Rozdział ten opisuje w jaki sposób król Priyavrata cieszył się przepychem życia królewskiego, a następnie odzyskał pełnię wiedzy. Król Priyavrata nie był przywiązany do materialnego bogactwa, a później przywiązał się do swego królestwa. Lecz w końcu na nowo pozbył się przywiązania do materialnych radości i w ten sposób osiągnął wyzwolenie. Usłyszawszy o tym Pariksit, zdziwił się, gdyż nie był w stanie wyobrazić sobie w jaki sposób bhakta, nieprzywiązany do materialnego zadowalania zmysłów, mógł przywiązać się do niego. I tak zadziwiony, zapytał o to Śukadevę Gosvamiego.
Odpowiadając na pytanie króla, Śukadeva Gosvami powiedział, że służba oddania, będąc transcendentalną, nie może zostać wypaczona, bez względu na materialne wpływy. Priyavrata otrzymał transcendentalną wiedzę za pośrednictwem instrukcji Narady i dlatego nie chciał rozpoczynać życia, w którym miałby cieszyć się materialnymi przyjemnościami w swoim królestwie. Jednakże poproszony przez takich wyższych półbogów, jak Pan Brahma i Pan Indra, król niebios, przyjął królestwo.
Wszystko znajduje się pod kontrolą Najwyższej Osoby Boga, najwyższego kontrolera i wszyscy muszą działać odpowiednio do tego. Tak jak kontroluje się byka, przywiązanym do jego nosa powrozem, tak wszystkie uwarunkowane dusze zmuszone są do działania pod wpływem sił natury. Dlatego też cywilizowany człowiek działa zgodnie z instrukcjami varny i aśramu. Nawet w życiu materialistycznym nikt nie jest wolny w działaniu. Wszyscy są zmuszeni do przyjęcia określonego typu ciała, jaki Najwyższy Pan przeznacza im wraz różnym rodzajem szczęścia i nieszczęścia. Dlatego też, jeżeli ktoś sztucznie opuszcza dom i udaje się do lasu, ponownie przywiązuje się do materialistycznego życia. Życie rodzinne porównane jest do twierdzy dla praktykowania kontroli zmysłów. Kiedy ktoś kontroluje zmysły, może żyć w domu lub w lesie; nie ma różnicy.
Kiedy Maharaja Priyavrata, wypełniając instrukcje Pana Brahmy, przyjął królewski tron, jego ojciec, Manu, opuścił dom, udając się do lasu. Maharaja Priyavrata następnie poślubił Barhismati, córkę Viśvakarmy. W łonie Barhismati spłodził 10 synów o imionach: Agnidhra, Idhmajihva, Yajnabahu, Mahavira, Hiranyareta, Ghrtaprstha, Savana, Medhatithi, Vitihotra i Kavi. Miał również jedną córkę – Urjasvati. Maharaja Priyavrata żył z żoną i rodziną przez wiele tysięcy lat. Ślady wytłoczone przez obręcze kół jego powozu stworzyły 7 oceanów i 7 wysp. Spośród 10 synów Priyavraty, trzech: Kavi, Mahavira i Savana przyjęło sannyasę, czwarty porządek życia, a pozostałych siedmiu zarządzało siedmioma wyspami. Maharaja Priyavrata miał również druga żonę, z którą miał trzech synów: Uttamę, Raivatę i Tamasę, którzy wznieśli się do pozycji Manu. Następnie Śukadeva Gosvami opisał jak Maharaja Priyavrata osiągnął wyzwolenie.
05.01.01 Znaczenie: W czwartym Canto, Śrila Śukadeva Gosvami wyjaśnił, że Narada Muni doskonale poinstruował króla Priyavratę o misji ludzkiego życia. Misją tą jest zrealizowanie własnej jaźni, a następnie stopniowy powrót do domu, z powrotem do Boga. Ponieważ Narada Muni udzielił królowi dokładnych instrukcji na ten temat, dlaczego podjął on na nowo życie rodzinne, które jest główną przyczyną materialnej niewoli? Maharaja Pariksit, był wielce zadziwiony, że król Priyavrata pozostał w życiu rodzinnym, mimo iż był nie tylko samozrealizowaną duszą, ale również pierwszej klasy bhaktą Pana. W rzeczywistości bhaktę nie pociąga życie rodzinne, ale o dziwo, król Priyavrata cieszył się nim w wielkim stopniu. Można się sprzeczać, "Cóż jest złego w radościach życia rodzinnego?" Odpowiedź brzmi, że w życiu rodzinnym związują nas rezultaty czynności karmicznych Esencją życia rodzinnego jest zadowalanie zmysłów i dopóki czyjś umysł zaabsorbowany jest ciężka pracą dla przyjemności zmysłowej, dopóty taka osoba jest związana reakcjami czynności dla korzyści. Największą klęską w ludzkim życiu jest niewiedza o samorealizacji. Szczególnym przeznaczeniem ludzkiej formy życia jest wydostanie się z niewoli czynności dla korzyści. Jednakże jak długo ktoś nie pamięta o misji swojego życia i działa jak zwykły zwierzak – je, śpi, łączy się w pary i broni – tak długo musi pozostać w uwarunkowanym życiu materialnej egzystencji. Takie życie nazywane jest svarupa-vismrti, czyli zapomnieniem o swojej własnej konstytucjonalnej pozycji. Dlatego też w cywilizacji wedyjskiej na początku życia jest się kształconym jako brahmacarin. Brahmacarin musi praktykować wyrzeczenia i musi powstrzymać się od seksu. Osoba, która została całkowicie wyszkolona w zasadach brahmacaryi zazwyczaj nie zakłada rodziny. Jest wówczas nazywana naisthika-brahmacarinem, co wskazuje, że praktykuje całkowity celibat. Dlatego też król Pariksit był zdziwiony tym, że wielki król Priyavrata założył rodzinę, mimo iż był wykształcony w zasadach naisthika-brahmacaryi.
W wersecie tym bardzo ważne są słowa bhagavata atmaramah. Bhagavata atmaramah nazywany jest ten, kto – tak jak Najwyższa Osoba Boga – jest zadowolony w sobie. Istnieją różne rodzaje zadowolenia. Karmitów zadowala praca przynosząca korzyści, jnanich – wtopienie się w blask Brahmana, a bhaktowie są zadowoleni, gdy służą Panu. Pan jest zadowolony w sobie, ponieważ posiada pełnię bogactwa, a ten, kto jest zadowolony służąc Mu, nazywany jest bhagavata atmaramah. Manusyanam sahasresu: spośród wielu tysięcy ludzi, jeden może dąży do wyzwolenia, a spośród tysięcy usiłujących osiągnąć wyzwolenie, może jeden wyzwala się od niepokojów materialnej egzystencji i osiąga stan samozadowolenia. Ale nawet to zadowolenie nie jest najwyższym zadowoleniem. Jnani, karmici i yogini mają pragnienia, lecz bhaktowie są wolni od pragnień. Najwyższym zadowoleniem, akama, czyli wolnością od pragnień, jest zadowolenie płynące ze służby dla Pana. Dlatego też Maharaja Pariksit zapytał: "W jaki sposób ten, kto był całkowicie zadowolony na wyższej platformie, mógł znaleźć zadowolenie w życiu rodzinnym?"
W wersecie tym ważne jest również słowo parabhavah. Zgubiony jest ten, kto zadowolony jest w życiu rodzinnym, ponieważ oznacza to, że taka osoba zapomniała o swoim związku z Najwyższym. Prahlada Maharaja opisuje jak wiążące jest takie życie. Atma-patam grham andha-kupam: życie rodzinne jest jak ciemna studnia. A tego, kto wpada do tej studni, nieuchronnie oczekuje śmierć duchowa. Następny werset opisuje w jaki sposób Maharaja Priyavrata, nawet żyjąc z rodziną, pozostał wyzwolonym paramahamsą.
05.01.02 Znaczenie: W Bhakti-rasamrta-sindhu powiedziane jest, że przez wypełnianie służby oddania można zrozumieć transcendentalną pozycję żywej istoty i Najwyższej Osoby Boga. Jedynie poprzez bhakti, a nie w żaden inny sposób, można zrozumieć Najwyższą Osobę Boga. Pan potwierdza to w Śrimad-Bhagavatam (11.14.21). Bhaktyaham ekaya grahyah: "Docenić Mnie może jedynie ten, kto pełni służbę oddania." Podobnie w Bhagavad-gicie (18.55) Pan Krsna mówi: bhaktya mam abhijanati: "Można Mnie zrozumieć po prostu przez pełnienie służby oddania." Dlatego też dla bhakty nie jest możliwe przywiązanie się do spraw rodzinnych, ponieważ zarówno on, jak i jego towarzysze są wyzwoleni. Wszyscy poszukują szczęścia, ananda, ale nie istnieje ono w tym materialnym świecie. Osiągnąć je można jedynie w służbie oddania. Nie można pogodzić ze sobą przywiązania do rodziny i służby oddania. Dlatego Maharaja Pariksit zdziwił się nieco, kiedy usłyszał, ze Maharaja Priyavrata był jednocześnie przywiązany do służby oddania i życia rodzinnego.
05.01.03 Znaczenie: Śrila Narottama dasa Thakura śpiewał: nitai pada-kamala, koti-candra suśitala, ye chayaya jagat judaya. Opisuje on tutaj, jak wspaniały i kojący jest cień lotosowych stóp Pana Nityanandy. W cieniu tym mogą znaleźć ulgę i zadowolenie wszyscy materialiści, którzy zawsze znajdują się w płonącym ogniu materialnych czynności. Różnicy między życiem rodzinnym a życiem dachowym może doświadczyć każdy, kto przeszedł udręki życia z rodziną. Kto przyjął schronienie lotosowych stóp Pana, tego nie pociągają czynności życia rodzinnego. Jak mówi Bhagavad-gita (2.59), param drstva nivartate: kto doświadczył wyższego smaku, ten porzuca niższe zaangażowania. Tak więc natychmiast traci przywiązanie do życia rodzinnego ten, kto przyjmuje schronienie lotosowych stóp Pana.
05.01.04 Znaczenie: Król Pariksit dziwił się, w jaki sposób osoba tak przywiązana do żony, dzieci i domu mogła stać się w pełni świadoma Krsny. Prahlada Maharaja powiedział:
matir na krsne paratah svato va
mitho 'bhipadyeta grhavratanam
Grhavrata, czyli osoba, która powzięła śluby wypełniania obowiązków rodzinnych, nie ma szans, by stać się w pełni świadoma Krsny. Jest to spowodowane tym, że większość grhavratów kieruje się zadowalaniem zmysłów i dlatego stopniowo upada w najciemniejsze regiony materialnej egzystencji (adanta-gobhir viśatam tamisram). Jak mogłyby one osiągnąć doskonałość w świadomości Krsny? Maharaja Pariksit poprosił Śukadevę Gosvamiego, aby rozwiał tę wielką wątpliwość.
05.01.05 Znaczenie: Śri Śukadeva Gosvami zaakceptował obie wypowiedzi króla: osoba, która zaawansowana jest w świadomości Krsny, nie może na nowo pogrążyć się w życiu materialistycznym, a ten, kto pochłonięty jest takim życiem, w żadnej fazie swojej egzystencji nie może przyjąć świadomości Krsny. Śukadeva Gosvami, mimo iż zaakceptował oba te stwierdzenia, sprecyzował je mówiąc, że osoba, która zaabsorbowała swój umysł chwałami Najwyższej Osoby Boga, może czasami napotkać trudności, ale pomimo tego nie porzuca swojej wzniosłej pozycji w służbie oddania.
Według Śrila Viśvanathy Cakravarti Thakury istnieją dwa rodzaje przeszkód w służbie oddania. Pierwszą są obrazy wobec lotosowych stóp Vaisnavy. Jest ona nazywana vaisnava-aparadha. Śri Caitanya Mahaprabhu ostrzegł Swoich bhaktów, aby nie popełniali vaisnava-aparadhy, którą porównał do obrazy szalonego słonia. Kiedy szalony słoń wpada do pięknego ogrodu, sieje spustoszenie. Podobnie, moc vaisnava-aparadhy jest tak wielka, że każdy kto ją popełnia, praktycznie traci swe duchowe zdobycze, nawet jeśli jest zaawansowanym bhaktą. Ponieważ świadomość Krsny jest wieczna, nie może zostać zniszczona całkowicie, lecz postęp w niej może być na jakiś czas wstrzymany. Tak więc vaisnava-aparadha jest jedną z przeszkód w służbie oddania. Czasami jednakże Najwyższa Osoba Boga lub Jego bhakta pragnie zahamować czyjąś służbę oddania. Na przykład Hiranyakaśipu i Hiranyaksa byli wcześniej Jayą i Vijayą, odźwiernymi na Vaikuncie, ale z woli Pana stali się Jego wrogami na trzy życia. Zatem pragnienie Pana jest innego rodzaju przeszkodą. Ale w żadnym z tych dwóch przypadków, czysty bhakta, który już zrobił postęp w świadomości Krsny, nie może być stracony. Wypełniając instrukcje swoich zwierzchników (Svayambhuvy i Pana Brahmy), Priyavrata podjął życie rodzinne, ale nie znaczy to, że stracił swoją pozycję w służbie oddania. Świadomość Krsny jest doskonała i wieczna i nie można stracić jej w żadnych warunkach. Ponieważ świat materialny jest pełen przeszkód dla postępu w świadomości Krsny, może się zdawać, że bhakta napotyka tak wiele trudności, ale Krsna, Najwyższa Osoba Boga, ogłasza w Bhagavad-gicie (9.31), kaunteya pratijanihi na me bhaktah pranaśyati: nie ginie ten, kto przyjął schronienie lotosowych stóp Pana.
W wersecie tym bardzo ważne jest słowo śivatamam. Śivatamam znaczy: "najbardziej pomyślna." Ścieżka oddania jest tak pomyślna, że bhakta nie może zginać w żadnych warunkach. Pan osobiście obiecuje to w Śrimad Bhagavad-gicie. Partha naiveha namutra vinaśas tasya vidyate: "Mój drogi Arjuno, bhakta nie może zginać ani w tym życiu, ani w następnym." (Bg. 6.40) W Bhagavad-gicie (6.43) Pan wyjaśnia, jak to się dzieje.
tatra tam buddhi-samyogam
labhate paurva-dehikam
yatate ca tato bhuyah
samsiddhau kuru-nandana
Z polecenia Pana, doskonały bhakta przychodzi czasami do tego materialnego świata, niczym zwykły człowiek i z powodu wcześniejszych praktyk taki doskonały bhakta w naturalny sposób przywiązuje się do służby oddania, pozornie bez żadnej przyczyny. Pomimo wszelkich trudności wynikających z otaczających go warunków, w automatyczny sposób trwa wytrwale w służbie oddania i stopniowo czyni postęp, dopóki na nowo nie osiągnie doskonałości. Bilvamangala Thakura w swoim poprzednim życiu był zaawansowanym bhaktą, ale w życiu następnym upadł bardzo nisko z powodu przywiązania do prostytutki. Jednakże niespodziewanie zmienił całe swoje postępowanie, gdy usłyszał słowa tej samej prostytutki, do której czuł tak wielką atrakcję. I tak stał się wielkim bhaktą. W życiu wzniosłych bhaktów jest wiele takich przykładów, które potwierdzają, że nie ginie ten, kto przyjął schronienie lotosowych stóp Pana (kaunteya pratijanihi na me bhaktah pranaśyati).
Ale faktem jest to, że bhaktą staje się ta osoba, która całkowicie uwolniła się od reakcji swego grzesznego życia. Tak jak Krsna mówi w Bhagavad-gicie (7.28):
yesam tv anta-gatam papam
jananam punya-karmanam
te dvanda-moha-nirmukta
bhajante mam drdha-vratah
"Osoby, które działały pobożnie w swoich poprzednich żywotach, jak i w życiu obecnym i które całkowicie wypleniły swoje grzechy, uwolniły się od dualizmów ułudy i z determinacją angażują się w pełnienie służby oddania dla Mojej Osoby." A z drugiej strony, tak jak powiedział Prahlada Maharaja:
matir na krsne paratah svato va
mitho 'bhipadyeta grhavratanam
Osoba, która jest zbyt przywiązana do materialistycznego życia rodzinnego – domu, rodziny, żony, dzieci itd. – nie może rozwinąć świadomości Krsny.
Te pozornie sprzeczności rozwiązywane są w życiu bhakty dzięki
łasce Najwyższego Pana i dlatego bhakta nigdy nie traci swojej pozycji na
ścieżce wyzwolenia, która została opisana w tym wersecie jako śivatamam padavim.
05.01.06 Znaczenie: Śrila Narottama dasa Thakura śpiewał, chadiya vaisnava-seva nistara payeche keba: "Nie służąc lotosowym stopom czystego Vaisnavy lub mistrza duchowego, nikt nigdy nie osiągnął doskonałego wyzwolenia z materialnej niewoli." Książę Priyavrata regularnie służył lotosowym stopom Narady, i w ten sposób prawdziwie zrozumiał transcendentalne tematy (sa-tattvah). Słowo sa-tattvah oznacza, że posiadał wszelkie informacje na temat duszy, Najwyższej Osoby Boga i związku pomiędzy nimi. Posiadał on też wiedzę o świecie materialnym oraz związku duszy i Najwyższego Pana w świecie materialnym. I tak książę zdecydował, że będzie jedynie pełnił służbę dla Pana.
Kiedy ojciec Priyavraty, Svayambhuva Manu, poprosił go, aby przyjął na siebie odpowiedzialność zarządzania światem, Priyavrata nie ucieszył się z tej propozycji. Jest to symptomem wielkiego, wyzwolonego bhakty. Mimo iż zaangażowany jest w zwykłe świeckie sprawy, nie stanowią one dla niego przyjemności. Lecz pozostaje zawsze zaabsorbowany służbą dla Pana. I tak służąc Panu, nie podlega wpływom spraw materialnych, mimo iż zewnętrznie ma z nimi do czynienia. Na przykład, mimo iż nie jest przywiązany do swoich dzieci, troszczy się o nie i wychowuje je na bhaktów. Podobnie, przemawia do żony słowami pełnymi uczuć, ale nie jest do niej przywiązany. Dzięki pełnieniu służby oddania, bhakta osiąga wszelkie dobre cechy Najwyższego Pana. Pan Krsna miał 16 000 żon i wszystkie one były bardzo piękne. Ale mimo iż traktował je wszystkie jak kochany mąż, nie czuł do nich pociągu ani nie był przywiązany do żadnej z nich. Podobnie, mimo iż bhakta może żyć razem z rodziną i okazywać czułość żonie i dzieciom, nigdy jednakże nie jest przywiązany do takich czynności.
Ten werset mówi, że poprzez służenie lotosowym stopom swojego mistrza duchowego, książę Priyavrata bardzo szybko osiągnął doskonały stan świadomości Krsny. Jest to jedyna metoda na uczynienie postępu w życiu duchowym. Jak mówią Vedy:
yasya deve para
bhaktir yatha deve tatha guru
tasyaite kathita hy
arthah prakaśante mahatmanah
"Temu, kto posiada niezachwianą wiarę w Najwyższego Pana i mistrza duchowego, zostaje objawiona cała esencja wiedzy wedyjskiej." (Śvetaśvatara Upanisad 6.23) Bhakta nieustannie myśli o Panu. Kiedy intonuje mantrę Hare Krsna, słowa Krsna i Hare natychmiast przypominają mu o czynnościach Pana. Ponieważ bhakta poświęca całe swoje życie służbie dla Pana, nigdy nie może o Nim zapomnieć. Tak jak umysł zwykłego człowieka pogrążony jest zawsze w czynnościach materialnych, tak umysł bhakty pogrążony jest zawsze w czynnościach duchowych. Jest to nazywane brahma-starą, czyli bezustanną medytacją o najwyższym Panu. Śri Narada doskonale zapoznał księcia Priyavratę z tymi praktykami.
05.01.07 Znaczenie: Pan Visnu, Najwyższa Jaźń (atma), jest źródłem wszystkiego. Zostało to wyjaśnione w Vedanta-sutrze: janmady asya yatah. Ponieważ Brahma zrodził się bezpośrednio z Pana Visnu, jest on nazywany atma-yoni. Jest on również nazywany bhagavan, mimo iż zazwyczaj bhagavan odnosi się do Najwyższego Pana (Visnu albo Pana Krsny). Czasami wielkie osobistości – jak półbogowie, tacy jak Pan Brahma, Narada czy Pan Śiva – również określa się mianem bhagavan, ponieważ wypełniają oni misję Najwyższej Osoby Boga. Pan Brahma nazywany jest bhagavan, ponieważ jest on wtórnym stwórcą tego wszechświata. Zawsze myśli on, w jaki sposób pomóc uwarunkowanym duszom, które przyszły do tego materialnego świata, aby czerpać przyjemność z czynności materialnych. Z tego powodu szerzy w całym wszechświecie wiedzę wedyjską, aby zapewnić wszystkim właściwe przewodnictwo.
Wiedza wedyjska podzielona jest na dwie części: pravrtti-marga i nivrtti–marga. Nivrtti-marga jest ścieżką negacji zadowalania zmysłów, a pravrtti-marga jest ścieżką, na której żywe istoty mają możliwość zadowalania zmysłów, a jednocześnie otrzymują wskazówki w jaki sposób wrócić do domu, z powrotem do Boga. Ponieważ zarządzanie wszechświatem jest wielką odpowiedzialnością, Brahma musi zmuszać wielu Manu w różnych wiekach, aby zajęli się sprawami wszechświata. Każdemu Manu podlegają różni królowie, którzy także wypełniają cel Pana Brahmy. Jak wynika z poprzednich objaśnień, ojciec Dhruvy Maharajy, król Uttanapada, zarządzał wszechświatem, ponieważ jego starszy brat, Priyavrata, praktykował wyrzeczenia od samego początku swego życia. I tak aż do Pracetów, królami wszechświata byli potomkowie Maharajy Uttanapady. Ale ponieważ po Pracetach nie było godnych królów, Svayambhuva Manu udał się na wzgórze Gandhamadana, aby sprowadzić swego najstarszego syna, Priyavratę, który tam medytował. Svayambhuva Manu poprosił Priyavratę, aby objął rządy nad wszechświatem. A gdy ten odmówił, przybył tam Pan Brahma z najwyższego systemu planetarnego, znanego jako Satyaloka. I on także poprosił Priyavratę, aby zaakceptował to polecenie. Pan Brahma nie przybył sam. Towarzyszyli mu tacy wielcy mędrcy, jak Marici, Atreya i Vasistha. Aby przekonać Priyavratę, że przestrzeganie nakazów wedyjskich i przyjęcie na siebie odpowiedzialności zarządzania całym światem było dla niego koniecznością, Pan Brahma przybył wraz z uosobionymi Vedami, jego wiernymi towarzyszami.
Istotne w tym wersecie jest słowo sva-bhavanat, wskazujące, że Pan Brahma przybył ze swojej własnej siedziby. Każdy półbóg ma swoją własną siedzibę. Swoją własną planetę ma król półbogów, Indra, jak również Candra – pan Księżyca i Surya, bóstwo przewodnie planety Słońce. Istnieje wiele milionów półbogów, a ich siedzibami są gwiazdy i planety. Bhagavad-gita potwierdza to, Yanti deva-vrata devan: "Ci, którzy czczą półbogów, udają się na ich określone systemy planetarne." Siedziba Pana Brahmy, najwyższy system planetarny, zwana jest Satyaloką albo czasami Brahmaloką. Brahmaloka odnosi się zazwyczaj do świata duchowego. Siedzibą Pana Brahmy jest Satyaloka, ale ponieważ stanowi ona rezydencję Pana Brahmy, jest czasami nazywana Brahmaloką.
05.01.08 Znaczenie: Z opisu tego dowiadujemy się, że istnieją regularne podróże miedzy planetami półbogów. Inną ważną rzeczą jest to, że istnieje planeta, która w większości pokryta jest górami, spośród których jedną jest Gandhamadana. Na wzgórzu tym siedziały trzy wzniosłe osobistości – Priyavrata, Narada i Svayambhuva Manu. Według Brahma-samhity, w każdym wszechświecie znajduje się wiele systemów planetarnych i każdy z nich ma szczególne bogactwo. Na przykład, wszyscy mieszkańcy Siddhaloki posiadają wielkie siły yogi mistycznej. Mogą przenosić się z planety na planetę, bez użycia żadnych samolotów czy innych pojazdów mechanicznych. Podobnie, mieszkańcy Gandharvaloki są mistrzami wiedzy muzycznej, a mieszkańcy Sadhyaloki są wielkimi mędrcami. System międzyplanetarny niewątpliwie istnieje, a mieszkańcy różnych planet mogą podróżować z jednej planety na drugą. Na Ziemi jednakże nie wynaleziono żadnego pojazdu, przy użyciu którego można by udawać się w takie podróże. Próbowano udać się bezpośrednio na księżyc, ale próba ta nie odniosła sukcesu.
05.01.09 Znaczenie: Jak już zostało powiedziane w poprzednim wersecie, Panu Brahmie towarzyszyło wielu półbogów, ale jego szczególnym nosicielem był wielki łabędź. Dlatego też, kiedy Narada Muni zobaczył łabędzia, zrozumiał, że przybył jego ojciec, Pan Brahma, który znany jest również jako Hiranyagarbha. Zatem natychmiast powstał, a za nim powstał Svayambhuva Manu i jego syn, Priyavrata, aby przywitać Pana Brahmę i ofiarować mu szacunek.
05.01.10 Znaczenie: Przybycie Pana Brahmy z Satyaloki, aby ujrzeć Priyavratę, wskazuje, że sprawy miały się bardzo poważnie. Narada Muni przybył do Priyavraty, aby poinstruować go o wartości życia duchowego, wiedzy, wyrzeczenia i bhakti i Pan Brahma wiedział, że instrukcje Narady wywarły głębokie wrażenie. Wiedział także, że książę Priyavrata nie zaakceptuje polecenia ojca, dopóki on osobiście nie uda się na wzgórze Gandhamadana i nie poprosi go o to. Celem Brahmy było złamanie determinacji Priyavraty. Dlatego też na początku Pan Brahma spojrzał na nie go ze współczuciem. Jeden pełen współczucia uśmiech wskazywał również na to, że mimo iż Brahma poprosi Priyavratę o założenie rodziny, to nie pozbawi go to możliwości pełnienia służby oddania. Wszystko jest możliwe dzięki błogosławieństwom Vaisnavy. Jest to opisane w Bhakti-rasamrta-sindhu jako krpa-siddhi, czyli osiągnięcie doskonałości jedynie dzięki błogosławieństwom wyższej osoby. Zazwyczaj wyzwolenie i doskonałość osiąga się poprzez wypełnianie, podanych w śastrach, zasad regulujących. Niemniej jednak wiele osób osiągnęło doskonałość jedynie dzięki błogosławieństwom mistrza duchowego lub przełożonego.
Priyavrata był wnukiem Pana Brahmy. I tak jak czasami ma miejsce żartobliwa walka pomiędzy wnukiem a dziadkiem, w tym przypadku Priyavrata był zdecydowany nadal medytować, natomiast Pan Brahma zdecydowanie pragnął, aby zarządzał on wszechświatem. Zatem pełen uczucia uśmiech i spojrzenie Pana Brahmy oznaczało, "Mój drogi Priyavrato, postanowiłeś nie zakładać rodziny, ale pragnę przekonać cię, że powinieneś to zrobić." W rzeczywistości Brahma przybył, by wychwalać Priyavratę za jego wysoki standard oddania, wyrzeczenia i praktykowania pokut, tak aby zapewnić go, że nie zboczy ze ścieżki służby oddania, mimo iż podejmie życie rodzinne.
W tym wersecie ważnym słowem jest sukta-vakena (poprzez hymny wedyjskie). W Vedach znajduje się następująca modlitwa do Pana Brahmy: hiranyagarbhah samavartatagre bhutasya jatah patir eka asit. Brahmę przyjęto odpowiednimi hymnami wedyjskimi i ponieważ był przywitany zgodnie z wedyjska etykietą, był on wielce zadowolony.
05.01.11 Znaczenie: Spośród 12 autorytetów w służbie oddania, czterech – Pan Brahma osobiście, jego syn Narada, Svayambhuva Manu i Pan Śiva – obecnych było przed Priyavratą. Zgromadziło się tam również wielu innych autorytatywnych mędrców. Na początku Brahma chciał zwrócić uwagę Priyavraty na to, że mimo iż wszystkie te osobistości były autorytetami, w żadnym wypadku nie mogły okazać nieposłuszeństwa wobec polecenia Najwyższej Osoby Boga, który opisany jest w tym wersecie jako deva, co znaczy "zawsze chwalebny". Nigdy nie można zmniejszyć siły, chwał i mocy Najwyższej Osoby Boga. W Iśopanisad Pan opisany jest jako apapa-viddha, czyli ten, który nigdy nie podlega wpływom niczego, co w sensie materialnym uważane jest za grzeszne. Podobnie, Śrimad-Bhagavatam opisuje Najwyższą Osobę jako tak potężnego, że nie może wywrzeć na Niego wpływu nic, co moglibyśmy uważać za haniebne. Czasami, dla wyjaśnienia pozycji Najwyższego Pana, podawany jest przykład słońca, które wyparowuje urynę z ziemi, ale nie ulega zanieczyszczeniu. Nigdy nie można zarzucić Najwyższemu Panu, że to co robi, jest złe.
To, że Pan Brahma przybył, aby nakłonić Priyavratę do przyjęcia odpowiedzialności za zarządzanie wszechświatem, nie oznaczało, że działał on pod wpływem kaprysu, wypełniał on polecenia Najwyższego Pana. Zarówno Brahma, jak i inne wielkie autorytety nie robią nic bez pozwolenia Pana. Najwyższy Pan usytuowany jest w sercu wszystkich istot. Na początku Śrimad-Bhagavatam jest powiedziane, tene brahma hrda ya adi-kavaye: Pan przekazał wiedzę wedyjską Brahmie poprzez jego serce. Im bardziej żywa istota oczyściła się poprzez służbę oddania, tym większy posiada bezpośredni kontakt z Najwyższą Osobą Boga. Jest to potwierdzone w Śrimad Bhagavad-gicie:
tesam satata-yuktanam bhajatam
priti-purvakam
dadami buddhi-yogam tam yena
mam upayanti te
"Tym, którzy zawsze są Mi oddani i z miłością Mnie wielbią, Ja daję inteligencję, która do Mnie ich prowadzi." (Bg.10.10) Dlatego też przybycie Pana Brahmy, aby przekonać Priyavratę, nie było spowodowane jego własnym kaprysem. Zrozumiałe jest więc, że działał on z polecenia Najwyższej Osoby Boga, którego czynności nie można zrozumieć za pomocą materialnych zmysłów i który dlatego został tutaj opisany jako aprameya. Dlatego też pierwszą radą, której Pan Brahma udzielił Priyavracie było to, aby wysłuchał on jego słów z uwagą i bez zazdrości.
W wersecie tym wytłumaczone jest również, dlaczego nakłania się kogoś do zrobienia czegoś, mimo iż osoba ta pragnie uczynić coś innego. Nie można nie wypełnić poleceń Najwyższego Pana, nawet jeśli ktoś jest tak potężny, jak Pan Śiva, Pan Brahma, Manu czy wielki mędrzec Narada. Wszystkie te autorytety są niewątpliwie bardzo potężne, lecz nie posiadają mocy, aby sprzeciwić się poleceniom Najwyższej Osoby Boga. Ponieważ Pan Brahma przybył do Priyavraty z polecenia Najwyższego Pana, przede wszystkim chciał rozproszyć wszelkie wątpliwości, że mógłby on działać jako jego wróg. Pan Brahma wypełniał nakazy Najwyższego Pana i dlatego byłoby korzystnie dla Priyavraty, aby przyjął polecenie Pana Brahmy, tak jak pragnął tego Pan.
05.01.12 Znaczenie: W Garga Upanisad Gargamuni mówi do swojej żony, etasya va aksarasya praśasane gargi surya-candramasau vidhrtau tisthatah: "Moja droga Gargi, wszystko znajduje się pod kontrolą Najwyższej Osoby Boga. Nawet słońce, księżyc i inni kontrolerzy i półbogowie, tacy jak Pan Brahma i król Indra podlegają jego kontroli." Kontroli Najwyższej Osoby Boga nie może uniknąć zwykły człowiek czy zwierzę, którzy przyjęli materialne ciało. Materialne ciało zawiera zmysły. Jednakże bezużyteczne są czynności zmysłowe tzw. naukowców, którzy próbują uwolnić się od praw Boga, czyli praw natury. Jest to potwierdzone również w Bhagavad-gicie (7.14).Mama maya duratyaya: niemożliwe jest wydostanie się z pod kontroli materialnej natury, ponieważ kieruje nią Najwyższa Osoba Boga. Czasami jesteśmy dumni z naszych wyrzeczeń i sił yogi mistycznej, ale w tym wersecie jest wyraźnie powiedziane, że nie jest możliwe pokonanie praw i poleceń Najwyższej Osoby Boga, ani przez siłę mistyczną, ani poprzez naukowe wykształcenie, ani przez wyrzeczenia i pokuty. Nie jest to możliwe.
Szczególne znaczenie ma słowo manisaya ("dzięki inteligencji"). Priyavrata mógł spierać się, że Pan Brahma poprosił go, aby założył rodzinę i przyjął na siebie odpowiedzialność za zarządzanie królestwem, mimo iż Narada Muni poradził mu, by nie wkraczał w życie rodzinne i nie wikłał się w materialne sprawy. Wprawiło to w zakłopotanie Priyavratę, gdyż nie wiedział, czyje polecenia ma przyjąć, ponieważ zarówno Pan Brahma, jak i Narada Muni są autorytetami. Wobec tego bardzo odpowiednie jest użycie słowa manisaya. Wskazuje ono na to, że ponieważ Narada Muni i Pan Brahma są autorytetami, aby udzielać instrukcji, Priyavrata nie powinien odrzucać instrukcji żadnego z nich, ale powinien użyć inteligencji, aby stosować się do rady obu. Aby rozwiązać takie dylematy, Śrila Rupa Gosvami podał bardzo wyraźne określenie inteligencji. Powiedział:
anasaktasya visayan yatharham
upayunjatah
nirbandhah krsna-sambandhe
yuktam vairagyam ucyate
Visayan, materialne sprawy, powinny być przyjmowane bez przywiązania i wszystko należy połączyć ze służbą dla Pana. Na tym polega prawdziwa inteligencja (manisa). Założenie rodziny czy zostanie królem w materialnym świecie nie jest niczym złym, jeżeli wszystko przyjmuje się w służbie dla Krsny. A to wymaga czystej inteligencji. Filozofowie Mayavadi mówią, brahma satyam jagan mithya: ten materialny świat jest fałszywy, jedynie Prawda Absolutna jest prawdziwy. Jednakże inteligentny bhakta w linii Pana Brahmy i wielkiego mędrca Narady – czyli innymi słowy, w Brahma-sampradayi – nie uważa, że ten świat jest fałszywy. Nie może być fałszywym to, co zostało stworzone przez Najwyższą Osobę Boga, ale fałszem jest używanie tego dla własnej przyjemności. Wszystko ma służyć przyjemności Najwyższej Osoby Boga, jak potwierdza to Bhagavad-gita (5.29). Bhoktaram yajna-tapasam sarva-loka-maheśvaram: Najwyższa Osoba Boga jest właścicielem wszystkiego i jest najwyższym podmiotem radości i dlatego wszystko powinno być połączone ze służbą dla Niego, dla sprawienia Mu przyjemności. Bez względu na to, czy czyjeś warunki są pomyślne czy niepomyślne, należy wykorzystywać wszystko w służbie dla Najwyższego Pana. Na tym polega sposób doskonałego użycia swojej inteligencji.
05.01.13 Znaczenie: Wszystkie żywe istoty, które przyszły do tego materialnego świata, przyszły tutaj dla odbierania materialnej przyjemności. Ale zgodnie ze swą karmą, muszą przyjąć określony typ ciała, dany im przez materialną naturę z polecenia Najwyższej Osoby Boga. Jak powiedziane jest w Bhagavad-gicie (3.27). prakrteh kriyamanani gunaih karmani sarvaśah: wszystko spełniane jest przez prakrti, materialną naturę, pod kierunkiem Najwyższego Pana. Współcześni naukowcy nie wiedzą, dlaczego istnieje 8 400 000 różnych form ciał. Faktem jest to, że Najwyższa Osoba Boga przeznaczył wszystkie te ciała dla żywych istot, zgodnie z ich pragnieniami. Daje On żywym istotom wolność działania, ale z drugiej strony muszą one zaakceptować ciało odpowiednio do reakcji za swe czynności. Tak więc istnieją różne typy ciał. Okres życia niektórych żywych istot jest tak krótki, podczas gdy innych – fantastycznie długi. Jednakże wszystkie one, począwszy od Brahmy aż do mrówki, działają pod kierunkiem Najwyższej Osoby Boga, który usytuowany jest w sercu każdego. Potwierdza to Bhagavad-gita (15.15):
sarvasya caham hrdi
sannivisto
mattah smrtir jnanam apohanam ca
"Ode Mnie, który przebywam w każdym sercu, pochodzi pamięć, wiedza i zapomnienie." Jednakże nieprawdą jest, że Pan kieruje określone żywe istoty w jeden sposób, a inne – w drugi. Prawdą jest to, że każda żywa istota ma określone pragnienie, a Najwyższy Pan umożliwia jej spełnienie go. Najlepiej jest podporządkować się najwyższej Osobie Boga i dziać zgodnie z Jego pragnieniem. Kto czyni tak, jest wyzwolony.
05.01.14 Znaczenie: W wersecie tym bardzo ważne są słowa tantyam guna-karma-damabhih. Otrzymujemy ciało odpowiednio do naszego kontaktu z gunami, cechami czy siłami materialnej natury i działamy odpowiednio. Jak powiedziane jest w Bhagavad-gicie, podział na cztery grupy systemu społecznego – braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów – jest dokonany odpowiednio do guny i karmy, czyli cech i pracy. W związku z tym istnieje pewna kontrowersja. Niektórzy mówią, że ponieważ ciało otrzymywane jest zgodnie z guną i karmą z poprzedniego życia, to znaczy, że to narodziny determinują czyjś status społeczny. Jednakże inni mówią, że narodziny zgodne z guną i karmą z poprzedniego życia nie są najistotniejszym kryterium, ponieważ nawet w tym życiu można zmienić gunę i karmę. Zatem mówią oni, że podział na cztery porządki społeczne – braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów – należy dokonać z guną i karmą tego życia. Narada Muni potwierdza to w Śrimad-Bhagavatam. Instruując Maharaja Yudhisthirę, Narada Muni powiedział, że społeczeństwo należy podzielić według symptomów guny i karmy. Innymi słowy, jeśli ktoś urodził się w rodzinie bramina, ale wykazuje symptomy śudry, powinien być zakwalifikowany jako śudra. Podobnie, śudra posiadający cechy bramińskie, powinien być zakwalifikowany jako bramin.
System varnaśramy jest naukowy i dlatego, jeżeli przyjmiemy podziały na varny i aśramy z instrukcjami wedyjskimi, osiągniemy sukces w naszym życiu. Społeczeństwo ludzkie nie może być doskonałe, jeżeli nie jest zorganizowane w tych podziałach. W Visnu Puranie powiedziane jest (3.8.9):
varnaśramacaravata purusena
parah puman
visnur aradhyate pantha
nanyat tat-tosa-karanam
"Najwyższej Osobie Boga, Panu Visnu, oddaje się cześć poprzez wypełnianie przypisanych obowiązków w systemie varn i aśramów. Nie ma innej metody dla zadowolenia najwyższej Osoby Boga. Każdy musi znajdować się w instytucji czterech varn i aśramów." Przeznaczeniem całego ludzkiego społeczeństwa jest oddawanie czci Panu Visnu. Jednakże w chwili obecnej ludzkie społeczeństwo nie wie, że taki właśnie jest ostateczny cel, czyli doskonałość życia. Dlatego ludzie, zamiast czcić Pana Visnu, otrzymują wykształcenie, w jaki sposób oddawać cześć materii. Zgodnie z ukierunkowaniem współczesnego społeczeństwa, ludzie myślą, że mogą osiągnąć postęp w cywilizacji poprzez manipulowanie materią, budując wieżowce, autostrady, samochody itd. Taka cywilizacja jest z pewnością materialistyczna ponieważ ludzie nie znają celu życia. Celem życia jest osiągnięcie Visnu, ale ludzie, zamiast dążyć do tego, oszołomieni są zewnętrzną manifestacją materialnej energii. Dlatego postęp w materialnym zaawansowaniu jest ślepy, a przywódcy takiego materialnego zaawansowania są również ślepi. Prowadzą oni swoich zwolenników w niewłaściwym kierunku.
Dlatego najlepiej jest zaakceptować nakazy Ved, o których werset ten wspomina jako yad-vaci. Zgodnie z tymi nakazami, wszyscy powinniśmy dowiedzieć się, kim jesteśmy – braminem, ksatriyą, vaiśyą czy śudrą. I wszyscy powinniśmy zdobyć odpowiednie wykształcenie. Wtedy każdy osiągnie sukces w życiu. W innym wypadku będzie zamieszanie w całym ludzkim społeczeństwie. Jeżeli społeczeństwo ludzkie podzielone jest w naukowy sposób, zgodnie z varnami i aśramami i jeżeli przestrzega się w nim wedyjskich nakazów, to bez względu na to, jaką ktoś zajmuje pozycję, jego życie zakończy się sukcesem. To nie jest tak, że bramini będą wzniesieni do transcendentalnej platformy, a śudrowie nie. Wszyscy – bramini, ksatriyowie, vaiśyowie i śudrowie – jeżeli przestrzegają nakazów wedyjskich, wzniosą się do platformy transcendentalnej i osiągną sukces w życiu. Nakazy zawarte w Vedach są wyraźnymi wskazówkami Najwyższej Osoby Boga. W wersecie tym podany jest przykład byków, które poruszają się tak, jak kieruje nimi woźnica, za pomocą powrozów przywiązanych do ich nozdrzy. Podobnie, jeżeli działamy zgodnie z poleceniami wedyjskimi, zapewniamy sobie tym osiągnięcie doskonałości w naszym życiu. W innym wypadku, jeżeli nie będziemy posuwać się w tym kierunku, ale będziemy działać zgodnie z naszymi kaprysami, nasze pełne nieładu życie będzie zmarnowane i zakończy się rozpaczą. W rzeczywistości, w chwili obecnej ludzie tracą orientację, ponieważ nie stosują się do instrukcji Ved. Zatem musimy przyjąć tę instrukcję Pana Brahmy do Priyavraty jako faktycznie naukową wskazówkę umożliwiającą osiągnięcie sukcesu w życiu. Jest to również potwierdzone w Bhagavad-gicie (16.23):
yah śastra-vidhim utsrjya
vartate kama-karatah
na sa siddhim avapnoti na
sukham na param gatim
Jeżeli nasze życie nie jest ukształtowane według nakazów śastr, Ved, nigdy nie osiągniemy sukcesu w życiu, nie mówiąc już nic o szczęściu czy promocji do wyższych statusów życia.
05.01.15 Znaczenie: Nikt żadnymi materialnymi środkami, nie może uniknąć szczęścia i nieszczęścia przynależnego jego określonemu ciału. Istnieje 8 400 000 form cielesnych i każdej z nich przynależy określona ilość szczęścia i niedoli. Nie można tego zmienić, ponieważ to Najwyższa Osoba Boga przeznacza szczęście i nieszczęście, i to On zadecydował, że otrzymaliśmy nasze ciała. Ponieważ nie możemy uniknąć planów Najwyższego Boga, musimy zgodzić się, aby kierował nami, tak jak ślepiec prowadzony jest przez osobę, która ma oczy. Jeśli bez względu na okoliczności pozostaniemy na pozycji przeznaczonej przez Najwyższego Pana i jeżeli będziemy przestrzegać jego instrukcji, wtedy osiągniemy doskonałość. Głównym celem życia jest przestrzeganie instrukcji Najwyższej Osoby Boga. To właśnie instrukcje ustanawiają czyjąś religię czy zawodowy obowiązek.
Dlatego też w Bhagavad-gicie Pan Krsna mówi, sarva-dharman parityajya mam ekam śaranam vraja: "Porzuć wszelkie, innego typu zajęcia. Po prostu podporządkuj się Mnie i podążaj za Mną." (Bg. 18.66) Ten proces podporządkowania się poprzez przestrzeganie instrukcji Najwyższej Osoby Boga nie jest przeznaczony dla żadnej określonej kasty, czy wiary. Może podporządkować się bramin, a także ksatriya, vaiśya czy śudra. Każdy może przyjąć ten proces. Jak jest powiedziane w tym wersecie, caksusmatanandha iva niyamanah: należy podążać za Panem, jak ślepiec idzie za osobą posiadającą oczy. Jeżeli będziemy podążać za Najwyższą Osobą Boga poprzez wypełnianie Jego wskazówek zawartych w Vedach i w Bhagavad-gicie, to nasze życie zakończy się sukcesem. Dlatego też Pan mówi:
man-mana bhava mad-bhakto
mad-yaji mam namaskuru
mam evaisyasi satyam te
pratijane priyo 'si me
"Zawsze myśl o Mnie i zostań moim wielbicielem. Czcij Mnie i składaj Mi hołd, a bez wątpienia przyjdziesz do Mnie. Obiecuję ci to, ponieważ jesteś Mi bardzo drogim przyjacielem." (Bg.18.65) Ta instrukcja przeznaczona jest dla wszystkich – braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów. Bez względu na to, z jakiego podziału życia ktoś pochodzi, każdy osiągnie sukces w życiu, jeżeli podporządkuje się Najwyższej Osobie Boga i będzie wypełniał jego instrukcje.
Poprzedni werset podał analogię byków kierowanych przez ich woźnicę. Byki, będąc całkowicie podporządkowanymi woźnicy, udają się tam, gdzie on chce i jedzą to, co on chce, aby jadły. Podobnie, będąc całkowicie podporządkowanymi Najwyższej Osobie Boga, nie powinniśmy dążyć do szczęścia, i nie ubolewać nad nieszczęściem, powinniśmy być zadowoleni z sytuacji, którą przeznaczył nam Pan. Powinniśmy podążać ścieżką służby oddania i nie być niezadowolonymi ze szczęścia i nieszczęścia, które dał nam Pan. Ludzie w materialnych gunach pasji i ignorancji na ogół nie mogą zrozumieć planu Pana obejmującego 8 400 000 form życia. Jednakże ludzka forma uprzywilejowana jest możliwością zrozumienia tego planu, zaangażowania się w służbę oddania i wzniesienia się do najwyższej platformy doskonałości dzięki przestrzeganiu instrukcji Pana. Siły natury materialnej, szczególnie pasja i ignorancja, ogarnęły swym wpływem działanie całego świata. Jednakże, jeśli ludzie zaangażują się w słuchanie i intonowanie o chwałach Najwyższego Pana, ich życie zakończy się sukcesem i będą mogli wznieść się do najwyższej doskonałości. Dlatego w Brhan-naradiya Puranie jest powiedziane:
harer nama harer nama harer namaiva kevalam
kalau nasty eva nasty
eva nasty eva gatir anyatha
"W tym wieku Kali nie ma innej drogi, nie ma innej drogi, nie ma innej drogi dla osiągnięcia duchowej doskonałości niż święte imię, święte imię, święte imię Pana." Wszystkim należy zapewnić możliwość słuchania świętych imion Pana, gdyż w ten sposób można stopniowo zrozumieć swoją rzeczywistą pozycję w życiu i wznieść się do transcendentalnej pozycji wykraczającej poza siłę dobroci. W ten sposób rozlecą się na kawałki wszelkie przeszkody na drodze postępu. Zatem konkluzja jest taka, że powinniśmy być zadowoleni w każdej sytuacji, w której znaleźliśmy się z woli Najwyższej Osoby Boga, i powinniśmy angażować się w służbę oddania dla Niego. Wtedy nasze życie uwieńczone zostanie sukcesem.
05.01.16 Znaczenie: Różnica pomiędzy duszą wyzwoloną a uwarunkowaną jest taka, że dusza uwarunkowana znajduje się w cielesnej koncepcji życia, a wyzwolona osoba wie, że nie jest tym ciałem, ale duszą, która różna jest od tego ciała. Priyavrata mógł pomyśleć, że mimo iż dusza uwarunkowana jest zmuszona do działania zgodnie z prawami natury, to dlaczego on, tak zaawansowany w duchowym zrozumieniu, musi przyjąć ten sam rodzaj uwikłania i przeszkód w postępie duchowym? Aby rozwiać tę wątpliwość, Pan Brahma poinformował go, że nawet ci, którzy są wyzwoleni, nie czują urazy z powodu przyjęcia, w obecnym ciele, rezultatów swoich poprzednich czynności. Podczas snu ktoś może śnić o wielu nierzeczywistych rzeczach, ale kiedy obudzi się, nie zważa na nie i czyni postęp w rzeczywistym życiu. Podobnie, wyzwolona osoba, która całkowicie zrozumiała, że nie jest ciałem, ale duszą, lekceważy poprzednie czynności spełniane w ignorancji i działa w taki sposób, aby jej czynności nie wytwarzały żadnych reakcji. Jest to opisane w Bhagavad-gicie (3.9). Yajnarthat karmano 'nyatra loko 'yam karma-bandhanah: jeżeli ktoś działa dla zadowolenia Najwyższej Osoby, yajna-purusy, jego praca nie wytwarza żadnych reakcji. Jednakże karmici, którzy działają dla siebie, związani są reakcjami swojej pracy. Zatem wyzwolona osoba nie myśli o działaniu, które w przeszłości spełniała pod wpływem ignorancji. Zamiast tego działa w taki sposób, aby nie stworzyć następnego ciała poprzez czynności karmiczne. Bhagavad-gita mówi wyraźnie:
mam ca yo 'vyabhicarena
bhakti-yogena sevate
sa gunan samatityaitan brahma-bhuyaya kalpate
"Kto całkowicie angażuje się w służbę oddania, kto nie upada w żadnych okolicznościach, ten od razu przekracza guny natury materialnej natury i wznosi się na płaszczyznę Brahmana." (Bg. 14.26) Jeśli bez względu na to, co robiliśmy w naszych poprzednich życiach, w tym życiu podejmiemy niezmieszaną służbę oddania dla Pana, na zawsze pozostaniemy w wyzwolonym stanie brahma-bhuta, wolni od reakcji i nie będziemy musieli przyjmować następnego materialnego ciała. Tyaktva deham punar naiti mam eti so 'rjuna (Bg. 4.9). Kto działa w ten sposób, ten po porzuceniu tego ciała nie przyjmuje następnego materialnego ciała, ale udaje się do domu, z powrotem do Boga.
05.01.17 Znaczenie: Śrila Narottama dasa Thakura śpiewał, grhe va vanete thake, 'ha gauranga 'bale dake: wyzwoloną osobą jest ten, kto bez względu na to czy żyje w lesie, czy żyje w domu, zaangażowany jest w służbę oddania dla Pana Caitanyi. W wersecie tym znajdujemy powtórzenie tego. Nie ma sensu, aby ten, kto nie pokonał swoich zmysłów, udawał się do lasu, aby pozować na tzw. yogina. Taka osoba, mimo iż porzuca życie rodzinne i udaje się do lasu, nie osiąga niczego, ponieważ zabiera ze sobą swój niekontrolowany umysł i zmysły. Poprzednio wielu kupców ze środkowych Indii wędrowało do Bengalu i dlatego utarło się takie popularne powiedzenie: "Jeśli pójdziesz do Bengalu, twój los podąży za tobą." Zatem naszą główna troską powinno być kontrolowanie zmysłów. A ponieważ nie można kontrolować zmysłów, dopóki nie jest się zaangażowanym w służbę oddania, naszym pierwszy obowiązkiem jest zaangażowanie zmysłów w służbę oddania. Hrsikena hrsikeśa-sevanam bhaktir ucyate: bhakti oznacza zaangażowanie oczyszczonych zmysłów w służbę dla Pana.
W wersecie tym Pan Brahma radzi, aby nie udawać się do lasu z niekontrolowanymi zmysłami. Lepiej i bezpieczniej jest zaangażować zmysły w służbę dla Pana. Nawet życie rodzinne nie może zaszkodzić samokontrolującej się osobie, która działa w ten sposób; nie jest ono stanie wpędzić ją w materialną niewolę. Taką pozycję opisał szerzej Śrila Rupa Gosvami:
iha yasya harer dasye karmana
manasa gira
nikhilasv apy avasthasu
jivan-muktah sa ucyate
"Jeśli ktoś, bez względu na okoliczności, w pełni angażuje swe czynności, umysł i słowa w służbę oddania dla Pana, powinien być uważany za osobę wyzwoloną." Śrila Bhaktivinoda Thakura miał rodzinę i był odpowiedzialnym urzędnikiem, a mimo to jego służba dla szerzenia misji Pana Caitanyi Mahaprabhu jest unikalna. Śrila Prabodhananda Sarasvati Thakura mówi, durdantendriya-kala-sarpa-patali protkhata-damstrayate. Organy zmysłowe są z pewnością naszymi największymi wrogami i wskutek tego mogą być porównane do jadowitych węży. Jednakże, jeśli jadowity wąż pozbawiony jest swoich trujących zębów, nie jest już dłużej groźny. Podobnie, jeżeli zmysły zostaną zaangażowane w służbę dla Pana, nie trzeba będzie obawiać się ich czynności. Bhaktowie w ruchu świadomości Krsny w pełni angażują zmysły w służbę dla Pana, i dlatego, chociaż poruszają się w świecie materialnym, pozostają z dala od niego. Zawsze żyją na pozycji transcendentalnej.
05.01.18 Znaczenie: Wedyjski system czterech varn i czterech aśramów jest bardzo naukowy i jego całym celem jest umożliwienie wszystkim kontrolowanie zmysłów. Student otrzymuje pełne wykształcenie, aby stać się jitendriya, pogromcą zmysłów, a potem może wkroczyć w życie rodzinne (grhastha-aśrama). Taki dojrzały student otrzymuje pozwolenie na założenie rodziny. Ponieważ wpierw otrzymał trening w pokonywaniu zmysłów, to jak tylko silne fale młodości przeminą i stanie u progu starości, porzuca rodzinę i przyjmuje vanaprasthę w wieku 50 lub pięćdziesięciu paru lat. Po otrzymaniu dalszego treningu przyjmuje sannyasę. Jest wtedy w pełni uczoną i wyrzeczoną osobą, która może udać się gdziekolwiek, nie obawiając się, że ogarną ją materialne pragnienia. Uważa się, że zmysły są bardzo potężnymi wrogami. Tak jak król silnej twierdzy może pokonać potężnych wrogów, tak ten, kto żyje z rodzina w grhastha-aśramie, może pokonać pożądliwe pragnienia młodości i być bezpiecznym, kiedy przyjmie vanaprasthę i sannyasę.
05.01.19 Znaczenie: W tym świecie są trzy rodzaje ludzi. Ci, którzy próbują do granic możliwości cieszyć się przyjemnościami zmysłowymi są nazywani karmitami, ponad nimi znajdują się jnani, którzy starają się pokonać impulsy zmysłów. A jeszcze ponad nimi są yogini, którzy już pokonali zmysły. Ale żadna z tych trzech grup nie jest usytuowana na pozycji transcendentalnej. Jedynie bhaktowie, nie należący do żadnej z nich, są transcendentalni. Bhagavad-gita (14.26) wyjaśnia:
mam ca yo 'vyabhicarena
bhakti-yogena sevate
sa gunan samatityaitan brahma-bhuyaya kalpate
"Kto całkowicie angażuje się w służbę oddania, kto nie upada w żadnych okolicznościach, ten od razu przekracza guny natury materialnej natury i wznosi się na płaszczyznę Brahmana." W wersecie tym Pan Brahma radzi Priyavracie, aby pozostał transcendentalny w twierdzy nie życia rodzinnego, ale lotosowych stóp Pana (abja-nabhanghri-saroja). Kiedy trzmiel zagłębia się w baldaszek kwiatu lotosu i pije jego miód, płatki lotosu zapewniają mu pełną ochronę. Nie niepokoją go wtedy ani promienie słoneczne, ani inne zewnętrzne wpływy. Podobnie osoba, która zawsze przyjmuje schronienie lotosowych stóp Osoby Boga, jest chroniona od wszelkich niebezpieczeństw. Dlatego powiedziane jest w Śrimad-Bhagavatam (10.14.58):
samaśrita ye pada-pallava-plavam
mahat-padam punya-yaśo murareh
bhavambudhir vatsa-padam param padam
padam padam yad vipadam na tesam
Wszystko staje się łatwiejsze dla tego, kto przyjął schronienie lotosowych stóp Pana. Zaprawdę, nawet pokonanie wielkiego oceanu niewiedzy (bhavambudhi) jest dokładnie takie jak pokonanie odcisku kopytka cielęcia (vatsa-padam). Bez wątpienia, taki bhakta nie pozostanie w miejscu, gdzie na każdym kroku czyha niebezpieczeństwo.
Naszym rzeczywistym obowiązkiem jest spełnianie najwyższego polecenia Osoby Boga. Jeżeli z niewzruszoną determinacją wypełniamy najwyższe polecenie Pana, to zawsze jesteśmy bezpieczni, bez względu na to, gdzie się znajdujemy – czy w piekle, czy w niebie. W wersecie tym bardzo ważne są słowa prakrtim bhajasva. Prakrtim odnosi się do konstytucjonalnej pozycji. Wszystkie żywe istoty w swojej konstytucjonalnej pozycji są wiecznymi sługami Boga. Dlatego Pan Brahma poradził Priyavracie: "Pozostań na swojej oryginalnej pozycji wiecznego sługi Pana. Jeżeli będziesz spełniał Jego polecenia, to nigdy nie upadniesz, nawet pośrodku materialnych uciech." Materialne przyjemności osiągnięte dzięki czyjeś pracy mającej zysk na celu różnią się od materialnych radości dostarczonych przez Najwyższą Osobę Boga. Wydaje się czasem, że bhakta znajduje się na bardzo bogatej pozycji, ale przyjmuje ją, aby wypełnić polecenia Najwyższej Osoby Boga. Dlatego bhakta nigdy nie podlega materialnym wpływom. Bhaktowie z ruchu świadomości Krsny nauczają na całym świecie w sposób zgodny z poleceniem Śri Caitanyi Mahaprabhu. Spotykają się z wieloma karmitami, ale dzięki łasce Śri Caitanyi Mahaprabhu nie podlegają materialnym wpływom. Pobłogosławił On ich, jak zostało to opisane w Caitanya-caritamrta (Madhya 7.129):
kabhu na badhibe tomara visaya-taranga
punarapi ei thani pabe mora sange
Na szczerego bhaktę, który służąc Panu Śri Caitanyi Mahaprabhu naucza Jego kultu na całym świecie, nigdy nie oddziaływają visaya-taranga, materialne wpływy. Wprost przeciwnie, w odpowiednim czasie powróci on do schronienia lotosowych stóp Śri Caitanyi Mahaprabhu i tak będzie mógł na stałe przebywać w Jego towarzystwie.
05.01.20 Znaczenie: Śri Priyavrata był wnukiem Pana Brahmy. Dlatego zgodnie z etykietą społeczną, znajdował się na niższej pozycji. Obowiązkiem osoby zajmującej niższą pozycję jest wypełnianie z wielkim szacunkiem polecenia osoby nadrzędnej. Dlatego też Priyavrata od razu odrzekł: "Tak, panie, wypełnię twoje polecenie." Priyavrata opisany został jako maha-bhagavata, wielki bhakta. Obowiązkiem wielkiego bhakty jest wypełnianie polecenia mistrza duchowego albo mistrza duchowego mistrza duchowego w systemie parampara. W Bhagavad-gicie (4.2) powiedziane jest, evam parampara praptam: instrukcje Najwyższego Pana należy otrzymać poprzez sukcesję uczniów mistrzów duchowych. Bhakta Pana zawsze uważa, że jest sługą sługi sługi Pana.
05.01.21 Znaczenie: Manu z pewnością bardzo się ucieszył, gdy Pan Brahma przekonał jego syna, Priyavratę, do przyjęcia na siebie odpowiedzialności za zarządzanie światem. Priyavrata i Narada byli również bardzo zadowoleni. Zmuszając Priyavratę do objęcia władzy nad sprawami świata, Pan Brahma złamał podjęty przez niego ślub pozostania brahmacarinem i całkowitego angażowania się w służbę oddania. Lecz mimo to Narada i Priyavrata nie czuli do Brahmy urazy. Naradzie wcale nie było przykro, że nie udało mu się uczynić z Priyavraty swojego ucznia. Zarówno Priyavrata, jak i Narada, będąc wzniosłymi osobistościami, wiedzieli, w jaki sposób szanować Pana Brahmę. Zatem nie spoglądali na Brahmę z urazą, lecz z uczuciem ofiarowali mu swój szacunek. Wtedy Pan Brahma wrócił do swojej niebiańskiej siedziby. Znana jest ona jako Satyaloka, a werset ten opisuje ją jako bezgrzeszną i znajdującą się poza zasięgiem słów.
W omawianym wersecie powiedziane jest, że Pan Brahma powrócił do swojej siedziby, która jest tak samo ważna, jak on sam. Pan Brahma jest stwórcą tego wszechświata i jest w nim najwznioślejszą osobą. Długość jego życia została podana w Bhagavad-gicie (8.17). Sahasra-yuga-paryantam ahar yad brahmano viduh. Ogólnie okres trwania czterech yug wynosi 4 300 000 lat, a pomnożone przez tysiąc daje dwanaście godzin w życiu Brahmy. Zatem skoro nie możemy pojąć 12 godzin życia Brahmy, to co dopiero mówić o 100 latach, które składają się na jego całe życie. Jak więc możemy zrozumieć jego siedzibę? Literatura wedyjska opisuje, że na Satyaloce nie ma narodzin, śmierci, starości czy chorób. Innymi słowy, ponieważ Satyaloka usytuowana jest w pobliżu Brahmaloki, czyli blasku Brahmana, jest prawie tak dobra jak Vaikuntha. Siedziba Pana Brahmy jest dla nas, na naszym obecnym poziomie, praktycznie nie do opisania. Dlatego została opisana jako avan-manasa-gocara, czyli znajdująca się poza możliwością opisu naszych słów i poza wyobrażeniem naszych umysłów. Literatura wedyjska opisuje siedzibę Pana Brahmy jak następuje: yad vai parardhyam tad uparamesthyam na yatra śoko na jara na mrtyur nartir na codvegah. "Na Satyaloce, która jest odległa o wiele milionów i bilionów lat, nie ma rozpaczy, starości, śmierci, niepokoju czy wpływu nieprzyjaciół."
05.01.22 Znaczenie: Svayambhuva Manu praktycznie nie widział nadziei, ponieważ taka wielka osobistość, Narada, instruował jego syna, Priyavratę, aby nie przyjmował życia rodzinnego. Ale teraz był bardzo zadowolony, że Pan Brahma zainterweniował i nakłonił jego syna do przyjęcia na siebie odpowiedzialności za zarządzanie wszechświatem. Z Bhagavad-gity dowiadujemy się, że Vaivasvata Manu był synem boga Słońca i że jego syn, Maharaja Iksvaku, zarządzał tą Ziemią. Jednakże wygląda na to, że Svayambhuva Manu sprawował władzę nad całym wszechświatem i teraz przekazał swojemu synowi, Maharajy Priyavracie, odpowiedzialność za utrzymanie i ochronę wszystkich systemów planetarnych. Dhara-mandala oznacza "planeta". Na przykład Ziemia jest nazywana dhara-mandala. Jednakże akhila znaczy "wszystkie" albo "wszechświatowe". Zatem trudno jest to rozumieć gdzie znajdował się Maharaja Priyavrata, ale z działa tego wynika, że jego pozycja była z pewnością większa od pozycji Vaivasvata Manu. Sprawował on bowiem władzę nad wszystkimi systemami planetarnymi w całym wszechświecie.
Innym ważnym stwierdzeniem w tym wersecie jest to, że Svayambhuva Manu z wielką radością zrezygnował z odpowiedzialności za zarządzanie wszystkimi systemami planetarnymi wszechświata. W chwili obecnej politycy bardzo chętnie przyjmują stanowiska przywódców rządowych. Nakłaniają swoich ludzi, aby chodzili od domu do domu i zbierali głosy, umożliwiające im zdobycie pozycji prezydenta lub innej, podobnie wzniosłej. Jednakże tutaj widzimy sytuację wprost przeciwną. Pan Brahma musiał nakłaniać króla Priyavratę, aby przyjął pozycję cesarza całego wszechświata. Podobnie, jego ojciec, Svayambhuva Manu, poczuł ulgę, gdy mógł przekazać Priyavracie rządy nad wszechświatem. Jest to dowód na to, że w czasach wedyjskich królowie i przywódcy rządowi nie przyjmowali swoich pozycji dla zadowalania zmysłów. Tacy wzniośli królowie, znani jako rajarsi, sprawowali władzę jedynie dla utrzymania i ochrony królestwa dla dobrobytu jego obywateli. Historia Priyavraty i Svayambhuvy Manu opisuje, w jaki sposób wzorowi, odpowiedzialni monarchowie wypełniają swoje rządowe obowiązki bezinteresownie, trzymając się z dala od zanieczyszczenia materialnym przywiązaniem.
Materialne sprawy zostały tu porównane do oceanu trucizny. W taki sam sposób opisuje je Narottama dasa Thakura w jednej ze swoich pieśni:
samsara-visanale, diva-niśi
hiya jvale,
judaite na kainu upaya
"Moje serce zawsze pali się w ogniu materialnej egzystencji, a ja nie poczyniłem przygotowań, aby wydostać się z niego."
golokera prema-dhana,
hari-nama-sankirtana,
rati na janmila kene taya
"Jedynym lekarstwem jest hari-nama-sankirtana, mantrowanie Hare Krsna maha-mantry, która została sprowadzona ze świata duchowego, Goloka Vrndavany. Jak bardzo nieszczęśliwy jestem, że nie czuję do niej pociągu." Manu pragnął przyjąć schronienie lotosowych stóp Pana i dlatego poczuł wielką ulgę, kiedy jego syn objął zarząd nad sprawami wszechświata. Taki jest system cywilizacji wedyjskiej. Pod koniec życia należy uwolnić się od spraw świeckich i całkowicie zaangażować się w pełnienie służby dla Pana.
Bardzo ważne jest też słowo surarsi-vara-anumatena. Manu przekazał władzę swojemu synowi za zgodą wielkiego mędrca Narady. Werset ten zwraca na to uwagę, ponieważ chociaż Narada chciał, aby Priyavrata uwolnił się od wszelkich materialnych spraw, to kiedy ten, poproszony przez pana Brahmę i Manu, objął rządy nad wszechświatem, Narada był również bardzo zadowolony.
05.01.23 Znaczenie: Bardzo ważne są słowa mana-vardhano mahatam ("aby uszanować
przełożonych"). Mimo iż Maharaja Priyavrata był już osobą wyzwoloną i nie
czuł pociągu do materialnych rzeczy, to starannie wypełniał swoje powinności
rządowe, aby w ten sposób uszanować Pana Brahmę. Arjuna również działał w ten
sam sposób. Nie pragnął on w ogóle zajmować się polityką ani brać udziału w
bitwie pod Kuruksetrą. Ale kiedy Najwyższy Pan, Krsna, polecił mu wykonanie
tego, Arjuna bardzo dobrze wypełnił swe obowiązki. Kto zawsze pogrążony jest w
myślach o lotosowych stopach Pana, na tego z pewnością nie wpływa
zanieczyszczenie tego materialnego świata. Jak powiedziane jest w Bhagavad-gicie:
yoginam api
sarvesam mad-gatenantaratmana
śraddhavan bhajate yo
mam sa me yuktatamo matah
"Spośród wszystkich yoginów, ten kto zawsze trwa przy Mnie z wielką wiarą, myśli o Mnie wewnątrz siebie – wielbiąc Mnie w transcendentalnej służbie miłości, jest najbardziej zjednoczony ze Mną w yodze i jest najwyższym ze wszystkich. Takie jest Moje zdanie. " (Bg.6.47) Zatem Maharaja Priyavrata był osobą wyzwoloną i jednym z najwyższych yoginów, ale zewnętrznie przyjął pozycję cesarza wszechświata zgodnie z poleceniem Pana Brahmy. Inną jego niezwykłą cechą było to, że w ten sposób ukazał szacunek swojemu przełożonemu. Jak powiedziane jest w Śrimad-Bhagavatam (6.17.28):
narayana-parah sarve na
kutaścana bibhyati
svargapavarga-narakesv api
tulyartha-darśinah
Rzeczywiście zaawansowany bhakta nie obawia się niczego, jeżeli ma możliwość wypełniania polecenia Najwyższej Osoby Boga. To właśnie wyjaśnia nam, dlaczego Priyavrata zajął się sprawami świata, mimo iż był osobą wyzwoloną. Również jedynie z tej przyczyny, maha-bhagavata, który nie ma nic wspólnego z tym materialnym światem, schodzi na drugą platformę służby oddania, aby na całym świecie nauczać chwał Pana.
05.01.24 Znaczenie: Maharaja Priyavrata nie tylko wypełnił polecenie Pana Brahmy co do przyjęcia obowiązków rządowych, ale również poślubił Barhismati, córkę Viśvakarmy, jednego z prajapatich. Ponieważ Maharaja Priyavrata otrzymał pełne wykształcenie w transcendentalnej wiedzy, po powrocie do domu, mógł spełniać funkcje rządowe jako brahmacarin. Jednakże, gdy wrócił na łono życia rodzinnego, przyjął również żonę. Jest taka zasada, że kiedy ktoś zostaje grhasthą, musi w doskonały sposób żyć w swoim porządku. Grhastha oznacza to, że należy żyć w zgodzie i pokoju ze swoją żoną i dziećmi. Kiedy umarła pierwsza żona Caitanyi Mahaprabhu, Jego matka poprosiła Go, aby ożenił się po raz drugi. Miał On wtedy 20 lat i zamierzał przyjąć sannyasę w wieku lat 24. Jednakże, poproszony przez Swoją matkę, ożenił się. Powiedział do niej: "Dopóki przebywam w życiu rodzinnym, muszę mieć żonę, ponieważ życie rodzinne nie oznacza mieszkanie w domu. Prawdziwe życie rodzinne oznacza życie w domu z żoną."
W wersecie tym bardzo ważne są trzy słowa u ha vava. Słów tych używa się, aby wyrazić zdumienie. Maharaja Priyavrata przyjął ślub wyrzeczenia. Ale ożenienie się i spłodzenie dzieci nie ma nic wspólnego ze ścieżką wyrzeczenia, są to czynności na ścieżce uciech zmysłowych. Dlatego było to zdumiewające, że Maharaja Priyavrata, który podążał ścieżką wyrzeczenia, przyjął teraz ścieżkę przyjemności zmysłowych.
Czasami ludzie krytykują nas, że mimo iż jestem sannyasinem, brałem udział w ceremoniach ślubnych moich uczniów. Wytłumaczenie jest następujące: chociaż przyjęliśmy ścieżkę wyrzeczenia, to założyliśmy społeczeństwo świadome Krsny, a w ludzkim społeczeństwie również muszą istnieć idealne małżeństwa. Więc aby ustanowić idealne społeczeństwo, musieliśmy zaaranżować małżeństwo niektórych jego członków. Może to być zadziwiające dla osób, które nie pragną ustanowić daiva-varnaśramy, transcendentalnego systemu czterech porządków życia społecznego i duchowego. Jednakże Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura pragnął wprowadzić na nowo daiva-varnaśramę. W daiva-varnaśramie nie określa się czyjegoś statusu społecznego według narodzin. W Bhagavad-gicie jest bowiem powiedziane, że rozstrzygającym kryterium jest guna i karma, cechy i praca poszczególnych osób. To właśnie tę daiva-varnaśramę należy ustanowić na całym świecie, aby mogło rozwijać się doskonałe społeczeństwo świadomości Krsny. Dla głupich krytykantów może to być zdumiewające, ale taka jest jedna z funkcji społeczeństwa świadomego Krsny.
05.01.26 Znaczenie: W wersecie tym bardzo ważne jest słowo urdhva-retasah. Urdva-retah odnosi się do tego, kto potrafi kontrolować życie seksualne. Osoba taka nie marnuje nasienia, gdyż nie wydziela go, a zamiast tego używa tej najważniejszej substancji nagromadzonej w ciele, aby wzbogacić swój mózg. Kto kontroluje życie seksualne, może zrobić wspaniały użytek ze swego mózgu, szczególnie w zakresie pamiętania. I tak po jednokrotnym wysłuchaniu instrukcji wedyjskich od swego nauczyciela, studenci byli w stanie dokładnie je zapamiętać. Nie musieli korzystać z książek, które właśnie z tego powodu w czasach poprzednich nie istniały.
Innym ważnym słowem jest arbha-bhavat. Oznacza ono "od samego dzieciństwa" albo "z powodu uczucia dla dzieci". Innymi słowy, życie paramahamsa poświecone jest dla dobra innych. Tak jak ojciec poświęca wiele rzeczy z powodu uczucia dla swojego syna, tak samo wielkie święte osoby poświęcają wszelkie wygody cielesne dla dobra społeczeństwa ludzkiego. W nawiązaniu do tego, istnieje pewien werset mówiący o sześciu Gosvamich:
tyaktva turnam aśesa-mandala-pati-śrenim sada tucchavat
bhutva dina-ganeśakau karunaya kaupina-kanthaśritau
Z powodu współczucia dla biednych upadłych dusz, sześciu Gosvamich porzuciło swoje wzniosłe pozycje ministrów i przyjęło śluby wyrzeczonych mnichów. Minimalizując swoje potrzeby cielesne tak dalece, jak to było możliwe, nosili jedynie przepaskę na biodrach i mieli naczynie żebracze. I tak żyli we Vrndavanie, aby spełnić polecenie Śri Caitanyi Mahaprabhu poprzez spisanie i opublikowanie wielu dzieł literatury Vaisnava.
05.01.27 Znaczenie: Platforma paramahamsy jest najwyższą pozycją w wyrzeczonym życiu. Sannyasa, wyrzeczony porządek dzieli się na cztery stopnie: kuticaka, bahudaka, parivrajakacarya i paramahamsa. Zgodnie z systemem wedyjskim, przyjęcie wyrzeczonego porządku życia oznacza zamieszkanie poza wioską w małej chatce. W tym okresie wszelkie niezbędne do życia rzeczy, a szczególnie pożywienie, dostarczane jest do domu. Ten stopień nazywany jest kuticaka. Kiedy sannyasin czyni dalszy postęp, nie przyjmuje już niczego z domu. Wtedy to z różnych miejsc otrzymuje pożywienie i inne niezbędne do życia rzeczy. System ten nazywany jest madhukari, co w języku literackim określone jest jako "zawód trzmieli." Trzmiele zbierają po odrobinie miodu z wielu różnych kwiatów. Podobnie, sannyasin powinien chodzić od domu do domu prosząc o jałmużnę. Jednak od nikogo nie powinien przyjmować dużej ilości pożywienia, lecz z każdego domu powinien brać odrobinę. Ten stopień nazywany jest bahudaka. A kiedy sannyasin jest jeszcze bardziej doświadczony, wtedy podróżuje po całym świecie nauczając chwał Pana Vasudevy. Znany jest wtedy jako parivrajakacarya. Stopień paramahamsy osiąga wówczas, kiedy kończy nauczanie i osiedla się w jednym miejscu, dbając wyłącznie o postęp w życiu duchowym. Rzeczywistym paramahamsą jest ten, kto całkowicie kontroluje swoje zmysły i pełni niezmieszaną służbę dla Pana. Zatem trzej synowie Priyavraty – Kavi, Mahavira i Savana – byli usytuowani na platformie paramahamsa od samego początku życia. Nie niepokoiły ich zmysły, ponieważ w pełni zaangażowali je w służbę dla Pana. Dlatego w wersecie tym ci trzej bracia opisani zostali jako upaśama-śilah. Upaśama znaczy "całkowicie poskromiony." Ponieważ całkowicie poskromili swoje zmysły, przyjmowani są za wielkich świętych mędrców.
Pokonawszy swoje zmysły, trzej bracia skoncentrowali swoje
umysły na lotosowych stopach Vasudevy, Pana Krsny. W Bhagavad-gicie powiedziane jest (7.19), vasudevah sarvam iti. Lotosowe stopy Vasudevy są wszystkim. Pan
Vasudeva jest zbiornikiem wszystkich żywych istot. Kiedy niszczona jest ta
kosmiczna manifestacja, wtedy wszystkie żywe istoty pogrążają się w najwyższym
ciele Pana, Garbhodakaśayi Visnu, który łączy się z ciałem Maha-Visnu. Ci dwaj visnu-tattva są vasudeva-tattvą. Dlatego to wielcy mędrcy Kavi, Mahavira i Savana
zawsze koncentrowali się na lotosowych stopach Pana Vasudevy, Krsny. Tak oto
zrozumieli, że Dusza najwyższa w ich sercu jest Najwyższą Osobą Boga i
zrozumieli także swą tożsamość z Nim. Istota tej realizacji przedstawia się
następująco: po prostu przez pełnienie niezmieszanej służby oddania można
całkowicie zrealizować swoją jaźń. Parama
bhakti-yoga, o której mówi ten werset, oznacza, że dla żywej istoty, która
pełni niezmieszaną służbę oddania, nie istnieje nic poza służbą dla Pana.
Opisuje to Bhagavad-gita: vasudevah sarvam iti. Dzięki parama bhakti-yodze, wzniesieniu się na
najwyższą platformę służby miłości, można automatycznie uwolnić się od
cielesnej koncepcji życia i zobaczyć Najwyższą Osobę Boga twarzą w twarz. Jak
potwierdza to Brahma-samhita:
premanjana-cchurita-bhakti-vilocanena
santah sadaiva hrdayesu vilokayanti
yam śyamasundaram acintya-guna-svarupam
govindam adi-purusam tam aham bhajami
Zaawansowany bhakta, określony jako sat (święty), zawsze może widzieć w swoim sercu Najwyższą Osobę Boga, twarzą w twarz. Krsna, Śyamasundara, rozprzestrzenia się poprzez Swoja pełną część i dlatego bhakta zawsze może widzieć Go w swoim sercu.
05.01.28 Znaczenie: W każdym dniu Brahmy jest 14 manvantarów. Okres trwania jednego manvantary, długości życia jednego Manu, wynosi 71 yug, a każda yuga liczy 4 320 000 lat. Prawie wszyscy Manu wyznaczeni do zarządzania manvantarami pochodzili z rodziny Maharajy Priyavraty. Werset ten wspomina szczególnie o trzech Uttamie, Tamasie i Raivacie.
05.01.29 Znaczenie: W wersecie tym słowo dharma-pratipaksah ("przeciwnicy zasad religijnych) nie odnosi się do jakiejś określonej wiary, ale do varnaśrama-dharmy – podziału społeczeństwa na porządki społeczne i duchowe: cztery varny (bramin, ksatriya, vaiśya i śudra) oraz cztery aśramy (brahmacarya, grhastha, vanaprastha i sannyasa). Aby utrzymać prawidłowy porządek w społeczeństwie i pomóc jego obywatelom zbliżyć się ku celowi życia, tzn. do duchowego zrozumienia, należy przyjąć zasady varnaśrama-dharmy. Z tego wersetu dowiadujemy się. Że Maharaja Priyavrata był niesłychanie ścisły w utrzymywaniu tej instytucji varnaśrama-dharmy. Ktokolwiek występował przeciwko niej, natychmiast uciekał z pola widzenia króla, gdy ten ostrzegał go, walcząc z nim lub wymierzając mu najmniejsza karę. W rzeczywistości Maharaja Priyavrata nie musiał nawet walczyć. Jego silna determinacja wystarczała, że nikt nie śmiał sprzeciwić się regulującym zasadom varnaśrama-dharmy. Jest powiedziane, że jeżeli społeczeństwo ludzkie nie jest uregulowane zasadami varnaśrama-dharmy, nie jest ono lepsze od zwierzęcego społeczeństwa psów i kotów. Dlatego Maharaja Priyavrata, w oparciu o swoją niezwykłą, niezrównaną siłę, ściśle utrzymywał system varnaśrama-dharmy.
Aby prowadzić takie życie wzmożonej czujności, potrzebna jest inspiracja od swojej żony. W systemie varnaśrama-dharmy, pewne klasy, takie jak bramini i sannyasini, nie potrzebują inspiracji od płci przeciwnej. Jednakże ksatriyowie i grhasthowie, do wykonywania swoich obowiązków potrzebują inspiracji od swoich żon. W rzeczywistości grhastha i ksatriya nie jest w stanie właściwie wypełniać swoich obowiązków bez towarzystwa żony. Śri Caitanya Mahaprabhu osobiście potwierdził to, że grhastha musi żyć z żoną. Ksatriyowie mogli mieć wiele żon, które inspirowały ich do wypełniania obowiązków rządowych. Towarzystwo dobrej żony jest niezbędne w sprawach politycznych i w życiu karmicznym. Zatem, aby właściwie wypełniać swoje obowiązki, Maharaja Priyavrata czerpał inspirację od swojej dobrej żony, która była doświadczona w sprawianiu przyjemności swojemu wielkiemu mężowi, poprzez piękne ubieranie się, uśmiechanie i ukazywanie wdzięku swego kobiecego ciała. Królowa Barhismati zawsze była źródłem inspiracji dla Maharajy Priyavraty, dzięki czemu mógł on dobrze spełniać swoje obowiązki rządowe. Dwukrotne powtórzenie słowa iva w tym wersecie wskazuje, że Maharaja Priyavrata zachowywał się zupełnie jak pantoflarz i wydawało się, że stracił orientację, na czym polega ludzka odpowiedzialność. Jednakże w rzeczywistości był on w pełni świadomy swojej pozycji jako duszy, mimo iż wydawało się że działał jak zwykły karmita będący uległym mężem. I tak Maharaja Priyavrata sprawował władzę nad wszechświatem przez 11 arbudów lat. Jedna arbuda wynosi 100 000 000 lat, a Maharaja Priyavrata zarządzał wszechświatem przez 11 takich arbudów.
05.01.30 Znaczenie: Istnieje takie bengalskie powiedzenie, które mówi, że ktoś jest tak potężny, że z nocy może zrobić dzień, a z dnia – noc. Powiedzenie to jest powszechnie znane dzięki mocy Priyavraty. Jego czynności demonstrują, jak potężny stał się dzięki wielbieniu Najwyższej Osoby Boga. Pan Krsna znany jest jako Yogeśvara, pan wszystkich sił mistycznych. W Bhagavad-gicie (18.78) powiedziane jest, że gdziekolwiek jest mistrz wszelkich sił mistycznych (yatra yogeśvarah krsnah), tam będzie również zwycięstwo, pomyślność i inne bogactwa. Tak potężna jest służba oddania. Kiedy bhakta osiąga to, co chciał osiągnąć, nie dzieje się tak dzięki jego własnym siłom mistycznym, ale dzięki łasce Pana Krsny, mistrza sił mistycznych. Dzięki Jego łasce bhakta może dokonać najwspanialszych rzeczy, które przekraczają wyobraźnię nawet najbardziej potężnych naukowców.
Z opisu w tym wersecie wynika, że słońce porusza się. Według współczesnej astronomii, słońce pozostaje w jednym miejscu otoczone systemem słonecznym. Tutaj jednak widzimy, że słońce nie jest nieruchome – porusza się ono po określonej orbicie. Ten fakt potwierdza Brahma-samhita (5.52). Yasyajnaya bhramati sambhrta-kala-cakrah: słońce porusza się po wyznaczonej orbicie zgodnie z rozkazem Najwyższej Osoby Boga. W Jyotir Vedzie (nauce astronomicznej w literaturze wedyjskiej) powiedziane jest, że przez 6 miesięcy słońce przesuwa się po północnej stronie wzgórza Sumeru, a przez drugie 6 – po stronie południowej. Na tej planecie mamy tego praktyczne doświadczenie: gdy na północy jest lato, na południu panuje zima i na odwrót. Współcześni materialistyczni naukowcy chwalą się, że znają składniki słońca, jednakże nie są w stanie stworzyć drugiego słońca, tak jak zrobił to Maharaja Priyavrata.
Mimo iż Maharaja Priyavrata skonstruował bardzo potężny powóz, tak błyszczący jak słońce, nie pragnął rywalizować z bogiem słońca. Vaisnava nigdy nie chce zająć miejsca drugiego Vaisnavy. Celem jego było zapewnienie odpowiednich udogodnień w egzystencji materialnej. Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura mówi, że w kwietniu i maju promienie błyszczącego słońca Maharajy Priyavraty były tak kojące, jak promienie księżyca. Natomiast w październiku i listopadzie, zarówno rano jak i wieczorem, słońce to dostarczało więcej ciepła niż promienie słoneczne. Podsumowując, Maharaja Priyavrata był niezwykle potężny, a moc ta, poprzez jego czynności, rozciągała się we wszystkich kierunkach.
05.01.31 Znaczenie: Czasami planety w przestrzeni kosmicznej nazywane są wyspami. Wiemy, że w oceanie mogą znajdować się różnego typu wyspy. Podobnie, różne planety, podzielone na 14 lok, są wyspami w oceanie przestrzeni. Kiedy Priyavrata prowadził swój powóz za słońcem, stworzył 7 różnych oceanów i systemów planetarnych, które znane są jako Bhu-mandala, czyli Bhuloka. Powtarzając mantrę Gayatri, mówimy: om bhur bhuvah svah tat savitur varenyam. Ponad systemem planetarnym Bhuloka znajduje się Bhuvarloka, a ponad nim jest Svargaloka, niebiański system planetarny. Wszystkie te systemy planetarne kontrolowane są przez Savita, boga słońca. Kiedy mantrujemy mantrę Gayatri zaraz po przebudzeniu się wczesnym rankiem, czcimy w ten sposób boga słońca.
05.01.32 Znaczenie: Oceany w każdym systemie planetarnym zawierają różne substancje. Następny werset opisuje jak są one umieszczone.
05.01.33 Znaczenie: Możemy zauważyć, że wszystkie dvipy, czyli wyspy, otoczone są różnymi oceanami. Z wersetu tego wynika, że ocean ma taką sama szerokość jak wyspa, którą otacza. Długość oceanów jednakże nie równa się długości wysp. Według Viraraghava Acaryi szerokość pierwszej wyspy wynosi 100 000 yojanów. Jedna yojana wynosi 8 mil, wiec szerokość pierwszej wyspy szacuje się na 800 000 mil. Woda otaczająca ją posiada tę samą szerokość, ale różni się pod względem długości.
05.01.35 Znaczenie: Śukadeva Gosvami opowiada Maharajy Pariksitowi o niezwykle wspaniałych czynnościach króla Priyavraty. Ponieważ król mógł mieć jakieś wątpliwości na ten temat, Śukadeva Gosvami uspokoił go ponownie. Powiedział: "Nie wątpij we wspaniałe czyny Priyavraty. Wszystko jest możliwe dla bhakty Najwyższej Osoby Boga, ponieważ Pan znany jest jako Urukrama." Urukrama jest imieniem Pana Vamanadevy, który dokonał wspaniałego aktu zajęcia trzech światów trzema krokami. Pan Vamanadeva poprosił Bali Maharaję o trzy kroki ziemi. Kiedy Bali Maharaja zgodził się Mu je oddać, Pan natychmiast zajął cały świat dwoma krokami, a stawiając trzeci krok, umieścił Swoją stopę na głowie Bali Maharajy. Śri Jayadeva Gosvami mówi:
chalayasi vikramane balim adbhuta-vamana
pada-nakha-nira-janita-jana-pavana
keśava dhrta-vamana-rupa jaya jagadiśa hare
"Wszelka chwała Panu Keśavie, który przyjął formę karła. O Panie wszechświata, który uwalniasz bhaktów od wszelkich niepomyślnych rzeczy! O wspaniały Vamanadevo! Swoimi krokami oszukałeś wielkiego demona Bali Maharaję. Woda, którą dotknęły paznokcie Twoich lotosowych stóp, kiedy przebiłeś się przez okrywy wszechświata, oczyszcza wszystkie żywe istoty w postaci rzeki Ganges."
Ponieważ Najwyższy Pan jest wszechpotężny, może wykonać rzeczy, które dla zwykłych ludzi wydawały się być wspaniałe. Podobnie bhakta, dzięki łasce kurzu lotosowych stóp Pana, u których przyjął schronienie, może spełnić czyny wspaniałe, które wykraczają poza wyobraźnię zwykłych ludzi. Caitanya Mahaprabhu nauczał nas, abyśmy przyjęli schronienie lotosowych stóp Pana:
ayi nanda-tanuja kinkaram
patitam mam visame bhavambudhau
krpaya tava pada-pankaja-
sthita-dhuli-sadrśam vicintaya
"O synu Nandy Maharajy, jestem, Twoim wiecznym sługą, jednakże w jakiś sposób upadłem w ocean narodzin i śmierci. Proszę, wyciągnij mnie z tego oceanu śmierci i umieść mnie jako jeden z atomów u Twoich lotosowych stóp." Pan Caitanya uczy nas, abyśmy przyjęli schronienie kurzu lotosowych stóp Pana, ponieważ to niewątpliwie zagwarantuje nam wszelki sukces.
Z powodu materialnego ciała, wszystkie żywe istoty w egzystencji materialnej są zawsze niepokojone przez sad-guna, sześć biczów –
głód,
pragnienie,
rozpacz,
iluzję,
inwalidztwo i
śmierć.
Ponadto inną sad-guną jest umysł i pięć organów zmysłowych. Nawet candala, niedotykalna, nie należąca do żadnej kasty osoba, nie mówiąc już nic o uświęconym bhakcie, od razu zostaje uwolniona z materialnej niewoli, jeżeli chociaż raz wypowie święte imię Pana. Czasami kastowi bramini argumentują, że dopóki ktoś nie zmieni ciała, nie może zostać przyjęty za bramina, ponieważ obecne ciało jest rezultatem grzesznych czynów z przeszłości. Kto w przeszłości działał jako bramin, przychodzi na świat w rodzinie bramina. Dlatego utrzymują oni, że nie można przyjąć nikogo za bramina, jeśli nie posiada bramińskiego ciała. Jednakże w wersecie tym powiedziane jest, że nawet vidura-vigata, candala – piątej klasy, niedotykalna osoba – jest wyzwolona, jeżeli chociaż raz wypowie święte imię. Wyzwolenie oznacza natychmiastową zmianę ciała. Sanatana Gosvami potwierdza to:
yatha kancanatam yati
kamsyam rasa-vidhanatah
tatha diksa-vidhanena
dvijatvam jayate nrnam
Kiedy czysty bhakta wprowadza kogoś w intonowanie imienia Pana, to nawet jeżeli tą osobą jest candala, w trakcie przestrzegania instrukcji mistrza duchowego, zmienia ona swoje ciało. Mimo iż nie widzimy, w jaki sposób zmienia się jej ciało, to musimy to przyjąć na podstawie autoryzowanych stwierdzeń śastr. Należy to przyjąć bez argumentowania. Werset ten wyraźnie mówi, sa jahati bandham: "Porzuca swą materialną niewolę." Ciało to jest symboliczną reprezentacją materialnej niewoli odpowiadającej czyjejś karmie. Mimo iż czasami nie widzimy zmiany ciała wulgarnego, mantrowanie świętego imienia Najwyższego Pana od razu zmienia ciało subtelne. A ponieważ zmienia się ciało subtelne, żywa istota natychmiast uwalnia się z materialnej niewoli. Ostatecznie, to ciało subtelne determinuje zmiany ciała wulgarnego. Po zniszczeniu ciała wulgarnego, ciało subtelne przenosi żywą istotę z jej obecnego ciała wulgarnego do następnego. W ciele subtelnym główna rolę odgrywa umysł. Jeśli więc czyjś umysł jest zawsze pochłonięty pamiętaniem czynów i lotosowych stóp Pana, to należy uznać, że taka osoba już zmieniła swoje obecne ciało i oczyściła się. Zatem jest to niepodważalnym faktem, że candala, upadła czy nisko narodzona osoba, może stać się braminem, jedynie poprzez metodę bona fide inicjacji.
05.01.36 Znaczenie: W Śrimad-Bhagavatam (1.5.17) powiedziane jest:
tyaktva sva-dharmam caranambhujam harer
bhajann apakvo 'tha patet tato yadi
yatra kva vabhadram abhud amusya kim
ko vartha apto 'bhajatam sva-dharmatah
"Dla tego, kto porzucił swoje materialne zajęcia, aby zaangażować się w służbę oddania dla Pana, nie istnieje niebezpieczeństwo niepowodzenia, chociaż czasami może upaść z powodu niedojrzałości. Z drugiej zaś strony niewielbiciel, chociaż w pełni zaangażowany w swoje obowiązki zawodowe, nie osiągnie żadnego zysku." Może się zdarzyć, że jakaś osoba przyjmie schronienie wzniosłego Vaisnavy i z powodu sentymentu czy realizacji przyjmie świadomość Krsny, ale po jakimś czasie upadnie z powodu niedojrzałego zrozumienia. Jednakże nie jest ona upadła, ponieważ zaangażowanie w świadomość Krsny zapewnia jej wieczną korzyść. Zatem upadek może wstrzymać czyjś postęp na pewien czas, lecz w odpowiednim momencie zamanifestuje się on na nowo. Mimo iż Maharaja Priyavrata pełnił służbę zgodnie z instrukcjami Narady Muniego, które miały przywieść go od domu, z powrotem do Boga, na prośbę ojca powrócił do materialnych zajęć. Jednakże w odpowiednim czasie jego świadomość służenia Krsnie obudziła się na nowo dzięki łasce mistrza duchowego, Narady.
W Bhagavad-gicie (6.41) powiedziane jest: śucinam śrimatam gehe yoga-bhrasto 'bhijayate. Ten, kto upada ze ścieżki bhakti-yogi, ponownie otrzymuje materialne bogactwo półbogów. A gdy nacieszy się nim, może narodzić się w szlachetnej rodzinie czystego bramina albo też w rodzinie bogatej. W ten sposób otrzymuje szansę rozbudzenia swojej świadomości Krsny. To właśnie zdarzyło się w życiu Priyavraty. Jest on najchwalebniejszym przykładem tej prawdy. Wraz z upływem czasu stracił on pragnienie rozkoszowania się materialnym bogactwem swoją żoną, królestwem i synami i zapragnął wyrzec się tego wszystkiego. Tak więc po opisaniu materialnych bogactw Maharajy Priyavraty, Śukadeva Gosvami mówi w tym wersecie o jego skłonności do wyrzeczenia.
Słowo devarsi-carananuśayana wskazują, że Maharaja Priyavrata, podporządkowawszy się w pełni wielkiemu mędrcowi Devarsi Naradzie, ściśle przestrzegał pod jego kierunkiem wszystkich procesów i regulujących zasad służby oddania. Co się tyczy ścisłego przestrzegania regulujących zasad, Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura mówi: dandavat-pranamas tan anupatitah. Student robi postęp poprzez natychmiastowe składanie pokłonów (dandavat) mistrzowi duchowemu i przez ścisłe wypełnianie jego wskazówek. Maharaja Priyavrata regularnie spełniał wszystkie te rzeczy.
Pobyt w świecie materialnym oznacza, że ktoś znajduje się pod wpływem sił materialnej natury (guna-visarga). To, że Maharaja Priyavrata posiadał wszelkie materialne bogactwa, nie oznacza, że był on wolny od materialnego wpływu. W materialnym świecie zarówno bogacz, jak i biedak znajdują się pod materialnymi wpływami, ponieważ tak bogactwo, jak i ubóstwo jest tworem sił natury materialnej. W Bhagavad-gicie (3.27) powiedziane jest: prakrteh kriyamanani gunaih karmani sarvaśah. Materialne natura dostarcza nam możliwości do materialnego odbierania przyjemności odpowiednio do sił natury materialnej, które na nas oddziaływują.
05.01.37 Znaczenie: Z zachowania Maharajy Priyavraty możemy zrozumieć, jak bardzo potępiony jest postęp w materialnej wiedzy. Spełnił on wspaniałe czyny; stworzył drugie słońce, które świeciło w nocy, a także powóz, tak wielki, że jego koła uformowały olbrzymie oceany. Czynności te były tak potężne, że współcześni naukowcy nie są w stanie pojąć, jak można było ich dokonać. Maharaja Priyavrata doskonale spisywał się na polu materialnej działalności, ale ponieważ miał do czynienia z zadowalaniem zmysłów – zarządzając królestwem i tańcząc według upodobań swojej pięknej żony – osobiście potępił samego siebie. Kiedy myślimy o tym przykładzie Maharajy Priyavraty, możemy zastanowić się nad tym, jak zdegradowana jest współczesna cywilizacja materialnego postępu. Współcześni tzw. naukowcy i inni materialiści są bardzo zadowoleni, ponieważ mogą konstruować wielkie mosty, drogi i maszyny, jednakże czynności te nie mogą równać się dokonaniom Maharajy Priyavraty. Jeżeli Maharaja Priyavrata mógł potępić się, mimo swych wspaniałych dokonań, jak bardzo potępieni jesteśmy my, w naszym tzw. postępie materialnej cywilizacji. Możemy zatem wnioskować, że taki postęp nie ma nic wspólnego z problemami żywej istoty uwikłanej w materialnym świecie. Na nieszczęście współcześni ludzie nie rozumieją, na czym polega ich uwikłanie i jak są potępieni. Nie wiedzą też jakiego rodzaju ciała otrzymają w następnym życiu. Z duchowego punktu widzenia, wielkie królestwo, piękna żona i wspaniałe materialne czynności są przeszkodami w postępie duchowym. Maharaja Priyavrata szczerze służył wielkiemu mędrcowi Naradzie. Więc chociaż przyjął materialne bogactwo, nie odstąpił od swojej powinności. Ponownie stał się świadomym Krsny. Jak stwierdza Bhagavad-gita:
nehabhikrama-naśo 'sti
pratyavayo na vidyate
svalpam apy asya dharmasya
trayate mahato bhayat
"W wysiłku tym nie ma żadnego ubytku ani straty, a mały postęp na tej ścieżce może uchronić od najbardziej niebezpiecznego strachu." (2.40) takie wyrzeczenie, jak to, które podjął Maharaja Priyavrata, możliwe jest dzięki łasce Najwyższej Osoby Boga. Zazwyczaj, kiedy ktoś jest potężny lub ma piękną żonę, wspaniały dom czy materialną sławę, jest to dla niego źródłem coraz większego uwikłania. Jednakże Maharaja Priyavrata, dzięki otrzymaniu pełnego wykształcenia od wielkiego mędrca Narady, pomimo wszelkich przeszkód na nowo rozpoczął swoją świadomość Krsny.
05.01.38 Znaczenie: Śri Caitanya Mahaprabhu ogłosił w Swoim Śiksastaka, ceto-darpana-marjanam bhava-mahadavagni-nirvapanam: gdy tylko ktoś oczyści swoje serce, natychmiast zostaje ugaszony płonący ogień materialnej egzystencji. Nasze serca przeznaczone są dla rozrywek Najwyższej Osoby Boga. To znaczy, że należy być w pełni świadomym Krsny, myśleć o Krsnie, tak jak On Sam to polecił (man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru). Powinno to być naszym jedynym zajęciem. Ten, którego serce nie jest oczyszczone, nie może myśleć o transcendentalnych rozrywkach Najwyższego Pana. Lecz ten, kto na nowo może umieścić Najwyższą Osobę Boga w swoim sercu, bez trudu staje się zdolnym do wyrzeczenia się materialnego przywiązania. Filozofowie Mayavadi, yogini i jnani próbują porzucić ten materialny świat po prostu mówiąc, brahma satyam jagan mithya: "Ten świat jest fałszywy. Nie ma z niego żadnego pożytku, przyjmijmy Brahmana." Taka teoretyczna wiedza nam nie pomoże. Jeżeli wierzymy, że Brahman jest rzeczywistą prawdą, musimy umieścić w naszych sercach lotosowe stopy Śri Krsny, tak jak zrobił to Maharaja Ambarisa (sa vai manah krsna-padaravindayoh). W swym sercu należy umieścić lotosowe stopy Pana. Wtedy otrzymamy siłę, aby wyzwolić się z materialnego uwikłania.
Maharaja Priyavrata był w stanie porzucić swoje bogate królestwo, porzucił także towarzystwo swojej pięknej żony, tak jak byłaby ona martwym ciałem. Chociaż ktoś może mieć bardzo piękną żonę, o niewiadomo jak pięknych cechach cielesnych, nie jest nią zainteresowany, gdy jej ciało jest martwe. Piękną kobietę wychwalamy za jej ciało, ale to samo ciało, gdy pozbawione duszy, nie wzbudza zainteresowania żadnego pożądliwego mężczyzny. Maharaja Priyavrata był tak silny, dzięki łasce Pana, że mimo iż jego piękna żona nadal żyła, był w stanie porzucić jej towarzystwo niczym ten, kto zmuszony jest do porzucenia towarzystwa swojej martwej żony. Śri Caitanya Mahaprabhu powiedział:
na dhanam na janam na sundarim
kavitam va jagadiśa kamaye
mama janmani janmaniśvare
bhavatad bhaktir ahaituki tvayi
"O wszechmocny Panie, nie ma we Mnie pragnienia, aby gromadzić bogactwo, nie pragnę też pięknych kobiet ani nie chcę żadnej ilości zwolenników. Chcę jedynie Twojej bezprzyczynowej służby oddania, narodziny po narodzinach." Ten, kto pragnie uczynić postęp w życiu duchowym, ma dwie wielkie przeszkody; przywiązanie do materialnego bogactwa i przywiązanie do pięknej żony. Przywiązania te potępione są jako gorsze od samobójstwa. Zatem każdy, kto pragnie wznieść się ponad materialną niewiedzę, musi, dzięki łasce Krsny, uwolnić się od przywiązania do kobiet i pieniędzy. Kiedy Maharaja Priyavrata całkowicie uwolnił się od tych przywiązań, na nowo mógł spokojnie przestrzegać instrukcji wielkiego mędrca Narady.
"Nikt inny, tylko Najwyższa Osoba Boga mógł zrobić to, czego
dokonał Maharaja Priyavrata. Maharaja Priyavrata rozproszył ciemności nocy, a
obręczami swego potężnego powozu stworzył siedem oceanów."
05.01.39 Znaczenie: Jest wiele wybornych wersetów, znanych na całym świecie, które opisują czynności Maharajy Priyavraty. Jest on tak wysławiany, że jego czynności porównywane są do czynności Najwyższej Osoby Boga. Czasami szczery sługa i bhakta Pana nazywany jest także bhagavan. Bhagavanem nazywany jest Śri Narada, a czasami także Pan Śiva i Vyasadeva. Czasami, dzięki Swojej łasce, Pan nadaje to określenie, bhagavan, Swojemu czystemu bhakcie, aby był on wysoko ceniony. Takim bhaktą był Maharaja Priyavrata.
05.01.40 Znaczenie: W chwili obecnej nadal naśladuje się przykład Maharajy Priyavraty, który wyznaczył linie graniczne poszczególnych państw. Jak zostało tutaj wskazane, różne klasy ludzi mają zamieszkiwać różne terytoria. Dlatego też granice poszczególnych ziem, opisanych tutaj jako wyspy, powinny być wyznaczone przez różne rzeki, lasy i wzgórza. Zostało to również wspomniane w nawiązaniu do Maharajy Prthu, który przez zabieg wielkich mędrców narodził się z martwego ciała swego ojca. Ojciec Maharajy Prthu był bardzo grzeszny i dlatego z jego martwego ciała jako pierwszy narodził się czarny mężczyzna o imieniu Naisada. Rasa Naisady otrzymała miejsce w lesie, gdyż z natury byli to złodzieje i rozbójnicy. Tak jak zwierzęta zamieszkują różne lasy i wzgórza, tak samo miejsca te są przeznaczeniem ludzi podobnych zwierzętom. Promocji do cywilizowanego życia nie można otrzymać dopóty, dopóki nie przyjdzie się do świadomości Krsny, gdyż z natury mamy przeznaczoną określoną sytuację do życia, która odpowiada naszej karmie i kontaktowi z siłami natury. Jeżeli ludzie pragną żyć w harmonii i pokoju, muszą przyjąć świadomość Krsny. Nie mogą bowiem osiągnąć najwyższego standardu, jeśli są pogrążeni w materialnej koncepcji życia. Maharaja Priyavrata podzielił powierzchnię świata na różne wyspy, tak aby każda klasa ludzi mogła żyć spokojnie i by nie dochodziło do starć. Współczesna koncepcja nacjonalizmu rozwinęła się stopniowo z podziałów dokonanych przez Maharaja Priyavratę.
05.01.41 Znaczenie: Śrila Rupa Gosvami powiedział, że pozycja bhakty jest tak doskonała, że bhakta nie pragnie posiadać żadnego materialnego bogactwa. Są różne rodzaje bogactw na Ziemi, na planetach niebiańskich i na niższym systemie planetarnym, znanym jako Patala. Bhakta jednakże wie, że wszystko to jest materialne, dlatego żadna z tych rzeczy nie jest w stanie go zainteresować. Jak powiedziane jest w Bhagavad-gicie, param drstva nivartate. Czasami yogini i jnani dobrowolnie porzucają wszelkie materialne bogactwa, aby praktykować swój system wyzwolenia i zakosztować szczęścia duchowego. Jednakże często upadają, ponieważ sztucznie wyrzeczenie materialnych bogactw nie trwa długo. Aby porzucić materialne bogactwo, należy zdobyć wyższy smak w życiu duchowym. Maharaja Priyavrata już zasmakował w szczęściu duchowym i dlatego nie interesowały go żadne materialne osiągnięcia dostępne w niższym, wyższym czy średnim systemie planetarnym.