C-7 - Rozdział  XII

 

Doskonałe społeczeństwo: cztery grupy duchowe

 

 

Streszczenie rozdziału

 

    Rozdział ten opisuje szczegółowo brahmacarina i vanaprasthę, jak również podaje ogólny opis czterech aśramówbrahmacaryę, grhasthę, vanaprasthę i sannyasę. W poprzednim rozdziale wielki święty Narada Muni opisał instytucję społeczną varny, a teraz, w tym rozdziale, opisze etapy duchowego postępu w czterech aśramach, które znane są jako brahmacarya, grhastha, vanaprastha i sannyasa.

    Brahmacarin powinien żyć pod opieką prawdziwego mistrza duchowego, szczerze dążyć go szacunkiem i składać mu pokłony, działać jako jego sługa i zawsze wypełniać jego polecenia. Brahmacarin powinien zajmować się czynnościami duchowymi i studiowaniem literatury wedyjskiej pod kierunkiem mistrza duchowego. Zgodnie z systemem brahmacaryi, ubiorem brahmacarina jest pas i jelenia skóra, ma on splątane włosy i powinien nosić dandę, naczynie na wodę i świętą nić. Codziennie rano powinien zbierać jałmużnę, a wieczorem ofiarowywać mistrzowi duchowemu to, co uzbierał. Brahmacarin powinien jeść prasada z rozkazu mistrza duchowego, a jeżeli czasami mistrz duchowy zapomni pozwolić mu jeść, uczeń nie powinien jeść prasada własnowolnie; powinien raczej pościć. Brahmacarin powinien być tak szkolony, aby zadowalał się pożywieniem, które jest całkowicie niezbędne. Powinien być wielkim ekspertem w wypełnianiu obowiązków, powinien być wierny, kontrolować swe zmysły i powinien tak bardzo, jak to możliwe, starać się unikać towarzystwa kobiet. Brahmacarin powinien bardzo ściśle unikać życia z kobietą i nie powinien spotykać się z grhasthami i tymi, którzy są zbyt oddani kobietom. Brahmacarin nie powinien też rozmawiać z kobietą w ustronnym miejscu.

    Po otrzymaniu wykształcenia jako brahmacarin, należy ofiarować swemu guru daksinę, ofiarę wdzięczności, a następnie można powrócić do swego domu i przyjąć następny aśramgrhastha-aśram – lub też bez fałszerstwa kontynuować brahmacarya-aśram. Śastra opisują obowiązki w grhastha-aśramie i brahmacarya-aśramie, jak również obowiązki sannyasinów. Przeznaczeniem grhasthy nie jest rozkoszowanie się nieograniczonym życiem seksualnym, w istocie, całym celem życia wedyjskiego jest uwolnienie się od niego. Uznaje się, że wszystkie aśramy mają służyć postępowi duchowemu i dlatego, mimo iż grhastha-aśram daje pewnego rodzaju pozwolenie na życie seksualne na pewien czas, to nie pozwala na nieograniczone życie seksualne. Dlatego też również i w życiu grhasthy nie ma zakazanego seksu. Grhastha nie powinien przyjmować kobiety dla przyjemności seksualnej. Marnowanie nasienia jest również zakazanym seksem.

    Po grhastha-aśramie jest następny aśrama, znany jako vanaprastha, który jest etapem pomiędzy grhasthą a sannyasą. Osobę w porządku vanaprastha obowiązują ograniczenia, jeśli chodzi o spożywanie zboża i nie może jeść owoców, które nie dojrzały na drzewie. Nie powinien też gotować pożywienia, mimo iż może jeść caru, zboże które zostało ofiarowane w ogniu ofiarnym. Może również jeść owoce i ziarno, które wyrosło w naturalny sposób. Żyjąc w chatce, vanaprastha powinien znosić ciepło i zimno. Nie powinien obcinać paznokci ani włosów, powinien też zarzucić mycie ciała i zębów. Powinien nosić odzienie z kory drzew, dandę i żyć w lesie, podejmując ślub przebywania tam przez 12 lat, 8 lat, 4 lata, 2 lata lub przynajmniej 1 rok. W końcu, kiedy z powodu starości nie może już dłużej spełniać czynności vanaprasthy, powinien stopniowo wstrzymać wszystko i w ten sposób porzucić swe ciało.

 

07.12.01   Narada Muni powiedział: Student powinien praktykować całkowite kontrolowanie zmysłów. Powinien być pokorny i bardzo przyjaźnie nastawiony do mistrza duchowego. Podejmując wielki ślub, brahmacarin powinien żyć w guru-kuli jedynie dla korzyści guru.

 

07.12.02   Dwukrotnie, kiedy dzień łączy się z nocą, czyli wcześnie rano i wieczorem, powinien być w pełni zaabsorbowany myślami o mistrzu duchowym, ogniu, półbogu słońca i Panu Visnu i powinien wielbić ich poprzez intonowanie mantry Gayatri.

 

07.12.03   Przywołany przez mistrza duchowego, uczeń powinien regularnie studiować mantry wedyjskie. Codziennie, przed rozpoczęciem nauki i na jej zakończenie, uczeń powinien z szacunkiem składać pokłony swojemu mistrzowi duchowemu.

 

07.12.04   W swej dłoni brahmacarin powinien nosić czystą trawę kuśa. Ubiorem jego powinien być pas ze słomy i skóra jelenia. Jego włosy powinny być splątane, powinien nosić dandę i naczynie na wodę, i jak polecają to śastra, święta nić powinna być jego ozdobą.

 

07.12.05   Rano i wieczorem brahmacarin powinien zbierać jałmużnę, a wszystko co uzbierał, powinien ofiarować mistrzowi duchowemu. Powinien jeść jedynie na polecenie mistrza duchowego; w przeciwnym razie, jeżeli mistrz duchowy nie wyda polecenia, musi czasami pościć.

 

07.12.06   Brahmacarin powinien zachowywać się właściwie i uprzejmie. Nie powinien jeść ani gromadzić więcej, niż to niezbędne. Musi być zawsze aktywny i doskonały w swym działaniu, mając pełną wiarę w instrukcje mistrza duchowego i śastr. W pełni kontrolując swe zmysły, nie powinien (więcej, niż jest to konieczne) przebywać z kobietami lub tymi, którzy kontrolowani są przez kobiety.

 

07.12.06   Znaczenie:      Brahmacarin powinien być bardzo ostrożny, by nie obcować z kobietami czy mężczyznami oddanymi kobietom. Kiedy wychodzi, aby prosić o jałmużnę, musi rozmawiać z kobietami i mężczyznami bardzo przywiązanymi do kobiet, lecz kontakt taki powinien być bardzo krótki i powinien rozmawiać z nimi jedynie o jałmużnie i niczym więcej. Brahmacarin powinien być bardzo ostrożny przebywając z mężczyznami, którzy są przywiązani do kobiet.

 

07.12.07   Brahmacarin lub ten, kto nie przyjął grhastha-aśramu [życia rodzinnego], musi ściśle unikać rozmów z kobietami lub o kobietach, ponieważ zmysły są tak mocne, że mogą poruszyć nawet umysł sannyasina, osobę w wyrzeczonym porządku życia.

 

07.12.07   Znaczenie:      Zasadniczo brahmacarya oznacza ślub niezawierania małżeństwa, ale przestrzeganie ścisłego celibatu (brhad-vrata). Brahmacarin lub sannyasin powinien unikać rozmów o kobietach lub czytania literatury zawierającej rozmowy pomiędzy mężczyzną a kobietą. Nakaz ograniczenia kontaktu z kobietami jest podstawową zasadą życia duchowego. Żadne z pism wedyjskich nigdy nie poleca towarzystwa lub rozmów z kobietami. Cały system wedyjski naucza unikani życia seksualnego, tak aby stopniowo można było przejść z brahmacaryi do życia grhasthy, z życia grhasthy do vanaprasthy, a z vanaprasthy do sannyasy i w ten sposób porzucić materialne przyjemności, które są podstawową przyczyną niewoli w materialnym świecie. Słowo brhat-vrata odnosi się do tego, kto postanowił nie zakładać rodziny, czyli innymi słowy, przez całe życie nie angażować się w życie seksualne.

 

07.12.08   Jeżeli żona mistrza duchowego jest młoda, młody brahmacarin nie powinien pozwolić jej, aby zajmowała się jego włosami, masowaniem jego ciała olejkiem lub kąpała go z uczuciem niczym matka.

 

07.12.08   Znaczenie:      Związek pomiędzy studentem, czyli uczniem, a żoną mistrza duchowego, czy nauczyciela jest taki, jak pomiędzy synem a matką. Czasami matka opiekuje się swym synem czesząc jego włosy, masując jego ciało olejkiem lub kąpiąc go. Podobnie, żona nauczyciela jest również matką (guru-patni) i dlatego może również troszczyć się o ucznia w matczyny sposób. Jednakże jeżeli żona nauczyciela jest młodą kobietą, młody brahmacarin nie powinien pozwolić, aby taka matka go dotykała. Jest to ściśle zabronione. Jest siedem rodzajów matek:

 

atma-mata guroh patni   brahmani raja-patnika

dhenur dhatri tatha prthvi   saptaita matarah smrtah

 

Tymi matkami są:

własna matka,

żona nauczyciela czy mistrza duchowego,

żona bramina,

żona króla,

krowa,

niańka i

ziemia.

Istnieje ścisły zakaz niepotrzebnego obcowania z kobietami, nawet ze swoją matką, siostrą czy córką. Taka jest ludzka cywilizacja. Cywilizacja, która pozwala mężczyznom na nieograniczone obcowanie z kobietami, jest cywilizacja zwierzęcą. W Kali-yudze ludzie są niezwykle liberalni, ale obcowanie z kobietami i rozmawianie z nimi jako z równymi, w rzeczywistości stanowi niecywilizowany sposób życia.

 

07.12.09   Kobieta porównywana jest do ognia, a mężczyzna – do naczynia z masłem. Zatem mężczyzna powinien unikać przebywania w ustronnym miejscu nawet ze swą córką. Podobnie, powinien również unikać kontaktu z innymi kobietami. Z kobietami należy obcować jedynie wówczas, gdy jest jakaś ważna sprawa i w żadnym innym wypadku.

 

07.12.09   Znaczenie:      Jeżeli naczynie z masłem i ogień trzymane są razem, masło w tym naczyniu z pewnością się stopi. Kobieta porównywana jest do ognia, a mężczyzna – do naczynia z masłem. Jakkolwiek mężczyzna może być zaawansowany w kontrolowaniu swych zmysłów, jest prawie niemożliwe aby utrzymał panowanie nad sobą w obecności kobiety, nawet jeżeli jest ona jego córką, matka czy siostrą. Prawdę powiedziawszy, jego umysł jest agitowany nawet wtedy, kiedy znajduje się w wyrzeczonym porządku życia. Dlatego cywilizacja wedyjska starannie ogranicza obcowanie mężczyzn z kobietami. Kto nie może zrozumieć podstawowej zasady ograniczenia kontaktu pomiędzy mężczyzną a kobietą, jest uważany za zwierzę. Takie jest znaczenie tego wersetu.

 

07.12.10   Dopóki żywa istota nie jest całkowicie samozrealizowana – dopóki nie jest wolna od błędnej koncepcji utożsamiania się z ciałem, które jest niczym innym, jak tylko odbiciem oryginalnego ciała i zmysłów – dopóty nie może uwolnić się od koncepcji dualizmu, której typowym przykładem jest dualizm pomiędzy mężczyzną a kobietą. Tak oto istnieje wszelka możliwość upadku z powodu oszołomienia inteligencji.

 

07.12.10   Znaczenie:      Werset ten zawiera następne ważne ostrzeżenie, że mężczyzna musi chronić się przed pociągiem do kobiety. Dopóki ktoś nie jest samozrealizowany, całkowicie wolny od złudnej koncepcji materialnego ciała, dopóty niewątpliwie musi trwać ten dualizm mężczyzny i kobiety, ale kiedy ktoś jest rzeczywiście samozrealizowany, wtedy to rozróżnienie zanika.

 

vidya-vinaya-sampanne   brahmane gavi hastini

śuni caiva śvapake ca   panditah sama-darśinah

 

   "Pokorny mędrzec, dzięki cnocie prawdziwej wiedzy, widzi jednakowo uczonego i łagodnego bramina, krowę, słonia, psa i zjadacza psów [pariasa]." (Bg. 5.18) Na platformie duchowej, uczona osoba nie tylko porzuca dualizm mężczyzny i kobiety, ale również dualizm człowieka i zwierzęcia. Jest to sprawdzian samorealizacji. Należy doskonale zrealizować, że żywa istota jest duszą, ale doświadcza różnych rodzajów materialnych ciał. Można to zrozumieć teoretycznie, ale kiedy ktoś ma praktyczna realizację, wtedy jest rzeczywiście panditą, tym kto ma wiedzę.  Do tego czasu pozostaje dualizm oraz koncepcja mężczyzny i kobiety. Na tym etapie należy zachować niezwykłą ostrożność w obcowaniu z kobietami. Nikt nie powinien myśleć, że jest doskonały i zapominać instrukcji śastr, że należy być bardzo ostrożnym w przebywaniu nawet ze swoją córką, matką czy siostrą, nie mówiąc już o innych kobietach. W związku z tym Śrila Madhvacarya cytuje następujące śloki:

 

bahutvenaiva vastunam    yathartha-jnanam ucyate

advaita-jnanam ity etad   dvaita-jnanam tad-anyatha

 

yatha jnanam tatha vastu   yatha vastus tatha matih

naiva jnanarthayor bhedas   tata ekatva-vedanam

 

Jedność w różnorodności jest prawdziwą wiedzą i dlatego sztuczne porzucenie różnorodności nie odzwierciedla prawdziwej wiedzy monizmu. Zgodnie z filozofią acintya-bhedabheda Śri Caitanyi Mahaprabhu, istnieje różnorodność, lecz tworzy ona jedność. Taka wiedza jest wiedzą o doskonałej jedności.

 

07.12.11   Wszystkie zasady regulujące odnoszą się jednakowo do grhasthy i sannyasina, osoby w wyrzeczonym porządku życia. Jednakże grhastha ma pozwolenie od mistrza duchowego na angażowanie się w seks w czasie pomyślnym dla płodzenia dzieci.

 

07.12.11   Znaczenie:      Czasami występuje błędne zrozumienie, że grhastha, pan domu, może angażować się w seks kiedykolwiek. Jest to błędna koncepcja życia grhasthy. W życiu duchowym, bez względu na to, czy ktoś jest grhasthą, vanaprasthą, sannyasinem czy brahmacarinem, wszyscy znajdują się pod kontrolą mistrza duchowego. Brahmacarini i sannyasini mają ścisły zakaz angażowania się w seks. Podobnie, istnieją ścisłe ograniczenia dla grhasthów. Grhasthowie powinni angażować się  w życie seksualne jedynie w zgodzie z poleceniem guru. Dlatego też werset ten wspomina o tym, że należy wypełniać polecenia mistrza duchowego (guru-vrttir vikalpena). Kiedy mistrz duchowy nakaże, grhastha może podjąć życie seksualne. Potwierdza to Bhagavad-gita (7.11). Dharmaviruddho bhutesu kamo 'smi: angażowanie się w życie seksualne zgodnie z religijnymi zasadami regulującymi jest zasadą religijną. Grhastha może podjąć życie seksualne w okresie pomyślnym dla płodzenia dzieci i w zgodzie z poleceniem mistrza duchowego. Jeżeli polecenia mistrza duchowego pozwalają mu podjąć życie seksualne w określonym czasie, wtedy grhastha może to zrobić; w innym razie, jeżeli polecenia mistrza duchowego są temu przeciwne grhastha powinien się powstrzymać. Grhastha musi otrzymać od mistrza duchowego pozwolenie na spełnienie rytualistycznych ceremonii garbhadhana-samskara, następnie może zbliżyć się do swej żony, aby płodzić dzieci, w przeciwnym razie – nie. Zazwyczaj bramin pozostaje brahmacarinem przez całe swoje życie, a chociaż niektórzy bramini stają się grhasthami i angażują się w życie seksualne, robią to pod całkowitą kontrolą mistrza duchowego. Ksatriya może poślubić więcej niż jedną żonę, ale to również musi być w zgodzie z instrukcjami mistrza duchowego. To nie jest tak, że ponieważ ktoś jest grhasthą, to może żenić się tyle razy, ile mu się podoba i angażować się w życie seksualne tak, jak mu się podoba. To nie jest życie duchowe. W życiu duchowym, należy wieść całe swoje życie pod przewodnictwem guru. Jedynie ten, kto pełni swe życie duchowe pod przewodnictwem mistrza duchowego, może osiągnąć łaskę Krsny. Yasya prasadad bhagavat-prasadah. Kto pragnie zrobić postęp w życiu duchowym, ale działa kapryśnie, nie przestrzegając poleceń mistrza duchowego, ten nie ma żadnego schronienia. Yasyaprasadan na gatih kuto 'pi. Bez polecenia mistrza duchowego, nawet grhastha nie powinien folgować sobie w życiu seksualnym.

 

07.12.12   Brahmacarini lub grhasthowie, którzy podjęli ślub celibatu (jak zostało to opisane powyżej), nie powinni pozwalać sobie na następujące rzeczy:  smarowanie oczu pudrem lub maścią, masowanie głowy olejkiem, masowanie ciała rękoma, spoglądanie na kobietę lub malowanie obrazka kobiety, jedzenie mięsa, picie wina, dekorowanie ciała girlandą z kwiatów, pokrywanie ciała pachnącą maścią lub dekorowanie ciała ozdobami. Powinni porzucić te rzeczy.

 

07.12.13-14   Zgodnie z wyżej wymienionymi regulującymi zasadami, kto jest podwójnie narodzonym, czyli braminem, ksatriyą czy vaiśyą, powinien mieszkać w guru-kuli pod opieką mistrza duchowego. Powinien tam studiować i poznawać wszystkie dzieła wedyjskie wraz z ich uzupełnieniami i Upanisadami, odpowiednio do swych zdolności i mocy do studiowania. Jeżeli jest to możliwe, student, czyli uczeń, powinien wynagrodzić mistrza duchowego stosownie do jego życzenia. Następnie, zgodnie z poleceniem mistrza, uczeń powinien odejść i zgodnie ze swym pragnieniem może przyjąć jeden z pozostałych aśramów: grhastha-aśrama, vanaprastha-aśrama lub sannyasa-aśrama.

 

07.12.13-14   Znaczenie:      Oczywiście, aby studiować Vedy i zrozumieć je, potrzebna jest szczególna inteligencja, ale członkowie trzech wyższych warstw społecznych – bramini, ksatriyowie i vaiśyowie – muszą poznawać dzieła wedyjskie odpowiednio do swych możliwości i mocy zrozumienia. Innymi słowy, studiowanie literatury wedyjskiej jest przymusowe dla każdego, z wyjątkiem śudrów i antyajów. Literatura wedyjska przekazuje wiedzę, która może doprowadzić do zrozumienia Prawd Absolutnej – Brahmana, Paramatmy lub Bhagavana. Guru-kula, czyli oczyszczająca instytucja wychowawcza, powinna być wykorzystywana jedynie dla zrozumienia wiedzy wedyjskiej. W chwili obecnej jest tak wiele instytucji kształcących dla szkolenia i technologii, ale wiedza taka nie ma nic wspólnego ze zrozumieniem Prawdy Absolutnej. Zatem technologia jest przeznaczona dla śudrów, natomiast Vedy przeznaczone są dla dvija. Wskutek tego werset ten oznajmia, dvijo 'dhityavabudhya ca trayim sangopanisadam. W chwili obecnej, w wieku Kali, praktycznie każdy jest śudrą, a nikt nie jest dvija. Dlatego też bardzo pogorszył się stan społeczeństwa.

    W wersecie tym należy również zwrócić uwagę na jeszcze inny punkt: po brahmacarya-aśramie można zaakceptować sannyasa-aśram, vanaprastha-aśram lub grhastha-aśram. Brahmacarin nie ma obowiązku stawać się grhasthą. Ponieważ ostatecznym celem jest zrozumienie Prawdy Absolutnej, nie ma potrzeby przechodzenia przez wszystkie aśramy. Zatem do sannyasa-aśramu można przejść bezpośrednio z brahmacarya-aśramu. Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura przyjął sannyasa-aśram bezpośrednio z brahmacarya-aśramu. Innymi słowy, Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura nie uważał, że przyjęcie grhastha-aśramu lub vanaprastha-aśramu jest obowiązkowe.

 

07.12.15   Należy zrozumieć, że w ogień, mistrza duchowego, we własną jaźń i we wszystkie żywe istoty – we wszystkich okolicznościach i warunkach – Najwyższa Osoba Boga, Visnu, jednocześnie wszedł i nie wszedł. Jest On usytuowany na zewnątrz i wewnątrz jako całkowity kontroler wszystkiego.

 

07.12.15   Znaczenie:      Realizacja wszechobecności Najwyższej Osoby Boga jest doskonałą realizacją Prawdy Absolutnej, którą można osiągnąć dzięki studiowaniu dzieł wedyjskich. Brahma-samhita (5.35) oznajmia, andantara-stha-paramanu-cayantara-stham: Pan usytuowany jest we wszechświecie, w sercu każdej żywej istoty, jak również w atomie. Powinniśmy zrozumieć, że kiedykolwiek obecny jest Najwyższa Osoba Boga, obecny jest On ze wszystkimi Swymi parafernaliami, łącznie ze Swoim imieniem, formą, towarzyszami i sługami. Żywa istota jest integralną cząstką Najwyższej Osoby Boga, a zatem należy zrozumieć, że skoro Najwyższy Pan wszedł w atom, żywe istoty są tam również. Trzeba zaakceptować niepojęte cechy Najwyższej Osoby Boga, ponieważ z materialnego punktu widzenia nikt nie może zrozumieć, w jaki sposób Pan jest wszechprzenikający i jednocześnie przebywa w Swej własnej siedzibie, Goloka Vrndavanie. Można osiągnąć tę realizację, jeżeli ściśle przestrzega się regulujących zasad aśramu (brahmacarya, grhastha, vanaprastha i sannyasa). W związku z tym Śrila Madhvacarya mówi:

 

apravistah sarva-gatah   pravistas tv anurupavan

evam dvi-rupo bhagavan   harir eko janardanah

 

Najwyższa Osoba Boga nie wszedł we wszystko (apravistah) w Swej oryginalnej formie, ale wszedł (pravistah w Swej bezosobowej formie. Zatem jednocześnie wszedł i nie wszedł. Jest to również wyjaśnione w Bhagavad-gicie (9.4), gdzie Pan mówi:

 

maya tatam idam sarvam    jagad avyakta-murtina

mat-sthani sarva-bhutani   na caham tesv avasthitah

 

   "W Swojej niezamanifestowanej formie przenikam cały ten wszechświat. Wszystkie istoty są we Mnie, ale Ja nie jestem w nich." Pan może zaprzeczyć Sobie. W ten sposób istnieje różnorodność w jedności (ekatvam bahutvam).

 

07.12.16   Działając w ten sposób, bez względu na to, czy jest się w brahmacari-aśramie, vanaprastha-aśramie czy sannyasa-aśramie, należy zrealizować wszechprzenikającą obecność Najwyższego Pana, gdyż w ten sposób można zrozumieć Prawdę Absolutną.

 

07.12.16   Znaczenie:      Jest to początkiem samorealizacji. Najpierw należy zrozumieć, w jaki sposób Brahman obecny jest wszędzie i w jaki sposób On dział. To wykształcenie jest zwane brahma-jijnasa i jest prawdziwym interesem życia ludzkiego. Nie mając wiedzy, nie można twierdzić, że jest się istotą ludzką; wręcz przeciwnie, pozostaje się w królestwie zwierząt. Jest powiedziane, sa eva go-kharah: bez takiej wiedzy nie jest się lepszym od krowy czy osła.

 

07.12.17   O królu, opiszę ci teraz kwalifikacje vanaprasthy, osoby, która wycofała się z życia rodzinnego. Poprzez ścisłe przestrzeganie regulujących zasad vanaprasthy, można bez trudu wznieść się na wyższy system planetarny zwany Maharloką.

 

07.12.18   Vanaprastha nie powinien jeść zboża otrzymanego poprzez uprawę pola. Nie powinien również jeść zboża, które wyrosło bez uprawy pola, ale które nie jest w pełni dojrzałe. Vanaprastha nie powinien również jeść zboża gotowanego na ogniu. W istocie, powinien jeść jedynie owoce dojrzałe na słońcu.

 

07.12.19   Dla złożenia w ofierze vanaprastha powinien przygotować placki z owoców i ziaren, wyrosłych w naturalny sposób w lesie. Kiedy otrzymuje nowe ziarno, powinien porzucić stary zapas.

 

07.12.20   Jedynie po to, by przechowywać święty ogień, vanaprastha powinien zbudować chatkę pokrytą strzechą lub przyjąć schronienie jaskini w górach, lecz osobiście powinien znosić opady śniegu, wiatr, ogień, deszcz i promienie słońca.

 

07.12.21   Vanaprastha powinien mieć splątane włosy na głowie i pozwolić rosnąć swoim włosom na ciele, paznokciom i wąsom. Nie powinien oczyszczać swego ciała z brudu. Powinien mieć naczynie na wodę, skórę jelenia i kij, powinien używać kory z drzewa jako okrycie, a jego szaty powinny być koloru ognia.

 

07.12.22   Będąc bardzo rozważnym, vanaprastha powinien pozostać w lesie przez lat dwanaście, osiem, cztery, dwa lub przynajmniej przez jeden rok. Powinien postępować w taki sposób, aby nie był zaniepokojonym czy kłopotanym z powodu zbyt wielkiej ilości wyrzeczeń.

 

07.12.23   Kiedy z powodu choroby lub starości nie jest w stanie spełniać swych przypisanych obowiązków dla postępu w świadomości duchowej lub studiowania Ved, powinien pościć nie przyjmując żadnego pożywienia.

 

07.12.24   W swej jaźni powinien właściwie umieścić element ognia i w ten sposób porzucić pociąg do ciała, na skutek którego myśli, że ciało jest jego własną jaźnią lub jest jego własnością. Należy stopniowo wtopić materialne ciało w pięć elementów [ziemię, wodę, ogień, powietrze i eter].

 

07.12.24   Znaczenie:      Ciało jest skutkiem przyczyny, mianowicie pięciu materialnych elementów (ziemi, wody, ognia, powietrza i eteru). Innymi słowy, należy mieć doskonałą wiedzę, że materialne ciało jest niczym innym, jedynie połączeniem pięciu elementów. Wiedzę tę stanowi stopienie materialnego ciała i pięciu materialnych elementów. Wtopienie się w Brahmana w doskonałej wiedzy oznacza zrozumienie w doskonały sposób, że nie jest się ciałem, ale duszą.

 

07.12.25   Zrównoważona, samozrealizowana osoba w pełnej wiedzy powinna wtopić różne części ciała w ich oryginalne źródła. Przyczyną otworów ciała jest niebo, procesu oddychania – powietrze, ciepła ciała – ogień, a woda jest przyczyną nasienia, krwi i śluzu. Przyczyną substancji stałych jak skóra, mięśnie i kości jest ziemia. W ten sposób wszystkie składniki ciała wywoływane są przez różne elementy i powinny ponownie zostać w nie wtopione.

 

07.12.25   Znaczenie:      Aby być samozrealizowanym, należy zrozumieć oryginalne źródło różnych elementów ciała. Ciało jest połączeniem skóry, kości, mięśni, krwi, nasienia, moczu, odchodów, ciepła, oddechu itd., które pochodzą z ziemi, wody, ognia, powietrza i eteru. Należy być dobrze zaznajomionym ze źródłem wszystkich składników cielesnych. Wtedy można stać się osobą samozrealizowaną, czyli atmavanem, tym, który zna jaźń.

 

07.12.26-28   Następnie, obiekt mowy, wraz ze zmysłem mowy [językiem], należy złożyć w ogniu. Rzemiosło i obie ręce należy oddać półbogowi Indrze. Moc poruszania się i nogi należy dać Panu Visnu. Przyjemność zmysłową, wraz z genitaliami, należy podarować Prajapatiemu. Odbytnicę, z mocą wydalania, należy (w jej właściwym miejscu) podarować Mrtyu. Narząd słuchu, wraz z wibracją dźwiękową, należy ofiarować bóstwom przewodzącym kierunkom. Narząd dotyku, wraz z obiektami zmysłu dotyku, należy dać Vayu. Formę, wraz z mocą wzroku, należy podarować słońcu. Język, wraz z półbogiem Varuną, należy dać wodzie,  a moc wąchania, wraz z dwoma półbogami Aśvini-kumara, należy ofiarować ziemi.

 

07.12.29-30   Umysł, wraz ze wszystkimi materialnymi pragnieniami, należy wtopić w półboga księżyca. Wszystkie tematy inteligencji, wraz z samą inteligencją, należy umieścić w Pana Brahmę. Fałszywe ego, które jest pod wpływem materialnych sił natury i które nakłania do myślenia "Jestem tym ciałem, a wszystko związane z tym ciałem jest moje", należy wtopić, wraz z materialnymi czynnościami, w Rudrę, bóstwo przewodnie fałszywego ego. Materialną świadomość, wraz z celem myśli, należy wtopić w indywidualną żywą istotę, a półbogów działających pod siłami materialnej natury należy wtopić, wraz z zepsutą żywą istotą, w Najwyższą Istotę. Ziemię należy wtopić w wodę, wodę w jasność słońca. Tę jasność w powietrze, powietrze w eter, eter w fałszywe ego, fałszywe ego w sumę materialnej energii, sumę materialnej energii w niezamanifestowane składniki [aspekt pradhana materialnej energii], a w końcu aspekt składnikowy materialnej manifestacji w Duszę Najwyższą.

 

07.12.31   Kiedy wszystkie materialne określenia zostały w ten sposób wtopione w ich odpowiednie materialne elementy, żywe istoty – które wszystkie, będąc jednakowymi pod względem jakości z Najwyższą Istotą, są ostatecznie całkowicie duchowe – powinny zakończyć materialną egzystencję, tak jak gasną płomienie, kiedy drewno, w którym się palą, zostaje strawione. Kiedy materialne ciało powraca do swych różnych materialnych elementów, pozostaje jedynie duchowa istota. Tą duchową istota jest Brahman, który jest równy pod względem jakości z Parabrahmanem.

 

W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do 12-go Rozdziału 7-go Canto Śrimad-Bhagavatam zatytułowanego

"Doskonałe społeczeństwo: cztery grupy duchowe."