Kiedy Maharaja Pariksit zwrócił się do Śukadevy Gosvamiego, aby bardziej szczegółowo opisał stworzenie żywych istot w tym wszechświecie, Śukadeva Gosvami poinformował go, że kiedy Pracetowie, synowie Pracinabarhi, weszli do morza, aby spełniać wyrzeczenia, planeta Ziemia została zaniedbana z powodu nieobecności króla. Naturalnie wyrosło wiele chwastów i niepotrzebnych drzew i nie produkowano żadnych zbóż jadalnych. W istocie, cała Ziemia upodobniła się do lasu. Kiedy Pracetowie wyszli z morza i ujrzeli, że cały świat jest zarośnięty drzewami, rozzłościli się na drzewa i postanowili zniszczyć je wszystkie, aby doprowadzić sprawy do porządku. Tak więc stworzyli wiatr i ogień, aby spalić drzewa na popiół. Jednakże Soma, król księżyca i król wszelkiej wegetacji, zabronił im tego, ponieważ drzewa są źródłem owoców i kwiatów dla wszystkich żywych istot. Aby zadowolić Pracetów, Soma oddał im piękna dziewczynę zrodzoną z Pramlocy Apsary. Z nasienia wszystkich Pracetów, dziewczyna ta urodziła Daksę.
Na początku Daksa stworzył wszystkich półbogów, demony i istoty ludzkie, ale kiedy zobaczył, że populacja nie wzrasta we właściwy sposób, przyjął sannyasę i udał się w góry Vindhya, gdzie poddał się srogim wyrzeczeniom i ofiarował Panu Visnu szczególną modlitwę znaną jako Hamsa-guhya, z powodu której Pan Visnu był bardzo z niego zadowolony. W oto treść tej modlitwy.
"Najwyższa Osoba Boga, Dusza Najwyższa, Pan Hari, jest kontrolerem żywych istot, jak i materialnej natury. Jest On samowystarczalny i samopromienny. Tak jak przedmiot postrzegania nie jest przyczyną naszych zmysłów postrzegawczych, tak też żywa istota – chociaż wewnątrz ciała – nie jest przyczyną swego wiecznego przyjaciela, Duszy Najwyższej, który jest przyczyną stworzenia i wszystkich zmysłów. Ponieważ żywa istota jest w ignorancji, jej zmysły zajęte są przedmiotami materialnymi. A ponieważ jest żywa, w pewnej mierze może zrozumieć stworzenie tego materialnego świata, lecz nie jest w stanie zrozumieć Najwyższej Osoby Boga, który jest poza koncepcją ciała, umysłu i inteligencji. Niemniej jednak, wielcy mędrcy, którzy są zawsze pogrążeni w medytacji, mogą postrzegać osobową formę Pana wewnątrz swoich serc.
"Ponieważ zwykła żywa istota jest materialnie zanieczyszczona, jej słowa i inteligencja są również materialne. Dlatego nie można stwierdzić istnienia Najwyższej Osoby Boga poprzez manipulację swoimi materialnymi zmysłami. Koncepcja Boga uzyskana przez materialne zmysły nie jest dokładna, ponieważ Najwyższy Pan jest poza materialnymi zmysłami, ale kiedy ktoś angażuje swe zmysły w służbę oddania, wieczna Najwyższa Osoba Boga objawia się na platformie duszy. Kiedy Najwyższy Bóg staje się celem czyjegoś życia, uważa się, że osoba ta osiągnęła wiedzę duchową.
"Najwyższy Brahman jest przyczyną wszystkich przyczyn, ponieważ oryginalnie istniał On przed stworzeniem. Jest On oryginalną przyczyną wszystkiego, zarówno rzeczy materialnych, jak i duchowych i Jego istnienie jest niezależne. Pan jednakże ma moc zwaną avidya, złudną energię, która sprawia, że fałszywy dyskutant uważa się za doskonałego i która oszałamia uwarunkowaną duszę. Ten Najwyższy Brahman, Dusza Najwyższa, jest pełen uczucia dla Swoich bhaktów. Aby obdarzyć ich łaską, objawia im Swoją formę, imię, atrybuty i cechy, żeby można je było wielbić w tym materialnym świecie.
"Na nieszczęście ci, którzy są pochłonięci materią, wielbią różnych półbogów. Tak jak powietrze przesuwa się nad kwiatem lotosu i unosi zapach tego kwiatu, albo jak powietrze czasami unosi kurz i dlatego przyjmuje kolory, tak Najwyższa Osoba Boga pojawia się w postaci różnych półbogów odpowiednio do pragnień Swych różnych głupich czcicieli, ale w rzeczywistości jest On najwyższą prawdą, Panem Visnu. Aby spełnić pragnienia Swoich wielbicieli, pojawia się w różnych inkarnacjach, a zatem nie ma potrzeby wielbienia półbogów."
Będąc bardzo zadowolonym z modlitwy Daksy, pan Visnu pojawił się przed nim z ośmioma ramionami. Ubrany był w żółte szaty i miał czarnawą cerę. Rozumiejąc, że Daksa był bardzo skłonny podążać ścieżką materialnych przyjemności, Pan obdarzył go mocą cieszenia się złudną energią. Pan ofiarował mu córkę Pancajany zwaną Asikni, która był odpowiednią dla Maharajy Daksy do przyjemności seksualnych. Daksa otrzymał takie imię, ponieważ był ekspertem w życiu seksualnym. Obdarzywszy go tym błogosławieństwem, Pan Visnu zniknął.
06.04.04 Znaczenie: Kiedy król Pracinabarhi spełniał rytuały wedyjskie, w których polecane jest zabijanie zwierząt, Narada Muni, powodowany współczuciem, poradził mu, aby zaprzestał ich spełniania. Pracinabarhi zrozumiał właściwie Naradę i następnie opuścił królestwo, aby poddać się wyrzeczeniom w lesie. Jednakże, jego dziesięciu synów spełniało wyrzeczenia w wodzie i nie było żadnego króla, który zarządzałby światem. Kiedy jego 10 synów, Pracetowie, wyłonili się z wody, ujrzeli, że Ziemię zarosły drzewa.
Kiedy rząd zaniedbuje rolnictwo, które jest niezbędne dla produkcji pożywienia, ziemię zarastają niepotrzebne drzewa. Oczywiście wiele drzew jest użytecznych z powodu wydawania owoców i kwiatów, ale wiele innych drzew jest bezużytecznych. Można by je wykorzystać na opał, a ziemię oczyścić i przystosować pod uprawę. Kiedy rząd jest niedbały, produkuje się mniej zboża. Jak zostało powiedziane w Bhagavad-gicie (18.44), krsi-goraksya-vanijyam vaiśya-karma svabhavajam: odpowiednim zajęciem dla vaiśyów, właściwym ich naturze, jest uprawianie roli i ochrona krów. Obowiązkiem rządu i ksatriyów jest dopilnowanie, aby członkowie trzeciego porządku, vaiśyowie, którzy nie są ani braminami, ani ksatriyami, byli w ten sposób właściwie zaangażowani. Przeznaczeniem ksatriyów jest ochrona istot ludzkich, natomiast vaiśyów – ochrona pożytecznych zwierząt, a szczególnie krów.
06.04.05 Znaczenie: W wersecie tym słowo tapo-dipita-manyavah wskazuje na to, że osoby, które poddawały się srogim wyrzeczeniom (tapasyi), wyposażone są w wielką siłę mistyczną. Można to zobaczyć na przykładzie Pracetów, którzy stworzyli wiatr i ogień ze swych ust. Jednakże, mimo iż bhaktowie oddają się srogim tapasyom, są oni vimanyavah, sadhavah, co oznacza, że nigdy nie ogarnia ich gniew. Bhagavatam (3.25.21) oznajmia
titiksavah karunikah suhrdah
sarva-dehinam
ajata-śatravah śantah
sadhavah sadhu-bhusanah
Sadhu, święta osoba, nigdy się nie gniewa. W rzeczywistości prawdziwą cechą bhaktów, którzy oddają się tapasyi, wyrzeczeniom, jest zdolność przebaczania. Mimo iż Vaisnava ma dostateczną moc w tapasyi, to nie ogarnia go gniew, kiedy napotyka trudności. Jednakże, kto oddaje się tapasyi, ale nie staje się Vaisnavą, ten nie rozwija dobrych cech. Na przykład Hiranyakaśipu i Ravana również spełnili wielkie wyrzeczenia, ale zrobili to w celu ukazania swoich demonicznych skłonności. Vaisnavowie muszą spotykać wielu przeciwników podczas nauczania chwał Pana, ale Śri Caitanya Mahaprabhu radzi, aby podczas nauczania nie ogarniał ich gniew. Pan Caitanya Mahaprabhu podał tę formułę: trnad api sunicena taror api sahisnuna / amanina manadena kirtaniyah sada harih. "Święte imię należy intonować w pokornym stanie umysłu, uważając się za niższego od słomy na ulicy. Powinno się być bardziej tolerancyjnym niż drzewo, wolnym od wszelkiego poczucia fałszywego prestiżu i powinno się być gotowym do ofiarowania pełnego szacunku innym. W takim stanie umysłu można intonować święte imię Pana bez przerwy." Ci którzy nauczają chwał Pana, powinni być bardziej pokorni od trawy i bardziej tolerancyjni od drzewa; wtedy bez trudu mogą nauczać o chwałach Pana.
06.04.06 Znaczenie: Z wersetu tego wnika, że bóstwo przewodnie księżyca utrzymuje wszystkie drzewa i rośliny w całym wszechświecie To dzięki blaskowi księżyca bujnie rosną drzewa i rośliny. Jak zatem możemy zaakceptować tzw. naukowców, których ekspedycje księżycowe poinformowały nas, że na księżycu nie ma żadnych drzew ani wegetacji. Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura mówi, somo vrksa-dhisthata sa eva vrksanam raja: Soma, bóstwo przewodnie księżyca, jest królem wszelkiej wegetacji. Jak więc możemy wierzyć, że ten, kto utrzymuje wegetację, nie ma wegetacji na swej własnej planecie?
06.04.07 Znaczenie: Powiedziane jest tutaj, że rząd albo król ma obowiązek chronienia nie tylko istot ludzkich, ale wszystkich żywych istot, łącznie ze zwierzętami, drzewami i roślinami. Nie powinno się niepotrzebnie zabijać żadnej żywej istoty.
06.04.08 Znaczenie: Soma, bóstwo przewodnie księżyca, przypomniał Pracetom, iż wegetację tę stworzył Pan panów, aby dostarczyć każdemu pożywienia. Jeśli Pracetowie będą usiłowali ją zabić, ich poddani również będą cierpieć, gdyż drzewa również potrzebne są na pokarm.
06.04.09 Znaczenie: Dzięki prawom natury czy aranżacji Najwyższej Osoby Boga, żywa istota jednego rodzaju służy za pokarm innym. Jak wspomniano tutaj, dvi-padam ca catus-padah: czteronożne zwierzęta (catus-padah), jak również pokarm zbożowy są pożywieniem dla istot ludzkich (dvi-padam). Te czteronożne zwierzęta to takie jak sarny i kozy, a nie krowy, które powinny być chronione. Na ogół ludzie wyższych klas społeczeństwa – bramini, ksatriyowie i vaiśyowie – nie jedzą mięsa. Czasami ksatriyowie udają się do lasu, aby zabijać zwierzęta, takie jak jelenie, ponieważ muszą nauczyć się sztuki zabijania i czasami również jedzą takie zwierzęta. Również śudrowie jedzą zwierzęta, takie jak kozy. Jednakże istoty ludzkie nigdy nie powinny zabijać i jeść krów. Wszystkie śastra stanowczo zabraniają zabijania krów. W istocie, ten kto zabija krowę, musi cierpieć przez tyle lat, ile jest włosów na jej ciele. Manu-samhita mówi, pravrttir esa bhutanam nivrttis tu maha-phala: w tym materialnym świecie mamy wiele skłonności, ale człowiek ma obowiązek ograniczyć te skłonności. Osoby pragnące jeść mięso mogą zadowolić żądania swych języków jedząc niższe zwierzęta, ale nigdy nie powinni zabijać krów, które w rzeczywistości uważane są za matki ludzkiego społeczeństwa, ponieważ dostarczają mleko. Śastra szczególnie polecają, krsi-goraksya: grupa vaiśya w społeczeństwie ludzkim powinna zadbać o pożywienie dla całego społeczeństwa poprzez działalność rolniczą i powinna dawać pełną ochronę krowom, które są zwierzętami najbardziej pożytecznymi, ponieważ dostarczają ludzkiemu społeczeństwu mleka.
06.04.11 Znaczenie: Tutaj słowo pitra pitamahenapi justam vah prapitamahaih opisuje uczciwą rodzinę królewską, składającą się z królów, ich ojca, dziadka i ich pradziadków. Taka rodzina królewska ma prestiżową pozycję ze względu na to, że utrzymuje obywateli, czyli praja. Słowo praja odnosi się do tego, kto narodził się na obszarze podlegającym danemu rządowi. Wzniosłe rodziny królewskie były świadome tego, że chronione powinny być wszystkie żywe istoty – istoty ludzkie, zwierzęta czy też zwierzęta niższe. Współczesne systemy demokratyczne nie mogą być wzniosłymi w ten sposób, ponieważ przywódcy jedynie walczą ze sobą o władzę i nie mają poczucia odpowiedzialności. W monarchii król na prestiżowej pozycji wzoruje się na wielkich dokonaniach swoich przodków. Wskutek tego Soma, król księżyca, przypomniał tutaj Pracetom o chwałach ich ojca, dziadka i pradziadków.
06.04.12 Znaczenie: Z najwyższej woli Osoby Boga, istnieją różni obrońcy i żywiciele bezradnych żywych istot. Drzewa również uważane są za praja, poddanymi króla i dlatego obowiązkiem monarchy jest chronienie nawet drzew, nie mówiąc już o innych. Król ma obowiązek chronić wszystkie żywe istoty w swym królestwie. Tak więc, chociaż rodzice są bezpośrednio odpowiedzialni za ochronę i utrzymanie swych dzieci, obowiązkiem króla jest dopilnowanie, aby wszyscy rodzice spełniali swój obowiązek właściwie. Podobnie, król jest również odpowiedzialny za nadzorowanie innych opiekunów wspomnianych w tym wersecie. Można również zwrócić uwagę na to, że żebracy, których powinni utrzymywać gospodarze domu, nie są zawodowymi żebrakami. Są to sannyasini i bramini, którym gospodarze domu powinni dostarczać pożywienia i odzienia.
06.04.13 Znaczenie: Jak oznajmia Bhagavad-gita i potwierdzają wszystkie pisma wedyjskie, iśvarah sarva-bhutanam hrd-deśe ‘rjuna tisthati: Dusza Najwyższa usytuowany jest w każdym sercu. I ponieważ każde ciało jest rezydencją Najwyższego Pana, nie należy niszczyć tego ciała z powodu niepotrzebnej zazdrości. To wywoła niezadowolenie Duszy Najwyższej. Soma powiedział Pracetom, że ponieważ usiłowali zadowolić Duszę Najwyższą, teraz nie powinni wywoływać Jego niezadowolenia.
06.04.14 Znaczenie: Kiedy ktoś popada w gniew, zapomina się i zapomina o swej pozycji, ale jeśli jest w stanie rozważyć swą pozycję w oparciu o wiedzę, pokonuje wpływ sił materialnej natury. Zawsze jesteśmy sługami pożądliwych pragnień, gniewu, chciwości, złudzenia, zazdrości itd., ale jeśli osiągamy dostateczną siłę w postępie duchowym, możemy je kontrolować. Osoba, która osiąga taką kontrolę, będzie zawsze usytuowana transcendentalnie, nie tknięta przez siły materialnej natury. Możliwe to jest jedynie wtedy, gdy ktoś w pełni angażuje się w służbę dla Pana. Jak Pan oznajmia w Bhagavad-gicie (14.26):
mam ca yo 'vyabhicarena
bhakti-yogena sevate
sa gunan samatityaitan brahma-bhuyaya kalpate
"Kto całkowicie angażuje się w służbę oddania, kto nie upada w żadnych okolicznościach, ten od razu przekracza guny natury i wznosi się na płaszczyznę Brahmana." Poprzez zaangażowanie nas w służbę oddania ruch świadomości Krsny zawsze sprawia, że jesteśmy transcendentalni do gniewu, chciwości, pożądania, zazdrości itd. Musimy zawsze pełnić służbę oddania, gdyż w przeciwnym razie staniemy się ofiarami sił materialnej natury.
06.04.17 Znaczenie: Daksa po raz pierwszy narodził się za panowania Svayambhuvy Manu, ale ponieważ obraził Pana Śivę, został ukarany w ten sposób, że zastąpiono mu głowę głową kozy. Tak znieważony, musiał porzucić ciało, a w szóstym manvantara, zwanym Caksusa manvantara, narodził się z łona Marisy jako Daksa. W związku z tym Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura cytuje werset:
caksuse tv antare prapte
prak-sarge kala-vidrute
yah sasarja praja istah sa
dakso daiva-coditah
"Jego poprzednie ciało zostało zniszczone, ale on, ten sam Daksa – zainspirowany przez najwyższą wolę – stworzył wszystkie żywe istoty w Caksusa manvantara." (Bhag.4.30.49) W ten sposób Daksa odzyskał swe poprzednie bogactwo i ponownie rodził tysiące i miliony dzieci, aby zapełnić trzy światy.
06.04.18 Znaczenie: Słowo duhitr-vatsalah dowodzi, że całe praja zrodzone zostało z córek Daksy. Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura mówi, że najwidoczniej Daksa nie miał syna.
06.04.22 Znaczenie: Znaczy to, że modlitwy Hamsa-guhya nie zostały ułożone przez Daksę, ale istniały w literaturze wedyjskiej.
06.04.23 Znaczenie: Tutaj wytłumaczona została pozycja Najwyższej Osoby Boga. Nie jest On postrzegalny dla uwarunkowanych dusz, które są przyzwyczajone do materialnej wizji i nie są w stanie zrozumieć, że Najwyższa Osoba Boga istnieje w Swojej siedzibie, która jest poza tą wizją. Nawet jeśli jakiś materialista byłby w stanie zliczyć wszystkie atomy we wszechświecie, mimo to nie zrozumiałby Najwyższej Osoby Boga. Jak potwierdza Brahma-samhita (5.34):
panthas tu koti-śata-vatsara-sampragamyo
vayor athapi manaso
muni-pungavanam
so ‘py asti
yat-prapada-simny avicintya-tattve
govindam adi-purusam tam aham bhajami
Uwarunkowana dusza może przez wiele milionów lat starać się zrozumieć Najwyższą Osobę Boga z pomocą mentalnego procesu spekulatywnego, podróżując z prędkością umysłu albo wiatru, ale mimo to Prawda Absolutna pozostanie dla niej niepojętą, ponieważ materialista nie jest w stanie oszacować rozmiaru nieograniczonej egzystencji Najwyższej Osoby Boga. Jeśli Prawda Absolutna jest poza miarą, można by zapytać, w jaki sposób można Go zrealizować? Tutaj odpowiada na to słowo svayambhuve; można Go zrozumieć albo nie, ale niemniej jednak istnieje On w Swej własnej mocy duchowej.
06.04.24 Znaczenie: Dusza indywidualna i Dusza Najwyższa mieszkają razem w ciele. Potwierdza to Upanisad poprzez analogię, że dwa zaprzyjaźnione ptaki żyją na jednym drzewie – jeden ptak spożywa owoce tego drzewa, a drugi po prostu obserwuje go i udziela mu wskazówek. Chociaż indywidualna żywa istota, która została porównana do ptaka posilającego się, usytuowana jest obok swego przyjaciela, Duszy Najwyższej, nie jest Go w stanie zobaczyć. W rzeczywistości Dusza Najwyższa kieruje działaniem jego zmysłów w cieszeniu się przedmiotami zmysłów. Ale tak jak przedmioty zmysłowe nie są w stanie ujrzeć zmysłów, tak uwarunkowana dusza nie jest w stanie dostrzec duszy kierującej. Uwarunkowana dusza ma pragnienia i Dusza Najwyższa spełnia je, ale dusza uwarunkowana nie jest w stanie dostrzec Duszy Najwyższej. Tak więc Prajapati Daksa ofiarowuje swe pokłony Duszy Najwyższej, Nadduszy, mimo iż nie jest w stanie Go zobaczyć. Podawany jest też inny przykład: chociaż zwykli obywatele pracują pod nadzorem rządu, nie są w stanie zrozumieć, w jaki sposób są kierowani i czym ten rząd jest. W związku z tym Madhvacarya cytuje następujący werset ze Skanda Purany:
yatha rajnah priyatvam tu
bhrtya vedena catmanah
tatha jivo na yat-sakhyam
vetti tasmai namo ‘stu te
"Tak jak różni słudzy w różnych działach wielkiej instytucji nie mogą zobaczyć najwyższego dyrektora, pod zwierzchnictwem którego pracują, tak dusze uwarunkowane nie są w stanie zobaczyć najwyższego przyjaciela usytuowanego w ich ciałach. Ofiarujmy zatem nasze pełne szacunku pokłony Najwyższemu, który jest niewidoczny dla naszych materialnych oczu."
06.04.25 Znaczenie: Uczeni materialiści mogą analizować elementy fizyczne, ciało zmysły, przedmioty zmysłów i nawet powietrze, które kontroluje siłę witalną, ale mimo to nie są w stanie zrozumieć, że ponad tym wszystkim jest prawdziwa dusza. Innymi słowy, żywa istota – z tego względu że jest duszą – może zrozumieć wszystkie przedmioty materialne albo, kiedy jest samozrealizowana, może zrozumieć Paramatmę, o której medytują yogini. Niemniej jednak, nawet jeśli jest zaawansowana, nie jest w stanie zrozumieć Najwyższej Istoty, Osoby Boga, gdyż jest On ananta, nieograniczony, we wszystkich Swych sześciu bogactwach.
06.04.26 Znaczenie: Istnieją dwa stany realizacji Boga. Jeden zwany jest sujneyam, czyli rozumiany z łatwością (na ogół przez spekulację umysłową), a drugi jest nazywany durjneyam, rozumiany jedynie z trudem. Realizacja Paramatmy i Brahmana uważana jest za sujneyam, a realizacja Najwyższej Osoby Boga jest durjneyam. Jak opisano tutaj, ostateczną realizację Osoby Boga osiąga się wówczas, kiedy porzuca się czynności umysłu – myślenie, czucie i wolę – albo innymi słowy, kiedy powstrzymana zostaje spekulacja umysłowa. Ta realizacja transcendentalna jest ponad susupti, głębokim snem. W naszym wulgarnym uwarunkowanym stanie postrzegamy rzeczy poprzez materialne doświadczenie i pamięć, a w stanie subtelnym postrzegamy świat we snach; proces widzenia również obejmuje pamięć i również istnieje w formie subtelnej. Ponad wulgarnym doświadczeniem jest susupti, głęboki sen, a kiedy ktoś wznosi się na całkowicie duchową platformę, pokonując głęboki sen, osiąga trans, viśuddha-sattvę, czyli vasudeva-sattvę, w którym objawiony zostaje Osoba Boga.
Atah śri-krsna-namadi na bhaved grahyam indriyaih: dopóki ktoś usytuowany jest w dualizmie na platformie zmysłowej, wulgarnej czy subtelnej, realizacja oryginalnej Osoby Boga jest niemożliwa. Sevon-mukhe hi jihvadau svayam eva sphuraty adah: ale jeżeli ktoś angażuje swoje zmysły w służbę dla Pana – szczególnie, kiedy angażuje język w intonowanie mantry Hare Krsna i smakowanie jedynie Krsna prasada w duchu służenia – objawiony zostaje Najwyższa Osoba Boga. Werset ten dowodzi tego słowami śuci-sadmane. Śuci oznacza oczyszczony. Dzięki duchowi pełnienia służby swymi zmysłami, cała egzystencja staje się śuci-sadma, platformą nieskażonej czystości. Zatem Daksa ofiarowuje swe pełne szacunku pokłony Najwyższej Osobie Boga, który objawiony jest na platformie śuci-sadmy. W związku z tym Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura cytuje następującą modlitwę Pana Brahmy ze Śrimad-Bhagavatam (10.14.6): tathapi bhuman mahimagunasya te viboddhum arhaty amalantar-atmabhih." Ten, którego serce zostało całkowicie oczyszczone, mój Panie, może zrozumieć Twe transcendentalne cechy i może zrozumieć wielkość Twoich czynów."
06.04.27-28 Znaczenie: W swoim komentarzu do tego wersetu, Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura używa słowa durvijneyam, które oznacza "bardzo trudny do zrealizowania." Czysty stan egzystencji został opisany w Bhagavad-gicie (7.28), gdzie Krsna mówi:
yesam tv anta-gatam papam
jananam punya-karmanam
te dvandva-moha-nirmukta
bhajante mam drdha-vratah
"Osoby, które działały pobożnie w swoich poprzednich żywotach, jak i w życiu obecnym i które całkowicie wypleniły swoje grzechy, uwolniły się od dualizmów ułudy i z determinacją angażują się w pełnienie służby oddania dla Mojej Osoby."
W innym miejscu w Bhagavad-gicie (9.14) Pan mówi:
satatam kirtayanto mam
yatantaś ca drdha-vratah
namasyantaś ca mam bhaktya
nitya-yukta upasate
"Zawsze intonując o Moich chwałach, czyniąc zdecydowany wysiłek, składając Mi pokłony, wielkie dusze nieprzerwanie czczą Mnie z oddaniem."
Najwyższą Osobę Boga można zrozumieć po pokonaniu wszelkich materialnych przeszkód. Dlatego Pan Krsna również mówi w Gicie (7.3):
manusyanam sahasresu kaścid
yatati siddhaye
yatatam api siddhanam kaścin
mam vetti tattvatah
"Spośród wielu tysięcy ludzi, jeden może dąży do doskonałości, a spośród tych, którzy doskonałość osiągnęli, zaledwie jeden zna Mnie naprawdę."
Aby zrozumieć Krsnę, Najwyższą Osobę Boga, należy poddać się srogim wyrzeczeniom i pokutom, ale ponieważ ścieżka służby oddania jest doskonała, dzięki stosowaniu się do tego procesu można z łatwością wznieść się na platformę duchową i zrozumieć Pana. To również zostało potwierdzone w Bhagavad-gicie (18.55), gdzie Krsna mówi:
bhaktya mam abhijanati yavan
yaś casmi tattvatah
tato mam tattvato jnatva
viśate tad-anantaram
"Jedynie przez służbę oddania można poznać Mnie, Najwyższą Osobę Boga, takim jakim jestem. A będąc w pełni świadomym Mnie, dzięki takiemu oddaniu, można wejść do królestwa Boga."
Tak więc, chociaż jakiś temat jest durvijneyam, niezwykle trudny do zrozumienia, staje się on łatwym, jeśli stosujemy przepisaną metodę. Nawiązanie kontaktu z Najwyższą Osobą Boga możliwe jest dzięki czystej służbie oddania, która rozpoczyna się od śravanam kirtanam visnoh. W związku z tym Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura cytuje werset ze Śrimad-Bhagavatam (2.8.5): pravistah karna-randhrena svanam bhava-saroruham. Proces słuchania i intonowania przenika do głębi serca i w ten sposób stajemy się czystymi bhaktami. Dzięki kontynuowaniu tego procesu osiągamy etap transcendentalnej miłości, a wówczas doceniamy transcendentalne imię, formę, cechy i rozrywki Najwyższej Osoby Boga. Innymi słowy, dzięki czystej służbie oddania czysty bhakta może ujrzeć Najwyższą Osobę Boga pomimo wielu materialnych przeszkód, które są wszystkie różnymi energiami Najwyższej Osoby Boga. Z łatwością torując drogę pomiędzy tymi przeszkodami, bhakta nawiązuje bezpośredni kontakt z Najwyższą Osoba Boga. Przede wszystkim, materialne przeszkody opisane w tych wersetach są jedynie różnymi energiami Pana. Kiedy bhakta pragnie ujrzeć Najwyższą Osobę Boga, modli się do Pana:
ayi nanda-tanuja kinkaram
patitam mam visame bhavambudhau
krpaya tava pada-pankaja-
sthita-dhuli-sadrśam vicintaya
"O synu Maharajy Nandy [Krsno], jestem Twoim wiecznym sługą, jednakże w jakiś sposób upadłem w ten ocean narodzin i śmierci. Proszę wydobądź mnie z tego oceanu i umieść mnie u Swoich lotosowych stóp jako jeden spośród innych atomów." Kiedy Pan jest zadowolony z bhakty, zmienia wszystkie materialne przeszkody w służbę duchową. W związku z tym Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura cytuje werset z Visnu Purany:
hladini sandhini samvit tvayy
eka sarva-samsthitau
hlada-tapa-kari miśra tvayi
no guna-varjite
W materialnym świecie duchowa energia Najwyższej Osoby Boga manifestuje się jako tapa-kari, co oznacza "powodująca niedole". Każdy ubiega się o szczęście, ale chociaż szczęście oryginalnie pochodzi z mocy przyjemności Najwyższej Osoby Boga, w świecie materialnym – z powodu materialnych czynności – energia przyjemności Pana staje się źródłem nieszczęść (hlada-tapa-kari). Fałszywe szczęście w świecie materialnym jest źródłem niedoli, ale kiedy czyjeś dążenie do szczęścia zostaje skierowane ku zadowoleniu Najwyższej Osoby Boga, ten element niedoli tapa-kari zostaje pokonany. W związku z tym podany jest następujący przykład: wykrzesanie ognia z drewna jest bez wątpienia trudne, ale kiedy ogień pojawia się, pali drewno na popiół. Innymi słowy, doświadczenie Najwyższej Osoby Boga jest niezmiernie trudne dla osób pozbawionych służby oddania, ale wszystko staje się łatwiejsze dla bhakty i tak może on bez trudu spotkać Najwyższego Pana.
Modlitwy zamieszczone tutaj mówią, że forma Pana jest poza zasięgiem formy materialnej i dlatego jest niepojęta, Bhakta modli się jednakże "Mój drogi Panie, bądź zadowolony ze mnie, tak abym mógł bez trudu ujrzeć Twą transcendentalną formę i moc." Niewielbiciele usiłują zrozumieć Najwyższego Brahmana poprzez dyskusje neti neti. Nisedha-nirvana-sukhanubhutih: bhakta jednakże – po prostu dzięki intonowaniu świętego imienia Pana – unika takich mozolnych spekulacji i bez trudu realizuje istnienie Pana.
06.04.29 Znaczenie: Ten, kto wymyśla imiona, formy, cechy i parafernalia odnoszące się do Najwyższej Osoby Boga, nie jest w stanie Go zrozumieć, jako że jest On poza stworzeniem. Najwyższy Pan jest stwórcą wszystkiego, a to oznacza, że istniał On nawet wówczas, gdy nie było stworzenia. Innymi słowy, Jego imię, forma i cechy nie są jednostkami stworzonymi materialnie; zawsze są one transcendentalne. Dlatego obecności Najwyższego Pana nie możemy stwierdzić za pomocą naszych materialnych zmysłów, wibracji czy myśli. Zostało to wyjaśnione w wersecie atah śri-krsna-namadi na bhaved grahyam indriyaih.
Pracetasa, Daksa, ofiarowuje tutaj modlitwy Transcendencji, a nie komukolwiek w tym materialnym stworzeniu. Jedynie głupcy i łotry sądzą, że Bóg jest stworzeniem materialnym. Potwierdza to Sam Pan w Bhagavad-gicie (9.11):
avajananti mam mudha manusim
tanum aśritam
param bhavam ajananto mama
bhuta-maheśvaram
"Głupcy wyśmiewają Mnie, kiedy zstępuję w ludzkiej postaci. Nie znają Mojej transcendentalnej natury i nie wiedzą, że jestem Najwyższym Panem wszystkiego, co istnieje." Zatem należy otrzymywać wiedzę od osoby, której Pan się objawił; stworzone czy wymyślone imię czy forma Pana nie mają żadnej wartości. Śripada Śankaracarya był impersonalistą, lecz niemniej jednak powiedział, narayanah paro 'vyaktat: Narayana, Najwyższa Osoba Boga, nie jest osobą z tego materialnego świata. Nie możemy przydać Narayanowi materialnego desygnatu, tak jak usiłują to zrobić głupcy, kiedy mówią o daridra-narayana (ubogim Narayanie). Narayana jest zawsze transcendentalnym, poza tym materialnym stworzeniem. Jak więc mógłby się stać daridra-narayanem? Ubóstwo spotyka się w tym materialnym świecie, ale w świecie duchowym nie ma takiej rzeczy jak bieda. Zatem idea daridra-narayana jest jedynie wymysłem.
Daksa bardzo starannie wykazuje, że materialne określenia nie mogą być imionami wielbionego Pana: yad yan niruktam vacasa nirupitam. Nirukta odnosi się do słownika wedyjskiego. Najwyższej Osoby Boga nie można zrozumieć we właściwy sposób jedynie poprzez wybieranie wyrażeń ze słownika. Modląc się do Pana, Daksa nie chce, aby przedmiotem jego czci były materialne imiona i formy; pragnie on raczej wielbić Pana, który istniał przed stworzeniem materialnych słowników i nazw. Jak stwierdzają Vedy, yato vaco nivartante / aprapya manasa saha: imienia, formy, atrybutów i parafernaliów nie można ustalić w oparciu o materialny słownik. Jeśli jednakże ktoś osiąga transcendentalną platformę zrozumienia Najwyższej Osoby Boga, zaznajamia się ze wszystkim, co jest materialne i duchowe. Potwierdza to inna mantra wedyjska: tam eva viditvatimrtyum eti. Jeśli ktoś w jakiś sposób, dzięki łasce Pana, rozumie transcendentalną pozycję Pana, staje się wieczny. Potwierdza to Sam Pan w Bhagavad-gicie (4.9):
janma karma ca me divyam evam
yo vetti tattvatah
tyaktva deham punar janma
naiti mam eti so 'rjuna
"Kto zna transcendentalną naturę Mojego pojawiania się i Moich czynów, ten opuściwszy to ciało, nigdy nie rodzi się ponownie w tym świecie materialnym, ale osiąga Moją wieczną siedzibę, O Arjuno." Jedynie dzięki zrozumieniu Najwyższego Pana wznosimy się ponad narodziny, śmierć, starość i chorobę. Dlatego Śrila Śukadeva Gosvami radzi Maharajy Pariksitowi w Śrimad-Bhagavatam (2.1.5):
tasmad bharata sarvatma
bhagavan iśvaro harih
śrotavyah kirtitavyaś ca
smartavyaś cecchatabhayam
"O potomku króla Bharaty, ten kto pragnie uwolnić się od wszelkich cierpień, powinien słuchać, wychwalać i pamiętać Osobę Boga, który jest Duszą Najwyższą, kontrolerem i wybawcą z wszelkich nieszczęść."
06.04.30 Znaczenie: Jak potwierdza Bhagavad-gita (aham sarvasya prabhavah), Najwyższa Osoba Boga, Krsna, jest oryginalną przyczyną. Najwyższa Osoba Boga jest nawet przyczyną tego materialnego świata, którym kierują trzy siły materialnej natury i dlatego również ma z nim bliski związek. Gdyby materialny świat nie był częścią Jego ciała, Najwyższy Pan, najwyższa przyczyna, byłby niekompletnym. Dlatego słyszymy, vasudevah sarvam iti sa mahatma sudurlabhah: jeśli ktoś wie, że Vasudeva jest oryginalną przyczyną wszystkich przyczyn, staje się doskonałym mahatmą.
Brahma-samhita (5.1) oznajmia:
iśvarah paramah krsnah
sac-cid-ananda-vigrahah
anadir adir govindah
sarva-karana-karanam
"Krsna, który jest znany jako Govinda, jest najwyższym kontrolerem. Ma On wieczne, pełne szczęścia ciało duchowe. Jest On źródłem wszystkiego. Sam nie ma żadnego innego źródła, gdyż jest pierwszą przyczyną wszystkich przyczyn." Najwyższy Brahman (tad brahma) jest przyczyną wszystkich przyczyn, ale Sam nie ma przyczyny. Anadir adir govindah sarva-karana-karanam: Govinda, Krsna, jest oryginalną przyczyną wszystkich przyczyn, a Jego pojawienie się jako Govinda nie ma żadnej przyczyny. Govinda rozprzestrzenia się w wielorakie formy, lecz niemniej jednak są one jednym. Jak potwierdził Madhvacarya ananyah sadrśabhavad eko rupady-abhedatah: Krsna nie ma żadnej przyczyny ani równego Sobie i jest On jednym, ponieważ Jego różne formy, takie jak svamśa i vibhinnamśa, nie są różne od Niego Samego.
06.04.31 Znaczenie: Od czasów niepamiętnych, czyli od chwili stworzenia manifestacji kosmicznej, uwarunkowane dusze formowały różne partie filozoficznych spekulacji, ale nie było tak w przypadku bhaktów. Niewielbiciele mają różne idee, jeśli chodzi o stworzenie, utrzymanie i zniszczenie, dlatego są zwani vadi i prativadi – rzecznikami i oponentami. Z oznajmienia Mahabharaty wynika, że jest wielu munich, czyli spekulantów:
tarko ‘pratisthah śrutayo vibhinna
nasav rsir yasya matam na bhinnam
Wszyscy spekulanci muszą nie zgadzać się z innymi spekulantami; w przeciwnym razie dlaczego byłoby tak wielu przeciwnych partii zainteresowanych stwierdzeniem najwyższej przyczyny?
Filozofia oznacza odnalezienie ostatecznej przyczyny. Jak rozsądnie mówi Vedanta-sutra, athato brahma-jijnasa: celem życia ludzkiego jest zrozumienie najwyższej przyczyny. Bhaktowie przyjmują, że ostateczną przyczyną jest Krsna, ponieważ konkluzję tę popiera cała literatura wedyjska i również Sam Krsna który mówi, aham sarvasya prabhavah: " Ja jestem źródłem wszystkiego." Bhaktowie nie mają problemu, jeśli chodzi o zrozumienie ostatecznej przyczyny wszystkiego, ale niebhaktowie muszą stawić czoła tak wielu przeciwstawnym elementom, ponieważ każdy, kto pragnie zostać wybitnym filozofem wymyśla swą własna ścieżkę. W Indiach jest wiele partii i filozofów, takich jak dvaita-vadi, advaita-vadi, vaiśesika, mimamsaka, Mayavadi i svabhava-vadi i każda z nich przeciwstawia się innym. Podobnie, również w krajach zachodnich jest wielu filozofów, którzy mają różne poglądy, jeśli chodzi o stworzenie, życie, utrzymanie i zniszczenie. Zatem niewątpliwie jest to faktem, ze są niezliczeni filozofowie na całym świecie, z których każdy przeciwstawia się innym.
Można by zapytać, dlaczego jest tak wielu filozofów, jeśli ostateczny cel filozofii jest jeden. Niewątpliwie ostateczna przyczyna jest jedna – Najwyższy Brahman. Jak Arjuna powiedział Krsnie w Bhagavad-gicie (10.12):
param brahma param dhama pavitram paramam bhavan
purusam śaśvatam divyam
adi-devam ajam vibhum
"Ty jesteś Najwyższą Osoba Boga, ostateczną siedzibą i najwyższą czystością, Absolutną Prawdą. Ty jesteś wieczną, transcendentalną i oryginalną osobą i Ty jesteś nienarodzonym i najwyższym." Jednakże niewielbiciele spekulanci nie przyjmują ostatecznej przyczyny (sarva karana-karanam). Ponieważ są oni ignorantami i są oszołomieni, jeśli chodzi o duszę i jej czynności, to nawet jeśli niektórzy z nich mają jakieś nikłe pojęcie o duszy, powstaje wiele kontrowersji i filozofowie spekulanci nigdy nie są w stanie dojść do konkluzji. Wszyscy ci spekulanci są zazdrośni o Najwyższą Osobę Boga i jak Krsna mówi w Bhagavad-gicie (16.19-20):
tan aham dvisatah kruran
samsaresu naradhaman
ksipamy ajasram aśubhan
asurisv eva yonisu
asurim yonim apanna mudha janmani janmani
mam aprapyaiva kaunteya tato
yanty adhamam gatim
"Takie zazdrosne i szkodliwe, najniższe spośród rodzaju ludzkiego osoby, ciskane są przez Mnie w ocean egzystencji materialnej pomiędzy różne demoniczne gatunki życia. Rodząc się ciągle pomiędzy demonicznymi gatunkami życia, o synu Kunti, osoby takie nigdy nie mogą zbliżyć się do Mnie i powoli zmierzają w kierunku najpodlejszego typu egzystencji." Z powodu swej zawiści wobec Najwyższej Osoby Boga, niewielbiciele życie po życiu rodzą się w demonicznych rodzinach. Popełniają oni wielkie obrazy i dlatego Najwyższy Pan sprawia, że zawsze pozostają oszołomieni. Kurvanti caisam muhur atma-moham: Pan, Najwyższa Osoba Boga, celowo trzyma ich w ciemności (atma-moham).
Wielki autorytet Paraśara, ojciec Vyasadevy, w ten sposób tłumaczy Najwyższą Osobę Boga:
jnana-śakti-balaiśvarya-
virya-tejamsy aśesatah
bhagavac-chabda-vacyani vina
heyair gunadibhih
Demoniczni spekulanci nie są w stanie zrozumieć transcendentalnych cech, formy, rozrywek, siły, wiedzy i bogactwa Najwyższej Osoby Boga, które są wolne od materialnego zanieczyszczenia (vina heyair gunadibhih). Spekulanci ci są zazdrośni o egzystencję Pana. Jagad ahur aniśvaram: ich konkluzja jest taka, że cała manifestacja kosmiczna nie ma kontrolera, ale działa w sposób naturalny. W ten sposób, narodziny po narodzinach, utrzymywani są oni w bezustannej ciemności i nie są w stanie zrozumieć prawdziwej przyczyny wszystkich przyczyn. Z tego właśnie względu jest tak wiele szkół filozoficznej spekulacji.
06.04.32 Znaczenie: W rzeczywistości są dwie strony tego argumentu. Niektórzy mówią, że Absolut nie ma formy (nirakara), a inni twierdzą, iż ma ją (sakara). Dlatego słowo forma jest czynnikiem spójnym, chociaż niektórzy przyjmują ją (asti albo astika), podczas gdy inni usiłują ją zanegować (nasti albo nastika). Ponieważ bhakta uważa słowo "forma" (akara) za czynnik wspólny dla obu, ofiarowuje on formie swe pełne szacunku pokłony, chociaż inni mogą bezustannie sprzeczać się o to, czy Absolut ma formę, czy też nie.
W wersecie tym bardzo ważne jest słowo yoga-sankhyayoh. Yoga oznacza bhakti-yoga, ponieważ yogini również przyjmują istnienie wszechprzenikającego Duszy Najwyższej i starają się zobaczyć Duszę Najwyższą wewnątrz swych serc. Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam (12.13.1), dhyanavasthita-tad-gatena manasa paśyanti yam yoginah. Bhakta stara się nawiązać bezpośredni kontakt z Najwyższą Osobą Boga, podczas gdy yogin – poprzez medytację – stara się odnaleźć Duszę Najwyższą wewnątrz serca. Tak więc bezpośrednio jak i pośrednio, yoga oznacza bhakti-yoga. Sankhya jednakże oznacza fizyczne studia sytuacji kosmicznej poprzez wiedzę spekulatywną. To na ogół znane jest jako jnana-śastra. Sankhyici są przywiązani do bezosobowego Brahmana, ale Prawda Absolutna znany jest na trzy sposoby. Brahmeti paramatmeti bhagavan iti śabdyate: Prawda Absolutna jest jednym, ale niektórzy uważają Go za bezosobowego Brahmana, niektórzy za Duszę Najwyższą istniejącą wszędzie, a niektórzy za Bhagavana, Najwyższą Osobę Boga. Punktem centralnym jest Prawda Absolutna.
Chociaż impersonaliści i zwolennicy Boga osobowego walczą ze sobą nawzajem, skupiają się razem na tym Samym Parabrahmanie, tej samej Absolutnej Prawdzie. W yoga-śastrach Krsna opisany jest w sposób następujący; krsnam piśangambaram ambujeksanam caturbhujam śankha-gadady-udayudham. W ten sposób opisany jest przyjemny wygląd cech cielesnych Najwyższej Osoby Boga, Jego kończyn i szat. Jednakże sankhya-śastra zaprzecza istnieniu transcendentalnej formy Pana. Sankhya-śastra mówi, że Najwyższa Prawda Absolutna nie ma rak, nie ma nóg ani imienia: hy anama-rupa-guna-pani-padam acaksur aśrotram ekam advitiyam api nama-rupadikam nasti. Mantry wedyjskie mówią, apani-pado javano grahita: Najwyższy Pan nie ma ani nóg, ani rąk, ale przyjmuje wszystko, cokolwiek jest Mu ofiarowane. W rzeczywistości takie stwierdzenia przyjmują, że Najwyższy ma ręce i nogi, ale zaprzeczają temu, że ma On materialne ręce i nogi. Dlatego Absolut zwany jest aprakrta. Krsna, Najwyższa Osoba Boga, posiada sac-cid-ananda-vigraha, formę wieczności, wiedzy i szczęścia, nie formę materialną. Sankhyici, czyli jnani, odrzucają formę materialną, a bhaktowie również bardzo dobrze wiedzą, że Prawda Absolutna, Bhagavan, nie ma materialnej formy.
iśvarah paramah krsnah
sac-cid-ananda-vigrahah
anadir adir govindah sarva-karana-karanam
"Krsna, znany jako Govinda, jest najwyższym kontrolerem, ma On wieczne, pełne szczęścia ciało duchowe. Jest On źródłem wszystkiego. Sam nie ma źródła, gdyż jest pierwszą przyczyną wszystkich przyczyn." Koncepcja Absolutu bez rak i nóg i koncepcja Absolutu z rękami i nogami są pozornie sprzeczne, ale obie zgadzają się z tą samą prawdą o Najwyższej Absolutnej Osobie. Zatem słowo vastu-nisthayoh, którego tutaj użyto, wskazuje na to, iż zarówno yogini, jak i Sankhyici mają wiarę w rzeczywistość, ale sprzeczają się o nią z różnych punktów widzenia tożsamości materialnej i duchowej. Wspólnym punktem jest Parabrahman, czyli brhat. Zarówno Sankhyici, jak i yogini usytuowani są w tym Brahmanie, ale różnią się z powodu różnych punktów widzenia.
Wskazówki zamieszczone w bhakti-śastra wyznaczają nam doskonały kierunek, ponieważ Najwyższa Osoba Boga mówi w Bhagavad-gicie, bhaktya mam abhijanati: "Poznać Mnie można jedynie przez służbę oddania." Bhaktowie wiedzą, że Najwyższa Osoba nie ma materialnej formy, podczas gdy jnani jedynie odrzucają materialną formę. Zatem należy przyjąć schronienie bhakti-margi, ścieżki oddania; wówczas wszystko będzie jasne. Jnani koncentrują się na virat-rupie, potężnej kosmicznej formie Pana. Jest to dobry system na początku dla tych, którzy są niezwykle materialistyczni, ale nie ma potrzeby bezustannie myśleć o virat-rupie. Kiedy Krsna ukazał Arjunie Swą virat-rupę, Arjuna nie pragnął oglądać jej bezustannie. Dlatego poprosił Pana, aby powrócił do Swej oryginalnej formy dwurękiego Krsny. W konkluzji, uczeni nie widzą żadnej sprzeczności w koncentracji bhaktów na duchowej formie Pana (iśvarah paramah krsnah sac-cid-ananda-vigrahah). W związku z tym Śrila Madhvacarya mówi, że mniej inteligentni niewielbiciele sądzą, iż ich konkluzja jest ostateczna, ale ponieważ bhaktowie mają pełna wiedzę, mogą zrozumieć, że ostatecznym celem jest Najwyższa Osoba Boga.
06.04.33 Znaczenie: Jeśli chodzi o ważne słowo anama-rupah, Śri Śridhara Svami mówi, prakrta-nama-rupa-rahito ‘pi. Słowo anama, które oznacza "nie mający żadnego imienia", dowodzi, że Najwyższa Osoba Boga nie ma żadnego imienia materialnego. Ajamila osiągnął zbawienie jedynie poprzez intonowanie imienia Narayana w celu przywołania swego syna. To znaczy, że Narayana nie jest zwykłym imieniem materialnym. Jest ono niematerialne. Słowo anama zatem wskazuje na to, że imiona Najwyższego Pana nie należą do tego materialnego świata. Wibracja maha-mantra Hare Krsna nie jest dźwiękiem materialnym i podobnie – niematerialnym są również forma Pana, jego pojawianie się i czynności. Aby okazać Swą bezprzyczynową laskę wielbicielom, jak również niewielbicielom, Krsna, Najwyższa Osoba Boga, pojawia się w tym materialnym świecie z imionami, formami i rozrywkami, które wszystkie są transcendentalne. Ludzie nieinteligentni, którzy nie są w stanie tego zrozumieć, sądzą, że te imiona, formy i rozrywki są materialne i dlatego zaprzeczają, aby miał On imię czy formę.
Jeśli rozważymy to dokładnie, to konkluzja niewielbicieli, którzy mówią, że Bóg nie ma imienia i konkluzja wielbicieli, którzy wiedzą, że jego imię nie jest materialne, są praktycznie takie same. Najwyższa Osoba nie ma materialnego imienia, formy, narodzin, jak też niematerialne jest Jego pojawianie się i odchodzenie, lecz niemniej jednak rodzi się On (janma). Jak oznajmia Bhagavad-gita (4.6):
ajo ‘pi sann avyayatma
bhutanam iśvaro ‘pi san
prakrtim svam adhisthaya
sambhavamy atma-mayaya
Chociaż Pan jest nienarodzony (aja) i Jego ciało nigdy nie podlega materialnym zmianom, niemniej jednak pojawia się jako inkarnacja, będąc zawsze w stanie transcendentalnym (śuddha-sattva). W ten sposób przejawia Swe transcendentalne formy, imiona i czynności. Jest to Jego szczególna łaska dla Jego bhaktów. Inni mogą jedynie sprzeczać się o to, czy Prawda Absolutna ma formę czy nie, ale kiedy wielbiciel, dzięki łasce Pana, osobiście widzi Pana, przepełnia się duchowym zachwytem.
Osoby nieinteligentne mówią, że Pan nie robi nic. W rzeczywistości nie ma On nic do robienia, lecz niemniej jednak musi robić wszystko, ponieważ bez Jego sankcji nikt nie mógłby niczego dokonać. Osoby nieinteligentne jednakże nie wiedzą, w jaki sposób On działa i jak pod Jego kierunkiem działa cała materialna natura. Jego różne energie działają w sposób doskonały.
na tasya karyam karanam ca vidyate
na tat-samaś cabhyadikaś ca drśyate
parasya śaktir vividhaiva śruyate
svabhaviki jnana-bala-kriya ca
(Śvetaśvatara Upanisad 6.8)
Osobiście nie ma On nic do robienia, gdyż – jako że Jego moce są doskonałe – wszystko natychmiast dokonuje się poprzez jego wolę. Osoby, którym Najwyższa Osoba Boga się nie objawił, nie są w stanie dostrzec, w jaki sposób On działa i dlatego myślą, że nawet jeśli Bóg istnieje, nie ma On nic do robienia albo też nie ma żadnego szczególnego imienia.
W rzeczywistości imię Pana istnieje już dzięki Jego transcendentalnym czynom. Pan czasami zwany jest guna-karma-nama, ponieważ otrzymuje imiona odpowiednio do Swych transcendentalnych czynności. Na przykład, Krsna oznacza "wszechatrakcyjny". Jest to imię Pana, ponieważ Jego transcendentalne cechy czynią Go bardzo atrakcyjnym. Jak mały chłopiec podniósł On wzgórze Govardhana i w Swym dzieciństwie zabił wiele demonów. Takie czyny są bardzo atrakcyjne i dlatego czasami zwany jest On Giridhari, Madhusudana, Agha-nisudana itd. Ponieważ występował jako syn Nandy Maharajy, zwany jest Nanda-tanuja. Imiona te już istnieją, ale ponieważ niewielbiciele nie są w stanie zrozumieć imion Pana, czasami jest On anama, czyli bezimiennym. Znaczy to, że nie ma On imion materialnych. Wszystkie Jego czyny są duchowe, dlatego ma On imiona duchowe.
Na ogół ludzie mniej inteligentni odnoszą wrażenie, że Pan nie ma formy. Dlatego pojawia się On w Swojej oryginalnej formie jako Krsna, sac-cid-ananda-vigrahah, aby spełnić Swą misję uczestnictwa w bitwie pod Kuruksetrą i rozrywki w celu ochrony bhaktów i zniszczenia demonów (paritranaya sadhunam vinaśaya ca duskrtam). To jest Jego łaską. Dla tych, którzy sądzą, że nie ma On formy ani nic do robienia, Krsna przychodzi i ukazuje, że naprawdę coś robi. Postępuje On tak wspaniale, że nikt inny nie jest w stanie dokonać takich niezwykłych czynów. Chociaż pojawił się jako istota ludzka, poślubił 16 108 żon, co jest rzeczą niemożliwą dla człowieka. Pan spełnia takie czyny, aby ukazać ludziom, jak bardzo jest wielki, jak wielka jest Jego miłość i łaska. Chociaż jego oryginalnym imieniem jest Krsna (krsnas tu bhagavan svayam), sposoby jego działania są nieograniczone i dlatego, odpowiednio do swego działania, ma wiele, wiele tysięcy imion.
06.04.34 Znaczenie: Impersonaliści wyobrażają sobie, że różni półbogowie są formami Pana. Na przykład Mayavadi wielbią 5-ciu półbogów (pancopasana). W rzeczywistości nie wierzą oni w formę Pana, ale w celu wielbienia wyobrażają sobie formę Visnu, formę Śivy i formę Ganeśy, boga słońca i Durgi. To nazwana jest pancopasana. Daksa nie pragnął jednakże wielbić formy wyobrażonej, ale najwyższą formę Pana Krsny.
W związku z tym Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura opisuje różnicę pomiędzy Najwyższą Osobą Boga i zwykłą żywą istotą. Jak zwraca na to uwagę poprzedni werset, sarvam puman veda gunamś ca taj-jno na veda sarva-jnam anantam ide: wszechwiedzący Najwyższy Pan wie o wszystkim, ale żywa istota w rzeczywistości nie zna Najwyższej Osoby Boga. Jak Krsna mówi w Bhagavad-gicie, "Ja wiem wszystko, ale nikt nie zna Mnie." Taka jest różnica pomiędzy Najwyższym Panem a zwykłą żywą istotą. W modlitwie w Śrimad-Bhagavatam królowa Kunti mówi, "Mój drogi Panie, istniejesz wewnątrz i na zewnątrz, jednakże nikt nie może Cię zobaczyć."
Uwarunkowana dusza nie jest w stanie zrozumieć Najwyższej Osoby Boga za pomocą wiedzy spekulatywnej czy wyobraźni. Najwyższą Osobę Boga należy więc poznać poprzez łaskę Najwyższej Osoby Boga. On objawia się Sam, ale nie można Go zrozumieć poprzez spekulacje. Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam (10.14.29):
athapi te deva padambuja-dvaya-
prasada-leśanugrhita eva hi
janati tattvam bhagavan-mahimno
na canya eko 'pi ciram vicinvan
"Mój drogi Panie, jeśli ktoś zostanie obdarzony nawet śladem łaski Twoich lotosowych stóp, jest w stanie zrozumieć wielkość Twej Osoby. Ale ci, którzy starają się zrozumieć Najwyższą Osobę Boga za pomocą spekulacji, nie mogą Cię poznać, mimo iż mogą studiować Vedy całymi latami."
Taki jest werdykt śastr. Jakiś zwykły człowiek może być wielkim filozofem i może spekulować, czym jest Prawda Absolutna, jaka jest Jego forma i gdzie On przebywa, ale nie jest w stanie zrozumieć tych prawd. Sevonmukhe hi jihvadau svayam eva sphuraty adah: Najwyższą Osobę Boga można zrozumieć jedynie poprzez służbę oddania. Wyjaśnia to również Sam Najwyższa Osoba Boga w Bhagavad-gicie (18.55). Bhaktya mam abhijanati yavan casmi tattvatah: "Najwyższą Osobę Boga można zrozumieć takim jakim jest jedynie przez służbę oddania." Osoby nieinteligentne pragną wyobrazić sobie albo wymyślić formę Najwyższej Osoby Boga, ale bhaktowie chcą wielbić prawdziwą Osobę Boga. Dlatego Daksa modli się, " Ktoś może uważać Cię za osobę, bezosobowego czy wyobrażonego, ale ja pragnę modlić się do Ciebie, abyś spełnił me pragnienie ujrzenia Ciebie takim, jakim rzeczywiście jesteś."
Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura komentuje, że werset ten jest szczególnie przeznaczony dla impersonalisty, który uważa siebie samego za Najwyższego, sądząc, że nie ma żadnej różnicy pomiędzy żywą istotą i Bogiem. Filozof Mayavadi sądzi, że jest jedynie jedna Najwyższa Prawda i że on również jest tą Najwyższą Prawdą. W rzeczywistości nie jest to wiedzą, lecz głupotą i werset ten jest szczególnie przeznaczony dla takich głupców, których wiedza została skradziona przez iluzję (mayayapahrta-jnanah). Viśvanatha Cakravarti Thakura mówi, że takie osoby, jnani-maninah, uważają się za bardzo zaawansowane, lecz w rzeczywistości są nieinteligentne.
Jeśli chodzi o ten werset, to Śrila Madhvacarya mówi:
svadeha-stham harim prahur
adhama jivam eva tu
madhyamaś capy anirnitam
jivad bhinnam janardanam
Są trzy klasy ludzi –
najniższa (adhama),
średnia (madhyama) i
najlepsza (uttama).
Najniższa (adhama) sądzi, że nie ma żadnej różnicy pomiędzy Bogiem i żywą istotą poza tą, że żywa istota posiada określenia, podczas gdy Prawda Absolutna nie ma żadnych określeń. W ich opinii, skoro tylko określenia materialnego ciała zostaną rozwiązane, jiva, żywa istota, połączy się z Najwyższym. Dają oni argument ghatakaśa-patakaśa, w którym ciało porównywane jest do garnka z powietrzem wewnątrz i na zewnątrz. Kiedy garnek zostanie rozbity, powietrze wewnątrz miesza się z powietrzem na zewnątrz i tak też impersonaliści mówią, że żywa istota staje się jednym z Najwyższym. Taki jest ich argument, ale Śrila Madhvacarya mówi, że taki argument wysuwają ludzie najniższej klasy. Inna klasa ludzi nie jest w stanie stwierdzić, jaka jest prawdziwa forma Najwyższego, ale zgadzają się co do tego, że istnieje Najwyższy, który kontroluje czynności zwykłej żywej istoty. Tacy filozofowie uważani są za średnich. Jednakże za Najlepszych uważani są ci, którzy rozumieją Najwyższego Pana (sac-cid-ananda-vigraha). Purnanandadi-gunakam sarva-jiva-vilaksanam: Jego forma jest całkowicie duchowa, pełna szczęścia i całkowicie odmienna od formy duszy uwarunkowanej czy jakiejkolwiek innej żywej istoty. Uttamas tu harim prahus taratamyena tesu ca: tacy filozofowie są najlepsi, ponieważ wiedzą, iż Najwyższa Osoba Boga objawia się w różny sposób czcicielom w różnych siłach materialnej natury. Wiedzą, że jest 33 miliony półbogów po to tylko, aby przekonać uwarunkowaną duszę, że istnieje jakaś wyższa moc i aby nakłonić ją do wielbienia jednego z tych półbogów, tak aby dzięki towarzystwu bhaktów mogła zrozumieć, że Najwyższą Osobą Boga jest Krsna. Jak Pan Krsna mówi w Bhagavad-gicie, mattah parataram nanyat kincid asti dhananjaya: "Nie ma prawdy wyższej ode Mnie." Aham adir hi devanam: "Ja jestem źródłem wszystkich półbogów. "Aham sarvasya prabhavah: "Przewyższam wszystkich, nawet Pana Brahmę, Pana Śivę i innych półbogów." Takie są konkluzje śastr, a ten, kto przyjmuje te konkluzje, powinien być uważany za pierwszej klasy filozofa. Taki filozof wie, że Najwyższa Osoba jest panem półbogów (deva-deveśvaram sutram anandam prana-vedinah).
06.04.41 Znaczenie: Kiedy ktoś rzeczywiście realizuje albo widzi Najwyższą Osobę Boga, przepełnia się kompletnym szczęściem. Na przykład, kiedy Dhruva Maharaja ujrzał Pana przed sobą, powiedział, svamin krtartho ‘smi varam na yace: "Mój drogi Panie, nie ma nic, o co chciałbym Cię prosić. Teraz jestem całkowicie usatysfakcjonowany." Podobnie, kiedy Prajapati Daksa ujrzał przed sobą Najwyższego Pana, po prostu upadł płasko na ziemie, nie będąc w stanie nic powiedzieć czy o cokolwiek Go prosić.
06.04.43 Znaczenie: Jak Pan Sam potwierdza w Bhagavad-gicie (8.15) najwyższą doskonałość osiąga ta osoba, która dzięki swojemu szczęściu realizuje Najwyższą Osobę Boga:
mam upetya punar janma
duhkhalayam aśaśvatam
napnuvanti mahatmanah
samsiddhim paramam gatah
"Osiągnąwszy Mnie, wielkie dusze, będąc oddanymi Mi yoginami, nigdy nie powracają do tego tymczasowego, pełnego nieszczęść świata, albowiem osiągnęły one najwyższą doskonałość." Dlatego ruch świadomości Krsny naucza nas, jak po prostu poprzez pełnienie służby oddania podążać ścieżką prowadzącą do najwyższej doskonałości.
06.04.44 Znaczenie: Po każdym rozwiązaniu materialnego kosmosu, wszystkie żywe istoty przyjmują schronienie w ciele Karanodakaśayi Visnu, a kiedy stworzenie ponownie ma miejsce, wychodzą z Jego ciała w swych różnych gatunkach, aby na nowo podjąć swe czynności. Dlaczego stworzenie następuje w taki sposób, że żywe istoty umieszczane są w uwarunkowanym życiu, by cierpieć trojakie niedole nałożone na nie przez materialną naturę? Tutaj Pan mówi do Daksy, "Pragniesz działać dla korzyści wszystkich żywych istot i takie jest również Moje pragnienie." Wszystkie żywe istoty w tym materialnym świecie zbuntowały się przeciwko służbie Panu i dlatego pozostają w tym świecie jako zawsze uwarunkowane, nitya-baddha, rodzą się raz po raz. Jest szansa oczywiście, aby osiągnęły wyzwolenie, lecz mimo to uwarunkowane dusze – nie korzystając z tej okazji – kontynuują swe życie przyjemności zmysłowych i w ten sposób karane są raz po raz narodzinami i śmiercią. Takie jest prawo natury. Jak Pan mówi w Bhagavad-gicie (7.14):
daivi hy esa gunamayi mama
maya duratyaya
mam eva ye prapadyante mayam
etam taranti te
"Niełatwo jest przezwyciężyć tę Moją boską – składającą się z trzech sił natury materialnej – energię. Ale bez trudu mogą pokonać ją ci, którzy podporządkowali się Mnie." W innym miejscu Bhagavad-gity (15.7) Pan mówi:
mamaivamśo jiva-loke
jiva-bhutah sanatanah
manah sasthanindriyani
prakrti-sthani karsati
"Żywe istoty w tym uwarunkowanym świecie są Moimi wiecznymi fragmentarycznymi cząstkami. I właśnie to uwarunkowane życie jest przyczyną ich ciężkiej walki z sześcioma zmysłami, łącznie z umysłem." Przyczyną walki o byt żywej istoty w tym materialnym świecie jest jej buntownicza natura. To życie walki musi prowadzić tak długo, dopóki nie podporządkuje się Krsnie.
Ten ruch świadomości Krsny nie jest jakąś modą. Jest to ruch bona fide, a jego zamierzeniem jest działanie dla dobra wszystkich uwarunkowanych dusz, poprzez usiłowanie wzniesienia każdego na platformę świadomości Krsny. Jeśli ktoś nie osiąga tej platformy, musi na zawsze pozostać w materialnej egzystencji, czasami na planetach wyższych a czasami na niższych. Jak potwierdza Caitanya-caritamrta (Madhya 20.118), kabhu svarge uthaya, kabhu narake dubaya: uwarunkowana dusza czasami upada w niewiedzę, a czasami doznaje ulgi, kiedy względnie jest od niej uwalniana. Na tym polega życie uwarunkowanej duszy.
Płodząc uwarunkowane dusze, Prajapati Daksa usiłuje wyświadczyć im dobrodziejstwo, dając im życie z szansą na wyzwolenie. Wyzwolenie oznacza podporządkowanie Krsnie. Jeśli ktoś płodzi dzieci w tym celu, aby je wyszkolić, by podporządkowały się Krsnie, wówczas ojcostwo jest rzeczą bardzo dobrą. Podobnie, kiedy mistrz duchowy szkoli uwarunkowane dusze, aby stały się świadome Krsny, jego pozycja jest sukcesem. Jeśli ktoś daje duszy uwarunkowanej szansę stania się świadomym Krsny, wszystkie jego czyny pochwala Najwyższa Osoba Boga, który jak to tutaj powiedziano (prito ‘ham) – jest niezwykle zadowolony. Podążając za przykładem wcześniejszych acaryów, wszyscy członkowie ruchu świadomości Krsny powinni starać się wyświadczyć korzyść uwarunkowanym duszom – przez nakłanianie ich, by stały się świadomymi Krsny i poprzez danie im wszelkich możliwości do czynienia tego. Czynności takie stanowią prawdziwą działalność dobroczynną. Dzięki takim działaniom, każdy kto naucza, czy każdy, kto czyni wysiłki, aby szerzyć świadomość Krsny, jest uznawany przez Najwyższą Osobę Boga. Jak Pan Sam potwierdza w Bhagavad-gicie (18.68-69)
ya idam paramam guhyam
mad-bhaktesv abhidhasyati
bhaktim mayi param krtva mam
evaisyaty asamśayah
na ca tasman
manusyesu kaścin me priya-krttamah
bhavita na ca me
tasmad anyah priyataro bhuvi
"Temu, kto ten najwyższy sekret tłumaczy Moim wielbicielom, gwarantowana jest czysta służba oddania i w końcu powróci on do Mnie. Nie ma dla Mnie droższego od niego sługi w tym świecie, ani też nigdy droższego nie będzie."
06.04.45 Znaczenie: Są różne typy inkarnacji albo ekspansji Najwyższej Osoby Boga. Jego osobiste ekspansje, czyli visnu-tattvy, są zwane ekspansjami svamśa, podczas gdy żywe istoty, które nie są visnu-tattvami, ale jiva-tattvami, są zwane vibhinnamśa, ekspansjami oddzielonymi. Chociaż Prajapati Daksa nie jest na tym samym poziomie co Pan Brahma i Pan Śiva, jest on do nich porównywany, ponieważ pełni służbę dla Pana. W służbie dla Osoby Boga nie jest tak, aby Pan Brahma był uważany za bardzo wielkiego, podczas gdy zwykła ludzka istota usiłująca głosić chwały Pana za bardzo niską. Nie ma takich rozróżnień. Bez względu na to, czy ktoś ma materialnie wysoką czy niska pozycję, każdy, kto pełni służbę dla Pana, jest Mu bardzo drogi duchowo. W związku z tym Śrila Madhvacarya podaje cytat z Tantra-nirnaya:
viśesa-vyakti-patratvad
brahmadyas tu vibhutayah
tad-antaryaminaś
caiva matsyadya vibhavah smrtah
Wszystkie żywe istoty – począwszy od Pana Brahmy i idąc w dół – które pełnią służbę oddania dla Pana, są niezwykłe i są zwane vibhuti. Jak Pan mówi w Bhagavad-gicie (10.41):
yad yad vibhutimat sattvam
śrimad urjitam eva va
tat tad evavagaccha tvam mama
tejo- 'mśa-sambhavam
"Wiedz, że wszystkie te manifestacje, pełne przepychu, piękna i chwały – wypływają zaledwie z iskry Mojego splendoru." Żywa istota szczególnie upełnomocniona, aby działać z ramienia Pana, jest zwana vibhuti, podczas gdy inkarnacje visnu-tattva Pana, takie jak Matsya avatara (keśava dhrta-mina-śarira jaya jagad-iśa hare), są zwane vibhava.
06.04.46 Znaczenie: Czasami ateiści argumentują, że ponieważ Bóg nie jest widoczny dla oczu, wobec tego nie wierzą w Niego. Dla nich Najwyższy Pan przepisuje metodę, dzięki której mogą ujrzeć Boga w Jego bezosobowej formie. Osoby inteligentne mogą ujrzeć Boga w Jego formie osobowej, jak oznajmiają śastra, ale jeśli ktoś bardzo pragnie ujrzeć Najwyższą Osobę Boga natychmiast twarzą w twarz, może ujrzeć Najwyższego Pana poprzez ten opis, który opisuje różne wewnętrzne i zewnętrzne części jego ciała.
Podjęcie tapasyi, czyli zaprzeczenie materialnym czynnościom, jest pierwszą zasadą życia duchowego. Następnie są czynności duchowe, takie jak spełnianie rytualistycznych ofiar wedyjskich, studiowanie wiedzy wedyjskiej, medytacja o Najwyższej Osobie Boga i intonowanie maha-mantry Hare Krsna. Należy również szanować półbogów i zrozumieć ich pozycję, w jaki sposób działają i w jaki sposób kierują czynnościami różnych departamentów tego materialnego świata. W ten sposób można ujrzeć, w jaki sposób istnieje Bóg i jak dzięki obecności Najwyższego Pana wszystko jest doskonale kierowane. Jak Pan mówi w Bhagavad-gicie (9.10):
mayadhyaksena prakrtih suyate
sa-caracaram
hetunanena kaunteya jagad viparivartate
"Tam materialna natura – będąc jedną z Moich energii – działa pod Moja kontrolą, o synu Kunti i ona to stwarza wszelkie ruchome i nieruchome istnienie. Według jej prawa ta manifestacja jest stwarzana i unicestwiana, raz za razem." Jeśli ktoś nie jest w stanie ujrzeć Najwyższego Pana, mimo iż jest On obecny jako Krsna w Swych różnych inkarnacjach, może zgodnie ze wskazówką Ved – ujrzeć bezosobową cechę Najwyższego Pana, poprzez oglądanie działania materialnej natury.
Cokolwiek robione jest według zaleceń nakazów wedyjskich, jest zwane dharmą, tak opisali to wysłannicy Yamarajy (Bhag. 6.1.40):
veda-pranihito dharmo hy
adharmas tad-viparyayah
vedo narayanah saksat
svayambhur iti śuśruma
"Wszystko to, co polecają Vedy, składa się na dharmę, zasady religijne, a wszystko przeciwne do tego jest bezbożnością. Vedy są bezpośrednio Najwyższą Osobą Boga, Narayanem i są samo zrodzone. To usłyszeliśmy od Yamarajy."
W związku z tym Śrila Madhvacarya komentuje:
tapo ‘bhimani rudras tu
visnor hrdayam aśritah
vidya rupa tathaivoma visnos
tanum upaśrita
śrngarady-akrti-gatah
kriyatma paka-śasanah
angesu kratavah sarve
madhya-dehe ca dharma-rat
prano vayuś citta-gato
brahmadyah svesu devatah
Wszyscy różni półbogowie działają pod ochroną Najwyższej Osoby Boga i swe różne imiona otrzymują odpowiednio do swych różnych czynności.
06.04.47 Znaczenie: Słowo aham wskazuje na osobę. I jak wyjaśniono w Vedach, nityo nityanam cetanaś cetananam: Pan jest najwyższym wiecznym pomiędzy niezliczonymi wiecznymi i jest najwyższą żywą istotą pomiędzy niezliczonymi żywymi istotami. Pan jest osobą, która ma również cechy bezosobowe. Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam (1.2.11):
vadanti tat tattva-vidas
tattvam yaj jnanam advayam
brahmeti
paramatmeti bhagavan iti śabdyate
"Uczeni transcendentaliści, którzy znają Prawdę Absolutną, zwą tę niedwoistą substancję Brahmanem, Paramatmą albo Bhagavanem." Paramatma i bezosobowy Brahman uwzględniani są po stworzeniu; przed stworzeniem istniał jedynie Najwyższa Osoba Boga. Jak stanowczo oznajmia Bhagavad-gita (18.55), Pana można zrozumieć jedynie przez bhakti-yogę. Ostateczna przyczyną, najwyższą przyczyną stworzenia, jest Najwyższa Osoba Boga, którego można zrozumieć jedynie poprzez bhakti-yogę. Nie można zrozumieć Go poprzez spekulatywne badania filozoficzne czy medytację, ponieważ wszystkie takie procesy powstały po materialnym stworzeniu. Bezosobowe i zlokalizowane koncepcje Najwyższego Pana są mniej lub bardziej zanieczyszczone materialnie. Zatem prawdziwym procesem duchowym jest bhakti-yoga. Jak Pan mówi, bhaktya mam abhijanati: "Zrozumieć Mnie można jedynie przez służbę oddania." Pan istniał przed stworzeniem jako osoba, jak wskazuje tutaj słowo aham. Kiedy Prajapati Daksa ujrzał Go jako osobę, pięknie przystrojona i dekorowaną, wówczas prawdziwie doświadczył znaczenia słowa aham poprzez służbę oddania.
Każda osoba jest wieczna. Ponieważ Pan mówi, że istniał jako osoba przed stworzeniem (agre) i będzie istniał również po unicestwieniu, jest On osobą wiecznie. Dlatego Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura przytacza te wersety ze Śrimad-Bhagavatam (10.9.13–14):
na cantar na bahir yasya na
purvam napi caparam
purvaparam bahiś
cantar jagato yo jagac ca yah
tam matvatmajam avyaktam
martya-lingam adhoksajam
gopikolukhale damna babandha
prakrtam yaha
Osoba Boga pojawił się we Vrndavanie jako syn matki Yaśody, która związała Pana sznurem, tak jak zwykła matka związuje materialne dziecko. W rzeczywistości, jeśli chodzi o formy Najwyższej Osoby Boga (sac-cid-ananda-vigraha), to nie ma podziału na zewnętrzne i wewnętrzne, ale kiedy pojawia się On w Swej własnej formie, nieinteligentni uważają Go za zwykłą osobę. Avajananti mam mudha manusim tanum aśritam: chociaż przychodzi On w Swym własnym ciele, które nigdy nie ulega zmianom, mudha, nieinteligentni, sądzą, że bezosobowy Brahman przyjął materialne ciało, aby pojawić się w formie osoby. Materialne ciała przyjmują zwykłe żywe istoty, lecz nie Najwyższa Osoba Boga. Ponieważ Najwyższa Osoba Boga jest najwyższą świadomością, powiedziane jest tutaj, że samjnana-matram, oryginalna świadomość, świadomość Krsny, nie była zamanifestowana przed stworzeniem. Pan mówi w Bhagavad-gicie (2.12), "Nie było nigdy takiej chwili, w której nie istniałbym Ja, ty, czy wszyscy ci królowie; ani też w przyszłości żaden z nas nie przestanie istnieć." Zatem Osoba Pana jest Prawdą Absolutną w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.
W związku z tym Madhvacarya cytuje dwa wersety z Matsya Purany:
nana-varno haris tv
eko bahu-śirsa-bhujo rupat
asil laye tad-anyat
tu suksma-rupam śriyam vina
asuptah supta iva
ca militakso ‘bhavad dharih
anyatranadarad
visnau śriś ca lineva kathyate
suksmatvena harau sthanal
linam anyad apisyate
Kiedy wszystko zostaje unicestwione, Najwyższy Pan – dzięki Swojej sac-cid-ananda-vigraha – pozostaje w Swej oryginalnej formie, ale ponieważ inne żywe istoty mają materialne ciała, materia łączy się z materią, a subtelna forma duszy pozostaje w ciele Pana. Pan nie śpi, ale zwykłe żywe istoty pozostają w uśpieniu aż do następnego stworzenia. Osoby nieinteligentne sądzą, że po unicestwieniu nie istnieją bogactwa Najwyższego Pana, ale nie jest to faktem. Bogactwo Najwyższego Pana pozostaje takim, jakim jest w świecie duchowym; jedynie w świecie materialnym wszystko zostaje rozwiązane. Brahmalina, połączenie się z Najwyższym Brahmanem, nie jest w rzeczywistości liną, czyli zniszczeniem, gdyż formy subtelne pozostające w blasku Brahmana powrócą do świata materialnego z chwilą materialnego stworzenia i ponownie przyjmą materialną formę. To opisane jest jako bhutva bhutva praliyate. Kiedy ciało materialne zostaje zniszczone, dusza pozostaje w formie subtelnej, która później przyjmuje inne materialne ciało. Jest to prawdą w odniesieniu do dusz uwarunkowanych. Ale Najwyższa Osoba Boga pozostaje wiecznie w Swej oryginalnej świadomości i ciele duchowym.
06.04.48 Znaczenie: Jest to opis historii stworzenia wszechświata. Pierwszą przyczyną jest Sam Pan, Najwyższa Osoba. Z niego stwarzany jest Brahma, który zajmuje się sprawami wszechświata. Sprawy wszechświata dotyczące materialnego stworzenia zależą od materialnej energii Najwyższej Osoby Boga, który wskutek tego jest przyczyną stworzenia materialnego. Cała manifestacja kosmiczna opisana została jako guna-vigrahah, forma cech Pana. Pierwszym stworzeniem z kosmicznej formy wszechświata jest Pan Brahma, który jest przyczyną wszystkich żywych istot. W związku z tym Śrila Madhvacarya opisuje nieograniczone atrybuty Pana:
praty-ekaśo gunanam tu
nihsimatvam udiryate
tadanantyam tu gunatas te
cananta hi sankhyaya
ato ‘nanta-guno
visnur gunato ‘nanta eva ca
Parasya śaktir vividhaiva śruyate: Pan ma niezliczone moce i wszystkie one są nieograniczone. Dlatego również nieograniczony jest Sam Pan i wszystkie Jego cechy, formy, rozrywki i parafernalia. Ponieważ Pan Visnu ma nieograniczone atrybuty, jest On znany jako Ananta.
06.04.49-50 Znaczenie: Bez tapasyi nic nie jest możliwe. Pan Brahma jednakże został upełnomocniony do stworzenia całego wszechświata dzięki swym wyrzeczeniom. Im więcej podejmujemy wyrzeczeń, tym większą mamy moc dzięki łasce Pana. Dlatego Rsabhadeva radził Swym synom, tapo divyam putraka yena sattvam śuddhyed: "Aby osiągnąć boską pozycję służby oddania, należy zaangażować się w pokuty i wyrzeczenia. Poprzez takie czyny oczyszcza się serce. "(Bhag. 5.5.1) W naszej egzystencji materialnej jesteśmy nieczyści i dlatego nie jesteśmy w stanie uczynić nic wspaniałego, ale jeśli oczyścimy naszą egzystencję poprzez tapasyę, to dzięki łasce Pana możemy dokonywać wspaniałych rzeczy. Dlatego, jak podkreśla ten werset, tapasya jest bardzo ważna.
06.04.52 Znaczenie: Pan mówi w Bhagavad-gicie (7.11), dharmaviruddho bhutesu kamo ‘smi: "Ja jestem życiem seksualnym, które nie jest sprzeczne z religijnymi zasadami." Stosunek seksualny nakazany przez Najwyższą Osobę Boga jest dharmą, zasadą religijną, ale jego celem nie jest przyjemność zmysłowa. Zasady wedyjskie nie pozwalają na folgowanie sobie w przyjemnościach zmysłowych poprzez stosunki seksualne. Naturalnej skłonności do życia seksualnego można ulegać jedynie w celu płodzenia dzieci. Dlatego Pan powiedział do Daksy w tym wersecie, "Dziewczynę tę otrzymujesz jedynie po to, abyś poprzez życie seksualne płodził dzieci. Jest ona bardzo płodna i dlatego będziesz mógł mieć tak wiele dzieci, jak jesteś w stanie spłodzić."
W związku z tym Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura zauważa, że Daksa otrzymał możliwość nieograniczonych stosunków seksualnych. W swym poprzednim życiu Daksa był również znany jako Daksa, ale podczas spełniania ofiary obraził Pana Śivę i wskutek tego jego głowa została zastąpiona głową kozła. Następnie Daksa porzucił życie z powodu swego zdegradowanego stanu, ale ponieważ utrzymywał te same nieograniczone pragnienia seksualne, poddał się wyrzeczeniom, przez które zadowolił Najwyższego Pana, który następnie dał mu nieograniczoną moc do życia seksualnego.
Należy zwrócić uwagę na to, że chociaż takie udogodnienia do życia seksualnego osiąga się dzięki łasce Najwyższej Osoby Boga, Pan nie ofiarowuje tej możliwości zaawansowanym bhaktom, którzy są wolni od materialnych pragnień, (anyabhilasita-śunyam). W związku z tym można zauważyć, że jeśli amerykańscy chłopcy i dziewczęta zaangażowani w ruch świadomości Krsny chcą czynić postęp w świadomości Krsny, aby osiągnąć najwyższą korzyść z miłosnej służby dla Pana, nie powinni nadmiernie korzystać z tej możliwości życia seksualnego. Dlatego radzimy, aby przynajmniej powstrzymywali się od niedozwolonego seksu. Nawet jeśli istnieje okazja do życia seksualnego, należy dobrowolnie przyjąć ograniczenie w tym względzie i podejmować życie seksualne jedynie w celu płodzenia potomstwa, a nie z innych względów. Kardama Muni również otrzymał możliwość życia seksualnego, ale miał jedynie niewielkie pragnienie czynienia tego. Więc kiedy spłodził dzieci w łonie Devahuti, podjął całkowite wyrzeczenie. Znaczenie tego jest takie, że jeśli ktoś chce powrócić do domu, z powrotem do Boga, powinien dobrowolnie powstrzymać się od życia seksualnego. Seks należy przyjąć jedynie w takim stopniu, w jakim jest to konieczne, a nie w sposób nieograniczony.
Nie powinniśmy myśleć, że poprzez otrzymanie udogodnień do nieograniczonego życia seksualnego Daksa zyskał łaskę Pana. Późniejsze wersety wyjawią, że Daksa ponownie popełnił obrazę, tym razem u lotosowych stóp Narady. Dlatego, chociaż życie seksualne jest najwyższą przyjemnością w świecie materialnym i chociaż dzięki łasce Boga można otrzymać sposobność do przyjemności seksualnej, pociąga to za sobą ryzyko popełniania obraz. Daksa był narażony na takie obrazy i dlatego – ściśle mówiąc – w rzeczywistości nie otrzymał łaski Najwyższego Pana. Nie należy poszukiwać łaski Pana w celu otrzymania nieograniczonej mocy w życiu seksualnym.
W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do 4-go Rozdziału 6-go
Canto Śrimad-Bhagavatam, zatytułowanego
"Prajapati Daksa ofiarowuje Panu modlitwy Hamsa-guhya."