03.07.02 Znaczenie: Jak opisano w poprzednim rozdziale, różnica pomiędzy Duszą Najwyższą, Najwyższym Panem, a żywymi istotami jest taka, że Pan spełnia Swoje czynności w stwarzaniu kosmicznej manifestacji za pośrednictwem Swoich różnorodnych energii, ale manifestacja ta jest oszałamiająca dla żywych istot. Dlatego Pan jest panem wszystkich energii, podczas gdy żywe istoty są uzależnione od nich. Poprzez zadawanie różnych pytań dotyczących czynności transcendentalnych, Vidura wyjaśnia nieporozumienie, według którego Pan – czy to kiedy zstępuje na tę Ziemię w Swojej inkarnacji, czy kiedy pojawia się osobiście ze Swoimi mocami – również podlega wpływowi mayi, tak jak zwykła żywa istota. Na ogół takie jest rozumowanie mniej inteligentnych filozofów, którzy uważają, że Pan i żywe istoty są na tym samym poziomie. Vidura słucha, jak wielki mędrzec Maitreya wykazuje błędność tych twierdzeń. Werset ten opisuje Pana jako cin-matra, czyli całkowicie duchowego. Osoba Boga ma nieograniczone moce do stwarzania i manifestowania wielu wspaniałych rzeczy, zarówno tymczasowych, jak i trwałych. Ponieważ ten materialny świat jest tworem Jego energii zewnętrznej, wskutek tego wydaje się być tymczasowym; jest on manifestowany w pewnych okresach, jest utrzymywany przez pewien czas, a następnie ponownie rozwiązywany i przechowywany w Jego własnej energii. Jak opisano w Bhagavad-gicie (8:19), bhutva bhutva praliyate, Ale stworzenie Jego wewnętrznej mocy, świat duchowy; nie jest manifestacją tymczasową, jak ten świat materialny, lecz jest wieczny i pełen transcendentalnej wiedzy, bogactw, energii, siły, piękna i chwał. Takie manifestacje mocy Pana są wieczne i dlatego są zwane nirguna, czyli wolne od jakiegokolwiek cienia sił natury materialnej, nawet materialnej guny dobroci. Świat duchowy jest transcendentalny nawet do materialnej guny dobroci i wskutek tego jest niezmienny. Skoro Najwyższy Pan o takich wiecznych i niezmiennych cechach nigdy nie polega żadnym materialnym wpływom, to jak można by sądzić, że Jego czyny i forma są pod wpływem złudnej mayi, tak jak jest to w przypadku żywych istot?
Kuglarz czy magik poprzez swoje czyny i sztuczki przejawia wiele cudów. Dzięki swoim sztuczkom magicznym może stać się krową, chociaż nie jest krową, ale jednocześnie krowa przejawiona przez magika nie jest różna od niego. Podobnie, potencja materialna nie jest różna od Pana, ponieważ jest Jego emanacją, ale jednocześnie manifestacja tej mocy nie jest Najwyższym Panem. Transcendentalna wiedza i moc Pana zawsze pozostają takie same; nie zmieniają się nawet, gdy zostaną przejawione w świecie materialnym. Jak to zostało oznajmione w Bhagavad-gicie, Pan schodzi na Ziemię poprzez Swoją własną wewnętrzną moc, i wskutek tego nie ma kwestii, aby został materialnie zanieczyszczony, uległ zmianie czy podlegał jakimkolwiek wpływom sił materialnej natury. Pan jest saguna poprzez Swoją własną wewnętrzną moc, ale jednocześnie jest On nirguna, ponieważ nie jest On w kontakcie z energią materialną. Ograniczenia w pomieszczeniu więziennym stosują się do więźniów, którzy zostali skazani przez prawo królewskie, ale król nigdy nie podlega takim ograniczeniom, mimo iż z własnej woli może odwiedzić więzienie. W Visnu Puranie jest powiedziane, że bogactwa Pana nie są różne od Niego. Bogactwa transcendentalnej wiedzy, siły, zamożności, mocy, piękna i wyrzeczenia są wszystkie tożsame z Osobą Boga. Kiedy osobiście przejawia takie bogactwa w świecie materialnym, nie mają one żadnego związku z siłami materialnej natury. Samo słowo cin-matratva jest gwarancją, że czynności Pana są zawsze transcendentalne, nawet kiedy przejawione są w świecie materialnym. Jego czyny są tak dobre jak Sama Najwyższa Osoba, w przeciwnym razie tacy wyzwoleni bhaktowie jak Śukadeva Gosvami nie czuliby do nich atrakcji. Vidura zapytał, w jaki sposób czyny Pana mogłyby być w siłach materialnej natury, jak czasami błędnie rozumuje osoby o ubogim zasobie wiedzy. Wadliwość cech materialnych wynika z różnicy pomiędzy materialnym ciałem a duszą. Czynności uwarunkowanej duszy są przejawiane za pośrednictwem sił materialnej natury i dlatego to przejawienie jest wypaczone. Jednakże ciało Pana i Sam Pan są jednym i tym samym. Kiedy zatem Pan przejawia Swoje czynności, z pewnością są one pod każdym względem tożsame z Panem. Wniosek jest taki, że osoby które uważaj czyny Pana za materialne, z pewnością są w błędzie.
03.07.03 Znaczenie: Ponieważ Najwyższa Osoba Boga jest jednym bez wtórego, nic nie może istnieć poza Nim. Pan rozszerza się poprzez Swoje energie w wielorakich formach samoekspansji, jak również ekspansji oddzielonych, tak jak ogień rozprzestrzenia się poprzez światło i ciepło. Ponieważ poza Samym Najwyższym nie ma żadnej innej egzystencji, obcowanie Pana z czymkolwiek manifestuje Jego obcowanie z Samym Sobą. W Bhagavad-gicie (9.4) Pan mówi:
maya tatam idam sarvam jagad
avyakta-murtina
mat-sthani sarva-bhutani na
caham tesv avasthitah
"Kompletna manifestacja kosmicznej sytuacji jest ekspansją Samego Pana w Jego kosmicznej cesze. Wszystkie rzeczy usytuowane są w Nim, lecz On nie jest w nich." Na tym polega bogactwo przywiązania i obojętności Pana. Jest On przywiązany do wszystkiego, a jednak jest obojętny wobec wszystkiego.
03.07.04 Znaczenie: Pan, stworzył ten kosmiczny wszechświat dla tych żywych istot, które dały się ponieść złudnej idei stania się jednym z Nim poprzez imitowanie Go. Zadaniem trzech sił materialnej natury jest dalsze oszołomienie uwarunkowanych dusz. Pod wpływem oszołomienia przez tę złudną energię, uwarunkowana żywa istota uważa się za część materialnego stworzenia, zapomniawszy o swojej duchowej tożsamości, i w ten sposób życie po życiu uwikłuje się w materialne czynności. Ten materialny świat nie został stworzony dla Samego Pana, ale dla uwarunkowanych dusz, które pragnęły być kontrolerami na skutek nadużycia maleńkiej niezależności danej im przez Boga. Wskutek tego uwarunkowane dusze podlegają powtarzającym się narodzinom i śmierci.
03.07.05 Znaczenie: Świadomość żywej istoty jest obecna zawsze i nigdy nie ulega zmianie, w żadnych warunkach, jak to zostało powiedziane powyżej. Kiedy żywy człowiek przesuwa się z miejsca na miejsce, jest świadomy tego, iż zmienił swoją pozycję. Jest on zawsze obecny w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, niczym elektryczność. Może pamiętać wydarzenia z przeszłości i na podstawie swojego przeszłego doświadczenia może również snuć domysły co do swojej przyszłości. Nigdy nie zapomina o swojej osobistej tożsamości, nawet jeśli znajdzie się w niefortunnej sytuacji. W jaki sposób zatem żywa istota może zapomnieć o swojej prawdziwej tożsamości czystej duszy i utożsamiać się z materią, jeśli nie pod wpływem czegoś poza sobą? Wniosek jest taki, że żywa istota zostaje poddana wpływowi potencji avidya, jak potwierdzono to zarówno w Visnu Puranie, jak i na początku Śrimad-Bhagavatam. W Bhagavad-gicie (7.5) żywa istota została określona jako para-prakrti, a w Visnu Puranie została nazwana para śakti. Jest ona integralną cząstką Najwyższego Pana jako moc, a nie jako źródło mocy. Źródło mocy może przejawić wiele energii, ale moc ta na żadnym etapie nie może równać się źródłu mocy. Jedna energia może zostać opanowana przez inną energię, ale dla źródła energii wszystkie energie znajdują się pod kontrolą. Energia jiva, czyli ksetrajna-śakti Pana, ma tendencję do ulegania wpływowi energii zewnętrznej, avidya-karma-samjna, i w ten sposób zostaje umieszczona w niesprzyjających warunkach egzystencji materialnej. Żywa istota nie może zapomnieć o swojej prawdziwej tożsamości, dopóki nie znajdzie się pod wpływem mocy avidyi. Ponieważ żywa istota ma tendencję do znalezienia się pod wpływem mocy avidyi, nigdy nie może równać się najwyższemu źródłu mocy.
03.07.06 Znaczenie: Następne pytanie, które Vidura zadał Maitreyi, brzmiało: "Dlaczego żywe istoty podlegają tak wielu niedolom i nieszczęściom pomimo tego, iż Pan, jako Dusza Najwyższa, jest obecny w ich sercach?" Ciało jest uważane za owocujące drzewo, a żywa istota i Pan jako Dusza Najwyższa są niczym dwa ptaki siedzące na tym drzewie. Indywidualna dusza spożywa owoce tego drzewa, ale Dusza Najwyższa, Pan, obserwuje czynności drugiego ptaka. Obywatel państwa może być w niedoli ze względu na niedostateczną kontrolę autorytetu państwa, ale w jaki sposób mogłoby się zdarzyć, aby obywatel ten cierpiał od innych obywateli, kiedy głowa państwa jest osobiście obecna? Z innego punktu widzenia, wiadomo; że jiva – żywa istota jest jakościowo jedna z Panem, i wskutek tego jej wiedza w czystym stanie jej życia nie może zostać przykryta przez niewiedzę, szczególnie w obecności Najwyższego Pana W jaki sposób zatem żywa istota ulega ignorancji i zostaje przykryta przez wpływ mayi? Pan jest ojcem i obrońcą każdej żywej istoty i jest On znany jako bhuta-bhrt, szyli obrońca i żywiciel żywych istot. Dlaczego zatem żywe istoty miałyby podlegać tak wielu cierpieniom i niedolom? Nie powinno tak być, ale w rzeczywistości widzimy, że tak dzieje się wszędzie. Dlatego Vidura podnosi tę kwestię, pragnąc usłyszeć rozwiązanie.
03.07.07 Znaczenie: Takiej dezorientacji, jaką widzimy tutaj w przypadku Vidury, ulegaj niektóre żywe istoty, ale nie wszystkie, gdyż gdyby każdy był zdezorientowany, wówczas nie byłoby szans na rozwiązanie problemu przez wyższe osobistości.
03.07.08 Znaczenie: Skoro wielki mędrzec Maitreya był przepełniony świadomością Boga, nie było powodu, by dziwiły go sprzeczne pytania Vidury. Dlatego, chociaż jako bhakta zewnętrznie wyraził zdumienie, jak gdyby nie wiedząc, w jaki sposób na nie odpowiedzieć, natychmiast uspokoił się i udzielił Vidurze poprawnych odpowiedzi. Yasmin vijnate sarvam evam vijnatam bhavati. Każdy bhakta Pana posiada pewien zakres wiedzy o Panu, a poprzez pełnienie służby oddania dla Pana, dzięki łasce Pana może wiedzieć wszystko, Chociaż bhakta Pana może pozornie podawać się za ignoranta, jest on pełen wiedzy o każdej zawiłej sprawie.
03.07.09 Znaczenie: Czasami wydaje się, że Najwyższa
Osoba Boga, który jest w stu procentach duchowy, nie może być przyczyną złudnej
mocy, która okrywa wiedzę indywidualnej duszy. Ale faktycznie nie ma
wątpliwości co do tego, że złudna, zewnętrzna energia jest również integralną
częścią Najwyższego Pana. Kiedy Vyasadeva zrealizował Najwyższą Osobę Boga,
ujrzał Pana razem z Jego zewnętrzną energią, która przykrywa czystą wiedzę
indywidualnych żywych istot. To, dlaczego zewnętrzna energia działa w ten
sposób, można rozważyć następująco, zgodnie z analizami wielkich, komentatorów;
takich jak Viśvanatha Cakravarti Thakura i Śrila Jiva Gosvami. Chociaż
materialna, złudna energia jest odmienna od energii duchowej, jest ona jedną z
wielu energii Pana, i wskutek tego materialne siły natury (guna dobroci itd.) z pewnością są cechami Pana. Energia i będący
źródłem tej energii Osoba Boga nie są różni, i chociaż taka energia jest jedną
z Panem, nigdy nie jest ona w stanie opanować Pana. Jednakże, chociaż żywe
istoty są również integralnymi cząstkami Pana, zostają opanowane przez tę
materialną energię. Ale żabi filozofowie – jak to zostało wspomniane w Bhagavad-gicie (9.5) – błędnie
rozumieją tę yoga-aiśvaram Pana. Po
to, aby poprzeć teorię, że Narayana (Sam Pan) stale się daridra-narayana, ubogim człowiekiem, oświadczają, że materialna
energia opanowuje Najwyższego Pana. Jednakże Śrila Jiva Gosvami i Śrila
Viśvanatha Cakravarti Thakura podają dla wyjaśnienia wspaniały przykład. Mówią
oni, że chociaż słońce jest światłem, chmury, ciemność i opady śnieżne są
również integralną części słońca Bez słońca niebo nie mogłoby zostać przykryte
chmurami czy ciemnością, ani też nie byłoby opadów śnieżnych na Ziemi. Chociaż
słońce podtrzymuje życie, życie jest również zakłócane poprzez ciemność i opady
śnieżne wytwarzane przez słońce. Ale jest również faktem, że samo słońce nigdy
nie zostaje opanowane przez ciemność, chmury czy opady śnieżne; słońce znajduje
się z dala od takich zakłóceń. Jedynie osoby o ubogim zasobie wiedzy mówi, że
słońce zostaje przykryte chmurami czy opanowane przez ciemność. Podobnie,
Najwyższy Brahman, czyli Parabrahman, Osoba Boga, jest zawsze poza wpływem
materialnej energii, chociaż jest to jedna z Jego energii (parasya śaktir vividhaiva śruyate).
W rzeczywistości nie ma żadnego powodu, by twierdzić, że Najwyższy Brahman znajduje się pod wpływem złudnej energii. Chmury, ciemność i opady śniegu mogą zakryć jedynie nieznaczną część promieni słonecznych. Podobnie, siły natury materialnej mogą działać na podobne promieniom żywe istoty. Dla żywej istoty jest to z pewnością – i nie bez powodu – nieszczęściem, że energia materialna wpływa na jej czystą świadomość i wieczne szczęście. Przyczyną przykrycia tej czystej świadomości i wiecznego szczęścia jest avidya-karma-samjna, energia działająca na maleńkie żywe istoty, które nadużywają swojej maleńkiej niezależności. Według Visnu Purany, Bhagavad-gity i wszelkiej literatury wedyjskiej, żywe istoty są wytwarzane z tatastha energii Pana i wskutek tego zawsze są one energią Pana, a nie źródłem energii. Żywe istoty są niczym promienie słoneczne. Chociaż, jak to zostało wyjaśnione powyżej, nie ma jakościowej różnicy pomiędzy słońcem i jego promieniami, promienie słoneczne czasami zostają opanowane przez inną energię słońca, mianowicie chmury czy opady śnieżne. Podobnie, chociaż żywe istoty są jakościowo jedne z wyższą energią Pana, mają tendencję do ulegania niższej, materialnej energii. W hymnach wedyjskich jest powiedziane, że żywe istoty są niczym iskry ognia. Iskry ognia są również ogniem, ale moc palenia takich iskier jest odmienna od mocy palenia oryginalnego ognia. Kiedy iskry tracą kontakt z oryginalnym ogniem, zaczyna oddziaływać na nie nieognista atmosfera; w ten sposób utrzymują one swoją moc ponownego stania się jednym z ogniem jako iskry, ale nie jako oryginalny ogień. Iskry mogą na zawsze pozostać w oryginalnym ogniu – jako jego integralne cząstki – ale w momencie, kiedy iskry te zostają oddzielone od oryginalnego ognia, zaczynają się ich niedole i nieszczęścia. Wyraźny wniosek z tego jest taki, że Najwyższy Pan, który jest oryginalnym ogniem, nigdy nie zostaje pokonany, ale maleńkie iskry ognia mogą znaleźć się pod iluzorycznym działaniem mayi. Twierdzenie, że Pan zostaje opanowany przez Swoją własną energię materialną, jest najbardziej niedorzecznym argumentem. Pan jest mistrzem energii materialnej, ale żywe istoty znajdują się w stanie uwarunkowania, będąc pod kontrolą energii materialnej. Taka jest wersja Bhagavad-gity. Żabi filozofowie, którzy przedkładają argument, że Najwyższy Pan zostaje opanowany przez materialną siłę dobroci, sami są łudzeni przez tę samą materialną energię, mimo iż uważają się za dusze wyzwolone. Swoje argumenty popierają fałszywą i żmudną żonglerką słowną, która jest darem tej samej złudnej energii Pana. Ale ubodzy żabi filozofowie – z powodu fałszywego poczucia, iż posiadaj wiedzę – nie są w stanie zrozumieć tej sytuacji.
W Szóstym Canto, Dziewiątym Rozdziale, trzydziestym czwartym wersecie Śrimad-Bhagavatam jest powiedziane:
duravabodha iva tavayam vihara-yogo yad
aśarano 'śarira idam
srjasi pasi harasi.
(Bhag. 6.9.34)
W ten sposób półbogowie modlili się do Najwyższego Pana, że chociaż niezwykle trudno jest zrozumieć Jego czynności, mogą zrozumieć je do pewnego stopnia ci, którzy szczerze angażują się w transcendentalną służbę miłości dla Niego. Półbogowie przyznali, że chociaż Pan jest poza materialnymi wpływami czy stworzeniem, niemniej jednak stwarza On, utrzymuje i unicestwia całą kosmiczną manifestację za pośrednictwem półbogów.
03.07.10 Znaczenie: Pewien nauczyciel w szkole pogroził kiedyś swemu uczniowi, że odetnie mu głowę i powiesi ją na ścianie, tak aby dziecko mogło zobaczyć, że mu ją odcięto. Dziecko przestraszyło się i przestało psocić. Podobnie, niedola czystej duszy i zaburzenia w jej tożsamości kierowane są poprzez zewnętrzną energię Pana, kontrolującą te szkodliwe żywe istoty, które pragną sprzeciwić się woli Pana. W rzeczywistości żywa istota nigdy nie podlega niewoli czy niedolom, ani też nigdy nie traci swojej czystej wiedzy. Kiedy – będąc w czystej świadomości – myśli trochę poważnie o swojej pozycji, może zrozumieć, iż jest wiecznie zależną od łaski Najwyższego i że jej próba stania się jednym z Najwyższym Panem jest fałszywym złudzeniem. Żywa istota życie po życiu usiłuje w sztuczny sposób władać nad materialną naturą i stać się panem materialnego świata, ale nie osiąga żadnego rzeczywistego rezultatu. W końcu, kiedy jest sfrustrowana, porzuca swoje materialne czynności i usiłuje stać się jednym z Panem i spekuluje, żonglując słowami, ale bez sukcesu.
Czynności te spełniane są pod dyktando złudnej energii. Doświadczenie to jest porównywane do doświadczenia śpiącej osoby, która śni, iż odcięto jej głowę. Człowiek ten widzi, że jego głowa została odcięta. Jednakże jeżeli czyjaś głowa zostaje oddzielona od jego ciała, traci on zdolność widzenia. Dlatego, jeżeli człowiek widzi, że jego głowa została odcięta, oznacza to, że ma on halucynacje. Podobnie, żywa istota zawsze jest wiecznie zależna od Najwyższego Pana i posiada tę wiedzę w sobie, ale błędnie myśli; że sama jest Bogiem, ale chociaż jest Bogiem, straciła swoją wiedzę z powodu mayi. Koncepcja ta nie ma sensu, tak jak nie ma żadnego znaczenia widzenie, że odcięto nam głowę. W ten właśnie sposób zostaje przykryta wiedza. I ponieważ ten sztuczny stan buntu żywej istoty sprawia jej wszelkiego rodzaju kłopoty, powinna ona podjąć swoje normalne życie jako bhakta Pana i wyzwolić się od tej fałszywej koncepcji bycia Bogiem: To tzw. wyzwolenie polegające na myśleniu, iż jest się Bogiem, jest ostatnią zasadzką avidyi, w którą zostaje wpędzona żywa istota. Wniosek jest taki, że kiedy żywa istota zostaje pozbawiona wiecznej, transcendentalnej służby dla Pana, podlega iluzji na tak wiele sposobów. Nawet w swoim uwarunkowanym życiu jest ona wiecznym sługą Pana. Jej służba pod wpływem złudnej mayi jest również manifestacją jej wiecznego stanu służenia. Ponieważ zbuntowała się przeciwko służbie Panu, dlatego została zaangażowana w służbę mayi. Nadal służy, ale w sposób wypaczony. Jeśli chce uwolnić się od służby w materialnej niewoli, pragnie wówczas stać się jednym z Panem. To jest inne złudzenie. Dlatego najlepszym wyjściem jest podporządkowanie się Panu i w ten sposób uwolnienie się od tej iluzorycznej mayi na dobre, jak to zostało potwierdzone w Bhagavad-gicie (7.14):
daivi hy esa gunamayi mama
maya duratyaya
mam eva ye prapadyante mayam
etam taranti te
03.07.11 Znaczenie: Dusza Najwyższa, Osoba Boga, został tutaj porównany do księżyca na niebie, a żywe istoty do odbicia tego księżyca na powierzchni wody. Księżyce na niebie jest nieruchomy i nie wydaje się drżeć jak księżyc na wodzie. W rzeczywistości, tak jak oryginalny księżyc na niebie, tak księżyc odbity na wodzie nie powinien drżeć, ale z powodu kontaktu z wodą, odbicie to zdaje się drżeć, mimo iż w rzeczywistości księżyc jest nieruchomy. Woda się porusza, ale księżyc pozostaje, nieruchomym. Podobnie, żywe istoty zdają się być skażone cechami materialnymi, takimi jak złudzenie, rozpacz i niedole, mimo iż w czystej duszy takie cechy są całkowicie nieobecne. Ważnym tutaj słowem jest pratiyate, które oznacza "pozornie" i "nierzeczywiście" (niczym doświadczenie z odciętą głową we śnie). Odbicie księżyca na wodzie to po prostu oddzielone promienie księżyca, a nie rzeczywisty księżyc. Oddzielone integralne cząstki Pana pogrążone w wodzie materialnej egzystencji posiadają cechę drżenia, podczas gdy Pan jest niczym prawdziwy księżyc na niebie, który w ogóle nie jest w kontakcie z wodą. Światło słońca i księżyca odbite na materii czyni tę materię jasną i chwalebną. Symptomy życia są porównywane do światła słońca i księżyca oświetlającego materialne manifestacje, takie jak drzewa i góry. Odbicie słońca i księżyca jest przyjmowane przez mniej inteligentnych ludzi za prawdziwe słońce czy księżyc, i z tej idei rozwija się czysta filozofia monizmu. W istocie światło słońca i księżyca jest w rzeczywistości różne od samego słońca i księżyca, mimo iż zawsze jest z nimi powiązane. Światło księżyca rozprzestrzenione na niebie zdaje się być bezosobowym, ale planeta księżyc, taka jaką jest; jest osobowa, i żywe istoty zamieszkujące tę planetę są również osobami. W świetle księżyca różne materialne rzeczy zdają się być względnie bardziej lub mniej ważnymi. Światło księżyca na Taj Mahal zdaje się być piękniejszym niż to samo światło w puszczy. Chociaż światło księżyca jest takie samo wszędzie, to ponieważ jest ono różnie doceniane, zdaje się być różnym. Podobnie, światło Pana jest wszędzie rozdzielane jednakowo, ale ponieważ jest ono różnie przyjmowane, zdaje się być różnym. Dlatego nie należy przyjmować odbicia księżyca na wodzie za rzeczywiste, i w ten sposób – poprzez filozofię monizmu – błędnie rozumieć całą sytuację. Cecha drżenia księżyca jest również zmienna. Kiedy woda jest spokojna, wówczas nie ma drżenia. Bardziej ustabilizowana uwarunkowana dusza drży mniej, ale z powodu materialnych związków, ta cecha drżenia jest mniej lub bardziej obecna wszędzie.
03.07.12 Znaczenie: Cecha drżenia materialnej egzystencji, której przyczyną jest utożsamianie się z materią czy uważanie się – pod materialnym wpływem filozoficznej spekulacji – za Boga, może zostać zlikwidowana przez służbę oddania dla Pana, dzięki łasce Osoby Boga, Vasudevy. Jak to zostało przedyskutowane w Pierwszym Canto, ponieważ podjęcie służby oddania dla Pana Vasudevy rozwija czystą wiedzę, szybko uwalnia ona od materialnej koncepcji życia i wskutek tego przywraca nasz normalny stan duchowej egzystencji, nawet w tym życiu, i uwalnia od materialnych wiatrów, które są przyczyną naszego drżenia. Jedynie wiedza o służbie oddania może wznieść nas na ścieżkę wyzwolenia. Rozwijanie wiedzy w celu poznania wszystkiego, bez pełnienia służby oddania, jest uważane za bezowocny trud. Taki trud nie może dać pożądanego rezultatu. Pan Vasudeva jest zadowolony jedynie ze służby oddania, i wskutek tego Jego łaskę można zrealizować jedynie w obcowaniu z czystymi bhaktami Pana, Czyści bhaktowie Pana są transcendentalni do wszystkich pragnień materialnych, łącznie z pragnieniem rezultatów czynności karmicznych i filozoficznej spekulacji. Jeśli ktoś pragnie łaski Pana, musi obcować z czystymi wielbicielami. Jedynie takie towarzystwo może stopniowo wyzwolić nas od drżących żywiołów.
03.07.13 Znaczenie: Przyczyną drżenia żywej istoty, jak to opisano powyżej, są zmysły. Skoro cała egzystencja materialna jest przeznaczona dla zadowalania zmysłów, zmysły są ośrodkiem materialnych czynności i one to powodują drżenie niezachwianej duszy. Dlatego musimy powstrzymać zmysły od wszelkich takich materialnych czynności. Według impersonalistów, zmysły przestają działać poprzez wtopienie duszy w Duszę Najwyższą – Brahmana. Jednakże bhaktowie nie powstrzymują swoich materialnych zmysłów od działania, ale angażują swoje transcendentalne zmysły w służbę dla Transcendencji, Najwyższej Osoby Boga. W każdym razie, należy powstrzymać czynności zmysłów na polu materialnym – poprzez kultywację wiedzy – i, jeśli możliwe, można zaangażować je w służbę dla Pana. Zmysły są transcendentalne z natury, ale ich czynności są zanieczyszczone, kiedy zostają skażone materią. Musimy, poddać te zmysły leczeniu, aby uwolnić je od materialnej choroby, a nie powstrzymywać je od działania, jak to proponują impersonaliści. W Bhagavad-gicie (2.59) jest powiedziane, że dana osoba porzuca wszelkie materialne czynności jedynie wówczas, kiedy znajduje satysfakcję w lepszym zaangażowaniu. Świadomość jest aktywna z natury i nie można powstrzymać jej od działania. Sztuczne powstrzymanie działania psotliwego dziecka nie jest prawdziwym lekarstwem. Dziecko to musi otrzymać jakieś lepsze zaangażowanie, tak aby automatycznie przestało działać na szkodę. W ten sam sposób, szkodliwe działanie zmysłów może zostać zatrzymane jedynie poprzez lepsze zaangażowanie w związku z Najwyższą Osobą Boga. Kiedy oczy oglądają piękną formę Pana, język smakuje prasada, dyli pozostałości pokarmu ofiarowanego Panu, uszy słuchaj Jego chwał, ręce są zaangażowane w sprzątanie świątyni Pana, nogi w odwiedzanie Jego świątyń – czyli kiedy wszystkie zmysły są zaangażowane w różnorodność transcendentalną – wówczas jedynie transcendentalne zmysły mogą uzyskać zadowolenie i wieczną wolność od zaangażowania materialnego. Pan, jako Dusza Najwyższa zamieszkujący w każdym sercu i jako Najwyższa Osoba Boga w transcendentalnym świecie daleko poza stworzeniem materialnym, jest obserwatorem wszystkich naszych czynności. Nasze czynności muszą być tak przesycone transcendencją, aby Pan raczył spojrzeć na nas przychylnie i zaangażował nas w transcendentalną służbę dla Siebie. Jedynie wówczas zmysły mogą osiągnąć pełne zadowolenie i nie być więcej kłopotanymi poprzez atrakcję materialną.
03.07.14 Znaczenie: Mądrość wedyjskich pism świętych podaje dwie różne metody na kontrolowanie materialnych zmysłów. Jedną z nich jest proces jnany, czyli ścieżki filozoficznego poznania Najwyższego Brahmana, Paramatmy i Bhagavana. Druga natomiast jest bezpośrednim zaangażowaniem w transcendentalną służbę miłości dla Pana. Spośród tych dwóch najbardziej popularnych metod, jako najlepsza polecona została tutaj ścieżka służby oddania, ponieważ osoba znajdująca się na tej ścieżce nie musi czekać na osiągnięcie rezultatów swoich pobożnych czynności czy rezultatów wiedzy. Dwa etapy pełnienia służby oddania to:
(1) etap praktykowania służby oddania naszymi obecnymi zmysłami według zasad uznanych pism świętych,
(2) osiągnięcie szczerego przywiązania do służenia cząsteczkom pyłu z lotosowych stóp Pana
Pierwszy etap jest zwany sadhana-bhakti, czyli służbą oddania dla neofity, która jest pełniona pod kierunkiem czystego bhakty. Etap drugi jest zwany raga-bhakti, w której dojrzały bhakta automatycznie podejmuje różnego rodzaju służbę dla Pana, powodowany szczerym przywiązaniem. Wielki mędrzec Maitreya udziela teraz ostatecznych odpowiedzi na wszystkie pytania Vidury: służba oddania dla Pana jest ostatecznym środkiem do uśmierzenia wszelkich niedoli materialnej egzystencji. Ścieżka wiedzy albo ścieżka sztuczek mistycznych mogą być przyjęte jako środki do tego celu, ale jeśli nie zostaną zmieszane z bhakti, czyli służbą oddania, nie są w stanie nagrodzić pożądanym rezultatem. Poprzez praktykę sadhana-bhakti można stopniowo wznieść się do punktu raga-bhakti, a poprzez pełnienie raga-bhakti w miłosnej transcendentalnej służbie można nawet kontrolować Najwyższego Potężnego Pana.
03.07.15 Znaczenie: Nauka Krsny, czyli nauka o Bogu i żywych istotach, jest tak subtelna, że nawet osobistości takie jak Vidura muszą konsultować się z osobami takimi jak mędrzec Maitreya. Umysłowi spekulanci na różne sposoby tworzą wątpliwości o wiecznym związku Pana i żywej istoty, ale ostateczna prawda jest taka, że związek Boga i żywej istoty jest związkiem dominującego i zdominowanego. Pan jest wiecznym dominującym, a żywe istoty są wiecznie zdominowanymi. Prawdziwa wiedza o tym związku polega na ożywieniu utraconej świadomości i wzniesieniu jej do tego standardu, a procesem, przez który można to osiągnąć, jest służba oddania dla Pana. Poprzez wyraźne zrozumienie tych rzeczy od autorytetów, takich jak mędrzec Maitreya, można usytuować się w prawdziwej wiedzy i w ten sposób zaniepokojony umysł będzie mógł skupić się na ścieżce postępu.
03.07.16 Znaczenie: Podstawową przyczyną całej
manifestacji materialnej jest bezprawne pragnienie żywej istoty, aby pod każdym
względem stać się jedną z Panem. W przeciwnym razie Pan nie ma żadnej potrzeby
stwarzania takiej manifestacji, nawet ze względu na Swoje rozrywki. Pod wpływem
zewnętrznej energii Pana, uwarunkowana dusza w sztuczny sposób cierpi z powodu
wielu nieszczęśliwych wydarzeń w materialnym życiu. Pan dominuje nad zewnętrzną
energią, mayą, podczas gdy żywe
istoty są, zdominowane przez tę samą mayę
w warunkach materialnych. Fałszywe wysiłki żywej istoty, aby zająć
nadrzędną pozycję Pana, są przyczyną jej materialnej niewoli, a usiłowanie
żywej istoty, aby stać się jedną z Panem, jest ostatnią pułapką mayi.
03.07.17 Znaczenie: Najniżsi spośród głupców nie rozumieją materialnych nieszczęść; żyją sobie wesoło i nie wnikaj w niedole życia. Takie osoby są prawie na poziomie zwierząt, które – chociaż w oczach stojących na wyższym poziomie wiodą życie pełne niedoli – nie są świadome materialnych nieszczęść. Egzystencja świni jest zdegradowana, jeśli chodzi o jej poziom szczęścia. Polega ona na życiu w brudnym miejscu, korzystaniu z każdej nadarzającej się przyjemności seksualnej i ciężkiej harówce w walce o byt, ale rzeczy te nie są znane świni. Podobnie, ludzkie istoty, które nie są świadome niedoli materialnej egzystencji i są szczęśliwe w życiu seksualnym, i usatysfakcjonowane ciężką pracą, są najniższymi spośród głupców. Jednakże, ponieważ nie rozumiej one tych nieszczęść, pozornie cieszą się tzw. szczęściem. Druga klasa ludzi, ci którzy są wyzwoleni i usytuowani na pozycji transcendentalnej ponad inteligencją, są naprawdę szczęśliwi i są zwani paramahamsami. Ale osoby, które nie są ani jak świnie i psy, ani też nie są na poziomie paramahamsów, cierpią z powodu materialnych nieszczęść, i dla nich konieczne jest dociekanie o Najwyższej Prawdzie. Vedanta-sura oznajmia, athato brahma-jijnasa: "Teraz należy dociekaj o Brahmanie." To dociekanie jest konieczne dla tych, którzy są Pomiędzy paramahamsami a głupcami, gdyż pośrodku życia pełnego zadowalania zmysłów zapomnieli o kwestii samorealizacji.
03.07.18 Znaczenie: Cierpienia uwarunkowanej duszy są sztuczne i nie mają faktycznej wartości, niczym sen, że odcięto nam głowę. Jednakże chociaż to oznajmienie jest teoretycznie bardzo prawdziwe, zwykłemu człowiekowi czy neoficie na transcendentalnej ścieżce bardzo trudno jest zrealizować je praktycznie. Jednakże, poprzez służenie stopom wielkich transcendentalistów, takich jak Maitreya Muni, i poprzez bezustanne obcowanie z nimi, można porzucić tę fałszywą ideę, że dusza cierpi materialne bolączki.
03.07.19 Znaczenie: Obcowanie z bona fide mistrzem
duchowym, takim jak mędrzec Maitreya, może być bezwzględną pomocą w osiągnięciu
transcendentalnego przywiązania do bezpośredniej służby dla Pana. Pan jest
wrogiem demona Madhu, czyli – innymi słowy – jest On wrogiem cierpień Swojego
czystego bhakty. W wersecie tym ważne jest słowo rati-rasah. Służba dla Pana pełniona jest w różnych
transcendentalnych smakach (związkach): neutralnym, aktywnym, przyjacielskim,
rodzicielskim i małżeńskim. Żywa istota, która jest na wyzwolonej pozycji
transcendentalnej służby dla Pana, jest przyciągana do jednego z powyżej
wymienionych smaków, a kiedy ktoś angażuje się w transcendentalną służbę
miłości dla Pana, automatycznie przezwycięża swoje przywiązanie do służby w tym
materialnym świecie: Jak oznajmiono w
Bhagavad-gicie (2.59), rasa-varjam
raso 'py asya param drstva nivartate.
03.07.20 Znaczenie: Służenie transcendentalistom mahatmom jest ścieżką wyzwolenia polecaną przez wszystkie autorytety. Według Bhagavad-gity, mahatmami są czyści wielbiciele, którzy podążają ścieżką wiodącą na Vaikunthy, do królestwa Boga, i którzy zawsze intonuj i słuchają o chwałach Pana, nie angażując się w dysputy o jałowej, bezużytecznej filozofii. System obcowania z takimi osobami był polecany od czasów niepamiętnych, ale w tym wieku kłótni i hipokryzji szczególnie poleca go Pan Śri Caitanya Mahaprabhu. Nawet jeśli ktoś nie posiada cnoty pozytywnego wyrzeczenia, to jeśli niemniej jednak przyjmie schronienie mahatmów, którzy są zaangażowani w intonowanie i słuchanie chwał Pana, z pewnością uczyni postęp na ścieżce powrotu do domu, z powrotem do Boga.
03.07.21 Znaczenie: Będąc w pełni usatysfakcjonowanym odpowiedziami mędrca Maitreyi, Vidura zapragnął zrozumieć pozostałą część twórczych funkcji Pana, i wskutek tego podjął wątek poprzednich tematów.
03.07.22 Znaczenie: Pierwszym purusą jest Karanodakaśayi Visnu, drugim jest Garbhodakaśayi Visnu, a trzecim – Ksirodakaśayi Visnu, wewnątrz którego można kontemplować virat-purusę, potężną formę, w której unoszą się wszystkie planety z ich różnymi rozwinięciami i mieszkańcami.
03.07.25 Znaczenie: Rasa ludzka; manusya-sara, wywodzi się od Manu, synów i wnuków Prajapatiego, Brahmy. Potomkowie Manu zamieszkuj różne planety i zarządzaj całym wszechświatem.
03.07.26 Znaczenie: Yasmin vijnate sarvam evam vijnatam bhavati. Ten wedyjski hymn emfatycznie oznajmia, że bhakta Pana zna wszystko – zarówno materialne, jak i duchowe – co pozostaje w związku z Panem. Bhaktowie nie są jedynie emocjonalistami, jak to błędnie pojmują pewni mniej inteligentni ludzie. Ich wskazówki są praktyczne. Posiadają oni wiedzę o wszystkim, co istnieje, i znają wszystkie szczegóły panowania Pana nad różnymi manifestacjami.
03.07.28 Znaczenie: Chociaż Brahma, Visnu i Maheśvara, trzy inkarnacje materialnych sił natury, są zasadniczymi bóstwami dla stworzenia; utrzymania i destrukcji kosmicznej manifestacji, nie są oni ostatecznym autorytetem. Ostatecznym celem, przyczyną wszystkich przyczyn, jest Najwyższa Osoba Boga, Pan Krsna. On jest aśraya; ostatecznym spoczynkiem wszystkiego.
03.07.29 Znaczenie: Cztery statusy i porządki ludzkiego
społeczeństwa bramini, ksatriyowie,
vaiśyowie i śudrowie, jak również
brahmacarini, grhasthowie, vanaprasthowie
i sannyasini – są grupami jakości, wykształcenia, kultury i zaawansowania duchowego
osiągniętego poprzez praktykę kontroli umysłu i zmysłów. Wszystkie te podziały
oparte są na określonej naturze poszczególnych indywidualnych osób, a nie na
zasadzie narodzin. Werset ten nie wspomina o narodzinach, ponieważ narodziny są
mało istotne. Vidura jest znany z historii jako zrodzony z matki śudrani, jednakże
poprzez kwalifikacje jest on kimś więcej niż bramin, ponieważ – jak widzimy to
tutaj – jest on uczniem wielkiego mędrca, Maitreyi Muniego. Dopóki nie osiągnie
się przynajmniej kwalifikacji bramińskich, dopóty nie można zrozumieć hymnów
wedyjskich. Mahabharata jest również
działem Ved, ale jest ona
przeznaczona dla kobiet, śudrów i dvija-bandhu, bezwartościowych dzieci
wyższych grup. Te mniej inteligentne grupy społeczne mogą odnieś korzyść z
instrukcji wedyjskich po prostu poprzez studiowanie Mahabharaty.
03.07.30 Znaczenie: Znaczące jest tutaj słowo tantram. Czasami tantram jest błędnie uważane za czarną magię osób materialistycznych, zaangażowanych w zadowalanie zmysłów. Ale tutaj tantram oznacza naukę o służbie oddania skompilowaną przez Śrila Naradę Muniego. Te wyjaśnienia odnośnie do ścieżki służby oddania można wykorzystać do uczynienia znacznego postępu w służbie oddania dla Pana. Filozofia Sankhya jest podstawową zasadą zdobywania wiedzy, jak to zostanie wytłumaczone przez mędrca Maitreyę. Prawdziwym źródłem wiedzy o Najwyższej Prawdzie jest filozofia Sankhya głoszona przez Kapiladevę, syna Devahuti. Wiedza, która nie jest oparta na filozofii Sankhya, jest spekulacją umysłową i nie może przynieść żadnej faktycznej korzyści.
03.07.31 Znaczenie: Łączenie się żywych istot w różnych siłach materialnej natury jest zwane krzyżowaniem. Bezbożni ateiści nie wierzą w egzystencję Boga, i wskutek tego ścieżki ich filozofii pełne są sprzeczności. Ateistyczne filozofie nigdy nie zgadzają się pomiędzy sobą. Różne gatunki życia są dowodem na różne mieszaniny sił materialnej natury.
03.07.33 Znaczenie: Długość dnia i nocy, jak również miesięcy i lat, są różne na różnych planetach, gwiazdach i ciałach świetlnych. Rachuba czasu na. wyższych planetach, takich jak Księżyc i Venus, różni się od czasu ziemskiego. Powiedziane jest, że sześć miesięcy na tej planecie Ziemi równa się jednemu dniu na planetach wyższych. Bhagavad-gita informuje, że długość trwania dnia na Brahmaloce wynosi 1 000 razy cztery yugi, czyli 4 300 000 lat pomnożone przez 1 000. A miesiące i lata na Brahmaloce obliczane są według tej miary.
03.07.34 Znaczenie: Kopanie zbiorników wodnych dla użytku publicznego jest wielką działalnością dobroczynną, a wycofanie się z życia rodzinnego po osiągnięciu pięćdziesiątego roku życia jest wielkim aktem pokutnym, który podejmuje rozsądna ludzka istota.
03.07.35 Znaczenie: Ostatecznym celem wszystkich religijnych czynności jest zadowolenie Najwyższej Osoby Boga. Pan jest ojcem wszelkich zasad religijnych. Jak oznajmiono w Bhagavad-gicie (7.16), cztery rodzaje pobożnych ludzi – będący w potrzebie, będący w niedoli, oświeceni i ciekawi – zbliżają się do Pana w służbie oddania, a ich oddanie jest zmieszane z uczuci m materialnym. Ale ponad nimi są czyści wielbiciele, których oddanie nie jest skażone nawet cieniem materialnej pracy karmicznej czy wiedzy spekulatywnej. Ci, którzy poprzez całe swoje życie są jedynie złoczyńcami, są porównywani do demonów (Bg. 7.15). Osoby takie są wyzbyte wszelkiej wiedzy, pomimo iż mogą ubiegać się o karierę na polu wykształcenia akademickiego. Tacy złoczyńcy nigdy nie starają się zadowolić Pana.
03.07.36 Znaczenie: Jest wiele tematów, które należy poznać od bona fide mistrza duchowego. Zwolennicy, uczniowie i synowie, są wszyscy na jednym poziomie w oczach mistrza duchowego, i jest on zawsze łaskawy dla nich i zawsze – nawet nie proszony przez nich – opowiada im o tematach transcendentalnych. Taka jest natura bona fide mistrza duchowego. Vidura zwrócił się z prośbą do Maitreyi Muniego, aby mówił też na tematy, których on sam mógł nie poruszyć.
03.07.37 Znaczenie: W Brahma-samhicie (5.47-48) jest powiedziane, że wszystkie materialne manifestacje z niezliczonymi wszechświatami pojawiaj się i znikają wraz z oddechem Maha-Visnu, który spoczywa w yoga-nidra, czyli mistycznym śnie.
yah karanarnava-jale bhajati sma yoga-
nidram ananta-jagad-anda-saroma-kupah
adhara-śaktim
avalambya param sva-murtim
govindam adi-purusam tam aham bhajami
yasyaika-niśvasita-kalam athavalambya
jivanti loma-vilaja jagad-anda-nathah
visnur mahan sa iha yasya kala-viśeso
govindam adi-purusam tam aham bhajami
"Govinda, ostateczna i Najwyższa Osoba Boga [Pan Krsna], spoczywa w nieskończonym śnie na Oceanie Przyczyn, by, podczas tego snu stwarzać nieograniczone wszechświaty. Na wodzie tej spoczywa On dzięki Swojej wewnętrznej mocy. Wielbię tę oryginalną Najwyższą Osobę Boga.
"Na skutek Jego wydechu powstają nieograniczone wszechświaty, a podczas Jego wdechu następuje zniszczenie wszelkich panów wszechświatów. Pełna część Najwyższego Pana jest zwana Maha-Visnu, i jest On integralną cząstką Pana Krsny. Wielbię Govindę, oryginalnego Pana."
Po rozwiązaniu manifestacji materialnych, Pan i Jego królestwo leżące poza Oceanem Przyczyn nie znikają; ani też nie znikają mieszkańcy tego królestwa, towarzysze Pana. Towarzysze Pana są o wiele liczniejsi niż żywe istoty, które zapomniały Pana na skutek kontaktu z materią. Tutaj zostało obalone przedkładane przez impersonalistów wyjaśnienie słowa aham w czterech wersetach oryginalnego Bhagavatam – aham evasam evagre itd. Pan i Jego wieczni towarzysze pozostają po rozwiązaniu materialnego świata. Pytanie Vidury o te osoby wyraźnie wskazuje na istnienie wszelkich parafernaliów Pana. To zostało również potwierdzone w Kaśi-khanda, w wersecie, który cytuje zarówno Jiva Gosvami, jak i Śrila Viśvanatha Cakravarti, idący za przykładem Śrila Śridhary Svamiego.
na cyavante hi yad-bhakta
mahatyam pralayapadi
ato 'cyuto 'khile
loke sa ekah sarva-go 'vyayah
"Indywidualna egzystencja wielbicieli Pana nigdy nie zostaje zniszczona; nawet po rozwiązaniu całej kosmicznej manifestacji. Pan i bhaktowie Pana, którzy obcują z Nim, są zawsze wieczni, zarówno w świecie materialnym; jak i duchowym."
03.07.38 Znaczenie: Żywe istoty są konstytucjonalnie sługami Pana; który od każdego może przyjąć wszelkiego rodzaju służbę. W Bhagavad-gicie (5.29). zostało wyraźnie oznajmione, że Pan jest najwyższym odbiorcą korzyści płynących z wszelkich ofiar i pokut, jest właścicielem wszystkiego, co zostało zamanifestowane, i jest przyjacielem wszystkich żywych istot, To jest Jego prawdziwą tożsamością. Zatem, kiedy żywa istota akceptuje to najwyższe prawo własności Pana i działa z tym nastawieniem, odzyskuje wówczas swoją prawdziwą tożsamość. Aby żywa istota mogła wznieść się do tego poziomu wiedzy, musi posiadać towarzystwo duchowe. Bona fide mistrz duchowy, pragnie, aby jego uczniowie poznali proces pełnienia transcendentalnej służby dla Pana, i uczniowie ci również wiedzą, że o wiecznym związku pomiędzy Bogiem i żywą istotą muszą nauczyć się od samozrealizowanej duszy. Aby być zdolnym do szerzenia transcendentalnej wiedzy, należy porzucić czynności materialne dzięki oświeceniu wiedzą mądrości wedyjskiej. Taka jest istota wszystkich pytań tego wersetu.
03.07.39 Znaczenie: Jest wiele niedoświadczonych osób,
które polecają samorealizację bez pomocy mistrza duchowego. Poprzez
propagowanie teorii, że mistrz duchowy nie jest konieczny, sami starają się
zająć jego miejsce. Jednakże Śrimad-Bhagavatam
nie pochwala tego punktu widzenia. Nawet wielki, transcendentalny uczony
Vyasadeva potrzebował mistrza duchowego, i pod kierunkiem swojego mistrza
duchowego, Narady, przygotował tę wzniosłą literaturę, Śrimad-Bhagavatam. Mistrza duchowego przyjął nawet Pan Caitanya,
mimo iż był Samym Krsną; i nawet Pan Krsna przyjął na Swego mistrza Sandipani
Muniego, by osiągnąć oświecenie; mistrzów duchowych mieli też wszyscy acaryowie i święci świata. W Bhagavad-gicie Arjuna przyjął za swego
mistrza duchowego Pana Krsnę, mimo iż nie było potrzeby takiej formalnej
deklaracji. Tak więc, konieczność przyjęcia mistrza duchowego jest sprawą
bezsporną we wszystkich przypadkach. Jedynym wymaganiem jest, aby ten mistrz
duchowy był bona fide; to znaczy, mistrz duchowy musi być we właściwej sukcesji
uczniów, zwanej systemem parampara.
Suri to wielcy naukowcy, ale nie zawsze muszą być oni anagha, czyli nieskazitelnymi. Anagha-suri to ten, który jest czystym bhaktą Pana. Osoby, które nie są czystymi wielbicielami Pana albo które pragną być na jednym z Nim poziomie, nie są anagha-suri. Czyści bhaktowie przygotowali wiele ksiąg wiedzy opartych na autoryzowanych pismach. Stosując się do instrukcji Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu, Śrila Rupa Gosvami i jego towarzysze napisali różnorodną literaturę zawierającą wskazówki dla przyszłych bhaktów, i każdy, kto poważnie pragnie wznieść się do standardu czystego bhakty Pana, musi skorzystać z tej, literatury.
03.07.40 Znaczenie: Vidura zadał wiele różnych pytań, gdyż pragnął zrozumieć zasady transcendentalnej służby miłości dla Pana. Jak oznajmiono w Bhagavad-gicie (2.41), służba oddania dla Pana jest jedna, i umysł bhakty nie kieruje swojej uwagi ku wielu ścieżkom niepewności. Celem Vidury było usytuowanie się w tej służbie dla Pana, gdzie następuje niepodzielne wtopienie się. Odwoływał się do przyjaźni Maitreyi Muniego nie dlatego, że był synem Maitreyi, ale ponieważ Maitreya był faktycznie przyjacielem wszystkich tych, którzy stracili swoją wizję duchową z powodu materialnego wpływu.
03.07.41 Znaczenie: Najdoskonalszą działalnością dobroczynną jest uwolnienie ogółu ludzi od niedoli egzystencji materialnej. A to można osiągnąć jedynie poprzez zaangażowanie się w czynności służby oddania dla Pana. Taka wiedza nie ma porównania. Kultywacja wiedzy wedyjskiej, spełnianie ofiar oraz dobroczynność, wszystko to razem nie może nawet dać części wolności od cierpień materialnej egzystencji, która to wolność jest osiągana przez pełnienie służby oddania. Miłosierdzie Maitreyi pomoże nie tylko Vidurze, ale – dzięki swojej uniwersalnej naturze – wyzwoli wszystkich ludzi wszystkich czasów: Tak więc Maitreya jest nieśmiertelny.
03.07.42 Znaczenie: Wielcy uczeni mędrcy, tacy jak Maitreya Muni, są zawsze pełni entuzjazmu, jeśli chodzi o opisywanie transcendentalnych czynów Pana. Zachęcony przez Vidurę, Maitreya Muni zdawał się uśmiechać, ponieważ w rzeczywistości odczuwał transcendentalne szczęście.