04.25.01 Znaczenie: Rozdział ten jest wielką nauką odnoszącą się do monarchicznego królestwa z dawnych czasów. Kiedy król Barhisat, rozważał rezygnację ze spełniania królewskich obowiązków, nakazał wówczas swoim synom podjęcie pokut, by dla dobra obywateli stali się doskonałymi władcami. W tym samym czasie wielki mędrzec Narada Muni pouczył króla Barhisata o materialnym świecie i żywej istocie, która pragnie się nim cieszyć. Tak więc możemy wyraźnie zobaczyć, w jaki sposób królowie i książęta byli kształceni, by opiekować się królestwem. Celem dobroczynnych działań spełnianych dla korzyści obywateli było zrozumienie Najwyższej Osoby Boga. Szczególnym przeznaczeniem ludzkiej formy życia jest zrozumienie Boga, naszego związku z Nim i działań, jakie wykonujemy w służbie dla Niego. Ponieważ królowie dbali o duchowe wykształcenie obywateli, dlatego zarówno król, jak i obywatele byli szczęśliwi w świadomości Krsny. W związku z tym powinniśmy pamiętać, że monarchiczna hierarchia Pracinabarhisata wywodzi się od Maharajy Dhruvy, wielkiego bhakty Pana i najsłynniejszego ucznia Narady Muniego. Król Pracinabarhisat był zbytnio zaangażowany w działania dla korzyści, gdyż spełniał wtedy różnego rodzaju yajne. Poprzez wykonywanie różnorodnych yajni można rzeczywiście wznieść się na wyższe systemy planetarne, czyli do królestw niebiańskich, lecz nie ma żadnych możliwości wyzwolenia się czy też powrotu do domu, do Boga. Kiedy wielki mędrzec Narada zobaczył, że potomek Dhruvy Maharajy został zwiedziony przez działania dla korzyści, poczuł dla niego współczucie i przybył osobiście, aby poinstruować go o ostatecznym błogosławieństwie życia, bhakti-yodze. Ten 25 Rozdział w niezwykle interesujący sposób opisuje, jak Narada Muni pośrednio przedstawił system bhakti-yogi królowi Pracinabarhisatowi.
04.25.02 Znaczenie: Oczywiście w obecnym wieku może dziwić nas, jak książęta mogli stać w wodzie przez 10 000 lat Jednakże życie w powietrzu i życie w wodzie jest takim samym procesem; trzeba się jedynie nauczyć, jak to robić. Zwierzęta wodne żyją w wodzie przez całe swoje życie, gdyż zostały stworzone pewne korzystne warunki, które im to umożliwiają. Jednakże wtedy ludzie zwykli żyć 100 tysięcy lat Jeśli ktoś, żyjąc tak wiele lat, mógł dziesięć tysięcy lat poświęcić na spełnianie pokut, wówczas miał on zapewniony sukces w swym przyszłym życiu. Nie było w tym nic zadziwiającego. Chociaż w tym wieku taki wyczyn nie jest możliwy, był on całkiem możliwy w Satya-yudze.
04.25.03 Znaczenie: Jak zauważył wielki wielbiciel Pana Caitanyi, Prabodhananda Sarasvati Thakura, kaivalya, czyli połączenie się z blaskiem Brahmana, jest niczym udanie się do piekła. Oświadczył on również, że wzniesienie się na wyższe systemy planetarne, aby cieszyć się tam niebiańskim życiem, jest po prostu fantasmagorią. Oznacza to, że bhakta nie przykłada żadnej wagi do ostatecznego celu karmitów i jnanich. Ostatecznym celem karmitów jest wzniesienie się do królestwa niebiańskiego, a ostatecznym celem jnanich jest wtopienie się w blask Brahmana. Oczywiście, jak potwierdził to Pan Caitanya, jnani przewyższają karmitów. Koti-karmanistha-madhye eka 'jnani' śrestha: "Jeden jnani, czyli impersonalista, jest lepszy niż wiele tysięcy osób działających dla korzyści." (Cc. Madhya 19.147) Dlatego wielbiciel nigdy nie wchodzi na ścieżkę karmy, czyli ścieżkę wzniesienia się poprzez działanie dla korzyści. Kiedy Narada Muni zobaczył, że król Pracinabarhisat zaangażowany jest w czynności karmiczne, poczuł dla niego współczucie. Niewątpliwie ci, którzy próbują wznieść się na wyższe systemy planetarne przez pełnienie yajni, są wyżsi od zwykłych pracujących ludzi. Jednakże w czystej służbie oddania zarówno karma, jak i jnana uważane są za zwodnicze cechy energii iluzorycznej.
04.25.04 Znaczenie: W tym materialnym świecie prawdziwą inteligencję okrywa wielkie złudzenie. Człowiek w sile pasji pragnie ciężko pracować, aby osiągnąć jakąś korzyść ze swojego działania, ale nie wie, że czas nigdy nie pozwoli mu cieszyć się bez końca. To co osiąga, nie jest zbyt wielkim zyskiem w porównaniu z włożoną pracą. A jeśli nawet jest to zyskiem, to nie jest to pozbawione zmartwień. Jeśli człowiek nie rodzi się jako bogacz, a chce kupić dom, samochody i inne materialne rzeczy, musi przez wiele lat ciężko pracować dniami i nocami, aby je posiąść. Nie osiągniemy zatem szczęścia, jeśli nie doświadczymy pewnych zmartwień.
W rzeczywistości w tym materialnym świecie nie można odczuwać czystego szczęścia. Jeśli pragniemy czymś się cieszyć, to musimy cierpieć z powodu czegoś innego. Na ogół cierpienie jest naturą tego materialnego świata, a jakakolwiek przyjemność, którą pragniemy osiągnąć, jest po prostu iluzją. Przede wszystkim musimy cierpieć niedole narodzin, starości, choroby i śmierci. Możemy odkryć wiele wspaniałych lekarstw, ale powstrzymanie cierpień powodowanych przez chorobę i śmierć nie jest rzeczą możliwą. W rzeczywistości lekarstwo nie jest środkiem przeciwdziałającym chorobie i śmierci. Ogółem biorąc w świecie materialnym nie ma szczęścia, ale osoba pozostająca w złudzeniu pracuje niezwykle ciężko, aby osiągnąć to tzw. szczęście. Tak naprawdę to ten proces ciężkiej pracy przyjmujemy za szczęście. I to jest nazywane złudzeniem.
Dlatego Narada Muni zapytał króla Pracinabarhisata, co zamierza osiągnąć przez wykonywanie tak wielu kosztownych ofiar. Niedoli narodzin, starości, chorób i śmierci nie możemy uniknąć nawet, gdy osiągniemy planetę niebiańską. Ktoś może wysunąć argument, że nawet bhaktowie muszą doświadczać wielu niedoli, podejmując pokuty i wyrzeczenia związane ze służbą oddania. Oczywiście, dla neofitów codzienne obowiązki w służbie oddania mogą być bardzo bolesne, ale przynajmniej mają oni nadzieję, że ostatecznie będą mogli uniknąć wszelkiego rodzaju strapień i osiągnąć najwyższy stan szczęścia. Zwykli karmici nie mają takiej nadziei, ponieważ nawet jeśli zostaną promowani na wyższe systemy planetarne, to nadał nie mają zagwarantowanej wolności od niedoli narodzin, starości, choroby i śmierci. Nawet Pan Brahma, który przebywa na najwyższym systemie planetarnym (Brahmaloce), musi umrzeć. Narodziny i śmierć Pana Brahmy mogą różnić się od narodzin zwykłego człowieka, ale będąc w tym materialnym świecie, nie może on uniknąć niedoli narodzin, starości, chorób i śmierci. Jeśli ktoś w ogóle poważnie myśli o wyzwoleniu z tych nieszczęść, musi podjąć służbę oddania. Sam Pan potwierdza to w Bhagavad-gicie (4.9):
janma karma ca me divyam evam
yo vetti tattvatah
tyaktva deham punar janma
naiti mam eti so 'rjuna
"Kto zna transcendentalną naturę Mojego pojawiania się i Moich czynów, ten opuściwszy to ciało, nigdy nie rodzi się ponownie w tym materialnym świecie, ale osiąga Moją wieczną siedzibę, o Arjuno."
04.25.05 Znaczenie: Śri Narottama dasa Thakura śpiewał:
sat-sanga chadi' kainu asate
vilasa
te-karane lagila ye karma-bandha-phansa
Dopóki ktoś uwikłany jest w
działanie dla korzyści, dopóty musi przyjmować jedno ciało po drugim. Jest to
nazywane karma-bandha-phansa – uwikłaniem
w działanie dla korzyści. Nie ma znaczenia, czy jesteśmy uwikłani w działania
pobożne czy niepobożne, ponieważ oba te rodzaje działań powodują dalsze
uwikłanie w materialne ciała. Dzięki spełnianiu pobożnych czynności możemy
narodzić się w bogatej rodzinie i
otrzymać dobre wykształcenie oraz piękne ciało, lecz to nie znaczy, że niedole
życia zostały ostatecznie usunięte. W krajach zachodnich narodziny w bogatej, arystokratycznej rodzinie,
posiadanie dobrego wykształcenia czy pięknego ciała, nie jest niczym
niezwykłym, ale to nie znaczy, że mieszkańcy Zachodu wolni są od niedoli życia.
Chociaż w chwili obecnej w krajach zachodnich młodsze pokolenie posiada
wystarczające wykształcenie, piękno i bogactwo i chociaż nie brakuje tam pożywienia, ubrań i udogodnień
w zadowalaniu zmysłów, mimo to jest ono nieszczęśliwe. W rzeczywistości, młodzi ludzie są tak nieszczęśliwi, że stają się
hipisami, a prawa natury zmuszają ich do
zaakceptowania żałosnego życia. Tak więc błąkają się brudni, bez
schronienia oraz pożywienia, i zmuszeni są spać na ulicy. Możemy zatem dojść do
wniosku, że nie można być szczęśliwym jedynie dzięki wykonywaniu pobożnych
czynności. Nie jest bowiem prawdą, że urodzeni "w czepku" są wolni od
materialnych cierpień narodzin, starości, choroby i śmierci. Konkluzja jest
taka, że nie możemy być szczęśliwi przez samo wykonywanie pobożnych lub
niepobożnych czynności. Takie działania są jedynie przyczyną uwikłania i
transmigracji z jednego ciała do drugiego. Narottama dasa Thakura nazywa to karma-bandha-phansa.
Król Pracinabarhisat zgodził się z tym faktem i szczerze zapytał Naradę Muniego, w jaki sposób może się wyzwolić z tej karma-bandha-phansa, uwikłania w działania dla korzyści. W rzeczywistości, jest to etap wiedzy zasygnalizowany w pierwszym wersecie Vedanta-sutry: athato brahma-jijnasa. Kiedy ktoś, próbując wykonywać karma-bandha-phansa, rzeczywiście osiąga stan frustracji, wtedy pyta o prawdziwą wartość życia, co nazywane jest brahma-jijnasa. Dociekającemu o ostateczny cel życia Vedy (Mundaka Up. 11.2.12) zalecają: tad-vijnanartham sa gurum evabhigacchet – "Aby zrozumieć tę transcendentalną naukę, należy zbliżyć się do bona fide mistrza duchowego."
Król Pracinabarhisat znalazł najlepszego mistrza duchowego,
którym był Narada Muni, i dlatego zapytał go o tę wiedzę, dzięki której można
wydostać się z uwikłania w
karma-bandha-phansa, czynności spełnianych dla korzyści. To jest prawdziwy
obowiązek ludzkiego życia. Jivasya tattva-jijnasa nartho yaś ceha
karmabhih. Jak mówi Drugi
Rozdział Drugiego Canto Śrimad-Bhagavatam
(1.2.10), jedynym obowiązkiem istoty ludzkiej jest pytanie bona fide
mistrza duchowego o to, jak wydostać się z uwikłania w karma-bandha-phansa.
04.25.06 Znaczenie: Ci, którzy są za bardzo przywiązani do życia rodzinnego – które polega na uwikłaniu się w sprawy związane z żoną, dziećmi, bogactwem i domem – angażują się w kuta-dharmę, pseudo-obowiązki. Prahlada Maharaja porównał te pseudozawodowe obowiązki do ciemnej studni (andha-kupam). Prahlada celowo mówił o tej ciemnej studni, ponieważ ten, kto w nią wpadnie, umrze. Może wzywać pomocy, ale nikt go nie usłyszy ani nie przybędzie, aby go wybawić.
Znaczące są słowa bhramyan samsara-vartmasu. W Caitanya-caritamrta (Madhya 19.151) Śri Caitanya Mahaprabhu wytłumaczył bardzo jasno: brahmanda bhramite kona bhagyavan jiva. Wszystkie żywe istoty wędrują w rozmaitych rodzajach ciał poprzez różne planety, i jeśli, dzięki zrządzeniu Najwyższej Osoby Boga, w trakcie swoich wędrówek zetkną się z wielbicielem, ich życie staje się sukcesem. Wielki mędrzec Narada przybył do króla Pracinabarhisata, mimo iż ten zaangażowany był w działania dla korzyści. Król miał wielkie szczęście, mogąc przebywać w towarzystwie Narady, który objaśnił mu wiedzę duchową. Obowiązkiem wszystkich świętych osób jest podążanie śladami Narady Muniego i podróżowanie po całym świecie, do każdego kraju i wioski, właśnie po to, aby pouczyć o celu życia osoby znajdujące się w iluzji i wyratować je z uwikłania karma-bandha, czyli działania dla korzyści.
04.25.07 Znaczenie: Ponieważ Vedy polecają ofiary ze zwierząt, dlatego ofiary te są częścią niemal wszystkich rytuałów religijnych. Nie powinniśmy być jednak usatysfakcjonowani po prostu zabijaniem zwierząt zgodnie ze wskazówkami pism świętych. Powinniśmy wznieść się ponad ceremonie rytualistyczne i próbować zrozumieć rzeczywistą prawdę, cel życia. Narada Muni chciał pouczyć króla o prawdziwym celu życia i rozbudzić w jego sercu ducha wyrzeczenia. Wiedza i duch wyrzeczenia (jnana-vairagya) są ostatecznym celem życia. Nie posiadając wiedzy, nie możemy pozbyć się przywiązania do materialnych przyjemności, a będąc do nich przywiązanymi, nie możemy zrobić postępu duchowego. Na ogół karmici zaangażowani są w zadowalanie zmysłów, i aby je osiągnąć, gotowi są popełniać tak wiele grzechów. Ofiara ze zwierząt jest jednym z takich grzesznych działań. Zatem poprzez swoje moce mistyczne, Narada Muni pokazał królowi Pracinabarhisatowi martwe zwierzęta, które ten złożył w ofierze.
04.25.08 Znaczenie: Narada Muni chciał zwrócić uwagę króla Pracinabarhisita na brak umiaru w zabijaniu zwierząt podczas ofiar. Śastry mówią, że poprzez zabicie zwierzęcia w ofierze, natychmiast wznosi się je do narodzin w ludzkim ciele. Podobnie ksatriyowie, którzy walcząc w słusznej sprawie zabijają swych wrogów na polu bitwy, po śmierci wznoszą się na planety niebiańskie. Manu-samhita mówi, że król musi skazać mordercę, tak aby w następnym życiu nie cierpiał on za swoje zbrodnicze działania. W oparciu o to Narada Muni ostrzega króla, że zabite przez niego w ofiarach zwierzęta oczekują jego śmierci, aby się zemścić. Narada Muni nie zaprzecza tu sam sobie. Narada Muni chciał przekonać króla, że brak umiaru w ofiarach ze zwierząt jest ryzykiem, ponieważ nawet w przypadku małego błędu w wykonywaniu takiej ofiary, zabite zwierzę może nie być promowane do ludzkiej formy życia. W konsekwencji, osoba spełniająca ofiarę będzie odpowiedzialna za śmierć zwierzęcia, tak jak morderca jest odpowiedzialny za zabicie drugiego człowieka. Gdy zwierzęta zabijane są w rzeźniach, sześć osób związanych z tym zabijaniem jest za to odpowiedzialnych. Ten kto zezwala na zabicie, ten kto zabija, ten kto pomaga, ten kto kupuje mięso, ten kto je gotuje i ten kto je spożywa-wszyscy uwikłani są w zabijanie. Narada Muni chciał zwrócić uwagę króla na ten fakt Tak więc zabijanie zwierząt – nawet w ofierze – nie jest polecane.
04.25.09 Znaczenie: Wielki mędrzec Narada Muni przeszedł na inny temat-mianowicie do historii króla Puranjany. Nie jest ona niczym innym, jak tylko inaczej opowiedzianą historią króla Pracinabarhisata. Innymi słowy, jest to alegoria. Słowo puran-jana oznacza "tego, kto oddaje się przyjemnościom w ciele". Zostanie to dokładnie wyjaśnione w następnych rozdziałach. Narada Muni poruszył temat króla Puranjany, który jest nikim innym, jak królem Pracinabarhisatem, ponieważ osoby uwikłane w działania materialne pragną słuchać o takich działaniach. Narada nie potępił bezpośrednio wartości wykonywania ofiar; w których poświęca się zwierzęta. Jednak Pan Buddha bezpośrednio odrzucił wszelkie ofiary ze zwierząt Śrila Jayadeva Gosvami stwierdził: nindasi yajna-vidher ahaha śruti-jatam. Słowo śruti-jatam wskazuje na to, że Vedy polecają ofiary ze zwierząt, lecz aby powstrzymać ofiary zwierzęce, Pan Buddha bezpośrednio sprzeciwił się autorytetowi wedyjskiemu. Dlatego też zwolennicy Ved nie akceptują Pana Buddhy. Pan Buddha określany jest jako agnostyk czy ateista, ponieważ nie przyjmuje autorytetu Ved. Wielki mędrzec Narada nie mógł oczernić autorytetu Ved, lecz chciał uświadomić królowi Pracinabarhisatowi, że ścieżka karma-kandy jest bardzo trudna i ryzykowna.
Głupcy przyjmują trudną ścieżkę karma-kandy, aby osiągnąć przyjemności zmysłowe. Ci, którzy są nadmiernie przywiązani do przyjemności zmysłowej nazywani są mudha (łotrami). Taki mudha ma wielkie trudności ze zrozumieniem ostatecznego celu życia. Propagując ruch świadomości Krsny widzimy, że dla wielu ludzi nie jest on atrakcyjny, dlatego że są oni mudhami zaangażowanymi w działania dla rezultatów. Jest takie powiedzenie: upadeśo hi murkhanam prakopaya na śantaye. Jeżeli udzielisz głupiemu łotrowi dobrych instrukcji, on po prostu rozgniewa się i zamiast z nich skorzystać, będzie działał na odwrót Ponieważ Narada Muni dobrze o tym wiedział, pouczył króla w sposób pośredni, przedstawiając mu historię jego całego życia. Jeśli chcemy nosić w nosie złoty czy diamentowy kolczyk lub kolczyki w uszach, to musimy przebić ucho czy nos. Więc podobnie, takiego bólu znoszonego dla zadowalania zmysłów doświadczamy na ścieżce karma-kandy, działania dla rezultatów. Jeśli chcemy cieszyć się czymś w przyszłości, to obecnie musimy znosić kłopoty. Jeśli chcemy zostać w przyszłości milionerem i radować się swym bogactwem, to teraz musimy bardzo ciężko pracować, aby zgromadzić pieniądze. To jest karma-kandiya. Ale osoby zbyt przywiązane do takiej ścieżki, mimo to podejmują ryzyko. Narada Muni chciał uświadomić królowi Pracinabarhisatowi, że aby zaangażować się w działania dla rezultatów, trzeba cierpieć wielkie kłopoty i niedole. Osoba zbyt przywiązana do materialnego działania nazywana jest visayi. Visayi jest to ktoś, kto czerpie przyjemność z visaya, tzn. z jedzenia, spania, łączenia się w pary i obrony. Poprzez przytoczenie historii króla Puranjany, Narada Muni pośrednio dowodzi, że jedzenie, spanie, łączenie się w pary i obrona są kłopotliwe i ryzykowne.
Słowa itihasam ("historia") i puratanam ("stara") świadczą o tym, że chociaż żywa istota przebywa wewnątrz materialnego ciała, to historia jej pobytu wewnątrz tego ciała jest bardzo stara. W związku z tym Śrila Bhaktivinoda Thakura śpiewał: anadi karama-phale, padi' bhavarnava-jale, taribare na dekhi upaya. "Z powodu przeszłych działań dla rezultatów upadłem w wodę materialnej egzystencji i nie mogę znaleźć żadnego sposobu, aby się z niej wydostać." W tej materialnej egzystencji żywa istota cierpi z powodu swoich przeszłych czynów, dlatego historia naszego pobytu w świecie materialnym jest bardzo stara. Głupi materialni naukowcy wymyślili swoje własne teorie ewolucji, które dotyczą po prostu materialnego ciała. Ale w rzeczywistości nie jest to prawdziwa ewolucja. Prawdziwą ewolucją jest historia żywej istoty, która jest puranjana, "żyjąca wewnątrz ciała". Śri Narada Muni wyjaśni tę teorię ewolucji w inny sposób, tak aby rozsądne osoby mogły ją zrozumieć.
04.25.10 Znaczenie: Każda żywa istota jest puranjana. Słowo puram znaczy "wewnątrz tego ciała, wewnątrz tej formy", a jana znaczy "żywa istota". Tak więc każdy jest puranjaną. Uważa się, że każda żywa istota jest królem swego ciała, ponieważ obdarzona jest pełną swobodą używania swego ciała tak, jak chce. Zwykle angażuje je w zadowalanie zmysłów, ponieważ osoba w cielesnej koncepcji życia uważa, że ostatecznym celem życia jest służenie zmysłom. To jest proces karma-kandy. Ten, kto nie posiada wiedzy duchowej, kto nie wie, że w rzeczywistości jest duszą żyjącą wewnątrz ciała i ulega nakazom zmysłów, nazywany jest materialistą. Taką materialistyczną osobę, która zainteresowana jest zadowalaniem zmysłów, można nazwać puranjaną. I ponieważ używa ona swych zmysłów zgodnie ze swymi kaprysami, można ją nazwać królem. Nieodpowiedzialny król uważa swoją królewską pozycję za osobistą własność i nadużywa skarbu; aby zadowalać zmysły.
Znaczące jest także słowo brhac-chravah. Słowo śravah znaczy "sława". Żywa istota jest sławna od czasów starożytnych, ponieważ, jak stwierdza Bhagavad-gita (2.20): na jayate mriyate va – "Żywa istota nigdy się nie rodzi ani nie umiera". Ponieważ jest ona wieczną, wieczne są też jej działania, mimo iż spełnia je w różnych ciałach. Na hanyate hanyamane śarire: "Nie umiera ona nawet po unicestwieniu ciała." W ten sposób żywa istota przenosi się z jednego ciała do drugiego, wykonując różnorodne czynności. W każdym ciele spełnia tak wiele działań. Czasami staje się wielkim bohaterem – tak jak Hiranyakaśipu i Kamsa, czy, w czasach współczesnych, Napoleon i Hitler. Działania takich ludzi są z pewnością niesamowite, ale wszystko kończy się wraz z końcem ich ciał. Wówczas pozostaje po nich jedynie imię. Dlatego też żywą istotę możemy nazwać brhac-chravah – może ona być bardzo sławna z powodu różnego rodzaju czynów. Jednakże posiada ona przyjaciela, którego nie zna. Osoby materialistyczne nie rozumieją, że Bóg, jako Dusza Najwyższa, obecny jest w sercu każdej żywej istoty. Chociaż Paramatma usytuowany jest obok każdej jivatmy jako przyjaciel, jivatma, czyli żywa istota, nie wie o tym. Z tego powodu opisuje się ją jako avijnata-sakha, czyli "tego, kto ma nieznanego przyjaciela". Znaczące jest również słowo avijnata-cestitah; ponieważ żywa istota pracuje ciężko pod kierownictwem Paramatmy i unoszona jest przez prawa natury. Mimo to myśli, że jest niezależna od Boga i surowych praw materialnej natury. Bhagavad-gita mówi (2.24):
acchedyo yam adahyo 'yam
akledyo 'śosya eva ca
nityah sarva-gatah sthanur
acalo yam sanatanah
"Ta indywidualna dusza nie ulega rozbiciu ani rozpuszczeniu. Nie może zostać spalona ani wysuszona. Jest ona nieśmiertelna, wszechprzenikająca, niezmienna, niewzruszona, i wiecznie ta sama."
Żywa istota jest sanatana, wieczna. Ponieważ nie można jej zabić żadną bronią; spalić na popiół przy pomocy ognia, zmoczyć czy zwilżyć wodą ani wysuszyć powietrzem, dlatego uważa się ją za odporną na materialne oddziaływania. Chociaż zmienia ona ciała, to jednak nie podlega oddziaływaniom warunków materialnych. Jest ona umieszczona w pewnych określonych warunkach materialnych i działa zgodnie ze wskazówkami swego przyjaciela, Duszy Najwyższej. Jak oświadcza Bhagavad-gita (15.15):
sarvasya caham hrdi
sannivisto
mattah smrtir jnanam apohanam ca
"Ode Mnie, który przebywam w każdym sercu, pochodzi pamięć, wiedza i zapomnienie." W ten sposób Pan, jako Paramatma, przebywa w każdym sercu i udziela żywej istocie wskazówek, aby działała w taki sposób, w jaki pragnie. Żywa istota nie wie w tym życiu i nie wiedziała w poprzednich, że Pan daje jej szansę spełnienia wszelkiego rodzaju pragnień. Nikt nie może spełnić żadnego pragnienia bez zezwolenia Pana. Żywa istota nie wie o wszystkich udogodnieniach, które daje Pan.
04.25.11 Znaczenie: Wędrówki króla Puranjany podobne są do wędrówek współczesnych hipisów. Z reguły hipisi są synami wielkich ojców i pochodzą ze znaczących rodzin. Nie jest prawdą, że są zawsze biedni. Ale, tak czy inaczej, porzucają schronienie swoich bogatych ojców i podróżują po całym świecie. Jak mówi ten werset, żywa istota pragnie zostać prabhu, czyli panem. Słowo prabhu znaczy "pan", ale w rzeczywistości żywa istota nie jest panem. Jest wiecznym sługą Boga. Kiedy żywa istota porzuca schronienie Boga, Krsny, i niezależnie próbuje stać się prabhu, wówczas wędruje ona po całym stworzeniu. W tym stworzeniu istnieje 8 400 000 gatunków życia i wiele milionów i trylionów planet. Żywa istota podróżuje poprzez te różne gatunki ciał po różnych planetach i z tego względu podobna jest ona do króla Puranjany, który podróżował po całym świecie poszukując odpowiedniego miejsca, w którym by mógł zamieszkać.
Śri Narottama dasa Thakura śpiewał; karma-kanda, jnana-kanda, kevala visera bhanda. "Ścieżka karma-kandy [działań dla rezultatów) i ścieżka jnana-kandy [spekulacji] są jak naczynia z mocną trucizną." Amrta baliya yeba khaya, nana yoni sada phire: "Osoba, która mylnie przyjmuje truciznę za nektar i pije ją, wędruje przez różne gatunki życia." Kadarya bhaksana kare: "I odpowiednio do swego ciała spożywa wszelkiego rodzaju ohydne rzeczy." Na przykład, żywa istota przebywająca w ciele świni je odchody. Gdy żywa istota jest w ciele wrony, wtedy je wszelkiego rodzaju odpadki – nawet ropę i śluz – i czerpie z tego przyjemność. W ten sposób Narottama dasa Thakura wskazuje, że żywa istota podróżuje w różnych ciałach i je wszelkiego rodzaju ohydne rzeczy. W końcu, gdy nie osiąga szczęścia, smutnieje lub zaczyna żyć jak hipis.
Więc werset ten mówi (na anurupam), że król nigdy nie mógł znaleźć miejsca odpowiedniego dla swych celów. Dzieje się tak dlatego, że żywa istota nie może być szczęśliwa w żadnej formie życia i na żadnej planecie tego materialnego świata, ponieważ wszystko w świecie materialnym jest nieodpowiednie dla duszy. Jak mówi ten werset, żywa istota ma niezależne pragnienie, aby stać się prabhu, ale gdy tylko porzuci tę koncepcję i zostanie sługą Boga, Krsny, natychmiast staje się szczęśliwą. Dlatego Śrila Bhaktivinoda Thakura śpiewa
miche mayara vaśe, yaccha
bhese', khaccha habudubu, bhai
"Moja droga żywa istoto, dlaczego dajesz się unosić falom mayi?" Jak oświadcza Bhagavad-gita (18.61):
iśvarah sarva-bhutanam
hrd-deśe 'rjuna tisthati
bhramayan sarva-bhutani
yantrarudhani mayaya
"Najwyższy Pan przebywa w każdym sercu, Arjuno, i On kieruje wędrówkami żywych istot, które usadowione są jak gdyby na maszynie zrobionej z energii materialnej."
Żywa istota jest przenoszona w maszynie ciała przez tak wiele gatunków życia na tak wielu planetach. Dlatego Bhaktivinoda Thakura zapytuje żywą istotę, dlaczego daje się unosić w tych cielesnych maszynach i umieszczać w tak wielu różnych warunkach. Radzi on, abyśmy pokonali fale mayi przez podporządkowanie się Krsnie.
jiva krsna-dasa, e viśvasa, karle ta' ara duhkha nai
Skoro tylko staniemy przed Krsną, Krsna radzi:
sarva-dharman parityajya mam
ekam śaranam vraja
aham tvam sarva-papebhyo
moksayisyami ma śucah
"Porzuć wszelkie rodzaje religii i po prostu podporządkuj się Mnie. Ja wyzwolę cię od wszelkich następstw grzechów. Nie lękaj się więc." (Bg. 18.66)
W ten sposób natychmiast uwalniamy się od wędrówek z jednego ciała do drugiego i z jednej planety na drugą. Śri Caitanya Mahaprabhu mówi: brahmanda bhramite kona bhagyavan jiva (Cc. Madhya 19.151). Jeśli podróżująca żywa istota jest wystarczająco szczęśliwa, aby zostać pobłogosławioną towarzystwem bhaktów i przyjść do świadomości Krsny, wówczas faktycznie rozpoczyna się jej prawdziwe życie. Ten ruch świadomości Krsny daje wszystkim wędrującym żywym istotom szansę przyjęcia schronienia Krsny i osiągnięcia w ten sposób szczęścia.
W wersecie tym bardzo znaczące są słowa vimana iva. W tym materialnym świecie nawet wielki król niebios także jest pełen niepokoju. Jeśli nawet Pan Brahma jest pełen niepokoju, to co tu mówić o zwykłych żywych istotach działających na tej planecie? Bhagavad-gita (8.16) potwierdza:
abrahma-bhuvanal lokah punar avartino 'rjuna
"Wszystkie planety w świecie materialnym, od najwyższej do najniższej, są miejscami niedoli, powtarzających się narodzin i śmierci." W materialnym świecie żywa istota nigdy nie jest usatysfakcjonowana. Nawet jeśli zajmuje pozycję Brahmy, Indry czy Candry, jest pełna niepokoju po prostu dlatego, że przyjmuje ten świat za miejsce szczęścia.
04.25.12 Znaczenie: Śrila Vidyapati, wielki poeta Vaisnava, śpiewał:
tatala saikate, vari-bindu-sama,
suta-mita-ramani-samaje
Porównuje on tutaj materialne zadowalanie zmysłów, płynące z towarzystwa, przyjaźni i miłości, do kropli wody spadającej na pustynię. Aby zaspokoić potrzeby pustyni, konieczne są oceany wody, więc jeśli dostarczy się tylko kropli wody, to jaki jest z tego pożytek? Podobnie, żywa istota jest integralną cząstką Najwyższej Osoby Boga, który, jak mówi Vedanta-sutra, jest anandamayo 'bhyasat, pełen radości. Żywa istota, będąc cząstką Najwyższej Osoby Boga, również poszukuje pełni szczęścia. Jednakże nie można osiągnąć pełni szczęścia w oddzieleniu od Najwyższej Osoby Boga. Wędrując poprzez różne gatunki życia, żywa istota może skosztować pewnego rodzaju przyjemności w tym lub w innym ciele, ale w żadnym materialnym ciele nie można w pełni zadowolić zmysłów. Tak więc Puranjana, żywa istota, wędruje w różnych rodzajach ciał, ale wszystkie jego próby czerpania przyjemności kończą się jedynie frustracją. Innymi słowy, duchowa iskra okryta materią nie może w pełni cieszyć się ze zmysłów, w żadnych okolicznościach materialnego życia. Jeleń może zasłuchać się w muzyczne wibracje wywoływane przez myśliwego; ale rezultat tego jest taki, że traci on życie. Podobnie ryba jest wielkim ekspertem w zadowalaniu języka, ale kiedy zjada podsuniętą przez rybaka przynętę, również traci życie. Nawet tak silne zwierzę jak słoń zostaje schwytane i traci swą niezależność, kiedy zadowala swoje genitalia ze słonicą. W każdym z gatunków życia żywa istota otrzymuje ciało, w którym może zadowalać różne zmysły, ale nie może cieszyć się wszystkimi zmysłami naraz. W ludzkiej formie życia otrzymujemy możliwość, aby, w wypaczony sposób, cieszyć się wszystkimi zmysłami, ale w rezultacie, gdy próbujemy to robić, jesteśmy tak nękani, że ostatecznie pogrążamy się w smutku. Im bardziej próbujemy zadowalać zmysły, tym bardziej się uwikłujemy.
04.25.13 Znaczenie: Ziemia położona na południe od Himalajów jest terenem Indii, który był znany jako Bharata-varsa. Żywa istota, która rodzi się w Bharata-varsie, uważana jest za najbardziej szczęśliwą. W rzeczywistości Pan Caitanya powiedział;
bharata-bhumite haila manusya-janma yara
janma sarthaka kari' kara para-upakara
(Cc. Adi 9.41)
Ktokolwiek rodzi się na obszarze Bharata-varsy, osiąga wszelkie udogodnienia życia: Może z nich skorzystać, aby zrobić postęp zarówno materialny, jak i duchowy i w ten sposób osiągnąć sukces w swoim życiu. Kiedy osiągnie cel życia, może szerzyć swą wiedzę i doświadczenie na całym świecie, w celach humanitarnych. Inaczej mówiąc, ten, kto dzięki swoim przeszłym pobożnym działaniom rodzi się na obszarze Bharata-varsy, otrzymuje pełne udogodnienia potrzebne do rozwoju ludzkiej formy życia. Warunki klimatyczne Indii są takie, że można tam wieść spokojne życie, nie będąc niepokojonym przez materialne okoliczności. Faktem jest, że za czasów Maharajy Yudhisthiry czy Pana Ramacandry ludzie byli wolni od wszelkich trosk. Nie było nawet nadmiernego ciepła czy zimna. Za panowania Pana Ramacandry czy Maharajy Yudhisthiry nie występowały trzy rodzaje nieszczęść: adhyatmika, adhibhautika i adhidaivika (nieszczęścia narzucane nam przez własne ciało i umysł, przez inne żywe istoty i przez zakłócenia natury). Ale obecnie, w porównaniu z innymi krajami na Ziemi – Indie są sztucznie niepokojone. Jednak mimo tych materialnych zakłóceń kultura tego kraju pozwala na łatwe osiągnięcie celu życia, mianowicie zbawienia, czyli wyzwolenia z materialnej niewoli. Tak więc, aby narodzić się w Indiach trzeba spełnić wiele pobożnych czynów w przeszłym życiu.
W tym wersecie słowo laksita-laksanam wskazuje, że osiągnięcie ludzkiego ciała w Bharata-varsie jest bardzo pomyślne. Kultura wedyjska jest pełna wiedzy i osoba urodzona w Indiach może skorzystać z wedyjskiej wiedzy kulturowej i z kulturowego systemu znanego jako varnaśrama-dharma. Nawet obecnie, kiedy podróżujemy po całym świecie, widzimy, że w niektórych krajach ludzkie istoty posiadają wiele udogodnień materialnych, ale nie mają żadnych udogodnień dla postępu duchowego. Wszędzie widzimy mankamenty jednostronnych ułatwień, a brak pełnych udogodnień. Ślepiec może chodzić, ale nie może widzieć, a kulawy człowiek nie może chodzić, ale może widzieć. Andha-pangu-nyaya. Ślepy człowiek może wziąć kulawego na ramiona, a kulawy może udzielać mu wskazówek, gdy ten będzie szedł. W ten sposób połączeni mogą działać, ale osobno ani człowiek ślepy, ani kulawy nie może chodzić z powodzeniem. Podobnie ta ludzka forma życia przeznaczona jest do postępu w życiu duchowym i zorganizowanego zaspokajania potrzeb materialnych: Szczególnie w krajach zachodnich są wystarczające ułatwienia, jeśli chodzi o wygody materialne, ale nikt nie ma pojęcia o postępie duchowym. Dużo osób pragnie postępu duchowego, ale przychodzi wielu oszustów, którzy korzystają z ich pieniędzy, mydlą im oczy i odchodzą. Na szczęście jest ruch świadomości Krsny, aby dostarczyć wszelkich udogodnień zarówno dla materialnego, jak i duchowego postępu. W ten sposób ludzie z krajów zachodnich mogą odnieść korzyść z tego ruchu. W Indiach każdy człowiek ze wsi, nieskażonych przez uprzemysłowione miasta hinduskie, nadal może żyć w jakichkolwiek warunkach i robić postęp duchowy. Ciało nazywane jest miastem dziewięciu bram, a te dziewięć bram to: dwoje oczu, dwoje uszu, dwa nozdrza, usta, genitalia i odbyt. Kiedy te bramy są czyste i działają właściwie, to wiadomo, że ciało jest zdrowe. W Indiach mieszkańcy wiosek utrzymują te dziewięć bram w czystości przez wstawanie wczesnym rankiem, kąpiel przy studni lub w rzekach, pójście do świątyni i uczestniczenie w mangala-arati, mantrowanie maha-mantry Hare Krsna i jedzenie prasada. W ten sposób można wykorzystać wszelkie udogodnienia ludzkiego życia. Stopniowo wprowadzamy ten system w różnych zachodnich centrach naszego Towarzystwa. Ten, kto z tego korzysta, osiąga coraz większe oświecenie w życiu duchowym. Obecne Indie możemy porównać do człowieka kulawego, a kraje zachodnie do ślepca. Przez ostatnie dwa tysiące lat Indie podlegały rządom cudzoziemców i nogi postępu zostały złamane. W krajach zachodnich ludzie stracili wzrok z powodu oślepiającego blasku materialnego bogactwa. Ślepy człowiek z krajów zachodnich i kulawy człowiek z Indii powinni połączyć się w tym ruchu świadomości Krsny. Wtedy kulawy człowiek z Indii może chodzić z pomocą mieszkańców Zachodu, a ślepy człowiek z Zachodu może widzieć przy pomocy kulawego. Krótko mówiąc, materialny postęp krajów zachodnich i duchowe bogactwo Indii powinny zostać połączone dla podniesienia całego społeczeństwa ludzkiego.
04.25.14 Znaczenie: Ciało jest chronione przez ściany ze skóry. Włosy na ciele porównywane są do parków, a najwyższe partie ciała, jak nos i głowa, porównywane są do wież. Fałdy i wgłębienia w różnych częściach ciała porównywane są do rowów czy kanałów, oczy – do okien, powieki – do bram ochronnych: Trzy rodzaje metali – złoto, srebro i żelazo – reprezentują trzy siły natury materialnej. Złoto reprezentuje dobroć, srebro – pasję, a żelazo – ignorancję. Ciało czasami uważane jest za worek zawierający trzy elementy (tri-dhatu): śluz, żółć i powietrze (kapha, pitta i vayu). Yasyatma-buddhih kunape tridhatuke. Zgodnie z Bhagavatam (10.84.13), ten, kto sądzi, że ten worek śluzu, żółci i powietrza jest jaźnią, uważany jest za nie lepszego od krowy czy osła.
04.25.15 Znaczenie: W mieście ciała serce uważane jest za stolicę. Tak jak stolica państwa jest szczególnie bogato wyposażona w różne wysokie budynki i lśniące pałace, podobnie serce w ciele pełne jest różnych pragnień i planów zadowalania zmysłów. Takie plany czasami porównuje się do wartościowych klejnotów, takich jak szafiry, rubiny, perły i szmaragdy. Serce staje się centrum wszelkiego planowania, jak osiągnąć materialną przyjemność.
04.25.16 Znaczenie: Tak opisana jest stolica. W stolicy są domy zebrań i liczne skwery, wiele skrzyżowań dróg, wiele alej i ulic, wiele domów gier, rynków i terenów rekreacyjnych. Wszystko to udekorowane jest flagami i festonami. Skwery są otoczone balustradami i nie ma na nich drzew. Serce możemy porównać do domu zebrań, ponieważ, jak oświadcza Bhagavad-gita (15.15), żywa istota przebywa wewnątrz serca razem z Paramatmą: sarvasya caham hrdi sannivisto mattah smrtir jnanam apohanam ca. Serce jest centrum wszelkiej pamięci, zapomnienia i rozważań. W ciele tym oczy, uszy i nos Są różnymi miejscami atrakcji dla uciech zmysłowych, a ulice po których chodzi się tu i tam, możemy porównać do różnych rodzajów powietrza krążącego w ciele. Yogiczny, proces do kontrolowania powietrza będącego w ciele i różnych energii jest nazywany susumną, ścieżką wyzwolenia. Ciało jest także miejscem odpoczynku, ponieważ gdy żywa istota zmęczy się, wówczas odpoczywa wewnątrz ciała: Dłonie i podeszwy stóp porównane są do flag i festonów.
04.25.17 Znaczenie: Skoro ciało jest wielkim miastem, muszą w nim być różne udogodnienia dla zadowalania zmysłów, takie jak jeziora i ogrody. Ten werset pośrednio dotyczy tych części ciała, które pobudzają impulsy seksualne. Ponieważ ciało ma genitalia, to kiedy żywa istota – mężczyzna czy kobieta – osiągnie odpowiedni wiek, zaczynają ją niepokoić impulsy seksualne. Dopóki ktoś jest dzieckiem, nie pobudza go widok pięknej kobiety. Chociaż organy zmysłowe są obecne, to dokąd nie osiągniemy dojrzałego wieku, dotąd nie ma impulsu seksualnego. Okoliczności sprzyjające impulsowi seksualnemu porównane są tutaj do ogrodu lub przyjemnego, ustronnego parku. Kiedy widzimy osobę płci przeciwnej, impuls seksualny w sposób naturalny się zwiększa. Jest powiedziane, że jeśli mężczyzna nie zostaje poruszony, kiedy widzi kobietę w jakimś odosobnionym miejscu, to powinien być uważany za brahmacarina. Praktycznie jest to prawie niemożliwe. Impuls seksualny jest tak silny, że nawet widok, dotknięcie czy rozmowa, nawiązanie kontaktu lub nawet przez myślenie o płci przeciwnej – nawet na tak wiele subtelnych sposobów – pobudza nas seksualnie. W związku z tym, brahmacarinowi czy sannyasinowi zabrania się przebywania w towarzystwie kobiet, szczególnie w ustronnym miejscu. Śastry nakazują, że nie należy nawet rozmawiać z kobietą w ustronnym miejscu, mimo iż może być ona własną córką, siostrą lub matką. Impuls seksualny jest tak mocny, że nawet osoba bardzo uczona zostaje poruszona w takiej sytuacji. Jeżeli tak się sprawa przedstawia, to jak młody człowiek może zachować spokój i opanowanie, widząc młodą, piękną kobietę w pięknym parku?
04.25.18 Znaczenie: W tym wersecie szczególnie istotne jest słowo hima-nirjhara. Wodospad symbolizuje pewien rodzaj niestałego nastroju czy rasy (związku). W ciele są różnego rodzaju nastroje, rasy, czyli smaki pełne słodyczy. Najwyższy smak (związek) nazywany jest smakiem seksualnym (adi-rasa). Ta adi-rasa, czyli pragnienie seksualne, zostaje pobudzona, kiedy zetknie się z wiosennym powietrzem przenoszonym przez Kupidyna. Innymi słowy, wszystko to są reprezentacje rupy, rasy, gandhy, śabdy i sparśy. Wiatr jest sparśa, czyli dotykiem. Wodospad jest rasa, czyli smakiem. Wiosenne powietrze (kusumakara) jest zapachem. Cała ta różnorodność przyjemności czyni życie bardzo przyjemnym i tym sposobem zostajemy zauroczeni egzystencją materialną.
04.25.19 Znaczenie: Spokojna rodzina z żoną i dziećmi porównywana jest do pełnej spokoju atmosfery leśnej. Dzieci porównane są do łagodnych zwierząt. Jednak czasami żona i dzieci nazywane są svajanakhya-dasyu, czyli włamywaczami przebranymi za krewnych. Mężczyzna zarabia na życie ciężko pracując, ale w rezultacie jest ograbiany przez swoją żonę i dzieci, dokładnie tak jak osoba, którą zaatakowali w lesie złodzieje i rozbójnicy, zabierając jej pieniądze. Niemniej jednak, gdy w życiu rodzinnym żona i dzieci robią wrzawę, wydaje się to podobne do kukania kukułek w ogrodzie życia rodzinnego. Osoba, która wiedzie takie błogie życie rodzinne, pragnie – zachęcona taką atmosferą – za wszelką cenę mieć swą rodzinę przy sobie.
04.25.20 Znaczenie: Ciało zostało już porównane do pięknego ogrodu. W okresie młodości budzi się impuls seksualny i wtedy inteligencja, odpowiednio do czyjejś wyobraźni, jest skłonna do kontaktu z płcią przeciwną. W młodości mężczyzna czy kobieta poszukują płci przeciwnej za pośrednictwem inteligencji lub wyobraźni – o ile nie robią tego bezpośrednio. Inteligencja wpływa na umysł, a umysł kontroluje dziesięć zmysłów. Pięć z tych zmysłów gromadzi wiedzę, a pięć zajętych jest bezpośrednio pracą. Każdy ze zmysłów ma wiele pragnień do spełnienia. Taka jest pozycja ciała i jego właściciela, puranjany, który znajduje się wewnątrz ciała.
04.25.21 Znaczenie: Siła witalna żywej istoty obejmuje pięć rodzajów powietrza, które działają wewnątrz ciała i znane są jako prana, apana, vyana, samana i udana. Siła ta porównywana jest do węża, ponieważ wąż może żyć pijąc jedynie powietrze. Ta siła witalna, przenoszona przez powietrze, została opisana jako pratihara, czyli straż przyboczna. Bez siły tej nie możemy żyć nawet przez moment. W istocie wszystkie zmysły pracują pod jej ochroną.
Kobieta, która reprezentuje inteligencję, szukała męża. Oznacza to, że inteligencja nie może działać bez świadomości. Piękna kobieta jest bezużyteczna, jeśli nie chroni jej odpowiedni mąż. Inteligencja musi być zawsze świeża, dlatego użyto tutaj słowa apraudham ("bardzo młoda"). Przyjemność materialna oznacza wykorzystywanie inteligencji do rupy, rasy, gandhy, śabdy i sparśy, czyli formy, smaku, zapachu, dźwięku i dotyku.
04.25.22 Znaczenie: Ciało inteligencji cieszy się obiektami zadowalania zmysłów, które je okrywają, takimi jak zapach, wzrok i słuch. Słowo sunasam ("piękny nos") wskazuje na organ zdobywający wiedzę przez wąchanie. Podobnie, usta są instrumentem do zdobywania wiedzy przez smak, ponieważ żując pewien obiekt i dotykając go językiem, możemy poznać jego smak. Słowo sukapolam ("piękne czoło") sygnalizuje jasny mózg zdolny do zrozumienia rzeczy takimi, jakimi są. Dzięki inteligencji możemy zaprowadzić porządek. Kolczyki w uszach zostały tam umieszczone dzięki działaniu inteligencji. Tak zatem, za pomocą metafory, zostały opisane sposoby zdobywania wiedzy.
04.25.23 Znaczenie: Werset ten wyraża zadowolenie umysłu po ujrzeniu kobiety o wzniesionych biodrach i piersiach, ubranej w atrakcyjne sari i udekorowanej ozdobami.
04.25.24 Znaczenie: Dwie piersi reprezentują przywiązanie i zazdrość. Symptomy ragi i dvesy (przywiązania i zazdrości) opisuje Bhagavad-gita (3.34):
indriyasyendriyasyarthe
raga-dvesau vyavasthitau
tayor na vaśam
agacchet tau hy asya paripanthinau
"Istnieją zasady, które kontrolują przywiązanie i niechęć wobec zmysłów i przedmiotów zmysłów. Nie należy poddawać się kontroli takiego przywiązania i awersji, gdyż są one przeszkodami na drodze samorealizacji."
Te reprezentacje przywiązania i zazdrości są bardzo niekorzystne dla postępu w życiu duchowym. Nie powinny nas przyciągać piersi młodych kobiet Wielki święty Śankaracarya opisał piersi kobiet, szczególnie młodych, jako jedynie kombinację mięśni i krwi. Nie należy zatem ulegać powabom zewnętrznej energii wzniesionych piersi z sutkami. Są to agenci mayi, których zadaniem jest gnębienie płci przeciwnej. Ponieważ obie piersi są równie pociągające, są one opisane jako sama-vrttau. Impuls seksualny pozostaje także w sercu starego mężczyzny, aż do momentu śmierci. Aby uwolnić się od takiego pociągu, trzeba być bardzo zaawansowanym duchowo, jak Yamunacarya, który powiedział;
yad-avadhi mama cetah krsna-padaravinde
nava-nava-rasa-dhamany udyatam rantum asit
tad-avadhi bata nari-sangame smaryamane
bhavati mukha-vikarah susthu nisthivanam ca
"Odkąd zaangażowałem się w transcendentalną miłosną służbę
dla Krsny, realizując w Nim zawsze świeżą przyjemność, to kiedykolwiek pomyślę
o przyjemności seksualnej, spluwam na tę myśl, a moje usta wykrzywiają się z
niesmakiem." Kiedy ktoś jest zaawansowany duchowo, nie mogą go już dłużej
przyciągać piersi młodych kobiet, które są bryłami mięsa i krwi. Znaczące jest
słowo nirantarau, gdyż mimo że piersi
usytuowane są w różnych miejscach, to ich działanie jest takie samo. Nie
powinniśmy robić żadnej różnicy pomiędzy przywiązaniem i zawiścią. Jak opisuje Bhagavad-gita (3.37), oba te uczucia są
produktami rajo-guny (kama esa krodha esa rajo-guna-samudbhavah).
Słowo niguhantim ("próbując zakryć") wskazuje na to, że nawet jeśli ktoś jest skażony przez kamę, lobhę, krodhę, itd., to świadomość Krsny może go przeobrazić. Innymi słowy, możemy wykorzystać kamę (pożądanie) w służbie dla Krsny. Powodowany żądzą, zwykły robotnik będzie ciężko pracował dzień i noc; podobnie, bhakta może ciężko pracować dzień i noc, by zadowolić Krsnę. Tak jak karmici pracują ciężko dla satysfakcji kamy-krodhy, bhakta powinien w ten sam sposób pracować, aby zadowolić Krsnę. Również krodhę (gniew) możemy zastosować w służbie dla Krsny, gdy skierujemy go przeciwko nie będącym bhaktami demonom. W ten sposób zastosował swój gniew Hanumanji. Był on wielkim bhaktą Pana Ramacandry i wykorzystał swój gniew do podpalenia królestwa Ravany, demona, niewielbiciela. Tak więc kamę (pożądanie) możemy zastosować dla zadowolenia Krsny, a krodhę (gniew), do ukarania demonów. I kiedy oba te uczucia wykorzystywane są w służbie dla Krsny, tracą one swoje materialne znaczenie i zyskują znaczenie duchowe.
04.25.25 Znaczenie: Każda żywa istota jest bohaterem na dwa sposoby. Gdy jest ona ofiarą energii iluzorycznej, wtedy działa jako wielki bohater w świecie materialnym jako wielki przywódca, polityk, człowiek interesu; przemysłowiec itd., a jego bohaterskie wyczyny przyczyniają się do materialnego postępu cywilizacji. Można też zostać bohaterem dzięki staniu się panem zmysłów, gosvamim. Czyny materialne są fałszywym bohaterstwem, podczas gdy powstrzymywanie zmysłów od materialnego zaangażowania jest wielkim bohaterstwem. Bez względu na to, jak wielkim bohaterem ktoś jest w świecie materialnym, może on zostać natychmiast pokonany przez bryły mięsa i krwi znane jako piersi kobiece. Jest wiele takich przykładów w historii czynów materialnych, jak np. rzymski bohater Antoniusz, którego zniewoliło piękno Kleopatry. Podobnie, wielki bohater hinduski z okresu polityki Maharashtrian, zwany Baji Rao, również padł ofiarą kobiety i został pokonany. Z historii dowiadujemy się, że dawniej politycy zwykli zatrudniać piękne dziewczęta, które były szkolone jako visakanya. Dziewczętom tym od początku życia wstrzykiwano truciznę, tak że z biegiem czasu stawały się tak odporne na nią, i jednocześnie tak trujące, że mogły zabić kogoś po prostu przez pocałunek. Te trujące dziewczęta angażowano, aby spotkały się z wrogiem i zabiły go pocałunkiem. Tak więc w historii ludzkości jest wiele przykładów bohaterów, którzy po prostu zostali okiełznani przez kobiety. Żywa istota, będąc cząstką Krsny, jest z pewnością wielkim bohaterem, ale na skutek słabości pociągają ją cechy materialne.
krsna-bahirmukha hana bhoga-vancha kare
nikata-stha maya tare
japatiya dhare
Prema-vivarta mówi, że gdy żywa istota zapragnie cieszyć się materialną naturą, natychmiast pada ofiarą materialnej energii. Żywa istota nie jest zmuszona, aby przyjść do tego materialnego świata. Sama dokonuje wyboru, gdy przyciągają ją piękne kobiety. Każda żywa istota ma wolność może albo ulec naturze materialnej albo bohatersko oprzeć się tej atrakcji. Jest to jedynie kwestia tego, czy natura materialna pociąga żywą istotę czy nie. Nie ma kwestii, aby żywa istota została zmuszona do wejścia w kontakt z energią materialną. Kto trzyma się mocno i opiera się czarowi natury materialnej, ten z pewnością jest bohaterem, i zasługuje na miano gosvamiego. Nie można być gosvamim, jeśli nie jest się panem swoich zmysłów. Żywa istota może przyjąć w tym świecie jedną z tych dwu pozycji. Może stać się sługą swoich zmysłów, albo ich panem. Przyjmując pozycję sługi zmysłów, stajemy się wielkimi bohaterami materialnymi, natomiast przyjmując pozycję pana zmysłów, stajemy się gosvamimi, czyli bohaterami duchowymi.
04.25.26 Znaczenie: Pierwszy aforyzm Vedanta-sutry brzmi: athato brahma-jijnasa. Ten, kto posiada tę ludzką formę życia powinien zadać wiele pytań sobie i swojej inteligencji. W różnorodnych formach życia, niższych od ludzkiej, inteligencja nie wykracza poza granice podstawowych potrzeb – mianowicie jedzenia, spania, łączenia się w pary i obrony. Psy, koty i tygrysy zawsze trudzą się, usiłując znaleźć coś do jedzenia lub jakieś miejsce do spania, czy też próbując odnieść sukces w obronie i życiu seksualnym. Jednak w ludzkiej formie życia powinniśmy być wystarczająco inteligentni, aby pytać kim jesteśmy, dlaczego przyszliśmy do tego świata, co jest naszym obowiązkiem, kto jest najwyższym kontrolerem, czym różni się tępa materia od żywej istoty itd. Jest tak wiele pytań, lecz osoba naprawdę inteligentna powinna pytać jedynie o najwyższe źródło wszystkiego: athato brahma jijnasa. Żywa istota zawsze posiada pewną dozę inteligencji, ale w ludzkiej formie życia musi dociekać ona swojej duchowej tożsamości. Na tym polega prawdziwa ludzka inteligencja. Jest powiedziane, że ten, kto jest świadomy jedynie swojego ciała, to – nawet jeśli ma ludzką formę – nie jest lepszy niż zwierzę. W Bhagavad-gicie (15.15) Śri Krsna mówi, sarvasya caham hrdi sannivisto mattah smrtir jnanam apohanam ca: "Ode Mnie, który przebywam w każdym sercu pochodzi pamięć, wiedza i zapomnienie." W formie zwierzęcej żywa istota zupełnie zapomina o swoim związku z Bogiem. To jest nazywane apohanam, czyli zapomnieniem. Jednak w ludzkiej formie życia świadomość jest bardziej rozwinięta i wskutek tego ludzka istota ma szansę zrozumienia tego związku. W ludzkiej formie należy wykorzystywać swoją inteligencję do zadawania takich pytań. Tak jak Puranjana, żywa istota, pyta nieznajomą dziewczynę skąd przyszła, jakie jest jej zajęcie, dlaczego tutaj jest itd. Są to pytania o atma-tattvę – samorealizację. Wniosek jest taki, że dopóki żywa istota nie jest ciekawa samorealizacji, dopóty nie jest ona niczym innym jak zwierzęciem.
04.25.27 Znaczenie: Dziesięcioma mocnymi sługami umysłu jest 5 zmysłów działania i 5 zmysłów służących do zdobywania wiedzy. Wszystkie te zmysły działają pod egidą umysłu. Umysł i 10 zmysłów są razem jedenastoma członkami straży przybocznej. Setki kobiet podlegających kompetencji zmysłów, określono tutaj jako lala-nah. Umysł pracuje pod nadzorem inteligencji, pod nadzorem umysłu znajduje się dziesięć zmysłów, a pod nadzorem zmysłów – niezliczone pragnienia do spełnienia. Jednak to wszystko zależne jest od witalnej siły życiowej reprezentowanej tutaj przez węża. Dopóki obecna jest witalna siła życia, dotąd pracuje umysł, pod jego nadzorem pracują zmysły, a zmysły pobudzają tak wiele pragnień materialnych. W rzeczywistości żywa istota, znana jako puranjana, jest zakłopotana z powodu tak wielu parafernaliów. Wszystkie one stanowią jedynie różne źródła niepokoju, ale ten kto podporządkował się Najwyższej Osobie Boga i kto pozostawił Mu wszystko, wolny jest od takich niepokojów. Dlatego Prahlada Maharaja radzi temu, kto przyjął materialistyczną ścieżkę życia – która nigdy nie jest trwała, ale zawsze tymczasowa – aby przyjął schronienie w Najwyższej Osobie Boga i porzucił wszystkie swoje tzw. obowiązki, i w ten sposób uwolnił się od wszelkich niepokojów.
04.25.28 Znaczenie: Każdy sądzi, że jego inteligencja jest doskonała. Czasami ktoś angażuje swą inteligencję w czczenie Umy, żony Pana Śivy, aby dostać piękną żonę. Gdy pragnie być tak uczony jak Brahma, angażuje inteligencję w wielbienie bogini nauki, Sarasvati. A gdy pragnie stać się tak bogatym jak Pan Visnu, czci boginię fortuny, Laksmi. W tym wersecie wszystkie te pytania stawia król Puranjana, oszołomiona żywa istota, który nie wie czym zająć swą inteligencję. Inteligencja powinna być zaangażowana w służbę dla Najwyższej Osoby Boga. Gdy tylko ktoś w ten sposób wykorzysta swą inteligencję, wtedy automatycznie zaczyna mu sprzyjać bogini szczęścia. Bogini szczęścia, Laksmi, nigdy nie pozostaje bez swego męża, Pana Visnu. Wskutek tego ten, kto czci Pana Visnu, automatycznie osiąga przychylność bogini szczęścia. Nie powinno się czcić bogini szczęścia samej, tak jak to robił Ravana, ponieważ nie może ona pozostawać długo bez swego męża. Dlatego innym jej imieniem jest Cancala, czyli niespokojna. Oczywistym jest, że w tym wersecie król Puranjana rozmawiając z dziewczyną reprezentuje naszą inteligencję. Nie tylko docenia on jej wstydliwość, ale w rzeczywistości ta wstydliwość coraz bardziej go urzeka. Tak naprawdę, to myślał o zostaniu jej mężem i dlatego pytał ją, czy myśli o swym przyszłym mężu czy też jest już zamężna. Jest to przykład bhoga-iccha – pragnienia przyjemności. Osoba, którą pociągają takie pragnienia zostaje uwarunkowana w tym materialnym świecie, a ta, która im nie ulega, osiąga wyzwolenie. Król Puranjana zachwycał się pięknem dziewczyny, jak gdyby była ona boginią fortuny; ale jednocześnie był ostrożny, rozumiejąc, że boginią fortuny nie może cieszyć się nikt z wyjątkiem Pana Visnu. Ponieważ król miał wątpliwości, czy dziewczyna ta była boginią fortuny, spytał o kwiat lotosu; którego nie miała w ręku. Świat materialny jest także boginią fortuny, ponieważ, jak mówi Bhagavad-gita (9.10), energia materialna działa pod kierownictwem Pana Visnu (mayadhyaksena prakrtih suyate sacaracaram).
Żadna żywa istota nie może cieszyć się światem materialnym. Jeśli ktoś tego pragnie, natychmiast staje się demonem jak Ravana, Hiranyakaśipu czy Kamsa. Ponieważ Ravana pragnął cieszyć się boginią szczęścia, Sitadevi, został zniszczony wraz z całą swą rodziną, bogactwem i dobrobytem. Można jednak cieszyć się tą mayą, którą zsyła żywym istotom Pan Visnu. Ale takie zadowalanie zmysłów i pragnień oznacza cieszenie się mayą, nie boginią szczęścia.
04.25.29 Znaczenie: Istnieje różnica między mentalnością demonów a mentalnością wielbicieli. Bhaktowie wiedzą bardzo dobrze, że żywa istota nie może cieszyć się boginią szczęścia, która jest stałą towarzyszką Visnu, Narayana. To wyższe zrozumienie nazywa się świadomością Krsny. Jednakże każdy chce osiągnąć szczęście przez imitowanie szczęścia Narayana. W tym wersecie Puranjana stwierdza, że dziewczyna wydaje się być zwykłą kobietą. Jednakże, ponieważ czuje do niej pociąg, prosi, żeby, wiążąc się z nim, stała się tak szczęśliwą, jak bogini szczęścia. Przedstawia więc siebie jako wielkiego króla o wielkich wpływach, tak aby chciała przyjąć go na swego męża i być szczęśliwą niczym bogini szczęścia. Pragnienie cieszenia się tym materialnym światem, jako podwładny Najwyższej Osoby Boga, jest pragnieniem pobożnym. Jednak demony pragną cieszyć się tym światem nie zważając na Najwyższą Osobę Boga. Taka jest różnica pomiędzy demonem a półbogiem.
Bardzo znaczące jest wspomniane w tym wersecie słowo bhuvi-sprk. Gdy półbogowie przychodzą
czasami na tę planetę, nie dotykają oni ziemi. Puranjana mógł zorientować się,
że dziewczyna ta nie przynależała do świata transcendentalnego czy wyższego
systemu planetarnego, ponieważ jej stopy dotykały ziemi. Ponieważ każda kobieta
w tym świecie chce, aby jej mąż był wpływowy, bogaty i potężny, Puranjana, aby
uwieść dziewczynę, przedstawił siebie jako taką osobistość. W świecie
materialnym bez względu na to, czy ktoś jest mężczyzną czy kobietą, każdy chce
odbierać przyjemność. Mężczyzna chce cieszyć się piękną kobietą, a kobieta chce
cieszyć się pełnym mocy, bogatym mężczyzną. Każda żywa istota posiadająca takie
materialne pragnienie, nazywana jest purusą,
podmiotem radości. Na pozór wydaje się, że kobieta jest przedmiotem
radości, a mężczyzna jest podmiotem, ale wewnętrznie każdy jest podmiotem
radości. Dlatego też wszystko w tym świecie materialnym nazywane jest mayą.
04.25.30 Znaczenie: Każdy ma w sobie pożądliwe pragnienia, i gdy tylko ktoś zostaje poruszony ruchem pięknych kobiecych brwi, wówczas, będący wewnątrz Kupidyn, natychmiast posyła swoje strzały prosto w serce. W ten sposób szybko pokonują nas brwi pięknej kobiety. Kiedy wzbierają w nas pożądliwe pragnienia, wtedy dla naszych zmysłów atrakcyjnymi stają się wszelkie rodzaje visaya (rzeczy, z których można czerpać przyjemność, takie jak: dźwięk, dotyk, forma, zapach i smak). Te atrakcyjne obiekty zmysłowe zmuszają nas do poddania się kontroli kobiety. W ten sposób zaczyna się uwarunkowane życie żywej istoty. Uwarunkowane życie oznacza bycie pod kontrolą kobiety, a z pewnością żywa istota jest zawsze zdana na łaskę jakiejś kobiety czy jakiegoś mężczyzny. I tak oto żywe istoty żyją we wzajemnej niewoli, i łudzone przez mayę, kontynuują to uwarunkowane życie materialne.
04.25.31 Znaczenie: Są to słowa typowe dla żywej istoty
przyciąganej przez płeć przeciwną. Nazywa się to oszołomieniem, którego powodem
jest uwarunkowanie przez materialną naturę. Kiedy ktoś jest w ten sposób
oczarowany pięknem energii materialnej, wówczas jest bardzo skłonny do
oddawania się przyjemnościom. Zostało to szczegółowo opisane na tym przykładzie
Puranjany, którego urzekła piękna kobieta. W uwarunkowanym życiu żywą istotę
pociągają takie rzeczy jak twarz, brwi lub oczy, głos czy cokolwiek. Krótko
mówiąc, urzeka ją wszystko. Gdy mężczyznę czy kobietę pociąga płeć przeciwna, to
nie ma znaczenia to, czy osobnik tej płci jest piękny czy nie. Dla kochanka
twarz ukochanej posiada wszelkie piękne cechy, i tak zostaje oczarowany. Ta
atrakcja sprawia, że żywa istota upada do tego materialnego świata. Opisuje to Bhagavad-gita (7.27):
iccha-dvesa-samutthena
dvandva-mohena bharata
sarva-bhutani sammoham sarge
yanti parantapa
"O potomku Bharaty [Arjuno], pogromco nieprzyjaciół, wszystkie żywe istoty rodzą się w złudzeniu, opanowane dualizmami pożądania i nienawiści."
Ten stan życia nazywa się avidya. Przeciwieństwem tej avidyi jest prawdziwa wiedza. Śri Iśopanisad rozróżnia pomiędzy vidyą a avidyą; wiedzą a ignorancją. Poprzez avidyę (ignorancję) popadamy w uwarunkowanie, a przez vidyę (wiedzę) wyzwalamy się. Tutaj Puranjana przyznaje, że pociąga go avidya. Teraz chce zobaczyć avidyę w jej pełnej postaci i dlatego prosi dziewczynę, aby podniosła głowę, tak by mógł ujrzeć ją twarzą w twarz. Pragnie zobaczyć te różne cechy, które czynią avidyę atrakcyjną.
04.25.32 Znaczenie: Incydent ten pozwala nam zrozumieć, że gdy mężczyzna jest agresywny i zaczyna zalecać się do kobiety, kobieta czuje do niego pociąg. Śrimad-Bhagavatam (5.5.8) opisuje ten proces jako pumsah striya mithuni-bhavam etam. Proces ten ma miejsce na platformie życia seksualnego. A zatem impuls seksualny jest platformą zaangażowania materialnego. To uwarunkowane życie, platforma materialnej radości zmysłowej, jest przyczyną zapomnienia o życiu duchowym. W ten sposób oryginalna świadomość Krsny, którą posiada żywa istota, zostaje przykryta lub zmieniona w świadomość materialną. Tak oto angażujemy się w zadowalanie zmysłów.
04.25.33 Znaczenie: Żywa istota jest ignorantem jeśli chodzi o jej pochodzenie. Nie wie dlaczego materialny świat został stworzony, dlaczego inni w nim działają i co jest ostatecznym źródłem tej manifestacji. Nikt nie zna odpowiedzi na te pytania i to określone jest mianem ignorancji. Poszukując źródła życia, poważani naukowcy znajdują pewne związki chemiczne lub połączenia komórkowe, ale w rzeczywistości nikt nie zna oryginalnego źródła życia w tym wszechświecie. Zwrot brahma-jijnasa został użyty dla wskazania dociekliwości w poznaniu, oryginalnego źródła naszej egzystencji w tym materialnym świecie. Żaden filozof, naukowiec czy polityk nie wie skąd naprawdę pochodzimy, dlaczego tak ciężko walczymy o egzystencję i dokąd pójdziemy. Na ogół ludzie sądzą, że wszyscy jesteśmy tu przypadkowo i że jak tylko skończą się nasze ciała, wówczas skończą się także wszystkie nasze dramatyczne działania i staniemy się zerem. Tacy naukowcy i filozofowie są impersonalistami i woidystami. W tym wersecie dziewczyna wyraża rzeczywistą pozycję żywej istoty. Nie może ona podać Puranjanie imienia swego ojca, ponieważ nie wie skąd przyszła. Nie wie też, dlaczego znajduje się w tym miejscu. Szczerze mówi, że nie ma pojęcia o tym wszystkim. Taka jest pozycja żywej istoty w tym materialnym świecie. Jest tak wielu naukowców, filozofów i wielkich przywódców, ale nie wiedzą oni skąd przyszli i dlaczego trudzą się w tym materialnym świecie, usiłując osiągnąć pozycję tzw. szczęście. W tym materialnym świecie mamy tak wiele udogodnień w życiu, ale jesteśmy tak głupi, że nie pytamy kto sprawił, że ten świat nadaje się do zamieszkania i jest tak wspaniale uporządkowany. Wszystko działa w sposób uporządkowany, ale ludzie głupio myślą, że są produktami przypadku w tym materialnym świecie, i że po śmierci staną się zerem. Sądzą, że to piękne miejsce zamieszkania będzie trwało automatycznie.
04.25.34 Znaczenie: Ten brak świadomości Krsny nazywany jest ignorancją. W Śrimad-Bhagavatam (5:5.5) określone jest to, jako: parabhavas tavad abodha-jatah. Każdy rodzi się w ignorancji. Dlatego Bhagavatam mówi, że wszyscy urodziliśmy się w tym materialnym świecie jako ignoranci. W tej naszej ignorancji możemy tworzyć nacjonalizm, filantropię, internacjonalizm, naukę, filozofię i tak wiele innych rzeczy. Podstawową zasadą tego wszystkiego jest ignorancja. Jaką więc wartość ma cały ten postęp wiedzy, jeśli opiera się na ignorancji. Dopóki nie osiągniemy świadomości Krsny, dopóty wszystkie nasze działania będą kończyć się porażką. Szczególnym przeznaczeniem tej ludzkiej formy życia jest rozproszenie ignorancji, ale ludzie planują i budują wiele rzeczy nie rozumiejąc, jak rozproszyć ignorancję. Jednak po śmierci wszystko to się kończy.
04.25.35 Znaczenie: Puranjana pytał kobietę o tych jedenastu mężczyzn, ich żony i o węża, i ona pokrótce ich opisała. Oczywiście nie posiadała pełnej wiedzy o otaczających ją mężczyznach i kobietach czy o wężu. Jak powiedziano wcześniej, wąż jest siłą witalną żywej istoty. Ta siła witalna nigdy nie śpi, nawet gdy ciało i zmysły zmęczą się i nie działają. Nawet w stanie nieświadomości, kiedy śpimy, wąż – czyli siła życiowa – pozostaje nietkniętym i czujnym. W konsekwencji, śnimy podczas snu. Gdy żywa istota porzuca to materialne ciało, siła witalna nadal zostaje nienaruszoną i jest przenoszona do innego materialnego ciała. Nazywa się to transmigracją, czyli zmianą ciała, i my znamy ten proces jako śmierć. W rzeczywistości śmierć nie istnieje. Siła witalna jest zawsze razem z duszą i gdy dusza budzi się z tzw. snu, wówczas może zobaczyć swych jedenastu przyjaciół; czyli działające zmysły i umysł wraz z ich różnymi pragnieniami (żonami). Witalna siła życia pozostaje. Nawet, gdy śpimy możemy zorientować się, dzięki naszemu procesowi oddychania, że wąż żyje, żywiąc się powietrzem, które przesuwa się wewnątrz ciała. Powietrze to przejawia się w formie oddychania i tak długo, jak długo obecny jest oddech możemy wnioskować, że śpiący człowiek jest żywy. Nawet, gdy ciało wulgarne śpi, siła witalna pozostaje czynną i ożywioną, aby chronić ciało. Tak więc wąż ten został opisany jako żywy i żywiący się powietrzem, i w ten sposób utrzymujący przy życiu ciało.
04.25.36 Znaczenie: Żywa istota schodzi do tego materialnego świata, aby zadowalać zmysły i inteligencja – reprezentowana przez kobietę – daje jej właściwe wskazówki, dzięki którym może zadowalać zmysły do granic możliwości. Ale tak naprawdę inteligencja pochodzi od Duszy Najwyższej, czyli Najwyższej Osoby Boga, i to On daje pełne udogodnienia żywej istocie, która zeszła do tego materialnego świata. Jak mówi Bhagavad-gita (2.41):
vyavasayatmika buddhir ekeha
kuru nandana
bahu-śakha hy anantaś ca
buddhayo 'vyavasayinam
"O ukochane dziecię Kuru, ci, którzy podążają tą ścieżką, są wytrwali w dążeniu do celu i cel ich jest jeden. Zaś rozproszona jest inteligencja tych, którzy nie mają stanowczości."
Kiedy bhakta postępuje naprzód w realizacji duchowej, wówczas jedynym jego celem jest służenie Najwyższej Osobie Boga. Nie obchodzi go żadne inne materialne czy duchowe działanie. Król Puranjana reprezentuje zwykłą żywą istotę, a kobieta reprezentuje inteligencję takiej istoty. W tej kombinacji żywa istota cieszy się swymi materialnymi zmysłami, a inteligencja dostarcza wszelkich potrzebnych do tego parafernaliów. Skoro tylko żywa istota otrzyma ludzką formę, zostaje usidlona przez tradycję rodzinną, narodowość, zwyczaje itd. Wszystkiego tego dostarcza maya Najwyższej Osoby Boga. W ten sposób, pod wpływem cielesnej koncepcji życia, żywa istota wykorzystuje swoją inteligencję najlepiej jak tylko potrafi do zadowalania zmysłów.
04.25.37 Znaczenie: Dharmartha-kama-moksanam darah samprapti-hetavah. Żona jest przyczyną wszelkiego powodzenia w religijności, rozwoju ekonomicznym, zadowalaniu zmysłów i, ostatecznie, wyzwoleniu. Gdy ktoś żeni się, należy zdawać sobie sprawę z tego, że otrzymuje on pomoc w swym stopniowym marszu ku wyzwoleniu. Na początku życia chłopiec otrzymuje trening w brahmacarii, a potem może poślubić odpowiednią dziewczynę i żyć z rodziną. Jeśli ktoś jest gruntownie wykształcony w życiu rodzinnym, wówczas ma on odpowiednie warunki do życia ludzkiego – jedzenia, spania, łączenia się w pary i obrony. Wszystko istnieje, jeśli wykorzystujemy to zgodnie z zasadami regulacyjnymi.
04.25.38 Znaczenie: Ponieważ istnieje 8 400 000 gatunków życia, dlatego jest również wiele różnych warunków życiowych. Na niższych szczeblach życia (w życiach roślin i drzew) nie ma systemu odbywania stosunku płciowego. Na wyższych szczeblach (w życiach ptaków i pszczół) seks istnieje, ale insekty i zwierzęta nie wiedzą jak naprawdę czerpać z niego przyjemność. Jednak w ludzkiej formie życia mamy pełną wiedzę o tym, jak cieszyć się seksem. W rzeczywistości jest wielu tzw. filozofów, którzy udzielają wskazówek jak znaleźć przyjemność w życiu seksualnym. Istnieje nawet nauka nazywana kama-śastra, która jest nauką o seksie. W ludzkim życiu są także takie podziały jak brahmacarya, grhastha, vanaprastha i sannyasa. Poza aśramem grhastha, czyli życiem rodzinnym, nie ma życia seksualnego. Brahmacarinowi nie pozwala się na żaden seks, vanaprastha dobrowolnie powstrzymuje się od seksu, a sannyasin jest zupełnie wyrzeczony. Karmici nie praktykują brahmacaryi, vanaprasthy czy sannyasy, lecz za to bardzo są zainteresowani życiem grhasthy. Innymi słowy, ludzkie istoty posiadają duże skłonności do życia materialnego. Prawdę powiedziawszy wszystkie żywe istoty mają materialne skłonności. Preferują życie grhasthy, ponieważ zezwala się w nim na seks. Karmici uważają inne statusy życia za gorsze od życia zwierzęcego, ponieważ zwierzęta także mają seks, podczas gdy brahmacarin, vanaprastha i sannyasin całkowicie wyrzekają się seksu. Z tego względu karmici mają wstręt do tych porządków życia duchowego.
04.25.39 Znaczenie: Zgodnie z instrukcjami wedyjskimi są dwa kierunki działań ludzkich. Jeden jest nazywany pravrtti-marga, a drugi – nivrtti-marga. Podstawową zasadą obu tych ścieżek jest życie religijne. W życiu zwierzęcym istnieje tylko pravrtti-marga. Pravrtti-marga oznacza przyjemność zmysłową, a nivrtti-marga – postęp duchowy. W życiu zwierząt i demonów nie ma koncepcji nivrtti-marga, jak również nie ma faktycznej koncepcji pravrtti-marga. Pravrtti-marga utrzymuje, że nawet jeśli ktoś ma skłonności do zadowalania zmysłów, może on zaspokajać zmysły stosownie do zaleceń wedyjskich. Na przykład, każdy ma skłonności do życia seksualnego, ale w cywilizacji demonicznej korzysta się z niego bez ograniczeń. W kulturze wedyjskiej życie seksualne jest regulowane zgodnie z instrukcjami Ved. Tak więc Vedy dają wskazówki cywilizowanym istotom ludzkim, aby umożliwić im zaspokojenie ich skłonności do zadowalania zmysłów.
Jednak na ścieżce nivrtti-marga – ścieżce realizacji transcendentalnej jest całkowity zakaz seksu. Porządki społeczne podzielone są na cztery części – brahmacaryę, grhasthę, vanaprasthę i sannyasę – i tylko w życiu rodzinnym można zalecać czy przyjąć pravrtti-margę odpowiednio do instrukcji wedyjskich. W porządkach brahmacaryi, vanaprasthy i sannyasy nie ma możliwości seksu.
W tym wersecie kobieta zaleca jedynie pravrtti-margę a odradza ścieżkę nivrtti-margi. Wyraźnie mówi, że yati, transcendentaliści, zainteresowani jedynie życiem duchowym (kaivalyą), nie są w stanie wyobrazić sobie szczęścia pravrtti-margi. Innymi słowy, człowiek, który przestrzega zasad wedyjskich, cieszy się materialistyczną ścieżką życia nie tylko będąc szczęśliwym w tym życiu, ale – dzięki promocji na planety niebiańskie – także w przyszłym. W tym życiu taka osoba otrzymuje wszelkie rodzaje dostatku materialnego, takiego jak synowie i wnuki, ponieważ zawsze jest ona zaangażowana w różnorodne obowiązki religijne. Narodziny, starość, choroby i śmierć to materialne niedole, ale ci, których interesuje pravrtti-marga, spełniają w tym czasie różne rytuały religijne. Nie dbając o niedole narodzin, starości, chorób i śmierci, oddają się spełnianiu specjalnych obowiązków, zgodnych z wedyjskimi ceremoniami rytualistycznymi.
Faktycznie jednak pravrtti-marga opiera się na życiu seksualnym. Jak mówi Śrimad-Bhagavatam (7.9.45): yan maithunadi-grhamedhi-sukham hi tuccham. Pan domu, który jest zbyt oddany pravrtti-mardze, nazywany jest w rzeczywistości grhamedhim, nie grhasthą. Grhastha, chociaż pragnie zadowalania zmysłów, działa zgodnie z zaleceniami wedyjskimi. Jednak grhamedhi, którego interesuje jedynie zadowalanie zmysłów, nie przestrzega żadnych nauk wedyjskich. Grhamedhi jest zwolennikiem życia seksualnego i pozwala również, aby jego synowie i córki angażowali się w seks, mimo iż to pozbawi ich jakiegokolwiek chlubnego końca życia. Grhastha cieszy się życiem seksualnym zarówno w tym życiu, jak i w następnym, ale grhamedhi nie wie, jakie będzie jego życie przyszłe, gdyż interesuje go tylko seks w tym życiu. Podsumowując, jeśli ktoś ma zbytnie skłonności do seksu, wówczas nie obchodzi go transcendentalne życie duchowe. Szczególnie w tym wieku Kali nikt nie jest zainteresowany postępem duchowym. Nawet jeśli czasami zdarza się, że ktoś może być zainteresowany postępem duchowym, to, zwodzony przez tak wielu oszustów, najprawdopodobniej przyjmie jakąś fałszywą ścieżkę życia duchowego.
04.25.40 Znaczenie: Według systemu wedyjskiego osoba, która rodzi się w tym materialnym świecie, ma wiele zobowiązań. Ma zobowiązania wobec półbogów – półbogów słońca i księżyca, króla Indry, Varuny itd. – ponieważ dostarczają oni rzeczy niezbędnych do życia. Dzięki łasce półbogów otrzymujemy ciepło, światło, wodę i wszystkie inne naturalne udogodnienia. Jesteśmy także dłużnikami naszych przodków, którzy dali nam te ciała, ojcowiznę, inteligencję, społeczeństwo, przyjaźń i miłość. Podobnie, jesteśmy zadłużeni wobec całego narodu za politykę i socjologię, jak też wobec niższych zwierząt, takich jak konie, krowy; osły, psy i koty. Tym sposobem, gdy tylko ktoś narodzi się w tym świecie jako istota ludzka, ma tak wiele długów do spłacenia. Jeśli ich nie spłaci, wówczas jeszcze bardziej uwikła się w proces narodzin i śmierci. Jednak nadmiernie oddany materialnym rzeczom grhamedhi nie wie, że jeśli po prostu przyjmie schronienie lotosowych stóp Mukundy; wtedy natychmiast zostaje uwolniony od wszelkich zobowiązań względem innych. Niestety, grhamedhi nie okazują żadnego zainteresowania świadomością Krsny. Prahlada Maharaja mówi:
matir na krsne paratah svato va
mitho 'bhipadyeta grha-vratanam
(Bhag. 7.5.30)
Grha-vrata znaczy to samo co grhamedhi. Dla osoby, która uważa, że życie seksualne jest czymś najwyższym, działanie w świadomości Krsny jest skomplikowane. Pod wpływem swoich własnych rozważań lub z powodu instrukcji innych czy też narad z innymi, pada on ofiarą seksu i nie może działać w świadomości Krsny.
04.25.41 Znaczenie: Każdy mąż jest z pewnością wielkim bohaterem dla swojej żony. Innymi słowy, jeśli kobieta kocha mężczyznę, to wydaje się jej, że jest on bardzo piękny i wspaniałomyślny. Jeśli ktoś nie jest piękny w naszych oczach, nie możemy mu oddać całego swojego życia. Żona uważa, że jej mąż jest wspaniałomyślny, ponieważ daje jej tyle dzieci, ile ona pragnie. Każda kobieta bardzo lubi dzieci; dlatego każdy mąż, który może zadowolić swoją żonę, zapewniając jej seks i dając dzieci, uważany jest za wspaniałomyślnego. Mąż nie tylko staje się wspaniałomyślnym przez płodzenie dzieci, ale również utrzymuje żonę w posłuszeństwie dając jej ozdoby, dobre pożywienie i ubrania. Usatysfakcjonowana w ten sposób żona nigdy nie porzuci towarzystwa swego męża. Manu-samhita poleca, że aby sprawić żonie przyjemność, mąż powinien dawać jej jakieś ozdoby, ponieważ kobiety na ogół lubią dom, ozdoby, stroje, dzieci itd. W ten sposób kobieta jest centrum wszelkiej materialnej przyjemności.
W związku z tym bardzo znaczące jest słowo vikhyatam. Mężczyzna zawsze słynie ze swej agresji wobec pięknych kobiet i taka agresja jest czasami uważana za gwałt. Chociaż gwałt nie jest legalnie dozwolony, to faktem jest, że kobiety lubią mężczyzn, którzy są ekspertami w zniewalaniu płci pięknej.
04.25.42 Znaczenie: Kiedy agresywny mężczyzna atakuje niezamężną kobietę, przyjmuje ona to jako jego łaskę. Na ogół długie ramiona mężczyzny bardzo przyciągają kobietę. Ciało węża jest okrągłe, a jego koniec jest węższy i cieńszy. Piękne ramiona mężczyzny wydają się kobiecie podobnymi do węży i pragnie znaleźć się w ich objęciach.
Bardzo znaczące jest w tym wersecie słowo anatha-varga. Natha znaczy "mąż", a a znaczy "bez". Młoda, niezamężna kobieta nazywana jest anatha, co znaczy "ta, która nie jest chroniona". Jak tylko kobieta dojdzie do okresu pokwitania, natychmiast jest bardzo poruszona pragnieniem seksualnym. Dlatego obowiązkiem ojca jest wydanie córki za mąż, zanim osiągnie ona wiek dojrzewania płciowego. W innym wypadku córka będzie bardzo upokorzona, nie mając męża. Każdy, kto w tym okresie zaspokoi jej pragnienie seksu stanie się dla niej wielkim obiektem satysfakcji. Jest to fakt psychologiczny, że jeśli kobieta w okresie dojrzewania płciowego spotka mężczyznę, który zaspokoi ją seksualnie, wówczas będzie go kochać przez resztę swojego życia, bez względu na to kim by on był. A więc tzw. miłość w świecie materialnym jest niczym innym jak tylko satysfakcją seksualną.
04.25.43 Znaczenie: Ważne jest tutaj sto lat, ponieważ każda ludzka istota ma przyzwolenie, aby dożyć wieku stu lat Okres życia jest różny na różnych planetach i zależy od odległości danej planety od słońca. Inaczej mówiąc, sto lat na tej planecie różni się od stu lat na innej planecie. Pan Brahma żyje sto lat według czasu Brahmaloki, ale jeden dzień Brahmy równy jest milionom lat na tej planecie. Podobnie, dni na planetach niebiańskich równe są sześciu miesiącom na tej planecie. Jednak na każdej planecie okres życia istoty ludzkiej wynosi w przybliżeniu sto lat Odpowiednio do długości życia na różnych planetach, różny jest również standard życia.
04.25.44 Znaczenie: W różnych fazach życia żywa istota wykonuje różne czynności. Jedno stadium życia nazywane jest jagrata, czyli życiem na jawie, a inne svapna, czyli życiem snów. Kolejny stan nazywa się susupti – życiem w stanie nieświadomości, a jeszcze inny występuje po śmierci. Poprzedni werset opisuje życie na jawie, kiedy to mężczyzna i kobieta byli małżeństwem i cieszyli się życiem przez sto lat W tym wersecie opisane jest życie we śnie, ponieważ czynności spełniane przez Puranjanę podczas dnia, znajdowały też swoje odzwierciedlenie nocą, podczas snu. Puranjana zwykł żyć ze swoją żoną dla przyjemności zmysłowej i nocą zachwycał się tą samą przyjemnością zmysłową na różne sposoby. Kiedy człowiek jest zmęczony, wtedy zapada w głęboki sen, a kiedy zmęczony jest bogaty mężczyzna, wówczas razem z wieloma przyjaciółkami udaje się do domku w ogrodzie, gdzie wchodzi do wody i cieszy się ich towarzystwem. Taka jest tendencja żywej istoty przebywającej w tym materialnym świecie. Żywa istota nigdy nie znajduje zaspokojenia z kobietą, jeśli nie była kształcona w systemie brahmacaryi. Na ogół mężczyzna ma tendencję, aby cieszyć się wieloma kobietami. Nawet pod koniec życia jego impuls seksualny jest tak silny, że nawet będąc starcem, wciąż pragnie cieszyć sil towarzystwem młodych dziewcząt. W ten sposób, z powodu silnego impulsu seksualnego, żywa istota coraz bardziej wikła się w ten materialny świat
04.25.45 Znaczenie: Siedem bram usytuowanych na powierzchni ziemi to dwoje oczu, dwa nozdrza, dwoje uszu i usta. Dwie bramy podziemne to odbyt i genitalia. Król, czyli władca ciała, którym jest żywa istota, używa wszystkich tych drzwi, aby cieszyć się różnego rodzaju przyjemnościami materialnymi. W starych miastach indyjskich nadal możemy zobaczyć system otwierania różnych bram prowadzących do różnych miejsc. Dawniej stolicę otaczały mury, i udając się do różnych miast, czy by udać się w określonym kierunku, przechodziło się przez różne bramy. W Starym Delhi nadal są pozostałości otaczających je niegdyś murów i różnych bram, znanych jako Brama Kashmiri, Brama Lahori itd. Podobnie, w Ahmadabadzie znajduje się Brama Delhi. W tym porównaniu chodzi o to, że żywa istota pragnie cieszyć się różnymi typami materialnych bogactw i w tym celu natura dała jej różne otwory w ciele, które żywa istota może wykorzystać dla przyjemności zmysłowej.
04.25.46 Znaczenie: Spośród siedmiu drzwi na powierzchni-mianowicie dwojga oczu, dwojga uszu, dwojga nozdrzy i ust – pięć jest skierowanych do przodu i są one opisane jako bramy zwrócone ku wschodowi. Ponieważ patrzenie przed siebie oznacza oglądanie słońca, opisane są one jako bramy wschodnie, gdyż słońce wschodzi na wschodzie. Bramy północne i południowe to dwoje uszu. Odbyt i genitalia reprezentują dwie bramy zachodnie. Wszystkie te drzwi i bramy opisane są poniżej.
04.25.47 Znaczenie: Te dwa imiona, Khadyota i Avirmukhi, znaczą "robaczek świętojański" i "światło pochodni". W skazuje to na fakt, że z dwojga oczu lewe ma mniejszą moc widzenia. Chociaż oczy umieszczone są w jednym miejscu, to jedno ma większą moc widzenia. Król, czyli żywa istota, używa obu tych bram aby widzieć właściwie, ale nie może widzieć bez pomocy przyjaciela o imieniu Dyuman. Tym przyjacielem jest słońce. Chociaż dwoje oczu są usytuowane w jednym miejscu, to nie mają one mocy widzenia bez światła słonecznego. Vibhrajitam janapadam. Jeśli pragniemy zobaczyć coś wyraźnie (vibhrajitam), musimy zobaczyć to za pomocą dwojga oczu i swego przyjaciela, światła słonecznego. Każdy jest królem wewnątrz tego ciała, ponieważ wykorzystuje jego różne bramy zgodnie ze swą własną wolą. Chociaż każdy jest bardzo dumny ze swej mocy widzenia czy słuchania, niemniej jednak uzależniony jest od wsparcia natury.
04.25.48 Znaczenie: Dwie bramy zwane Nalini i Nalini są to dwa nozdrza. Żywa istota cieszy się tymi dwiema bramami za pomocą różnych avadhutów, czyli różnych rodzajów powietrza, które tworzą proces oddychania. Poprzez te bramy żywa istota udaje się do miasta Saurabha, czyli zapachu. Innymi słowy, nozdrza cieszą się różnymi aromatami w świecie materialnym, przy pomocy swego przyjaciela powietrza. Nalini i Nalini są przewodami nozdrzy, poprzez które oddychamy, doznając przyjemności zmysłowych w postaci zapachu.
04.25.49 Znaczenie: Usta są tu opisane jako główna,
czyli najważniejsza brama. Usta są bardzo ważnym wejściem, ponieważ z ich
udziałem przeprowadzamy dwie czynności. Jedną jest jedzenie, a drugą mówienie.
Jemy przy pomocy przyjaciela Rasajna, języka, który może smakować tak wiele
różnych rodzajów potraw. Język wykorzystywany jest także do mówienia i może on
mówi albo o materialnej przyjemności zmysłowej, albo o wiedzy wedyjskiej.
Oczywiście tutaj podkreślona została materialna przyjemność zmysłowa. Dlatego
użyto słowa rasajna.
04.25.50 Znaczenie: Prawe ucho wykorzystywane jest do karma-kandiya, czyli działania dla rezultatów. Tak długo, jak jesteśmy przywiązani do cieszenia się materialnymi zasobami, otrzymujemy wiadomości prawym uchem i wykorzystujemy pięć zmysłów, aby wznieść się na wyższe systemy planetarne jak np. Pitrlokę. Z tego względu prawe ucho opisane jest tutaj jako Brama Pitrhu.
04.25.51 Znaczenie: Dwoje uszu znajduje się na północy i południu. Ucho południowe jest bardzo silne i zawsze bardzo chętnie słucha o przyjemności zmysłowej. Jednak ucha północnego używa się, aby przyjąć inicjację od mistrza duchowego i osiągnąć promocję do nieba duchowego. Prawe ucho, czyli ucho południowe, nazywane jest Pitrhu, co wskazuje na to, że używa się go do osiągnięcia wyższych systemów planetarnych znanych jako Pitrloka, ale ucho lewe, znane jako Devahu, wykorzystywane jest do słuchania o jeszcze wyższych systemach planetarnych, takich jak Maharloka, Tapoloka i Brahmaloka – lub o jeszcze wyższych planetach usytuowanych we wszechświecie duchowym, gdzie stajemy się bardziej skłonni, by być niezmiennie usytuowanym. Wyjaśnia to Bhagavad-gita (9.25):
yanti deva-vrata devan pitrn
yanti pitr-vratah
bhutani yanti bhutejya yanti
mad-yajino 'pi mam
"Kto czci półbogów, narodzi się pomiędzy półbogami, kto czci upiory i duchy, narodzi się pomiędzy takimi istotami, kto oddaje cześć przodkom, pójdzie do przodków, a ci, którzy Mnie wielbią, ci będą żyć ze Mną".
Osoba zainteresowana szczęściem na tej planecie jak również po
śmierci, na ogół pragnie wznieść się na Pitrlokę. Taka osoba może użyć prawego
ucha do słuchania instrukcji wedyjskich. Jednakże ten, kto zainteresowany jest
udaniem się na Tapolokę, Brahmalokę, planety Vaikuntha czy Krsnalokę, może
przyjąć inicjację od mistrza duchowego w celu wzniesienia się na te loki.
04.25.52 Znaczenie: Brama w zachodniej części miasta znana była jako Asuri, ponieważ była przeznaczona specjalnie dla asurów. Słowo asura odnosi się do tych, których interesuje zadowalanie zmysłów, szczególnie zaś życie seksualne, do którego czują nadmierny pociąg. W ten sposób Puranjana, żywa istota, używa życia do woli, wykorzystując genitalia. Wskutek tego ma zwyczaj chodzić do miejsca znanego jako Gramaka. Materialne zadowalanie zmysłów jest także nazywane gramya, a miejsce, w którym nadużywa się życia seksualnego nazywane jest Gramaka. Do Gramaki Puranjana zwykł chodzić w towarzystwie swego przyjaciela Durmady. Słowo visaya odnosi się do czterech cielesnych potrzeb życia jedzenia, spania, łączenia się w pary i obrony. Słowo durmadena można przeanalizować w ten sposób: dur znaczy dusta, czyli "grzeszne", a mada znaczy "szaleństwo". Każda żywa istota, która jest w kontakcie z naturą materialną, nazywana jest mada, czyli szaloną. Jest powiedziane:
piśaci paile yena mati-cchanna haya
maya-grasta jivera
haya se bhava udaya
(Prema-vivarta)
Gdy ktoś jest nawiedzony przez duchy, staje się praktycznie szalonym. A osoba obłąkana mówi wszelkiego rodzaju nonsensy. Tak więc, aby zaangażować się w zadowalanie zmysłów, trzeba zaakceptować przyjaciela, który jest durmada, czyli poważnie dotknięty materialną chorobą.
W innym sensie znaczące są słowa asuri nama paścad dvah. Wschód słońca najpierw widoczny jest na wschodzie – w Zatoce Bengalskiej – i stopniowo postępuje ku zachodowi. Mamy praktyczne doświadczenie, że ludzie na Zachodzie bardziej oddają się zadowalaniu zmysłów. Śri Caitanya Mahaprabhu stwierdził: paścimera loka saba mudha anacara (Cc. Adi 10.89). Im bardziej posuwamy się na Zachód, tym więcej znajdujemy osób nie zainteresowanych życiem duchowym. Widzimy, że ich zachowanie jest sprzeczne ze standardami wedyjskimi. Z tego względu, ludzie którzy żyją na Zachodzie są bardziej oddani zadowalaniu zmysłów. Potwierdza to Bhagavatam: asuri nama paścad dvah. Innymi słowy, zachodnią populację interesuje cywilizacja demoniczna, tzn. materialistyczny sposób życia. Zatem Pan Caitanya chciał, aby ten ruch świadomości Krsny głoszony był w świecie zachodnim, tak aby z Jego nauk mogli skorzystać ci ludzie, którzy padli ofiarą zadowalania zmysłów.
04.25.53 Znaczenie: Brama, o której mówi ten werset, odnosi się do odbytu. Przyjmuje się, że odbyt mieści się po zachodniej stronie oczu, nosa i uszu. Brama ta przeznaczona jest szczególnie dla śmierci. Gdy zwykła żywa istota opuszcza swoje obecne ciało, przechodzi ona przez odbyt. Dlatego jest to bolesne. Kiedy natura zmusza kogoś, aby się wypróżnił, także doświadcza on bólu. Przyjaciel, który towarzyszy żywej istocie przy przejściu przez tę bramę, nazywa się Lubdhaka, co znaczy "chciwość". Z powodu chciwości nadmiernie się przejadamy i z powodu takiej żarłoczności odczuwamy ból przy wypróżnieniu. Wniosek jest taki, że żywa istota czuje się dobrze, jeśli się właściwie wypróżnia. Ta brama znana jest jako Nirrti, czyli brama bolesna.
04.25.54 Znaczenie: W wersecie tym mowa jest o ramionach i nogach żywej istoty. Dwie nogi nie mówią i są ślepe. Jeśli ktoś ufa jedynie swoim nogom i pozwala im, aby zabrały go na spacer, to należy spodziewać się, że wpadnie on do dziury albo w coś uderzy. Kiedy dajemy się prowadzić ślepym nogom, naszemu życiu może zagrażać niebezpieczeństwo.
Spośród zmysłów czynnych ręce i nogi są bardzo istotne, ale nie mogą widzieć, bo nie mają oczu. To znaczy, że w rękach i nogach nie ma otworów. Głowa ma wiele otworów – dwoje oczu, dwa nozdrza, dwoje uszu i usta – ale niżej, w rękach i nogach, nie ma otworów. W skutek tego ramiona i nogi opisane są jako andha, ślepe. Chociaż żywa istota ma wiele otworów w swoim ciele, niemniej jednak do działania musi używać rąk i ramion. Chociaż żywa istota jest panem wielu innych zmysłów, to gdy ma gdzieś się udać, coś zrobić lub czegoś dotknąć, wtedy musi użyć swych ślepych nóg i rąk.
04.25.55 Znaczenie: Zgodnie z konkluzją wedyjską, jaźń usytuowana jest w sercu. Jak powiedziane jest w języku Ved: hrdy ayam atma pratisthitah – jaźń usytuowana jest wewnątrz serca. Jednak w warunkach materialnych dusza okryta jest cechami materialnymi – mianowicie dobrocią, pasją i ciemnością – i te trzy cechy oddziaływują wewnątrz serca. Na przykład, gdy ktoś jest w dobroci, odczuwa szczęście; kiedy jest w pasji czuje zadowolenie z przyjemności zmysłowych; a będąc w ciemności, jest oszołomiony. Wszystkie te czynności są czynnościami umysłu i działają na platformie myślenia, czucia i woli.
Kiedy żywą istotę otacza żona, dzieci i dom, działa na planie mentalnym. Czasami jest bardzo szczęśliwa, czasami bardzo zadowolona, czasami nie jest zadowolona, a czasami jest oszołomiona. Oszołomienie nazywane jest moha, iluzją. Żywa istota złudzona przez społeczeństwo, przyjaźń i miłość, myśli, że to tzw. społeczeństwo, przyjaźń i miłość, narodowość, środowisko itd. zapewnią jej ochronę. Nie wie, że po śmierci zostanie rzucona w ręce bardzo silnej natury materialnej, która odpowiednio do jej obecnego działania, zmusi ją do przyjęcia pewnego typu ciała. To ciało może nawet nie być ciałem ludzkim. W ten sposób poczucie bezpieczeństwa, które w tym życiu ma żywa istota, będąc wśród społeczeństwa, żony i przyjaźni, jest niczym innym jak iluzją. Wszystkie żywe istoty uwięzione w różnorodnych materialnych ciałach ulegają złudzeniu z powodu swych obecnych działań dla przyjemności zmysłowych. Zapominają one o swym prawdziwym interesie, którym jest powrót do domu, powrót do Boga.
Każdy, kto nie jest świadomy Krsny z pewnością jest pod wpływem złudzenia. Tzw. uczucia szczęścia i satysfakcji, płynące z rzeczy materialnych są także iluzją. W rzeczywistości ani społeczeństwo, ani przyjaźń, miłość czy cokolwiek innego nie mogą uchronić nas od zaciekłych ataków energii zewnętrznej, których symptomami są narodziny, śmierć, starość i choroba. Bardzo trudno jest wyzwolić nawet jedną żywą istotę z iluzorycznych warunków, dlatego w Bhagavad-gicie Pan Krsna mówi (7.14):
daivi hy esa gunamayi mama
maya duratyaya
mam eva ye prapadyante mayam etam taranti te
"Niełatwo jest przezwyciężyć tę Moją boską – składającą się z trzech sił natury materialnej – energię. Ale bez trudu mogą pokonać ją ci, którzy podporządkowali się Mnie." Zatem dopóki całkowicie nie podporządkujemy się lotosowym stopom Krsny, tak długo nie będziemy mogli wydostać się z matni trzech sił natury materialnej.
04.25.56 Znaczenie: Kiedy żywa istota jest oszołomiona do tego stopnia, że znajduje się pod kontrolą swojej żony, czyli materialnej inteligencji, wtedy musi zadowolić inteligencję tej swojej tzw. żony, i działać dokładnie według jej nakazów. Różne śastra radzą, że dla materialnej wygody mąż powinien dbać, aby żona była zawsze zadowolona, dając jej ozdoby i przestrzegając jej instrukcji. W ten sposób nie będzie kłopotów w życiu rodzinnym. Dlatego radzi się, aby dla własnej korzyści socjalnej dbać o zadowolenie żony. Kiedy w ten sposób ktoś staje się sługą swojej żony, musi działać zgodnie z jej pragnieniami, i coraz bardziej uwikłuje się. Bengalskie przysłowie mówi, że jeśli ktoś staje się posłusznym sługą swojej żony, wtedy traci całą swoją reputację. Kłopot polega jednak na tym, że jeśli mąż nie jest najposłuszniejszym sługą swojej żony, w życiu rodzinnym będą zakłócenia. Zakłócenia te spowodowały, że w krajach zachodnich powstało prawo rozwodowe, a w krajach wschodnich, jak India, istnieje separacja. Teraz w Indiach zakłócenia te znalazły potwierdzenie w nowo wprowadzonym prawie rozwodowym. Wewnątrz serca działa, myśli, czuje i wyraża wolę umysł, a poddanie się kontroli swojej żony jest tym samym, co znalezienie się pod kontrolą materialnej inteligencji. W ten sposób mężczyzna płodzi dzieci ze swoją żoną i uwikłuje się w tak wiele czynności pod kontrolą wytworów umysłowych.
04.25.57-61 Znaczenie: Umysł jest miejscem, w którym usytuowana jest jaźń, a kieruje nim inteligencja. Usytuowana w sercu żywa istota, podąża w ślady inteligencji. Inteligencja została tutaj opisana jako królowa, a dusza – będąc pod kontrolą umysłu – postępuje za inteligencją, tak jak król podąża za swoją żoną. Wniosek jest taki, że materialna inteligencja jest przyczyną niewoli żywej istoty. Istotne jest to, że aby wydostać się z tego uwikłania, trzeba zdobyć inteligencję duchową.
Patrząc na życie Maharaja Ambarisa widzimy, że wielki Maharaja najpierw zaabsorbował swój umysł lotosowymi stopami Krsny, i w ten sposób oczyścił swą inteligencję. Maharaja Ambarisa użył w służbie dla Pana także inne swoje zmysły. Swoje oczy zaangażował w oglądanie Bóstwa w świątyni, pięknie dekorowanego kwiatami. Swój węch zaangażował w wąchanie kwiatów, a nogi w chodzenie do świątyni. Jego ręce zajęte były sprzątaniem świątyni, a uszy – słuchaniem o Krsnie. Jego język zaangażowany był na dwa sposoby mówieniem o Krsnie i smakowaniem prasada ofiarowanego Bóstwu. Osoby materialistyczne, w pełni kontrolowane przez materialną inteligencję, nie mogą wykonywać wszystkich tych czynności. Tak więc, świadomie czy nieświadomie, zostają one złapane w pułapkę inteligencji materialnej i zmuszone są spełniać jej nakazy. Fakt ten podsumowuje następny werset.
04.25.62 Znaczenie: W wersecie tym bardzo znaczące jest słowo vipralabdhah. Vi znaczy "szczególnie", a pralabdha znaczy "osiągnięte". Król zdobył królową jedynie dla usatysfakcjonowania swych pragnień i w ten sposób został oszukany przez materialną egzystencję. I tak, wbrew swojej woli, został ulubionym zwierzakiem pod kontrolą materialnej inteligencji. Tak jak pieszczona małpka tańczy zgodnie z pragnieniem swego pana, podobnie król tańczył pod dyktando swojej królowej. W Śrimad-Bhagavatam (5.5.2) jest powiedziane: mahat-sevam dvaram ahur vimukteh – dla tego, kto przebywa w towarzystwie świętej osoby, bhakty, ścieżka wyzwolenia staje się wyraźna. Ale jeśli związuje się z kobietą, lub osobą, która jest zbyt przywiązana do kobiety, wówczas otwiera się przed nimi ścieżka niewoli.
Biorąc to wszystko pod uwagę, dla uczynienia duchowego postępu trzeba porzucić towarzystwo kobiet. Właśnie do tego przeznaczony jest porządek sannyasy, czyli porządek wyrzeczony. Przed przyjęciem sannyasy, czyli przed zupełnym wyrzeczeniem się świata materialnego, trzeba praktykować unikanie zakazanego seksu. Życie seksualne, dozwolone czy niedozwolone, jest praktycznie tym samym, ale zakazany seks coraz bardziej zniewala. Kiedy ktoś ureguluje swe życie seksualne, wówczas istnieje szansa, że w końcu będzie w stanie wyrzec się seksu, czyli wyrzec się towarzystwa kobiet Dla tego, kto to może zrobić, postęp w życiu duchowym jest bardzo łatwy.
W tym rozdziale Narada Muni wyjaśnia, jak mężczyzna może zostać zniewolony przez obcowanie ze swą drogą żoną. Pociąg do żony oznacza pociąg do cech materialnych. Jeśli kogoś pociąga materialna cecha ciemności, jest on w najniższym stadium życia, podczas gdy ten, kogo pociąga materialna cecha dobroci, jest w lepszej pozycji. Czasami widzimy, że gdy jakaś osoba jest na platformie materialnej dobroci, wówczas pociąga ją, w mniejszym czy większym stopniu, kultywacja wiedzy. Oczywiście jest to lepsza pozycja, gdyż wiedza daje nam dogodną pozycję do przyjęcia służby oddania. Dopóki nie dojdziemy do platformy brahma-bhuta, czyli platformy wiedzy, postęp w służbie oddania jest niemożliwy. Jak Krsna mówi w Bhagavad-gicie (18.54):
brahma-bhutah prasannatma na
śocati na kanksati
samah sarvesu bhutesu mad
bhaktim labhate param
"Ten, kto jest usytuowany w taki transcendentalny sposób – od razu realizuje Najwyższego Brahmana i staje się w pełni radosnym. Nie rozpacza nigdy ani niczego nie pragnie, jednakowo ustosunkowanym będąc do każdej żywej istoty. W tym stanie osiąga czystą służbę oddania dla Mnie".
Platforma wiedzy jest korzystna, gdyż jest to środek, poprzez który można dojść do stanu służby oddania. Jednakże, jeśli ktoś przyjmuje bezpośrednio służbę oddania, wiedza jest mu objawiona bez oddzielnego wysiłku z jego strony. Potwierdza to Śrimad-Bhagavatam (1.2.7):
vasudeve bhagavati
bhakti-yogah prayojitah
janayaty aśu vairagyam jnanam
ca yad ahaitukam
Służba oddania automatycznie objawia prawdziwą wiedzę o naszej materialnej egzystencji. Ten, kto jest wystarczająco inteligentny, natychmiast osiąga etap wyrzeczenia się tzw. społeczeństwa, rodziny i miłości, jak też innych rzeczy. Dopóki jesteśmy przywiązani do społeczeństwa, rodziny, miłości w tym materialnym świecie, nie istnieje kwestia wiedzy ani służby oddania. Jednak, gdy bezpośrednio przyjmujemy służbę oddania, napełniamy się wiedzą i wyrzeczeniem. W ten sposób nasze życie zostaje uwieńczone sukcesem.