03.29.01-02 Znaczenie: Ten Dwudziesty Dziewiąty Rozdział opisuje szczegółowo chwały słaby oddania i wpływ czasu na uwarunkowaną duszę. Celem tego szczegółowego opisu wpływu czasu jest uwolnienie uwarunkowanej duszy od przywiązania do jej materialnych czynności, które są uważane za zwykłą stratę czasu. W poprzednim rozdziale w sposób analityczny został przestudiowany duch i Najwyższy Pan, czyli Dusza Najwyższa, a ten rozdział wyjaśnia zasady bhakti-yogi, czyli służby oddania – spełnianie czynności w wiecznym związku pomiędzy żywymi istotami a Osobą Boga.
Bhakti-yoga, służba oddania, jest podstawową zasadą wszelkich systemów filozofii; wszelkie filozofie, które nie stawiaj sobie za cel służby oddania dla Pana, są uważane za zwykłą spekulację umysłową. A bhakti-yoga bez filozoficznych podstaw jest mniej lub bardziej sentymentem. Są dwa rodzaje ludzi. Niektórzy uważają się za intelektualnie zaawansowanych i jedynie spekulują i medytują, inni natomiast są sentymentalistami i ich twierdzenia nie mają żadnych filozoficznych podstaw. Ani jedni; ani drudzy nie mogą jednak osiągnąć najwyższego celu życia – albo, jeśli im się to uda, zabierze im to wiele, wiele lat Dlatego literatura wedyjska informuje, że są trzy elementy, mianowicie: Najwyższy Pan; żywa istota i ich wieczny związek, a celem życia jest stosowanie się do zasad bhakti, czyli służby oddania, i ostatecznie wzniesienie się na planety Najwyższego Pana i wieczne służenie tam Panu w pełnym oddaniu i miłości.
Filozofia Sankhya jest analitycznym studium całej egzystencji. Wszystko należy rozumieć poprzez przebadanie natury i cech każdego obiektu. To nazywane jest zdobywaniem wiedzy. Ale nie należy przestawać na zdobywaniu wiedzy bez dążenia do celu życia, czyli podstawowej zasady zdobywania wiedzy – bhakti-yogi. Jeśli porzucimy bhakti-yogę i po prostu zajmiemy się analitycznymi studiami prawdziwej natury rzeczy, wówczas rezultat będzie praktycznie żaden. Bhagavatam mówi, że takie zaangażowanie podobne jest do młócenia pustych kłosów. Nie ma żadnego pożytku z młócenia kłosów, które nie zawierają już ziarna. Studiując w naukowy sposób materialną naturę, żywą istotę i Duszę Najwyższą, należy zrozumieć podstawowe zasady służby oddania dla Pana.
03.29.03 Znaczenie: W wersecie tym bardzo ważne jest słowo samsrtih: Śreyah-srti oznacza pomyślną ścieżkę postępu ku Najwyższej Osobie Boga, a samsrti oznacza bezustanną wędrówkę na ścieżce narodzin i śmierci, prowadzącą w najciemniejsze rejony materialnej egzystencji. Ludzie, którzy nie mają wiedzy o tym materialnym świecie, Bogu oraz swoim rzeczywistym i bliskim z Nim związku, w rzeczywistości zmierzają – pod pozorem postępu w materialnej cywilizacji – w najciemniejsze rejony materialnej egzystencji: To wejście w najciemniejsze rejony materialnej egzystencji oznacza narodzenie się pomiędzy gatunkami innymi niż gatunki ludzkie. Człowiek w ignorancji nie wie, że po zakończeniu tego życia będzie całkowicie w mocnym uścisku materialnej natury i że życie, które zostanie mu zaoferowane, może wcale nie być takie przyjemne. Następny rozdział tłumaczy, w jaki sposób żywe istoty dostają różnorodne ciała. Bezustanna zmiana ciał w chwili narodzin i śmierci jest zwana samsarą. Devahuti prosi swego sławnego syna, Kapilę Muniego, aby wyjaśnił tę bezustanną wędrówkę, gdyż w ten sposób uwarunkowane dusze będą mogły sobie uświadomić, że nie rozumiejąc ścieżki bhakti-yogi, służby oddania, podążają ścieżką degradacji.
03.29.04 Znaczenie: Bez względu na to, jak bardzo byśmy byli świadomi ścieżki dobrego losu i ścieżki zmierzającej w najciemniejsze rejony ignorancji, każdy zdaje sobie sprawę z wpływu wiecznego czasu, który pochłania wszelkie efekty naszych materialnych czynności. Ciało rodzi się w pewnym momencie i natychmiast działa na niego wpływ czasu. A od chwili narodzin ciała działa na niego również wpływ śmierci; starzenie się polega na wpływie czasu na ciało. Jeśli człowiek ma trzydzieści albo pięćdziesiąt laty to znaczy to, że wpływ czasu pochłonął już trzydzieści albo pięćdziesiąt lat jego życia.
Każdy jest świadomy ostatniego etapu życia, kiedy będzie musiał spotkać się z okrutną śmiercią, ale niektórzy biorą pod uwagę swój wiek i warunki, martwią się wpływem czasu i wskutek tego angażują się w pobożne czynności, tak aby w przyszłości uniknąć narodzenia się w nisko postawionej rodzinie albo w gatunkach zwierzęcych. Na ogół ludzie przywiązani są do przyjemności zmysłowych, i wskutek tego aspirują do życia na planetach niebiańskich. Dlatego podejmują jakąś charytatywną, czy inną pobożną działalność, ale w rzeczywistości, jak oznajmia Bhagavad-gita, od łańcucha narodzin i śmierci nie można uwolnić się nawet udając się na najwyższą planetę, Brahmalokę, jako że wpływ czasu obecny jest wszędzie w tym materialnym świecie. Czynnik czasu nie oddziaływuje jednakże w świecie duchowym.
03.29.05 Znaczenie: Wygląda na to, że Śrimati Devahuti,
chwalebna matka Pana Kapiladevy, ma wiele współczucia dla pożałowania godnego
stanu ogółu ludzi, którzy – nie znając celu życia – śpią w ciemnościach
złudzenia. W takiej sytuacji dla Vaisnavy, czyli bhakty Pana, właściwe jest
przekonanie, że powinien ich obudzić. Podobnie, Devahuti prosi swego sławnego
syna, aby rozświetlił życie uwarunkowanych dusz, i w ten sposób położył kres
ich żałosnemu, uwarunkowanemu życiu. Pan został opisany tutaj jako yoga-bhaskara, słońce systemu wszelkiej yogi. Devahuti już poprosiła swego
wspaniałego syna, aby opisał bhakti-yogę,
i Pan opisał tę yogę jako
ostateczny system yogi.
Bhakti-yoga jest niczym światłość słoneczna wyzwalająca uwarunkowane dusze, których ogólny stan został opisany tutaj. Nie mają one oczu, aby ujrzeć, w czym leży ich dobro. Nie wiedzą, że celem życia nie jest zwiększenie potrzeb materialnej egzystencji, jako że ciało nie będzie istniało dłużej niż kilka lat. Żywe istoty są wieczne i mają swoją wieczną potrzebę. Jeśli ktoś dba jedynie o potrzeby ciała, lekceważąc wieczne potrzeby życia, wówczas jest częścią cywilizacji, której postęp wiedzie żywą istotę w najciemniejsze regiony ignorancji. Śpiąc w tych ciemnościach, nie znajduje żadnego pokrzepienia, ale raczej stopniowo ulega zmęczeniu. Wynajduje wiele procesów, aby usunąć to zmęczenie, ale ponosi porażkę i wskutek tego jest skonfundowany. Jedynym sposobem usunięcia tego zmęczenia w walce o egzystencję jest ścieżka służby oddania, czyli ścieżka świadomości Krsny.
03.29.06 Znaczenie: Pan Kapila był zadowolony z prośby Swej chwalebnej matki, ponieważ nie myślała ona jedynie o swym osobistym zbawieniu, ale troszczyła się o wszystkie upadłe, uwarunkowane dusze. Pan zawsze jest pełen współczucia dla upadłych dusz tego materialnego świata, i pragnąc je wyzwolić, albo przychodzi osobiście, albo posyła Swoje zaufane sługi. Ponieważ zawsze żywi On współczucie dla uwarunkowanych dusz, to jest też zadowolony z tego, kiedy takie współczucie budzą w sobie niektórzy z Jego bhaktów. W Bhagavad-gicie Pan wyraźnie oznajmia, że bardzo drogie są Mu osoby, które starają się podnieć stan uwarunkowanych dusz poprzez nauczanie konkluzji Bhagavad-gity – mianowicie pełnego podporządkowania się Osobie Boga. Tak więc, kiedy Pan zobaczył, że Jego ukochana matka żywiła wielkie współczucie dla upadłych dusz, był bardzo z tego zadowolony, i również przepełnił się współczuciem dla niej.
03.29.07 Znaczenie: Czysta służba oddania w świadomości Krsny jest jedna, ponieważ w czystej służbie oddania bhakta nie wysuwa żadnych żądań w stosunku do Pana. Ale na ogół, ludzie podejmują służbę oddania, mając w tym jakiś cel. Jak oznajmiono w Bhagavad-gicie, osoby nieoczyszczone podejmują służbę oddania z czterech względów. Bhaktą Pana staje się osoba cierpiąca z powodu materialnych warunków, która pragnie, aby Pan uśmierzył jej cierpienia. Służbę oddania podejmują też inni, którzy ani nie cierpią niedoli, ani nie są w potrzebie, ale poszukują wiedzy, pragnąc zrozumieć Absolutną Prawdę, i takie osoby dociekaj natury Najwyższego Pana. Zostało to wspaniale opisane w Bhagavad-gicie (7.16). W rzeczywistości ścieżka służby oddania jest tylko jedna, ale ze względu na różny poziom bhaktów, zdaje się ona mieć wiele odmian, jak będzie to wspaniale wytłumaczone w następnych wersetach:
03.29.08 Znaczenie: W Śrimad-Bhagavatam, Pierwszym Canto, Drugim Rozdziale, zostało już powiedziane, że najwyższą, najbardziej chwalebną religią jest osiągnięcie bezprzyczynowej, niemotywowanej służby oddania. Jedyną motywacją w czystej służbie oddania powinno być zadowolenie Najwyższej Osoby Boga. Taka motywacja w rzeczywistości wcale nie jest motywacją; jest to czysty stan żywej istoty. Kiedy podejmujemy służbę oddania w stanie uwarunkowanym, powinniśmy w pełnym podporządkowaniu przestrzegać instrukcji bona fide mistrza duchowego. Mistrz duchowy jest przejawioną reprezentacją Najwyższego Pana, gdyż poprzez sukcesję uczniów otrzymuje on i prezentuje instrukcje Pana w postaci niezmienionej. Bhagavad-gita oznajmia, że jej nauki powinny być przekazywane w sukcesji uczniów, w przeciwnym razie ulegają zniekształceniu. Działanie pod kierunkiem bona fide mistrza duchowego z motywacją zadowolenia Najwyższej Osoby Boga jest czystą służbą oddania. Ale jeśli ktoś powodowany jest pragnieniem osobistego zadowalania zmysłów, jego służba oddania manifestuje się w odmienny sposób. Taki człowiek może być gwałtowny, dumny, zazdrosny i gniewny, i jego interesy są odmienne od interesu Pana.
Ten, kto zbliża się do Pana, aby pełnić służbę oddania, ale jest dumny ze swojej osobowości, jest zazdrosny o innych i mściwy, jest pod wpływem guny gniewu. Uważa się za najlepszego bhaktę. Służba oddania pełniona w ten sposób nie jest czystą; jest ona zanieczyszczona i jest najniższego typu; tamasah. Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura radzi, aby unikać Vaisnavy, który nie ma dobrego charakteru. Vaisnavą jest ten, kto przyjął Najwyższą Osobę Boga za ostateczny cel życia, ale jeśli ktoś nie jest czysty i nadal kieruje się różnymi motywacjami, wówczas nie jest Vaisnavą najwyższej klasy ani nie ma dobrego charakteru. Można ofiarować szacunek takiemu Vaisnavie, jako że przyjął on Najwyższego Pana za ostateczny cel życia, ale należy unikać towarzystwa Vaisnavy, który jest w gunie ignorancji.
03.29.09 Znaczenie: Należy właściwie zrozumieć słowo "separatysta". Sanskryckie słowy użyte w związku z tym to – bhinna-drk i prthag-bhavah. Separatysta to ten, który widzi swój interes jako oddzielny od interesu Najwyższego Pana. Bhaktowie zanieczyszczeni, czyli bhaktowie w sile pasji i ignorancji, myślą, że interesem Najwyższego Pana jest spełnianie poleceń bhakty; takim bhaktom chodzi o to, aby uzyskać od Pana jak najwięcej dla zadowalania własnych zmysłów. Na tym polega ich separatystyczna mentalność. Czyste oddanie zostało wyjaśnione w rozdziale poprzednim: musi tam występować połączenie umysłu bhakty z umysłem Najwyższego Pana. Bhakta nie powinien mieć żadnych pragnień, ale powinien spełniać pragnienia Najwyższego. Na tym polega jedność. Jeśli interes albo wola bhakty jest różna od interesu Najwyższego Pana, to wówczas jego mentalność jest separatystyczna. Kiedy tzw. bhakta pragnie uciech materialnych, nie zważając na interes Najwyższego Pana, albo pragnie uzyskać sławę czy bogactwo poprzez wykorzystanie miłosierdzia czy łaski Najwyższego Pana, wówczas jest on w gunie pasji.
Jednakże Mayavadi interpretują to słowo "separatysta" w odmienny sposób. Mówią oni, że wielbiąc Pana należy sądzić, że jest się jednym z Najwyższym Panem. Jest to inna zniekształcona forma oddania w siłach materialnej natury. Koncepcja, że żywa istota jest jednym z Najwyższym, jest w gunie ignorancji. W rzeczywistości jedność polega na jedności interesu. Jedynym interesem czystego bhakty jest działanie z ramienia Najwyższego Pana. Kiedy ktoś jest zanieczyszczony nawet śladem pragnień materialnych, jego oddanie jest zmieszane z trzema siłami materialnej natury.
03.29.10 Znaczenie: Bramini, ksatriyowie; vaiśyowie i śudrowie, razem z brahmacarinami, grhasthami, vanaprasthami i sannyasinami, są członkami ośmiu podziałów varn i aśramów, i wszyscy mają odpowiednie obowiązki, które powinni spełniać dla satysfakcji Najwyższej Osoby Boga. Takie czynności; których rezultat jest ofiarowywany Najwyższemu Panu, są zwane karmarpanam, czyli obowiązkami pełnionymi dla zadowolenia Pana. Jeśli istnieje tam jakakolwiek niewłaściwość albo błąd, są one odpuszczane poprzez ten proces ofiary. Ale jeśli ten proces ofiary jest raczej w gunie dobroci, niż w czystym oddaniu, wówczas interes jest odmienny. Cztery aśramy i cztery varny działają dla osiągnięcia jakiejś korzyści odpowiadającej ich osobistym interesom. Dlatego takie czynności są w gunie dobroci; nie można uznać ich za czyste oddanie. Rupa Gosvami opisuje, że czyste oddanie jest wolne od wszelkich materialnych pragnień. Anyabhilasita-śunyam. W takiej służbie nie może być mowy o osobistych czy materialnych interesach. Czynności w służbie oddania powinny być transcendentalne do czynności karmicznych czy empirycznej, filozoficznej spekulacji. Czysta służba oddania jest transcendentalna do wszelkich cech materialnych.
Służbę oddania w gunie ignorancji, pasji i dobroci można podzielić na osiemdziesiąt jeden kategorii. Są różne czynności oddania, takie jak słuchanie, intonowanie, pamiętanie; wielbienie, ofiarowywanie modlitw, pełnienie służby i podporządkowanie wszystkiego, i każda z nich może zostać podzielona na trzy kategorie jakościowe. Jest słuchanie w gunie pasji, w gunie ignorancji i w gunie dobroci. Podobnie, jest intonowanie w gunie ignorancji, pasji i dobroci itd. Trzy pomnożone przez dziewięć równa się dwadzieścia siedem, a ponownie pomnożone przez trzy daje osiemdziesiąt jeden. Aby osiągnąć standard czystej służby oddania, należy wznieść się ponad wszelkie takie zanieczyszczone, materialistyczne oddanie, jak wyjaśniono to w następnych wersetach.
03.29.11-12 Znaczenie: Podstawową zasadą tej nieskażonej, czystej służby oddania jest miłość do Boga. Mad-guna-śruti-matrena oznacza "tuż po usłyszeniu o transcendentalnych cechach Najwyższej Osoby Boga."' Cechy te są zwane nirguna. Najwyższy Pan jest wolny od zanieczyszczenia siłami materialnej natury; dlatego jest On atrakcyjny dla czystego bhakty. Aby osiągnąć taką atrakcję do Pana, niekonieczne jest praktykowanie medytacji; czysty bhakta już znajduje się w transcendentalnym stanie, a wzajemna sympatia pomiędzy nim a Najwyższą Osobą Boga jest naturalna i jest porównywana do wód Gangesu płynących w kierunku oceanu. Nic nie jest w stanie powstrzymać biegu wód Gangesu; podobnie, żadne warunki materialne nie są też w stanie przeszkodzić atrakcji bhakty dla transcendentalnego imienia, formy i rozrywek Najwyższego Boga. W związku z tym bardzo ważne jest słowo avicchinna, "nieprzerwanie". Żadne materialne warunki nie są w stanie powstrzymać strumienia służby oddania czystego bhakty.
Słowo ahaituki oznacza: "bez przyczyn". Czysty bhakta nie pełni miłosnej służby dla Osoby Boga z jakiegoś powodu czy dla jakiejkolwiek korzyści, materialnej czy duchowej. Taki jest pierwszy symptom czystego oddania Anyabhilasita-śunyam: pełniąc służbę oddania, nie ma on żadnego pragnienia do spełnienia. Taka służba oddania jest przeznaczona dla Purusottamy, Najwyższej Osoby, i dla nikogo innego. Czasami pseudowielbiciele okazują oddanie różnym półbogom, uważając formy półbogów za tożsame z formą Najwyższej Osoby Boga. Jednakże werset ten szczególnie wzmiankuje o tym, że bhakti, służba oddania, jest przeznaczona jedynie dla Najwyższej Osoby Boga, Narayana, Visnu, czyli Krsny, i dla nikogo innego.
Avyavahita oznacza "bez przerwy". Czysty bhakta musi pełnić służbę oddania dla Pana dwadzieścia cztery godziny na dobę, bez przerwy. Jego życie jest tak ułożone, że w każdej minucie i w każdej sekundzie pełni jakąś służbę oddania dla Najwyższej Osoby Boga. Inne znaczenie słowa avyavahita jest takie, że interes bhakty i interes Najwyższego Pana są na równym poziomie. Czysty bhakta nie ma żadnej motywacji, ale jego jedynym pragnieniem jest spełnienie transcendentalnego pragnienia Najwyższego Pana. Taka spontaniczna służba dla Najwyższego Pana jest transcendentalna i nigdy nie jest zanieczyszczona siłami materialnej natury. Takie są symptomy czystej służby oddania, która jest wolna od wszelkiego zanieczyszczenia natury materialnej.
03.29.13 Znaczenie: Pan Caitanya uczy nas, w jaki sposób pełnić czystą służbę oddania, będąc powodowanym jedynie spontaniczną miłością do Najwyższej Osoby Boga. W Swojej Śiksastaka modli się do Pana: "O Panie, nie pragnę od Ciebie żadnego bogactwa, nie pragnę pięknej żony ani wielu zwolenników. Moim jedynym pragnieniem jest, abym narodziny po narodzinach mógł pozostać czystym bhaktą u Twoich lotosowych stóp." Jest pewne podobieństwo pomiędzy modlitwami Pana Caitanyi a oznajmieniami Śrimad-Bhagavatam. Pan Caitanya modli się: "narodziny po narodzinach", wskazując, że bhakta nie pragnie nawet uwolnić się od narodzin i śmierci. Yogini i filozofowie-empirycy pragną wyzwolić się od procesu narodzin i śmierci, ale bhakta jest usatysfakcjonowany w tym materialnym świecie, jeśli tylko może pełnić służbę oddania. Werset ten wyraźnie mówi, że czysty bhakta nie pragnie ekatva, jedności z Najwyższym Panem, co jest dążeniem impersonalistów, spekulantów umysłowych i osób medytujących. Czysty bhakta nigdy nie pragnie stać się jednym z Najwyższym Panem. Czasami może przyjąć promocję na Planety Vaikuntha, aby tam służyć Panu, ale nigdy nie przyjmie wtopienia się w blask Brahmana, gdyż jest to dla niego gorsze od piekła. To ekatva, czyli połączenie się z blaskiem Najwyższego Pana, jest zwane kaivalyą, ale bhakta uważa szczęście czerpane z kaivalyi za piekło. Bhakta znajduje tak wielkie upodobanie w służeniu Najwyższemu Panu, że pięć rodzajów wyzwolenia nie ma dla niego znaczenia. Jeśli ktoś jest zaangażowany w czystą, transcendentalną służbę dla Pana, to oznacza to, że już osiągnął pięć rodzajów wyzwolenia.
Kiedy bhakta wznosi się do świata duchowego, Vaikunthy, otrzymuje tam cztery rodzaje udogodnień. Jednym z nich jest salokya, czyli mieszkanie na tej samej planecie co Najwyższa Osoba. Najwyższa Osoba, w Swoich różnych plenarnych ekspansjach, zamieszkuje niezliczone planety Vaikuntha, z których główną jest Krsnaloka. Tak jak w tym materialnym wszechświecie główną planetą jest słońce, tak główną planetą w świecie duchowym jest Krsnaloka. Z Krsnaloki rozchodzi się światłość cielesna Pana Krsny, która przenika nie tylko świat duchowy, ale również materialny. Jednakże światłość ta w świecie materialnym jest przykryta materią. W świecie duchowym znajdują się niezliczone planety Vaikuntha, i na każdej z nich Pan jest Bóstwem przewodnim. Bhakta może otrzymać promocję na jedną z takich planet Vaikuntha, aby tam żyć z Najwyższą Osobą Boga.
W wyzwoleniu sarsti bogactwa bhakty równają się bogactwom Najwyższego Pana. Samipya oznacza, że bhakta staje się osobistym towarzyszem Najwyższego Pana. W wyzwoleniu sarupya cechy cielesne bhakty dokładnie przypominają cechy Najwyższej Osoby, poza dwoma czy trzema cechami charakterystycznymi jedynie dla transcendentalnego ciała Pana. Na przykład Pana od innych bhaktów wyróżnia Śrivatsa, czyli pasemko włosów na Jego piersi.
Czysty bhakta nie przyjmuje żadnego z tych pięciu rodzajów duchowej egzystencji, nawet jeśli są mu oferowane, a już z pewnością nie pragnie korzyści materialnych, które są zupełnie bez znaczenia w porównaniu z korzyścią duchową. Kiedy takie materialne dobrodziejstwa były oferowane Prahladzie Maharajowi, powiedział on: "Widziałem, że mój ojciec otrzymał wszelkie rodzaje materialnych łask, tak że nawet półbogowie obawiali się jego przepychu, ale mimo to Ty w przeciągu sekundy odebrałeś mu życie i wszelką jego materialną pomyślność." W przypadku bhakty nie wchodzą w grę pragnienia jakiejkolwiek materialnej czy duchowej pomyślności. Jego jedynym pragnieniem jest służenie Panu. To jest najwyższe szczęście.
03.29.14 Znaczenie: Śripada Śankaracaya, który jest uważany za czołowego przywódcę filozofów szkoły impersonalistycznej, przyznał na początku swego komentarza do Bhagavad-gity, że Narayana, Najwyższa Osoba Boga, jest poza tym materialnym stworzeniem; z wyjątkiem Jego, wszystko jest wewnątrz tej materialnej manifestacji. Literatura wedyjska również stwierdza, że przed stworzeniem był jedynie Narayana, nie było ani Pana Brahmy, ani Pana Śivy. Jedynie Narayana, czyli Najwyższa Osoba Boga, Visnu, czyli Krsna, jest zawsze na transcendentalnej pozycji, poza wpływem materialnego stworzenia.
Na pozycję Najwyższej Osoby Boga nie mogą wpłynąć materialne cechy dobroci, pasji czy ignorancji; dlatego jest On zwany nirguna (wolny od śladu materialnych cech). Ten sam fakt potwierdza tutaj Pan Kapila: osoba pełniąca czystą służbę oddania jest usytuowana transcendentalnie, podobnie jak Pan. Tak jak na Pana nie mają wpływu siły materialnej natury, tak samo jest w przypadku Jego czystych bhaktów. Osoba, na którą nie mają wpływu trzy siły materialnej natury, jest zwana duszą wyzwoloną, czyli duszą brahma-bhuta. Brahma-bhutah prasannatma jest stanem wyzwolenia. Aham brahmasmi: "Nie jestem tym ciałem." Odnosi się to jedynie do osoby, która bezustannie pełni służbę oddania dla Krsny, i w ten sposób znajduje się na planie transcendentalnym. Osoba taka jest ponad oddziaływaniem trzech sił materialnej natury.
Koncepcja impersonalistów, że można wielbić jakąkolwiek wyobrażoną formę Pana czy Brahmana, i w końcu wtopić się w blask Brahmana, jest błędna. Oczywiście, wtopienie się w cielesny blask (Brahmana) Najwyższego Pana jest również wyzwoleniem, jak wyjaśniono to w poprzednim wersecie. Ekatva jest również wyzwoleniem, ale tego rodzaju wyzwolenia nigdy nie przyjmują bhaktowie, jako że jedność jakościową można osiągnąć natychmiast, skoro tylko jest się usytuowanym w służbie oddania. Bhakta osiągnął już tę jakościową równość, która jest rezultatem bezosobowego wyzwolenia; nie mysi ubiegać się o nią oddzielnie. Werset ten wyraźnie oznajmia, że po prostu przez pełnienie czystej służby oddania można stać się jakościowo tak dobrym, jak Sam Pan.
03.29.15 Znaczenie: Przypisane obowiązki należy spełniać odpowiednio do swojej społecznej pozycji bramina, ksatriyi, vaiśyi albo śudry. Przypisane obowiązki tych: czterech grup społeczeństwa ludzkiego zostały beż opisane w Bhagavad-gicie. Bramini powinni kontrolować zmysły i stać się prostymi, czystymi i uczonymi bhaktami. Ksatriyów cechuje duch władania, są odważni na polu walki i skłonu do dobroczynności. Vaiśyowie, czyli klasa kupiecka, handlują różnymi artykułami, chronią krowy i rozwijają produkcję rolniczą. Śudrowie, czyli robotnicy, służą wyższym klasom, ponieważ sami nie są zbyt inteligentni.
Jak stwierdza Bhagavad-gita, sva-karmana tam abhyarcya: Najwyższemu Panu można służyć z każdej pozycji, poprzez spełnianie swojego przypisanego obowiązku. Nie jest tak, że jedynie bramini mogą służyć Najwyższemu Panu, a śudrowie nie. Każdy może służyć Najwyższemu Panu poprzez wykonywanie swoich przypisanych obowiązków pod kierunkiem mistrza duchowego, czyli reprezentanta Najwyższej Osoby Boga. Nikt nie powinien myśleć, że jego obowiązki są niższe. Bramin może służyć Panu poprzez wykorzystanie swojej inteligencji; ksatriya może służyć Najwyższemu Panu poprzez swoje zdolności militarne, tak jak Arjuna służył Krsnie. Arjuna był wojownikiem; nie miał czasu, aby studiować Vedantę czy inne wysoko intelektualne księgi. Dziewczęta Vrajadhamy narodziły się w społeczności vaiśyów, i ich zajęciem była hodowla krów oraz produkcja rolnicza. Przybrany ojciec Krsny, Nanda Maharaja, i jego towarzysze byli vaiśyami. Mimo iż wcale nie byli wykształceni, mogli służyć Krsnie, kochając Go i ofiarowując Mu wszystko. Podobnie, jest też wiele przykładów, w których Krsnie służyli candala, czyli osoby z grupy niższej niż śudra. Również mędrzec Vidura był uważany za śudrę, jako że jego matka była śudrą. Nie ma tutaj rozróżnienia, ponieważ Pan oznajmia w Bhagavad-gicie, że każdy kto angażuje się w służbę oddania, bez wątpienia wznosi się do pozycji transcendentalnej. Wszystkie obowiązki są chwalebne, jeśli są spełniane w służbie oddania dla Pana, bez pragnienia korzyści. Taka służba miłości nie powinna mieć żadnej przyczyny i przeszkód i powinna być pełniona spontanicznie. Krsna jest bardzo miły i należy Mu służyć odpowiednio do swoich możliwości. To jest czysta służba oddania.
Innym ważnym wyrażeniem w tym wersecie jest natihimsrena ("z minimum przemocy czy poświęcenia życia"). Nawet jeśli bhakta musi zastosować przemoc, powinien to zrobić w granicach konieczności. Czasami ludzie pytaj nas: "Mówicie nam, aby nie jeść mięsa, ale wy sami żywicie się warzywami. Czy tego nie uważacie za przemoc?" Odpowiedź jest taka, że jedzenie warzyw jest przemocą, i wegetarianie stosują przemoc wobec innych żywych istot, ponieważ warzywa również żyją. Dla celów spożywczych abhaktowie zabijają krowy, kozy i tak wiele innych zwierząt, a bhakta, który jest wegetarianinem, również zabija. Ale tutaj najwyraźniej zostało powiedziane, że każda istota utrzymuje się przy życiu poprzez zabijanie innych istot; takie jest prawo natury. Jivo jivasya jivanam: jedna żywa istota jest podstawą życia dla drugiej żywej istoty. Ale istota ludzka nie powinna stasować przemocy, kiedy nie jest to absolutnie konieczne.
Człowiek nie powinien spożywać niczego, co nie zostało ofiarowane Najwyższej Osobie Boga. Yajna-śistaśinah santah: poprzez spożywanie pokarmu, który został ofiarowany Yajni, Najwyższej Osobie Boga, można uwolnić się od wszelkich grzesznych reakcji. Dlatego bhakta spożywa tylko prasada, czyli jedzenie ofiarowane Najwyższemu Panu, a Krsna mówi, że jeżeli bhakta z oddaniem ofiarowuje Mu pokarm składający się z produktów należących do królestwa roślin, On przyjmuje to. Bhakta powinien ofiarowywać Krsnie potrawy sporządzone z warzyw. Gdyby Najwyższy Pan pragnął pożywienia przygotowanego z produktów zwierzęcych, bhakta mógłby Mu je ofiarować, ale Pan nie poleca tego.
Musimy popełniać gwałt; takie jest prawo natury. Nie powinniśmy jednakże stosować przemocy, gdy jest to zbyteczne, ale jedynie w takim stopniu, jak poleca Pan. Arjuna podjął sztukę zabijania, i chociaż zabijanie jest oczywiście gwałtem, zabijał wroga jedynie z polecenia Krsny. W ten sam sposób, jeśli popełniamy gwałt, kiedy jest to konieczne, z polecenia Pana, jest to zwane natihimsa. Nie możemy unikać przemocy, gdyż w tym uwarunkowanym życiu przemoc jest niezbędna, jednak powinniśmy stosować ją tylko w takimi stopniu, w jakim jest to konieczne, czy jak to polecił Najwyższa Osoba Boga.
03.29.16 Znaczenie: Jednym z obowiązków bhakty jest kult świątynny. Szczególnie poleca się go neofitom, ale bhaktowie zaawansowani także nie powinni z niego rezygnować. Istnieje różnica w sposobie, w jaki neofita i bhakta zaawansowany oceniają obecność Pana w świątyni. Neofita uważa arca-vigraha (posąg Pana) za różną od oryginalnej Osoby Boga; uważa ją za reprezentację Najwyższego Pana w formie Bóstwa. Ale bhakta zaawansowany przyjmuje Bóstwo w świątyni za Najwyższą Osoby Boga. Nie widzi on żadnej różnicy pomiędzy oryginalną formą Pana a posągiem, czyli formą arca Pana w świątyni. Taka jest wizja bhakty, którego służba oddania jest na najwyższym etapie bhava, czyli miłości Boga, podczas gdy kult świątynny neofity jest jedynie sprawą rutynowego obowiązku.
Wielbienie Bóstwa w świątyni jest jednym z obowiązków bhaktów. Regularnie odwiedza on wspaniale przybrane Bóstwo i z czcią i szacunkiem dotyka lotosowych stóp Pana oraz składa w ofierze różne przedmioty, takie jak owoce i kwiaty, a także modlitwy. Jednocześnie, aby uczynić postęp w służbie oddania, bhakta powinien również widzieć wszystkie inne żywe istoty jako iskry duchowe, będące integralnymi cząstkami Najwyższego Pana. Bhakta powinien ofiarowywać szacunek każdej żywej istocie, która ma związek z Panem. Ponieważ każda żywa istota oryginalnie ma związek z Panem jako Jego integralna cząstka, bhakta powinien spróbować widzieć wszystkie żywe istoty na tym samym poziomie duchowej egzystencji. Jak oznajmia Bhagavad-gita, pandita, czyli osoba uczona, widzi jednakowo, bardzo uczonego bramina, śudrę, świnię, psa i krowę. Nie widzi ona ciała, które jest jedynie zewnętrznym okryciem. Nie widzi ona okrycia bramina czy krowy albo świni. Widzi ona duchową iskrę, integralną cząstkę Najwyższego Pana. Jeśli bhakta nie traktuje każdej żywej istoty jako integralnej cząstki Najwyższego Pana, jest on uważany za prakrta-bhaktę, czyli bhaktę materialistycznego. Nie jest on w pełni usytuowany na platformie duchowej; znajduje się raczej na najniższym etapie oddania. Taki bhakta jednakże okazuje wszelki szacunek Bóstwu.
Chociaż bhakta widzi wszystkie żywe istoty na jednakowym poziomie egzystencji duchowej, nie obcuje on z każdym. Tygrys może być integralną cząstką Najwyższego Pana, nie znaczy to jednak że ze względu na jego duchowy związek z Najwyższym Panem mamy go obejmować. Musimy obcować jedynie z osobami, które rozwinęły świadomość Krsny.
Powinniśmy przyjaźnić się i ofiarowywać szczególny szacunek osobom, które są zaawansowane w świadomości Krsny. Inne żywe istoty są niewątpliwie integralnymi cząstkami Najwyższego Pana, ale ponieważ świadomość ich jest nadal przykryta i nie rozwinęły one świadomości Krsny, powinniśmy zrezygnować z ich towarzystwa. Viśvanatha Cakravarti Thakura powiedział, że nawet jeśli ktoś już jest Vaisnavą, ale nie jest osobą dobrego charakteru, powinniśmy unikać jego towarzystwa; chociaż możemy ofiarowywać mu szacunek jako Vaisnavie. Vaisnavą jest każdy, kto przyjmuje Visnu za Najwyższą Osobę Boga, ale Vaisnava powinien rozwinąć wszelkie dobre cechy półbogów.
Według Śridhary Svamiego, dokładne znaczenie słowa sattvena jest takie samo jak znaczenie słowa dhairyena, czyli cierpliwość. Służbę oddania należy pełnić z wielką cierpliwością. Nie należy porzucać służby oddania tylko dlatego, ponieważ raz czy dwa razy nam się nie po wiodło. Należy ją kontynuować. Śri Rupa Gosvami również stwierdza, że należy być bardzo entuzjastycznym i pełnić służbę oddania cierpliwie i z ufnością. Cierpliwość jest konieczna dla rozwinięcia ufności, że "Krsna z pewnością mnie przyjmie, ponieważ pełnię służbę oddania dla Niego." Aby odnieść pewny sukces, należy jedynie pełnić służbę zgodnie z zasadami.
03.29.17 Znaczenie: W Trzynastym Rozdziale Bhagavad-gity jest wyraźnie powiedziane,
że należy pełnić służbę oddania i czynić postęp na ścieżce wiedzy duchowej
poprzez przyjęcie acaryi. Acaryopasanam: należy
wielbić acaryę, mistrza duchowego,
który zna prawdziwą postać rzeczy. Mistrz duchowy musi być w sukcesji uczniów
pochodzącej od Krsny. Poprzednikami mistrza duchowego są: jego mistrz duchowy,
jego dziadek mistrz duchowy, jego pradziadek mistrz duchowy itd., którzy tworzą
sukcesję acaryów.
Werset ten poleca, aby wszystkim acaryom okazywać największy szacunek. Powiedziane jest, gurusu nara-matih. Gurusu oznacza "acaryom," a nara-matih oznacza "uważać za zwykłego człowieka." Uważanie, że Vaisnava, bhakta, należy do określonej kasty czy społeczności, uważanie acaryi za zwykłego człowieka czy przyjmowanie Bóstwa w świątyni za wykonane z kamienia, drewna czy metalu, jest potępione. Niyamena: acaryom należy ofiarowywać największy szacunek zgodnie ze standardowymi zasadami. Bhakta również powinien być pełen współczucia dla ubogich. Nie odnosi się to jednakże do osób zubożałych materialnie. Odpowiednio do kryterium służby oddania, człowiek jest ubogi wówczas, kiedy nie jest świadomy Krsny. Ktoś może być bardzo bogaty materialnie, ale jeśli nie jest świadomy Krsny, jest uważany za biedaka. Z drugiej strony, wielu acaryów; takich jak Rupa Gosvami i Sanatana Gosvami, zwykło nocować pod drzewami. Na pozór mogłoby się wydawać, iż byli dotknięci ubóstwem, ale ich pisma wskazują na to, że ich życie duchowe było najbardziej bogate.
Bhakta okazuje współczucie tym ubogim duszom, które nie
posiadaj wiedzy duchowej. Robi to przez oświecanie ich w celu wzniesienia ich
do świadomości Krsny. Jest to jednym z obowiązków bhakty. Bhakta powinien
również przyjaźnić się z osobami, które są na równym z nim poziomie, albo które
cechuje to samo zrozumienie. Nie ma sensu, aby bhakta zawierał przyjaźni ze
zwykłymi osobami. Powinien on przyjaźnić się z innymi bhaktami, tak aby poprzez
wzajemne dyskusje mogli pomagać sobie nawzajem w czynieniu postępu na ścieżce
duchowego zrozumienia. To jest nazywane ista-gosthi.
W Bhagavad-gicie znajduje się pewne odniesienie do bodhayantah parasparam, czyli "dyskutowania pomiędzy sobą". Na ogół czyści bhaktowie spędzaj swój wartościowy czas na intonowaniu i dyskutowaniu pomiędzy sobą o różnych czynnościach Pana Krsny i Pana Caitanyi. Są niezliczone książki, takie jak Purany, Mahabharata, Bhagavatam, Bhagavad-gita i Upanisady, które zawierają niezliczone tematy do dyskusji pomiędzy bhaktami. Dyskusje te mogą odbywać się pomiędzy dwoma bhaktami czy też większą ich grupą. Przyjaźni powinny wiązać się osoby o wspólnych interesach i zrozumieniu. Mówi się, że takie osoby są sva-jati, "z tej samej kasty." Bhakta powinien unikat osób, które nie posiadają niewzruszonego charakteru według standardowego rozumienia. Nawet jeśli osoby takie mogą być Vaisnavami, czyli wielbicielami Krsny, to jeśli charakter ich nie reprezentuje właściwie zachowania parampara, należy unikać ich towarzystwa. Należy wytrwale kontrolować zmysły i umysł i ściśle przestrzegać zasad, a przyjaźń zawierać z osobami będącymi na tym samym poziomie.
03.29.18 Znaczenie: Aby czynić postęp w duchowym rozumieniu, należy przyswajać sobie wiedzę duchową z autentycznych źródeł. Rzeczywistość życia duchowego można zrozumieć poprzez ścisłe przestrzeganie zasad i kontrolowanie zmysłów. Aby być osobą opanowaną, należy być łagodnym i prawdomównym, powstrzymywać się od kradzieży, życia seksualnego i posiadać jedynie tyle, ile jest absolutnie konieczne do utrzymania duszy w ciele. Nie należy jeść więcej niż jest to konieczne, nie należy gromadzić więcej rzeczy niż potrzeba, nie powinno się wdawać w niepotrzebne rozmowy ze zwykłymi ludźmi i nie należy przestrzegać zasad i przepisów bez żadnego celu. Osoba przestrzegająca zasad powinna mieć na celu uczynienie rzeczywistego postępu.
Bhagavad-gita wymienia osiemnaście kwalifikacji, pomiędzy którymi jest prostota. Należy być wolnym od dumy; nie należy żądać zbędnego szacunku od innych i nie powinno się być gwałtownym. Amanitvam adambhitvam ahimsa. Należy być bardzo tolerancyjnym i prostym, należy przyjąć mistrza duchowego i kontrolować zmysły. Cechy te zostały wymienione tutaj, a także w Bhagavad-gicie. Z autentycznych źródeł powinniśmy zdobywać wiedzę o tym, w jaki sposób czynić postęp w życiu duchowym; takie instrukcje należy przyjmować od acaryi i należy je stosować w życiu.
Werset ten szczególnie wspomina o nama-sankirtanac ca: należy intonować święte imię Pana – Hare Krsna, Hare Krsna, Krsna Krsna, Hare Hare / Hare Rama, Hare Rama, Rama Rama, Hare Hare – czy to indywidualnie, czy z innymi. Na to intonowanie świętych imion Pana Pan Caitanya kładł szczególny nacisk, jako na podstawową zasadę postępu duchowego. Innym użytym tutaj słowem jest arjavena, które oznacza "bez dyplomacji". W swoich planach bhakta nie powinien być samointeresowny. Oczywiście; nauczając bhakta czasami musi robić plany, aby wypełnić misję Pana pod właściwym przewodnictwem, ale bhakta nie powinien być przebiegły co do interesu własnego, i po winien unikać towarzystwa osób, które nie czynią postępu w życiu duchowym. Innym użytym tu słowem jest arya. Aryanami są osoby, które czynią postęp w wiedzy o świadomości Krsny, jak również rozwijają materialną pomyślność. Różnica pomiędzy Aryanami i nie-Aryanami, czyli surami i asurami, jest widoczna w ich poziomie postępu duchowego. Zakazane jest obcowanie z osobami, które nie są zaawansowane duchowo. Pan Caitanya poradził, asat-sanga-tyaga: należy unikać osób, które są przywiązane do tymczasowości. Asat to ten, który jest zbyt przywiązany materialnie, który nie jest bhaktą Pana i ma zbyt duży pociąg do kobiet czy materialnych przyjemności. Według filozofii Vaisnava, taka osoba jest persona non grata.
Bhakta nie powinien być dumny ze swoich posiadłości. Bhaktę cechuje łagodność i pokora. Mimo iż jest zaawansowany duchowo, zawsze pozostaje łagodny i pokorny, tak jak osobistym przykładem nauczał nas tego Kaviraja Gosvami i wszyscy inni Vaisnavowie. Caitanya Mahaprabhu nauczał, że należy być pokorniejszym od trawy na ulicy i bardziej tolerancyjnym od drzewa. Nie należy być dumnym czy fałszywie próżnym. W ten sposób z pewnością uczynimy postęp w życiu duchowym.
03.29.19 Znaczenie: Na początku Swojej instrukcji Pan wyjaśnił Swojej matce, że można zostać urzeczonym po prostu usłyszawszy o imieniu, cechach, formie itd. Najwyższej Osoby Boga: mad-guna-śruti-matrena. Wszelkie transcendentalne cechy osiąga się dzięki przestrzeganiu zasad, tak jak jest to polecane w różnych pismach świętych. Poprzez związki materialne rozwinęliśmy pewne niepożądane cechy, ale poprzez przestrzeganie powyższego procesu możemy uwolnić się od tego zanieczyszczenia Aby rozwinąć cechy transcendentalne, należy uwolnić się od tych nieczystych cech, tak jak wyjaśnia to werset poprzedni.
03.29.20 Znaczenie: Tak jak wietrzyk niosący przyjemną woń z kwiatowego ogrodu natychmiast dociera do organu węchu, tak świadomość nasycona oddaniem może natychmiast pochwycić transcendentalną egzystencję Najwyższej Osoby Boga, który – w Swoim aspekcie Paramatmy – obecny jest wszędzie, nawet w sercu każdej żywej istoty. Bhagavad-gita oznajmia, że Najwyższa Osoba Boga jest ksetra-jna, obecny w tym ciele, ale jednoczenie jest On obecny w każdym innym ciele. Ponieważ dusza indywidualna jest obecna jedynie w określonym ciele, jest ona zaniepokojona, kiedy jakaś inna indywidualna dusza z nią nie współpracuje. Dusza Najwyższa jednakże jest jednakowo obecny wszędzie. Dusze indywidualne mogą się nie zgadzać ze sobą, ale Dusza Najwyższa, będąc obecnym w każdym ciele, jest zwany niezmiennym, czyli avikari. Obecność Duszy Najwyższej może zrozumieć ta dusza indywidualna, która jest w pełni nasycona świadomością Krsny. Bhagavad-gita stwierdza, że (bhaktya mam abhijanati) Najwyższą Osobę Boga, czy to w Jego aspekcie Duszy Najwyższej, czy jako Najwyższą Osobę, może zrozumieć osoba, która pełni służbę oddania w pełnej świadomości Krsny.
03.29.21 Znaczenie: W oczyszczonej świadomości, czyli świadomości Krsny, można wszędzie dostrzec obecność Krsny. Jeśli zatem ktoś angażuje się w kult Bóstwa w świątyni, a nie zwraca uwagi na inne żywe istoty, wówczas znajduje się na najniższym etapie służby oddania. Ten, kto wielbi Bóstwo w świątyni, a nie okazuje szacunku innym, jest bhaktą na platformie materialnej, na najniższym etapie służby oddania. Bhakta powinien próbować zrozumieć wszystko w związku z Krsną i usiłować służyć wszystkiemu w tym duchu. Służyć wszystkiemu oznacza zaangażować wszystko w służbę dla Krsny. Jeśli jakaś osoba jest niewinna i nie zna swojego związku z Krsną, zaawansowany bhakta powinien zaangażować ją w służbę dla Krsny. Osoba zaawansowana w świadomości Krsny może zaangażować w służbę dla Krsny wszystko, nie tylko żywe istoty.
03.29.22 Znaczenie: Zostało tutaj wyraźnie powiedziane, że Najwyższa Osoba Boga – w Swojej pełnej ekspansji Duszy Najwyższej – obecny jest we wszystkich żywych istotach. Żywe istoty mają 8 400 000 rozmaitych rodzajów ciał, i Najwyższa Osoba Boga zamieszkuje wszystkie te ciała zarówno jako dusza indywidualna, jak i Dusza Najwyższa. Ponieważ dusza indywidualna jest integralną cząstką Najwyższego Pana, w tym sensie Pan obecny jest w każdym ciele, a jako Dusza Najwyższa, Pan przebywa tam również jako świadek. W obu przypadkach obecność Boga w każdej żywej istocie jest istotna. Dlatego osoby, które oświadczają, że należą do jakiejś religijnej sekty, ale które nie czują obecności Najwyższej Osoby Boga, w każdej żywej istocie i wszędzie, są w gunie ignorancji.
Jeśli ktoś po prostu przywiązuje się do rytuałów w świątyni, w kościele czy cerkwi, ale nie posiada tej podstawowej wiedzy o wszechobecności Pana, to jest to tak jak gdyby ofiarowywał masło w popiół zamiast w ogień. Spełnianie ofiar polega na laniu masła w ogień i intonowaniu mantr wedyjskich, ale jeśli oczyszczone masło jest lane na popiół, to nawet pomimo śpiewania mantr wedyjskich i wszelkich pomyślnych warunków, ofiara taka będzie bezużyteczna. Innymi słowy, bhakta nie powinien lekceważyć żadnej żywej istoty. Bhakta musi być świadomy tego, że Bóg obecny jest w każdej żywej istocie – nawet w ciele mrówki – bez względu na to, jak bardzo nieznaczną by była, dlatego należy traktować łagodnie każdą żywą istotę i wobec żadnej nie stosować przemocy. Jednak we współczesnym, cywilizowanym społeczeństwie regularnie utrzymywane są rzeźnie, co popierane jest przez pewien typ religijnych zasad Ale bez wiedzy o obecności Boga w każdej żywej istocie, jakikolwiek tzw. postęp cywilizacji ludzkiej, czy to duchowy, czy materialny, jest w gunie ignorancji.
03.29.23 Znaczenie: W wersecie tym ważne są dwa zwroty, bhutesu baddha-vairasya ("wrogo nastawiony do innych") i dvisatah para-kaye ("zazdrosny o ciała innych"). Osoba zazdrosna czy wroga w stosunku do innych nigdy nie doświadcza szczęścia. Dlatego spojrzenie bhakty powinno być doskonałe. Powinien on lekceważyć różnice cielesne i powinien jedynie dostrzegać obecność integralnej cząstki Najwyższego Pana i Samego Pana w Jego pełnej ekspansji Duszy Najwyższej. Takie jest spojrzenie czystego wielbiciela. Bhakta zawsze ignoruje wygląd cielesny żywej istoty określonego typu.
Werset ten informuje, że Pan zawsze pragnie wyzwolić uwarunkowane dusze, uwięzione w ciałach materialnych. Bhaktowie powinni więc nieść przekaz czy pragnienie Pana takim uwarunkowanym duszom i oświecać je świadomością Krsny. W ten sposób będą mogły one wznieść się do duchowej, transcendentalnej egzystencji i pomyślnie zakończyć misję swego życia. Oczywiście, nie jest to możliwe w przypadku istot niższych niż gatunek ludzki, ale z pewnością wszystkie żywe istoty w społeczeństwie ludzkim mogą zostać oświecone świadomością Krsny. Przy zastosowaniu pewnych metod, do świadomości Krsny można wznieść nawet istoty niższe od człowieka. Na przykład, Śivananda Sena, wielki wielbiciel Pana Caitanyi, wyzwolił psa karmiąc go prasada. Dystrybucja prasada (czyli pozostałości pokarmu ofiarowanego Panu) pomiędzy nieoświeconymi masami ludzi, czy nawet wśród zwierząt, daje takim żywym istotom szansę wzniesienia się do świadomości Krsny. W istocie, ten sam pies, spotkany przez Pana Caitanyę w Puri, został wyzwolony z warunków materialnych.
Werset ten szczególnie kładzie nacisk na to, że bhakta powinien być wolny od gwałtu (jivahimsa). Pan Caitanya polecił, aby bhakta nie stosował przemocy wobec żadnej żywej istoty. Czasami ludzie pytają, że skoro warzywa również mają życie, a bhaktowie żywią się pokarmem roślinnym, to czy nie jest to przemocą? Po pierwsze, wykorzystywanie liści, gałązek czy owocu jakiegoś drzewa czy rośliny nie zabija tej rośliny. Poza tym, jivahimsa oznacza, że skoro każda żywa istota musi przejść przez określony rodzaj ciała zgodnie ze swoją przeszłą karmę, to chociaż każda żywa istota jest wieczna, nie należy zakłócać jej stopniowej ewolucji. Bhakta musi spełniać zasady służby oddania bardzo ściśle i musi wiedzieć, że bez względu na to, jak bardzo nieznaczną żywa istota by była, wewnątrz niej obecny jest Pan. Bhakta musi zrealizować tę wszechobecność Pana.
03.29.24 Znaczenie: Istnieją sześćdziesiąt cztery różne metody wielbienia Bóstw w świątyni. Bóstwu ofiarowuje się wiele przedmiotów, z których niektóre są bardzo wartościowe, a inne są mniejszej wartości. Bhagavad-gita oznajmia: "Jeśli bhakta ofiarowuje Mi mały kwiat, liść, owoc albo odrobinę wody, przyjmę to." Rzeczywistym celem takiej ofiary jest wyrażenie swojego pełnego miłości oddania dla Pana; sama ofiara jest rzeczą drugorzędną. Jeśli ktoś nie rozwinął oddania i miłości dla Pana i po prostu ofiarowuje Mu wiele rodzajów pożywienia, owoców i kwiatów, lecz bez prawdziwego oddania, Pan nie przyjmie takiej ofiary. Nie możemy przekupić Osoby Boga. Pan jest tak wielki, że nasze przekupstwo nie ma żadnej wartości. Nie jest też On w potrzebie; jako że jest pełen Sam w Sobie, cóż możemy Mu ofiarować? Cokolwiek istnieje, zostało wytworzone przez Niego. Nasze ofiary mają po prostu na celu okazanie naszej miłości i wdzięczności Panu.
Tę wdzięczność i miłość do Boga okazuje czysty bhakta; który jest świadomy tego, iż Pan zamieszkuje w każdej żywej istocie. Wskutek tego, kult świątynny musi łączyć się z dystrybucją prasada. Nie jest to tak, że należy stworzyć świątynię w swoim prywatnym mieszkaniu czy prywatnym pokoju, ofiarować coś Panu, a następnie spożyć to samemu. Oczywiście, jest to lepsze niż zwykłe gotowanie i spożywanie jedzenia bez zrozumienia swojego związku z Najwyższym Panem; ludzie działający w ten sposób są niczym zwierzęta. Ale bhakta, który pragnie wznieść się na wyższy poziom zrozumienia, musi wiedzie, iż Pan obecny jest w każdej żywej istocie i, jak oznajmiono w poprzednich wersetach, musi być pełen współczucia dla innych żywych istot. Bhakta powinien wielbić Najwyższego Pana, powinien zawierać przyjaźń z osobami, które są na tym samym poziomie, i powinien być pełen współczucia dla osób w ignorancji. To współczucie dla żywych istot w ignorancji powinien okazywać poprzez dystrybucję prasada. Takie rozdzielanie prasada wśród ludzi pogrążonych w ignorancji jest zasadnicze dla osób, które spełniają ofiary dla Osoby Boga.
Pan przyjmuje prawdziwą miłość i oddanie. Można ofiarować komuś wiele wartościowych potraw, ale jeśli osoba ta nie jest głodna, cała ta ofiara nie będzie miała dla niej znaczenia. Podobnie, możemy ofiarować Bóstwu wiele wartościowych przedmiotów, ale jeśli nie mamy prawdziwego oddania i prawdziwego zrozumienia wszechobecności Pana, wówczas nasza służba oddania jest ułomna. Jeśli jesteśmy w takim stanie ignorancji, to nie możemy ofiarować nic, co Pan byłby skłonny przyjąć.
03.29.25 Znaczenie: Wielbienie Bóstwa Najwyższej Osoby Boga jest polecane nawet dla osób, które po prostu wypełniają swoje przypisane obowiązki. Swoje określone obowiązki mają różne grupy społeczne – bramini, vaiśyowie, ksatriyowie i śudrowie, oraz różne aśramy – brahmacarya, grhastha, vanaprastha i sannyasa. Bóstwo Pana należy wielbić dopóty, dopóki nie zacznie się dostrzegać obecności Pana w każdej żywej istocie. Innymi słowy, nie należy jedynie poprzestawać na właściwym wypełnianiu swoich obowiązków. Należy sobie uświadomić związek tak swój, jak i innych żywych istot z Najwyższą Osobą Boga. Jeśli ktoś tego nie rozumie, to nawet jeśli właściwie spełnia swoje obowiązki, nie zyskuje nic przez swój trud.
Bardzo ważne w tym wersecie jest sowo sva-karma-krt. Sva-karma-krt to ten, kto spełnia swoje przypisane obowiązki. Jeśli ktoś zostaje bhaktą Pana albo angażuje się w służbę oddania, nie znaczy to, że powinien porzucić swoje przypisane obowiązki. Nikt nie powinien próżnować pod pretekstem pełnienia służby oddania. Służbę oddania należy pełnić zgodnie ze swoimi przypisanymi obowiązkami. Sva-karma-krt oznacza, że należy bardzo sumiennie pełnić przypisane nam obowiązki.
03.29.26 Znaczenie: Pomiędzy różnymi rodzajami żywych istot istniej różnice cielesne, ale bhakta nie powinien z tego powodu czynić różnic pomiędzy jedną istotą a drugą; bhakta powinien dostrzegać, że we wszelkiego rodzaju żywych istotach obecna jest tak dusza, jak i Dusza Najwyższa
03.29.27 Znaczenie: Nie należy tego rozumieć w ten sposób, że ponieważ Dusza Najwyższa zamieszkuje w sercu żywej istoty, to żywa istota stała się Mu równa. Takie błędne zrozumienia równości duszy indywidualnej z Duszą Najwyższą mają impersonaliści. Tutaj wyraźnie zostało powiedziane, że duszę indywidualną należy widzieć w jej związku z Najwyższą Osobą Boga. Werset ten mówi, że metoda oddawania czci indywidualnej duszy powinna polegać albo na obdarowywaniu jej różnymi przedmiotami, albo na przyjaznym zachowaniu, wolnym od jakiegokolwiek poglądu separatystycznego. Impersonaliści czasami uważaj biedną indywidualną duszę za daridra-narayana, mając na myśli to, iż Narayana, Najwyższa Osoba Boga, zubożał. Jest to sprzeczność. Najwyższa Osoba Boga jest pełen wszelkich bogactw. Może On zgodzić się towarzyszyć ubogiej duszy albo nawet zwierzęciu, ale to nie czyni Go biednym.
Zostały użyte tutaj dwa sanskryckie słowa, mana i dana. Mana oznacza osobę na wyższej pozycji, a dana oznacza tego, kto spełnia akty dobroczynne albo jest pełen współczucia dla osób na niższej pozycji. Nie możemy traktować Najwyższej Osoby Boga jak kogoś niższego, który jest uzależniony od naszej dobroczynności. Jeśli spełniamy akty dobroczynne, to obdarowujemy osobę, która jest w pozycji niższej pod względem warunków materialnych czy ekonomicznych. Nie wspomaga się osoby, która jest bogata. Podobnie, w wersecie tym jest wyraźnie powiedziane; że mana, czyli szacunek, ofiarowywany jest osobie wyżej stojącej od nas, a jałmużna osobie na niższej pozycji. Żywa istota może się wzbogacić lub zubożeć, odpowiednio do różnych rezultatów swoich karmicznych czynności, ale Najwyższa Osoba Boga jest niezmienny; zawsze jest On pełen sześciu bogactw. Traktowanie wszystkich żywych istot jednakowo nie oznacza, że należy je traktować tak jak Najwyższą Osobę Boga. Okazywanie współczucia czy przyjaźni nie wymaga fałszywego wzniesienia kogoś do egzaltowanej pozycji Najwyższej Osoby Boga. Jednakże jednocześnie nie powinniśmy błędnie sądzić, że Dusza Najwyższa w sercu zwierzęcia, takiego jak świnia, i Dusza Najwyższa w sercu uczonego bramina są różne. Dusza Najwyższa we wszystkich żywych istotach jest tą samą Najwyższą Osobą Boga. Dzięki Swojej wszechmocy może żyć On wszędzie i wszędzie może On stworzyć sytuację Vaikunthy. Na tym polega Jego niepojęta moc. Dlatego, kiedy Narayana zamieszkuje w sercu wieprza, nie staje się On Narayanem wieprzem. Zawsze jest On Narayanem i nie zostaje skażony ciałem świni.
03.29.28 Znaczenie: Poprzedni werset wyjaśnia, że żywe istoty należy honorować darami i przyjaznym zachowaniem, a ten i następny wersety podają opis różnych stopni żywych istot, tak abyśmy wiedzieli komu okazywać przyjaźń, a kogo wspomagać. Na przykład, tygrys jest żywą istotą, integralną cząstką Najwyższej Osoby Boga, i Najwyższy Pan jest obecny w sercu tygrysa jako Dusza Najwyższa. A1e czyż to oznacza, że musimy traktować tygrysa po przyjacielsku? Z pewnością nie. Musimy traktować go odmiennie, okazując mu miłosierdzie poprzez dawanie mu prasada. Wiele świętych osób zamieszkujących dżunglę nie okazuje tygrysom przyjaźni, ale dostarczają im prasada. Tygrys przychodzi, bierze jedzenie i odchodzi, tak jak pies. W systemie wedyjskim pies nie ma pozwolenia na wejście do domu. Z powodu swojej nieczystości, psy i koty nie mają pozwolenia, aby przebywać w mieszkaniu dżentelmena, ale są tak wyszkolone, że pozostają na zewnątrz. Miłosierny gospodarz domu dostarcza prasada psom i kotom, które zjadają je na zewnątrz i następnie odchodzą. Musimy traktować niższe żywe istoty ze współczuciem, ale nie oznacza to, że powinniśmy traktować je w ten sam sposób jak inne ludzkie istoty. Musi być tutaj uczucie równości, ale traktowanie powinno być odmienne. W jaki sposób to rozróżnienie powinno wyglądać, podaje sześć następnych wersetów, które opisuj różne typy warunków życia.
Pierwszy podział został uczyniony pomiędzy martwą, kamienną materią a żywym organizmem. Żywy organizm czasami manifestuje się nawet w kamieniu. Doświadczenie wykazuje, że niektóre wzgórza i góry rosną. Przyczyną tego jest obecność duszy w tym kamieniu. Ponad tą, następną manifestacją życia jest rozwój świadomości, a następną rozwój percepcji zmysłowej. W części Mahabharaty zwanej Moksa-dharma jest powiedziane, że drzewa mają rozwiniętą percepcję zmysłową; mogą widzieć i wąchać. Z doświadczenia wiemy, że drzewo widzi. Czasami rosnąc, ogromne drzewo zmienia swój kierunek wzrostu, aby uniknąć pewnych przeszkód. Oznacza to, że drzewo może widzieć, a według Mahabharaty, drzewo może również wąchać. To wskazuje na rozwój percepcji zmysłowej.
03.29.29 Znaczenie: Chociaż na Zachodzie uważa się, że
Darwin pierwszy przedstawił doktrynę ewolucji, nauka antropologii nie jest
nowa. Rozwój procesu ewolucji był znany dużo wcześniej z Bhagavatam, które zostało zapisane pięć tysięcy lat temu. A to są
zapiski Kapili Muniego, który był tu obecny prawie na początku stworzenia.
Wiedza ta istniała od czasów wedyjskich i wszystkie te następstwa zostały
ujawnione w literaturze wedyjskiej; teoria stopniowej ewolucji czy antropologia
nie jest niczym nowym dla Ved.
Werset ten oznajmia, że proces ewolucyjny istnieje także wśród drzew; różnego rodzaju drzewa mają zmysł dotyku. Jest powiedziane, że lepszymi od drzew są ryby, ponieważ rozwinęły one zmysł smaku. Lepszymi od ryb są pszczoły, które rozwinęły zmysł zapachu, a lepszymi od nich są węże, ponieważ rozwinęły zmysł słuchu. Żmija może znaleźć swój pokarm nawet w ciemnościach nocy, po prostu słuchając przyjemnego skrzeku żab. Żmija może zrozumieć, "tutaj jest żaba", i łapie ją dzięki wydawanej przez nią wibracji dźwiękowej. Przykład ten podaje się czasami osobom, które swoimi dźwiękiem jedynie zapraszają śmierć. Ktoś może mieć bardzo wspaniały język, który może wibrować dźwięki podobne do żabich, ale ten rodzaj wibracji jedynie przywołuje śmierć. Najlepszym użyciem języka i wibracji dźwiękowej jest intonowanie Hare Krsna, Hare Krsna, Krsna Krsna, Hare Hare / Hare Rama, Hare Rama, Rama Rama, Hare Hare. To ocali nas z rąk okrutnej śmierci.
03.29.30 Znaczenie: Jest powiedziane, że pewne ptaki, takie jak wrony, mogą rozróżniać jedną formę od drugiej. Żywe istoty, które mają nogi, jak np. osa, są lepsze od roślin i traw, które nie mają nóg. Zwierzęta czteronożne są lepsze od wielonożnych żywych istot, a lepszymi od zwierząt jest istota ludzka, która ma tylko dwie nogi.
03.29.31 Znaczenie: System podziału społeczeństwa ludzkiego na cztery grupy, odpowiednio do cech i pracy, jest bardzo naukowy. Ten system braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów został obecnie wypaczony, i istnieje teraz w Indiach jako system kastowy; ale wygląda na to, że system ten panował przez bardzo długi okres czasu, jako że wspominają o nim Śrimad-Bhagavatam i Bhagavad-gita. Dopóki społeczeństwo ludzkie nie jest podzielone na takie grupy społeczne, mianowicie: grupę inteligencji, grupę wojskową, kupiecką i robotniczą, zawsze istnieje nieporozumienie co do tego, kto powinien pracować dla jakiego celu. Osoba wyszkolona do tego stopnia, że rozumie Absolutną Prawdę, jest braminem, a kiedy taki bramin jest veda-jna, zna on cel Vedy. Celem Vedy jest zrozumienie Absolutu. Ten, kto rozumie Absolutną Prawdę w Jej trzech fazach, mianowicie Brahmana, Paramatmę i Bhagavana, i kto wie, że termin Bhagavan oznacza Najwyższą Osobę Boga, uważany jest za najlepszego spośród braminów, czyli za Vaisnavę.
03.29.32 Znaczenie: Artha-jna bramin odnosi się do osoby, który ma za sobą dokładne analityczne studia Absolutnej Prawdy, i która wie, że Absolutna Prawda jest realizowana w trzech różnych fazach, mianowicie jako Brahman, Paramatma i Bhagavan. Za lepszego od niej jest uważany ten, kto nie tylko posiada tę wiedzę, ale jest również w stanie rozproszyć wszelkie wątpliwości względem Absolutnej Prawdy. Ponadto może być też uczony bramin-Vaisnava, który jest w stanie podać dokładne wyjaśnienie i rozproszyć wszelkie wątpliwości, ale jeśli nie przestrzega on zasad Vaisnava, wówczas nie jest usytuowany na najwyższym poziomie. Należy umieć rozproszyć wszelkie wątpliwości i jednocześnie posiadać wszelkie cechy bramińskie. Taka osoba, która zna cel zaleceń wedyjskich, która jest w stanie praktycznie zastosować zasady ustanowione w Vedach, i która w ten sposób naucza swych uczniów, jest zwana acaryą. Acaryę charakteryzuje to, iż spełnia on służbę oddania bez pragnienia wzniesienia się na wyższą pozycję w życiu.
Najdoskonalszym braminem jest Vaisnava. Vaisnava, który zna naukę Absolutnej Prawdy, ale nie jest w stanie przekazać tej wiedzy innym, jest na niższym etapie. Ten, kto nie tyko rozumie zasady nauki o Bogu, ale również jest w stanie ich nauczać, jest na etapie drugim, a ten, kto nie tylko naucza, ale również widzi wszystko w Absolutnej Prawdzie i Absolutną Prawdę we wszystkim, jest najwyższej klasy Vaisnavą. Zostało tutaj powiedziane, że Vaisnava już jest braminem; w rzeczywistości, najwyższy etap doskonałości bramińskiej osiąga osoba, która staje się Vaisnavą.
03.29.33 Znaczenie: Słowo sama-darśanat w tym wersecie oznacza, że osoba taka nie ma już dłużej oddzielnego interesu; interes bhakty i interes Najwyższej Osoby Boga jest jednym. Na przykład, Pan Caitanya w roli bhakty również nauczał tej samej filozofii. Nauczał On, że Krsna jest wielbionym Panem, Najwyższą Osobą Boga, i że interes Jego czystych bhaktów jest taki sam jak Jego własny.
Czasami filozofowie Mayavadi, z powodu ubogiego zasobu wiedzy, tłumaczą słowo sama-darśanat w ten sposób, że bhakta powinien uważać siebie za tożsamego z Najwyższą Osobą Boga. Jest to głupotą. Kiedy ktoś uważa się za jednego z Najwyższą Osobą Boga, wówczas nie ma kwestii służenia Mu. A gdzie istnieje służba, tam musi być i pan. Aby mogła być mowa o służbie, muszą istnieć trzy rzeczy: pan, sługa i służenie. Powyższy werset wyraźnie oznajmia, że ten, kto wszystko poświęcił dla zadowolenia Najwyższego Pana – swoje życie, wszystkie swoje czynności, swój umysł i duszę – jest uważany za najbardziej wzniosłą osobę.
Słowo akartuh oznacza "bez poczucia własności". Każdy pragnie być panem swojego działania, tak aby mógł cieszyć się jego rezultatami. Jednakże bhakta nie ma takiego pragnienia; jest aktywny dlatego, ponieważ Osoba Boga pragnie, aby działał w określony sposób. Nie ma on żadnej osobistej motywacji. Kiedy Pan Caitanya nauczał świadomości Krsny, nie robił tego dlatego; aby ludzie nazywali Go Krsną, Najwyższą Osobą Boga; raczej nauczał On, że Krsna jest Najwyższą Osobą Boga i powinien być czczony jako taki. Bhakta, który jest najbardziej zaufanym sługą Pana, nigdy nie robi niczego dla osobistej korzyści, lecz dla zadowolenia Najwyższego Pana. Dlatego jest wyraźnie powiedziane, mayi sannyasta-karmanah: bhakta pracuje, ale pracuje dla Najwyższego oraz mayy arpitatmanah: "Mnie oddaje swój umysł." Takie są kwalifikacje bhakty, który, zgodnie z tym wersetem, jest uważany za najwyższą spośród wszystkich ludzkich istot
03.29.34 Znaczenie: Doskonały bhakta, jak to opisano powyżej, nie myśli błędnie, że ponieważ Najwyższa Osoba Boga, jako Paramatma, przeniknął ciało każdej żywej istoty, to stały się one Najwyższą Osobą Boga. Jest to głupotą. Przypuśćmy, że jakaś osoba wejdzie do pokoju; nie znaczy to, że pokój ten stał się tą osobą. Podobnie, to że Najwyższy Pan wszedł w 8 400 000 poszczególnych gatunków ciał materialnych, nie oznacza, że każde z tych ciał stało się Najwyższym Panem. Jednakże, z powodu obecności Najwyższego Pana, czysty bhakta przyjmuje każde ciało za świątynię Pana, i ponieważ bhakta ofiarowuje szacunek takim świątyniom w pełnej wiedzy, darzy szacunkiem każdą żywą istotę mającą związek z Panem. Filozofowie Mayavadi niewłaściwie sądzą, że ponieważ Najwyższa Osoba wszedł w ciało ubogiego człowieka, Najwyższy Pan stał się daridra-narayanem, czyli ubogim Narayanem. Tego typu twierdzenia są zniewagami popełnianymi przez ateistów i niewielbicieli.
03.29.35 Znaczenie: Tutaj Najwyższa Osoba Boga, Kapiladeva, w doskonały sposób tłumaczy, że system yogi mistycznej, składający się z ośmiu różnych metod yogi, należy spełniać z celem osiągnięcia doskonałego stanu bhakti-yogi. Nie można poprzestawać jedynie na praktykowaniu postaw siedzących i uważać się za doskonałego. Poprzez medytację należy osiągnąć stan służby oddania. Jak opisano poprzednio, yogin powinien medytować o formie Pana Visnu, przenosząc swoją uwagę z miejsca na miejsce, od stóp do nóg, do kolan, do ud, do klatki piersiowej, do szyi, stopniowo aż do twarzy, a następnie ornamentów. Medytacja bezosobowa w ogóle nie wchodzi w grę.
Kiedy przez taką szczegółową medytację o Najwyższej Osobie Boga ktoś osiąga miłość do Boga, to znaczy istotę bhakti-yogi, wtedy – powodowany transcendentalną miłością – musi rzeczywiście pełnić służbę oddania dla Pana. Każdy, kto praktykuje yogę i dochodzi do momentu służby oddania, może osiągnąć Najwyższą Osobę Boga w Jego transcendentalnej siedzibie. Tutaj zostało wyraźnie oznajmione, purusah purusam vrajet: psrusa; żywa istota, udaje się do Najwyższej Osoby. Najwyższa Osoba Boga i żywa istota są jakościowo takie same; obie są określane mianem purusa. Cecha purusy istnieje zarówno w Najwyższym Bogu, jak i w żywej istocie. Purusa znaczy "podmiot radości", i ta skłonność do czerpania przyjemności jest obecna zarówno w żywej istocie, jak i w Najwyższym Panu. Różnica polega na tym, że wielkość tej przyjemności nie jest równa. Żywa istota nie może doświadczać przyjemności w takim samym stopniu co Najwyższa Osoba Boga. Można tutaj podać analogię z człowiekiem bogatym i ubogim: obydwaj mają skłonność do czerpania przyjemności, ale człowiek ubogi nie może doznawać przyjemności w tym samym stopniu co człowiek bogaty. Kiedy jednakże człowiek ubogi dostosuje swoje pragnienia do pragnień człowieka bogatego, i kiedy będzie istniała współpraca pomiędzy nimi, czyli pomiędzy człowiekiem małym i dużym, wówczas będą mogli doświadczać przyjemności w takim samym stopniu. Jest to niczym bhakti-yoga. Purusah purusam vrajet: kiedy żywa istota wchodzi do królestwa Boga i współpracuje z Najwyższym Panem poprzez dostarczanie Mu przyjemności, cieszy się tymi samymi udogodnieniami, czyli doznaje przyjemności w tym samym stopniu co Najwyższa Osoba Boga.
Z drugiej strony, kiedy żywa istota pragnie czerpać przyjemność
poprzez imitowanie Najwyższej Osoby Boga, jej pragnienie jest nazywane mayą, i z powodu tego pragnienia zostaje
umieszczona w materialnej atmosferze. Żywa istota, która pragnie czerpać
przyjemność niezależnie i nie chce współpracować z Najwyższym Panem, prowadzi
życie materialistyczne. Ale skoro tylko połączy swoją przyjemność z Najwyższą
Osobą Boga, jej życie staje się duchowym. Można podać tutaj pewien przykład
różne członki ciała nie są w stanie cieszyć się życiem niezależnie; muszą
współpracować z całym ciałem i dostarczać pożywienie do żołądka. A czyniąc to,
wszystkie części ciała doznają jednakowej przyjemności we współpracy z całym
ciałem. Na tym polega filozofia acintya-bhedabheda,
jednoczesnej jedności i różnicy. Żywa istota nie może cieszyć się życiem,
przeciwstawiając się Najwyższemu Panu; musi połączyć swoje czyny z Panem
poprzez praktykowanie bhakti-yogi.
Zostało tutaj powiedziane, że do Najwyższej Osoby Boga można
zbliżyć się albo przez proces yogi, albo
przez proces bhakti-yogi. To
wskazuje, że w rzeczywistości nie ma żadnej różnicy pomiędzy yogą a bhakti-yogą, ponieważ celem obu jest Visnu. W obecnym wieku
wymyślono jednakże proces yogi, który
stawia sobie za cel próżnię albo coś bezosobowego. W rzeczywistości jednakże, yoga oznacza medytację o formie Pana
Visnu. Jeśli yoga jest rzeczywiście
praktykowana odpowiednio do standardowych wskazówek, wówczas nie ma różnicy
pomiędzy yogą i bhakti-yogą.
03.29.36 Znaczenie: W celu wyróżnienia tej osoby, do której musi zbliżyć się dusza indywidualna, werset ten opisuje, że ten purusa, Najwyższa Osoba Boga, jest główną istotą pomiędzy wszystkimi żywymi istotami i jest ostateczną formą bezosobowego blasku Brahmana i manifestacji Paramatmy. Jako że jest On źródłem zarówno blasku Brahmana, jak i manifestacji Paramatmy, został opisany tutaj jako osobowość główna. Katha Upanisad potwierdza, nityo nityanam: jest wiele wiecznych żywych istot, ale On jest głównym obrońcą i żywicielem. Potwierdza to również Bhagavad-gita, gdzie Pan Krsna mówi, aham sarvasya prabhavah: "Ja jestem źródłem wszystkiego, łącznie z blaskiem Brahmana i manifestacją Paramatmy." Jak oznajmia Bhagavad-gita, Jego czynności są transcendentalne. Janma karma ca me divyam: czynności oraz pojawianie się i odchodzenie Najwyższej Osoby Boga są transcendentalne; nie należy uważać ich za materialne. A każdy kto zna ten fakt – że pojawianie się, odchodzenie i czynności Pana są ponad czynnościami materialnymi czy materialną koncepcją – jest osobą wyzwoloną. Yo vetti tattvatah / tyaktva deham punar janma: taka osoba nie powraca ponownie do tego materialnego świata po porzuceniu ciała, ale udaje się do Najwyższej Osoby. Zostało to potwierdzone tutaj, purusah purusam vrajet: żywa istota udaje się do Najwyższej Osoby po prostu poprzez zrozumienie Jego transcendentalnej natury i czynów.
03.29.37 Znaczenie: Każdy obawia się oddziaływania czasu, ale bhakta, który wie, że czynnik czasu jest inną reprezentacją czy manifestacją Najwyższej Osoby Boga, nie ma powodu, by obawiać się wpływu czasu. Znaczące jest tutaj wyrażenie rupa-bhedaspadam. Pod wpływem czasu zmienia się tak wiele form. Na przykład, rodząc się dziecko, posiada bardzo małą formę, ale z biegiem czasu forma ta rośnie, zmieniając się w ciało chłopca, a następnie w ciało młodzieńca. Podobnie, wszystko ulega zmianie i transformacji pod wpływem czynnika czasu, czyli poprzez pośrednią kontrolę Najwyższej Osoby Boga. Na ogół nie widzimy żadnych różnic pomiędzy ciałem dziecka, ciałem chłopca i ciałem młodzieńca; ponieważ wiemy, że zmiany te są wywoływane poprzez czynnik czasu. Jest to jednak przyczyną strachu dla osób, które nie są świadome tego, w jaki sposób działa czas.
03.29.38 Znaczenie: Werset ten wyraźnie opisuje Pana Visnu, Najwyższą Osobę Boga. Jest On najwyższym podmiotem radości, a wszyscy inni są Jego sługami. Jak oznajmia Caitanya-caritamrta (Adi 5.14), ekale iśvara krsna: jedynym Najwyższym Panem jest Visnu. Ara saba bhrtya: wszyscy inni są Jego sługami. Pan Brahma, Pan Śiva i inni półbogowie są wszyscy sługami. Ten Sam Visnu wchodzi w serce każdego jako Paramatma, i On powoduje unicestwienie każdej istoty przez inną.
03.29.39 Znaczenie: Przyczyną powtarzających się narodzin i śmierci jest zapomnienie o związku z Panem Visnu, Najwyższą Osobą Boga. Żywa istota jest tak samo wieczna jak Najwyższy Pan, ale z powodu swojego zapomnienia zostaje umieszczona w tej materialnej naturze i przechodzi z ciała do ciała, a kiedy jej ciało zostaje zniszczone, myśli ona, że również sama ginie. W rzeczywistości przyczyną jej destrukcji jest zapomnienie o związku z Panem Visnu. A każdy, kto budzi swoją świadomość tego oryginalnego związku, otrzymuje inspirację od Pana. Nie oznacza to jednak, że Pan jest przyjacielem innych, a wrogiem drugich. Pomaga On każdemu; ten jednak, kto nie jest oszołomiony wpływem energii materialnej, zostaje ocalony, a osoby oszołomione zostają zniszczone. Dlatego jest powiedziane, harim vina na srtim taranti: nikt nie może zostać wybawiony z powtarzających się narodzin i śmierci bez pomocy Najwyższego Pana. Zatem obowiązkiem wszystkich żywych istot jest przyjęcie schronienia u lotosowych stóp Visnu, i tym samym wybawienie się z cyklu narodzin i śmierci.
03.29.40 Znaczenie: W Bhagavad-gicie Pan oznajmia, mayadhyaksena prakrtih suyate: "Natura działa pod Moim nadzorem". Głupiec myśli, że natura działa w sposób automatyczny, ale literatura wedyjska nie popiera tej ateistycznej teorii. Natura działa pod nadzorem Najwyższej Osoby Boga. Potwierdza to Bhagavad-gita, i z wersetu tego również dowiadujemy się, że pod nadzorem Pana świeci słońce, a chmury zsyłają strumienie deszczu. Wszelkie zjawiska naturalne kontrolowane są przez Najwyższą Osobę Boga, Visnu.
03.29.41 Znaczenie: Tak jak pod nadzorem Najwyższej Osoby Boga wschodzi i zachodzi słońce oraz w odpowiednim czasie zmieniają się pory roku, tak też pod kierunkiem Najwyższego Pana rosną sezonowe rośliny, kwiaty, zioła i drzewa. Rośliny nie rosną automatycznie, bez żadnej przyczyny, tak jak mówi filozofia ateistów. Rosną one zgodnie z najwyższym poleceniem Najwyższej Osoby Boga. Literatura wedyjska stwierdza, że różne energie Pana działają tak wspaniale, iż zdaje się, że wszystko dzieje się automatycznie.
03.29.42 Znaczenie: Z literatury wedyjskiej dowiadujemy się, że wszechświat ten jest do połowy wypełniony wodą na której spoczywa Garbhodakaśayi Visnu. Z pępka Garbhodakaśayi Visnu wyrósł kwiat lotosu, a wewnątrz łodyżki tego kwiatu spoczywają wszelkie planety. Materialistyczni naukowcy tłumaczą, że wszystkie te różne planety unoszą się dzięki prawu grawitacji czy jakiemuś innemu prawu; ale prawdziwym prawodawcą jest Najwyższa Osoba Boga. Kiedy mówimy o prawie, musimy wiedzieć, że istnieje prawodawca. Naukowcy materialni mogą wykryć prawa natury, ale nie są w stanie rozpoznać prawodawcy. Tego prawodawcę możemy jednak poznać ze Śrimad-Bhagavatam i Bhagavad-gity: jest Nim Najwyższa Osoba Boga.
Powiedziane zostało tutaj, że planety nie toną. Ponieważ unoszą się w przestrzeni z polecenia, czy dzięki energii Najwyższego Boga, nie upadają do wody, która zapełnia połową wszechświata. Wszystkie planety są bezo ciężkie ze swoimi różnymi górami, morzami, oceanami, miastami, pałacami i budynkami, a mimo to unoszą się w przestrzeni. Ze stwierdzenia tego wynika, że wszystkie inne planety, które unoszą się w powietrzu, również mają oceany i góry podobne do tych na naszej planecie.
03.29.43 Znaczenie: Z powyższego wersetu dowiadujemy się, że wszystkie planety unoszą się w zewnętrznej przestrzeni, i wszystkie z nich utrzymują żywe istoty. Słowo śvasatam znaczy "ci, którzy oddychaj", czyli żywe istoty. Aby pomieścić te wszystkie żywe istoty, istnieją niezliczone planety. Każda planeta jest rezydencją dla niezliczonych żywych istot, i z najwyższego polecenia Pana niebo dostarcza koniecznej przestrzeni do pomieszczenia wszystkich tych planet. Powiedziane jest tutaj również, że całe ciało wszechświata powiększa się. Jest ono okryte siedmioma powłokami. Tak jak w tym wszechświecie istnieje pięć elementów, tak też suma wszystkich elementów, w powłokach, okrywa zewnętrzną część całego kosmicznego ciała. Pierwsza powłoka jest utworzona z ziemi i jest ona dziesięć razy większa niż przestrzeń tego wszechświata; drugą powłoką jest woda, i jest ona dziesięć razy większa od powłoki ziemskiej; trzecią powłoką jest ogień, który jest dziesięć razy większy od powłoki wodnej: W ten sposób każda powłoka jest dziesięć razy większa od poprzedniej.
03.29.44 Znaczenie: Trzy siły materialnej natury, mianowicie dobroć, pasja i ignorancja, są pod kontrolą trzech Bóstw – Brahmy, Visnu i Pana Śivy. Pan Visnu jest odpowiedzialny za siłę dobroci, Pan Brahmą odpowiada za siłę pasji, a Pan Śiva – za siłę ignorancji. Podobnie, jest też wielu innych półbogów kontrolujących dział powietrza, dział wodny, dział chmur itd. Tak jak rząd ma wiele różnych departamentów, tak w tym materialnym świecie wiele departamentów ma też rząd Najwyższego Pana, i wszystkie te departamenty funkcjonują właściwie z obawy przed Najwyższą Osobą Boga. Półbogowie niewątpliwie kontrolują wszelką materię w tym wszechświecie, ożywioną i nieożywioną, ale ponad nimi stoi najwyższy kontroler, Osoba Boga. Dlatego w Brahma-samhicie jest powiedziane, iśvarah paramah krsnah. Niewątpliwie jest wielu kontrolerów w departamentach rządowych tego wszechświata, ale najwyższym kontrolerem jest Krsna.
Są dwa rodzaje unicestwienia. Jedno ma miejsce, kiedy Brahma zapada w sen podczas swojej nocy, a ostateczne rozwiązanie ma miejsce wówczas, kiedy Brahma umiera. Ale dopóki Brahma żyje, stworzenie, utrzymanie i destrukcja jest przeprowadzana przez różnych półbogów pod nadzorem Najwyższego Pana.
03.29.45 Znaczenie: Pod wpływem wiecznego czasu, który jest reprezentantem Najwyższej Osoby Boga, ojciec płodzi syna, i ojciec ten umiera pod wpływem okrutnej śmierci. Ale działanie czasu sprawia, że nawet pan okrutnej śmierci zostaje zabity. Innymi słowy, wszyscy półbogowie w tym materialnym świecie są tymczasowi, podobnie jak my sami. Nasze życie trwa najwyżej sto lat, i podobnie, chociaż życie półbogów może trwać miliony i biliony lat, nie są oni wieczni. Nikt nie może żyć w tym materialnym świecie wiecznie. Ten świat zjawisk jest tworzony, utrzymywany i niszczony na skinienie palca Najwyższej Osoby Boga. Dlatego bhakta nie pragnie niczego z tego materialnego świata. Bhakta pragnie jedynie służyć Najwyższej Osobie Boga. To służenie istnieje wiecznie; Pan istnieje wiecznie, Jego sługa istnieje wiecznie, i również wiecznie istnieje służba.