale rezultat takich obowiązków należy złożyć w ofierze dla zadowolenia Najwyższego Pana. Kto jest na tyle szczęśliwy, aby posiadać transcendentalną wiedzę, jak również pieniądze, dzięki którym może spełniać ofiary – musi je spełniać zgodnie ze wskazówkami danymi w śastrach. Śrimad-Bhagavatam (12.3.52) oznajmia:
krte yad dhyayato
visnum tretayam yajato makhaih
dvapare
paricaryayam kalau tad dhari-kirtanat
Celem całej cywilizacji wedyjskiej jest zadowolenie Najwyższej Osoby Boga. W Satya-yudze było to możliwe poprzez medytację o Najwyższym Panu w sercu, a w Treta-yudze – dzięki spełnianiu kosztownych yajni. Ten sam cel można było osiągnąć w Dvapara-yudze poprzez czczenie Pana w świątyni, a w tym wieku Kali ten sam cel można osiągnąć poprzez spełnienie sankirtana-yajni. Zatem ten, kto ma wykształcenie i bogactwo, musi wykorzystać je dla zadowolenia Najwyższej Osoby Boga pomagając rozpoczętemu już ruchowi sankirtana – ruchowi Hare Krsna, czyli ruchowi świadomości Krsny. Wszystkie wykształcone i bogate osoby muszą przyłączyć się do tego ruchu, ponieważ pieniądze i wykształcenie przeznaczone są do służby dla Najwyższej Osoby Boga. Jeżeli pieniądze i wykształcenie nie są zaangażowane w służbę dla Pana, te wartościowe rzeczy muszą być zaangażowane w służbę dla mayi. Wykształcenie tzw. naukowców, filozofów i poetów, jak również bogactwo bogatych, są teraz zaangażowane w służbę dla mayi. Jednakże służba dla mayi stwarza chaos na świecie. Dlatego też bogaci i wykształceni ludzie powinni poświęcać swoją wiedzę i bogactwo, dedykując je zadowoleniu Najwyższego Pana i przyłączając się do tego ruchu sankirtana (yajnaih sankirtana-prayair yajanti hi sumedhasah).
07.14.17 Znaczenie: Jak zostało powiedziane w Bhagavad-gicie (3.9), yajnarthat karmano 'nyatra loko 'yam karma-bandhanah: wszystkie czynności karmiczne powinny być spełniane dla ofiary, której przeznaczeniem powinno być zadowolenie Krsny. Jak zostało powiedziane w innym miejscu w Bhagavad-gicie (5.29), bhoktaram yajna-tapasam sarva-loka-maheśvaram: On jest Najwyższym Panem i podmiotem radości wszystkich. Jednakże mimo iż ofiara może być złożona dla zadowolenia Krsny, jest On bardziej zadowolony, kiedy z ziarna i ghee, zamiast składać je w ogniu, przygotowuje się prasada i rozdaje, najpierw braminom, a później innym. Taki system zadowala Krsnę bardziej niż cokolwiek innego. Poza tym, w chwili obecnej są bardzo nikłe możliwości składania ofiar poprzez poświęcanie oblacji z ziaren i ghee w ogniu. Szczególnie w Indiach, praktycznie nie ma ghee; do wszystkiego, do czego potrzebne jest ghee, ludzie używają specjalnego oleju. Jednakże nigdzie nie poleca się, aby poświęcać w ogniu ofiarnym olej. W Kali-yudze stopniowo zmniejsza się dostępna ilość ziarna i ghee i ludzie są zakłopotani, nie mogąc wyprodukować dostatecznych ilości ghee i zboża. W tej sytuacji śastra polecają, yajnaih sankirtana-prayair yajanti hi sumedhasah: w tym wieku ci, którzy są inteligentni, ofiarowują yajne, czyli spełniają ofiary poprzez ruch sankirtana. Wszyscy powinni przyłączyć się do tego ruchu sankirtana, ofiarowując w ogniu tego ruchu oblacje ze swojej wiedzy i majątku W naszym ruchu sankirtana, czyli ruchu Hare Krsna, ofiarowujemy Bóstwu wystawne prasada, a później rozdajemy to samo prasada braminom i Vaisnavom, a następnie ogółowi ludzi. Krsna prasada ofiarowane jest braminom i Vaisnavom, a prasada braminów i Vaisnavów ofiarowywane jest ogółowi ludzkości. Ten rodzaj ofiary – intonowanie mantry Hare Krsna i rozdawanie prasada – jest bona fide, najdoskonalszym sposobem składania ofiary dla przyjemności Yajni, czyli Visnu
07.14.18 Znaczenie: Proces rozdawania prasada wszystkim żywym istotom jest taki, że najpierw musimy ofiarować prasada braminom i Vaisnavom, ponieważ półbogowie reprezentowani są przez braminów. W ten sposób będzie czczony Najwyższa Osoba Boga, który usytuowany jest w sercu każdego. Na tym polega wedyjski system ofiarowywania prasada. Kiedykolwiek ma miejsce ceremonia, w której rozdaje się prasada, jest ono ofiarowywane najpierw braminom, później dzieciom i starcom, następnie kobietom a następnie zwierzętom, takim jak psy i inne zwierzęta domowe. Kiedy mowa jest o tym, że Narayana, Najwyższa Istota, usytuowany jest w sercu każdego, nie oznacza to, że wszyscy stali się Narayanem lub też, że jakiś biedak stał się Narayanem. Werset ten odrzuca taką konkluzję.
* Festiwale mahalaya obchodzone są piętnastego dnia z dwóch tygodni ubywającego księżyca w miesiącu Aśvina i wyznaczają ostatni dzień wedyjskiego roku księżycowego.
07.14.20-23 Znaczenie: Słowo ayana znaczy "ścieżka" lub "chodzenie". Sześć miesięcy, podczas których słońce porusza się na północ nazywane jest uttarayana, czyli ścieżka północną, a sześć miesięcy, podczas których słońce porusza się na południe, nazywane jest daksinayana, czyli ścieżką południową. Jest o tym mowa w Bhagavad-gicie (8.24-25). Pierwszy dzień, w którym słońce zaczyna się poruszać na północ i wchodzi w znak zodiakalny Koziorożca, nazywany jest Makara-sankranti, a pierwszy dzień kiedy słońce zaczyna poruszać się na południe i wchodzi w znak Raka, nazywany jest Karkata-sankranti. W tych dwóch dniach roku należy spełniać ceremonię śraddha.
Visuva, czyli Visuva-sankranti, oznacza Mesa-sankranti, czyli dzień, w którym słońce wchodzi w znak Barana. Tula-sankranti jest dniem w którym słońce wchodzi w znak Wagi. Oba te dni mają miejsce tylko raz w roku. Słowo yoga odnosi się do szczególnego związku słońca i księżyca w czasie ich wędrówki po niebie. Jest 27 różnych stopni yogi, z których 17-ty nazywany jest Vyatipata. W tym dniu należy spełniać ceremonię śraddha. Tithi, czyli dzień księżycowy, składa się z odległości pomiędzy długością geograficzną słońca i księżyca. Czasami tithi wynosi mniej niż 24 godziny. Kiedy zaczyna się określonego dnia po wschodzie słońca i kończy się przed wschodem słońca następnego dnia, poprzednie tithi i następne tithi "dotykają" dwudziestoczterogodzinnego dnia pomiędzy wschodami słońca. Jest to nazywane tryaha-sparśa, czyli dniem dotkniętym przez pewną część trzech tithi.
Śrila Jiva Gosvami podał cytaty z wielu śastr mówiące o tym, że ceremonii śraddha, w której składa się ofiary przodkom, nie należy spełniać podczas Ekadaśi tithi. Kiedy tithi rocznicy śmierci wypada na dzień Ekadaśi, ceremonię śraddha należy przeprowadzić nie w Ekadaśi, ale następnego dnia, czyli w dvadaśi. W Brahma-vivarta Puranie jest powiedziane:
ye kurvanti mahipala śraddham
caikadaśi-dine
trayas te narakam yanti data
bhokta ca prerakah
Jeśli ktoś spełnia ceremonię śraddha ofiarowania oblacji przodkom w Ekadaśi tithi, wtedy ten, kto wykonuje tę ceremonię, przodkowie, dla których spełnia się śraddhę oraz purohita, czyli kapłan rodziny, który popiera ceremonię, wszyscy idą do piekła.
07.14.24 Znaczenie: Kiedy poprzez naturalną ewolucję dochodzi się do ludzkiej formy życia, trzeba wtedy podjąć odpowiedzialność za swój dalszy postęp. Jak zostało powiedziane w Bhagavad-gicie (9.25), yanti deva-vrata devan: ten, kto oddaje cześć półbogom, może udać się na ich planety. Yanti mad-yajino 'pi mam: a jeżeli ktoś praktykuje służbę oddania dla Pana, udaje się z powrotem do domu, z powrotem do Boga. Zatem w ludzkiej formie życia należy działać pomyślnie, aby udać się z powrotem do domu, z powrotem do Boga. Jednakże służba oddania nie jest uzależniona od materialnych warunków. Ahaituky apratihata. Oczywiście, dla tych, którzy są zaangażowani w czynności karmiczne na materialnej platformie, wymienione wyżej pory i okresy są niezwykle stosowne.
07.14.26 Znaczenie: Vedy polecają wiele ceremonii rytualnych, które spełnia się z żoną, podczas narodzin swych dzieci lub podczas ceremonii pogrzebowych i są także osobiste metody oczyszczające, jak inicjacja. Trzeba spełniać je odpowiednio do czasu i okoliczności oraz wskazówek śastr. Bhagavad-gita wyraźnie poleca, jnatva śastra-vidhanoktam: wszystko należy spełniać, jak zalecają śastra. Dla Kali-yugi śastra polecają aby zawsze pełnić sankirtana-yajnę: kirtaniyah sada harih. Sankirtan powinien poprzedzać i kończyć wszystkie rytualistyczne ceremonie polecane w śastrach. Zaleca to Śrila Jiva Gosvami.
07.14.27-28 Znaczenie: Werset ten wskazuje że świątynia Vaisnava, gdzie oddaje się cześć Najwyższej Osobie Boga, Krsnie, i gdzie Vaisnavowie pełnią służbę dla Pana, jest najlepszym świętym miejscem dla pełnienia wszelkich ceremonii religijnych. W chwili obecnej, szczególnie w wielkich miastach, ludzie żyją w małych mieszkaniach i nie są w stanie zainstalować Bóstwa czy założyć świątyni. Wobec tego ośrodki i świątynie założone przez szerzący się ruch świadomości Krsny są najlepszymi świętymi miejscami dla pełnienia ceremonii religijnych czy oddawania czci Bóstwu, ruch świadomości Krsny umożliwia każdemu zrobienie postępu w życiu duchowym, poprzez stanie się świadomym Krsny
07.14.29 Znaczenie: Jest wielu ateistów, którzy sprzeciwiają się wielbieniu Bóstwa Najwyższej Osoby Boga w świątyni. Jednakże werset ten autorytatywnie stwierdza, że każde miejsce, gdzie wielbione jest Bóstwo, jest transcendentalne; nie należy ono do świata materialnego. Jest również powiedziane, że las jest w gunie dobroci i dlatego tym którzy pragną kultywować życie duchowe, radzi się, aby udali się do lasu (vanam gato yad dharim aśrayeta). Ale nie należy udawać się do lasu po prostu po to, aby żyć jak małpa. Małpy i inne dzikie zwierzęta również żyją w lesie, ale osoba, która udaje się do lasu, by praktykować życie duchowe, musi przyjąć schronienie lotosowych stóp Najwyższej Osoby Boga (vanam gato yad dharim aśrayeta). Nie należy poprzestawać na udaniu się do lasu; trzeba przyjąć schronienie lotosowych stóp Najwyższej Osoby Boga. Zatem w tym wieku, ponieważ udanie się do lasu dla praktyki duchowej nie jest możliwe, poleca się życie w społeczności świątynnej jako bhakta, regularne oddawanie czci Bóstwu, przestrzeganie zasad regulujących i w ten sposób uczynienie tego miejsca podobnego Vaikuncie. Las może być w dobroci, miasta i wioski w pasji, domy publiczne, hotele i restauracje w ignorancji, ale kiedy ktoś żyje w społeczności świątynnej, żyje on wtedy na Vaikuncie. Dlatego też tutaj jest powiedziane, śreyasam padam: jest to najlepsze, najbardziej pomyślne miejsce.
W wielu miejscach na świecie budujemy społeczności, aby zapewnić schronienie bhaktom i oddawać cześć Bóstwom w świątyni. Jedynie bhaktowie mogą czcić Bóstwo. Osoby praktykujące kult świątynny, które nie cenią innych bhaktów, są trzeciej klasy. Są oni kanistha-adhikari na niższym etapie życia duchowego. Śrimad-Bhagavatam (11.2.47) oznajmia :
arcayam eva haraye pujam yah
śraddhayehate
na tad-bhaktesu canyesu sa
bhaktah prakrtah smrtah
"Osoba, która z pełną wiarą zaangażowana jest w wielbienie Bóstwa w świątyni, ale która nie wie, jak zachowywać się wobec bhaktów i innych ludzi, jest nazywana prakrta-bhaktą albo kanistha-adhikari." Dlatego też w świątyni musi być Bóstwo Pana i bhaktowie muszą czcić Pana. To połączenie bhaktów i Bóstwa stworzy pierwszej klasy transcendentalne miejsce.
Poza tym, jeżeli bhakta grhastha czci śalagrama-śila albo formę Bóstwa w domu, jego dom staje się bardzo ważnym miejscem. Dlatego też zwyczajem członków trzech wyższych klas – braminów, ksatriyów i vaiśyów – było czczenie w każdym domu śalagrama-śila czy też małego Bóstwa Radha-Krsny lub Sita-Ramy. To sprawiało, że wszystko było pomyślne. Ale teraz porzucili oni wielbienie Bóstw. Ludzie unowocześnili się i w konsekwencji angażują się różnego rodzaju grzeszne czynności i dlatego są niezwykle nieszczęśliwi.
Zatem w cywilizacji wedyjskiej święte miejsca pielgrzymek są uważane za najbardziej święte i nadal istnieją setki i tysiące świętych miejsc jak Jagannatha Puri, Vrndavana, Hardwar, Rameśvara, Prayaga i Mathura. Indie są miejscem dla oddawania czci, czyli dla kultywowania życia duchowego. Ruch świadomości Krsny zaprasza wszystkich z całego świata, bez dyskryminacji kastowej czy wyznaniowej, do swoich ośrodków i doskonałego kultywowania życia duchowego.
07.14.30-33 Znaczenie: Wersety te oraz werset 29 podkreślają tę samą rzecz: harer arcaśritaś ca ye lub harer arca. Innymi słowy najbardziej doniosłe jest to miejsce, w którym bhaktowie czczą Bóstwo Najwyższej Osoby Boga. Ruch świadomości Krsny daje szansę ludziom całego świata, by skorzystali ze świadomości Krsny poprzez ośrodki ISKON-u, gdzie można czcić Bóstwo oraz intonować maha-mantrę Hare Krsna i w ten sposób osiągnąć rezultaty, których skuteczność zwiększona jest 1000 razy. Jest to najlepsza czynność dobroczynna dla społeczeństwa ludzkiego. To było misją Śri Caitanyi Mahaprabhu, co przepowiedział w Caitanya-bhagavata (Antya 4.126):
prthivite ache yata nagaradi-grama
sarvatra pracara haibe mora nama
Śri Caitanya Mahaprabhu pragnął, aby ruch Hare Krsna, z instalowanymi Bóstwami, objął każdą wioskę i miasto na świecie, tak aby każdy mógł skorzystać z tego ruchu i osiągnąć wszelką pomyślność w życiu duchowym. Bez życia duchowego nic nie jest pomyślne. Moghaśa mogha-karmano mogha-jnana vicetasah (Bg. 9.12). Nikt nie może odnieść sukcesu w czynnościach karmicznych czy wiedzy spekulatywnej nie będąc świadomym Krsny. Jak zostało polecone w śastrach, wszyscy powinni okazywać żywe zainteresowanie przyłączeniem się do ruchu świadomości Krsny i zrozumieniem wartości życia duchowego.
07.14.34 Znaczenie: Kiedykolwiek spełniamy jakieś religijne czyny w kategoriach dharmy, arthy, kamy i moksy, musimy spełniać je odpowiednio do czasu, miejsca i osoby (kala, deśa, patra). Narada Muni opisał już deśa (miejsca) i kala(czas). Kala został opisany w wersetach od 20 do 24, zaczynających się słowami, ayane visuve kuryad vyatipate dina-ksaye. A miejsca, w których należy rozdawać jałmużnę czy spełniać rytualne ceremonie, zostały opisane w wersetach od 30 do 33 rozpoczynających się słowami saramsi puskaradini ksetrany arhaśritany uta. A ten werset rozstrzyga, komu należy wszystko oddać. Harir evaika urviśa yan-mayam vai caracaram. Najwyższa Osoba Boga, Krsna, jest źródłem wszystkiego i dlatego On jest najlepszym patra, czyli osobą, której należy wszystko oddać. W Bhagavad-gicie (5.29) jest powiedziane:
bhoktaram yajna-tapasam
sarva-loka-maheśvaram
suhrdam sarva-bhutanam jnatva
mam śantim rcchati
Jeśli ktoś pragnie prawdziwego spokoju i pomyślności, powinien oddać wszystko Krsnie, który jest prawdziwym podmiotem radości, prawdziwym przyjacielem i prawdziwym właścicielem. Dlatego jest powiedziane:
yatha taror
mula-nisecanena
trpyanti
tat-skandha-bhujopaśakhah
pranopaharac ca
yathendriyanam
tathaiva sarvarhanam
acyutejya
(Bhag. 4.31.14)
Przez wielbienie czy zadowolenie Acyuty, Najwyższej Osoby Boga, Krsny, można zadowolić każdego, tak jak po prostu przez podlewanie korzenia drzewa, można podlać jego gałęzie, liście i kwiaty, czy też tak, jak zadowala się wszystkie zmysły ciała poprzez dostarczenie pokarmu żołądkowi. Dlatego, aby osiągnąć najlepsze rezultaty dobroczynności, religijnych czynów, zadowalania zmysłów, a nawet wyzwolenia (dharma, artha, kama, moksa), bhakta po prostu ofiarowuje wszystko Najwyższej Osobie Boga.
07.14.35 Znaczenie: Jest to odniesienie do ofiary Rajasuya spełnionej przez Maharaję Yudhisthirę. Kwestia wyboru najlepszej osoby, która miałaby być najpierw czczona, wywołała wielkie zamieszanie na tym spotkaniu. Każdy postanowił wielbić Śri Krsnę. Zaoponował jedynie Śiśupala, który z powodu gwałtownego sprzeciwu został zabity przez Najwyższą Osobę Boga.
07.14.36 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (10.8) Pan mówi:
aham sarvasya
prabhavo mattah sarvam pravartate
iti matva bhajante
mam budha bhava-samanvitah
"Ja jestem źródłem wszystkich światów duchowych i materialnych. Wszystko ze Mnie emanuje. Mędrcy – wiedząc o tym doskonale – angażują się w służbę oddania dla Mnie i czczą Mnie z całych serc swoich." Ludzie są bardzo skorzy służyć żywym istotom, szczególnie ubogim, ale chociaż wynaleźli wiele metod udzielania takiej pomocy, w rzeczywistości są ekspertami w zabijaniu biednych żywych istot. Mądrość wedyjska nie poleca tego rodzaju służby czy miłosierdzia. Jak oznajmia poprzedni werset, doświadczone święte osoby zdecydowały (niruktam), że źródłem wszystkiego jest Krsna i wielbienie Krsny jest wielbieniem każdego, tak jak podlanie korzenia drzewa oznacza zadowolenie wszystkich jego gałęzi i gałązek.
Inny punkt jest taki, że wszechświat ten – od szczytu do dołu, na każdej planecie – zapełniony jest żywymi istotami (jiva-raśibhir akirnah). Współcześni naukowcy i tzw. uczeni sadzą, że na innych planetach nie ma żadnych żywych istot. Ostatnio stwierdzili, że udali się na księżyc, ale nie znaleźli tam żadnych żywych istot. Ale Śrimad-Bhagavatam i inna literatura wedyjska nie zgadza się z tą głupią koncepcją. Żywe istoty są wszędzie i to nie tylko jedna czy dwie, ale jiva-raśibhih – wiele milionów żywych istot. Żywe istoty są nawet na słońcu, mimo iż ono jest planetą ognistą. Główna żywa istota na słońcu zwana jest Vivasvanem (imam vivasvate yogam proktavan aham avyayam). Wszystkie planety zapełnione są żywymi istotami różnego typu, odpowiednio do różnych warunków życia. Sugestia, że jedynie ta planeta jest pełna żywych istot, a inne są puste, jest głupotą. Zdradza brak prawdziwej wiedzy.
07.14.37 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (18.61) jest powiedziane:
iśvarah sarva-bhutanam
hrd-deśe 'rjuna tisthati
bhramayan sarva-bhutani
yantrarudhani mayaya
"Najwyższy Pan przebywa w każdym sercu, O Arjuno i On kieruje wędrówkami żywych istot, które usadowione są jak gdyby na maszynie zrobionej z energii materialnej." Żywa istota, która jest integralną cząstką Najwyższej Osoby Boga, żyje polegając na łasce Pana, który przebywa z nią zawsze, w każdej formie ciała. Żywa istota pragnie określonego typu materialnych przyjemności i wskutek tego Pan dostarcza jej ciała, które jest niczym maszyna. Aby utrzymać ją żywą w tym ciele, Pan pozostaje z nią jako purusa. (Ksirodakaśayi Visnu). Potwierdza to Brahma-samhita (5.35):
eko 'py asau racayitum jagad-anda-kotim
yac-chaktir asti
jagad-anda-caya yad-antah
andantara-stha-paramanu-cayantara-stham
govindam adi-purusam tam aham bhajami
"Wielbię Osobę Boga, Govindę, który, poprzez jedną ze Swych pełnych części przenika egzystencję każdego wszechświata i każdy atom i w ten sposób w całym materialnym stworzeniu manifestuje Swą nieskończona energię." Żywa istota, będąca integralną cząstką Pana, znana jest jako jiva. Najwyższy Pan purusa pozostaje z jivą, aby umożliwić jej cieszenie się materialnymi udogodnieniami.
07.14.38 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (15.15) jest powiedziane, mattah smrtir jnanam apohanam ca: Najwyższa Osoba Boga w Swoim zlokalizowanym aspekcie daje indywidualnej duszy inteligencję na tyle, na ile jest ona w stanie ją przyjąć. Dlatego też spotykamy indywidualne dusze na różnych wysokich i niskich pozycjach. Żywa istota w ciele ptaka czy zwierzęcia nie jest w stanie przyjąć instrukcji od Duszy Najwyższej tak adekwatnie, jak zaawansowana istota ludzka. Wskutek tego istnieją gradacje form cielesnych. W społeczeństwie ludzkim najbardziej zaawansowanym w duchowej świadomości jest doskonały bramin, a jeszcze bardziej zaawansowany jest Vaisnava. Zatem najlepszymi osobami są Vaisnavowie i Visnu. Chcąc rozdawać jałmużnę, należy przyjąć instrukcje z Bhagavad-gity (17.20):
datavyam iti yad
danam diyate 'nupakarine
deśe kale ca patre ca tad
danam sattvikam smrtam
"Dar dany z obowiązku, we właściwym czasie i we właściwym miejscu wartościowej osobie, bez oczekiwania zwrotu – uważany jest za dobroczynność w gunie dobroci." Jałmużnę należy dawać braminom i Vaisnavom, gdyż w ten sposób wielbiony będzie Najwyższa Osoba Boga. W związku z tym Śrila Madhvacarya komentuje:
brahmadi-sthavarantesu na
viśeso hareh kvacit
vyakti-matra-viśesena taratamyam
vadanti ca
Począwszy od Brahmy aż do mrówki, każdy prowadzony jest przez Duszę Najwyższą (iśvarah sarva-bhutanam hrd-deśe 'rjuna tisthati). Ale dana osoba uważana jest za ważną dzięki swemu postępowi w duchowej świadomości. Zatem bramin Vaisnava jest ważny, ale nade wszystko osobą najważniejszą jest Dusza Najwyższa, Osoba Boga.
07.14.39 Znaczenie: W Śrimad-Bhagavatam (12.3.52) powiedziane jest :
krte yad dhyayato
visnum tretayam yajato makhaih
dvapare
paricaryayam kalau tad dhari-kirtanat
"Rezultat, który w Satya-yudze można osiągnąć poprzez medytację o Visnu, w Treta-yudze poprzez spełnianie ofiar, a w Dvapara-yudze przez służenie lotosowym stopom Pana, można osiągnąć także w Kali-yudze, po prostu przez intonowanie maha-mantry Hare Krsna ." W Satya-yudze wszyscy byli duchowo zaawansowani i nie było zawiści pomiędzy wielkimi osobistościami. Jednakże stopniowo, z powodu wzrostu materialnego zanieczyszczenia wraz z postępem wieków, pozbawione szacunku wzajemne stosunki pojawiły się nawet pomiędzy braminami i Vaisnavami. W rzeczywistości, zaawansowanego Vaisnavę należy szanować nawet bardziej niż Visnu. Jak oznajmia Padma Purana, aradhananam sarvesam visnor aradhanam param: spośród wszystkich kultów, najlepszym jest kult Visnu. Tasmat parataram devi tadiyanam samarcanam: a jeszcze bardziej polecanym od kultu Visnu jest wielbienie Vaisnavy.
Poprzednio wszystkie czynności spełniano w związku z Visnu, ale gdy skończyła się Satya-yuga, pojawiły się symptomy braku szacunku w stosunkach pomiędzy Vaisnavami. Śrila Bhaktivinoda Thakura powiedział, że Vaisnavą jest ta osoba, która pomaga innym stać się Vaisnavami. Przykładem takiej osoby, która przemieniła wielu innych w Vaisnavów, jest Narada Muni. Potężny Vaisnava, który przemienił innych w Vaisnavów, zasługuje na uwielbienie, ale z powodu materialnego zanieczyszczenia czasami taki wzniosły Vaisnava jest lekceważony przez innych pomniejszych Vaisnavów. Kiedy wielkie święte osoby dostrzegły to zanieczyszczenie, wprowadziły wielbienie Bóstw w świątyni. Rozpoczęło się to w Treta-yudze i szczególnie dominowało w Dvapara-yudze (dvapare paricaryayam). Ale w Kali-yudze wielbienie Bóstwa jest lekceważone. Dlatego intonowanie mantry Hare Krsna ma większą moc od wielbienia Bóstwa. Śri Caitanya Mahaprabhu dał tego praktyczny przykład, nie zakładając żadnej świątyni ani nie instalując Bóstw, za to na wielka skalę wprowadził ruch sankirtana. Dlatego osoby głoszące świadomość Krsny powinny kłaść większy nacisk na ruch sankirtana, szczególnie poprzez coraz większe rozprowadzanie literatury transcendentalnej. To wspomaga ruch sankirtana. Kiedykolwiek nadarza się sposobność wielbienia Bóstwa, możemy założyć wiele ośrodków, ale na ogół powinniśmy kłaść większy nacisk na rozprowadzanie transcendentalnej literatury, gdyż to odniesie większy skutek w nawracaniu ludzi na świadomość Krsny. W Śrimad Bhagavatam (11.2.47) jest powiedziane:
arcayam eva haraye pujam yah
śraddhayehate
na tad-bhaktesu canyesu sa
bhaktah prakrtah smrtah
"Osoba która z wielką wiarą wielbi Bóstwo w świątyni, ale nie wie, jak zachowywać się w stosunku do innych bhaktów lub ogółu ludzi, jest zwana prakrta-bhaktą, czyli kanistha-adhikari." Prakrta-bhakta, czyli bhakta neofita, jest nadal na platformie materialnej. Oczywiście angażuje się on w wielbienie Bóstw, ale nie może docenić czynności czystego bhakty. W rzeczywistości zdarzało się, że bhaktowie neofici krytykowali czasami nawet autoryzowanego bhaktę, który pełnił służbę dla Pana, głosząc misję świadomości Krsny. Takich neofitów opisuje Viśvanatha Cakravarti Thakura: sarva-prani-sammananasamarthanam avajna spardhadimatam tu bhagavat-pratimaiva patram ity aha. Dla tych, którzy nie mogą właściwie docenić czynności autoryzowanych bhaktów, jedynym sposobem postępu duchowego jest wielbienie Bóstwa. W Caitanya-caritamrta (Antya 7.11) jest wyraźnie powiedziane, krsna-śakti vina nahe tara pravartana: jeśli ktoś nie jest autoryzowany przez Krsnę, nie jest w stanie nauczać świętego imienia Pana na całym świecie. Niemniej jednak bhakta czyniący to krytykowany jest przez bhaktów neofitów, kanistha-adhikari, którzy znajdują się na niższych etapach służby oddania. Dla nich bardzo polecane jest wielbienie Bóstwa.
07.14.40 Znaczenie: Wielbienie Bóstwa jest szczególnie przeznaczone dla bhaktów neofitów. Jednakże tak naprawdę ważniejsze jest nauczanie. W Bhagavad-gicie (18.69) jest powiedziane, na ca tasman manusyesu kaścin me priya-krttamah: jeśli ktoś pragnie zostać uznanym przez Najwyższą Osobę Boga, musi głosić chwały Pana. Dlatego osoba wielbiąca Bóstwo musi darzyć niezwykłym szacunkiem osoby nauczające; w przeciwnym razie, jeśli będzie tylko wielbić Bóstwo, pozostanie na niższym etapie oddania.
07.14.41 Znaczenie: Z Ved dowiadujemy się, że Osoba Boga jest Najwyższą Osobą. Każda żywa istota jest indywidualną osobą, ale Najwyższą Osobą jest Najwyższa Osoba Boga, Krsna. Bramin, który jest doświadczony w wiedzy wedyjskiej i całkowicie zaznajomiony z tematami transcendentalnymi, staje się reprezentantem Najwyższej Osoby Boga i dlatego takiego bramina czy Vaisnavę należy wielbić. Vaisnava stoi wyżej niż bramin, gdyż chociaż bramin wie, że jest Brahmanem a nie materią, Vaisnava wie, że jest nie tylko Brahmanem, ale również wiecznym sługą Najwyższego Brahmana. Dlatego wielbienie Vaisnavy jest wyższe od wielbienia Bóstwa w świątyni. Viśvanatha Cakravarti Thakura mówi, saksad dharitvena samasta-śastraih: wszystkie pisma święte uważają mistrza duchowego, który jest najlepszym z braminów, najlepszym z Vaisnavów, za tak dobrego, jak Najwyższa Osoba Boga. Nie znaczy to jednakże, że Vaisnava uważa się za Boga, gdyż to jest zniewagą. Chociaż bramin czy Vaisnava wielbiony jest jako tak dobry jak Najwyższa Osoba Boga, bhakta taki zawsze pozostaje wiernym sługą Pana i nigdy nie próbuje cieszyć się prestiżem, który mógłby zyskać dzięki temu, że jest reprezentantem Najwyższego Pana.
07.14.42 Znaczenie: Jak przyznaje Pan Krsna w Bhagavad-gicie (18.69), na ca tasman manusyesu kaścin me priya-krttamah. Bramini głoszą kult świadomości Krsny na całym świecie i dlatego, chociaż wielbią Krsnę, Najwyższą Osobę Boga, Pan również uznaje ich za godnych czci. Jest to wzajemny związek. Bramini pragną wielbić Krsnę i podobnie, Krsna pragnie wielbić braminów. Zatem wniosek jest taki, że bramini i Vaisnavowie, którzy głoszą chwały Pana, powinni być wielbieni przez wyznawców religii, filozofów i ogół ludzi. Na Rajasuya-yajni Maharajy Yudhisthiry było obecnych setki i tysiące braminów, jednakże Krsna zosta wybrany tym, którego należało wielbić najpierw. Zatem Krsna jest zawsze Najwyższą Osobą, jednakże dzięki Swemu bezprzyczynowemu miłosierdziu uważa braminów za najdroższych Sobie.