03.06.01 Znaczenie: W stworzeniu Pana nie brakuje niczego; wszystkie moce są tam obecne w stanie uśpienia. Ale dopóki nie zostaną one połączone poprzez wolę Pana, nic nie może posuwać się naprzód. Wstrzymane progresywne działanie stworzenia może być ożywione jedynie z polecenia Pana.
03.06.02 Znaczenie: Składniki materii występują w liczbie dwudziestu trzech:
1- suma energii materialnej,
2- fałszywe ego,
3- dźwięk,
4- dotyk,
5- forma,
6- smak,
7- zapach,
8- ziemia,
9- woda,
10- ogień,
11- powietrze,
12- niebo,
13- oko,
14- ucho,
15- nos,
16- język,
17- skóra,
18- ręka,
19- noga,
20- organ wydalania,
21- genitalia,
22- mowa i
23- umysł.
Pod wpływem czasu wszystkie one zostaje połączone razem, a następnie – w odpowiednim czasie – są ponownie rozwiązywane. Zatem czas jest energią Pana i działa on w swój własny sposób pod kierunkiem Pana. Ta energia jest zwana Kali i jest reprezentowana przez ciemną boginię zniszczenia, na ogół czczoną przez osoby znajdujące się pod wpływem guny ciemności, czyli ignorancji, w tej materialnej egzystencji. Proces ten został opisany w hymnie wedyjskim jako: mula-prakrtir avikrtir mahadadyah prakrti-vikrtayah sapta sodaśakas tu vikaro na prakrtir na vikrtih purusah. Ostatecznym źródłem stworzenia nie jest energia, która działa jako materialna natura w kombinacji dwudziestu trzech składników. Pan wchodzi w te elementy i zastosowuje Swoją energię zwaną Kali. Tę samą zasadę przyjmują wszystkie inne pisma wedyjskie. W Brahma-samhicie (5.35) jest powiedziane:
yac-chaktir asti
jagad-anda-caya yad-antah
andantara-stha-paramanu-cayantara-stham
govindam adi-purusam tam aham bhajami
"Wielbię pierwotnego Pana, Govindę; który jest oryginalnym Osobą Boga. Poprzez Swoją częściową pełną ekspansję [Maha-Visnu] wchodzi On w materialną naturę, a następnie do każdego wszechświata [jako Garbhodakaśayi Visnu], a następnie – jako Ksirodakaśayi Visnu – we wszystkie elementy, nie wyłączając każdego atomu materii. Takie manifestacje kosmicznego stworzenia są niezliczone, zarówno we wszechświatach, jak i w indywidualnych atomach."
Podobnie Bhagavad-gita (10.42) potwierdza:
athava bahunaitena kim
jnatena tavarjuna
vistabhyaham idam krtsnam
ekamśena sthito jagat
"O Arjuno; nie ma potrzeby, abyś wiedział o wszystkich tych niezliczonych energiach, które działają na różne sposoby: Poprzez Swoją częściową pełną ekspansję [Paramatmę, czyli Duszę Najwyższą] wchodzę w stworzenie materialne, we wszystkie wszechświaty i we wszystkie ich elementy, i tak oto następuje stworzenie." Wspaniałe czynności materialnej natury mają miejsce dzięki Panu Krsnie, a zatem On jest ostateczną przyczyną, czyli ostateczną przyczyną wszystkich przyczyn.
03.06.03 Znaczenie: Po rozwiązaniu stworzenia każda indywidualna dusza pozostaje w stanie nieświadomości i wskutek tego wchodzi w Pana razem z Jego materialną energią. Te indywidualne żywe istoty są wiecznie uwarunkowanymi duszami, ale w każdym materialnym stworzeniu otrzymują one szansę wyzwolenia się i stania się duszami wolnymi. Wszystkie otrzymują szansę skorzystania z mądrości wedyjskiej i poznania swojego związku z Najwyższym Panem, metody wyzwolenia i ostatecznej korzyści takiego wyzwolenia. Poprzez właściwe studiowanie Ved można stać się świadomym swojej pozycji i dzięki temu podjąć transcendentalną służbę oddania dla Pana i stopniowo wznieść się do nieba duchowego. Indywidualne dusze w świecie materialnym angażują się w różne czynności, odpowiednio do swoich przeszłych, niespełnionych pragnień. Po rozwiązaniu określonego ciała, indywidualna dusza zapomina o wszystkim; ale wszechmiłosierny Pan, który jest usytuowany w każdym sercu jako świadek, Dusza Najwyższa, budzi ją i przypomina jej o jej przeszłych pragnieniach, i w ten sposób zaczyna ona działać odpowiednio w swoim następnym życiu. To niewidoczne przewodnictwo zostało opisane jako przeznaczenie, a rozsądny człowiek może zrozumieć; że to kontynuuje jego materialną niewolę w trzech siłach natury.
Niektórzy mniej inteligentni filozofowie błędnie przyjmują ten stan nieświadomości – kiedy żywa istota znajduje się w stanie uśpienia tuż po częściowym albo całkowitym rozwiązaniu stworzenia – za ostateczny stan życia. Po rozwiązaniu cząstkowego, materialnego ciała, żywa istota pozostaje w stanie nieświadomości jedynie przez kilka miesięcy, a po całkowitym rozwiązaniu materialnego stworzenia pozostaje w nieświadomym stanie przez wiele milionów lat Ale podczas następnego stworzenia Pan budzi ją, by ponownie podjęła swoją pracę. Żywa istota jest wieczna, a rozbudzony stan jej świadomości, manifestowany przez czynności, jest jej naturalnym stanem życia. Będąc rozbudzoną, nie może przestać działać, i tak działa ona odpowiednio do swoich różnych pragnień. Kiedy jej pragnienia zostaną wykształcone w transcendentalnej służbie dla Pana, osiąga doskonałość życia i promocję do nieba duchowego, aby cieszyć się wiecznym, rozbudzonym życiem.
03.06.04 Znaczenie: Virat-rupa czy viśva-rupa, potężna kosmiczna forma Pana, którą bardzo podziwiają impersonaliści, nie jest wieczną formą Pana. Pan manifestuje ją, poprzez Swoją najwyższą wolę; po zamanifestowaniu składników materialnego stworzenia. Pan Krsna ukazał tę virat, czyli viśva-rupę Arjunie, dlatego, aby przekonać impersonalistów, że On jest oryginalną Osobą Boga. Krsna przejawił virat-rupę, a nie virat-rupa przejawiła Krsnę. Zatem virat-rupa nie jest wiecznie przejawioną formą Pana w niebie duchowym; jest ona materialną manifestacją Pana. Arca-vigraha, czyli Bóstwo wielbione w świątyni, jest podobną manifestacją Pana dla neofitów. Ale pomimo ich materialnego dotyku, takie formy Pana jak virat i arca nie są różne od Jego wiecznej formy Pana Krsny.
03.06.05 Znaczenie: Elementy kosmicznego stworzenia są wszystkie materią i nie mają mocy zwiększenia swojej objętości, dopóki Pan nie wejdzie w nie w Swojej pełnej części. Oznacza to, że materia nie powiększa się ani nie zmniejsza, dopóki nie zostanie poddana dotykowi duchowemu. Materia jest produktem ducha i powiększa się jedynie dzięki dotykowi ducha. Cała manifestacja kosmiczna nie osiągnęła tej potężnej formy sama z siebie, jak błędnie sądzą mniej inteligentni ludzie. Dopóki w materii znajduje się duch, materia może się powiększyć, jeśli zachodzi taka potrzeba; ale bez ducha, materia przestaje się powiększać. Na przykład, dopóki w materialnym ciele żywej istoty znajduje się duchowa świadomość, ciało to powiększa się do wymaganego rozmiaru, ale martwe materialne ciało, które nie ma duchowej świadomości, przestaje rosnąć. W Bhagavad-gicie (Rozdział Drugi) podkreślona została waga duchowej świadomości, a nie ciała. Całe kosmiczne ciało powiększa się poprzez ten sam proces, którego doświadczamy w naszych małych ciałach. Nie należy jednak głupio myśleć; że przyczyną potężnej manifestacji formy kosmicznej jest indywidualna, nieskończenie mała dusza. Forma kosmiczna jest zwana virat-rupą z tej przyczyny, ponieważ wewnątrz niej znajduje się Najwyższy Pan w Swojej pełnej części.
03.06.06 Znaczenie: Kiedy Pan wszedł w każdy z wszechświatów jako Garbhodakaśayi Visnu, połowa wszechświata była wypełniona wodą. Kosmiczne manifestacje systemów planetarnych, zewnętrzna przestrzeń itd., które obserwujemy, są jedynie połową kompletnego wszechświata. Przed manifestacją wszechświata i przed wejściem Visnu w ten wszechświat jest okres tysiąca niebiańskich lat. Wszystkie żywe istoty wszczepione w łono mahat-tattvy zostają podzielone pomiędzy wszystkie wszechświaty razem z inkarnacją Garbhodakaśayi Visnu, i wszystkie z nich spoczywają razem z Panem do czasu, aż narodzi się Brahma. Brahma jest pierwszą żywą istotą we wszechświecie, i z niego rodzą się wszyscy inni półbogowie i żywe istoty. Oryginalnym ojcem ludzkości jest Manu, i dlatego w sanskrycie rodzaj ludzki jest zwany manusya. Następnie różne systemy planetarne zostają zasiedlone ludźmi o różnych cechach cielesnych.
03.06.07 Znaczenie: Świadomość jest oznaką żywej istoty, czyli duszy. Egzystencja duszy manifestuje się w formie świadomości, zwanej jnana-śakti. Suma świadomości jest świadomością potężnej virat-rupy i ta sama świadomość przejawia się w indywidualnych osobach. Czynności świadomości spełniane są poprzez powietrze życia, które występuje w dziesięciu kategoriach. To powietrze życia jest zwane prana, apana, udana, vyana i samana, i jest też inaczej określane jako naga, kurma, krkara, devadatta i dhananjaya. Kiedy świadomość duszy zostaje zanieczyszczona atmosferą materialną, wówczas w fałszywym ego cielesnej identyfikacji przejawiają się różne czynności. Te różne czynności zostały opisane w Bhagavad-gicie (2.41) jako bahu-śakha hy anantaś ca buddhayo 'vyavasayinam. Z powodu braku czystej świadomości uwarunkowana dusza jest uwikłana w różnego rodzaju czynności: W czystej świadomości działanie jest jedno. Świadomość duszy indywidualnej staje się jedną ze świadomością najwyższą, kiedy pomiędzy tymi dwoma następuje całkowita synteza.
Moniści wierzą, że jest tylko jedna świadomość, podczas gdy satvatowie, czyli bhaktowie, wierzą; iż chociaż niewątpliwie jest jedna świadomość, to są one jedną dzięki zgodności. zgodnie z instrukcją Pana w Bhagavad-gicie (18.66): sarva-dharman parityajya mam ekam śaranam vraja, indywidualna świadomość powinna połączyć się z najwyższą świadomością. Indywidualna świadomość (Arjuna) otrzymuje radę, aby połączyć się z najwyższą świadomością i w ten sposób utrzymać swoją świadomą czystość. Usiłowanie powstrzymania czynności świadomości jest głupotą, ale czynności te mogą zostać oczyszczone, kiedy zostaną związane z Najwyższym. W świadomości tej występują trzy sposoby samoutożsamiania się odpowiednio do proporcji czystości: adhyatmika, czyli utożsamianie się z ciałem i umysłem, adhibhautika, czyli samoutożsamianie się z materialnymi produktami i adhidaivika, uważanie siebie za sługę Pana. Spośród tych trzech, samoutożsamianie się adhidaivika jest początkiem czystości świadomości stosownie do pragnienia Pana.
03.06.08 Znaczenie: Najwyższy Pan ekspanduje na dwa sposoby, poprzez osobiste pełne ekspansje i maleńkie oddzielone ekspansje. Osobistymi, pełnymi ekspansjami są visnu-tattvy, a ekspansjami oddzielonymi są żywe istoty. Ponieważ żywe istoty są bardzo małe, czasami są opisywane jako marginalna energia Pana Ale yogini mistycy uważają żywe istoty i Duszę Najwyższą, Paramatmę, za jedno. Jest tutaj jednakże mała kontrowersja; przede wszystkim wszystko, co stworzone, spoczywa na gigantycznej virat, czyli kosmicznej formie Pana.
03.06.09 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (7.4-5) jest powiedziane, że osiem elementów: ziemia, woda, ogień, powietrze, niebo, umysł, inteligencja i fałszywe ego, są wszystkie produktami niższej energii Pana, podczas gdy żywe istoty, które używają tej niższej energii, oryginalnie należą do energii wyższej, wewnętrznej mocy Pana. Dziesięć energii niższych działa w sposób wulgarny i subtelny, podczas gdy energia wyższa działa jako centrala wytwarzająca siłę. To doświadczane jest w ludzkim ciele. Elementy fizyczne, mianowicie ziemia itd., formują zewnętrzne, fizyczne ciało i są niczym płaszcz, podczas gdy subtelny umysł i fałszywe ego są niczym bielizna okrywająca ciało.
Ruchy ciała najpierw powstają w sercu, a wszystkie czynności
ciała są możliwe dzięki zmysłom, otrzymującym energię od dziesięciu rodzajów
powietrza wewnątrz ciała Te dziesięć rodzajów powietrza zostało opisane w
sposób następujący: główne powietrze przechodzące przez nos podczas oddychania
jest zwane prana. Powietrze, które
przechodzi przez odbyt, jako powietrze wydalane z ciała; jest zwane apana. Powietrze, które reguluje
pożywienie w żołądku i które czasami słyszymy jako odbijanie się, jest zwane samana. Powietrze, które przechodzi
przez gardło i którego zatrzymanie powoduje uduszenie, jest zwane powietrzem udana. A suma powietrza, które okrąża
całe ciało, jest zwana powietrzem vyana. Poza
tym jest jeszcze pięć innych, subtelniejszych rodzajów powietrza. Powietrze
umożliwiające otwieranie oczu, ust itd. jest zwane powietrzem naga. Powietrze, które zwiększa apetyt,
jest zwane krkara. Powietrze, które
powoduje skurcze, jest zwane powietrzem kurma.
Powietrze, które wzmaga odprężenie poprzez szerokie otwarcie ust (w ziewaniu),
jest zwane powietrzem devadatta, a
powietrze, które pomaga w odżywianiu, jest zwane powietrzem dhananjaya.
Te wszystkie rodzaje powietrza powstają w centrum serca, które jest tylko jedno. Ta centralna energia jest wyższą energią Pana, który przebywa w sercu razem z duszą danego ciała, działającą pod kierunkiem Pana. W Bhagavad-gicie (15.15) zostało to wytłumaczone w następujący sposób:
sarvasya caham hrdi
sannivisto
mattah smrtir jnanam apohanam ca
vedaiś ca sarvair aham
eva vedyo
vedanta-krd veda-vid
eva caham
Ta kompletna, centralna siła pochodzi z serca i wytwarzana jest przez przebywającego tam Pana, ułatwiającego uwarunkowanej durzy pamiętanie i zapominanie. Przyczyną tego uwarunkowanego stanu jest zapomnienie duszy o jej związku z Panem w podporządkowaniu. Jeśli ktoś nie pragnie pamiętać Pana, Pan pomaga takiej osobie zapominać o Sobie narodziny po narodzinach, ale jeśli ktoś, dzięki obcowaniu z bhaktą Pana, pamięta Go, Pan sprawia, że pamięć tej osoby o Nim coraz bardziej się zwiększa. W ten sposób uwarunkowana dusza może ostatecznie powrócić do domu, z powrotem do Boga.
Ten proces transcendentalnej pomocy został w następujący sposób opisany w Bhagavad-gicie (10.10):
tesam satata-yuktanam
bhajatam priti-purvakam
dadami buddhi-yogam tam yena
mam upayanti te
Dana osoba może wznieść się z uwarunkowanego stanu materialnego uwikłania w kosmicznym stworzeniu po prostu przez podjęcie buddhi-yogi, czyli procesu samorealizacji wykorzystującego transcendentalną w stosunku do umysłu inteligencję (służba oddania). Uwarunkowany stan żywej istoty jest podobny do sytuacji osoby, która znajduje się na dnie ogromnego mechanicznego urządzenia. Spekulanci umysłowi mogą dotrzeć do punktu buddhi-yogi dopiero po wielu, wielu okresach życia poświęconych spekulacji, ale osoba inteligentna, która startuje z platformy inteligencji, będącej ponad umysłem, czyni szybki postęp w samorealizacji. Ponieważ w procesie buddhi-yogi nigdy nie ma ryzyka degradacji czy upadku, jest on pewną ścieżką samorealizacji, jak potwierdza to Bhagavad-gita (2.40). Spekulanci umysłowi nie są w stanie zrozumieć, że dwa ptaki (Śvetaśvatara Upanisad) siedzące na jednym drzewie to dusza i Dusza Najwyższa. Dusza indywidualna spożywa owoce drzewa, podczas gdy drugi ptak nie jest zainteresowany owocami, ale jedynie obserwuje czynności jedzącego ptaka. Sam będąc wolnym od przywiązania, obserwujący ptak pomaga ptakowi spożywającemu owoce w spełnianiu czynności karmicznych. Osoba, która nie jest w stanie zrozumieć tej różnicy pomiędzy duszą a Duszą Najwyższą, czyli Bogiem a żywymi istotami, z pewnością nadal pozostaje usidlona w pułapce kosmicznej machiny i wskutek tego musi oczekiwać czasu, kiedy zostanie oswobodzona z tej niewoli.
03.06.10 Znaczenie: Impersonaliści są zauroczeni gigantyczną formą kosmiczną Najwyższego. Uważają oni, że kontrola poza tą gigantyczną manifestacją jest wyobrażeniem. Jednakże osoby inteligentne mogą docenić wartość przyczyny jedynie poprzez obserwację niezwykłości efektów, Na przykład, indywidualne ludzkie ciało nie rozwija się z łona matki niezależnie, ale dzięki temu, że wewnątrz tego ciała znajduje się żywa istota, dusza. Bez żywej istoty materialne ciało nie jest w stanie automatycznie przyjąć kształtu czy rozwinąć się. Kiedy jakiś materialny przedmiot przejawia rozwój, należy rozumieć, że wewnątrz tej manifestacji znajduje się dusza, Gigantyczny wszechświat rozwinął się stopniowo, tak jak stopniowo rozwija się ciało dziecka. Dlatego logiczna jest koncepcja, że wszechświat przenika Transcendencja. Tak jak materialiści nie są w stanie znaleźć w sercu ani duszy, ani Duszy Najwyższej, podobnie z braku wystarczającej wiedzy nie są w stanie zrozumieć, że Najwyższa Dusza jest przyczyną tego wszechświata. Dlatego Pan jest opisany w języku wedyjskim jako avan-manasa-gocarah; będącym poza koncepcją słów i umysłów.
Z powodu ubogiego zasobu wiedzy spekulanci umysłowi starają się ograniczyć Pana słowami i umysłami, ale Pan nie godzi się aby można Go było w ten, sposób poznać. Spekulant nie ma odpowiednich słów czy umysłu, aby zmierzyć nieskończoność Pana. Pan jest zwany adhoksaja, czyli osobą, która jest poza percepcją przytępionej, ograniczonej mocy naszych zmysłów. Transcendentalnego imienia czy formy Pana nie można dostrzec poprzez spekulacje. Światowi posiadacze stopnia doktora filozofii są całkowicie niezdolni do spekulowania o Najwyższym za pomocą swoich ograniczonych zmysłów. Takie wysiłki tych nadętych doktorów filozofii porównywane są do filozofii żaby w studni. Żaba w studni została poinformowana o potężnym Pacyfiku i zaczęła nadymać się, aby pojąć czy zmierzyć długość i szerokość tego oceanu. Ostatecznie żaba ta pękła i skonała. Tytuł Ph.D. (doktor filozofii) może być również interpretowany jako Plough Department (Ministerstwo Orki), tytuł przeznaczony dla rolników na polu ryżowym. Wysiłki takiego rolnika na polu ryżowym, aby zrozumieć kosmiczną manifestację i przyczynę poza tym wspaniałym dokonaniem, mogą być porównane do wysiłków żaby w studni, która usiłowała oszacować wielkość Pacyfiku.
Pan może objawić się jedynie osobie, która jest pokorna i która angażuje się w Jego transcendentalną służbę miłości. Półbogowie kontrolujący elementy i składniki spraw wszechświata modlili się do Pana o przewodnictwo, i dlatego Pan zamanifestował Swoją gigantyczną formę, tak jak zrobił to na prośbę Arjuny.
03.06.11 Znaczenie: Półbogowie są oddzielonymi integralnymi cząstkami Najwyższego Pana, tak jak wszystkie inne żywe istoty. Jedyna różnica pomiędzy półbogami i żywymi istotami jest taka, że kiedy żywe istoty mają na swoim koncie obfitość pobożnych czynów w służbie oddania dla Pana, i kiedy znika już ich pragnienie władania nad energią materialną, zostają promowane na pozycje półbogów, którym Pan powierza zarządzanie sprawami wszechświata.
03.06.12 Znaczenie: Usta gigantycznej formy kosmicznej
Pana są źródłem siły mówienia. Bóstwem kontrolującym, czyli adhidaiva, jest półbóg nadzorujący
element ognia. Wygłaszane mowy są adhyatma,
czyli funkcjami ciała, a przedmiotami takich mów jest produkcja materialna,
czyli zasada adhibhuta.
03.06.17 Znaczenie: Najważniejszym organem w ciele żywej istoty jest ucho, a dźwięk jest najważniejszym medium przekazu odległych i nieznanych rzeczy. Do ucha przenika doskonałość wszelkiego dźwięku i wiedzy i czyni nasze życie doskonałym. Cały system wiedzy wedyjskiej jest otrzymywany jedynie przez recepcję słuchową, i wskutek tego dźwięk jest najważniejszym źródłem wiedzy.
03.06.18 Znaczenie: W percepcji zmysłowej są dwa zasadnicze czynniki, dotyk i swędzenie; i oba są kontrolowane przez skórę i włosy na ciele. Według Śri Viśvanathy Cakravartiego, kontrolującym bóstwem dotyku jest powietrze przesuwające się wewnątrz ciała, a bóstwem kontrolującym włosy na ciele jest Osadhya. Przedmiotem percepcji dla skóry jest dotyk, a przedmiotem percepcji dla włosów na ciele jest swędzenie.
03.06.25 Znaczenie: Fałszywe ego materialistycznej tożsamości jest kontrolowane przez półboga Rudrę, inkarnację Pana Śivy. Rudra jest inkarnacją Najwyższego Pana, który kontroluje siłę ignorancji wewnątrz materialnej natury. Czynności fałszywego ego oparte są na celach ciała i umysłu. Większość osób, które kierowane są przez fałszywe ego, kontrolowane są przez Pana Śivę. Kiedy ktoś dochodzi do bardziej subtelnej odmiany ignorancji, błędnie uważa się za Najwyższego Pana. To egoistyczne przekonanie uwarunkowanej duszy jest ostatnią pułapką złudnej energii, która kontroluje cały materialny świat
03.06.28 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (14.14-15) jest powiedziane, że osoby wysoce rozwinięte w gunie dobroci są promowane na wyższe, niebiańskie systemy planetarne, a osoby będące pod wpływem guny pasji są usytuowane w środkowych systemach planetarnych – na Ziemi i podobnych planetach. Ale osoby pogrążone w gunie ignorancji zostają zdegradowane na niższe systemy planetarne albo do królestwa zwierząt Półbogowie są istotami wysoce rozwiniętymi w gunie dobroci, i wskutek tego zamieszkują planety niebiańskie. Poniżej istot ludzkich znajdują się zwierzęta, chociaż niektóre z nich mieszają się ze społeczeństwem ludzkim; krowy, konie, psy itd., zwykle żyją pod ochroną istot ludzkich.
W wersecie tym bardzo znaczące jest słowo atyantikena. Poprzez rozwinięcie guny dobroci natury materialnej można wznieść się na planety niebiańskie. Ale poprzez nadmierny rozwój sił pasji i ignorancji ludzie angażują się w zabijanie zwierząt, które powinni chronić. Osoby, które angażują się w niepotrzebne zabijanie zwierząt, nadmiernie rozwinęły gunę pasji i ignorancji i nie mają nadziei na postęp do guny dobroci. Ich przeznaczeniem jest degradacja do niższych statusów życia. Systemy planetarne są uważane za wyższe i niższe według tego, jakie klasy żywych istot je zamieszkują. .
03.06.29 Znaczenie: Jak potwierdza to zarówno Śrila Viśvanatha Cakravarti, jak i Śrila Jiva Gosvami, środkowa część nieba jest zwana Bhuvarloką. W Bhagavad-gicie jest powiedziane, że osoby, które rozwijaj się w gunie pasji, są usytuowane w regionie środkowym. Istoty będące w gunie dobroci są promowane do regionów zamieszkiwanych przez półbogów, istoty będące w gunie pasji umieszczane są w społeczeństwie ludzkim, a ci, którzy są w gunie ignorancji, są umieszczani w społeczeństwie zwierząt albo duchów. Nie ma tutaj żadnych sprzeczności. Liczne żywe istoty są rozproszone w całym wszechświecie, zamieszkując różne planety, a ich usytuowanie odpowiada ich własnym cechom w siłach materialnej natury.
03.06.30 Znaczenie: Jak stwierdzono w Bhagavad-gicie (4.13), cztery porządki ludzkiego społeczeństwa rozwinęły się w następstwie rozwoju ciała gigantycznej formy. Ciało to podzielone jest na usta, ramiona, pas i nogi. Ci, którzy są usytuowani na ustach, są zwani braminami, osoby usytuowane na ramionach są zwane ksatriyami, osoby usytuowane na pasie są zwane vaiśyami, a ci, którzy usytuowani są na nogach, są zwani śudrami. Każdy zajmuje jakieś miejsce w ciele Najwyższego w Jego potężnej formie viśva-rupa. Jeśli chodzi zatem o cztery porządki, to żadna kasta nie powinna być uważana za zdegradowaną z tego względu że jest usytuowana na jakiejś określonej części tego ciała. W naszych własnych ciałach nie robimy żadnej rzeczywistej różnicy w traktowaniu rąk i nóg. Każda część jest ważna, chociaż spośród wszystkich części, cielesnych najważniejsze są usta. Jeśli od ciała zostanie odcięta jakakolwiek część, człowiek może żyć nadal, ale jeśli odcięte zostaną usta, wówczas umiera. Dlatego ta najważniejsza część ciała Pana jest zwana miejscem, gdzie usytuowani są bramini, którzy są zainteresowani mądrością wedyjską. Jeśli ktoś nie ma skłonności do wiedzy wedyjskiej, ale wykazuje zainteresowanie pospolitymi, doczesnymi sprawami, nie może być zwany braminem, nawet jeśli narodził się z ojca bramina czy w rodzinie bramińskiej. Posiadanie ojca, który jest braminem, nie kwalifikuje jeszcze do zostania braminem. Główną kwalifikacją bramina jest upodobanie do mądrości wedyjskiej. Vedy są usytuowane na ustach Pana, i dlatego każdy, kto ma skłonności do wiedzy wedyjskiej, jest z pewnością również usytuowany na ustach Pana i jest braminem. Ta skłonność do mądrości wedyjskiej nie jest ograniczona do jakiejś określonej kasty czy społeczności. Skłonnym do mądrości wedyjskiej może stać się każdy z jakiejkolwiek rodziny, z jakiejkolwiek części świata, i to będzie jego kwalifikacją na prawdziwego bramina.
Prawdziwy bramin jest naturalnym nauczycielem czy mistrzem duchowym. Osoba nie posiadająca wiedzy wedyjskiej, nie może zostać mistrzem duchowym. Posiadanie doskonałej wiedzy wedyjskiej oznacza poznanie Pana, Osoby Boga, i to jest celem wiedzy wedyjskiej, czyli Vedanty. Osoba, która jest usytuowana w bezosobowym Brahmanie i nie ma informacji o Najwyższej Osobie Boga, może stać się braminem, ale nie może zostać mistrzem duchowym. W Padma Puranie jest powiedziane:
sat-karma-nipuno vipro mantra-tantra-viśaradah
avaisnavo gurur na syad vaisnavah śva-paco guruh
Impersonalista może stać się wykwalifikowanym braminem, ale dopóki nie wzniesie się do poziomu Vaisnavy, czyli wielbiciela Osoby Boga, nie może zostać mistrzem duchowym. Pan Caitanya, wielki autorytet w mądrości wedyjskiej we współczesnym wieku, oznajmił:
Ktoś może być braminem, śudrą czy sannyasinem, ale jeśli jest obeznany z nauką o Krsnie, wówczas jest zdolny do zostania mistrzem duchowym. (Cc.Madhya 8.128) Zatem kwalifikacją na mistrza duchowego nie jest bycie kwalifikowanym braminem, ale doskonała znajomość nauki o Krsnie.
Osoba zaznajomiona z mądrością wedyjską jest braminem. Ale mistrzem duchowym może zostać jedynie bramin, który jest czystym Vaisnavą i który zna wszelkie zawiłości nauki o Krsnie.
03.06.31 Znaczenie: Tak jak bramini są rozpoznawani poprzez swoją określoną cechę skłonności do transcendentalnej wiedzy mądrości wedyjskiej, tak ksatriyowie są rozpoznawani poprzez moc ochrony społeczeństwa od niepokojących elementów, takich jak złodzieje i złoczyńcy. Ważne jest tutaj słowo anuvratah. Ksatriyą jest zwana osoba, która przestrzega zasady ksatriyi poprzez ochronę społeczeństwa od złodziei i złoczyńców, a nie ten, który po prostu rodzi się jako ksatriya. Koncepcja systemu kastowego zawsze opiera się na cechach danej osoby, a nie na jej narodzinach. Narodziny mają znaczenie uboczne; nie są one głównym kryterium, jeśli chodzi o podział na porządki i grupy. W Bhagavad-gicie (18.41-44) zostały wyraźnie wymienione cechy braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów, i aby zaliczyć kogoś do określonej grupy, należy wziąć pod uwagę wszystkie takie kwalifikacje.
We wszystkich pismach wedyjskich Pan Visnu jest zawsze wzmiankowany jako purusa. Czasami purusami są również zwane żywe istoty, chociaż zasadniczo są one purusa-śakti (para śakti czyli para prakrti), wyższą energią purusa. Złudzone przez zewnętrzną moc purusa (Pana), żywe istoty błędnie uważają się za purusa, mimo iż w rzeczywistości nie mają ku temu żadnych kwalifikacji. Pan posiada moc ochrony. Spośród trzech Bóstw: Brahmy, Visnu i Maheśvary, pierwszy ma moc stwarzania, drugi ma moc ochrony, a trzeci ma moc zniszczenia. W wersecie tym ważne jest słowo purusa, ponieważ ksatriyowie mają reprezentować purusa Pana w chronieniu praja, czyli wszystkich tych, którzy rodzą się na ziemi i w wodzie. Zatem opieką należy otaczać zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Jednakże we współczesnym społeczeństwie praja nie są chronieni przed złodziejami i złoczyńcami. Rząd we współczesnym państwie demokratycznym, który nie posiada ksatriyów składa się z vaiśyów i śudrów, a nie braminów i ksatriyów, jak poprzednio. Maharaja Yudhisthira i jego wnuk, Maharaja Pariksit, byli typowymi królami ksatriyami, jako że otaczali opieką wszystkich ludzi i zwierzęta. Kiedy uosobienie Kali usiłowało zabić krowę, Maharaja Pariksit natychmiast był gotów zgładzić tego niegodziwca, i wygnał go ze swego królestwa. Jest to oznaką purusa, czyli reprezentanta Pana Visnu W cywilizacji wedyjskiej kwalifikowany władca ksatriya otrzymuje szacunek należny Panu, ponieważ reprezentuje on Pana poprzez otaczanie opieką praja. Prezydenci wybierani obecnie nie są nawet w stanie uchronić społeczeństwa od przypadków kradzieży, i dlatego ludzie muszą starać się o opiekę zakładu ubezpieczeń. Problemy współczesnego społeczeństwa ludzkiego wynikają z braku kwalifikowanych braminów i ksatriyów i nadmiernego wpływu vaiśyów i śudrów na mocy tzw. ogólnego prawa wyborczego.
03.06.32 Znaczenie: Zostało tutaj wyraźnie powiedziane, że środkami utrzymania w społeczeństwie ludzkim jest viśa, czyli rolnictwo i rozdział produktów rolniczych, co obejmuje transport, bankowość itd. Przemysł to sztuczny sposób zapewnienia sobie utrzymania, a szczególnie przemysł na dużą skalę jest źródłem wszelkich problemów w społeczeństwie. Bhagavad-gita również wymienia obowiązki vaiśyów, którzy są zaangażowani w viśa, i tymi obowiązkami są: ochrona krów, rolnictwo i handel. Dyskutowaliśmy już wcześniej, że jeśli chodzi o środki utrzymania, istota ludzka może spokojnie polegać na hodowli krów i uprawie ziemi.
Gałęzią tego typu życia jest wymiana produktów poprzez bankowość i transport. Vaiśyowie dzielą się na wiele podsekcji: niektórzy z nich są zwani ksetri, czyli właścicielami ziemskimi, niektórzy są zwani krsana, czyli rolnikami, niektórzy są zwani tila-vanik, czyli hodowcami zbóż, niektórzy są zwani gandha-vanik, czyli handlarzami przypraw. a niektórzy są zwani suvarna-vanik, czyli kupcami złota i bankierami. Bramini są nauczycielami i mistrzami duchowymi, ksatriyowie chronią społeczeństwo przed złodziejami i złoczyńcami, a vaiśyowie są odpowiedzialni za produkcję i dystrybucję. Śudrowie, czyli nieinteligentna klasa ludzi, którzy nie są w stanie działać niezależnie w żadnym z powyżej wymienionych działów czynności, mają służyć trzem klasom wyższym i w ten sposób zapewnić sobie środki utrzymania.
Poprzednio wszelkie potrzeby życiowe braminów, którzy nie mieli czasu na zapewnienie sobie środków do życia, były zaspokajane przez ksatriyów i vaiśyów. Ksatriyowie gromadzili podatki od vaiśyów i śudrów, ale bramini byli zwolnieni z płacenia podatków dochodowych czy podatków rolniczych. Ten system społeczny był tak wspaniały, że nie było żadnych politycznych, społecznych czy ekonomicznych wstrząsów. Zatem podział na varny, czyli różne kasty, jest zasadniczy dla utrzymania spokoju w ludzkim społeczeństwie.
03.06.33 Znaczenie: Służba jest prawdziwym konstytucjonalnym zajęciem wszystkich żywych istot Przeznaczeniem żywych istot jest służenie Panu i poprzez taką postawę służenia mogą one osiągnąć doskonałość religijną. Doskonałości religijnej nie można osiągnąć jedynie poprzez spekulację dla osiągnięcia teoretycznej wiedzy. Spirytualiści kategorii jnani prowadzą swoje spekulacje jedynie w celu odróżnienia duszy od materii, ale nie mają oni żadnych informacji o czynnościach duszy po osiągnięciu wyzwolenia dzięki wiedzy. Jest powiedziane, że osoby które jedynie prowadzą umysłowe spekulacje, aby poznać rzeczy takimi, jakie one są, a które nie angażują się w transcendentalną służbę miłości dla Pana, jedynie tracą swój czas.
Zostało tutaj wyraźnie powiedziane, że zasada służby powstała z nóg Pana w celu udoskonalenia procesu religijnego, ale ta transcendentalna służba jest różna od idei służby w świecie materialnym. W świecie materialnym nikt nie chce być sługą; każdy pragnie być panem, ponieważ fałszywe panowanie jest podstawową chorobą uwarunkowanej duszy. Uwarunkowana dusza w świecie materialnymi pragnie panować nad innymi. Jednakże złudzona przez zewnętrzną energię Pana, jest zmuszona do stania się sługą świata materialnego. Taka jest prawdziwa pozycja uwarunkowanej duszy. Ostatnią pułapką złudnej, zewnętrznej energii jest koncepcja stania się jednym z Panem, i z powodu tej koncepcji złudzona dusza pozostaje w niewoli materialnej energii, fałszywie uważając się za duszę wyzwoloną i będącą "tak dobrą jak Narayana".
W rzeczywistości lepiej jest być śudrą niż braminem, który nie rozwinął postawy służenia, ponieważ jedynie taka postawa zadowala Pana. Każda żywa istota – nawet jeśli jest braminem poprzez kwalifikacje – musi podjąć transcendentalną służbę dla Pana Zarówno Bhagavad-gita jak i Śrimad-Bhagavatam stwierdzają, że ta postawa służenia jest doskonałością żywej istoty. Bramin, ksatriya, vaiśya czy śudra mogą udoskonalić swoje zawodowe obowiązki jedynie poprzez pełnienie służby dla Pana. Bramin powinien znać ten fakt dzięki swojej doskonałości w mądrości wedyjskiej. A inne grupy powinny przestrzegać wskazówek bramina Vaisnavy (tego, który jest braminem poprzez kwalifikacje i Vaisnavą z postępowania). To uczyni całe społeczeństwo doskonałym, jeśli chodzi o stan jego konstrukcji społecznej. Zdezorganizowane społeczeństwo nie może zadowolić ani członków tego społeczeństwa, ani Pana. Nawet jeśli ktoś nie jest doskonałym braminem, ksatriyą, vaiśyą czy śudrą, ale podejmuje służbę dla Pana, nie dbając o doskonałość swojej społecznej pozycji, staje się doskonałą ludzką istotą jedynie poprzez rozwinięcie postawy służenia dla Najwyższego Pana.
03.06.34 Znaczenie: Ponieważ wszystkie żywe istoty we wszystkich częściach wszechświata zostały zrodzone z różnych części cięła Najwyższego Pana w Jego gigantycznej formie, powinny być one wiecznymi sługami tego najwyższego ciała. Każda część naszego własnego ciała, jak usta, ręce, uda i nogi, powinna pełnić służbę dla całości. Taka jest ich konstytucjonalna pozycja. Żywe istoty będące poniżej poziomu życia ludzkiego nie są świadome tej konstytucjonalnej pozycji, ale w ludzkiej formie życia powinny one znać ją poprzez system varn, porządków społecznych. Jak zostało wspomniane powyżej, bramin jest mistrzem duchowym wszystkich porządków społecznych, i w ten sposób kultura bramińska, kulminująca w transcendentalnej służbie dla Pana, jest podstawową zasadą dla oczyszczenia duszy.
W uwarunkowanym życiu dusza znajduje się pod wrażeniem, że może stać się panem wszechświata, a ostatnim punktem tego nieporozumienia jest uważanie się za Najwyższego. Głupia uwarunkowana dusza nie bierze pod uwagę tego, że Najwyższy nie może zostać uwarunkowany przez mayę, czyli złudzenie. Gdyby Najwyższy podlegał złudzeniu, na czym polegałaby Jego supremacja? Wówczas Najwyższym byłaby maya, czyli złudzenie. Ponieważ żywe istoty są uwarunkowane, nie mogą być Najwyższym. Rzeczywista pozycja uwarunkowanych dusz została wytłumaczona w tym wersecie: wszystkie uwarunkowane dusze są nieczyste z powodu kontaktu z materialną energią w trzech siłach natury. Dlatego jest rzeczą konieczną aby oczyściły się pod przewodnictwem bona fide mistrza duchowego, który jest nie tylko braminem poprzez kwalifikacje, ale musi być również Vaisnavą. Jedynym procesem oczyszczającym wspomnianym tutaj jest wielbienie Pana według uznanej metody – pod kierunkiem bona fide mistrza duchowego. Jest to naturalny sposób oczyszczenia, i żadna inna metoda nie została polecona jako bona fide. Inne metody oczyszczenia mogą być pomocne do osiągnięcia tego etapu życia, ale ostatecznie, aby osiągnąć rzeczywistą doskonałość, należy dojść do tego ostatniego punktu. Bhagavad-gita (7.19) potwierdza tę prawdę w następujący sposób:
bahunam janmanam ante
jnanavan mam prapadyate
vasudevah sarvam
iti sa mahatma sudurlabhah
03.06.35 Znaczenie: Żabi filozofowie mogą prowadzić swoje spekulacje umysłowe na temat virat, potężnej formy przejawianej przez wewnętrzną moc yogamayę Najwyższej Osoby Boga, ale w rzeczywistości nikt nie jest w stanie zmierzyć tej kolosalnej manifestacji. Arjuna, sławny bhakta Pana, mówi w Bhagavad-gicie (11.16):
aneka-bahudara-vaktra-netram
paśyami tvam sarvato 'nanta-rupam
nantam na madhyam na punas tavadim
paśyami viśveśvara viśva-rupa
"O mój Panie, o gigantyczna formo viśva-rupa, o panie wszechświata, we wszystkich kierunkach widzę nieograniczoną ilość rąk, ciał, ust i oczu. Nie widzę końca tej manifestacji ani środka, ani początku."
Bhagavad-gita została wypowiedziana szczególnie dla Arjuny, a viśva-ruga została przejawiona na jego prośbę. Został on obdarzony specjalnymi oczyma pozwalającymi mu zobaczyć tę viśva-rupę, jednakże, mimo iż był w stanie ujrzeć niezliczone ręce i usta Pana, nie był w stanie zobaczyć Go w pełni. Skoro Arjuna nie był w stanie oszacować rozmiaru mocy Pana, któż inny mógłby to zrobić? Można usiłować kalkulować niczym żabi filozof. Żabi filozof pragnął oszacować rozmiar Pacyfiku na podstawie swojej znajomości studni o rozmiarach trzech stóp sześciennych, i wskutek tego zaczął nadymać się, by stać się tak wielkim jak Pacyfik, ale w końcu pękł i skonał. Historię tę można odnieść do spekulantów umysłowych którzy – przykryci złudzeniem zewnętrznej energii Pana – usiłują oszacować potęgę Najwyższego Pana. Najlepiej jest być opanowanym, pokornym bhaktą Pana, starać się słuchać o Panu od bona fide mistrza duchowego, i tak służyć Panu w transcendentalnej służbie miłości, jak to zostało polecone w poprzednim wersecie.
03.06.36 Znaczenie: Oczyszczenie uwarunkowanej duszy wymaga oczyszczenia jej świadomości. Dowodem na istnienie transcendentalnej duszy jest obecność świadomości, i skoro tylko świadomość opuszcza materialne ciało, ciało to nie jest już dłużej aktywne. Zatem świadomość można postrzegać poprzez czynności. Teoria głoszona przez filozofów empiryków, że świadomość może pozostać w stanie nieaktywności, jest dowodem na ich ubogi zasób wiedzy. Nie należy powstrzymywać czynności czystej świadomości, i w ten sposób stać się nieczystym. Jeśli zostaną powstrzymane czynności czystej świadomości, wówczas niewątpliwie świadoma siła życia zaangażuje się w czynności przeciwne, ponieważ świadomość bez zaangażowania nie ma żadnego znaczenia. Świadomości nie można uciszyć nawet na moment. Kiedy ciało jest bierne, wówczas świadomość działa w postaci snów. Stan nieświadomości jest czymś sztucznym. Może trwać on przez ograniczony okres czasu pod wpływem działania odpowiednich środków, ale kiedy narkotyk przestaje działać albo kiedy budzimy się, świadomość z powrotem zaczyna gorliwie działać.
Maitreya oznajmił; że po to, aby uniknąć nieczystych, świadomych czynności, usiłował opisać nieograniczone chwały Pana, mimo iż nie był w stanie opisać ich doskonale. Takie wychwalanie Pana nie jest produktem dociekań, ale rezultatem pokornego słuchania od autorytetu mistrza duchowego. Powtórzenie wszystkiego, co usłyszało się od swego mistrza duchowego, jest również rzeczą niemożliwą, ale można uczciwie starać się przekazać tak wiele, jak to tylko możliwe. Nie ma znaczenia, czy chwały Pana zostaną wytłumaczone w pełni, czy też nie. Powinniśmy starać się zaangażować w gloryfikację Pana nasze czynności cielesne, umysłowe i słowne, gdyż w przeciwnym razie czynności te pozostaną nieskromnymi i nieczystymi. Egzystencja uwarunkowanej duszy może zostać oczyszczona jedynie poprzez metodę zaangażowania w służbę dla Pana umysłu i mowy. Sannyasini-tridandi ze szkoły Vaisnava przyjmują trzy laski, które są oznaki ślubu zaangażowania w służbę dla Pana ciała, umysłu i mowy, podczas gdy ekadandi-sannyasini przyjmują ślub stania się jednym z Najwyższym. Ponieważ Pan jest Absolutem, nie ma różnicy pomiędzy Nim a Jego chwałami. Chwały Pana intonowane przez sannyasinów Vaisnava są tak rzeczywiste jak Sam Pan, i tak – poprzez gloryfikację Pana – bhaktowie stają się jednym z Nim w sensie posiadania wspólnego transcendentalnego interesu, mimo iż pozostają wiecznie transcendentalnymi sługami. Ta jednocześnie taka sama i odmienna pozycja bhakty czyni go wiecznie oczyszczonym, i dzięki temu jego życie staje się całkowitym sukcesem.
03.06.37 Znaczenie: Impersonaliści bardzo obawiaj się słuchać o czynnościach Pana, ponieważ uważaj, że ostatecznym celem życia jest szczęście czerpane z transcendentalnej pozycji Brahmana. Uważają oni, że wszelkie czynności, nawet czynności Osoby Boga, są materialne. Ale idea szczęścia wskazana w tym wersecie jest odmienna, ponieważ odnosi się ona do czynności Najwyższej Osoby, który ma cechy transcendentalne. Ważne tutaj jest słowo guna-vadam, ponieważ cechy Pana i Jego czyny oraz rozrywki są przedmiotem dyskusji Jego bhaktów. Rsi, taki jak Maitreya, z pewnością nie jest zainteresowany dyskusjami o czymkolwiek, co dotyczy cech materialnych, jednakże mówi on, że najdoskonalszym stanem transcendentalnej realizacji jest dyskutowanie czynów Pana. Dlatego Śrila Jiva Gosvami wnioskuje, że tematy dotyczące transcendentalnych czynów Pana znacznie przewyższają transcendentalną realizację szczęścia kaivalya. Te transcendentalne czynności Pana zostały w tak wspaniały sposób przedstawione w pismach wielkich mędrców, że jedynie poprzez słuchanie tych narracji osiąga się doskonałą realizację, a zarazem w prawidłowy sposób angażuje się uszy i język. Do tej wielkiej literatury należy Śrimad-Bhagavatam i po prostu poprzez słuchanie i recytowanie jego treści można osiągnąć najdoskonalszy stan życia.
03.06.38 Znaczenie: Są pewny żabi filozofowie, którzy pragną poznać Duszę Najwyższą za pomocą filozofii i spekulacji umysłowej. A kiedy bhaktowie – którzy w pewnej mierze posiadają wiedzę o Najwyższym Panu – przyznają; iż chwały Pana są nieocenione i niepojęte, ci żabi filozofowie krytykują ich z niechęcią. Tacy filozofowie jak żaba w studni, która usiłowała oszacować rozmiar Pacyfiku, wolą wysilać się na bezowocne spekulacje umysłowe zamiast przyjąć instrukcje od bhaktów, tak jak oryginalny poeta, mianowicie Brahma. Pan Brahma praktykował surowy typ medytacji przez tysiąc lat niebiańskich, jednakże powiedział, że chwały Pana są niepojęte. Co zatem łudzą się zyskać żabi filozofowie poprzez swoje umysłowe spekulacje?
W Brahma-samhicie jest powiedziane, że spekulant umysłowy może przemierzać niebo spekulacji z szybkością umysłu albo wiatru przez tysiące i miliony lat, ale mimo to pozostanie ono dla niego niepojętym. Jednakże bhaktowie nie tracą czasu na takie próżne poszukiwania wiedzy o Najwyższym, ale pokornie słuchają o chwałach Pana od bona fide bhaktów. W ten sposób czerpią transcendentalną radość z procesu słuchania i intonowania. Pan pochwala takie czynności oddania wielbicieli czy mahatmów, i mówi:
mahatmanas tu mam partha
daivim prakrtim aśritah
bhajanty ananya-manaso jnatva
bhutadim avyayam
satatam kirtayanto mam
yatantaś ca drdha-vratah
namasyantaś ca mam bhaktya
nitya yukta upasate
(Bg. 9.13-14)
Czyści bhaktowie Pana przyjmują schronienie para prakrti, wewnętrznej mocy Pana, zwanej Laksmidevi, Sitadevi, Śrimati Radharani albo Śrimati Rukminidevi, i w ten sposób stają się prawdziwymi mahatmami, czyli wielkimi duszami. Mahatmowie nie lubią angażować się w spekulacje umysłowe, ale faktycznie podejmują służbę oddania dla Pana, bez najmniejszego odchylenia Służba oddania manifestuje się poprzez podstawowe procesy słuchania i intonowania o czynach Pana. Ta transcendentalna metoda praktykowana przez mahatmów daje im wystarczającą wiedzę o Panu, ponieważ jeśli Pana można w ogóle poznać do pewnego stopnia, to jedynie przez służbę oddania i w żaden inny sposób. Można spekulować bez końca i trwonić swój wartościowy czas ludzkiego życia, ale to nikomu nie pomoże zbliżyć się do Pana. Jednakże mahatmowie nie są zainteresowani poznawaniem Pana przez spekulacje umysłowe, ponieważ czerpią przyjemność ze słuchania o Jego pełnych chwały czynach w Jego transcendentalnych stosunkach z Jego bhaktami czy demonami. Bhaktowie znajdują przyjemność w obu tych tematach i są szczęśliwi zarówno w tym życiu, jak i w następnym.
03.06.39 Znaczenie: Żabi filozofowie i prymusi w nauce i matematyce mogą nie wierzyć w niepojętą moc Najwyższej Osoby Boga, ale czasami intrygują ich niespodzianki człowieka i natury. Tacy kuglarze i magicy materialnego świata w rzeczywistości zostają wprawieni w zdumienie poprzez sztuczki Pana w Jego transcendentalnych czynnościach, i usiłują otrząsnąć się z tego oszołomienia mówiąc, że wszystko to jest mitologią. Jednakże w Najwyższej Wszechmocnej Osobie nie ma nic niemożliwego czy mitologicznego. Najcudowniejszą zagadką dla światowych awanturników jest to, że podczas gdy oni trudzą się, starając się oszacować rozmiar nieograniczonej mocy Najwyższej Osoby, Jego wierni bhaktowie zostają uwolnieni z materialnego uwięzienia jedynie poprzez docenienie wspaniałości magii Najwyższego w otaczających ich warunkach praktycznego życia. Bhaktowie Pana dostrzegają cudowną zręczność we wszystkim, z czym wchodzą w kontakt w każdych okolicznościach, podczas jedzenia, spania, pracy itd. Mały owoc drzewa figowego zawiera tysiące małych nasion, a każde nasionko ma moc wyprodukowania następnego drzewa, które z kolei posiada moc wyprodukowania milionów takich owoców będących przyczynami i skutkami. Więc drzewa i nasiona są dla bhakty okazją do medytacji o czynnościach Pana, podczas gdy światowi awanturnicy tracą czas na jałowe spekulacje i wymysły, które nie przynoszą żadnego owocu ani w tym życiu, ani w następnym. Pomimo dumy ze swoich spekulacji, nigdy nie są w stanie docenić prostych, potencjalnych dokonań figowca. Tacy spekulanci są biednymi duszami, których przeznaczeniem jest wieczne pozostanie w materii.
03.06.40 Znaczenie: Żabi filozof może postawić zarzut, że jeśli Absolut jest niepoznawalny nawet dla bóstw kontrolujących mowę, umysł i ego, mianowicie, Ved, Brahmy, Rudry i wszystkich półbogów na czele z Brhaspatim, to dlaczego bhakta miałby być tak zainteresowany tym nieznanym przedmiotem? Odpowiedź na to jest taka, że transcendentalna ekstaza, którą rozkoszują się bhaktowie poprzez opisywanie rozrywek Pana, z pewnością nie jest znana abhaktom i spekulantom umysłowym. Jeśli ktoś nie doznaje transcendentalnej przyjemności, w naturalny sposób zarzuci swoje spekulacje i wymyślone wnioski, ponieważ przekona się, że nie są one ani rzeczywiste, ani nie dostarczają przyjemności. Bhaktowie mogą przynajmniej wiedzieć, że Absolutną Prawdą jest Najwyższa Osoba Boga Visnu, jak potwierdzają to hymny wedyjskie: om tad visnoh paramam padam sada paśyanti surayah. Bhagavad-gita (15.15) również potwierdza ten fakt: vedaiś ca sarvair aham eva vedyah. Pana Krsnę należy poznać poprzez kulturę wiedzy wedyjskiej i nie należy w sztuczny sposób spekulować o słowie aham, czyli "ja". Jedyną metodą zrozumienia Najwyższej Prawdy jest służba oddania, jak to zostało oznajmione w Bhagavad-gicie (18.55): bhaktya mam abhijanati yavan yaś casmi tattvatah. Jedynie poprzez służbę oddania można wiedzieć, że ostateczną prawdą jest Osoba Boga, a że Brahman i Paramatma są jedynie Jego częściowymi aspektami. W tym wersecie potwierdził to wielki mędrzec Maitreya. Z oddaniem i szczerością podporządkowuje on się, namah, Najwyższej Osobie Boga, bhagavate. Jeśli pragniemy poznać ostateczny aspekt Pana, który jest ponad Brahmanem i Paramatmą, powinniśmy pójść za przykładem wielkich mędrców i bhaktów, takich jak Maitreya i Vidura, Maharaja Pariksit i Śukadeva Gosvami, i zaangażować się w transcendentalną służbę oddania dla Pana