04.11.01 Znaczenie: Dhruva Maharaja otrzymał szczególną strzałę, wykonana przez Samego Pana Narayana i teraz umieścił ją na cięciwie swego łuku, aby położyć kres złudnemu nastrojowi stworzonemu przez Yaksów. Jak oznajmia Bhagavad-gita (7.14), mam eva ye prapadyante mayam etam taranti te. Bez Narayana, Najwyższej Osoby Boga, nikt nie jest w stanie pokonać działania energii iluzorycznej. Również Śri Caitanya Mahaprabhu podarował nam wspaniałą broń dla tego wieku, co oznajmia Bhagavatam: sangopangastra – w obecnym wieku narayanastrą, czyli bronią odpędzająca mayę, jest intonowanie mantry Hare Krsna, jak robili to towarzysze Pana Caitanyi, tacy jak Advaita Prabhu, Nityananda, Gadadhara i Śrivasa.
04.11.02 Znaczenie: Krsna jest jak słońce, a maya, czyli iluzoryczna energia Krsny,
jest niczym ciemność. Ciemność oznacza brak światła; podobnie, maya oznacza nieobecność świadomości
Krsny. Świadomość Krsny i maya istnieją
zawsze obok siebie. Skoro tylko zostanie rozbudzona świadomość Krsny,
pokonywane są wszelkie złudne bóle i cierpienia materialnej egzystencji. Mayam etam taranti te: bezustanne
intonowanie maha-mantry będzie zawsze
trzymało nas z dala od złudnej energii mayi.
04.11.05 Znaczenie: Dla niewielbicieli pomyślną jest śmierć z ręki Pana lub Jego bhaktów. Dhruva Maharaja masowo zabijał Yaksów, lecz osiągnęli oni system planetarny dostępny jedynie dla brahmacarinów, którzy nigdy nie uwolnili swego nasienia. Tak jak impersonalistyczni jnani lub demony zabite przez Pana osiągają Brahmalokę, czyli Satyalokę, podobnie planetę tę osiągają też osoby uśmiercone przez bhaktę Pana. Aby dotrzeć na opisany tu system planetarny Satyaloki, należy wznieść się ponad glob słoneczny. Dlatego też zabijanie nie zawsze jest złe. Kiedy zabija Najwyższa Osoba Boga lub Jego bhakta, lub dokonuje się tego w wielkich ofiarach, jest to dla korzyści zabijanej w ten sposób istoty. Tak zwana materialna łagodność jest czymś bardzo znikomym w porównaniu z zabiciem przez Najwyższą Osobę Boga lub Jego bhaktów. Gdy nawet król lub rząd uśmierca osobę, która jest mordercą, jest to dla niej korzystne, ponieważ w ten sposób może się ona uwolnić od wszelkich grzesznych reakcji.
Istotnym słowem w tym wersecie jest urdhva-retasah, co oznacza brahmacarinów, którzy nie uwolnili swego nasienia. Celibat jest rzeczą tak ważną, że jeśli nawet ktoś nie oddaje się żadnym wyrzeczeniom, pokutom i nie spełnia rytualistycznych ceremonii zalecanych w Vedach, a pozostaje po prostu czystym brahmacarinem nie uwalniającym swego nasienia, to w rezultacie po śmierci udaje się na Satyalokę. Życie seksualne jest zazwyczaj przyczyną wszelkich cierpień w materialnym świecie. W cywilizacji wedyjskiej życie seksualne ograniczane jest na różne sposoby. Spośród całej populacji ujętej w strukturę społeczną, jedynie grhasthom wolno podjąć uregulowane życie seksualne. Pozostali powstrzymują się od seksu. Szczególnie w obecnym wieku ludzie nie znają wartości nieuwalniania nasienia. Dlatego są rozmaicie uwikłani materialnymi cechami i jedynie cierpią, wiodąc życie pełne zmagań. Słowo urdhva-retasah odnosi się szczególnie do sannyasinów Mayavadi, którzy ściśle przestrzegają zasad wyrzeczenia. Lecz w Bhagavad-gicie (8.16) Pan mówi, że powraca nawet ten, kto udaje się na Brahmalokę (abrahma-bhuvanal lokah punar avartino 'rjuna). Dlatego też prawdziwe mukti, czyli wyzwolenie, można osiągnąć jedynie dzięki służbie oddania, dzięki niej bowiem można wznieść się ponad Brahmalokę, do świata duchowego, skąd już nigdy się nie powraca. Sannyasini Mayavadi są niezwykle dumni z osiągnięcia wyzwolenia, lecz prawdziwe wyzwolenie nie jest możliwe, dopóki nie mamy kontaktu z Najwyższym Panem w służbie oddania. Jest powiedziane, harim vina na srtim taranti: bez łaski Krsny nikt nie może osiągnąć wyzwolenia.
04.11.06 Znaczenie: Dhruva Maharaja zaatakował Alakapuri, miasto Yaksów, ponieważ jeden z Yaksów zabił jego brata. Zatem tylko jeden z obywateli, a nie wszyscy, był winny zabójstwa jego brata, Uttamy. Gdy Yaksowie zabili brata Dhruvy Maharajy, Dhruva oczywiście przedsięwziął bardzo poważne kroki. Wypowiedziano wojnę i prowadzono walkę. Czasem zdarza się to również w dzisiejszych czasach – niekiedy z powodu winy jednego człowieka atakowane jest całe państwo. Manu, prawodawca i ojciec rodzaju ludzkiego, nie pochwalił takiego masowego ataku. Dlatego też chciał powstrzymać swego wnuka Dhruvę od dalszego zabijania Yaksów, którzy nie byli winni.
04.11.07 Znaczenie: W wersecie tym słowo atirosena oznacza "z niepotrzebnym gniewem". Kiedy Dhruva Maharaja przekroczył granice uzasadnionego gniewu, jego dziadek Svayambhuva Manu natychmiast przybył, aby uchronić go od dalszego grzesznego działania. Możemy z tego wywnioskować, że zabijanie nie jest złe. Lecz kiedy popełnia się je niepotrzebnie lub kiedy zabijana jest osoba niewinna, wówczas jest to prosta droga do piekła. Ponieważ Dhruva Maharaja był wielkim bhaktą, został uchroniony od popełnienia tego grzesznego czynu.
Ksatriyi wolno zabijać jedynie w celu zachowania prawa i porządku w państwie. Nie wolno mu zabijać lub stosować przemocy bez powodu. Gwałt jest z pewnością ścieżką wiodącą do piekielnych warunków życia, ale użycie siły jest także potrzebne w celu utrzymania w państwie prawa i porządku. Tutaj Pan Manu zabronił Dhruvie Maharajy zgładzenia Yaksów, ponieważ tylko jeden z nich był winny za zabicie jego brata, Uttamy. Nie wszyscy obywatele Yaksa zasługiwali na karę. Jednak widzimy, że w działaniach wojennych prowadzonych współcześnie atakowani są niewinni obywatele, którzy nie uczynili niczego złego. Zgodnie z prawem Manu, taka wojna należy do najbardziej grzesznych działań. Ponadto, w chwili obecnej cywilizowane narody niepotrzebnie utrzymują tak wiele rzeźni dla zabijania niewinnych zwierząt. Gdy wrogowie atakują jakiś naród i dokonują masowej rzezi jego obywateli, wówczas masakrę tę należy uważać za reakcję za grzeszne działania tych obywateli. Takie jest prawo natury.
04.11.10 Znaczenie: Bardzo istotne są słowa sadhunam hrsikeśanuvartinam. Sadhu oznacza "świętą osobę". Lecz kto jest osobą świętą? Osobą świętą jest ten, kto podąża ścieżką pełnienia służby dla Najwyższej Osoby Boga, Hrsikeśy. Narada-pancaratra mówi, hrsikena hrsikeśa-sevanam bhaktir ucyate: proces pełnienia życzliwej służby dla Najwyższej Osoby Boga poprzez zaangażowanie własnych zmysłów jest nazywany bhakti, czyli służbą oddania. Dlaczego zatem osoba, która już pełni służbę dla Pana, miałaby się angażować w zadowalanie swych zmysłów? Tutaj Pan Manu mówi Dhruvie Maharajy, że jest on czystym sługą Pana. Dlaczego więc miałby, niczym zwierzęta, niepotrzebnie pogrążać się w cielesnej koncepcji życia? Zwierzęciu wydaje się, że jego pożywieniem jest ciało drugiego zwierzęcia, dlatego też w cielesnej koncepcji życia jedno zwierzę atakuje drugie. Istota ludzka – a zwłaszcza ten, kto jest bhaktą Pana, nie powinien działać w te sposób. Sadhu, święty wielbiciel, nie powinien zabijać zwierząt bez potrzeby.
04.11.11 Znaczenie: Materialne ciała wszystkich żywych istot nie mogą istnieć, jeśli nie chroni ich dusza i Dusza Najwyższa. Dusza podlega Duszy Najwyższej, który obecny jest nawet w atomie. Ponieważ wszystko, materialne czy duchowe, jest całkowicie zależne od Najwyższego Pana, dlatego został On tutaj określony jako bhutavasa. Dhruva Maharaja mógł, jako ksatriya, spierać się ze swym dziadkiem Manu, kiedy ten poprosił go, by zaprzestał walki. I choć Dhruva mógł nawet utrzymywać, że jego obowiązkiem – jako ksatriyi – była walka z wrogiem, został pouczony, że ponieważ każda żywa istota jest rezydencją Najwyższego Pana i może być uważana za Jego świątynię, to zabicie bez potrzeby jakiejkolwiek żywej istoty nie jest dozwolone.
04.11.12 Znaczenie: Dhruva Maharaja był czystym bhaktą i zwykł bezustannie myśleć o Panu. Podobnie i Pan zawsze myśli o tych czystych bhaktach, którzy 24 godziny na dobę myślą tylko o Nim. Tak jak czysty bhakta nie zna niczego poza Panem, tak Pan nie zna niczego poza Swym czystym bhaktą. Svayambhuva Manu wskazał ten fakt Dhruvie Maharajy: "Jesteś nie tylko czystym bhaktą, lecz uznali cię także wszyscy czyści bhaktowie Pana. Zawsze powinieneś działać w przykładny sposób, tak aby inni mogli się od ciebie uczyć. Jestem wobec tego zdumiony, że zabiłeś tak wielu niewinnych Yaksów."
04.11.13 Znaczenie: Obowiązkiem zaawansowanego bhakty, będącego na drugim etapie doskonałości w służbie oddania, jest działanie zgodnie z tym wersetem. Są trzy etapy życia w oddaniu. Na etapie najniższym bhakta interesuje się jedynie Bóstwem w świątyni i wielbi Pana z wielkim oddaniem stosownie do zasad i nakazów. Na drugim etapie bhakta jest świadomy swego związku z Panem, związku z innymi bhaktami, z osobami, które są niewinne i z tymi, które są zazdrosne. Czasem osoby zazdrosne źle traktują bhaktów. Polecane jest, by bhakta zaawansowany był tolerancyjny; powinien okazywać całkowite miłosierdzie osobom nieświadomym czy niewinnym. Nauczający bhakta powinien okazywać miłosierdzie osobom niewinnym, które może wznieść do służby oddania. Każdy, z racji swojej konstytucjonalnej pozycji, jest wiecznym sługą Boga. Dlatego też interesem bhakty jest obudzenie w każdym świadomości Krsny. To jest jego łaską. Jeśli chodzi o traktowanie innych wielbicieli, bhakta powinien przyjaźnić się z tymi, którzy są mu równi. Powinien on widzieć każdą żywą istotę jako cząstkę Najwyższego Pana. Różne żywe istoty pojawiają się w różnych ubraniach, lecz zgodnie z instrukcją zawartą w Bhagavad-gicie, osoba uczona widzi jednakowo wszystkie żywe istoty. Najwyższy Pan bardzo to ceni, gdy bhakta w ten sposób traktuje innych. Dlatego jest powiedziane, że osoba święta jest zawsze tolerancyjna i miłosierna, jest przyjacielem każdego, nigdy nie jest niczyim wrogiem i jest spokojna. Są to niektóre z dobrych cech bhakty.
04.11.14 Znaczenie: Poprzedni werset wyjaśnił, że wszystkie żywe istoty należy traktować z tolerancją, miłosierdziem, przyjaźnią i równością. Takim zachowaniem bhakta sprawia przyjemność Najwyższej Osobie Boga, a gdy Go zadowoli, natychmiast uwalnia się od wszelkich materialnych warunków. Pan potwierdza to również w Bhagavad-gicie: "Każdy, kto szczerze i poważnie angażuje się w służbę dla Mnie, natychmiast osiąga platformę transcendentalną, na której może cieszyć się nieograniczonym duchowym szczęściem." Każdy w tym materialnym świecie zmaga się ciężko, by zapewnić sobie szczęśliwe życie. Lecz niestety, ludzie nie wiedzą, jak je osiągnąć. Ateiści nie wierzą w Boga i z pewnością nie sprawiają Mu przyjemności. Tutaj zostało wyraźnie powiedziane, że gdy sprawimy przyjemność Najwyższej Osobie Boga, natychmiast osiągamy platformę duchową i cieszymy się nieograniczonym, szczęśliwym życiem. Uwolnienie od materialnej egzystencji oznacza uwolnienie od wpływu materialnej natury.
Użyte w tym wersecie słowo samprasanne oznacza "będąc zadowolonym". Należy działać w taki sposób, by swymi czynami zadowolić Pana, a nie siebie. Oczywiście, gdy zadowolony jest Pan, automatycznie zadowolony jest bhakta. Na tym polega sekret procesu bhakti-yogi. Z wyjątkiem bhakti-yoginów wszyscy próbują zadowolić siebie. Nikt nie stara się zadowolić Pana. Karmici usiłują zadowolić swe zmysły w sposób wulgarny. Nawet ci, którzy wznieśli się do platformy wiedzy, też próbują zadowolić siebie, tyle tylko, że w sposób subtelny. Karmici próbują osiągnąć zadowolenie poprzez zadowalanie swych zmysłów, a jnani poprzez czynności subtelne czy umysłową spekulację i uważanie się za Boga. Yogini również próbują zadowolić siebie myśląc, że mogą osiągnąć rozmaite mistyczne doskonałości. Ale tylko bhaktowie starają się zadowolić Najwyższą Osobę Boga. Proces samorealizacji bhaktów jest całkowicie odmienny od procesu karmitów, jnanich i yoginów. Bhaktowie próbują zadowolić jedynie Pana, podczas gdy wszyscy inni próbują zadowolić siebie. Proces oddania jest całkowicie odmienny od pozostałych; pracując dla sprawienia przyjemności Panu, poprzez zaangażowanie swych zmysłów w miłosną służbę dla Niego, bhakta natychmiast osiąga transcendentalna platformę i cieszy się w życiu nieograniczonym szczęściem.
04.11.15 Znaczenie: Kiedy Svayambhuva Manu zobaczył, że Dhruva Maharaja zrozumiał filozofię Vaisnavizmu, a mimo to nadal był niezadowolony z powodu śmierci swego brata, wówczas wyjaśnił mu, jak to materialne ciało jest stwarzane przez pięć elementów materialnej natury. Potwierdza to również Bhagavad-gita, prakrteh kriyamanani: wszystko jest stwarzane, utrzymywane i unicestwiane przez materialne siły natury. Oczywiście, poza tym wszystkim jest kontrola Najwyższej Osoby Boga. To również potwierdza Bhagavad-gita (mayadhyaksena). W 9 Rozdziale Krsna mówi: "Materialne natura działa pod Moim nadzorem." Svayambhuva Manu pragnął zwrócić uwagę Dhruvy Maharajy na to, że śmierć materialnego ciała jego brata nie była w rzeczywistości winą Yaksów; było to działanie materialnej natury. Najwyższa Osoba Boga ma ogromną różnorodność mocy, które działają na rozmaite wulgarne i subtelne sposoby.
To dzięki takim potężnym mocom został stworzony ten wszechświat. Choć wulgarnie zdaje się on być jedynie pięcioma elementami – ziemią, wodą, ogniem, powietrzem i eterem. Podobnie, ciała wszystkich gatunków żywych istot – czy to istot ludzkich, czy półbogów, zwierząt czy ptaków – również zostały stworzone z tych samych pięciu elementów i w wyniku związków seksualnych rozwijają się w coraz więcej i więcej żywych istot. Na tym polega stwarzanie, utrzymywanie i unicestwianie. Zatem nie powinny nas niepokoić fale materialnej natury, działające w tym procesie. Pośrednio Dhruva Maharaja otrzymał radę, by nie smucił się z powodu śmierci swego brata, gdyż nasz związek z ciałem jest całkowicie materialny. Prawdziwej jaźni, duszy, nikt nigdy nie może unicestwić czy zabić.
04.11.16 Znaczenie: Na początku następuje stworzenie składników, jakimi jest 5 elementów materialnej natury. Następnie, poprzez wzajemne oddziaływanie sił materialnej natury, ma miejsce również utrzymywanie. Gdy rodzi się dziecko, rodzice natychmiast zajmują się jego utrzymaniem. Ta tendencja do utrzymywania potomstwa jest obecna nie tylko w społeczeństwie ludzkim, lecz również w społeczeństwie zwierząt. Nawet tygrysy troszczą się o swoje młode, chociaż mają tendencję do jedzenia innych zwierząt. Z powodu wzajemnego oddziaływania materialnych sił natury, nieuchronnie zachodzi stworzenie, utrzymywanie i unicestwianie. Lecz powinniśmy jednocześnie wiedzieć, że wszystko jest przeprowadzane pod nadzorem Najwyższej Osoby Boga. Wszystko odbywa się zgodnie z tym procesem. Stworzenie jest działanie, rajo-guny, siły pasji; utrzymywanie jest działaniem sattva-guny, siły dobroci; a unicestwianie jest działaniem tamo-guny, czyli siły ignorancji. Możemy zauważyć, że ci, którzy są usytuowani w gunie dobroci, żyją dłużej niż ci, którzy są usytuowani w tamo-gunie lub rajo-gunie. Innymi słowy, jeśli ktoś wznosi się do siły dobroci, wznosi się na wyższy system planetarny, gdzie życie jest bardzo długie. Urdhvam gacchanti sattva-sthah: wielcy rsi, mędrcy i sannyasini, którzy są w sattva-gunie, czyli sile materialnej dobroci, wznoszą się na wyższy system planetarny. Ci, którzy są całkowicie transcendentalni do materialnych sił natury, znajdują się w czystej sile dobroci. Osiągają oni wieczne życie w świecie duchowym.
04.11.17 Znaczenie: Werset ten wyjaśnia zasadę działania zewnętrznej energii Najwyższej Osoby Boga w tym materialnym świecie. Wszystko dzieje się dzięki energii Najwyższego Pana. Filozofowie ateiści, którzy nie chcą uznać Najwyższej Osoby Boga za pierwotną przyczynę stworzenia, myślą, że materialny świat porusza się dzięki działaniu i reakcji rozmaitych materialnych elementów. Prosty przykład wzajemnego oddziaływania elementów obserwujemy, gdy zmieszamy sodę z kwasem i powstała substancja zaczyna musować. Lecz poprzez takie wzajemne oddziaływanie chemikaliów nie można stworzyć życia. Istnieje 8 400 000 rozmaitych gatunków życia, które mają różne pragnienia i wykonują rozmaite czynności. Działania materialnej siły nie da się wyjaśnić po prostu w oparciu o reakcję chemiczną. W związku z tym właściwy będzie przykład garncarza i garncarskiego koła. Koło garncarskie obraca się i pojawia się kilka rodzajów glinianych naczyń. Jest wiele przyczyn powstania tych glinianych naczyń, lecz pierwotną przyczyną jest garncarz, który swą siłą wprawia koło w ruch. Ta siła pojawia się dzięki jego nadzorowi. Te samą myśl wyjaśnia Bhagavad-gita – poza wszelkim materialnym działaniem i reakcją stoi Krsna, Najwyższa Osoba Boga. Krsna mówi, że wszystko jest zależne od Jego energii, a jednak On nie jest wszędzie. Naczynie powstaje pod wpływem pewnych warunków działania i reakcji energii materialnej, ale garncarza nie ma w tym naczyniu. W podobny sposób Pan przeprowadza materialne stworzenie, ale Sam pozostaje z boku. Jak stwierdzają Vedy, Pan po prostu rzuca spojrzenie na stworzenie i natychmiast zaczyna się ruch materii.
Bhagavad-gita mówi również, że Pan zapładnia materialną energię integralnymi cząstkami, jivami i w ten sposób natychmiast powstają różne formy i rozmaite czynności. Z powodu rozmaitych pragnień i karmicznych czynności duszy, jivy, wytwarzane są różne rodzaje ciał w rozmaitych gatunkach. Teoria Darwina nie akceptuje żywej istoty jako duszy i dlatego jego wyjaśnienie ewolucji jest wadliwe. Rozmaite zjawiska zachodzą w tym wszechświecie wskutek działań i reakcji trzech materialnych sił, lecz pierwotnym stwórcą, czyli przyczyną, jest Najwyższa Osoba Boga, który zastał tutaj wspomniany jako nimitta-matram, przyczyna pośrednia. Po prostu popycha On koło Swoją energią. Według opinii filozofów Mayavadi, Najwyższy Brahman przekształcił się w wiele rozmaitych form. Lecz w rzeczywistości tak nie jest. Choć jest On przyczyną wszystkich przyczyn, zawsze pozostaje transcendentalny wobec działań i reakcji materialnych gun. Dlatego w Brahma-samhicie (5.1) Pan Brahma mówi:
iśvarah paramah krsnah
sac-cid-ananda-vigrahah
anadir adir govindah
sarva-karana-karanam
Jest wiele przyczyn i skutków, lecz pierwotną przyczyną jest Śri Krsna.
04.11.18 Znaczenie: Słowo durvibhavya oznacza: "niepojęte dla naszego maleńkiego mózgu", a vibhakta-viryah znaczy "podzielone na rozmaite moce". Jest to właściwie wyjaśnienie manifestacji tworów energii w świecie materialnym. Łaskę Boga możemy lepiej zrozumieć dzięki pewnemu przykładowi: rząd państwa zawsze powinien być miłosierny, lecz czasem – aby utrzymać prawo i porządek – posługuje się swoimi siłami policyjnymi i w ten sposób wymierza karę buntującym się obywatelom. Tak samo Najwyższa Osoba Boga jest zawsze łaskawy i pełen transcendentalnych cech, lecz pewne indywidualne dusze zapomniały o swym związku z Krsną i usiłowały panować nad naturą materialną i na skutek tych wysiłków uwikłały się w rozmaite materialne oddziaływania. Błędne jest stwierdzenie, że skoro energia pochodzi od Najwyższej Osoby Boga, to On jest sprawcą. Użyte w poprzednim wersecie słowo nimitta-matram wskazuje, że Najwyższy Pan trzyma się całkowicie z dala od działania i reakcji tego materialnego świata. W jaki sposób wszystko się dokonuje? Zostało tutaj użyte słowo "niepojęta". Ogarnięcie tego nie leży w mocy naszego małego mózgu. Kto nie uznaje niepojętej mocy i energii Pana, ten nie może uczynić żadnego postępu. Siły, które działają, są z pewnością wprawiane w ruch przez Najwyższą Osobę Boga, lecz On zawsze jest z dala od ich działania i reakcji. Rozmaite rodzaje energii wytworzone przez wzajemne oddziaływanie materialnej natury dają różnorodne gatunki życia i odpowiadające im szczęście i nieszczęście.
Działanie Pana wspaniale wyjaśnia Visnu Purana: ogień znajduje się w jednym miejscu, podczas gdy wytwarzane przez niego ciepło i światło działa na wiele różnych sposobów. Inny z podanych przykładów mówi, że elektrownia znajduje się w jednym miejscu, lecz dzięki jej energiom działa wiele rozmaitych urządzeń mechanicznych. Produkt nigdy nie jest taki sam jak pierwotne źródło energii, lecz to pierwotne źródło energii, będąc czynnikiem głównym, jest jednocześnie jednym i różnym od produktu. Dlatego też filozofia Pana Caitanyi acintya-bhedabheda-tattva jest doskonałym sposobem zrozumienia. W tym materialnym świecie Pan inkarnuje w trzech formach – jako Brahma, Visnu i Śiva – w których bierze pod opiekę trzy siły materialnej natury. Poprzez Swą inkarnację Brahmy stwarza, jako inkarnacja Visnu utrzymuje, a w Swej inkarnacji Śivy również unicestwia. Lecz pierwotne źródło Brahmy, Visnu i Śivy, którym jest Garbhodakaśayi Visnu, jest zawsze z dala od tych działań i reakcji materialnej natury.
04.11.19 Znaczenie: Na podstawie tego wersetu można szczegółowo przestudiować najwyższy autorytet i niepojętą moc Najwyższej Osoby Boga. Zawsze jest On nieograniczony. Oznacza to, że nie ma On początku ani końca. Jednak, jak opisuje Bhagavad-gita, jest On śmiercią (w formie czasu). Krsna mówi: "Jestem śmiercią. Pod koniec życia zabieram wszystko." Wieczny czas również nie ma początku, lecz jest twórca wszystkich istot. Podawany jest przykład kamienia filozoficznego, który stwarza wiele wartościowych kamieni i klejnotów, lecz nie zmniejsza swej mocy. Podobnie, stworzenie zachodzi wiele razy, wszystko jest utrzymywane, a po pewnym czasie unicestwiane – lecz pierwotny stwórca, Najwyższy Pan, pozostaje nietknięty i Jego moc nie ulega zmniejszeniu. Wtórnego stworzenia dokonuje Brahma, lecz Brahmę stworzył Najwyższy Bóg. Pan Śiva niszczy całe stworzenie, lecz pod koniec on również jest unicestwiany przez Visnu. Pozostaje Pan Visnu. Hymny wedyjskie stwierdzają, że na początku istnieje tylko Visnu i tylko On pozostaje na końcu.
Jest pewien przykład, który może pomóc nam w zrozumieniu niepojętej mocy Najwyższego Pana. W historii współczesnej wojny występuje stworzona przez Najwyższą Osobę Boga postać Hitlera, a przed nim Napoleona Bonaparte i każdy z nich prowadził wojny zabijając wiele żywych istot. Ale w końcu Bonaparte i Hitler również zostali zabici. Ludzie wciąż są niezwykle zainteresowani pisaniem i czytaniem książek o Hitlerze i Bonaparte i o tym, jak ci zabijali w wojnach tak wielu ludzi. Rok po roku publikowane są książki o tym, jak Hitler uśmiercił uwięzionych Żydów. Lecz nikt nie docieka, kto zabił Hitlera i kto stworzył takiego gigantycznego zabójcę ludzkich istot. Bhaktowie Pana nie są zbytnio zainteresowani studiowaniem zmiennej historii świata. Zainteresowani są tylko Tym, który jest pierwotnym twórcą, żywicielem, obrońcą i niszczycielem. Taki jest cel ruchu świadomości Krsny.
04.11.20 Znaczenie: Choć Najwyższa Osoba Boga jest pierwotną przyczyną wszystkich przyczyn, nie odpowiada za czyjekolwiek materialne cierpienia czy przyjemności. Najwyższy Pan nie jest w ten sposób stronniczy. Mało inteligentni oskarżają Najwyższego Pana o stronniczość i twierdzą, że to z tego właśnie powodu jeden cieszy się w tym materialnym świecie, a drugi cierpi. Lecz werset ten podkreśla, że Najwyższy Pan nie jest w ten sposób stronniczy. Jednak żywe istoty nigdy nie są niezależne. Gdy ogłaszają swą niezależność od najwyższego kontrolera, natychmiast umieszczane są w tym materialnym świecie, by – na ile to możliwe – swobodnie próbować swego szczęścia. Kiedy dla takich nierozważnych żywych istot zostaje powołany świat materialny, tworzą one swą karmę, czynności karmiczne, korzystają z elementu czasu i w ten sposób wytwarzają swe szczęście albo nieszczęście. Każdy jest stwarzany, utrzymywany i ostatecznie każdy jest zabijany. Biorąc pod uwagę te trzy rzeczy, Pan jest jednakowy dla każdego; to, że ktoś cierpi lub cieszy się, jest zależne od jego karmy. Wyższa lub niższa pozycja żywej istoty, jej cierpienie i radość spowodowane są jej karmą. Właściwym słowem użytym w tym związku jest aniśah, co oznacza "zależne od ich karmy". Podawany jest przykład, że rząd każdemu udostępnia swe udogodnienia i rządy, ale każdy – poprzez własny wybór – stwarza sytuację, która zmusza go do życia stosownie do rozmaitych rodzajów świadomości. Ten werset podaje przykład, że kiedy wieje wiatr, w powietrzu unoszą się drobinki kurzu. Stopniowo pojawia się piorun, a w ślad za nim potoki deszczu, i w ten sposób pora deszczowa urozmaica sytuację w lesie. Bóg jest bardzo łaskawy – każdemu daje jednakową szansę – lecz z powodu działania naszej karmy, cierpimy lub cieszymy się w tym materialnym świecie.
04.11.21 Znaczenie: Zarówno komar, jak i Pan Brahma są istotami żyjącymi w tym materialnym świecie, obaj są znikomymi iskrami i cząstkami Najwyższego Pana. Odpowiednio do rezultatów ich kramy, Najwyższy Pan obdarza zarówno komara, jak i Pana Brahmę pewnym okresem życia – jednego bardzo krótkim, a drugiego niezmiernie długim. Lecz w Brahma-samhicie znajdujemy stwierdzenie, karmani nirdahati: Pan zmniejsza lub pokonuje reakcje bhaktów. Te sam fakt wyjaśnia Bhagavad-gita. Yajnarthat karmano 'nyatra: karmę należy spełniać jedynie w celu zadowolenia Najwyższego Pana, gdyż w przeciwnym razie będziemy związani jej działaniem i reakcją. Zgodnie z prawami karmy, żywa istota wędruje w tym wszechświecie pod wpływem wiecznego czasu i czasami zostaje komarem, a czasami Panem Brahmą. Nie jest to sytuacja korzystna dla rozsądnego człowieka. Bhagavad-gita (9.25) ostrzega żywe istoty: yanti deva-vrata devan – ci, którzy oddają się wielbieniu półbogów, udają się na planety półbogów, a ci, którzy poświęcają się wielbieniu Pitów, przodków, udają się do Pitów. Zaś ci, którzy mają skłonność do czynności materialnych, pozostają w sferze materialnej. Lecz osoby pełniące służbę oddania osiągają siedzibę Najwyższej Osoby Boga, gdzie nie ma ani narodzin, ani śmierci, ani różnych rodzajów życia zależnych od wpływu prawa karmy. Najwyższy dobrobytem dla żywej istoty jest zaangażowanie się w służbę oddania i powrót do domu, do Boga. Śrila Bhaktivinoda Thakura radził: "Mój przyjacielu, porwały cię fale czasu materialnej natury. Proszę, spróbuj zrozumieć, że jesteś wiecznym sługą Pana. Wtedy wszystko się skończy i będziesz wiecznie szczęśliwy."
04.11.22 Znaczenie: Istnieją różnego rodzaju filozofowie – mimamsakowie, ateiści, astronomowie, seksuolodzy i wiele innych typów umysłowych spekulantów. Prawdziwy wniosek jest taki, że nasze działanie jest jedynym czynnikiem, który wewnątrz tego materialnego świata wiąże nas w różnorodnych gatunkach życia. Vedy wyjaśniają, jak powstały te różnorodności: są one wynikiem pragnienia żywej istoty. Żywa istota nie jest martwym kamieniem; ma rozmaite pragnienia, czyli kama. Vedy mówią: kamo 'karsit. Żywe istoty są oryginalnymi cząstkami Pana, niczym iskry ognia, lecz spadły do tego materialnego świata, zauroczone pragnieniem panowania nad naturą. Taki jest fakt. Każda żywa istota próbuje w miarę możności panować nad materialnymi zasobami.
Tego kama, czyli pragnienia, nie można unicestwić. Są pewni filozofowie, którzy mówią, że jeśli porzucimy swe pragnienia, ponownie osiągniemy wyzwolenie. Lecz porzucenie pragnienia nie jest w ogóle możliwe, gdyż pragnienie jest symptomem żywej istoty. Jeśli by nie było pragnienia, wówczas żywa istota byłaby martwym kamieniem. Dlatego też Śrila Narottama dasa Thakura radzi, abyśmy zwrócili swe pragnienie ku służeniu Najwyższej Osobie Boga. Wówczas pragnienie się oczyści. A kiedy nasze pragnienia są oczyszczone, wyzwalamy się z wszelkiego materialnego skażenia. Wniosek jest taki, że wszelkie rozmaite teorie filozoficzne wyjaśniające różnorodność gatunków życia oraz ich przyjemności i bóle są niedoskonałe. Prawdziwe wyjaśnienie jest takie, że jesteśmy wiecznymi sługami Boga. A kiedy tylko zapomnimy o tym związku, zostajemy rzuceni do świata materialnego, gdzie stwarzamy nasze rozmaite czynności i cierpimy lub cieszymy się z powodu ich rezultatu. Do tego materialnego świata wciągnęło nas pragnienie, ale to samo pragnienie musi zostać oczyszczone i użyte w służbie oddania Panu. Wówczas zakończy się nasza chorobliwa wędrówka we wszechświecie poprzez różne formy i warunki.
04.11.23 Znaczenie: Można postawić pytanie. Istnieje tak wielu filozofów, wysuwających tak wiele teorii, więc który z nich ma rację? Odpowiedź brzmi, że Prawda Absolutna, Transcendencja, nigdy nie podlega bezpośredniemu doświadczeniu czy umysłowej spekulacji. Kto oddaje się spekulacji umysłowej, może zostać nazywany Dr Żabą. Jest pewna historia o tym, jak żaba w studni o powierzchni trzech stóp chciała, na podstawie wiedzy o tej studni, obliczyć długość i szerokość Atlantyku. Lecz zadanie to przewyższało możliwości Dr Żaby. Można być wielkim członkiem Akademii, uczonym czy profesorem, ale mając ograniczone zmysły, nie można spekulować i oczekiwać, że zrozumie się w ten sposób Prawdę Absolutną. Przyczynę wszystkich przyczyn, Prawdę Absolutną, można poznać od Samego Prawdy Absolutnej. Nie możemy tego dokonać poprzez proces wstępujący. Kiedy w nocy słońce jest niewidoczne lub gdy w ciągu dnia przesłania je chmura, nie można go odsłonić – czy to przy pomocy siły cielesnej czy umysłowej, ani przy użyciu narzędzi naukowych – choć jest ono na niebie. Nikt nie może powiedzieć, że odkrył tak potężna pochodnię, że gdy wejdzie na dach i oświetli jej blaskiem nocne niebo, wówczas słońce stanie się widoczne. Ani nie ma takiej pochodni, ani nie jest to możliwe.
W wersecie tym słowo avyakta ("niezamanifestowany") wskazuje, że Prawda Absolutna nie może zostać ujawniony dzięki jakiemukolwiek wysiłkowi tzw. postępu naukowego. Transcendencja nie jest przedmiotem bezpośredniego doświadczenia. Prawdę Absolutną można poznać w taki sam sposób, jak słońce przykryte przez chmurę lub noc. Kiedy rankiem słońce wschodzi, w określony dla siebie sposób, wówczas każdy może zobaczyć słońce, świat i siebie. To zrozumienie samorealizacji jest nazywane atma-tattvą. Dopóki jednak nie dojdziemy do tego punku zrozumienia atma-tattvy, dopóty pozostajemy w ciemności, w jakiej się narodziliśmy. W takich warunkach nikt nie może zrozumieć planu Najwyższej Osoby Boga. Jak stwierdza literatura wedyjska, Pan wyposażony jest w rozmaite energie (parasya śaktir vividhaiva śruyate). Jest wyposażony w energię wiecznego czasu. Ma nie tylko energię materialną, którą widzimy i której doświadczamy, lecz również wiele energii zapasowych, które może zamanifestować we właściwym czasie, gdy będzie to konieczne. Naukowiec-materialista może studiować jedynie niekompletną wiedzę o różnych energiach. Może zająć się jedną z energii i próbować zrozumieć ją przy pomocy ograniczonej wiedzy. Mimo to nie można w pełni zrozumieć Prawdy Absolutnej poprzez materialną naukę. Żaden naukowiec-materialista nie może przepowiedzieć, co wydarzy się w przyszłości. Jednakże proces bhakti-yogi jest całkowicie odmienny od tzw. naukowego postępu w wiedzy. Bhakta całkowicie podporządkowuje się Najwyższemu, który objawia się Sam dzięki Swej bezprzyczynowej łasce. Jak stwierdza Bhagavad-gita, dadami buddhi-yogam tam. Pan mówi: "Ja daję inteligencję". Czym jest ta inteligencja? Yena mam upayanti te. Pan daje nam inteligencję, abyśmy przekroczyli ocean niewiedzy i powrócili do domu, do Boga. A więc, podsumowując, poprzez filozoficzną spekulacje nie można zrozumieć przyczyny wszystkich przyczyn, Prawdy Absolutnej, czyli Najwyższego Brahmana. Lecz On Sam objawia się Swojemu bhakcie, ponieważ ten w pełni podporządkowuje się Jego lotosowym stopom. Dlatego też Bhagavad-gitę należy przyjmować jako pismo objawione, wypowiedziane przez Samego Prawdę Absolutną, kiedy zstąpił On na tę planetę. Jeśli jakiś inteligentny człowiek pragnie dowiedzieć się, czym jest Bóg, powinien studiować tę transcendentalną literaturę pod przewodnictwem bona fide mistrza duchowego. Wówczas bez trudu będzie mógł zrozumieć Krsnę takim, jakim On jest.
04.11.25 Znaczenie: W tym wersecie słowo anahankara oznacza "bez ego". Dusza uwarunkowana ma fałszywe ego i w wyniku swej karmy otrzymuje rozmaite rodzaje ciał w tym materialnym świecie. Czasem otrzymuje ciało półboga i utożsamia się z nim. Tak samo utożsamia się z ciałem psa, kiedy je otrzymuje. Lecz w przypadku Najwyższej Osoby Boga nie ma takiej różnicy między ciałem a duszą. Dlatego Bhagavad-gita poświadcza, że każdy, kto myśli o Krsnie jako o zwykłej ludzkiej istocie, nie zna jego transcendentalnej natury i jest wielkim głupcem. Pan mówi, na mam karmani limpanti: cokolwiek robi, nie ma to na Niego wpływu, ponieważ nie jest skażony materialnymi siłami natury. To, że mamy materialne ciało, dowodzi, że jesteśmy zanieczyszczeni trzema materialnymi siłami natury. Pan mówi Arjunie: "Ty i Ja mamy za sobą wiele, wiele narodzin, lecz Ja pamiętam je wszystkie, natomiast ty nie." Na tym polega różnica pomiędzy żywą istotą, czyli duszą uwarunkowaną, a Dusza Najwyższą. Dusza Najwyższa, Najwyższa Osoba Boga, nie ma materialnego ciała, a ponieważ go nie ma, więc żadna praca, jaką wykonuje, nie wywiera na Niego wypływu. Jest wielu filozofów Mayavadi, którzy uważają, że ciało Krsny jest efektem koncentracji materialnej siły dobroci i odróżniają duszę Krsny od Jego ciała. Jednak prawda wygląda w ten sposób, że ciało duszy uwarunkowanej – nawet jeśli ma ona duży zasób materialnej dobroci – jest materialne, podczas gdy ciało Krsny nigdy nie jest materialne; jest ono transcendentalne. Krsna nie ma fałszywego ego, ponieważ nie utożsamia się z fałszywym i tymczasowym ciałem. Jego ciało jest zawsze wieczne; zstępuje On do tego świata w Swym oryginalnym, duchowym ciele. Bhagavad-gita wyjaśnia to jako param bhavam. Słowo param bhavam i divyam mają szczególne znaczenie w zrozumieniu osobowości Krsny.
04.11.26 Znaczenie: Jeśli chodzi o stworzenie, istnieją dwa rodzaje energii. Pan stwarza ten materialny świat poprzez Swą zewnętrzną, materialną energię, podczas gdy świat duchowy jest manifestacją Jego energii wewnętrznej. Zawsze towarzyszy Mu energia duchowa, ale zawsze trzyma się z dala od energii materialnej. Dlatego w Bhagavad-gicie (9.4) Pan mówi: mat-sthani sarva-bhutani na caham tesv avasthitah: "Wszystkie żywe istoty spoczywają we Mnie lub w Mojej energii, lecz Ja nie jestem wszędzie." Zawsze jest On osobiście usytuowany w świecie duchowym. Kiedykolwiek Najwyższy Pan jest osobiście obecny gdzieś w tym świecie materialnym, miejsce to również powinno być uważane za świat duchowy. Na przykład, czyści bhaktowie wielbią Pana w świątyni. Dlatego świątynię należy uważać za świat duchowy.
04.11.27 Znaczenie: Głoszenie niezależności od najwyższego kontrolera jest materialną chorobą. W rzeczywistości, nasza materialna egzystencja rozpoczyna się wtedy, gdy zapominamy o najwyższym kontrolerze i pragniemy panować nad materialną naturą. Każdy w tym materialnym świecie próbuje, najlepiej jak potrafi, zostać najwyższym kontrolerem – indywidualnie, narodowo, społecznie i na wiele innych sposobów. Dziadek Dhruvy Maharajy poradził mu, by zaprzestał walki, gdyż zaniepokoił się, że Dhruva – wiedziony osobistą ambicją – walczył, by unicestwić cały ród Yaksów. Dlatego w tym wersecie Svayambhuva Manu usiłuje wykorzenić ostatni ślad fałszywej ambicji Dhruvy, wyjaśniając pozycję najwyższego kontrolera. Znaczące są tu słowa mrtyum amrtam – "śmierć i nieśmiertelność". W Bhagavad-gicie Pan mówi: "Ja jestem ostateczną śmiercią, która zabiera wszystko demonom." Demony bezustannie zmagają się, dążąc do pozycji panów w tej materialnej naturze. W ten sposób raz po raz napotykają śmierć i stwarzają sieć uwikłania w materialnym świecie. Dla demonów Pan jest śmiercią, lecz dla bhaktów jest amrta, wiecznym życiem. Bhaktowie, którzy bezustannie pełnią służbę dla Pana, już osiągnęli nieśmiertelność, gdyż cokolwiek robią w tym życiu, będą kontynuowali w następnym. Zmienią jedynie swoje ciała materialne na duchowe. W przeciwieństwie do demonów, nie muszą już zmieniać materialnych ciał. Dlatego też Pan jest jednocześnie śmiercią i nieśmiertelnością. Dla demonów jest śmiercią, a nieśmiertelnością dla bhaktów. Jest ostatecznym celem każdego, ponieważ jest przyczyną wszystkich przyczyn. Dhruva Maharaja otrzymał radę, aby podporządkował się Mu pod każdym względem, rezygnując z osobistej ambicji. Można by wysunąć argument: "Dlaczego wielbi się półbogów?" Tutaj mamy odpowiedź: półbogów wielbią osoby mało inteligentne. Sami półbogowie przyjmują ofiary dlatego, by ostatecznie zadowolić Najwyższą Osobę Boga.
04.11.28 Znaczenie: Manu był bardzo dumny, że Dhruva Maharaja był jednym z potomków jego rodziny, ponieważ w wieku pięciu lat Dhruva zaczął medytować o Najwyższej Osobie Boga i po sześciu miesiącach był w stanie ujrzeć Najwyższego Pana twarzą w twarz. W rzeczywistości Dhruva Maharaja jest chlubą dynastii Manu, czyli rodziny ludzkiej. Rodzina ludzka wywodzi się od Manu. Sanskryckie słowo określające człowieka brzmi manusya, co oznacza "potomek Manu". Dhruva Maharaja jest chlubą nie tylko rodziny Svayambhuvy Manu, lecz całego ludzkiego społeczeństwa. Ponieważ Dhruva Maharaja już podporządkował się Najwyższemu Bogu, został zatem szczególnie poproszony, by nie robił rzeczy, które nie przystoją podporządkowanej duszy.
04.11.29 Znaczenie: Żywe istoty mają trzy rodzaje punktów widzenia, odpowiednio do swej pozycji w samorealizacji. Zgodnie z cielesną koncepcja życia, zróżnicowanie widzimy w kategoriach rozmaitości ciał. Żywa istota przechodzi w rzeczywistości przez wiele gatunków materialnych form, lecz pomimo tych wszystkich zmian ciał, jest wieczna. Kiedy zatem rozpatrujemy żywe istoty w cielesnej koncepcji życia, jedna wydaje się być odmienna od drugiej. Pan Manu pragnął zmienić sposób patrzenia Dhruvy Maharajy, który uważał Yaksów za odmiennych od siebie lub za swych wrogów. W rzeczywistości nikt nie jest wrogiem ani przyjacielem. Pod wpływem prawa karmy każdy przechodzi przez rozmaite rodzaje ciał, lecz skoro tylko usytuuje się w swej duchowej tożsamości, nie widzi zróżnicowania opartego na tym prawie. Innymi słowy, jak stwierdza Bhagavad-gita (18.54):
brahma-bhutah prasannatma na
śocati na kanksati
samah sarvesu bhutesu
mad-bhaktim labhate param
Bhakta, który jest już wyzwolony, nie widzi zróżnicowania w oparciu o zewnętrzne ciało; wszystkie żywe istoty widzi jako dusze, wieczne sługi Pana. Pan Manu poradził Dhruvie Maharajy, by ten patrzył z tego punktu widzenia. Ta rada była skierowana szczególnie do niego, gdyż był on wielkim bhaktą i nie powinien patrzeć na inne żywe istoty w pospolity sposób. Pośrednio Manu wykazał Dhruvie Maharajy, że z powodu materialnego przywiązania Dhruva uważał brata za swego krewnego, a Yaksów za wrogów. Tego typu różnica wizji, znika, kiedy tylko odzyskujemy swą pierwotną pozycję – wiecznego sługi Pana.
04.11.30 Znaczenie: Dhruva Maharaja był już osobą wyzwoloną, ponieważ kiedy miał 5 lat, zobaczył Najwyższą Osobę Boga. Lecz choć wyzwolony, pozostawał przez pewien czas pod wpływem złudzenia mayi, i w cielesnej koncepcji życia uważał się za brata Uttamy. Cały materialny świat działa w oparciu o "ja" i "moje". Jest to podstawą atrakcji do materialnego świata. Ten, kogo przyciąga to źródło złudnych koncepcji – "ja" i "moje" – będzie musiał pozostać w tym materialnym świecie na rozmaitych wzniosłych lub nieprzyjemnych pozycjach. Dzięki łasce Krsny, mędrcy i Pan Manu przypomnieli Dhruvie Maharajy, że nie powinien dłużej trwać przy tej materialnej koncepcji "ja" i "moje". Jego złudzenie mogła bez trudu wykorzenić służba oddania dla Pana.
04.11.31 Znaczenie: Dhruva Maharaja był duszą wyzwoloną i nie był w rzeczywistości na nikogo rozgniewany. Lecz ponieważ był władcą, jego obowiązkiem było rozgniewać się na jakiś czas, aby utrzymać w państwie prawo i porządek. Jeden z Yaksów zabił jego brata Uttamę, choć ten był niewinny. A ponieważ Dhruva Maharaja był królem, jego obowiązkiem było uśmiercenie winowajcy (życie za życie). Kiedy rzucono wyzwanie, Dhruva Maharaja walczył zaciekle i przykładnie ukarał Yaksów. Lecz natura gniewu jest taka, że jeśli się go zwiększy, wzrasta nieograniczenie. Manu był na tyle łaskawy, że powstrzymał swego wnuka Dhruvę Maharaję, aby jego królewski gniew nie przekroczył granic. Dhruva Maharaja zrozumiał zamiar swego dziadka, i dlatego natychmiast przerwał walkę. W wersecie tym bardzo ważne są słowa śrutena bhuyasa, "przez ciągłe słuchanie". Poprzez bezustanne słuchanie o służbie oddania możemy powstrzymać moc gniewu, który jest szkodliwy dla procesu służby oddania. Śrila Pariksit Maharaja powiedział, że bezustanne słuchanie o rozrywkach Pana jest środkiem zaradczym na wszelkie materialne choroby. Każdy zatem powinien bezustannie słuchać o Najwyższej Osobie Boga. Dzięki słuchaniu można zawsze pozostawać w równowadze i wówczas postęp w życiu duchowym nie będzie hamowany.
Gniew Dhruvy Maharajy na niegodziwców był całkiem właściwy. Jest w związku z tym krótka historia o pewnym wężu. Wąż ten został bhaktą, gdy usłyszał instrukcje Narady, który go pouczył, by więcej nie kąsał. Ponieważ zazwyczaj wąż śmiertelnie kąsa inne żywe istoty, dlatego jako bhakta otrzymał zakaz robienia tego. Niestety, łagodność węża wykorzystali ludzie, a zwłaszcza dzieci i zaczęli rzucać w niego kamieniami. Lecz będąc posłusznym instrukcji swego mistrza duchowego, nie ukąsił nikogo. Niebawem, gdy wąż ten spotkał swego mistrza duchowego, Naradę, poskarżył się: "Porzuciłem zły nawyk kąsania niewinnych żywych istot, lecz one znęcają się nade mną, rzucając we mnie kamieniami." Gdy Narada Muni usłyszał to, pouczył go "Nie kąsaj, lecz nie zapominaj rozpościerać swego kaptura, tak jak byś miał zamiar ukąsić. Wtedy odejdą." Podobnie, bhakta nigdy nie zadaje gwałtu i ma wszelkie dobre cechy, lecz w zwykłym świecie, kiedy inni sieją niezgodę, nie powinien zapominać, by przynajmniej na pewien czas – okazać gniew w celu przepędzenia niegodziwców.
04.11.32 Znaczenie: Bhakta, czyli osoba święta, nie powinien budzić lęku w innych, ani też nikt nie powinien być źródłem strachu dla niego. Jeśli innych nie traktujemy wrogo, wówczas nikt nie będzie naszym wrogiem. Mamy jednak przykład Jezusa Chrystusa, który miał wrogów i ci ukrzyżowali go. Demony są zawsze obecne i znajdą błąd nawet w osobach świętych. Lecz osoba święta nigdy nie ulega złości, nawet w obliczu poważnej prowokacji.
04.11.33 Znaczenie: Pan Manu stwierdził, że Dhruva Maharaja znieważył Pana Śivę i jego brata Kuverę, ponieważ Yaksowie należeli do rodziny Kuvery. Nie byli oni zwykłymi osobami. Z tego względu zostali opisani jako punya-janan, ludzie pobożni. Tak czy inaczej, umysł Kuvery został poruszony i Dhruva Maharaja otrzymał radę, aby uspokoił Kuverę.
04.11.34 Znaczenie: W naszych codziennych kontaktach powinniśmy utrzymywać przyjaźń ze wszystkimi, a już z pewnością z takimi wzniosłymi półbogami jak Kuvera. Swym zachowaniem nie powinniśmy wywoływać niczyjego gniewu, aby pod wpływem złości osoba taka nie wyrządziła krzywdy innym osobom, rodzinom lub społeczeństwu.