C-3 - Rozdział  II

 

 

Wspominanie Pana Krsny

 

 

03.02.01   Śri Śukadeva Gosvami powiedział: Kiedy Vidura poprosił Uddhavę, wielkiego bhaktę, by mówił na temat najdroższego [Pana Krsny], ten, przepełniwszy się niepokojem na wspomnienie Pana, nie był w stanie udzielić mu natychmiastowej odpowiedzi.

 

03.02.02   Uddhava już w swoim dzieciństwie, w wieku pięciu lat, był tak zaabsorbowany służbą dla Pana Krsny, że nie był zadowolony, kiedy matka wołała go na śniadanie.

 

03.02.02   Znaczenie      Uddhava był naturalnym bhaktą Pana Krsny już od samych narodzin, czyli był nitya-siddha, wyzwoloną duszą. Nawet w swoim dzieciństwie służył Panu Krsnie, powodowany naturalnym instynktem. Zwykł on bawić się lalkami obrazującymi Krsnę, służąc tym lalkom przez ubieranie, karmienie i wielbienie ich, i w ten sposób był bezustannie zaabsorbowany grą transcendentalnej realizacji. Takie są symptomy wiecznie wyzwolonej duszy. Wiecznie wyzwolona dusza jest bhaktą Pana, który nigdy o Nim nie zapomina. Celem ludzkiego życia jest odnowienie naszego wiecznego związku z Panem, a wszelkie zalecenia religijne mają służyć rozbudzeniu tego uśpionego instynktu żywej istoty. Im wcześniej nastąpi to rozbudzenie, tym szybciej zostanie spełniona misja ludzkiego życia. Dziecko, które przychodzi na świat w rodzinie bhaktów, ma okazję służenia Panu na tak wiele różnych sposobów. Szansę narodzenia się w takiej oświeconej rodzinie ma dusza, która już jest zaawansowana w służbie oddania. Zostało to potwierdzone w Bhagavad-gicie (6.41). Śucinam śrimatam gehe yoga-bhrasto 'bhijayate: nawet upadły bhakta otrzymuje szansę narodzin w rodzinie dobrze usytuowanego bramina albo w zamożnej rodzinie kupieckiej. Obie te rodziny stwarzają dobre warunki dla automatycznego ożywienia świadomości Boga, gdyż szczególnie w tych rodzinach regularnie wielbiony jest Pan Krsna i dziecko otrzymuje szansę naśladowania tego procesu kultu zwanego arcana.

    Formułą pancaratriki dla szkolenia osób w służbie oddania jest kult świątynny, przez który bhaktowie neofici otrzymują szansę nauczenia się służby oddania dla Pana. Lalkami Pana Krsny zwykł bawić się w swoim dzieciństwie również Maharaja Pariksit. W dobrych rodzinach hinduskich dzieci nadal otrzymują do zabawy lalki Pana, np. Ramy i Krsny, albo czasami lalki półbogów, by w ten sposób mogły rozwinąć skłonności do służenia Panu. Poprzez łaskę Pana my również otrzymaliśmy tę samą szansę od naszych rodziców, i nasze życie od początku było oparte na tej zasadzie.

 

03.02.03   W ten sposób Uddhava od dzieciństwa nieustannie służył Panu. I ta postawa służenia nie osłabła nawet wówczas, gdy osiągnął wiek starości. Skoro tylko zapytano go o wieści dotyczące Pana, natychmiast przypomniał sobie o Nim wszystko.

 

03.02.03   Znaczenie      Transcendentalna służba dla Pana nie jest niczym pospolitym. Postawa służenia bhakty stopniowo wzrasta i nigdy nie słabnie. Na ogół osoby starsze otrzymują pozwolenie na wycofanie się ze swojej zwykłej służby. Ale w transcendentalnej służbie dla Pana emerytura w ogóle nie istnieje; wprost przeciwnie, wraz z postępem wieku pragnienie służenia coraz bardziej rośnie. W transcendentalnej służbie nie istnieje przesycenie i dlatego nie ma emerytury. Kiedy w świecie materialnym człowiek jest zmęczony z powodu pełnienia służby w swoim fizycznym ciele, przyznaje się mu emeryturę, ale w służbie transcendentalnej nie ma uczucia zmęczenia, ponieważ jest to służba duchowa i nie jest na planie cielesnym. Służba na platformie cielesnej słabnie w miarę starzenia się ciała, ale dusza nie starzeje się nigdy, i dlatego służba na planie duchowym nigdy nie jest męcząca.

    Uddhava niewątpliwie zestarzał się, ale nie znaczy to, że zestarzał się również jego duch. Jego postawa służenia dojrzała na planie transcendentalnym, i kiedy tylko Vidura zapytał go o Pana Krsnę, natychmiast wspomniał Pana przez odwołanie się do różnych sytuacji i zapomniał się na planie fizycznym. Jest to oznaką czystej służby oddania dla Pana, jak zostanie to wytłumaczone później (laksanam bhakti-yogasya itd.), w instrukcjach Pana Kapili do Jego matki Devahuti.

 

03.02.04   Na chwilę zupełnie ucichł, a jego ciało znieruchomiało. Pogrążył się w nektarze pamiętania lotosowych stóp Pana w ekstazie oddania, i wydawało się, że coraz bardziej pogrąża się w transie.

 

03.02.04   Znaczenie      Kiedy Vidura zapytał Uddhavę o Krsnę, wydawało się, że Uddhava jak gdyby obudził się z drzemki. Zdawał się żałować, iż zapomniał o lotosowych stopach Pana. W ten sposób na powrót przypomniał sobie lotosowe stopy Krsny i zaczął wspominać wszelką transcendentalną służbę oddania, którą dla Niego pełnił. I wskutek tego doznał tej samej ekstazy, której zwykł doświadczać w obecności Pana. Ponieważ Pan jest absolutny, nie ma żadnej różnicy pomiędzy pamiętaniem Go a Jego osobistą obecnością. W ten sposób Uddhava na chwilę pogrążył się w milczeniu, a następnie zdawał się coraz bardziej pogrążać w ekstazie. Uczucia ekstazy przejawiają wielcy zaawansowani bhaktowie Pana. Jest osiem rodzajów transcendentalnych zmian w ciele na skutek ekstazy – łzy, drżenie ciała, pocenie się, niepokój, dreszcze, dławienie w gardle itd. – i Uddhava zamanifestował je wszystkie w obecności Vidury.

 

03.02.05   Vidura mógł zaobserwować, że na skutek pełnej ekstazy w ciele Uddhavy zamanifestowały się wszelkie transcendentalne zmiany, i starał się ocierać łzy rozłąki. W ten sposób Vidura zrozumiał, że Uddhava całkowicie rozwinął głęboką miłość do Pana.

 

03.02.05   Znaczenie      Vidura, doświadczony bhakta Pana, obserwował symptomy najwyższego etapu życia w oddaniu i potwierdził, że Uddhava osiągnął doskonały stan miłości Boga. Ekstatyczne zmiany cielesne manifestowane są z platformy duchowej i nie są sztucznymi symptomami rozwiniętymi przez praktykę. Są trzy różne etapy rozwoju służby oddania. Pierwszy etap polega na przestrzeganiu regulujących zasad przepisanych w kodeksach służby oddania, drugi etap polega na przyswojeniu i realizacji trwałego stanu służby oddania, a etap ostatni jest ekstazą charakteryzującą się przejawieniem transcendentalnych symptomów cielesnych. Początkiem tego procesu jest dziewięć różnych sposobów służby oddania, takich jak słuchanie, intonowanie i pamiętanie. Poprzez regularne słuchanie o chwałach i rozrywkach Pana serce studenta zaczyna uwalniać się od nieczystości. Im bardziej ktoś jest wolny od takich nieczystości, tym bardziej zostaje umocniony w służbie oddania. Stopniowo te czynności kolejno przybierają formę trwałości, mocnej wiary, smaku, realizacji i przyswojenia sobie imienia Pana, Jego formy, rozrywek itd. Te różne etapy stopniowego rozwoju zwiększają miłość do Boga, aż osiąga ona etap najwyższy – na którym to etapie jest jeszcze więcej symptomów, takich jak uczucie miłości, gniew i przywiązanie – w wyjątkowych przypadkach stopniowo wzrastając do etapu maha-bhava, którego osiągnięcie na ogół nie jest możliwe dla żywych istot. Te wszystkie stany miłości zostały zamanifestowane przez Pana Śri Caitanyę Mahaprabhu, uosobienie miłości Boga.

    Transcendentalne symptomy, które przejawiają czyści bhaktowie, tacy jak Uddhava, zostały systematycznie opisane w Bhakti-rasamrta-sindhu autorstwa Śrila Rupy Gosvamiego, głównego ucznia Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu. My napisaliśmy skrótowe studium Bhakti-rasamrta-sindhu, zatytułowane Nektar Oddania, z którego można zasięgnąć bardziej szczegółowych informacji o nauce służby oddania.

 

03.02.06   Uddhava, wielki bhakta, wkrótce powrócił z siedziby Pana na plan ludzki. Ocierając oczy, rozbudził wspomnienia z przeszłości i w ujmujący sposób przemówił do Vidury.

 

03.02.06   Znaczenie      Kiedy Uddhava był w pełni pogrążony w transcendentalnej miłości Boga, w rzeczywistości całkowicie zapomniał o świecie zewnętrznym. Czysty bhakta bezustannie żyje w siedzibie Najwyższego Pana, nawet w tym obecnym ciele, które pozornie należy do tego świata. Ponieważ czysty bhakta jest zaabsorbowany transcendentalnymi myślami o Najwyższym, nie jest on właściwie na platformie cielesnej. Kiedy Uddhava zapragnął rozmawiać z Vidurą, zstąpił z siedziby Pana, Dvaraki, na materialny plan istot ludzkich. Nawet jeśli czysty bhakta jest obecny na tej śmiertelnej planecie, jest on tutaj ze względu na Pana, ze względu na zaangażowanie w Jego transcendentalną służbę, a nie dla żadnej przyczyny materialnej. Żywa istota może żyć albo na planie materialnym, albo w transcendentalnej siedzibie Pana, odpowiednio do stanu swojej egzystencji. Zmiany żywej istoty w uwarunkowanym życiu zostały wytłumaczone w Caitanya-caritamrta w instrukcjach, które Pan Śri Caitanya udzielił Śrila Rupie Gosvamiemu. "Żywe istoty we wszystkich wszechświatach, życie po życiu, cieszą się efektami odpowiednich rezultatów karmicznych swojego działania. Niektóre spośród nich mogą ulec wpływowi towarzystwa czystych bhaktów i w ten sposób otrzymać szansę pełnienia służby oddania, poprzez osiągnięcie upodobania do takiej służby. Tym upodobaniem czy smakiem jest nasionko służby oddania, a osoba, która była wystarczająco szczęśliwa, aby otrzymać takie nasienie, powinna zasiać je w zakątku swego serca. Tak jak pielęgnuje się zwykłe nasienie poprzez podlewanie go wodą, w nadziei, że zaowocuje, tak nasionko służby oddania zasiane w sercu bhakty może być pielęgnowane poprzez podlewanie go wodą w formie słuchania i intonowania świętego imienia i o rozrywkach Pana. Pielęgnowane w ten sposób, pnącze służby oddania stopniowo rośnie, a bhakta, występując w roli ogrodnika, wytrwale podlewa je wodą bezustannego słuchania i intonowania. Roślinka służby oddania stopniowo rośnie do takiej wysokości, że przechodzi przez cały materialny wszechświat i przenika do nieba duchowego, rosnąc jeszcze wyżej, aż osiąga planetę Golokę Vrndavanę. Przez pełnienie służby oddania dla Pana po prostu przez słuchanie i intonowanie, bhakta-ogrodnik jest w kontakcie z siedzibą Pana nawet z tego planu materialnego. Tak jak pnącze przyjmuje schronienie jakiegoś innego, mocniejszego drzewa, podobnie roślinka służby oddania, pielęgnowana przez bhaktę, przyjmuje schronienie lotosowych stóp Pana i w ten sposób pozostaje niewzruszoną. Kiedy pnącze to zostaje tak umocnione, wówczas wydaje owoc, a ogrodnik opiekujący się roślinką może rozkoszować się tym owocem miłości, i w ten sposób odnosi sukces życia." Zachowanie Uddhavy jest dowodem na to, iż osiągnął on ten stan. Mógł on jednocześnie osiągnąć najwyższą planetę, a mimo to pojawić się w tym świecie.

 

03.02.07   Śri Uddhava powiedział: Mój drogi Viduro, słońce tego świata, Pan Krsna, zaszło, a nasz dom został połknięty przez ogromną żmiję czasu. Cóż mogę ci powiedzieć o naszej pomyślności?

 

03.02.07   Znaczenie      Według komentarza Śrila Viśvanathy Cakravartiego Thakury, zajście słońca Krsny może zostać wytłumaczone następująco. Na wspomnienie o unicestwieniu wielkiej dynastii Yadu, jak również jego własnej rodziny, dynastii Kauravów, Vidura pogrążył się w smutku. Uddhava mógł zrozumieć smutek Vidury i dlatego przede wszystkim pragnął wyrazić swoje współczucie mówiąc, że po zachodzie słońca każdy jest w ciemności. Ponieważ cały świat był pogrążony w ciemności smutku, ani Vidura, ani Uddhava, ani też nikt inny nie mógł być szczęśliwy. Uddhava był tak samo zasmucony jak Vidura, i nie było nic więcej do powiedzenia o ich pomyślności.

    Bardzo właściwe jest tutaj porównanie Krsny do słońca. Skoro tylko zachodzi słońce, natychmiast pojawia się ciemność. Ale ciemność doświadczana przez zwykłego człowieka nie wpływa na samo słońce, ani w czasie wschodu, ani zachodu. Pojawianie się i znikanie Pana Krsny jest całkowicie podobne do wschodu i zachodu słońca. Pojawia się On i znika w niezliczonych wszechświatach, i tak długo jak długo jest obecny w określonym wszechświecie, we wszechświecie tym jest wszelkie transcendentalne światło. Ale wszechświat, z którego odchodzi, jest pogrążony w ciemności. Jednakże Jego rozrywki są wieczne. Pan jest zawsze obecny w jakimś wszechświecie, tak jak słońce jest obecne albo na wschodniej, albo zachodniej półkuli. Słońce jest zawsze obecne albo w Indiach, albo w Ameryce, ale kiedy świeci ono nad Indiami, ziemia Ameryki okryta jest ciemnością, a kiedy świeci nad Ameryką, wówczas teren Indii jest pogrążony w ciemności.

    Tak jak słońce pojawia się rano i stopniowo wznosi się do zenitu, a następnie ponownie zachodzi na jednej półkuli, jednocześnie wschodząc na innej, tak też jednocześnie ma miejsce odejście Krsny z jednego wszechświata oraz rozpoczęcie Jego rozrywek w innym. Skoro tylko kończy On jakąś rozrywkę tutaj, manifestuje się ona w innym wszechświecie. I w ten sposób Jego nitya-lila, czyli wieczne rozrywki, trwają bez końca. Tak jak wschód słońca ma miejsce raz w ciągu 24 godzin, podobnie rozrywki Pana Krsny mają miejsce raz podczas dnia Brahmy w określonym wszechświecie. (Bhagavad-gita podaje, że jeden dzień Brahmy trwa 4 300 000 000 lat słonecznych.) Ale tam, gdzie obecny jest Pan, wszystkie Jego różne rozrywki, jak to zostało opisane w pismach objawionych, następują w regularnych przedziałach czasu.

    Tak jak po zachodzie słońca żmije nabierają mocy, złodzieje śmiałości, duchy uaktywniają się, kwiat lotosu traci swoje piękne kształty, a cakravaki lamentuje, tak z chwilą odejścia Pana Krsny ożywiają się ateiści, a bhaktowie Pana pogrążają się w smutku.

 

03.02.08   Wszechświat ten, razem z jego wszystkimi planetami, jest najbardziej nieszczęśliwy. A bardziej nieszczęśliwymi są członkowie dynastii Yadu, ponieważ nie mogli rozpoznać w Panu Hari Osoby Boga, tak jak ryba nie rozpoznaje księżyca.

 

03.02.08   Znaczenie      Uddhava użalał się nad nieszczęśliwymi ludźmi tego świata, którzy nie byli w stanie rozpoznać Pana Śri Krsny pomimo tego, iż mogli oglądać Jego wszystkie transcendentalne, boskie cechy. Chociaż już od chwili Swego pojawienia się za kratami lochu króla Kamsy aż do Swojej mausala-lila, przejawił On Swoje moce Najwyższej Osoby Boga w liczbie sześciu bogactw, mianowicie: zamożności, siły, sławy, piękna, wiedzy i wyrzeczenia, głupcy tego świata mimo to nie mogli zrozumieć, że jest On Najwyższym Panem. Takie głupie osoby mogły uważać Go za niezwykłą postać historyczną, ponieważ nie mieli oni bliskiego kontaktu z Panem, ale najbardziej nieszczęśliwymi byli członkowie rodziny Pana-członkowie dynastii Yadu, którzy zawsze przebywali w towarzystwie Pana, ale nie byli w stanie rozpoznać w Nim Najwyższej Osoby Boga. Uddhava również rozpaczał nad swoim własnym losem, bo chociaż wiedział, że Krsna jest Najwyższą Osobą Boga, nie wykorzystał właściwie tej okazji do pełnienia służby oddania dla Pana. Dlatego ubolewał nad niedolą każdego, również swoją własną. Czysty bhakta Pana uważa się za najbardziej nieszczęśliwego. Przyczyną tego jest ogromna miłość bhakty do Pana i jest to jedna z transcendentalnych percepcji virahy, czyli cierpienia z powodu rozłąki.

    Z pism świętych dowiadujemy się, że księżyc został zrodzony z oceanu mleka. Na wyższych planetach znajduje się ocean mleka, i tam Pan Visnu, który kontroluje serce każdej żywej istoty jako Paramatma (Dusza Najwyższa), rezyduje jako Ksirodakaśayi Visnu. Osoby, które nie wierzą w istnienie mlecznego oceanu, ponieważ z doświadczenia znają jedynie oceany ze słoną wodą, powinny wiedzieć, że ten świat jest również nazywany go, co oznacza krowę. Uryna krowy jest słona i według medycyny Ayur-wedyjskiej uryna krowy jest bardzo skuteczna w leczeniu chorób wątroby. Pacjenci cierpiący na tę dolegliwość mogą nie znać smaku mleka krowy, ponieważ mleko nigdy nie jest podawane chorym na wątrobę. Ale mogą oni wiedzieć, że krowa ma również mleko, mimo iż nigdy go nie spróbowali. Podobnie ludzie, którzy poznali jedynie tę niewielką planetę, gdzie oceany są napełnione słoną wodą, mogą dowiedzieć się z pism objawionych, że również istnieje ocean mleka, chociaż nigdy go nie widzieliśmy. Z tego oceanu mleka narodził się księżyc, ale ryby z tego oceanu nie były w stanie rozpoznać, że księżyc nie był inną rybą, ale czymś różnym od nich: Ryby te uważały księżyc za jedną spośród siebie, albo może coś świecącego, ale nic poza tym. Nieszczęśliwe osoby; które nie rozpoznają Pana Krsny, są dokładnie tak jak te ryby. Uważają one, iż jest On jednym z nich, choć może trochę bardziej wyróżnia się bogactwem, siłą itd. Bhagavad-gita (9.11) stwierdza, że takie głupie osoby są największymi nieszczęśnikami: avajananti mam mudha manusim tanum aśritam.

 

03.02.09   Wszyscy Yadavowie byli doświadczonymi bhaktami, wykształconymi i biegłymi w nauce o duszy. Poza tym zawsze mogli oni obcować z Panem, towarzysząc Mu w chwilach wytchnienia, a mimo to nie byli w stanie rozpoznać w Nim Najwyższego, który mieszka wszędzie.

 

03.02.09   Znaczenie      W Vedach powiedziane jest, że Najwyższego Pana, czyli Paramatmy nie można zrozumieć jedynie poprzez erudycję czy siłę spekulacji umysłowych nayam atma pravacanena labhyo na medhaya na bahuna śrutena (Katha Upanisad 1.2.23). Poznać Go może jedynie ten, kto otrzymał łaskę Pana. Wszyscy Yadavowie byli wyjątkowo wykształceni i doświadczeni, ale mimo iż znali Pana jako tego, który mieszka w każdym sercu, nie mogli zrozumieć, iż jest On oryginalną Osobą Boga. Przyczyną tego braku wiedzy nie było ich niedostateczne wykształcenie, ale ich nieszczęście. Jednakże mieszkańcy Vrndavany, będąc czystymi, oryginalnymi bhaktami Pana, nie wiedzieli nawet tego, iż jest On Paramatmą. Mogli myśleć o Nim jedynie jako o obiekcie swej miłości. Nie wiedzieli, że jest On Osobą Boga. Jednakże Yadowie, czyli mieszkańcy Dvaraki, znali Pana Krsnę jako Vasudevę, czyli Duszę Najwyższą mieszkającego wszędzie, ale nie jako Najwyższego Pana. Jako uczeni w Vedach, potwierdzali oni oznajmienia hymnów wedyjskich eko devah.....sarva-bhutadhivasah.....antaryami.....i vrsninam para-devata.... Yadowie przyjmowali Pana Krsnę za Duszę Najwyższą, który inkarnował w ich rodzinie, ale nic poza tym.

 

03.02.10   Słowa osób oszołomionych złudną energią Pana w żadnym wypadku nie mogą zachwiać inteligencji tych, którzy są w pełni podporządkowanymi duszami.

 

03.02.10   Znaczenie      Według wszelkich dowodów wedyjskich, Najwyższą Osobą Boga jest Pan Śri Krsna. Jest On przyjmowany za takiego przez wszystkich acaryów, łącznie z Śripadą Śankaracaryą. Ale kiedy był On obecny w tym świecie, różne klasy ludzi przyjmowały Go w rozmaity sposób, i dlatego ich sądy o Panu również były różne. Na ogół ludzie, którzy posiadali wiarę w pisma objawione, przyjmowali Pana takim jakim jest, i takie osoby pogrążyły się w głębokim smutku, kiedy Pan odszedł z tego świata. W Pierwszym Canto dyskutowaliśmy już rozpacz Arjuny i Yudhisthiry, dla których odejście Krsny było prawie nie do zniesienia aż do końca ich życia.

    Yadavowie byli jedynie częściowo świadomi Pana, ale są również pełni chwały, ponieważ mieli okazję obcować z Panem, który występował w roli głowy ich rodziny, i również pełnili intymną służbę dla Pana. Yadavowie i inni bhaktowie Pana różnią się od osób, które błędnie przyjmują Go za zwykłą, ludzką osobę. Takie osoby z pewnością są zwiedzione złudną energią. Są to osoby o mentalności piekielnej i są zazdrosne o Najwyższego Pana. Znajdują się pod potężnym wpływem złudnej energii, gdyż pomimo ich wysokiej świeckiej edukacji, osoby takie są pozbawione wiary i są skażone ateistyczną mentalnością. Zawsze gorliwie starają się udowodnić, że Pan Krsna był zwykłym człowiekiem, który został zabity przez myśliwego z powodu Swoich niepobożnych czynów, mianowicie uknucia spisku w celu zabicia synów Dhrtarastry i Jarasandhy, demonicznych królów Ziemi. Takie osoby nie posiadają wiary w oznajmienie Bhagavad-gity, że Pan nie podlega reakcjom Swoich działań: na mam karmani limpanti. Według ateistycznego punktu widzenia, rodzina Pana Krsny, dynastia Yadu, została zniszczona na skutek przekleństwa braminów za grzechy popełnione przez Krsnę (zabicie synów Dhrtarastry itd.). Zniewagi takie nigdy nie poruszają serc bhaktów, którzy doskonale znają prawdziwą postać rzeczy. Ich inteligencja nigdy nie zostaje zachwiana, jeśli chodzi o ich pogląd względem Pana. Ale osoby, które niepokoją takie oznajmienia asurów, również są potępione. Właśnie to Uddhava chciał wyrazić w tym wersecie.

 

03.02.11   Pan Śri Krsna objawił Swoją wieczną formę wszystkim na tej Ziemi, a następnie zniknął, usuwając tę formę sprzed oczu tych, którzy, nie spełniwszy koniecznych pokut, nie byli w stanie zobaczyć Go [takim jaki jest].

 

03.02.11   Znaczenie      Największe znaczenie w tym wersecie ma słowo avitrpta-drśam. Wszystkie uwarunkowane dusze w tym materialnym świecie usiłują na różne sposoby zadowolić swoje zmysły, ale odnoszą porażkę, jako że osiągnięcie zadowolenia przez takie wysiłki jest rzeczą niemożliwą. Na miejscu jest tutaj przykład ryby na lądzie. Jeśli wyłowimy rybę z wody i umieścimy ją na lądzie, nie będziemy w stanie uszczęśliwić jej żadną ilością oferowanych przyjemności. Dusza może być szczęśliwa jedynie w towarzystwie najwyższej żywej istoty, Osoby Boga, i nigdzie indziej. Dzięki Swojej nieograniczonej, bezprzyczynowej łasce, Pan ma niezliczone planety Vaikuntha w brahmajyoti świata duchowego, i w tym transcendentalnym świecie są nieograniczone aranżacje dla nieograniczonej przyjemności żywych istot

    Pan przychodzi osobiście, aby objawić Swoje transcendentalne rozrywki, zwykle reprezentowane we Vrndavanie, Mathurze i Dvarace. Pojawia się po to, aby przyciągnąć uwarunkowane dusze z powrotem do Boga, z powrotem do domu w wiecznym świecie. Ale, ze względu na niedostateczną pobożność, widzowie nie są przyciągani przez te rozrywki Pana. W Bhagavad-gicie jest powiedziane, że w transcendentalną służbę miłości dla Pana mogą zaangażować się jedynie ci, którzy całkowicie pokonali ścieżkę grzesznych reakcji. Celem całego wedyjskiego systemu rytuałów jest sprowadzenie każdej uwarunkowanej duszy na ścieżkę pobożności. Przez ścisłe stosowanie się do zasad zalecanych dla wszystkich porządków społecznego życia można osiągnąć cechy prawdomówności, kontroli umysłu, kontroli zmysłów, cierpliwości itd., i można wznieść się do platformy pełnienia czystej służby oddania dla Pana. Jedynie dzięki takiej transcendentalnej wizji można w pełni zaspokoić swoje materialne tęsknoty.

    Kiedy Pan był obecny osobiście, osoby które zadowoliły swoje tęsknoty materialne poprzez ujrzenie Go we właściwej perspektywie, mogły w ten sposób powrócić z Nim do Jego królestwa. Ale osoby, które nie były w stanie zobaczyć Pana takim, jakim jest, nie porzuciły swoich tęsknot materialnych i nie były w stanie powrócić do domu, z powrotem do Boga. Werset ten oznajmia, że Pan odszedł w Swojej oryginalnej, wiecznej formie. Pan opuścił ten świat w Swoim własnym ciele; nie pozostawił On Swojego ciała, tak jak to jest na ogół błędnie rozumiane przez uwarunkowane dusze. Oznajmienie to pokonuje fałszywą propagandę niewiernych wielbicieli, którzy twierdzą, że Pan odszedł jak zwykła uwarunkowana dusza. Pan pojawił się tutaj po to, aby uwolnić ten świat od nadmiernego ciężaru niewiernych asurów, i po dokonaniu tego zniknął z oczu świata.

 

03.02.12   Pan pojawił się w tym śmiertelnym świecie poprzez Swoją wewnętrzną moc, yoga-mayę. Przyszedł w Swojej wiecznej formie, która jest doskonale odpowiednia do Jego rozrywek. Rozrywki te były wspaniałe dla wszystkich, nawet dla tych, którzy pysznią się swoim bogactwem, i nawet dla Samego Pana w Jego formie Pana Vaikunthy. Zatem Jego [Śri Krsny] transcendentalne ciało jest ornamentem wszelkich ornamentów.

 

03.02.12   Znaczenie      Zgodnie z hymnem wedyjskim (nityo nityanam cetanaś cetananam), Osoba Boga przewyższa Swoją doskonałością wszelkie inne żywe istoty wewnątrz wszelkich wszechświatów w tym materialnym świecie. Jest On wewnątrz wszystkich żywych istot nikt nie może przewyższyć Go ani dorównać Mu w bogactwie, sile, sławie, pięknie, wiedzy czy wyrzeczeniu. Kiedy Pan Krsna był obecny w tym wszechświecie, zdawał się być istotą ludzką, ponieważ pojawił się w sposób odpowiedni do Jego rozrywek w tym śmiertelnym świecie. Nie przyszedł On do społeczeństwa ludzkiego w Swojej czteroramiennej postaci Pana Vaikunthy, gdyż nie byłoby to odpowiednie dla Jego rozrywek. Ale pomimo tego, iż pojawił się jako istota ludzka, nikt nie był ani nie jest Mu równy pod żadnym względem, w którymkolwiek z Jego sześciu bogactw. Każdy jest mniej lub bardziej dumny z powodu swojego bogactwa w tym świecie, ale kiedy Pan Krsna był obecny w ludzkim społeczeństwie, przewyższał wszystkie współczesne Mu osoby w tym wszechświecie.

    Kiedy rozrywki Pana są widoczne dla oczu ludzkich, zwane są prakata, a kiedy są one niewidoczne, są zwane aprakata. W istocie rozrywki Pana nigdy nie zostają przerwane, tak jak słońce nigdy nie opuszcza nieba. Słońce zawsze znajduje się na niebie w swojej właściwej orbicie, ale czasami jest widoczne, a czasami niewidoczne dla naszej ograniczonej wizji. Podobnie, rozrywki Pana zawsze odbywają się w tym, czy innym wszechświecie, i kiedy Pan Krsna odszedł ze Swojej transcendentalnej siedziby w Dvarace, było to jedynie zniknięcie z pola widzenia tamtejszych ludzi. Nie należy błędnie myśleć, że Jego transcendentalne ciało, które jest w doskonały sposób odpowiednie dla rozrywek w tym śmiertelnym świecie, jest w jakikolwiek sposób niższe od Jego różnych ekspansji na Vaikunthalokach. Jego ciało zamanifestowane w tym materialnym świecie jest transcendentalne par excellence, w tym sensie, że Jego rozrywki w tym śmiertelnym świecie przewyższają Jego miłosierdzie przejawiane na Vaikunthalokach. Na Vaikunthalokach Pan jest miłosierny dla wyzwolonych żywych istot, czyli nitya-mukta, ale w Swoich rozrywkach w tym śmiertelnym świecie jest łaskawy nawet dla upadłych dusz, które są nitya-baddha, czyli wiecznie uwarunkowanymi. Sześć bogactw, które przejawił w tym śmiertelnym świecie za pośrednictwem Swojej wewnętrznej mocy yoga-mayi, są rzadkością nawet na Vaikunthalokach. Wszystkie rozrywki zostały zamanifestowane nie przez energię materialną, ale przez Jego energię duchową. Znakomitość Jego rasa-lila we Vrndavanie i Jego życia małżeńskiego z szesnastoma tysiącami żon jest wspaniała nawet dla Narayana na Vaikuncie, a z pewnością także dla innych żywych istot w tym śmiertelnym świecie. Jego rozrywki są wspaniałe nawet dla innych inkarnacji Pana, takich jak Śri Rama, Nrsimha i Varaha. Jego moce były tak niesamowite, że czcił je nawet Pan Vaikunthy, który nie jest różny od Samego Pana Krsny.

 

03.02.13   Przy ołtarzu ofiary rajasuya – spełnianej przez Maharaję Yudhisthirę – zgromadzili się wszyscy półbogowie z wyższych, środkowych i niższych systemów planetarnych. Kiedy ujrzeli piękne cielesne cechy Pana Krsny, wszyscy uznali, że był On największym arcydziełem stworzenia Brahmy, stwórcy ludzkich istot.

 

03.02.13   Znaczenie      Nie istniało nic, co można by porównać do cielesnych cech Pana Krsny, kiedy był obecny w tym świecie. Najpiękniejszy przedmiot w tym materialnym świecie może być porównany do niebieskiego kwiatu lotosu albo do pełnego księżyca na niebie, ale piękno cielesnych cech Pana Krsny pokonało nawet kwiat lotosu i księżyc i zostało to potwierdzone przez półbogów, najpiękniejsze żywe istoty we wszechświecie. Półbogowie myśleli, że Pan Krsna również został stworzony przez Pana Brahmę, tak jak oni sami, ale w istocie to Pan Krsna stworzył Pana Brahmę. Stworzenie transcendentalnego piękna Najwyższego Pana nie było w mocy Brahmy. Nikt nie jest stworzycielem Krsny, to Krsna jest stworzycielem każdego. Jak mówi On w Bhagavad-gicie (10.8), aham sarvasya prabhavo mattah sarvam pravartate.

 

03.02.14   Dziewczęta Vrajy; po rozrywkach pełnych śmiechu, żartów i wymiany spojrzeń, cierpiały dotkliwie, kiedy Krsna je opuścił. Zwykły śledzić Go oczyma i siadały oszołomione, nie będąc w stanie dokończyć swoich domowych obowiązków.

 

03.02.14   Znaczenie      W Swoim dzieciństwie we Vrndavanie, Pan Krsna zasłynął jako dokuczliwy przyjaciel wszystkich dziewcząt w Jego wieku, darząc je transcendentalną miłością. Jego miłość do nich była tak głęboka, że ekstaza ta nie znajduje porównania, a dziewczęta Vrajy były tak bardzo do Niego przywiązane, że ich uczucie przewyższa miłość nawet takich wielkich półbogów jak Brahma i Śiva. Pan Krsna ostatecznie uznał Swoją porażkę przed transcendentalnym uczuciem gopi i oznajmił, że nie jest w stanie odwzajemnić ich czystej miłości. Chociaż gopi pozornie cierpiały z powodu uszczypliwości Pana, kiedy Krsna opuszczał je, nie były w stanie znieść rozłąki i podążały za Nim oczyma i umysłami. Były tak oszołomione tą sytuacją, że nie mogły dokończyć swoich domowych obowiązków. Nikt nie mógł prześcignąć Krsny nawet w wymianie miłości, jaka ma miejsce pomiędzy chłopcami i dziewczętami. W pismach objawionych jest powiedziane, że Pan Krsna nigdy osobiście nie wychodzi poza teren Vrndavany. Pozostaje tam wiecznie ze względu na transcendentalną miłość tamtejszych mieszkańców. Więc chociaż obecnie nie jest On widoczny, nawet na moment nie opuszcza Vrndavany.

 

03.02.15   Osoba Boga, wszechwspółczujący kontroler światów tak materialnych, jak i duchowych, jest nienarodzony, ale kiedy dochodzi do niezgody pomiędzy Jego spokojnymi bhaktami a osobami znajdującymi się pod wpływem materialnych sił natury, Pan rodzi się niczym ogień, a towarzyszy Mu mahat-tattva.

 

03.02.15   Znaczenie      Bhaktowie Pana są z natury spokojni, ponieważ nie mają żadnych materialnych dążeń. Wyzwolona dusza nie ma żadnych tęsknot i dlatego jest wolna od rozpaczy. Osoba, która pragnie coś posiadać, również rozpacza, kiedy traci swoją własność. Bhaktowie nie dążą ani do materialnych posiadłości, ani do wyzwolenia duchowego. Z obowiązku usytuowani są w transcendentalnej służbie miłości dla Pana i nie dbają o to, gdzie są, czy jak muszą działać. Karmici, jnani i yogini wszyscy tęsknią za jakimiś wartościami materialnymi czy duchowymi. Karmici pragną posiadłości materialnych, jnani i yogini pragną posiadać rzeczy duchowe, ale bhaktowie nie pragną ani jednego, ani drugiego. Ich jedynym pragnieniem jest służenie Panu czy to w świecie materialnym, czy duchowym, zgodnie z pragnieniami Pana, i Pan zawsze darzy szczególnym uczuciem takich bhaktów.

    Mentalność karmitów, jnanich i yoginów jest odpowiednio w różnych siłach natury, i dlatego są oni zwani itara, czyli niewielbicielami. Tacy itara, nawet łącznie z yoginami, czasami nękają bhaktów Pana. Wielki yogin Durvasa Muni niepokoił Maharaję Ambarisę, ponieważ był on wielkim bhaktą Pana. A wielki karmi i jnani Hiranyakaśipu znęcał się nawet nad swoim własnym synem Prahladem Maharają, który był Vaisnavą. Jest wiele przykładów takiego niepokojenia spokojnych bhaktów Pana przez itarów. Kiedy dochodzi do takiej niezgody, wówczas Pan, powodowany wielkim współczuciem dla Swoich czystych bhaktów, pojawia się osobiście, w towarzystwie Swoich pełnych części kontrolujących mahat-tattvę.

    Pan znajduje się wszędzie, zarówno w Swoich posiadłościach materialnych, jak i duchowych, i pojawia się ze względu na Swoich bhaktów, kiedy dochodzi do niezgody pomiędzy Jego wielbicielami i niewielbicielami. Tak jak na skutek tarcia materii wytwarzana jest elektryczność, tak Pan, będąc wszechprzenikającym, pojawia się z powodu tarć pomiędzy bhaktami i abhaktami. Kiedy Pan Krsna przychodzi tutaj z jakąś misją, towarzyszą Mu wszystkie Jego pełne części. Kiedy pojawił się jako syn Vasudevy, istniały różnice zdań co do Jego inkarnacji. Niektórzy mówili, "Jest On Najwyższą Osobą Boga." Niektórzy twierdzili, "Jest On inkarnacją Narayana," a inni mówili, "Jest On inkarnacją Ksirodakaśayi Visnu." Ale w rzeczywistości jest On oryginalną Najwyższą Osobą Boga – krsnas tu bhagavan svayam – a Narayana, purusa i wszystkie inne inkarnacje towarzyszą Mu, by spełniać różne role w Jego rozrywkach. Mahad-amśa-yuktah wskazuje na to, że pojawia się On w towarzystwie purusa, które stwarzają mahat-tattvę. Potwierdzają to hymny wedyjskie, mahantam vibhum atmanam.

    Pan Krsna pojawił się niczym elektryczność, kiedy miały miejsce tarcia pomiędzy Kamsą, Vasudevą i Ugraseną. Vasudeva i Ugrasena byli bhaktami Pana, a Kamsa, reprezentant karmitów i jnanich, był niewielbicielem. Krsna, taki jakim jest, porównywany jest do słońca. Najpierw pojawił się On z oceanu łona Devaki i stopniowo zadowolił mieszkańców miejscowości otaczających Mathurę, tak jak słońce o poranku ożywia kwiat lotosu. Po stopniowym osiągnięciu zenitu Dvaraki. Pan zaszedł tak jak słońce, pogrążając wszystko w ciemności, jak to zostało opisane przez Uddhavę.

 

03.02.16   Kiedy myślę o Panu Krsnie jak narodził się w więziennym domu Vasudevy, mimo iż jest nienarodzony, jak opuścił schronienie Swego ojca, by udać się do Vrajy i żyć tam incognito z powodu strachu przed wrogiem, i jak, chociaż będąc nieskończenie potężnym, w strachu zbiegł z Mathury – wszystkie te oszałamiające wydarzenia smucą mnie niezmiernie.

 

03.02.16   Znaczenie      Ponieważ Pan Śri Krsna jest oryginalną osobą, z której wszyscy i wszystko wyemanowało – aham sarvasya prabhavah (Bg. 10.8), janmady asya yatah (Vs. 1.1.2) – nic nie może być Jemu równe czy też większe od Niego. Pan jest w najwyższym stopniu doskonały, i kiedykolwiek spełnia Swoje transcendentalne rozrywki jako syn, konkurent albo przedmiot wrogości, gra On Swoją rolę tak doskonale, że nawet czyści bhaktowie, tacy jak Uddhava, są oszołomieni. Na przykład, Uddhava wiedział doskonale, że Pan Śri Krsna istnieje wiecznie i że nigdy nie może umrzeć czy też zniknąć na zawsze, jednakże mimo to rozpaczał z powodu Jego odejścia. Wszystkie te wydarzenia są doskonałą aranżacją, aby przydać doskonałości najwyższym chwałom Pana. Wszystko to dla przyjemności bhaktów i Pana. Kiedy ojciec bawi się ze swoim małym synem i kładzie się na podłodze, jak gdyby pokonany przez niego, robi to tylko po to, aby sprawić swojemu synowi przyjemność, a nie z innej przyczyny. Ponieważ Pan jest wszechpotężny, może On pogodzić przeciwności takie jak narodziny i brak narodzin, siłę i porażkę, strach i nieustraszoność. Czysty bhakta doskonale zdaje sobie sprawę z tego, w jaki sposób Pan może pogodzić te przeciwne rzeczy, ale użala się on nad abhaktami, którzy – nie znając najwyższych chwał Pana – uważają Go za wyobrażenie, jedynie z tej przyczyny, że w pismach świętych jest tak wiele pozornie sprzecznych stwierdzeń. W rzeczywistości jednak nie ma tam nic sprzecznego. Wszystko jest możliwe, kiedy zrozumiemy, że Pan jest Panem, a nie jednym z nas mających tak wiele wad.

 

03.02.17   Pan Krsna błagał o przebaczenie Swoich rodziców za to, że będąc z dala od domu z powodu strachu przed Kamsą, nie byli [Krsna i Balarama] w stanie służyć ich stopom. Powiedział, "O matko, O ojcze, proszę wybaczcie Nam tę Naszą niezdolność'' Na wspomnienie całego tego zachowania Pana ból ściska mi serce.

 

03.02.17   Znaczenie      Wygląda na to, że Pan Krsna i Baladeva obaj wielce obawiali się Kamsy i dlatego musieli się ukryć. Ale jeśli Pan Krsna i Baladeva są Najwyższą Osobą Boga, to jak mogli obawiać się Kamsy? Czy w zdaniach tych jest jakaś sprzeczność? Vasudeva, wielce ceniąc Krsnę, pragnął Go chronić. Nigdy nie myślał, że Krsna jest Najwyższym Panem i może chronić Siebie Samego; uważał Krsnę za swojego syna. Ponieważ Vasudeva był wielkim bhaktą Pana, nie chciał dopuścić myśli, że Krsna mógłby zostać zabity jak jego pozostałe dzieci. Vasudeva był moralnie zobowiązany oddać Krsnę w ręce Kamsy, ponieważ obiecał, że odda mu wszystkie swoje dzieci. Ale z powodu wielkiej miłości do Krsny nie dotrzymał swojej obietnicy, i ta transcendentalna mentalność Vasudevy bardzo zadowoliła Pana. Nie chciał On zakłócić intensywnego uczucia miłości Vasudevy i dlatego zgodził się, aby Jego ojciec zaniósł Go do domu Nandy i Yaśody. I chcąc sprawdzić głęboką miłość Vasudevy, Pan Krsna upadł w wody Yamuny, właśnie kiedy Jego ojciec przekraczał rzekę. Wówczas Vasudeva oszalał na punkcie swego dziecka, i usiłował odzyskać Go pośrodku wezbranej rzeki.

    Wszystko są to chwalebne rozrywki Pana i nie ma żadnej sprzeczności w takich manifestacjach. Ponieważ Krsna jest Najwyższym Panem, nigdy nie obawiał się Kamsy, ale zgodził się udawać takiego, aby zadowolić Swojego ojca. A najwspanialszą rzeczą w Jego najwznioślejszym charakterze było to, iż błagał o przebaczenie Swoich rodziców za to, że nie był w stanie służyć ich stopom, nie będąc obecnym w domu z powodu strachu przed Kamsą. Pan, którego lotosowe stopy wielbią półbogowie tacy jak Brahma i Śiva, pragnął wielbić stopy Vasudevy. Ta instrukcja Pana do świata jest całkiem właściwa. Nawet jeśli jest się Najwyższym Panem, należy służyć swoim rodzicom. Syn jest zadłużony u swoich rodziców na tak wiele różnych sposobów, i dlatego obowiązkiem syna jest służenie rodzicom, choćby nawet sam był bardzo wielki. Pośrednio Krsna chciał pouczyć ateistów, którzy nie przyjmują najwyższego ojcostwa Boga. Z Jego przykładu mogą oni nauczyć się, jak bardzo należy szanować Najwyższego Ojca. To chwalebne zachowanie Pana wprawiło Uddhavę w zdumienie i żałował, iż nie mógł odejść z Panem.

 

03.02.18   Któż po powąchaniu pyłu Jego lotosowych stóp, nawet jeden raz, mógłby go zapomnieć? Jedynie poprzez wzniesienie liści Swoich brwi Krsna zadawał śmiertelny cios tym, którzy byli ciężarem dla tej Ziemi.

 

03.02.18   Znaczenie      Chociaż Pan Krsna grał rolę posłusznego syna, nie możemy uważać Go za jedną z istot ludzkich. Jego czyny były tak niezwykłe, że jedynie przez podniesienie Swoich brwi mógł zadać śmiertelny cios tym, którzy byli ciężarem dla Ziemi.

 

03.02.19   Sam byłeś świadkiem, jak Król Cedi [Śiśupala] osiągnął sukces praktyki yogi, mimo iż nienawidził Pana Krsny. Takiego sukcesu pożądają nawet prawdziwi yogini i spełniają w tym celu różnego rodzaju praktyki. Któż zatem może znieść rozdzielenie od Niego?

 

03.02.19   Znaczenie      Pan Krsna okazał Swoją bezprzyczynową łaskę na wielkim zgromadzeniu Maharajy Yudhisthiry. Był On miłosierny nawet dla Swojego wroga, Króla Cedi, który zawsze występował w roli zazdrosnego rywala Pana. Ponieważ nie można być bona fide rywalem Pana, Król Cedi był niezwykle złośliwy wobec Pana Krsny. W swojej złośliwości podobny był on wielu innym asurom, takim jak Kamsa i Jarasandha. Śiśupala otwarcie obraził Pana Krsnę na zgromadzeniu ofiary rajasuya spełnionej przez Maharaję Yudhisthirę, i ostatecznie został on zabity przez Pana. I każdy obecny na tym zgromadzeniu mógł ujrzeć, jak z ciała Króla Cedi wydobyło się światło i wtopiło się w ciało Pana Krsny. Oznacza to, że Cediraja osiągnął zbawienie polegające na osiągnięciu jedności z Najwyższym, co jest doskonałością upragnioną przez jnanich i yoginów, i dla osiągnięcia której spełniają różnego typu transcendentalne czynności.

    Jest to prawdą, że ci, którzy usiłują zrozumieć Najwyższą Prawdę poprzez swoje osobiste wysiłki i spekulacje umysłowe czy siły yogi mistycznej, osiągają ten sam cel co osoby osobiście zabite przez Pana. Zarówno jedni, jak i drudzy osiągają zbawienie polegające na wtopieniu się w promienie brahmajyoti emanujące z transcendentalnego ciała Pana. Pan okazał łaskę nawet Swojemu wrogowi, i wszyscy obecni na tym zgromadzeniu ujrzeli sukces Króla Cedi. Vidura również był tam obecny i dlatego Uddhava przypomniał mu to wydarzenie.

 

03.02.20   Więc z pewnością inni, którzy warzyli na polu bitewnym Kuruksetra i którzy zostali oczyszczeni atakiem strzał Arjuny, osiągnęli siedzibę Pana – w momencie odejścia oglądając, tak przyjemną dla oczu, lotosową twarz Krsny.

 

03.02.20   Znaczenie      Najwyższa Osoba Boga, Pan Śri Krsna, pojawia się w tym świecie dla spełnienia dwóch misji: dla wyzwolenia wiernych i unicestwienia złoczyńców. Ale ponieważ Pan jest absolutny, Jego dwa różne rodzaje działania, chociaż na pozór odmienne, są ostatecznie jednym i tym samym. Kiedy unicestwia takie osoby jak Śiśupala, jest to tak pomyślne jak Jego przedsięwzięcia dla ochrony wiernych. Wszyscy wojownicy, którzy walczyli przeciwko Arjunie, ale którzy mogli oglądać lotosową twarz Pana na polu bitewnym, osiągnęli siedzibę Pana, dokładnie tak jak bhaktowie Pana. Ważne tutaj są słowa "przyjemne dla oczu widza." Kiedy wojownicy po przeciwnej stronie pola bitewnego ujrzeli na przedzie Pana Krsnę, docenili Jego piękno i rozbudził się w nich ich uśpiony instynkt miłości Boga. Śiśupala również ujrzał Pana, ale widział w Nim swego wroga, i wskutek tego jego miłość nie została rozbudzona. Dlatego Śiśupala osiągnął jedność z Panem poprzez wtopienie się w bezosobowy blask Jego ciała, zwany brahmajyoti. Inni, którzy byli w pozycji marginalnej, nie będąc ani przyjaciółmi, ani wrogami, ale posiadając odrobinę miłości do Boga poprzez docenienie piękna Jego twarzy, natychmiast zostali promowani na planety duchowe Vaikunthy. Osobista siedziba Pana jest zwana Goloką Vrndavaną, a siedziby, gdzie rezydują Jego pełne ekspansje, są zwane Vaikunthami, i tam Pan jest obecny jako Narayana. Każda żywa istota posiada uśpioną miłość do Boga i cały proces służby oddania dla Pana ma służyć rozbudzeniu tej uśpionej, wiecznej miłości Boga. Ale są różne stopnie takiego transcendentalnego rozbudzenia. Osoby, które w pełni rozbudziły miłość do Boga, udają się na planetę Goloka Vrndavana w niebie duchowym, ale osoby, które rozbudziły tę miłość Boga przypadkiem albo dzięki towarzystwu, są przenoszone na planety Vaikuntha. Zasadniczo nie ma żadnej materialnej różnicy pomiędzy Goloką a Vaikunthami, ale na Vaikunthach służy się Panu z nieograniczonym przepychem, podczas gdy na Goloce Pan jest obsługiwany z naturalnym uczuciem miłości.

    Ta miłość Boga zostaje rozbudzona poprzez obcowanie z czystymi bhaktami Pana. Ważnym słowem tutaj jest parthastra-putah. Osoby, które ujrzały piękną twarz Pana na polu bitewnym Kuruksetra, zostały najpierw oczyszczone przez Arjunę, kiedy wypuścił swoje strzały. Pan pojawił się w celu zmniejszenia ciężaru świata, a Arjuna asystował Panu walcząc dla Jego sprawy. Arjuna osobiście uchylał się od walki, więc aby zachęcić go do niej, Pan przekazał mu instrukcje w postaci Bhagavad-gity. Jako czysty bhakta Pana, Arjuna zgodził się walczyć, dając pierwszeństwo życzeniu Krsny, a nie swojej własnej decyzji. Tak więc stoczył walkę, by asystować Panu w Jego misji zmniejszenia ciężaru świata. Celem wszystkich czynności, które spełnia czysty bhakta, jest zadowolenie Pana, ponieważ czysty bhakta Pana nie ma żadnych osobistych pragnień do spełnienia. Zabijanie Arjuny było równie dobre jak zabijanie przez Samego Pana. Kiedy Arjuna wypuszczał strzałę w kierunku wroga, wróg ten oczyszczał się z wszelkich materialnych skażeń i stawał się zdolnym do wejścia do nieba duchowego. Ci wojownicy, którzy docenili lotosowe stopy Pana i ujrzeli Jego twarz, rozbudzili swoją drzemiącą miłość do Boga, i wskutek tego od razu zostali przeniesieni na Vaikunthy, a nie do bezosobowego stanu brahmajyoti, tak jak to było w przypadku Śiśupali. Śiśupala zmarł nie doceniwszy Pana, podczas gdy inni opuścili swe ciała z uczuciem podziwu dla Pana. Mimo iż zarówno pierwsi, jak i drudzy zostali przeniesieni do nieba duchowego, to ci, którzy rozbudzili miłość Boga, zostali promowani na planety transcendentalnego nieba.

    Uddhava lamentował, że jego własna pozycja była niższa od pozycji wojowników z pola bitewnego Kuruksetry, ponieważ oni osiągnęli Vaikunthy, podczas gdy on pozostał, aby rozpaczać po odejściu Pana.

 

03.02.21   Pan Śri Krsna jest Panem wszelkiego rodzaju trójek i dzięki osiągnięciu wszelkiego rodzaju fortuny jest w sposób niezależny najwyższym. Wielbią Go wieczni obrońcy stworzenia, którzy ofiarowują Mu parafernalia kultu, dotykając Jego stóp milionami swych hełmów.

 

03.02.21   Znaczenie      Pan Śri Krsna jest niezmiernie łagodny i miłosierny, jak to zostało opisane w powyższych wersetach, a mimo to jest Panem wszelkiego rodzaju trójek. Jest On Najwyższym Panem trzech światów, trzech cech materialnej natury i trzech purusów (Karanodakaśayi, Garbhodakaśayi i Ksirodakaśayi Visnu). Istnieje niezliczona liczba wszechświatów, i w każdym z tych wszechświatów są niezliczone manifestacje Brahmów, Visnu i Rudry. Poza tym jest też Śesa-murti, który podtrzymuje wszystkie te wszechświaty na Swoich kapturach. I Pan Krsna jest Panem ich wszystkich. Jako inkarnacja Manu, jest oryginalnym źródłem wszelkich Manu w niezliczonych wszechświatach. W każdym wszechświecie zamanifestowało się 504 000 Manu. Jest On Panem trzech zasadniczych mocy, mianowicie cit-śakti, maya-śakti i tatastha-śakti, i jest On zupełnym Panem sześciu rodzajów bogactw – zamożności, siły, sławy, piękna, wiedzy i wyrzeczenia. Nie ma nikogo, kto mógłby prześcignąć Go w jakimkolwiek rodzaju przyjemności, i z pewnością nie ma nikogo, kto by Go przewyższał. Nikt nie jest wyższy od Niego ani też nikt Mu nie dorównuje. Zatem obowiązkiem każdego, bez względu na to, kim i gdzie by się było, jest całkowite podporządkowanie się Jemu. Więc nie ma w tym nic zadziwiającego, że podporządkowują się Mu i wielbią Go wszyscy transcendentalni kontrolerzy.

 

03.02.22   Dlatego, o Viduro, czyż nie sprawia to nam Jego – sługom – bólu, kiedy pamiętamy, jak zwykł On [Pan Krsna] stawać przed królem Ugraseną siedzącym na królewskim tronie i przedkładać mu Swoje wyjaśnienia, mówiąc, "O Mój panie, czy mogę cię powiadomić"?

 

03.02.22   Znaczenie      Uprzejme zachowanie Pana Krsny przed Jego tzw. zwierzchnikami, takimi jak Jego ojciec, dziadek i starszy brat, Jego uprzejmość wobec Jego tzw. żon, przyjaciół i rówieśników, Jego dziecinne zachowanie przed Matką Yaśodą, Jego figlarne postępowanie ze Swoimi młodymi przyjaciółkami, nie może oszołomić takiego czystego bhakty jak Uddhava. Jednakże zachowanie Pana, który postępował jak ludzka istota, oszałamia innych, którzy nie są Jego wielbicielami. Pan Sam tłumaczy to w Bhagavad-gicie (9.11) w ten sposób:

 

avajananti mam mudha    manusim tanum aśritam

param bhavam ajananto    mama bhuta-maheśvaram

 

   Osoby u ubogim zasobie wiedzy nie doceniają Osoby Boga, Pana Krsny, nie znając Jego egzaltowanej pozycji jako Pana wszystkiego, co istnieje. Pan dokładnie wyjaśnił Swoją pozycję w Bhagavad-gicie, ale ateistyczni studenci silą się na interpretacje, które odpowiadają ich własnym celom, i w ten sposób zwodzą swoich nieszczęśliwych zwolenników na ścieżkę tej samej mentalności. Takie nieszczęśliwe osoby jedynie wyławiają pewne slogany z tej wielkiej księgi wiedzy, ale nie są w stanie docenić Pana jako Najwyższej Osoby Boga. Jednakże czyści bhaktowie, jak Uddhava, nigdy nie dają się zwieść takim ateistycznym oportunistom.

 

03.02.23   Czyż można przyjąć schronienie kogoś bardziej miłosiernego niż Ten, który obdarzył pozycją matki demonicę [Putanę], mimo iż była niewierna i podała Mu do ssania pierś posmarowaną trucizną?

 

03.02.23   Znaczenie      Tutaj mamy przykład niezwykłej łaski Pana nawet dla Jego wroga. Istnieje takie powiedzenie, że szlachetny człowiek akceptuje dobre cechy osoby wątpliwego charakteru, tak jak przyjmuje się nektar z zasobu trucizny. Kiedy Pan był niemowlęciem, demonica Putana podała Mu truciznę, w ten sposób usiłując zabić cudowne dziecko. Ponieważ była demonem, nie wiedziała, że Najwyższy Pan, mimo iż grał rolę niemowlęcia, był niemniej jednak tą Samą Najwyższą Osobą Boga. Jego wartość jako Najwyższego Pana nie umniejszyła się, kiedy został niemowlęciem, by zadowolić Swoją wielbicielkę Yaśodę. Pan może przyjąć formę niemowlęcia, albo nawet formę inną niż forma istoty ludzkiej, ale nie czyni to najmniejszej różnicy. Jest On zawsze tym Samym Najwyższym. Żywa istota, jakkolwiek potężną by była dzięki swoim surowym pokutom, nigdy nie może dorównać Najwyższemu Panu.

    Pan Krsna zaakceptował macierzyństwo Putany, ponieważ stwarzała ona pozory Jego kochającej matki, pozwalając Mu ssać swą pierś. Pan przyjmuje najmniejszą kwalifikację żywej istoty i przyznaje jej największą nagrodę. Taki jest standard Jego charakteru. Zatem któż, jak nie Pan, może być ostatecznym schronieniem?

 

03.02.24   Uważam, że te wrogie wobec Pana demony stoją jeszcze wyżej niż bhaktowie, gdyż walcząc z Panem, pogrążeni w nieprzyjacielskich myślach, mogą oglądać Pana jak unoszony jest na ramieniu Garudy, syna Tarksyi (Kaśyapy], ze Swoją bronią – cakrą w ręku.

 

03.02.24   Znaczenie      Asury, które walczą z Panem twarzą w twarz, otrzymują zbawienie dzięki temu, że są zabijane przez Pana. Demony otrzymują zbawienie nie dlatego, że są wielbicielami, ale z powodu bezprzyczynowej łaski Pana. Każdy, kto wchodzi chociaż w niewielki kontakt z Panem, obojętnie w jaki sposób, dzięki wspaniałomyślności Pana osiąga wielką korzyść, nawet do punktu zbawienia. Pan jest tak łaskawy, że obdarza zbawieniem nawet Swoich wrogów, ponieważ wchodzą z Nim w kontakt i pośrednio są zaabsorbowani Nim poprzez swoje nieprzyjazne myśli. W rzeczywistości demony nigdy nie mogą równać się czystym bhaktom, ale Uddhava myślał w ten sposób z powodu przeżywania rozłąki. Myślał, że w ostatnim momencie swego życia może nie być w stanie ujrzeć Pana twarzą w twarz, chociaż demony miały tę sposobność. Fakt jest taki, że bhaktowie, którzy zawsze pełnią służbę oddania dla Pana w transcendentalnej miłości, są nagradzani setki i tysiące razy bardziej niż demony, gdyż zostają wzniesieni na planety duchowe, gdzie pozostają z Panem w wiecznej, pełnej szczęścia egzystencji. Demony i impersonaliści otrzymują możliwość wtopienia się w blask brahmajyoti Pana, podczas gdy wielbiciele osiągają planety duchowe. Dla porównania można wyobrazić sobie różnicę pomiędzy unoszeniem się w przestrzeni a przebywaniem na jednej z planet na niebie. Przyjemność żywych istot zamieszkujących planety jest większa od tych, które nie mają ciała i które stapiają się z cząsteczkami promieni słonecznych. Zatem impersonaliści nie otrzymują łaski większej od tej, która spotyka wrogów Pana; raczej zarówno jedni, jak i drudzy znajdują się na tym samym poziomie zbawienia duchowego.

 

03.02.25   Osoba Boga, Pan Śri Krsna, do którego Brahma wznosił modlitwy, by przyniósł dobrobyt Ziemi, został zrodzony przez Vasudevę w łonie jego żony Devaki w więzieniu króla Bhojy.

 

03.02.25   Znaczenie      Chociaż nie ma żadnej różnicy pomiędzy tymi dwoma rozrywkami Pana, jakimi są Jego pojawienie się i odejście, bhaktowie Pana na ogół nie dyskutują na temat Jego odejścia. Vidura pośrednio zapytał Uddhavę o przypadek odejścia Pana, kiedy poprosił go o zrelacjonowanie krsna-katha, czyli tematów dotyczących historii Pana Krsny. Dlatego Uddhava zaczął opowiadać o Panu, od chwili Jego pojawienia się jako syna Vasudevy i Devaki w więzieniu Kamsy, króla Bhojy, w Mathurze. Pan nie ma żadnego interesu w tym świecie, ale kiedy proszą Go o to Jego bhaktowie, tacy jak Brahma, schodzi On na Ziemię dla pomyślności całego wszechświata. Zostało to oznajmione w Bhagavad-gicie (4.8): paritranaya sadhunam vinaśaya ca duskrtam- dharma-samsthapanarthaya sambhavami yuge yuge.

 

03.02.26   Następnie Jego ojciec, obawiając się Kamsy, przyniósł Go na pastwiska Nandy Maharajy i tam żył On jedenaście lat, niczym przykryty płomień, razem ze Swoim starszym bratem, Baladevą.

 

03.02.26   Znaczenie      Właściwie nie było potrzeby, aby wysyłać Pana do domu Nandy Maharajy w obawie przed determinacją Kamsy, który zamierzał zabić Go natychmiast po Jego pojawieniu się. Usiłowanie zabicia Najwyższej Osoby Boga czy dowiedzenie wszelkimi środkami, że Bóg nie istnieje, albo że Krsna jest zwykłą ludzką istotą, a nie Bogiem, jest interesem asurów. Taka determinacja ludzi pokroju Kamsy nie ma najmniejszego wpływu na Pana Krsnę, ale, aby zagrać rolę dziecka, zgodził się On, by Jego ojciec Vasudeva, który obawiał się Kamsy, zaniósł Go na pastwiska Nandy Maharajy. Nanda Maharaja miał otrzymać Go za swoje dziecko, a Yaśodamayi również miała cieszyć się dziecięcymi rozrywkami Pana, i dlatego – dla spełnienia pragnień wszystkich – tuż po Swoim pojawieniu się w więzieniu Kamsy został przeniesiony z Mathury do Vrndavany. Żył tam przez jedenaście lat i razem ze Swoim starszym bratem, Panem Baladevą, Swoją pierwszą ekspansją, spełniał tam wszystkie Swoje fascynujące rozrywki okresu dziecięcego i młodzieńczego. Troska Vasudevy o ochronę Krsny przed gniewem Kamsy należy do transcendentalnego związku. Pan czerpie więcej radości z tego, kiedy ktoś traktuje Go jako zależnego od siebie syna, który potrzebuje opieki ojca, niż gdy przyjmuje się Go za Najwyższego Pana. Jest On ojcem każdego i chroni każdego, ale kiedy Jego bhakta przekonany jest, że powinien otaczać Pana opieką, Pan czerpie z tego transcendentalną przyjemność. I tak, kiedy Vasudeva, z powodu strachu przed Kamsą, zaniósł Go do Vrndavany, dla Pana było to źródłem przyjemności. W przeciwnym razie nie bał się On ani Kamsy, ani nikogo innego.

 

03.02.27   W Swoim dzieciństwie Wszechmocny Pan, w otoczeniu chłopców-pasterzy i cieląt, wędrował po brzegu rzeki Yamuny, przemierzając ogrody pełne drzew i napełnione wibracjami śpiewających ptaków.

 

03.02.27   Znaczenie      Nanda Maharaja był dzierżawcą króla Kamsy, ale ponieważ z kasty był vaiśyą, członkiem społeczności kupieckiej i rolniczej, utrzymywał tysiące krów. Obowiązkiem vaiśyów jest ochrona krów, tak jak obowiązkiem ksatriyów jest ochrona istot ludzkich. Ponieważ Pan był dzieckiem, powierzono Mu oraz Jego przyjaciołom, chłopcom-pasterzom, opiekę nad cielętami. Ci chłopcy-pasterze byli w swoim poprzednim życiu wielkimi rsi i yoginami, i po wielu takich pobożnych narodzinach osiągnęli towarzystwo Pana i mogli bawić się z Nim na równych prawach. Tych chłopców-pasterzy nigdy nie obchodziło, kim Krsna był, ale bawili się z Nim jako najbardziej bliscy i ukochani przyjaciele. Tak bardzo przepadali za Panem, że w nocy myśleli jedynie o następnym poranku, kiedy będą mogli spotkać się z Panem i iść razem do lasu, by paść krowy.

    Wszystkie lasy na brzegu Yamuny są pięknymi ogrodami pełnymi drzew mango, owoców jack, jabłek, guava, pomarańczy, winogron, jagód, owoców palmowych i tak wielu innych roślin i pachnących kwiatów. I ponieważ las był położony na brzegu Yamuny, naturalnie były tam kaczki, żurawie i pawie na gałęziach tamtejszych drzew. Wszystkie te drzewa, ptaki i zwierzęta były pobożnymi żywymi istotami, które narodziły się w transcendentalnej siedzibie Vrndavany po to, aby dostarczać przyjemności Panu i Jego wiecznym towarzyszom, chłopcom-pasterzom.

    Bawiąc się jako małe dziecko ze Swoimi towarzyszami, Pan zabił wiele demonów, łącznie z Aghasurą, Bakasurą, Pralambasurą i Gardabhasurą. Chociaż pojawił się On we Vrndavanie jako chłopiec, w rzeczywistości był On niczym przykryte płomienie ognia. Tak jak malutka cząsteczka ognia może rozniecić wielki ogień z opału, tak Pan – począwszy od Swojego dzieciństwa w domu Nandy Maharajy – zabił wszystkie te wielkie demony. Ziemia Vrndavany, miejsce dziecięcych rozrywek Pana, istnieje nadal, i każdy kto odwiedza te miejsca, doznaje tego samego transcendentalnego szczęścia, chociaż Pan nie jest fizycznie widzialny dla naszych niedoskonałych oczu. Pan Caitanya powiedział, że ta ziemia Pana jest identyczna z Panem i dlatego bhaktowie powinni otaczać ją czcią. Instrukcję tę przyjęli szczególnie zwolennicy Pana Caitanyi, znani jako Gaudiya Vaisnavowie. I ponieważ ziemia ta jest identyczna z Panem, wielbiciele tacy jak Uddhava i Vidura odwiedzili te miejsca pięć tysięcy lat temu, pragnąc mieć bezpośredni kontakt z Panem, widoczny czy niewidoczny. Do tych świętych miejsc Vrndavany nadal wędrują tysiące wielbicieli Pana i wszyscy z nich przygotowują się do powrotu do domu, z powrotem do Boga.

 

03.02.28   Jedynie mieszkańcy Vrndavany mogli być świadkami tych Jego czynności, przejawionych odpowiednio do wieku dziecięcego. Czasami płakał, a czasami śmiał się, dokładnie tak jak dziecko, i wyglądał wtedy jak małe lwiątko.

 

03.02.28   Znaczenie      Jeśli ktoś pragnie rozkoszować się dziecięcymi rozrywkami Pana, wówczas musi podążać śladami mieszkańców Vrajy, takich jak Nanda, Upananda i inni mieszkańcy w roli rodziców. Pragnąc czegoś, dziecko może wykazywać upór i może płakać wniebogłosy, aby to osiągnąć, zakłócając spokój wszystkim w okolicy. A kiedy otrzymuje upragnioną rzecz, natychmiast zaczyna się śmiać. Taki płacz i śmiech sprawia radość rodzicom i starszym członkom rodziny, więc Pan jednocześnie płakał i śmiał się w ten sposób i pogrążył Swoich bhaktów-rodziców w nastroju transcendentalnej przyjemności. Wydarzenia takie są źródłem przyjemności jedynie dla mieszkańców Vrajy, takich jak Nanda Maharaja, a nie dla impersonalistycznych czcicieli Brahmana czy Paramatmy. Czasami, kiedy demony atakowały Krsnę w lesie, Krsna wyglądał na zaskoczonego, ale spoglądał na nie niczym lwiątko i zabijał je. Towarzysze Jego dziecięcych rozrywek również byli zdumieni, a kiedy powracali do domu, opowiadali te historie swoim rodzicom i każdy był pełen podziwu dla cech swojego Krsny. Dziecko Krsna nie należało jedynie do Swoich rodziców Nandy i Yaśody; był On synem wszystkich starszych mieszkańców Vrndavany i przyjacielem wszystkich odpowiadających Mu wiekiem chłopców i dziewcząt. Każdy kochał Krsnę. Był On życiem i duszą każdego, nie wyłączając zwierząt, krów i cieląt.

 

03.02.29   Pasąc piękne byki, Pan, który był źródłem wszelkiego przepychu i fortuny, zwykł grać na Swoim flecie i w ten sposób ożywiał Swoich wiernych towarzyszy, chłopców-pasterzy.

 

03.02.29   Znaczenie      Kiedy Pan dorósł do sześciu czy siedmiu lat, powierzono Mu opiekę nad krowami i bykami na pastwiskach. Był On synem zamożnego gospodarza, który był właścicielem setek i tysięcy krów. Według ekonomii wedyjskiej, za bogatego uważany jest ten, kto ma obfite zasoby zboża i mnóstwo krów. Jedynie dzięki tym dwóm rzeczom, krowom i zbożu, ludzkość może rozwiązać swój problem żywnościowy. Aby rozwiązać problemy ekonomiczne, ludzkie społeczeństwo potrzebuje jedynie wystarczającej ilości zboża i wystarczającej ilości krów. Wszystkie inne rzeczy poza tymi dwoma są jedynie potrzebami sztucznie stworzonymi przez człowieka i zabijającymi jego wartościowe życie na poziomie ludzkim, i są trwonieniem czasu na rzeczy, które w ogóle nie są konieczne. Pan Krsna, jako nauczyciel ludzkiego społeczeństwa, osobiście pokazał poprzez Swoje czyny, że społeczeństwo kupieckie, czyli vaiśyowie, powinno utrzymywać krowy i byki i w ten sposób zapewniać ochronę tym wartościowym zwierzętom. Według zasad smrti, krowa jest matką, a byk jest ojcem istoty ludzkiej. Krowa jest matką, ponieważ tak jak ssiemy pierś matki, tak ludzkie społeczeństwo korzysta z mleka krowy. Podobnie, byk jest ojcem społeczeństwa ludzkiego, ponieważ ojciec zarabia na dzieci, a byk uprawia ziemię, aby wyprodukować pokarm zbożowy. Poprzez zabijanie tego ojca i tej matki ludzkie społeczeństwo zabije swojego ducha życia. Zostało tutaj wspomniane, że te piękne krowy i byki były w różnego rodzaju kolorowe łaty-czerwone, czarne, zielone, żółte, popielate itd. I z powodu takich różnych kolorów i zdrowej radości tych zwierząt, cała atmosfera była pełna życia.

    Poza tym Pan zwykł grać na Swoim słynnym flecie. Dźwięk wibrowany przez Jego flet dostarczał takiej transcendentalnej przyjemności Jego przyjaciołom, że zapominali o wszelkich rozmowach o brahmanandzie, która jest tak chwalona przez impersonalistów. Ci chłopcy-pasterze, jak to zostanie wytłumaczone przez Śukadevę Gosvamiego, byli osobami, które zgromadziły ogrom pobożnych czynności i wskutek tego mogły cieszyć się osobistym towarzystwem Pana i słuchać Jego transcendentalnego fletu. O grze Pana na Jego transcendentalnym flecie mówi Brahma-samhita (5.30):

 

venum kvanantam aravinda-dalayataksam

barhavatamsam asitambuda-sundarangam

kandarpa-koti-kaminiya-viśesa-śobham

govindam adi-purusam tam aham bhajami

 

Brahmaji powiedział: "Wielbię Govindę, pierwotnego Pana, który gra na Swoim transcendentalnym flecie. Jego oczy są niczym kwiaty lotosu, jest dekorowany pawimi piórami, a kolor Jego ciała przypomina świeżą, czarną chmurę, chociaż Jego cechy cielesne są piękniejsze niż miliony Kupidynów." Takie są szczególne cechy Pana.

 

03.02.30   Pragnąc zabić Krsnę, król Bhojy, Kamsa, zaangażował wielkich czarnoksiężników, którzy posiadali zdolność osiągnięcia jakiejkolwiek upragnionej przez siebie formy. Ale tak jak dziecko z łatwości rozbija lalki, tak Pan zabił ich podczas Swoich rozrywek.

 

03.02.30   Znaczenie      Ateista Kamsa pragnął zabić Krsnę tuż po Jego narodzinach. Nie udało mu się to wówczas, ale później otrzymał informacje, że Krsna mieszka we Vrndavanie w domu Nandy Maharajy. Dlatego zaangażował wielu magików, którzy mogli dokonywać cudownych wyczynów i przyjmować dowolne formy. Wszyscy z nich pojawiali się przed Panem-dzieckiem w różnych formach, takich jak Agha, Baka, Putana, Śakata, Trnavarta, Dhenuka i Gardabha, i przy każdej okazji starali się zabić Pana. Ale zamiast tego Pan Sam zabił ich wszystkich, jednego po drugim, tak jak gdyby jedynie bawił się lalkami. Dzieci bawią się zabawkami w postaci lwiątek, słoni, niedźwiedzi i wielu podobnych lalek, które rozbijają w czasie zabawy. Przed Wszechmocnym Panem każda potężna żywa istota jest jedynie niczym lew-zabawka w rękach bawiącego się dziecka. Nikt nie może przewyższyć Pana pod żadnym względem, dlatego też nikt nie może się Jemu równać czy też Go przewyższyć, ani też nikt nie może osiągnąć stanu równości z Bogiem, bez względu na wszelkiego rodzaju wysiłki. Jnana, yoga i bhakti są trzema uznanymi procesami realizacji duchowej. Doskonałość takich procesów może prowadzić do upragnionego celu życia o wartości duchowej, ale nie oznacza to, że przez takie wysiłki można osiągnąć doskonałość równą doskonałości Pana. Pan jest Panem na każdym etapie. Czy bawi się On jako dziecko na kolanach Swojej matki Yaśodamayi, czy jako chłopiec-pasterz ze Swoimi transcendentalnymi przyjaciółmi, pozostaje Bogiem i Jego sześć bogactw nawet w najmniejszym stopniu nie ulega zmniejszeniu. W ten sposób zawsze jest On niezrównany.

 

03.02.31   Mieszkańcy Vrndavany stanęli w obliczu wielkich trudności, kiedy pewna część Yamuny została zatruta przez króla gadów (Kaliyę]. Pan jednak ukarał króla-węża w wodzie i wypędził go stamtąd, a po wyjściu na brzeg rzeki nakłonił krowy do napicia się wody i udowodnił, że woda ta odzyskała swój naturalny stan.

 

03.02.32   Najwyższy Pan, Krsna, zapragnął spożytkować bogactwa Maharajy Nandy dla uwielbienia krów, i również pragnął dać nauczkę Indrze, Królowi niebios. Tak więc poradził Swemu ojcu, aby – korzystając z pomocy uczonych braminów – dokonał kultu go, czyli kultu pastwisk i krów.

 

03.02.32   Znaczenie      Ponieważ Pan jest nauczycielem każdego, również pouczył On Swego ojca, Maharaję Nandę. Maharaja Nanda był zamożnym gospodarzem i właścicielem wielu krów, i – jak to było w zwyczaju – corocznie zwykł z wielkim przepychem wielbić Indrę, króla niebios. Ten kult półbogów przez ogół ludności jest również polecany w literaturze wedyjskiej, tak aby ludzie byli w stanie przyjąć nadrzędną moc Pana. Półbogowie są sługami Pana wyznaczonymi do zarządzania różnymi sprawami wszechświata. Dlatego pisma wedyjskie polecają, że aby zadowolić półbogów, należy spełniać yajne. Ale ten, kto jest oddany Najwyższemu Panu, nie ma potrzeby zadowalać półbogów. Kult półbogów przez zwykłych ludzi jest aranżacją mającą na celu uświadomić im nadrzędność Najwyższego Pana, ale nie jest on konieczny. Takie zadowalanie półbogów poleca się jedynie dla korzyści materialnej. Jak to przedyskutowaliśmy już w Drugim Canto tego dzieła, ten kto uznaje supremację Najwyższej Osoby Boga, nie musi wielbić drugorzędnych półbogów. Czasami, otrzymując kult i podziw od mniej inteligentnych żywych istot, półbogowie napełniają się dumą z powodu swojej siły i zapominają o supremacji Pana. To zdarzyło się wówczas, kiedy Pan Krsna był obecny w tym wszechświecie, i dlatego Pan chciał dać nauczkę królowi niebios, Indrze. Toteż poprosił Maharaję Nandę, aby zatrzymał ofiarę poświęconą Indrze i aby użył pieniędzy właściwie – na spełnianie ceremonii dla uwielbienia krów i pastwisk na Wzgórzu Govardhana. Poprzez ten czyn Pan Krsna pouczył społeczeństwo ludzkie, zgodnie ze Swoją instrukcją w Bhagavad-gicie, że należy wielbić Najwyższego Pana wszelkimi swoimi czynami oraz wszystkimi rezultatami tych czynów. To przyniesie pożądany sukces. Vaiśyowie szczególnie mają chronić krowy i swoje pastwiska albo ziemie rolnicze, a nie marnować swoich ciężko zarobionych pieniędzy. To zadowoli Pana. Doskonałość czyjegoś zawodowego obowiązku, czy to w sferze obowiązku wobec samego siebie, własnej społeczności czy własnej nacji, jest sądzona według tego, do jakiego stopnia zadowalany jest Pan.

 

03.02.33   O spokojny Viduro, kiedy honor króla Indry został znieważony, zsyłał on na Vrndavanę bezustanne potoki deszczu i wskutek tego mieszkańcy Vrajy, ziemi krów, byli wielce zaniepokojeni. Ale współczujący Pan Krsna ocalił ich od niebezpieczeństwa parasolem Swoich rozrywek, Wzgórzem Govardhana.

 

03.02.34   W trzecim sezonie roku, jesiennej nocy oświetlonej blaskiem księżyca, Pan oddawał się przyjemnościom jako główna piękność pośród zgromadzenia kobiet, urzekając je Swymi ujmującymi pieśniami.

 

03.02.34   Znaczenie      Zanim Pan opuścił ziemię krów, Vrndavanę, zadowolił Swoje młode przyjaciółki, transcendentalne gopi, w Swoich rozrywkach rasa-lila. Tutaj Uddhava zrobił przerwę w swoim opisie czynności Pana.

 

W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do 2-go Rozdziału 3-go Canto Śrimad-Bhagavatam, zatytułowanego

"Wspominanie Pana Krsny"