W rozdziale tym znajduje się opis bhagavata-dharmy, zasad religijnych w służbie oddania, które przewyższają religijne zasady dla uzyskania wyzwolenia i uśmierzenia materialnych nieszczęść. W rozdziale tym powiedziane jest, że człowiek nie powinien – niczym pies czy świnia – ciężko pracować dla zadowolenia zmysłów. Szczególnym przeznaczeniem ludzkiego żucia jest ożywienie naszego związku z Najwyższym Panem. W tym celu należy przyjąć wszelkiego rodzaju wyrzeczenia i pokuty. Poprzez wyrzeczone czynności można oczyścić serce z materialnego zanieczyszczenia i w ten sposób można dojść na duchowa platformę. Aby osiągnąć tę doskonałość, należy przyjąć schronienie bhakty i służyć mu. Wtedy otworzą się wrota do wyzwolenia. Ci, którzy są materialnie przywiązani do kobiet i zadowalania zmysłów, stopniowo uwikłują się w materialną świadomość i cierpią niedole narodzin, starości, chorób i śmierci. Ci, którzy działają dla dobra wszystkich i nie są przywiązani do rodziny i dzieci, są określani mianem mahatmów. Ci, którzy angażują się w zadowalanie zmysłów i działają pobożnie albo niepobożnie, nie mogą zrozumieć celu duszy. Dlatego powinni zbliżyć się do wysoko wzniosłego bhakty i przyjąć go na mistrza duchowego. Dzięki obcowaniu z nim będą mogli zrozumieć cel życia. Działając zgodnie z instrukcjami takiego mistrza duchowego, można osiągnąć służbę oddania dla Pana, brak przywiązania do materialnych rzeczy i tolerancję wobec materialnego nieszczęścia i niepokoju. Wtedy można jednakowo patrzeć na wszystkie żywe istoty i rozwinąć pragnienie poznania transcendentalnych tematów. Czyniąc zdecydowane wysiłki dla sprawienia przyjemności Krsnie, osiąga się brak przywiązania do żony, dzieci i domu. Osoba taka nie chce trącić czasu. Jest to metoda na osiągnięcie samorealizacji. Osoba zaawansowana w duchowej wiedzy nie angażuje nikogo w materialne czynności. A kto nie jest w stanie wyzwolić drugiej osoby poprzez udzielenie jej nauk o służbie oddania, nie powinien być mistrzem duchowym, ojcem, matką, półbogiem czy mężem. Udzielając instrukcji Swym stu synom, Pan Rsabhadeva polecił im, aby przyjęli najstarszego brata, Bharatę, za swego przewodnika i pana i pełnili dla niego służbę. Ze wszystkich żywych istot najlepszymi są bramini, a ponad braminami na jeszcze wyższej pozycji, usytuowani są Vaisnavowie. Pełnienie służby dla Vaisnava, oznacza służenie Najwyższej Osobie Boga. Zatem Śukadeva Gosvami opisze cechy charakterystyczne Maharajy Bharaty. Opisze również to, w jaki sposób Pan Rsabhadeva spełnił ofiarę w celu pouczenia ogółu populacji.
05.05.01 Znaczenie: W wersecie tym Pan Rsabhadeva mówi swoim synom o wadze ludzkiego życia. Słowo deha-bhak odnosi się do wszystkich, którzy przyjmują materialne ciało. Ale działanie żywej istoty, która posiada tę ludzką formę, musi różnic się od działania zwierząt. Dla zwierząt, takich jak psy i świnie, jedzenie odchodów jest zadowalaniem zmysłów. Pracując ciężko w ciągu dnia, ludzkie istoty próbują oddawać się przyjemnościom w nocy poprzez jedzenie, picie, seks i spanie. Jednocześnie muszą zapewnić sobie właściwą ochronę. Jednakże to nie jest ludzka cywilizacja. Ludzkie życie oznacza dobrowolne poddanie się cierpieniu dla uczynienia postępu w życiu duchowym. Oczywiście istnieje cierpienie w życiu zwierząt i roślin, które cierpią z powodu swoich przeszłych złych uczynków. Jednakże dla osiągnięcia boskiego życia, ludzkie istoty powinny dobrowolnie przyjąć cierpienie pod postacią pokut i wyrzeczeń. A kto osiąga boskie życie, ten wiecznie rozkoszuje się szczęściem. Ostatecznie, wszystkie żywe istoty próbują być szczęśliwe, ale dopóki zamknięte są w tym materialnym ciele, muszą cierpieć różnego rodzaju niedole. Ludzka forma posiada wyższy rozsądek. Aby osiągnąć wieczne szczęście i udać się z powrotem do Boga, należy postępować według powyższej rady.
Bardzo ważne w tym wersecie jest to, że rząd i naturalny obrońca, ojciec, powinni zapewnić wykształcenie swoim podwładnym i wznieść ich do świadomości Krsny. Wszystkie żywe istoty, które pozbawione są świadomości Krsny, nieustannie cierpią w cyklu narodzin i śmierci. Aby uwolnić ich od tej niedoli i umożliwić im osiągnięcie szczęścia, należy nauczać bhakti-yogę. Ta niemądra cywilizacja nie dba o to, aby kształcić ludzi, w jaki sposób wznieść się na platformę bhakti-yogi. Osoba pozbawiona świadomości Krsny nie jest lepsza od świni czy psa. Instrukcje Rsabhadevy są niezwykle istotne w chwili obecnej. Ludzie otrzymują wykształcenie, aby bardzo ciężko pracować dla zadowalania zmysłów, bez żadnego wzniosłego celu w życiu. Aby zarobić na swe utrzymanie, człowiek musi podróżować. Wcześnie rano musi wychodzić z domu, złapać miejscowy pociąg i w zatłoczonym przedziale stać godzinę lub dwie, aby dotrzeć do miejsca pracy. Tam z kolei musi wsiąść do autobusu, aby dojechać do biura. W biurze pracuje ciężko od 9 do 17, a powrót do domu zajmuje mu dwie lub trzy godziny. Po najedzeniu się, ma seks i idzie spać. Jedynym szczęściem osiąganym za trud jest odrobina seksu. Yan maithunadi-grhamedhi-sukham hi tuccham. Rsabhadeva wyraźnie mówi, że przeznaczeniem ludzkiego życia nie jest tego rodzaju egzystencja, którą rozkoszują się nawet psy i świnie. Zaprawdę, psy i świnie nie muszą tak ciężko pracować, aby mieć seks. Człowiek powinien starać się żyć w inny sposób, który nie byłby próbą imitowania psów i świń. Alternatywa została podana. Przeznaczeniem ludzkiego życia jest tapasya, wyrzeczenie i pokuta. Dzięki spełnianiu tapasyi, można wyzwolić się z materialnej matni. Kiedy ktoś usytuowany jest w świadomości Krsny, w służbie oddania, ma zagwarantowane wieczne szczęście. Dzięki przyjęciu bhakti-yogi, służby oddania, oczyszczamy swoją egzystencję. Życie po życiu, żywa istota poszukuje szczęścia, ale rozwiązaniem jej wszystkich problemów jest po prostu praktykowanie bhakti-yogi. A wtedy od razu osiąga kwalifikacje na powrót do domu, z powrotem do Boga. Potwierdza to Bhagavad-gita (4.9):
janma karma ca me divyam evam
yo vetti tattvatah
tyaktva deham punar janma
naiti mam eti so 'rjuna
"Kto zna transcendentalną naturę Mojego pojawiania się i Moich czynów, ten opuściwszy to ciało, nigdy nie rodzi się ponownie w tym świecie materialnym, ale osiąga Moją wieczną siedzibę, O Arjuno."
05.05.02 Znaczenie: Ludzkie ciało podobne jest stacji węzłowej. Można wybrać ścieżkę wyzwolenia albo ścieżkę prowadzącą do warunków piekielnych. Werset ten opisuje sposób wyboru tych ścieżek. Ścieżka wyzwolenia oznacza obcowanie z mahatmami, a ścieżka niewoli – obcowanie z tymi, którzy przywiązani są do zadowalania zmysłów i kobiet. Istnieją dwa typy mahatmów – impersonaliści i bhaktowie. Mimo iż ostateczny ich cel jest różny, proces wyzwolenia jest prawie taki sam. Zarówno jedni, jak i drudzy pragną wiecznego szczęścia. Jedni poszukują szczęścia w bezosobowym Brahmanie, a drudzy – w obcowaniu z Najwyższą Osoba Boga. Jak zostało opisane w pierwszym wersecie: brahma-saukhyam. Brahman oznacza duchowy lub wieczny. Zarówno impersonaliści, jak i bhaktowie poszukują wiecznego, pełnego szczęścia życia. W obu przypadkach, poleca się osiągnięcie doskonałości. Mówiąc słowami z Caitanya-caritamrta (Madhya, 22.87):
asat-sanga-tyaga, ----ei vaisnava-acara
'stri-sangi'----eka asadhu, 'krsnabhakta' ara
Aby zachować obojętność wobec sił natury materialnej, należy unikać obcowania z tymi, którzy są asat, materialistami. Są dwa rodzaje materialistów. Jedni są przywiązani do kobiet i zadowalania zmysłów, a drudzy są po prostu niewielbicielami. Pozytywną stroną jest obcowanie z mahatmami, a negatywną jest unikanie niebhaktów i tych, którzy polują na kobiety.
05.05.03 Znaczenie: Bez względu na to, czy ktoś jest impersonalista czy bhaktą, jeżeli ktoś poważnie myśli o uczynieniu postępu duchowego, to nie powinien obcować z tymi, którzy interesują się jedynie utrzymywaniem ciała poprzez tzw. postęp cywilizacji. Ci, którzy zainteresowani są życiem duchowym, nie powinni być przywiązani do komfortów domowych w towarzystwie żony, dzieci, przyjaciół itd. Nawet jeżeli ktoś jest grhasthą i musi zarabiać na swoje utrzymanie, powinien być zadowolony, zarabiając jedynie tyle pieniędzy, aby utrzymać ciało i duszę razem. Nie należy posiadać więcej lub mniej od tego. Jak zostało tutaj polecone, grhastha powinien czynić wysiłki, aby zarabiać pieniądze dla wypełniania bhakti-yogi – śravanam kirtanam visnoh smaranam pada-sevanam / arcanam vandanam dasyam sakhyam atma-nivedanam. Grhastha powinien ukształtować swoje życie w taki sposób, aby mieć wszelką możliwość do słuchania i intonowania. Powinien czcić Bóstwo w domu, obchodzić festiwale, zapraszać przyjaciół i częstować ich prasada. Grhastha powinien zarabiać pieniądze w tym celu, a nie dla zadowalania zmysłów.
05.05.04 Znaczenie: Werset ten potępia żebranie, pożyczanie i kradzież dla życia w celu zadowalania zmysłów z tego powodu, że taka świadomość prowadzi do ciemnych, piekielnych warunków. Czterema grzesznymi czynnościami są: zakazany seks, jedzenie mięsa, intoksykacja i hazard. Są to właśnie rzeczy, w wyniku których otrzymuje się następne, pełne nieszczęść, materialne ciało. W Vedach powiedziane jest: asango hy ayam purusah. Żywa istota nie jest rzeczywiście powiązana z tym materialnym światem, ale z powodu swojej tendencji do cieszenia się materialnymi zmysłami, umieszczana jest w materialne warunki. Należy uczynić swoje życie doskonałym poprzez obcowanie z bhaktami. Nie należy bardziej uwikływać się w to materialne ciało.
05.05.05 Znaczenie: Zazwyczaj ludzie myślą, że aby doznać ulgi od nieszczęść, należy działać bardzo pobożnie. Ale to nie jest prawdą. Pobożne działanie i spekulacja nie uchronią nikogo od doznania porażki. Jedynym celem powinno być osiągnięcie wyzwolenia ze szponów mayi i wszelkich materialnych czynności. Wiedza spekulatywna i pobożne działanie nie rozwiązuje problemów materialnego życia. Należy być wnikliwym, aby zrozumieć swoją duchową pozycję. Jak oznajmia Bhagavad-gita (4.37):
yathaidhamsi samiddho 'gnir
bhasmasat kurute 'rjuna
jnanagnih sarva-karmani
bhasmasat kurute tatha
"Tak jak płonący ogień obraca w popiół spalone drewno, tak też Arjuno czyni ogień wiedzy, spalając na popiół wszystkie reakcje czynów materialnych."
Dopóki ktoś nie rozumie jaźni i jej czynności, dopóty pozostaje w materialnej niewoli. W Śrimad-Bhagavatam (10.2.32) zostało również powiedziane: ye 'nye 'ravindaksa vimukta-maninas tvayy asta-bhavad aviśuddha-buddhayah. Osobie, która nie posiada wiedzy na temat służby oddania wydawać się może, ze jest wyzwolona, ale w rzeczywistości wyzwolona nie jest. Aruhya krcchrena param padam tatah patanty adho 'nadrta-yusmad-anghrayah: osoby takie mogą dotrzeć do blasku bezosobowego Brahmana, ale upadają ponownie do materialnych radości, ponieważ nie mają wiedzy o służbie oddania. Dopóki ktoś jest zainteresowany karmą i jnaną, dopóty kontynuuje niedole materialnego życia – narodzin, starości, chorób i śmierci. Karmici niewątpliwie przyjmują jedno ciało po drugim. Jeżeli chodzi o jnanich, to dopóki nie osiągną najwyższego zrozumienia, muszą powrócić do materialnego świata. Zostało to wytłumaczone w Bhagavad-gicie (7.19): bahunam janmanam ante jnanavan mam prapadyate. Chodzi o to, aby wiedzieć, że Krsna, Vasudeva, jest wszystkim i że należy Mu się podporządkować. Karmici nie wiedzą o tym. Ale bhaktowie, którzy są w stu procentach zaangażowani w służbę oddania dla Pana, bardzo dobrze wiedzą czym jest karma i jnana. Dlatego czysty bhakta nie jest zainteresowany karmą czy jnaną. Anyabhilasita-śunyam jnana-karmady-anavrtam. Prawdziwy bhakta nie jest skażony nawet śladem karmy i jnany. Jego jedynym celem życia jest służenie Panu.
05.05.06 Znaczenie: Kiedy umysł zanieczyszczony jest czynnościami karmicznymi, żywa istota pragnie wznieść się z jednej materialnej pozycji na drugą. Zazwyczaj wszyscy ciężko pracują dniami i nocami, aby polepszyć swoje ekonomiczne warunki. Nawet jeśli ktoś rozumie rytuały wedyjskie, rozwija zainteresowanie promocją na planety niebiańskie, nie wiedząc, że w jego interesie leży powrót do domu, z powrotem do Boga. Osoba działająca na platformie czynności karmicznych przemierza cały wszechświat w różnych gatunkach i formach. Dopóki osoba taka nie napotka bhakty Pana, guru, dopóty nie rozwija przywiązania do służby dla Pana Vasudevy. Dla zrozumienia wiedzy o Vasudevie potrzeba wiele narodzin. Bhagavad-gita (7.19) potwierdza to: vasudevah sarvam iti sa mahatma sudurlabhah. Po wielu narodzinach walki o byt, ktoś może przyjąć schronienie lotosowych stóp Vasudevy, Krsny. A kiedy do tego dochodzi, osoba taka rzeczywiście osiąga wiedzę i podporządkowuje się Mu. Jest to jedyna metoda na zrozumienie powtarzających się narodzin i śmierci. W Caitanya-caritamrta (Madhya. 19.151) potwierdza to Śri Caitanya Mahaprabhu w instrukcjach dla Śrila Rupy Gosvamiego w Daśaśvamedha-gata.
brahmanda bhramite kona
bhagyavan jiva
guru-krsna-prasade paya bhakti-lata-bija
Żywa istota przemierza różne planety w różnych formach i ciałach, ale jeżeli przypadkiem spotka bona fide mistrza duchowego, to dzięki jego łasce otrzymuje schronienie Krsny i rozpoczyna się wtedy jej życie w służbie oddania.
05.05.07 Znaczenie: Osoby o najniższym statusie życia w służbie oddania nie są czystymi bhaktami. Anyabhilasita-śunyam jnana-karmady-anavrtam: aby być czystym bhaktą, należy uwolnić się od wszystkich materialnych pragnień i nie być dotknięty przez czynności karmiczne i spekulatywną wiedzę. Na niższej platformie, ktoś czasami może wykazywać zainteresowania filozoficzną spekulacją zabarwioną odcieniem oddania. Jednakże, w tym stanie nadal utrzymuje się zainteresowanie zadowalaniem zmysłów i osoba taka podlega zanieczyszczeniu siłami materialnej natury. Wpływ mayi jest tak silny, że nawet osoba zaawansowana w wiedzy w rzeczywistości zapomina, że jest wiecznym sługą Krsny. Dlatego też pozostaje zadowolona w życiu rodzinnym, którego centrum stanowią stosunki seksualne. Oddając się życiu seksualnemu, zgadza się cierpieć z powodu różnego rodzaju materialnych nieszczęść. W wyniku ignorancji osoba taka zakuta jest łańcuchami materialnych praw.
05.05.08 Znaczenie: Seks stanowi podstawę naturalnej atrakcji pomiędzy mężczyzną i kobietą. Kiedy dochodzi do małżeństwa, związek pomiędzy nimi ulega jeszcze większemu uwikłaniu. Z powodu takiego uwikłującego związku pomiędzy mężczyzną a kobietą, występuje iluzja, pod wpływem której ktoś myśli, "Ten mężczyzna jest moim mężem.", "Ta kobieta jest moją żoną.". Jest to nazywane hrdaya-granthi, "mocny węzeł w sercu." Węzeł ten jest bardzo trudno rozwiązać, nawet jeśli mężczyzna i kobieta rozdzielają się albo ze względu na zasady varnaśramy, albo żeby otrzymać rozwód. W każdym razie mężczyzna zawsze myśli o kobiecie, a kobieta zawsze myśli o mężczyźnie. I tak rozwija się materialne przywiązanie do rodziny, posiadanych rzeczy i dzieci, mimo iż wszystko to jest tymczasowe. Na nieszczęście posiadacz identyfikuje się ze swoją własnością i majątkiem. Czasami, nawet po przyjęciu wyrzeczenia, ktoś może przywiązać się do świątyni albo do tych paru rzeczy, które stanowią własność sannyasina. Ale przywiązanie to nie jest tak silne, jak przywiązanie do rodziny. Przywiązanie do rodziny jest najsilniejszą iluzją. W Satya-samhicie jest powiedziane:
brahmadya yajnavalkadya
mucyante stri-sahayinah
bodhyante kecanaitesam
viśesam ca vido viduh
Czasami w życiu wzniosłej osobistości jak Pan Brahma, widzimy, że żona i dzieci nie są przyczyną niewoli. Wprost przeciwnie, żona w rzeczywistości pomaga w życiu duchowym i osiągnięciu wyzwolenia. Niemniej jednak, większość ludzi związana jest węzłem związku małżeńskiego, wskutek czego zapomina o swoim związku z Krsną.
05.05.09 Znaczenie: Obcując z sadhu i spełniając służbę oddania, dzięki wiedzy, praktyce i wolności od przywiązania można stopniowo wyzwolić się od materialnej koncepcji. Wtedy to rozluźnia się węzeł przywiązania w sercu. W ten sposób osiąga się wolność od uwarunkowanego życia i zdobywa się kwalifikacje na powrót do domu, z powrotem do Boga.
05.05.10-13 Znaczenie: W tych czterech wersetach Rsabhadeva mówi Swoim synom, w jaki sposób mogą uwolnić się od fałszywego utożsamiania się powstałego fałszywego ego oraz od materialnego uwarunkowanego życia. Wyzwolenie można stopniowo osiągnąć poprzez praktykowanie wymienionego tutaj procesu. Wszystkie opisane tutaj metody umożliwiają porzucenie materialnego ciała (lingam vyapohet) i usytuowanie się w swoim oryginalnym duchowym ciele. Przede wszystkim należy przyjąć bona fide mistrza duchowego. Przemawia za tym Śrila Rupa Gosvami w swoim Bhakti-rasamrta-sindhu: śri-guru-padaśrayah. Aby uwolnić się z matni materialnego świata, należy zbliżyć się do mistrza duchowego. Tad-vijnanartham sa gurum evabhigacchet. Dzięki zadawaniu pytań mistrzowi duchowemu i służenia mu, można uczynić postęp w życiu duchowym. Kiedy ktoś angażuje się w służbę oddania, w naturalny sposób zmniejsza się jego atrakcja do osobistych wygód – jedzenia, spania, łączenia się w pary i ubierania się. Przebywając w towarzystwie bhaktów, utrzymuje się duchowy standard. Bardzo ważne jest słowo mad-deva-sangat. Jest wiele tzw. religii oddanych kultowi różnych półbogów, ale tutaj dobre towarzystwo oznacza towarzystwo tych, którzy przyjmują Krsnę za swoje godne uwielbienia Bóstwo.
Innym ważnym punktem jest dvandva-titiksa. Dopóki jesteśmy w świecie materialnym, dopóty musi istnieć przyjemność i ból wypływający z materialnego ciała. Tak jak Krsna radzi w Bhagavad-gicie, tamas titiksasva bharata. Należy nauczyć się, w jaki sposób tolerować tymczasowe bóle i przyjemności tego materialnego świata. Nie należy być przywiązanym do swojej rodziny i należy praktykować celibat. Seks z własną żoną zgodny z zasadami pism świętych również uważany jest za brahmacaryę (celibat), ale seks zakazany jest niezgodny z zasadami religijnymi i stoi na przeszkodzie postępowi w świadomości duchowej. Innym ważnym słowem jest vijnana-virajita. Wszystko należy robić w sposób naukowy i świadomy. Należy być zrealizowaną dusza. W ten sposób można porzucić uwikłanie materialnej niewoli.
Śri Madhvacarya zwraca uwagę na to, że istotą tych czterech ślok jest to, że należy powstrzymać się od działania wypływającego z pragnienia zadowalania zmysłów i zamiast tego zawsze pełnić miłosną służbę dla Pana. Innymi słowy, bhakti-yoga jest uznaną ścieżką wyzwolenia. Śrila Madhvacarya przytacza cytat z Adhyatmy:
atmano 'vihitam karma
varjayitvanya-karmanah
kamasya ca parityago nirihety
ahur uttamah
Należy działać jedynie dla korzyści duszy, wszystkie inne czynności należy porzucić. Mówi się, że kto usytuowany jest w ten sposób, ten jest wolny od pragnień. W rzeczywistości żywa istota nie może być w pełni pozbawiona pragnień. Ale jest powiedziane, że kiedy jej jedynym pragnieniem jest korzyść duszy i nic innego, wtedy nie ma pragnień.
Wiedza duchowa jest jnana-vijnana-samanvitam. Doskonałym jest ten, kto posiada w pełni jnanę i vijnanę. Jnana oznacza zrozumienie, że Najwyższa Osoba Boga, Visnu, jest najwyższą istotą. Vijnana odnosi się do czynności, które wyzwalają się z ignorancji materialnej egzystencji. Jak zostało powiedziane w Śrimad-Bhagavatam (2.9.31): jnanam parama-guhyam me yad vijnana-samanvitam. Wiedza o Najwyższym Panu jest bardzo poufna, a najwyższa wiedza, dzięki której można Go zrozumieć, sprzyja osiągnięciu wyzwolenia wszystkich żywych istot. Wiedza ta jest vijnana. Jak potwierdza to Bhagavad-gita (4.9):
janma karma ca me divyam evam
yo vetti tattvatah
tyaktva deham punar janma
naiti mam eti so 'rjuna
"Kto zna transcendentalną naturę Mojego pojawiania się i Moich czynów, ten opuściwszy to ciało, nigdy nie rodzi się ponownie w tym materialnym świecie, ale osiąga Moją wieczną siedzibę, O Arjuno."
05.05.14 Znaczenie: Proces wyzwolenia jest brahma-jijnasą, poszukiwaniem Absolutnej Prawdy. Zazwyczaj brahma-jijnasa jest nazywana neti neti, procesem analizy egzystencji dla odszukania Absolutnej Prawdy. Metoda ta jest kontynuowana dopóty, dopóki stosująca ją osoba nie usytuuje się w swoim życiu duchowym. Życie duchowe jest brhma-bhutą, stanem samozrealizowania. Słowami z Bhagavad-gity (18.54):
brahma-bhutah prasannatma na
śocati na kanksati
samah sarvesu bhutesu
mad-bhaktim labhate param
"Kto usytuowany w taki transcendentalny sposób – od razu realizuje Najwyższego Brahmana i staje się w pełni radosnym. Nie rozpacza nigdy ani niczego nie pragnie, jednakowo ustosunkowanym będąc do każdej żywej istoty. W tym stanie osiąga czystą służbę oddania dla Mnie."
Chodzi o to, aby wkroczyć do para bhakti, transcendentalnej służby oddania dla Najwyższego Pana. Aby dojść do tego, należy przeanalizować swoją egzystencję. Ale kto rzeczywiście pełni służbę oddania, nie powinien zawracać sobie głowy poszukiwaniem wiedzy. Po prostu przez zaangażowanie bez żadnych odchyleń, w służbę oddania, można na zawsze pozostać w wyzwolonym stanie.
mam ca yo 'vyabhicarena
bhakti-yogena sevate
sa gunan samatityaitan brahma-bhuyaya kalpate
(Bg.14.26)
Niezachwiane wypełnianie służby oddania jest samo w sobie brahma-bhutą. Innym znamiennym punktem w tym związku jest anena yogena yathopadeśam. Należy natychmiast wypełniać instrukcje otrzymywane od mistrza duchowego. Nie należy odstępować od instrukcji mistrza duchowego ani ich lekceważyć. Nie należy poprzestawać na konsultowaniu książek, ale należy jednocześnie wypełniać polecenie mistrza duchowego (yathopadeśam). Siłę mistyczną należy zdobywać dla osiągnięcia kwalifikacji na porzucenie materialnej koncepcji. Ale jeżeli ktoś rzeczywiście pełni służbę oddania, nie ma potrzeby praktykowania systemu yogi mistycznej. Chodzi o to, że można porzucić praktykę yogi, ale służba oddania nie może zostać porzucona. Jak zostało powiedziane w Śrimad-Bhagavatam (1.7.10):
atmaramaś ca munayo
nirgrantha apy urukrame
kurvanty ahaitukim bhaktim
ittham-bhuta-guno harih
Nawet ci, którzy są wyzwoleni (atmarama), muszą zawsze pełnić służbę oddania. Praktykę yogi można porzucić, gdy osiąga się samorealizację, ale na żadnym etapie nie można porzucić służby oddania. Można porzucić wszystkie inne czynności dla osiągnięcia samorealizacji, łącznie z yogą i spekulacją filozoficzną, ale na zawsze trzeba pozostać przy służbie oddania.
05.05.15 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (3.26) zostało powiedziane:
na buddhi-bhedam janayed
ajnanam karma-sanginam
josayet
sarva-karmani vidvan yuktah samacaran
"Jednakże niechaj mędrzec nie niepokoi tych, którzy nie posiadają wiedzy i przywiązani są do rezultatów przypisanych obowiązków. Nie powinien on zachęcać ich do porzucenia pracy, lecz – poprzez działanie w duchu oddania – powinien zaangażować ich w różnego rodzaju czynności (dla stopniowego rozwoju świadomości Krsny)."
05.05.16 Znaczenie: W wersecie tym bardzo ważne jest słowo nasta-drstih, "ten kto nie posiada oczu, aby zobaczyć przyszłość." Życie przechodzi z jednego ciała do drugiego, a czynności spełniane w tym życiu doprowadzają do radości lub cierpienia w życiu następnym, jeśli nie później jeszcze w tym życiu. Kto nie posiada inteligencji, kto nie ma oczu, by zobaczyć przyszłość, stwarza zawiść i walczy z innymi dla zadowalania zmysłów. W rezultacie osoba taka cierpi w życiu następnym. Ale ponieważ podobna jest ślepcowi, nieprzerwanie działa w taki sposób, który zapewnia jej nieograniczone cierpienie. Osoba taka jest mudha, po prostu marnuje czas i nie rozumie służby oddania dla Pana. Jak zostało powiedziane w Bhagavad-gicie (7.25):
naham prakaśah sarvasya
yogamaya-samavrtah
mudho 'yam nabhijanati loko
mam ajam avyayam
"Nigdy nie objawiam się głupcom i nieinteligentnym. Dla nich okryty jestem Moją wewnętrzną mocą i dlatego nie wiedzą, iż jestem nienarodzony i nieomylny."
W Katha Upanisad jest również powiedziane: avidyayam antare vartamanah svayam dhirah panditam manyamanah. Mimo iż ludzie są w ignorancji, to na swego przywódcę wybierają innego ślepca, aby nimi kierował. W rezultacie podlegają nieszczęsnym warunkom. Ślepiec prowadzi ślepca do dołu.
05.05.18 Znaczenie: Jest wielu mistrzów duchowych,
jednakże Rsabhadeva radzi, aby nikt nim nie zostawał, jeżeli nie jest w stanie
uchronić swego ucznia od narodzin i śmierci. Dopóki ktoś nie jest czystym
bhaktą Krsny, dopóty nie może uchronić siebie od ścieżki powtarzających się
narodzin i śmierci. Tyaktva deham punar janma naiti mam eti so 'rjuna. Narodziny i śmierć można
powstrzymać jedynie wtedy, kiedy powróci się do domu, z powrotem do Boga.
Jednakże, kto może powrócić do Boga, jeżeli rzeczywiście nie rozumie
Najwyższego Pana? Janma karma ca me
divyam evam yo vetti tattvatah.
W historii istnieje wiele przykładów, które ilustrują instrukcje Rsabhadevy. Bali Maharaja odrzucił Śukracaryę, ponieważ nie był on w stanie uwolnić go od ścieżki powtarzających się narodzin i śmierci. Śukracarya nie był czystym bhaktą, posiadał pewne skłonności do pracy przynoszącej korzyści i zaprotestował, kiedy Bali Maharaja obiecał oddać wszystko Panu Visnu. W rzeczywistości wszyscy powinni oddawać wszystko Panu, ponieważ wszystko należy do Niego. Zatem Najwyższy Pan poleca w Bhagavad-gicie (9.27):
yat karosi yad aśnasi yaj
juhosi dadasi yat
yat tapasyasi kaunteya tat
kurusva mad-arpanam
"Cokolwiek czynisz, spożywasz, składasz w ofierze i dajesz w darze, jak również wszelkie wyrzeczenia które praktykujesz, powinny być, o synu Kunti, ofiarą dla Mnie.” To jest bhakti. Kto nie jest bhaktą Najwyższego Pana, ten nie jest w stanie oddać Mu wszystkiego. A kto tak nie czyni, nie może zostać mistrzem duchowym, mężem, ojcem czy matką. Podobnie, żony braminów spełniających ofiary porzuciły swoich krewnych dla zadowolenia Krsny. Jest to przykład żony odrzucającej męża, który nie jest w stanie jej wybawić od zagrażających jej niebezpieczeństw narodzin i śmierci. Podobnie Prahlada Maharaja odrzucił swego ojca, a Bharata Maharaja odrzucił swoja matkę (janani na sa syat). Słowo daivam oznacza półboga lub osobę, która otrzymuje cześć od swoich podwładnych. Zazwyczaj mistrz duchowy, mąż, ojciec, matka czy wyższy krewny otrzymują cześć od niższego krewnego, ale w wersecie tym Rsabhadeva nie pozwala na to. Najpierw ojciec, mistrz duchowy lub mąż muszą być w stanie uwolnić swoich podwładnych od powtarzających się narodzin i śmierci. Jeżeli ktoś nie jest w stanie tego dokonać, zanurza się w oceanie wyrzutów za swoje nieprawe czynności. Wszyscy powinni być bardzo odpowiedzialni i opiekować się swoimi podwładnymi, tak jak mistrz duchowy opiekuje się swoim uczniem lub ojciec zajmuje się swoim synem. Nie można szczerze wywiązywać się z tych obowiązków, dopóki nie jest się w stanie zapewnić swoim podwładnym wyzwolenia od powtarzających się narodzin i śmierci.
05.05.19 Znaczenie: W wersecie tym bardzo ważne są słowa idam śariram mama durvibhavyam. Zazwyczaj doświadczamy dwóch energii – materialnej i duchowej. Posiadamy pewne doświadczenie materialnej energii (ziemi, wody, powietrza, ognia, eteru, umysłu, inteligencji i ego), ponieważ w tym materialnym świecie wszystkie ciała składają się z tych elementów. Wewnątrz materialnego ciała znajduje się dusza, ale nie możemy jej dostrzec naszymi materialnymi oczyma. Kiedy widzimy ciało pełne duchowej energii, bardzo trudno jest nam zrozumieć, w jaki sposób energia duchowa może posiadać ciało. Jest powiedziane, że ciało Pana Rsabhadevy jest całkowicie duchowe, dlatego też osobie materialistycznej jest je bardzo trudno zrozumieć. Dla takiej osoby, niepojęte jest ciało całkowicie duchowe. Musimy zaakceptować wersje Ved tam, gdzie nie możemy zrozumieć danego przedmiotu naszą doświadczalną percepcją. Jak zostało powiedziane w Brahma-samhicie: iśvarah paramah krsnah sac-cid-ananda-vigrahah. Ciało Najwyższego Pana posiada formę, lecz nie składa się ono z materialnych elementów. Zbudowane jest ono duchowego szczęścia, wieczności siły życia. Dzięki niepojętej energii Najwyższej Osoby Boga, Pan może pojawić się przed nami w Swoim oryginalnym ciele duchowym. Jednakże, ponieważ nie mamy żadnego doświadczenia duchowego ciała, jesteśmy czasami oszołomieni i przyjmujemy, że ciało Pana jest materialne. Filozofowie Mayavadi zupełnie nie są w stanie zrozumieć ciała duchowego. Mówią, że duch jest zawsze bezosobowy, a kiedykolwiek widzą coś osobowego, zakładają, że jest to materialne. W Bhagavad-gicie (9.11) jest powiedziane:
avajananti mam mudha manusim
tanum aśritam
param bhavam ajananto mama
bhuta-maheśvaram
"Głupcy wyśmiewają Mnie, który zstępuję w ludzkiej postaci. Nie znają Mojej transcendentalnej natury i nie wiedzą, że jestem Najwyższym Panem wszystkiego, co istnieje."
Pozbawieni inteligencji ludzie myślą, że najwyższy Pan przyjmuje ciało złożone z materialnej energii. Bardzo łatwo możemy zrozumieć ciało materialne, ale nie jesteśmy w stanie zrozumieć ciała duchowego. Dlatego też Rsabhadeva mówi: idam śariram mama durvibhavyam. W świecie duchowym wszyscy mają ciała duchowe. Nie występuje tam koncepcja materialnej egzystencji. W świecie duchowym istnieje jedynie służba i otrzymywanie służby. Występuje tam jedynie sevya, seva i sevaka – osoba, której się służy, proces służby i sługa. Te trzy rzeczy są całkowicie duchowe i dlatego też świat duchowy jest absolutny. Nie ma tam śladu materialnego zanieczyszczenia. Będąc całkowicie transcendentalnym do materialnych koncepcji, Pan Rsabhadeva mówi, że serce Jego składa się z dharmy. Dharma została wyjaśniona w Bhagavad-gicie (18.66): sarva-dharman parityajya mam ekam śaranam vraja. W świecie duchowym wszystkie żywe istoty podporządkowane są Najwyższemu Panu i całkowicie znajdują się na platformie duchowej. Mimo iż są tam słudzy, osoba, której się służy i służba, wszystko to, jest duchowe i zróżnicowane. Obecnie, z powodu naszej materialnej koncepcji, wszystko jest durvibhavya, niepojęte. Będąc najwyższym Pan nazywany jest Rsabha, najlepszym, czyli słowami języka wedyjskiego – nityo nityanam. My również jesteśmy duchowi, lecz jesteśmy podporządkowani. Krsna, Najwyższy Pan, jest główną żywą istotą. Słowo rsabha oznacza "główny" lub "najwyższy" i wskazuje na Najwyższą Istotę, czyli na Samego Boga.
05.05.20 Znaczenie: W wersecie tym słowo hrdaya wskazuje na serce, które może być również nazwane urah, piersią. Serce usytuowane jest w piersi i mimo iż syn rodzi się za pomocą genitalii, w rzeczywistości rodzi się z serca. Nasienie przyjmuje formę ciała odpowiednio do stanu serca. Dlatego też zgodnie z systemem wedyjskim, płodzeniu dziecka powinno towarzyszyć oczyszczenie serca poprzez rytualistyczną ceremonię – garbhadhanę. Serce Rsabhadevy było zawsze duchowe i wolne od zanieczyszczeń. A zatem wszyscy synowie zrodzeni z serca Rsabhadevy posiadali duchowe skłonności. Niemniej jednak Rsabhadeva zasugerował, iż Jego najstarszy syn zajmował wyższą pozycję i polecił innym, aby mu służyli. Rsabhadeva polecił wszystkim braciom Maharajy Bharaty, aby przywiązali się do służby dla Bharaty. Można zadać pytanie, dlaczego należy być przywiązanym do członków rodziny, skoro na początku zostało polecone, aby nie przywiązywać się do domu i rodziny. Jednakże zostało również polecone, mahiyasam pada-rajo-'bhiseka – należy służyć mahiyan, osobie bardzo zaawansowanej duchowo. Mahat-sevam dvaram ahur vimukteh: poprzez służbę dla mahatmy, wzniosłego bhakty, otwierają się drzwi do wyzwolenia. Nie należy porównywać rodziny Rsabhadevy do zwykłej materialistycznej rodziny. Bharata Maharaja, najstarszy syn Rsabhadevy, był szczególnie bardzo wysoko postawiony. Z tego powodu pozostali synowie otrzymali radę, aby służyć mu dla jego przyjemności. Miało to stanowić ich obowiązek.
Najwyższy Pan polecił Maharajy Bharacie, aby został głównym przywódcą planety. Taki jest rzeczywisty plan Najwyższego Pana. W czasie bitwy pod Kuruksetrą widzimy, że Najwyższy Pan chciał, aby Maharaja Yudhisthira był najwyższym władcą tej planety. Nigdy nie pragnął, aby Duryodhana zajął tę pozycję. Jak zostało powiedziane w poprzednim wersecie, serce Pana Rsabhadevy jest hrdayam yatra dharmah. Ta określona dharma jest również wyjaśniona w Bhagavad-gicie: podporządkowanie Najwyższej Osobie Boga. Aby chronić dharmę (paritranaya sadhunam), Pan zawsze pragnie, aby przywódca Ziemi był bhaktą. Wtedy wszystko dobrze się toczy dla korzyści wszystkich. A kiedy tylko demon sprawuje władzę na Ziemi, wszystko staje się chaotyczne. W chwili obecnej świat skłania się w stronę procesu demokratycznego, ale na ogół wszyscy ludzie zanieczyszczeni są siłą pasji i ignorancji. A zatem nie są w stanie wybrać właściwej osoby na przywódcę rządu. Prezydent wybierany jest głosami, będących w ignorancji śudrów; zatem wybierany jest inny śudra i natychmiast cały rząd ulega zanieczyszczeniu. Gdyby ludzie ściśle przestrzegali zasad Bhagavad-gity, wybieraliby osobę będącą bhaktą Pana. A to automatycznie zapewniłoby dobry rząd. Zatem Rsabhadeva polecił, aby Maharaja Bharata był cesarzem tej planety. Służba dla bhakty oznacza służbę dla Najwyższego Pana, ponieważ bhakta zawsze reprezentuje Pana. Kiedy bhakta sprawuje władzę, rząd jest zawsze odpowiedni i korzystny dla wszystkich.
05.05.21-22 Znaczenie: W wersecie tym bramini zostali obdarzeni pozycją wyższą od tej, którą zajmuje Najwyższy Pan. Chodzi o to, że rząd powinien funkcjonować pod kierownictwem braminów. Mimo iż Rsabhadeva polecił, by Jego najstarszy syn Bharata, był cesarzem Ziemi, to aby w doskonały sposób mógł on sprawować władzę nad światem, musiał przestrzegać instrukcji bramińskich. Pan czczony jest jako brahmanya-deva. Pan bardzo lubi bhaktów, czyli braminów. Nie odnosi się to do tzw. kasty braminów, ale do braminów, którzy posiadają kwalifikacje. Bramin powinien posiadać 8 kwalifikacji wymienionych w wersecie 24, takich jak śama, dama, sayta i titiksa. Należy zawsze oddawać cześć braminom i pod ich kierownictwem władca powinien wykonywać swoje obowiązki i sprawować władzę nad obywatelami. Na nieszczęście, w tym wieku Kali przywódca nie jest wybierany przez bardzo inteligentnych ludzi ani też nie jest kierowany przez kwalifikowanych braminów. A zatem wynika chaos. Ogół ludzi powinien otrzymać wykształcenie w świadomości Krsny, tak aby zgodnie z systemem demokratycznym, mogli oni wybrać na przywódcę rządu pierwszej klasy bhaktę, takiego jak Maharaja Bharata. Jeżeli przywódca państwa kierowany jest przez wykwalifikowanych braminów, wszystko jest całkowicie doskonałe.
W wersecie tym pośrednio został wspomniany proces ewolucji. Do pewnego stopnia werset ten popiera współczesną teorię mówiącą, że życie rozwija się z materii, gdyż jest w nim powiedziane: bhutesu virudbhyah. Znaczy to, że żywe istoty rozwijają się z warzyw trawy, roślin i drzew, które są wyżej postawione od tępej materii. Innymi słowy, materia ma również moc, aby manifestować żywe istoty w formie warzyw. W tym znaczeniu życie pochodzi z materii, ale materia również pochodzi z życia. Tak jak Krsna mówi w Bhagavad-gicie (10.8), aham sarvasya prabhavo mattah sarvam pravartate: "Ja jestem źródłem wszystkich duchowych i materialnych światów. Wszystko emanuje ze Mnie."
Istnieją dwie energie – materialna i duchowa – i obie oryginalnie pochodzą z Krsny. Krsna jest najwyższą żywą istotą. Mimo iż można powiedzieć, że w świecie materialnym siła życia wytwarzana jest z materii, należy przyznać, że oryginalnie materia wytwarzana jest z najwyższej żywej istoty. Nityo nityanam cetanaś cetananam. Konkluzja jest taka, że wszystko, zarówno materialne, jak i duchowe, powstaje z Najwyższej Istoty. Z ewolucyjnego punktu widzenia, żywa istota osiąga doskonałość, kiedy dochodzi na platformę bramina. Bramin oddaje część Najwyższemu Brahmanowi, a Najwyższy Brahman czci bramina. Innymi słowy, bhakta podporządkowany jest Najwyższemu Panu, a Pan jest skłonny troszczyć się o to, aby jego bhaktowie byli zadowoleni. Bramin nazywany jest dvija-deva, a Pan nazywany jest dvija-deva-deva. Jest On Panem braminów.
Caitanya-caritamrta (Madhya Rozdział 19) również opisuje proces ewolucyjny. Zostało tam powiedziane, że istnieją dwa typy żywych istot – poruszające się i nieruchome. Do istot poruszających zaliczają się ptaki, ssaki, zwierzęta wodne, istoty ludzkie itd. Uważa się, że spośród nich najlepszymi są istoty ludzkie, lecz są one bardzo nieliczne. Ta mała liczba istot ludzkich obejmuje wiele niskiej klasy istot ludzkich, takich jak mleccha, Pulinda, bauddha i śabara. Wyższą jest ta ludzka istota, która jest na tyle zaawansowana, że przyjmuje zasady wedyjskie. Pomiędzy tymi, którzy akceptują zasady wedyjskie, z reguły znane jako varnaśrama (obecnie jako system hinduski), w rzeczywistości niewielu przestrzega tych zasad. A spośród tych, którzy rzeczywiście przestrzegają zasad wedyjskich, większość spełnia czynności przynoszące korzyści albo pobożne czynności dla wzniesienia się na wyższą pozycję. Manusyanam sahasresu kaścid yatati siddhaye: spośród wielu ludzi przywiązanych do czynności karmicznych, może jeden jest jnanim – to znaczy tym, kto posiada filozoficzne skłonności i jest wyższy od karmitów. Yatatam api siddhanam kaścin mam vetti tattvatah: a spośród wielu jnanich, jeden może osiągnąć wyzwolenie z materialnej niewoli. Spośród wielu milionów wyzwolonych jnanich, jeden może zostanie bhaktą Krsny.
05.05.23 Znaczenie: Według systemu wedyjskiego, po zakończeniu ceremonii ofiarnej zaprasza się braminów, aby spożyli pozostałości ofiarowanego pożywienia. Uważa się, że kiedy jedzą bramini, to je bezpośrednio Najwyższy Pan. Zatem nikogo nie można porównać do kwalifikowanych braminów. Doskonałością ewolucji jest usytuowanie się na platformie bramińskiej. Każda cywilizacja, która nie jest oparta na kulturze bramińskiej i nie jest kierowana przez braminów, z pewnością jest potępioną cywilizacją. W chwili obecnej cywilizacja ludzka oparta jest na zadowalaniu zmysłów i wskutek tego coraz więcej ludzi oddaje się różnego typu rzeczom. Nikt nie szanuje kultury bramińskiej. Demoniczna cywilizacja przywiązana do ugra-karmy, okropnych czynności, a wielkie przemysły stwarzane są dla zaspokojenia niezgłębionych pożądliwych pragnień. Konsekwentnie ludzie wielce nękani są podatkami rządowymi. Ludzie są bezbożni i nie wypełniają ofiar polecanych w Bhagavad-gicie. Yajnad bhavati parjanyah: poprzez spełnianie ofiar formują się chmury i pada deszcz. Wystarczające opady deszczu zapewniają wystarczającą produkcje pożywienia. Pod zwierzchnictwem braminów, społeczeństwo powinno przestrzegać zasad Bhagavad-gity. A wtedy to ludzie będą bardzo szczęśliwi. Annad bhavanti bhutani: kiedy zwierzęta i ludzie spożywają wystarczającą ilość zboża, stają się silniejsi, a ich serca i mózgi osiągają spokój. Wtedy to mogą uczynić postęp w życiu duchowym, ostatecznym przeznaczeniu życia.
05.05.24 Znaczenie: Jest to wierny opis bramina. Braminem jest ten, kto dzięki kontrolowaniu umysłu i zmysłów przyswoił sobie konkluzje wedyjskie. Przedstawia on prawdziwą wersję wszystkich Ved. Zostało to potwierdzone w Bhagavad-gicie (15.15): vedaiś ca sarvair aham eva vedyah. Poprzez studiowanie wszystkich Ved, należy dojść do zrozumienia transcendentalnej pozycji Pana Śri Krsny. Kto rzeczywiście przyswoił sobie istotę Ved, ten może nauczać prawdy. Posiada on współczucie dla uwarunkowanych dusz, które – ponieważ nie są świadome Krsny – cierpią trzy rodzaje nieszczęść tego uwarunkowanego świata. Bramin powinien mieć litość dla ludzi i dla ich postępu powinien nauczać świadomości Krsny. Sam Śri Krsna, Najwyższa Osoba Boga, osobiście przychodzi z królestwa duchowego do tego wszechświata, aby przekazywać uwarunkowanym duszom wiedzę dotyczącą wartości życia duchowego. Próbuje On nakłonić je, aby podporządkowały się Jemu. Podobnie, bramini czynią tę samą rzecz. Po przyswojeniu sobie instrukcji wedyjskiej, asystują Najwyższemu Panu w Jego staraniach, aby wyzwolić uwarunkowane dusze. Bramini, z powodu swoich wzniosłych cech sattva-guny, są bardzo drodzy Najwyższemu Panu. Oni również działają dla dobrobytu wszystkich uwarunkowanych dusz w tym materialnym świecie.
05.05.25 Znaczenie: W wersecie tym mowa jest o doskonałej cesze bramińskiej: akincananam mayi bhakti-bhajam. Bramini zawsze pełnią służbę oddania dla Pana, a zatem nie mają żadnych materialnych potrzeb ani też nie posiadają żadnych materialnych rzeczy. W Caitanya-caritamrta (Madhya 11.8), Caitanya Mahaprabhu wyjaśnia pozycję czystych Vaisnava, którzy pragną powrócić do domu, z powrotem do Boga. Niskincanasya bhagavad-bhajanonmukhasya. Ci, którzy rzeczywiście pragną powrócić do Boga są niskincana – znaczy to, że nie pragną oni materialnego komfortu. Śri Caitanya Mahaprabhu uprzedza, sandarśanam visayinam atha yositam ca ha hanta hanta visa-bhaksanato 'py asadhu: materialne bogactwo i zadowalanie zmysłów osiągane poprzez obcowanie z kobietami jest bardziej niebezpieczne niż trucizna. Bramini, którzy są czystymi Vaisnava, zawsze pełnią służbę dla Pana i nie pragną żadnych materialnych zdobyczy. Bramini nie oddają czci półbogom takim jak Pan Brahma, Indra i Pan Śiva, dla jakichkolwiek materialnych komfortów. Nawet Najwyższego Pana nie proszą o żaden materialny zysk, dlatego też wniosek jest taki, że bramini są najwyższymi żywymi istotami tego świata. Śri Kapiladeva również potwierdza to w Śrimad-Bhagavatam (3.29.33):
tasman mayy arpitaśesa-
kriyarthatma nirantarah
mayy arpitatmanah pumso mayi
sannyasta-karmanah
na paśyami param bhutam
akartuh sama-darśanat
Bramini zawsze poświęcają służbie dla Pana swoje ciało, słowa i umysł. Nie ma lepszej osoby od bramina, który się tak angażuje i poświęca Najwyższemu Panu.
05.05.26 Znaczenie: W wersecie tym zostało użyte słowo vivikta-drgbhih – znaczące "bez zazdrości". Wszystkie żywe istoty są siedzibą Najwyższej Osoby Boga w Jego cesze Paramatmy. Jak stwierdza Brahma-samhita: andantara-stham paramanu-cayantara-stham. Pan usytuowany jest w tym wszechświecie jako Garbhodakaśayi Visnu i Ksirodakaśayi Visnu. Usytuowany jest On również w każdym atomie. Zgodnie ze stwierdzeniem wedyjskim: iśavasyam idam sarvam. Najwyższy Pan usytuowany jest wszędzie, a każde miejsce Jego siedziby jest Jego świątynią. Nawet z oddalonego miejsca ofiarowujemy szacunek świątyni i podobnie, szacunek należy ofiarowywać też wszystkim żywym istotom. Nie jest to to samo, co teoria, która zakłada, że wszystko jest Bogiem. Wszystko ma związek z Bogiem, ponieważ Bóg usytuowany jest wszędzie. Nie powinniśmy robić szczególnej różnicy pomiędzy biednym a bogatym, tak jak robią to głupi czciciele daridra-narayana. Narayana obecny jest w bogaczu, jak również i w biedaku. Nie należy myśleć, że Narayana usytuowany jest jedynie pomiędzy biednymi. Jest On wszędzie. Zaawansowany bhakta ofiarowuje szacunek wszystkim – nawet psom i kotom.
vidya-vinaya-sampanne
brahmane gavi hastini
śuni caiva śva-pake ca
panditah sama-darśinah
"Pokorny mędrzec, dzięki cnocie prawdziwej wiedzy, widzi jednakowo uczonego i łagodnego bramina, krowę, słonia, psa i osobę żywiącą się psim mięsem [człowieka wykluczonego z kasty]." (Bg. 5.18) Nie należy błędnie rozumieć, że ta sama-darśinah, jednakowa wizja, oznacza, że jednostka jest taka sama jak Najwyższy Pan. Zawsze są one odmienne. Każda indywidualna osoba różni się od Najwyższego Pana. Błędem jest równanie indywidualnej żywej istoty z Najwyższym Panem powołując się na vivikta-drk, sama-drk. Pan zawsze zajmuje wzniosłą pozycję, mimo iż zgadza się mieszkać wszędzie. Śrila Madhvacarya, cytując Padma Puranę, mówi: vivikta-drsti-jivanam dhisnyataya parameśvarasya bheda-drstih. "Kto posiada czyste spojrzenie i wolny jest od zazdrości, może zobaczyć, że Najwyższy Pan jest oddzielony od wszystkich żywych istot, mimo iż usytuowany jest w każdej z nich." Madhvacarya dalej przytacza cytat z Padma Purany:
upapadayet paratmanam
jivebhyo yah pade pade
bhedenaiva na caitasmat priyo
visnos tu kaścana
"Kto widzi, że żywa istota i Najwyższy Pan są zawsze odmienni, jest bardzo drogi Panu." Padma Purana mówi również, yo hareś caiva jivanam bheda-vakta hareh priyah: "Kto naucza, że żywe istoty oddzielne są od Najwyższego Pana, jest bardzo drogi Panu Visnu."
05.05.27 Znaczenie: W Narada-pancaratra zostało powiedziane:
sarvopadhi-vinirmuktam
tat-paratvena nirmalam
hrsikena hrsikeśa- sevanam
bhaktir ucyate
Taka jest konkluzja bhakti. Przez cały czas Pan Rsabhadeva podkreślał wagę służby oddania, a teraz w konkluzji stwierdza, że w służbę dla Pana należy zaangażować wszystkie zmysły. Jest 5 zmysłów zdobywania wiedzy i 5 zmysłów działania. Tych 10 zmysłów i umysł należy w pełni zaangażować w służbę dla Pana. Kto nie angażuje ich w ten sposób, nie może wydobyć się ze szponów mayi.
05.05.28 Znaczenie: Instrukcje, jakich Pan Rsabhadeva udzielił Swoim synom, w rzeczywistości nie były przeznaczone dla nich, gdyż oni byli już wykształceni i wysoce zaawansowani w wiedzy. Raczej, instrukcje te przeznaczone były dla sannyasinów, którzy pragną zostać zaawansowanymi bhaktami. Sannyasini znajdujący się na ścieżce służby oddania muszą przestrzegać instrukcji Pana Rsabhadevy. Pan Rsabhadeva wycofał się z życia rodzinnego i żył jak szaleniec, nawet podczas pobytu z rodziną.
05.05.29 Znaczenie: Słowo avadhuta odnosi się do tego, kto nie dba o społeczne umowy, szczególnie varnaśrama-dharmę. Jednakże osoba taka może być w pełni usytuowana w sobie i zadowolona z Najwyższej Osoby Boga, o której medytuje. Innymi słowy, osoba, która pokonała regulujące zasady varnaśrama-dharmy, nazywana jest avadhutą. Osoba taka wyzwoliła się już ze szponów mayi i żyje całkowicie oddzielnie i niezależnie.
05.05.30 Znaczenie: Narottama dasa Thakura mówi: deha-smrti nahi yara, samsara bandhana kahan tara. Kto w pełni realizuje, że materialne ciało i świat są tymczasowe, tego nie niepokoją cierpienia i przyjemności tego ciała. Tak jak Śri Krsna mówi w Bhagavad-gicie (2.14):
matra-sparśas tu kaunteya
śitosna-sukha-duhkha-dah
agamapayino
'nityas tamas titiksasva bharata
"O synu Kunti, okresowe pojawianie się szczęścia i niedoli i ich zanikanie we właściwym czasie jest jak nadchodzenie i przemijanie zimowych i letnich pór roku. Wynikają one z percepcji zmysłowej, o potomku Bharaty i należy nauczyć się znosić je bez niepokoju."
Jeżeli chodzi o Rsabhadevę, zostało to już wytłumaczone: idam śariram mama durvibhavyam. Nie posiadał On w ogóle materialnego ciała i dlatego tolerował wszystkie kłopoty jakie przysparzały Mu złe elementy społeczeństwa. Zatem był w stanie tolerować to, że ludzie obrzucali Go kamieniami i bili Go. Ciało Jego było transcendentalne i tym samym nie odczuwało żadnego bólu. Był On zawsze usytuowany w Swoim duchowym szczęściu. Jak zostało powiedziane w Bhagavad-gicie (18.61):
iśvarah sarva-bhutanam
hrd-deśe 'rjuna tisthati
bhramayan sarva-bhutani
yantrarudhani mayaya
"Najwyższy Pan przebywa w każdym sercu, O Arjuno i On kieruje wędrówkami żywych istot, które usadowione są jak gdyby na maszynie zrobionej z energii materialnej."
Ponieważ Pan przebywa w każdym sercu, znajduje się On również w sercu świń i psów. Nie należy myśleć, że ponieważ świnie i psy w swoich materialnych ciałach żyją w brudnych miejscach, to Najwyższa Osoba Boga w Swojej cesze Paramatmy również zamieszkuje brudne miejsca. Na Pana Rsabhadevę nie wywierało żadnego wpływu to, że poniewierały Nim złe elementy tego świata. Zatem zostało tutaj powiedziane, sva-mahima-avasthanena: "Usytuowany był w Swojej własnej chwale." Nigdy nie smucił Go fakt, że był obrażany na tak wiele opisanych powyżej sposobów.
05.05.31 Znaczenie: Mimo iż ciało Pana Rsabhadevy było bardzo zaniedbane, Jego transcendentalne cechy były tak atrakcyjne, że przyciągały nawet zamężne kobiety. Połączenie Jego piękna z brudem sprawiało wrażenie, że jego ciało nawiedzone zostało przez ducha.
05.05.32 Znaczenie: Odpowiednio do przeznaczenia, wszyscy odbierają przyznane im szczęście i nieszczęście, mimo iż można pozostawać w jednym miejscu. Taki jest werdykt śastr. Kiedy ktoś jest usytuowany na pozycji duchowej, może pozostawać w jednym miejscu, a dzięki aranżacji najwyższego kontrolera będą mu dostarczone wszystkie życiowe potrzeby. Kto nie naucza, ten nie musi podróżować dookoła świata. Można pozostać w jednym miejscu i wykonywać służbę oddania zgodnie z czasem i okolicznościami. Kiedy Rsabhadeva ujrzał, że podróżując dookoła świata jest jedynie niepokojony, postanowił położyć się w jednym miejscu, niczym pyton. Zatem jadł, pił, oddawał kał i mocz i smarował się tym, tak aby ludzie Go nie niepokoili.
05.05.33 Znaczenie: Z wersetu tego możemy przyjąć, że Pan Rsabhadeva był transcendentalnie pełen szczęścia. Odchody jego i mocz posiadały aromat, czym całkowicie różniły się od materialnych odchodów i moczu. Nawet w świecie materialnym przyjmuje się, że odchody krowy są oczyszczające i antyseptyczne. Można przechowywać stosy nawozu krowiego w jednym miejscu, lecz nie wytworzy on przykrego zapachu, który mógłby komukolwiek przeszkadzać. Możemy przyjąć za pewnik, że w świecie duchowym kał i mocz również posiadają przyjemny zapach. Zaiste, cała atmosfera była bardzo przyjemna dzięki odchodom i moczowi Pana Rsabhadevy.
05.05.34 Znaczenie: Będąc Najwyższa Osoba Boga, pan Rsabhadeva posiadał transcendentalne, duchowe ciało. Ponieważ nie mogli docenić Jego zachowania i praktyki yogi mistycznej, zaczęli Go niepokoić. Aby ich oszukać, zachowywał się On niczym kruki, krowy i jelenie.
05.05.35 Znaczenie: W Caitanya-caritamrta (Madhya, 19.149) jest powiedziane:
krsna-bhakta --- niskama, ataeva 'śanta'
bhukti-mukti-siddhi-kami --- sakali 'aśanta'
Słowo śanta oznacza "całkowicie spokojny". Kto nie posiada spełnionych wszystkich pragnień, ten nie może być spokojny. Wszyscy starają się spełnić swoje aspiracje i pragnienia, bez względu na to, czy są one materialne czy duchowe. Ci, którzy znajdują się w świecie materialnym, są aśanta (pozbawieni spokoju), ponieważ mają tak wiele pragnień do spełnienia. Jednakże czysty bhakta pozbawiony jest pragnień. Anyabhilasita-śunya: czysty bhakta jest całkowicie wolny od wszelkiego rodzaju materialnych pragnień. Z drugiej strony, karmici pełni są pragnień, ponieważ próbują cieszyć się zadowalaniem zmysłów. Nie osiągają spokoju ani w tym życiu, ani w następnym; w przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości. Podobnie, jnani zawsze pragną wyzwolenia i próbują osiągnąć jedność z Najwyższym. Yogini pragną osiągnąć wiele siddhi (sił) – anima, laghima, prapti itd. Jednakże, bhakta nie interesuje się takimi rzeczami, ponieważ w pełni polega na łasce Krsny. Krsna jest yogeśvarą, posiada wszystkie siły mistyczne (siddhi) i jest On atmarama, w pełni zadowolony. W wersecie tym opisane są yoga-siddhi. Można latać w przestrzeni kosmicznej bez pomocy urządzeń mechanicznych i można podróżować z prędkością umysłu. Oznacza to, że kiedykolwiek yogin zapragnie udać się dokądkolwiek w tym wszechświecie lub nawet ponad tym wszechświatem, może to natychmiast zrobić. Nie można oszacować prędkości umysłu, ponieważ w ciągu sekundy umysł może oddalić się o wiele milionów mil. Czasami, kiedy ciała yoginów pracują właściwie, mogą oni wkroczyć w ciała innych ludzi i działać tak, jak pragną. Kiedy ciało starzeje się, doskonały yogin może znaleźć młode, sprawne ciało. Porzucając stare, yogin może wejść w młode ciało i działać według swoich pragnień. Będąc pełną ekspansją Pana Vasudevy, Pan Rsabhadeva posiadał wszystkie siły yogi mistycznej. Był On jednak usatysfakcjonowany Swoją miłością w oddaniu dla Krsny, którą okazał ekstatycznymi symptomami, takimi jak płacz, śmiech i drżenie.
W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do 5-go Rozdziału 5-go
Canto Śrimad-Bhagavatam, zatytułowanego
"Nauki Pana Rsabhadevy do Swoich synów".