Opisując charakter Maharajy Priyavraty i jego potomków, Śukadeva Gosvami również opisał górę Meru i system planetarny znany jako Bhu-mandala. Bhu-mandala jest niczym kwiat lotosu, a jej siedem wysp porównywanych jest do baldaszku lotosu. W środku tego baldaszku jest miejsce zwane Jambudvipą. W Jambudvipie jest góra zwana Sumeru, zrobiona z litego złota. Wysokość tej góry wynosi 84 000 yojanów, spośród których 16 000 yojanów znajduje się poniżej ziemi. Jej szerokość wynosi 32 000 yojanów u szczytu i 16 000 yojanów u podstawy. (Jedna yojana równa się w przybliżeniu 8 milom.) Król gór, Sumeru jest podpora planety Ziemi.
Po południowej stronie ziemi znanej jako Ilavrta-varsa znajdują się góry znane jako Himavan, Hemakuta i Nisadha, a na północy są góry Nila, Śveta i Śrnga. Podobnie, po wschodniej i zachodniej stronie są dwie wielkie góry: Malyavan i Gandhamadana. Górę Meru otaczają cztery góry: Mandara, Merumandara, Suparśva i Kumuda, z których każda jest długa na 10 000 yojanów i ma 10 000 yojanów wysokości. Na tych czterech górach rosną drzewa o wysokości 1 100 yojanów: drzewo mangowe, różowa jabłoń, drzewo kadamba i figowiec. Są również jeziora pełne mleka, miodu, soku z trzciny cukrowej i czystej wody. Jeziora te mogą spełniać wszelkie pragnienia. Są tam również ogrody zwane Nandana, Caitraratha, Vaibhrajaka i Sarvatobhadra. Na stoku góry Suparśva znajduje się drzewo kadamba, z którego szpar wypływają strumienie miodu, a na górze Kumuda jest drzewo figowe zwane Śatavalśa, z którego korzeni wypływają rzeki zawierające mleko, jogurt i wiele innych pożądanych rzeczy. Górę Sumeru otacza – niczym pręciki baldaszku lotosu – 20 pasm górskich, takich jak Kuranga, Kurara, Kusumbha, Vaikanka i Trikuta. Na wschód od Sumeru znajdują się góry Jathara i Devakuta, na zachód – Pavana i Pariyatra, na południe – Kailasa i Karavira, a na północ – Triśrnga i Makara. Te 8 gór ma około 18 000 yojanów długości, 2 000 yojanów szerokości i 2 000 yojanów wysokości. Na szczycie góry Sumeru jest Brahmapuri", siedziba Pana Brahmy. Każda z czterech stron tego miasta ma 10 000 yojanów długości. Brahmapuri otaczają miasta króla Indry i siedmiu innych półbogów. Wielkość tych miast wynosi ¼ rozmiaru Brahmapuri.
05.16.01 Znaczenie: Werset ten oznajmia, że system planetarny znany jako Bhu-mandala rozciąga się do granic blasku słonecznego. Według współczesnej nauki, blask słoneczny dociera do Ziemi z odległości 93 000 000 mil. Jeśli będziemy liczyli zgodnie z tą współczesną informacją, można uznać, że promień Bhu-mandali wynosi 93 000 000 mil. W Gayatri mantrze intonujemy om bhur-bhuvah svah. Słowo bhur odnosi się do Bhu-mandali. Tat savitur varenyam: blask słoneczny rozprzestrzenia się po całej Bhu-mandali. Dlatego słońce jest godne czci. Gwiazdy, które są znane jako naksatra, nie są różnymi słońcami, jak przypuszczają współcześni astronomowie. Z Bhagavad-gity (10.21) dowiadujemy się, że gwiazdy są podobne do księżyca (naksatranam aham śaśi). Gwiazdy, tak jak księżyc, odbijają światło słoneczne. Możemy zrozumieć, że niebo z jego różnymi planetami było studiowane na długo przed skompilowaniem Śrimad-Bhagavatam. Śukadeva Gosvami wyjaśnił położenie planet, a to wskazuje na to, że informacje te były znane na długo, długo przed tym, zanim Śukadeva Gosvami zrelacjonował je Maharajy Pariksitowi. Położenie różnych systemów planetarnych nie było nieznane mędrcom z czasów wedyjskich.
05.16.03 Znaczenie: Śukadeva Gosvami, mistrz duchowy Maharajy Pariksita, już poradził mu, aby myślał o kosmicznej formie Pana i dlatego – stosując się do rady swego mistrza duchowego – bezustannie myślał on o tej formie. Forma kosmiczna jest z pewnością materialna, ale ponieważ wszystko jest ekspansją energii Najwyższej Osoby Boga, ostatecznie nic nie jest materialne. Dlatego umysł Maharajy Pariksita był przesycony świadomością duchową. Śrila Rupa Gosvami oznajmił:
prapancikataya buddhya
hari-sambandhi-vastunah
mumuksubhih parityago
vairagyam phalgu kathyate
Wszystko ma związek z Najwyższą Osobą Boga, nawet rzeczy materialne. Dlatego wszystko należy zaangażować w służbę dla Pana. Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura tłumaczy ten werset jak następuje:
hari-sevaya yaha haya anukula
visaya baliya tahara tyage haya bhula
"Nie należy porzucać niczego, co jest związane z Najwyższą Osobą Boga, uważając to za materialne czy sprawiające przyjemność zmysłom materialnym." Nawet zmysły są duchowe, kiedy zostaną oczyszczone. Kiedy Maharaja Pariksit myślał o kosmicznej formie Pana, jego umysł z pewnością znajdował się na platformie transcendentalnej. Dlatego, chociaż mógł nie mięć żadnego powodu, aby pragnąć szczegółowych informacji o wszechświecie, myślał o nim w związku z Najwyższym Panem i dlatego taka geograficzna wiedza nie była materialna, lecz transcendentalna. Gdzie indziej w Bhagavad-gita (1.5.20) Narada Muni powiedział, idam hi viśvam bhagavan ivetarah: Najwyższą Osobą Boga jest również cały wszechświat, mimo iż zdaje się być odmiennym od Niego. Dlatego, chociaż Pariksit Maharaja nie potrzebował geograficznej wiedzy o wszechświecie, wiedza ta również była duchowa i transcendentalna, ponieważ myślał o całym wszechświecie jako ekspansji energii Pana.
Podczas nauczania my również mamy do czynienia z tak dużą własnością i pieniędzmi i tak wieloma sprzedawanymi i kupowanymi książkami, ale ponieważ czynności te są związane z ruchem świadomości Krsny, nie powinny być uważane za materialne. Jeśli ktoś jest zaabsorbowany myślami o kierowaniu tymi sprawami, nie znaczy to, że jest on poza świadomością Krsny. Jeśli ktoś ściśle przestrzega zasad intonowania 16 rund maha-mantry każdego dnia, jego stosunki z tym materialnym światem mające na celu szerzenie ruchu świadomości Krsny nie są różne od duchowej kultywacji świadomości Krsny.
05.16.04 Znaczenie: Ten materialny świat jest ¼ stworzenia Najwyższej Osoby Boga, jednakże jest nieograniczony i nikt nie jest w stanie go poznać czy opisać, nawet gdyby żył tak długo jak Brahma, tj. wiele milionów lat. Współcześni naukowcy i astronomowie usiłują wyjaśnić sytuację kosmiczną i bezmiar przestrzeni i niektórzy z nich wierzą, że wszystkie migoczące gwiazdy są różnymi słońcami. Z Bhagavad-gity jednakże dowiadujemy się, że wszystkie te gwiazdy (naksatry) podobne są do księżyca w tym, że odbijają światło słoneczne. Nie są one ciałami niebieskimi świecącymi niezależnie. Zostało wyjaśnione, że Bhuloka jest tą częścią przestrzeni kosmicznej, poprzez którą rozchodzi się światło i ciepło słoneczne. Dlatego w naturalny sposób można wnioskować, że ten wszechświat rozciąga się w przestrzeni tak daleko, jak sięga nasz wzrok i obejmuje świecące gwiazdy. Śukadeva Gosvami zauważył, że podanie wszystkich szczegółów tego rozległego materialnego wszechświata byłoby rzeczą niemożliwą, niemniej jednak chciał przekazać królowi tyle wiedzy, ile sam otrzymał poprzez system parampara. Powinniśmy wyciągnąć z tego wniosek, że tak jak niemożliwością jest zrozumienie materialnych ekspansji Najwyższej Osoby Boga, tak z pewnością nie jest możliwe oszacowanie rozległości świata duchowego. Potwierdza to Brahma-samhita (5.33):
advaitam acyutam anadim ananta-rupam
adyam purana-purusam nava-yauvanam ca
Nikt nie jest w stanie oszacować granic ekspansji Govindy, Najwyższej Osoby Boga, nawet osoba tak doskonała jak Brahma, więc co dopiero mówić o maleńkich naukowcach, którzy mają niedoskonałe zmysły i instrumenty, i którzy nie są w stanie udzielić nam informacji nawet o tym jednym wszechświecie. Dlatego powinniśmy zadowolić się informacjami czerpanymi ze źródeł wedyjskich, przekazanymi przez autorytety, takie jak Śukadeva Gosvami.
05.16.06 Znaczenie: Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura podaje następujący cytat z Vayu Purany, który opisuje położenie różnych gór, począwszy od Himalajów.
dhanurvat samsthite jneye
dve varse daksinottare. dirghani
tatra catvari caturasram ilavrtam iti daksinottare bharatottara-kuru-varse catvari
kimpurusa-harivarsa-ramyaka-hiranmayani varsani nila-nisadhayos tiraścinibhuya
samudra-pravistayoh samlagnatvam angikrtya bhadraśva-ketumalayor api
dhanur-akrtitvam. atas tayor dairghyata eva madhye sankucitatvena
nava-sahasrayamatvam. il-avrtasya tu meroh sakaśat catur-diksu
nava-sahasrayamatvam sambhavet vastutas tv ilavrta-bhadraśva-ketumalanam
catus-trimśat-sahasrayamatvam jneyam.
05.16.08 Znaczenie: W związku z tym Madhvacarya cytuje następujące wersety z Brahmanda Purany:
yatha bhagavate tuktam
bhauvanam kośa-laksanam
tasyavirodhato
yojyam anya-granthantare sthitam
mandode puranam
caiva vyatyasam ksira-sagare
rahu-soma-ravinam ca mandalad dvi-gunoktitam
vinaiva sarvam unneyam
yojanabhedato 'tra tu
Z wersetów tych wynika, że oprócz słońca i księżyca znajduje się niewidoczna planeta zwana Rahu. Ruchy Rahu powodują zarówno zaćmienia słońca, jak i księżyca. Przypuszczamy, że współczesne ekspedycje kierujące się na księżyc, przez pomyłkę udają się na Rahu.
05.16.10 Znaczenie: Jest tak wiele gór, nawet na tej planecie Ziemi. Nie sądzimy, aby rzeczywiście zmierzono rozmiary wszystkich. Jadąc przez górzyste tereny z Meksyku do Karakas, widzieliśmy tak wiele gór, że wątpimy, że ich wysokość, długość i szerokość zostały właściwie zmierzone. Dlatego, jak Śukadeva Gosvami wskazuje w Śrimad-Bhagavatam, nie powinniśmy próbować oszacować większych terenów górskich wszechświata jedynie za pomocą naszych kalkulacji. Śukadeva Gosvami oznajmił już, że obliczenia takie byłyby rzeczą niezmiernie trudną, nawet gdybyśmy żyli tak długo jak Brahma. Powinniśmy zadowolić się oznajmieniami autorytetów takich jak Śukadeva Gosvami i docenić to, w jaki sposób ta cała manifestacja kosmiczna powstała poprzez zewnętrzną energię Najwyższej osoby Boga. Wymiary podane tutaj, takie jak 10 000 yojanów czy 100 000 yojanów, powinniśmy uważać za poprawne, ponieważ podał je Śukadeva Gosvami. Za pomocą naszej eksperymentalnej wiedzy nie jesteśmy w stanie sprawdzić twierdzeń Śrimad-Bhagavatam, ani podać dowodów zbijających je. Powinniśmy po prostu słuchać tych stwierdzeń autorytetów. Korzyść osiągniemy wówczas, jeśli docenimy rozległą energię Najwyższej Osoby Boga.
05.16.16 Znaczenie: O drzewie tym wspominają również wielcy mędrcy w Vayu Puranie:
aratninam śatany astav
eka-sasty-adhikani ca
phala-pramanam akhyatam
rsibhis tattva-darśibhir
05.16.19 Znaczenie: Możemy jedynie wyobrazić sobie, ile soku musi zawierać owoc, który jest wielkości słonia, ale ma bardzo małe nasionko. Więc jest to naturalne, że sok z rozbitych owoców jambu tworzy wodospady i zatapia całą ziemię Ilavrty. Jak zostanie to wytłumaczone w następnych wersetach, sok ten produkuje ogromne ilości złota.
05.16.20-21 Znaczenie: Ze zrządzenia Najwyższej Osoby Boga, rzeki na niektórych planetach produkują na swych brzegach złoto. Biednych mieszkańców tej Ziemi – z powodu ich niekompletnej wiedzy – urzeka tzw. bhagavan, który może wyprodukować niewielką ilość złota. Jednakże wiadomo, że na wyższym systemie planetarnym w tym materialnym świecie, błoto z brzegów Jambu-nadi miesza się z sokiem jambu i kiedy oddziaływuje na nie blask słoneczny w powietrzu, automatycznie produkuje ogromne ilości złota. Wskutek tego tamtejsi mężczyźni i kobiety udekorowani są wszelkiego rodzaju złotymi ornamentami i wyglądają bardzo pięknie. Na nieszczęście, na Ziemi jest taki niedostatek złota, że systemy rządowe tego świata starają się trzymać je w rezerwie, a emitują walutę papierową. Ponieważ waluta ta nie ma poparcia w złocie, papier, który rozchodzi się jako pieniądze jest bezwartościowy, a mimo to ludzie tej Ziemi są bardzo dumni z materialnego postępu. W obecnych czasach dziewczęta i kobiety mają ozdoby z plastyku zamiast złota i zamiast naczyń złotych używa się plastykowych, jednakże ludzie są bardzo dumni ze swego materialnego bogactwa. Dlatego ludzie tego wieku zostali opisani jako mandah sumanda-matayo manda-bhagya hy upadrutah (Bhag. 1.1.10). Innymi słowy są niezwykle źli i są powolni, jeśli chodzi o zrozumienie bogactwa Najwyższej Osoby Boga. Zostali opisani jako sumanda-matayah, ponieważ ich koncepcje są tak ułomne, że przyjmują za Boga oszusta, który produkuje odrobinę złota. Ponieważ nie posiadają złota, są w rzeczywistości ubodzy i dlatego są uważani za nieszczęśliwych.
Czasami ci nieszczęśliwi ludzie pragną wznieść się na planety niebiańskie, aby osiągnąć szczęśliwe pozycje, jak opisuje ten werset. Jednakże czyści bhaktowie Pana w ogóle nie są zainteresowani takim bogactwem. W istocie, bhaktowie czasami porównują kolor złota do koloru jasnozłotych odchodów. Śri Caitanya Mahaprabhu poinstruował bhaktów, aby nie dali się zwieść złotym ornamentom i pięknie dekorowanym kobietom. Na dhanam na janam na sundarim: bhaktę nie powinno pociągać złoto, piękne kobiety czy prestiż z powodu posiadania wielu zwolenników. Dlatego Śri Caitanya Mahaprabhu modlił się poufnie, mama janmani janmaniśvare bhavatad bhaktir ahaituki tvayi: "Mój Panie, pobłogosław Mnie Swą służba oddania. Nie pragnę niczego innego." Bhakta może modlić się o wyzwolenie z tego materialnego świata. To jest jego jedyną aspiracją.
ayi nanda-tanuja kinkaram
patitam mam visame bhavambudhau
krpaya tava pada-pankaja-
sthita-dhuli-sadrśam vicintaya
Pokorny bhakta jedynie modli się do Pana, "Łaskawie wydobądź mnie z tego materialnego świata, który jest pełen wszelkiego rodzaju materialnych bogactw i udziel mi schronienia u Swoich lotosowych stóp."
Śrila Narottama dasa Thakura modli się:
ha ha prabhu nanda-suta,
vrsabhanu-suta-yuta,
karuna karaha ei-bara
narottama-dasa kaya, na
theliha ranga-paya,
toma vine ke ache amara
"O mój Panie, o synu Nandy Maharajy, teraz stoisz przede mną ze Swoją ukochaną, córką Vrsabhanu, Śrimati Radharani. Łaskawie przyjmij mnie jako pył u Swoich lotosowych stóp. Proszę, nie odrzucaj mnie, gdyż nie mam innego schronienia."
Podobnie, Prabodhananda Sarasvati dowodzi, że pozycja półbogów – dekorowanych złotymi koronami i innymi ornamentami – nie jest lepsza od fantasmagorii (tri-daśa-pur akaśa-puspayate). Bhaktę nigdy nie nęcą takie bogactwa. Po prostu pragnie stać się pyłem u lotosowych stóp Pana.
05.16.22 Znaczenie: Vyamą zwana jest odległość pomiędzy obiema dłońmi, kiedy rozpościeramy ramiona. To równa się około ośmiu stopom. Zatem każda z tych rzek miała około 40 stóp szerokości, a w sumie około 200 stóp.
05.16.24 Znaczenie: Dobrobyt ludzkości nie zależy od demonicznej cywilizacji, która nie ma żadnej kultury ani wiedzy, ale jedynie ogromne drapacze chmur i ogromne samochody zawsze pędzące po drogach. Rzeczy produkowane przez naturę są zupełnie wystarczające. Kiedy w obfitych ilościach występuje mleko, jogurt, miód, zboża jadalne, ghee, melasa, dhoti, sari, pościel, miejsca do siedzenia i ornamenty, obywatele są naprawdę bogaci. Wszystkie te rzeczy można wyprodukować – i nie będzie żadnego niedostatku – kiedy dostateczna ilość wody z rzeki zalewa ziemię. Jednakże to wszystko zależy od spełniania ofiar, jak opisuje to literatura wedyjska.
annad bhavanti
bhutani parjanyad anna-sambhavah
yajnad bhavati
parjanyo yajnah karma-samudbhavah
"Wszystkie żyjące ciała utrzymują się przy życiu spożywając ziarno, ziarno z deszczu powstaje, deszcz ze spełnienia yajni [ofiary], a yajna z pełnienia nakazanych obowiązków.” Zalecenia te podane są w Bhagavad-gicie (3.14). jeśli ludzie będą przestrzegać tych zasad w pełnej świadomości Krsny, w społeczeństwie ludzkim zapanuje dobrobyt i ludzie będą szczęśliwi zarówno w tym życiu, jak i następnym.
05.16.25 Znaczenie: Werset ten napomyka o doskonałości ludzkiego społeczeństwa nawet w tym materialnym świecie. Pełne niedoli warunki tego materialnego świata mogą zostać naprawione dzięki wystarczającemu zaopatrzeniu w mleko, jogurt, miód, ghee, melasę, zboża jadalne, ornamenty, pościel, miejsca do siedzenia itd. Na tym polega ludzka cywilizacja. Zboża jadalne można obficie produkować dzięki przedsiębiorstwom rolniczym, a obfite ilości mleka, jogurtu i ghee można otrzymywać poprzez ochronę krów. Jeśli chronione są lasy, można mieć pod dostatkiem miodu. Na nieszczęście, we współczesnej cywilizacji ludzie nagminnie zabijają krowy, które są źródłem jogurtu, mleka i ghee, wycinają wszystkie drzewa, które dostarczają miodu i zamiast zajmować się rolnictwem otwierają fabryki, aby produkować nakrętki, sworznie, samochody i wino. Jak więc ludzie mogą być szczęśliwi? Muszą cierpieć od wszelkich niedoli materializmu. Ciała ich pokrywają się zmarszczkami i stopniowo marnieją, aż staną się prawie jak karły, a z powodu nieczystego potu na skutek jedzenia różnego rodzaju ohydnych rzeczy, ich ciała wydzielają nieprzyjemny zapach. To nie jest cywilizacja ludzka. Jeśli ludzie rzeczywiście chcą szczęścia w tym życiu i pragną przygotować się na najlepsze w następnym, muszą przyjąć cywilizację wedyjską. W cywilizacji wedyjskiej w pełni zaspokajane są wszystkie potrzeby wspomniane powyżej.
05.16.29 Znaczenie: Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura potwierdza, że miasta Pana Brahmy i ośmiu podległych władców systemów planetarnych, począwszy od Indry, są wzmiankowane w innych Puranach.
merau nava-purani
syur manovaty amaravati
tejovati samyamani tatha
krsnangana para
śraddhavati gandhavati tatha
canya mahodaya
yaśovati ca brahmendra
bahyadinam yatha-kramam
Miasto Brahmy zwane jest Manovati, a miasta jego asystentów – takich jak Indra i Agni – są zwane jako Amaravati, Tejovati, Samyamani, Krsnangana, Śraddhavati, Gandhavati, Mahodaya i Yaśovati. Brahmapuri jest usytuowane w środku, a pozostałe 8 puri otaczają go z każdej strony.
W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do 16-go Rozdziału 5-go
Canto Śrimad-Bhagavatam, zatytułowanego
"Opis Jambudvipy."