02.08.01 Znaczenie: Devarsi Narada pobierał nauki bezpośrednio u Pana Brahmy, który z kolei otrzymał swą wiedzę od Samego Pana. Dlatego też informacje, które Narada przekazał swoim poszczególnym uczniom, są równie cenne jak informacje pochodzące od Najwyższego Pana. Taki jest system zdobywania wiedzy wedyjskiej. Wiedza ta dociera do nas od Pana drogą sukcesji uczniów, a świat otrzymuje ją w sposób zstępujący. Wiedzy wedyjskiej nie można otrzymać od umysłowych spekulantów. Gdziekolwiek zmierza Narada Muni, tam zawsze występuje jako osoba autoryzowana przez Pana i dlatego jego obecność jest tak samo dobra, jak obecność Najwyższego Pana. Podobnie jest w przypadku sukcesji uczniów. Sukcesja, która postępuje ściśle według wskazówek transcendentalnych, jest sukcesją bona fide. W celu sprawdzenia jej mistrzów duchowych należy zbadać, czy ich nauki są zgodne ze wskazówkami, których oryginalnie Pan udzielił Swemu wielbicielowi, i tymi, które zostały przekazane przez autorytety w linii sukcesji uczniów. Informacje o tym, w jaki sposób Narada Muni przekazywał transcendentalne nauki Pana, zawarte są w następnych tomach tego dzieła.
Dalsze partie tekstu ukazują również, że Pan istniał jeszcze przed stworzeniem tego świata i dlatego Jego transcendentalne imię, osobowość itd., nie mają żadnych materialnych cech. Stosowane wobec Niego określenie aguna, czyli wolny od wszelkich przymiotów, wcale więc nie znaczy, że nie posiada On żadnych cech. Pan nie posiada cech materialnych, takich jak siła dobroci, pasji czy ignorancji, które właściwe są duszom uwarunkowanym. Jest On opisywany jako aguna, ponieważ znajduje się ponad wszelkimi koncepcjami materialnymi.
02.08.02 Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam, które pełne jest opisów czynów Pana, niesie pomyślność mieszkańcom wszystkich planet. Ten, kto uważa, że jest związany z jakąś określoną sektą, popełnia oczywisty błąd. Śrimad-Bhagavatam jest bez wątpienia pismem niezwykle drogim wszystkim bhaktom Pana, ale niesie ono pomyślność również osobom nie będącym bhaktami, ponieważ wyjaśnia, że nawet niewielbiciele będący pod urokiem energii materialnej mogą wyzwolić się z jej mocnego uścisku, jeśli słuchają z oddaniem i wiarą przekazu Śrimad-Bhagavatam, ze źródła, które poprzez sukcesję uczniów reprezentuje pana.
02.08.03 Znaczenie: Pełne zaangażowanie się w słuchanie transcendentalnego przekazu Śrimad-Bhagavatam oznacza utrzymywanie stałego kontaktu z Duszą Najwyższą, Śri Krsną, a utrzymywanie stałego kontaktu z Najwyższym Panem Krsną oznacza uwolnienie od cech materii. Pan Krsna jest jak słońce, a nieczystości materialne są jak ciemność. Podobnie jak obecność słońca rozprasza ciemność, tak obecność Pana Śri Krsny uwalnia nas od zanieczyszczeń cechami materialnymi. Zanieczyszczenia takie są przyczyną ciągłych narodzin i śmierci, a uwolnienie się od nich jest transcendencją. Dzięki tej tajemnicy wyzwolenia Maharaja Pariksit stał się teraz duszą zrealizowaną. Osiągnął to dzięki łaskawości Śukadevy Gosvamiego, ponieważ mędrzec ten pouczył go, iż najwyższą doskonałością życia jest pamiętanie w chwili śmierci o Panu Narayanie. Maharaja Pariksit wiedział, że zgodnie z przeznaczeniem za siedem dni powinien opuścić to ciało i dlatego postanowił ciągle pamiętać o Panu – poprzez kontakt z Nim za pośrednictwem Śrimad-Bhagavatam – i tak porzucić ciało, będąc w pełni świadomym obecności Pana Śri Krsny, Duszy Najwyższej.
Kiedy Śrimad-Bhagavatam słuchają materialiści, jest to coś zupełnie różnego niż transcendentalne słuchanie Maharaja Pariksita. Maharaja Pariksit posiadał głęboką realizację Prawdy Absolutnej, Śri Krsny, Osoby Boga. Materialista pracujący dla efektu nie jest duszą zrealizowaną; ze swego słuchania Śrimad-Bhagavatam pragnie on osiągnąć materialną korzyść. Słuchając Śrimad-Bhagavatam z ust zawodowych recytatorów, ludzie tacy niewątpliwie otrzymują pewne korzyści materialne, ale nie znaczy to, że, tydzień takiego pozornego słuchania dorównuje słuchaniu Maharaja Pariksita.
Osoby rozsądne
powinny słuchać Śrimad-Bhagavatam od
dusz samozrealizowanych, aby nie dać się oszukać zawodowym recytatorom. Proces
ten należy kontynuować do końca swoich dni, tak aby zawsze mieć
transcendentalny kontakt z Panem i osiągnąć wyzwolenie przez samo słuchanie Śrimad-Bhagavatam.
Maharaja Pariksit porzucił już wszelkie związki ze swym królestwem i rodziną, z tym najbardziej atrakcyjnym przejawem materializmu, ale nadal posiadał świadomość swego materialnego ciała. Zamierzał więc uwolnić się od tych zanieczyszczeń dzięki utrzymywaniu ciągłego kontaktu z Panem.
02.08.04 Znaczenie: Tani bhaktowie chcieliby zobaczyć Pana bez spełniania koniecznych do tego warunków. Tacy trzeciorzędni wielbiciele powinni wiedzieć, że nie można pogodzić ze sobą materialnego przywiązania i oglądania Pana twarzą w twarz. Nie jest to proces mechaniczny – zawodowi recytatorzy Śrimad-Bhagavatam nie mogą wykonać tej pracy za trzeciorzędnych, materialistycznych pseudowielbicieli. Recytatorzy ci są zupełnie nieprzydatni pod tym względem, ponieważ nie tylko sami nie są duszami zrealizowanymi, ale też nie są zainteresowani tym, by ich słuchacze osiągnęli wyzwolenie. Interesuje ich jedynie utrzymywanie materialnych przywiązań do rodziny i czerpanie dochodów ze swej profesji. Maharajowi Pariksitowi zostało tylko siedem dni życia, ale radzi on wszystkim innym, by regularnie słuchali Śrimad-Bhagavatam, nityam – zawsze osobiście czyniąc wysiłki, jak również z poważnym oddaniem. Dzięki takiemu działaniu bardzo szybko można zobaczyć Pana Śri Krsnę w głębi swego serca.
Pseudobhaktowie jednak chcieliby, żeby Pan ukazał się im na ich życzenie, i aby nie musieli czynić żadnych wysiłków, by regularnie, bez przywiązania do korzyści materialnych, słuchać Śrimad-Bhagavatam. Jednak Maharaja Pariksit, który jest niewątpliwym autorytetem w tej dziedzinie, jako że sam słuchał Śrimad-Bhagavatam i osiągnął z tego wielki pożytek, nie zaleca takiego postępowania.
02.08.05 Znaczenie: Jest powiedziane, że jeden czysty bhakta Pana może wyzwolić wszystkie upadłe dusze z całego świata. Jeśli ktoś naprawdę cieszy się zaufaniem czystego bhakty, takiego jak Narada lub Śukadeva Gosvami, to jego mistrz duchowy obdarza go specjalną mocą, tak jak Brahmaji obdarzył Naradę. Dzięki temu i dzięki czystości swego oddania, osoba taka jest w stanie wyzwolić ze szponów mayi, czyli złudzenia, nie tylko siebie, ale i cały świat. Porównanie tego zjawiska do jesiennego deszczu, który spada na błotniste zbiorniki wodne, jest bardzo trafne. Podczas pory deszczowej woda w rzekach staje się mętna. Jednakże w lipcu i sierpniu, porze jesiennej, jeden niewielki deszcz sprawia, że woda we wszystkich rzekach świata robi się przejrzysta. Przy pomocy środków chemicznych człowiek może oczyścić jedynie małe zbiorniki wody, takie jak zbiorniki miejskich wodociągów. Nie jest on jednak w stanie oczyścić w ten sposób wszystkich zbiorników wody, takich np. jak rzeki. Pełen mocy, czysty bhakta Pana może natomiast uratować nie tylko siebie, ale także wiele innych osób ze swego otoczenia.
Innymi słowy, inne metody oczyszczania serca (takie jak kultywowanie wiedzy empirycznej i mistyczne ćwiczenia cielesne) mogą oczyścić jedynie nas samych, podczas gdy czysta służba oddania wykonywana przez upełnomocnionego bhaktę oczyszcza serca wielu, wielu ludzi. Prawdziwi reprezentanci Pana, tacy jak Narada, Śukadeva Gosvami, Pan Caitanya, sześciu Gosvamich i później Śrila Bhaktivinoda Thakura i Śrimad Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura, poprzez swą upełnomocnioną służbę oddania są w stanie oczyścić całą ludzkość.
Szczery wysiłek włożony w słuchanie Śrimad-Bhagavatam przynosi nam realizację naszego konstytucyjnego związku z Panem. Związek ten przyjmuje transcendentalną formę służenia, przyjaźni, uczuć rodzicielskich lub miłości małżeńskiej. Osoba, która posiada realizację swego związku z Panem, od razu zaczyna służyć Panu z transcendentalną miłością. Wszyscy czyści bhaktowie, tacy jak Narada, byli nie tylko duszami samozrealizowanymi, ale z naturalnych pobudek duchowych automatycznie byli zaangażowani w nauczanie, wyzwalając spod wpływu sił materialnych wiele biednych dusz. Ich wielka moc pochodziła ze szczerego przestrzegania zasad Śrimad-Bhagavatam, przez regularne słuchanie i oddawanie czci. Działania takie sprawiają, że Pan, który znajduje się wewnątrz serca, usuwa z nas wszelkie materialne pożądanie, gniew itd. Najwyższy Pan jest zawsze w sercu żywej istoty, ale objawia się wówczas, gdy ktoś pełni służbę oddania.
Ktoś może usiłować oczyścić swoje serce przez kultywowanie wiedzy lub yogę mistyczną i może przez jakiś czas będzie uzyskiwać jakieś rezultaty, ale działanie takie jest podobne do chemicznego oczyszczania małego zbiornika stojącej wody. Takie oczyszczenie może wystarczyć na pewien czas i zanieczyszczenia osiądą na dnie, ale pierwszy drobny wstrząs na nowo zmąci wodę. Służba oddania dla Pana jest jedyną metodą oczyszczenia serca na stałe. Inne środki mogą być w danym momencie skuteczne, ale zawsze istnieje ryzyko ponownego zmącenia z powodu pobudzenia umysłu. Służba oddania dla Pana, z położeniem szczególnego nacisku na regularne i stałe słuchanie Śrimad-Bhagavatam, jest najlepszą z zalecanych metod uwalniania się ze szponów złudzenia.
02.08.06 Znaczenie: Serce osoby, która nie jest czystym bhaktą Pana Krsny, nigdy nie będzie całkowicie czyste. Ten jednak, kto oczyścił się całkowicie, nigdy już nie porzuci służby oddania. Czasami podczas nauczania, czyli pełnienia tej samej służby oddania, którą Brahmaji polecił Naradzie, reprezentanci Pana napotykają na różne pozorne trudności. Przykładem tego może być choćby Pan Nityananda, ratujący dwóch grzesznych braci Jagai i Madhai, albo Pan Jezus Chrystus, ukrzyżowany przez niewierzących. Bhaktowie z radością witają takie cierpienia, nawet jeśli pozornie są one bardzo surowe, ponieważ świadomość, że ich służba oddania przynosi Panu satysfakcję, jest dla nich transcendentalną przyjemnością. Prahlada Maharaja doznał wielu cierpień, ale nigdy nie zapomniał o lotosowych stopach Pana. Czyści bhaktowie mają tak czyste serce, że nigdy, w żadnych okolicznościach, nie porzucają schronienia Pana Krsny. W ich służbie oddania nie ma egoizmu. Jnani i yogini porzucają w pewnym momencie swe procesy. Bhakta nigdy jednak nie porzuca służby oddania, ponieważ takie jest polecenie jego mistrza duchowego. Dla czystych bhaktów, takich jak Narada i Nityananda Prabhu, polecenie mistrza duchowego jest tym, co trzyma ich przy życiu. Bhaktowie tacy nie martwią się o przyszłość. Bardzo poważnie traktują polecenie wyższych autorytetów – Pana albo Jego reprezentantów.
Podane w tym wersecie porównanie jest bardzo trafne, Człowiek pragnący bogactw opuszcza czasem dom i udaje się w podróż do dalekich stron: w góry, do lasów i na oceany. W swych wędrówkach napotyka oczywiście na wiele trudności, ale pamięć o ukochanej rodzinie pomaga mu je przetrwać. Po powrocie do domu bardzo szybko jednak zapomina o tych wszystkich cierpieniach.
Czystego bhaktę i Pana łączą prawdziwe więzy rodzinne i dlatego bhakta nigdy nie zniechęca się w swoich obowiązkach.
02.08.07 Znaczenie: Maharaja Pariksit, będąc typowym bhaktą, nie zadowolił się samym potwierdzeniem niezwykłej doniosłości słuchania Śrimad-Bhagavatam od przedstawicieli sukcesji uczniów, reprezentujących Pana Brahmę, ale pragnie mocniej ustanowić filozoficzne podstawy tego dzieła. Śrimad-Bhagavatam jest wiedzą o Najwyższej Osobie Boga i dlatego też autorytet powinien rozwiewać wszelkie wątpliwości powstałe w umysłach jego poważnych słuchaczy. Uczeń idący ścieżką służby oddania może pytać swojego mistrza duchowego o wszystko, co dotyczy duchowej pozycji Boga i żywych istot. W Bhagavad-gicie i Śrimad-Bhagavatam powiedziane jest, że żywe istoty i Pan są jakościowo jednym. Znajdując się w uwarunkowanym stanie materialnego istnienia, żywa istota podlega wielu transmigracjom, ciągle zmieniając ciało. Co jest zatem przyczyną zamknięcia integralnej cząstki Pana w ciele materialnym? Maharaja Pariksit zadaje to niezwykle istotne pytanie dla dobra wszystkich osób kroczących ścieżką samorealizacji i służby oddania dla Pana.
Werset ten mówi w sposób pośredni, że Najwyższa Istota, Pan, nie przechodzi przez takie zmiany ciała. Pan jest duchową całością. Nie ma żadnej różnicy pomiędzy Jego ciałem i Jego duszą. Różnica taka występuje tylko w przypadku duszy uwarunkowanej. Wyzwolone żywe istoty towarzyszące Panu również są dokładnie takie jak Pan. Zmianom ciała podlegają jedynie uwarunkowane dusze oczekujące na wyzwolenie. Jak więc doszło do takiej sytuacji?
Pierwszym krokiem na ścieżce służby oddania jest przyjęcie schronienia u mistrza duchowego i uzyskanie od niego wszelkich informacji związanych z procesem. Zadawanie pytań jest podstawą, gdyż pomaga to uchronić się od wszelkich obraz, jakie można popełnić na ścieżce służby oddania. Nawet osoba zajmująca trwałą pozycję w służbie oddania, jak na przykład Maharaja Pariksit, powinna pytać swego mistrza duchowego o wszystko. Mistrz duchowy musi zatem posiadać głęboką wiedzę, by być w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania wielbicieli. Osoba, która nie posiada doskonałej znajomości autoryzowanych pism świętych i nie potrafi wyjaśnić wszystkich zasadniczych zagadnień, nie powinna pozować na mistrza duchowego, w nadziei osiągnięcia korzyści materialnych. Kiedy ktoś nie jest w stanie wyzwolić swego ucznia, lecz ogłasza się mistrzem duchowym – popełnia czyn nielegalny.
02.08.08 Znaczenie: Powinniśmy zwrócić uwagę na to, w jak inteligentny sposób Maharaja Pariksit zadał pytania swojemu mistrzowi duchowemu, dążąc do naukowego zrozumienia transcendentalnego ciała Pana. Wielokrotnie mówiono już tutaj, że Pan przyjmuje czasem ciała o niezwykłych rozmiarach, tak jak ciało Karanodakaśayi Visnu, z porów skóry którego wyłaniają się niezliczone wszechświaty. Z ciała Garbhodakaśayi Visnu wyrasta łodyga kwiatu lotosu mieszcząca wszystkie systemy planetarne wszechświata, a korona tego kwiatu jest miejscem narodzin Pana Brahmy. Stwarzając świat materialny, Najwyższy Pan niewątpliwie przyjmuje gigantyczne ciało, i żywe istoty również przyjmują ciała, małe lub duże – w zależności od potrzeby. Ze względu na swoje potrzeby słoń otrzymuje ciało bardzo wielkie, a mrówka bardzo małe. Jeśli więc Osoba Boga przyjmuje gigantyczne ciało w celu pomieszczenia w nim wszechświatów lub planet danego wszechświata, to nie odbiega to od zasady przyjmowania określonego ciała stosownie do potrzeb. Żywa istota i Pan nie mogą być rozróżniani jedynie na podstawie wielkości ciała. Więc odpowiedź jest uzależniona od szczególnego znaczenia, jakie posiada ciało Pana, znaczenia – które czyni je różnym od ciała zwykłej żywej istoty.
02.08.09 Znaczenie: Brahma, pierwsza żywa istota, jest nazywany ajah, ponieważ nie narodził się z łona materialnie zrodzonej matki. Brahma pojawił się bezpośrednio z kwiatu lotosu będącego cielesną ekspansją Pana, dlatego też wcale nie jest łatwo zrozumieć, czy jego ciało należy do tej samej kategorii, co ciało Pana, czy też jest różne od niego. Rzecz ta musi więc być przejrzyście wyjaśniona. Jedno jest natomiast pewne: Brahma był całkowicie uzależniony od łaski Pana, ponieważ mógł stwarzać żywe istoty tylko dzięki Niemu. I tylko dzięki Niemu mógł ujrzeć formę Pana. Czy forma Brahmy i forma Pana należą do tej samej kategorii, czy też nie – to bardzo zawiły problem i dlatego Maharaja Pariksit chce, by Śukadeva Gosvami dał mu wyraźną, jasną odpowiedź.
02.08.10 Znaczenie: Forma Pana, którą ujrzał Brahma, musi być bez wątpienia transcendentalna, ponieważ jak inaczej Pan mógłby patrzeć na energię twórczą nie ulegając jej wpływom. Należy też rozumieć, że ten sam purusa znajduje się także w sercu każdej żywej istoty. Fakt ten również wymaga właściwego wyjaśnienia.
02.08.12 Znaczenie: Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość są różnymi aspektami czasu, które wskazują na okres istnienia wszechświata i rzeczy z nim związanych, włączając również żywe istoty zamieszkujące poszczególne planety.
02.08.14 Znaczenie: Akcje i reakcje wszelkiego działania wykonywanego pod wpływem materialnych sił natury, zarówno niewielkie, jak i ogromne, gromadzą się, a w pewnym momencie rezultat takich zgromadzonych akcji i reakcji karmy, czyli działania, manifestuje się w odpowiedniej proporcji. Maharaja Pariksit pyta wielkiego bramina, Śukadevę Gosvamiego, o to, jak powstają te akcje i reakcje, jakie są ich sposoby działania i w jakiej proporcji zachodzą.
Życia na wyższych planetach, znanych jako siedziby mieszkańców niebios, nie można osiągnąć przy pomocy statków kosmicznych, jak sądzą teraz niedoświadczeni naukowcy, lecz jedynie dzięki czynom wykonywanym w sile dobroci.
Nawet na planecie, która jest naszą obecną siedzibą, istnieją specjalne ograniczenia utrudniające cudzoziemcom wjazd do krajów, których obywatele żyją w większym dobrobycie. Na przykład rząd Stanów Zjednoczonych robi wiele trudności osobom przybywającym z krajów biedniejszych. Działanie takie wynika z tego, że Amerykanie nie chcą się dzielić bogactwem z żadnym przybyszem, który nie jest obywatelem Ameryki. Podobna mentalność występuje także u charakteryzujących się wyższym poziomem inteligencji mieszkańców innych planet. Warunki życia na wyższych systemach planetarnych (takich jak Księżyc, Słońce czy Venus) są zawsze w sile dobroci, i dlatego też osoby pragnące stać się ich mieszkańcami muszą posiadać określone kwalifikacje, które można zdobyć dzięki działaniu w całkowitej dobroci.
Pytania Maharaja Pariksita oparte są na właściwym działaniu w dobroci, dzięki któremu otrzymuje się kwalifikacje do promocji na wyższe planety wszechświata.
Nawet na planecie będącej miejscem naszego obecnego pobytu nie można osiągnąć wysokiej pozycji społecznej bez odpowiedniego nakładu pozytywnej pracy. Bez odpowiednich kwalifikacji nikt nie może zostać sędzią Sądu Najwyższego. Podobnie też nie można osiągnąć wyższych systemów planetarnych, jeśli nie zdobyło się odpowiednich kwalifikacji przez spełnianie dobrych czynów w życiu obecnym. Osoby posiadające przyzwyczajenia w sile pasji i ignorancji nie mają żadnych szans na wejście w wyższe regiony wszechświata jedynie przy pomocy urządzeń elektronicznych.
Zgodnie z informacjami zawartymi w Bhagavad-gicie (9.25), osoby dążące do przeniesienia się na wyższe, niebiańskie planety mogą spełnić swe pragnienia; swój cel mogą osiągnąć też wszyscy ci, którzy pragną dostać się na Pitrlokę. Podobnie, osoby dążące do poprawy warunków życia na ziemi również mogą tego dokonać, a osoby zainteresowane powrotem do domu, powrotem do Boga także mogą osiągnąć swój cel. Rozmaite akcje i reakcje działań w sile dobroci znane są zazwyczaj jako pobożne działania połączone ze służbą oddania, kultywowanie wiedzy połączonej ze służbą oddania, moce mistyczce połączone ze służbą oddania, oraz, w końcowej fazie: czysta służba oddania niezmieszana z żadnym z tych typów dobroci. Ta niczym niezmącona służba oddania jest transcendentalna i jest nazywana para-bhakti: Tylko ona może zapewnić nam wstęp do transcendentalnego Królestwa Bożego. Królestwo to nie jest mitem; jest ono miejscem równie realnym jak księżyc. Osoba, która pragnie zrozumieć Pana i Jego królestwo, musi posiadać cechy transcendentalne.
02.08.15 Znaczenie: Mieszkańcy różnych lądów itd. żyją w różnych warunkach i dlatego nie wszyscy z nich są pod każdym względem równi. Istoty zamieszkujące ląd różnią się nieco od istot wodnych, czy też tych, które zamieszkują powietrze. Na podobnej zasadzie występują różnice pomiędzy mieszkańcami poszczególnych gwiazd i planet. Zgodnie z prawami Pana, każde miejsce ma swoich mieszkańców, ale istoty żyjące w różnych miejscach nie są takie same. Różnice istnieją nawet w samym społeczeństwie ludzkim. Mieszkańcy dżungli lub pustyń są różni od ludzi z miast i wiosek. Zróżnicowanie takie wynika z odmiennych sił natury i nigdy nie jest przypadkowe, gdyż kierują nim prawa natury. Za tym wszystkim kryje się wielki plan. Maharaja Pariksit prosił wielkiego mędrca Śukadevę Gosvamiego o autorytatywne wyjaśnienie tych zagadnień, zgodnie z właściwym zrozumieniem.
02.08.16 Znaczenie: Maharaja Pariksit, będąc typowym bhaktą Pana Krsny, pragnie poznać znaczenie wszystkiego, co stworzył Pan. Interesuje go cała wewnętrzna i zewnętrzna przestrzeń formy kosmicznej. Posiadanie takich pragnień jest dla prawdziwego poszukiwacza wiedzy rzeczą jak najbardziej właściwą. Istnieją ludzie, którzy uważają, że bhaktowie Pana zadowalają się zwykłymi sentymentami. Pytania Maharaja Pariksita mogą ich jednak przekonać, że czysty bhakta jest bardzo zainteresowany poznaniem prawdziwego obrazu rzeczywistości. Współcześni naukowcy nie są w stanie poznać wewnętrznej przestrzeni wszechświata, nie mówiąc już o przestrzeni, która go otacza.
Maharaja Pariksit nie zadowala się samą wiedzą materialną. Ciekawi go również charakter i czyny wielkich dusz, czyli bhaktów Pana. Całą wiedzę Śrimad-Bhagavatam stanowią połączone chwały Pana i Jego bhaktów. Kiedy matka Krsny, zupełnie Nim oczarowana, chciała sprawdzić, ile ziemi zjadł jej syn, Pan Krsna pokazał jej w Swoich ustach całe stworzenie. Dzięki łasce Pana bhaktowie mogą zobaczyć w Jego ustach wszystko, co istnieje we wszechświecie.
W powyższym wersecie znajduje się również pytanie o koncepcje naukowego podziału społeczeństwa ludzkiego na kasty i porządki życia. Podział ten dokonywany jest w oparciu o indywidualne kwalifikacje poszczególnych osób. Te cztery podziały są dokładnie takie, jak cztery części naszego ciała. Części ciała nie są czymś odmiennym od ciała, ale same w sobie są tylko częściami. Taki jest sens tego naukowego podziału na cztery kasty i cztery porządki życia społecznego. Wartość poszczególnych grup i porządków społecznych może być oceniana jedynie pod kątem stopnia rozwoju służby, oddania dla Pana. Każda osoba zatrudniona w aparacie rządowym (nawet sam prezydent) jest częścią składową rządu. Wszyscy służą rządowi, nikt natomiast nie jest samym rządem. Taka jest właśnie pozycja żywych istot wchodzących w skład rządu Najwyższego Pana. Nikt nie może sobie rościć praw do pozycji Pana. Celem wszystkich żywych istot jest służenie sprawie najwyższej całości.
02.08.17 Znaczenie: Pan Krsna jest oryginalną Osobą Boga. Wszystkie inkarnacje są natomiast emanacjami Najwyższego, mimo iż są z Nim tożsame. Maharaja Pariksit zapytał Śukadevę Gosvamiego, wielkiego i bardzo wykształconego mędrca, o czyny poszczególnych inkarnacji, ponieważ pragnął, aby ludzie mogli rozpoznawać w przyszłości inkarnacje Pana po Jego czynach, które zostały opisane w autorytatywnych pismach świętych. Maharaja Pariksit nie działał pod wpływem sentymentów, tak jak zwykli ludzie, którzy pochopnie uznają kogoś za inkarnację Pana. Pragnął on natomiast rozpoznawać inkarnacje Pana po symptomach opisanych w pismach wedyjskich i potwierdzonych przez takiego acaryę, jak Śukadeva Gosvami. Pan przychodzi do tego świata poprzez Swoją wewnętrzną moc. Nie jest On związany prawami materialnej natury i dlatego Jego czyny są bardzo niezwykłe. Czyny te zostały opisane w pismach świętych. Należy wiedzieć, że działania wykonywane przez Pana są tożsame z Samym Panem, ponieważ znajdują się na platformie absolutnej. Tak więc słuchanie o czynach Pana jest bezpośrednim obcowaniem z Panem, a to z kolei oznacza oczyszczanie się z wpływów materialnego zanieczyszczenia. Rzeczy te omówiliśmy w tomie poprzednim.
02.08.18 Znaczenie: Wspólną religią wszystkich grup istot ludzkich, kimkolwiek i czymkolwiek by nie były, jest służba oddania. Nawet zwierzęta mogą służyć Panu. Najlepszym przykładem jest Śri Vajrangaji, czyli Hanuman, wielki bhakta Śri Ramy. Jak mówiliśmy już o tym wcześniej, w służbę oddania mogą zaangażować się nawet kanibale i ludzie z prymitywnych plemion, jeśli jedynie znajdą się pod opieką autentycznego bhakty Pana. W Skanda Puranie znajduje się opowieść o myśliwym z dżungli, który dzięki opiece Śri Narady stał się niezwykle oświeconym bhaktą Pana. Zatem każda żywa istota może pełnić służbę oddania dla Pana.
Jest rzeczą oczywistą, że żadna przynależność religijna, wynikająca z życia w określonym kraju lub w specyficznych warunkach kulturowych, nie jest religią ogólnoludzką. Wspólną podstawą wszystkich religii jest służba oddania. Nawet jeśli jakaś grupa wyznaniowa nie uznaje zwierzchnictwa Najwyższej Osoby Boga, to jej członkowie i tak muszą przestrzegać pewnych zasad, ustanowionych przez określonego przywódcę. Przywódca taki nigdy nie może być najwyższym przywódcą, ponieważ swoją pozycję osiągnął dzięki wyrzeczeniom i pokutom. Najwyższa Osoba Boga jest natomiast przywódcą bez żadnych dodatkowych starań. Widzimy to wyraźnie na przykładzie Pana Krsny.
Obowiązki zawodowe kast i porządków społecznych, wynikające ze sposobów zdobywania środków do życia, są jednak również uzależnione od służby oddania. W Bhagavad-gicie jest powiedziane, że najwyższą doskonałość życia można osiągnąć przez ofiarowanie rezultatów swoich obowiązków zawodowych służbie oddania dla Pana. Osoby przestrzegające zasad służby oddania nigdy nie mają kłopotów i dlatego nie można mówić o apad-dharmie, czyli religijności w cierpieniu. Największy autorytet Śrila Śukadeva Gosvami, wyjaśni w dalszej części tekstu, że jedyną religią jest służba oddania dla Pana, która może jednak przyjmować różne formy.
02.08.20 Znaczenie: Yogeśvara, czyli mistrz sił mistycznych, posiada zdolność dokonywania sześciu cudów doskonałości – może stać się mniejszym niż atom lub lżejszym od puchu, może osiągnąć wszystko czego tylko pragnie, udać się gdzie tylko zechce, stworzyć dowolny obiekt, nawet planetę itd. Istnieje wielu yogeśvarów, którzy w różnym stopniu opanowali te niezwykłe moce, a najdoskonalszym z nich jest Pan Śiva. Pan Śiva jest największym yoginem. Może on dokonywać tych zadziwiających rzeczy w stopniu daleko wyższym niż jakakolwiek zwykła żywa istota. Bhaktowie Najwyższej Osoby Boga nie zajmują się bezpośrednio ćwiczeniem mocy mistycznych, ale dzięki łasce Pana mogą pokonać nawet takiego yogeśvarę jak Durvasa Muni. Durvasa Muni doprowadził do konfliktu z Maharajem Ambarisą i pragnął popisać się niezwykłymi możliwościami swoich mocy mistycznych. Maharaja Ambarisa był czystym bhaktą i dlatego Pan, bez żadnych starań z jego strony, uratował go od gniewu yogeśvary Durvasa Muniego. Durvasa musiał później prosić go o przebaczenie. Podobna sytuacja miała miejsce, kiedy Draupadi znalazła się w niebezpieczeństwie, osaczona przez Kurawów pragnących obnażyć ją na oczach zgromadzonych królów. Najwyższy Pan sprawił wtedy, że okrywające ją sari stało się nieskończenie długie. Sama Draupadi nie posiadała żadnych sił mistycznych. Bhaktowie są więc yogeśvarami dzięki nieskończonej mocy Pana, podobnie jak dziecko jest silne siłą swoich rodziców. Dzieci nie usiłują bronić się w żaden sztuczny sposób – ratuje ich miłosierdzie rodziców.
Maharaja Pariksit pragnął poznać ostateczny los takich wielkich mistyków oraz źródło pochodzenia ich niezwykłych mocy. Interesowało go, czy zdobywają je oni dzięki swoim własnym wysiłkom, czy też dzięki łasce Pana. Zapytał również o to, jak uwalniają się od przywiązania do ciała subtelnego i wulgarnego. Król zapytał także o cel wiedzy wedyjskiej. Zgodnie z tym, co zostało powiedziane w Bhagavad-gicie (15.15), jedynym celem wiedzy wedyjskiej jest poznanie Najwyższej Osoby Boga i stanie się Jego transcendentalnym, kochającym sługą.
02.08.21 Znaczenie: Słowo samplavah użyte w znaczeniu "doskonały sposób" odnosi się do służby oddania. Pojęciem przeciwnym jest natomiast słowo pratisamplavah, czyli "to, co niszczy rozwój służby oddania." Osoba mocno usytuowana w służbie oddania z wielką łatwością wypełnia również funkcje życia uwarunkowanego. Życie w stanie uwarunkowanym jest jak pokonywanie oceanu łodzią – jesteśmy całkowicie zdani na łaskę żywiołów i pierwsza wyższa fala może nas zatopić. Jeśli pogoda jest dobra, to oczywiście podróż odbywa się bez przeszkód. Kiedy jednak nadejdzie sztorm, mgła, chmury i wichry, łódź może zatonąć w każdej chwili. Kaprysów oceanu nie jest w stanie kontrolować nawet człowiek doskonale wyposażony w materialne urządzenia. Ktoś, kto pływał po oceanach, dobrze wie czym jest zdanie się na ich łaskę. Dzięki łasce Pana można jednak bez trudu przepłynąć ocean materialnej egzystencji, nie obawiając się żadnych sztormów i mgieł. Wszystko jest uzależnione od woli Pana – nikt nie jest w stanie uchronić nas od niebezpieczeństw uwarunkowanego życia. Bhaktowie beztrosko pokonują ocean materialnego istnienia, ponieważ Pan zawsze chroni Swego czystego bhaktę (Bg. 9.13). Pan otacza bhaktów szczególną troską w ich poczynaniach w tym materialnym, uwarunkowanym życiu (Bg. 9.29). Każdy więc powinien schronić się u Jego lotosowych stóp i za wszelką cenę dążyć do stania się czystym bhaktą.
Z tego właśnie względu należy dowiedzieć się, co jest rzeczą korzystną, a co niekorzystną, dla rozwoju służby oddania. Informacje takie możemy uzyskać od biegłego w tej sztuce mistrza duchowego, podobnie jak uczynił to Maharaja Pariksit. Zdaniem Bhakti-rasamrta-sindhu, podręcznika służby oddania, należy jeść tylko tyle, aby utrzymać duszę w ciele. Produkty roślinne i mleko całkowicie wystarczają do utrzymania ciała ludzkiego i dlatego nie istnieje potrzeba jedzenia potraw innego rodzaju, jedynie dla przyjemności podniebienia. Nie należy także gromadzić pieniędzy po to, aby puszyć się nimi w świecie. Na swe utrzymanie należy zarabiać w sposób prosty i uczciwy. Lepiej jest być uczciwym tragarzem niż nie przebierającym w środkach wielkim człowiekiem. Nie będzie w tym nic złego, jeśli ktoś w sposób uczciwy stanie się najbogatszym człowiekiem świata. Nie należy jednak schodzić ze ścieżki uczciwości dla gromadzenia bogactw. Działanie takie jest szkodliwe dla służby oddania. Nie powinno się także rozmawiać o głupstwach. Bhakta musi dążyć do uzyskania łaski Pana i dlatego powinien nieustannie wychwalać Pana i Jego cudowne czyny. Bhakta nie powinien potępiać tego, co zostało stworzone przez Pana, głosząc lekceważącą koncepcję, że Pan stworzył fałszywy świat. Świat ten nie jest fałszywy. Jak można twierdzić, że świat jest fałszywy; skoro musimy brać z niego tak wiele rzeczy, by zapewnić sobie utrzymanie. Jak można myśleć, że Pan nie posiada formy? Jak można posiadać inteligencję i świadomość, zarówno bezpośrednią, jak i pośrednią, nie posiadając formy? Czysty bhakta musi więc nauczyć się wielu rzeczy, a jego nauczycielem powinna być szczera osoba, taka jak Śukadeva Gosvami.
Podczas pełnienia służby oddania rzeczą bardzo korzystną jest entuzjazm. Występując jako Śri Caitanya Mahaprabhu, Najwyższy Pan polecił, aby kult służby oddania był nauczany na całym świecie, w każdym jego zakątku. Obowiązkiem czystego bhakty jest więc maksymalne wypełnienie tego polecenia. Każdy bhakta powinien być bardzo entuzjastyczny, nie tylko przy wykonywaniu codziennych rytuałów służby oddania, ale również, podążając śladami Pana Caitanyi, spokojnie propagując ten kult. Pozorne niepowodzenia nie powinny powstrzymywać go od wypełniania tego obowiązku. Pojęcie takie jak "sukces" i "porażka" nie mają dla bhakty żadnego znaczenia, ponieważ jest on żołnierzem na polu bitwy. Propagowanie kultu służby oddania jest wypowiedzeniem wojny materialistycznemu życiu. Są różni materialiści – osoby pracujące dla zysku, spekulanci umysłowi, kuglarze-mistycy i wielu innych. Wszyscy oni sprzeciwiają się istnieniu Boga. Materialiści twierdzą, że sami są Bogiem, mimo iż na każdym kroku są uzależnieni od łaski Pana. Czysty bhakta nie powinien więc utrzymywać kontaktu z takimi bandami ateistów. Ateistyczna propaganda nie zwiedzie silnego bhakty Pana, ale neofici powinni być pod tym względem bardzo ostrożni. Bhakta powinien starać się pełnić służbę oddania w sposób prawidłowy, korzystając z przewodnictwa mistrza duchowego, a nie jedynie formalnie. Chodzi o to, aby patrzył on na wielkość służby, a nie na jej stronę rytualną. Bhakta nie powinien za niczym tęsknić, powinien zadowalać się tym, co przychodzi automatycznie, z woli Pana. Takie są właśnie zasady życia w oddaniu. Zasady te można sobie szybko przyswoić, kiedy korzysta się z pomocy mistrza duchowego, takiego jak Śukadeva Gosvami. Maharaja Pariksit zadawał swe pytania w sposób prawidłowy, a my powinniśmy pójść za jego przykładem.
Maharaja Pariksit
pytał o stwarzanie, utrzymywanie i unicestwianie świata materialnego oraz o
rytuały wedyjskie i metody wykonywania pobożnych czynów, opisanych w
dodatkowych pismach wedyjskich, takich jak Purany
i Mahabharata. Jak zostało to już
wyjaśnione wcześniej, Purany i Mahabharata opisują historię
starożytnych Indii. Dodatkowe pisma wedyjskie smrti udzielają wskazówek związanych z wypełnianiem pobożnych
uczynków. Szczególnie polecają one budowanie publicznych zbiorników wodnych i
studni. Obsadzanie dróg drzewami, budowanie ogólnodostępnych świątyń i miejsc
kultu Pana, zakładanie instytucji charytatywnych zajmujących się rozdzielaniem
żywności ubogim, oraz inne czyny tego rodzaju, nazywane są purta.
Dla dobra wszystkich zainteresowanych, Król zapytał również o metody zaspokajania naturalnych pragnień zmysłowych.
02.08.22 Znaczenie: Bhakta powinien dowiedzieć się od swego mistrza duchowego, w jaki sposób żywe istoty, które zostały wchłonięte w ciało Pana, ponownie pojawiają się na początku kolejnego aktu stworzenia. Istnieją dwa rodzaje żywych istot wiecznie wyzwolone nieuwarunkowane istoty oraz istoty wiecznie uwarunkowane. Istoty wiecznie uwarunkowane dzielą się z kolei na wierzących i niewierzących. A istoty wierzące ponownie dzielą się na bhaktów i spekulantów umysłowych. Umysłowi spekulanci pragną wtopić się w istnienie Pana, czyli stać się jednym z Panem, a wielbiciele – zachować swą indywidualność i nieustannie służyć Panu. Bhaktowie, którzy nie oczyścili się całkowicie oraz filozofowie-empirycy pojawiają się na nowo w następnym stworzeniu, aby kontynuować proces oczyszczania. Takie uwarunkowane dusze osiągają wyzwolenie dzięki dalszemu rozwojowi służby oddania dla Pana. Maharaja Pariksit zadaje wszystkie te pytania swojemu bona fide mistrzowi duchowemu, ponieważ chce posiadać pełną wiedzę o Bogu.
02.08.23 Znaczenie: Pan Śri Krsna, będąc Najwyższą Osobą Boga i źródłem wszystkich innych inkarnacji, jest jedyną niezależną osobą. Cieszy się On Swoimi rozrywkami przez stworzenie wszystkiego zgodnie ze Swoją wolą, a kiedy nadchodzi chwila unicestwienia, zostawia je energii zewnętrznej. Poprzez Swoją wewnętrzną moc zabija wiedźmę Putanę, mimo iż jednocześnie baraszkuje na kolanach matki Yaśody. A kiedy pragnie opuścić ten świat, stwarza sytuację, w której giną wszyscy członkowie Jego rodziny (Yadu-kula), a zagłada ta wcale Go nie porusza. Jest świadkiem wszystkiego, co się dzieje, ale nie ma z tym wszystkim nic wspólnego. Pan jest niezależny pod każdym względem. Maharaja Pariksit pragnął pogłębić swą wiedzę, ponieważ czysty bhakta powinien bardzo dobrze orientować się we wszystkim.
02.08.24 Znaczenie: Mistrz duchowy jest zawsze gotów przekazać wiedzę swojemu uczniowi, a szczególnie wtedy, kiedy uczeń jest bardzo dociekliwy. Ciekawość wiedzy jest dla ucznia rzeczą niezbędną. Ze względu na swą ogromną ciekawość Maharaja Pariksit jest przykładem prawdziwego ucznia. Osoba niezainteresowana samorealizacją nie powinna przyjmować mistrza duchowego, ponieważ byłoby to tylko działaniem na pokaz. Maharaja Pariksita ciekawiły nie tylko rzeczy, o które bezpośrednio zapytał Śukadevę, ale także i wszystkie te, o które zapytać nie potrafił. Nie jest to możliwe, aby zapytać o wszystko, ale bona fide mistrz duchowy potrafi przekazać swemu uczniowi całą potrzebną mu wiedzę.
02.08.25 Znaczenie: Ktoś mógłby powiedzieć, że Śukadeva Gosvami nie jest jedynym autorytetem w dziedzinie doskonałej wiedzy o transcendencji, ponieważ na świecie jest wielu innych mędrców i ich uczniów. Współcześnie z Vyasadevą, a nawet przed nim, żyli również inni mędrcy, tacy jak Gautama, Kanada, Jaimini, Kapila i Astavakra. Każdy z nich Astavakra. Każdy z nich przedstawił swój własny system filozoficzny. Patanjali był również jednym z nich, i wszystkich tych sześciu wielkich rsich prezentowało swój własny sposób myślenia, tak jak to robią współcześni filozofowie i umysłowi spekulanci. Ich systemy filozoficzne różnią się jednak od systemu prezentowanego przez Śukadevę Gosvamiego w Śrimad-Bhagavatam. Różnica ta polega na tym, że wyżej wymienieni mędrcy prezentują swoje własne rozumienie rzeczywistości, podczas gdy Śukadeva Gosvami przekazuje wiedzę pochodzącą od samego Brahmy, który jest atma-bhuh, czyli dzieckiem i uczniem Wszechmocnej Osoby Boga.
Wedyjska wiedza
transcendentalna pochodzi bezpośrednio od Osoby Boga. Dzięki Jego łasce wiedzą
tą został początkowo oświecony Brahma – pierwsza żywa istota we wszechświecie.
Brahma oświecił nią Naradę, Narada – Vyasę. Śukadeva Gosvami otrzymał tę transcendentalną
wiedzę bezpośrednio od swojego ojca, Vyasadevy. Zatem wiedza otrzymywana
poprzez łańcuch sukcesji uczniów jest wiedzą doskonałą. Nie można być
doskonałym mistrzem duchowym, jeśli nie otrzymało się tej wiedzy od sukcesji
uczniów: Na tym polega sposób zdobywania wiedzy transcendentalnej. Wymienionych
wcześniej sześciu mędrców mogło być wielkimi myślicielami, ale ich spekulatywna
wiedza nie jest doskonała. Filozofowie empirycy mogą dojść do wielkiej wprawy w
przedstawianiu tez filozoficznych, ale ich wiedza nie będzie nigdy doskonała,
ponieważ jest tworem niedoskonałego umysłu. Tacy wielcy mędrcy również mają
swoje sukcesje uczniów, ale sukcesje te nie są autoryzowane, jako że
przekazywana w nich wiedza nie pochodzi od Samego Narayana, czyli niezależnej
Najwyższej Osoby Boga. Nikt nie może być niezależnym – z wyjątkiem Pana
Narayana, i dlatego też wiedza wszystkich innych żywych istot, będąc zależną od
ich zmiennego umysłu, jest niedoskonała. Umysł jest materialny i dlatego wiedza
przedstawiana przez materialnych spekulantów nigdy nie będzie ani
transcendentalna, ani doskonała. Tacy filozofowie, sami będąc niedoskonałymi,
nie zgadzają się z poglądami innych filozofów, ponieważ materialny filozof nie
byłby filozofem, gdyby nie przedstawił swojej własnej teorii. Ludzie
inteligentni, tacy jak Maharaja Pariksit, nie darzą uznaniem nawet największych
spekulantów umysłowych. Słuchają oni jedynie autorytetów, takich jak Śukadeva
Gosvami, który poprzez system parampara nie
jest różny od Najwyższej Osoby Boga. Szczególny nacisk kładzie na to Bhagavad-gita.
02.08.26 Znaczenie: Sukcesja uczniów od Brahmy, Narady, Vyasy i Śukadevy Gosvamiego jest zupełnie inna niż sukcesje wywodzące się od pozostałych mędrców. Kontakt z innymi sukcesjami jest jedynie stratą czasu, ponieważ sukcesje te nie przekazują acyuta-katha, czyli wiedzy o nieomylnym Panu. Umysłowi spekulanci potrafią doskonale uzasadniać swe teorie, ale ich argumenty nie są niepodważalne, gdyż spekulanci lepsi od nich są w stanie je obalić. Maharaja Pariksit nie był zainteresowany suchymi spekulacjami zmiennego umysłu. Pociągała go wiedza o Panu ponieważ rzeczywiście czuł, że słuchanie nektariańskich opowieści wypływających z ust Śukadevy Gosvamiego usuwa wszelkie zmęczenie wywołane podjęciem całkowitego postu. Maharaja Pariksit podjął ten post ze względu na zbliżającą się śmierć. Można pozwolić sobie na słuchanie takich umysłowych spekulantów, ale zwykle nie trwa to zbyt długo. Bardzo szybko zmęczymy się, słuchając ich banalnych sposobów myślenia. Nie ma na świecie osoby, która mogłaby się zadowolić samym słuchaniem takich jałowych spekulacji. Przekaz Najwyższego Pana nigdy nie wywołuje uczucia zmęczenia, a już na pewno nie wywołuje go wtedy, gdy przekazuje go osoba taka, jak Śukadeva Gosvami, mimo iż możemy być wyczerpani z innych powodów.
W niektórych wydaniach Śrimad-Bhagavatam ostatnia linijka tego wersetu brzmi: anyatra kupitad dvijat. Tekst ten sugeruje, że Król był przygnębiony wizją swej rychłej śmierci od ukąszenia węża. Wąż jest również uważany za istotę dwukrotnie narodzoną, a jego gniew porównywany jest do klątwy pozbawionego rozsądku chłopca-bramina. Maharaja Pariksit wcale nie bał się śmierci, ponieważ wiedza o Panu napawała go odwagą. Osoba całkowicie pochłonięta acyuta-katha nie boi się niczego w tym świecie.
02.08.27 Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam może być prawidłowo omawiane jedynie w gronie bhaktów Pana. Bhagavad-gita została omówiona w sposób autorytatywny pomiędzy Panem Krsną a Arjuną (Najwyższym Panem i Jego bhaktą). Podobnie jest ze Śrimad-Bhagavatam – to "podyplomowe" studium Bhagavad-gity powinno być dyskutowane pomiędzy mędrcami i bhaktami, takimi jak Śukadeva Gosvami i Maharaja Pariksit. W innym wypadku nie można poznać prawdziwego smaku tego nektaru. Śukadeva Gosvami był zadowolony z Maharaja Pariksita, ponieważ Król nie tylko nie był zmęczony słuchaniem o Panu, ale chciał wiedzieć o Nim coraz więcej.
Niemądrzy
interpretatorzy zabierają się do
Bhagavad-gity i Śrimad-Bhagavatam zupełnie
niepotrzebnie, ponieważ nie mają oni dostępu do tej tematyki. Osoby nie będące
bhaktami nie powinny wtrącać się do tych dwóch najważniejszych pism wedyjskich.
Z tego właśnie powodu Śankaracarya nie skomentował Śrimad-Bhagavatam. W swoim komentarzu do Bhagavad-gity Śripada Śankaracarya uznał, że Pan Krsna jest
Najwyższą Osobą Boga, ale dalej komentował już jako impersonalista. Zdając
sobie jednak sprawę ze swej pozycji, nigdy nie napisał komentarza do Śrimad-Bhagavatam.
Śrila Śukadeva Gosvami był chroniony przez Pana Krsnę (zob. Brahma-vaivarta-Purana) i dlatego otrzymał imię Brahmarata, podczas gdy Śriman Maharaja Pariksit – chroniony przez Pana Visnu – znany był jako Visnurata. Będąc bhaktami Pana, są oni zawsze chronieni przez Niego. Jest rzeczą oczywistą, że Visnurata powinien słuchać Śrimad-Bhagavatam jedynie od Brahmaraty, ponieważ inni mówcy interpretują wiedzę transcendentalną w sposób niewłaściwy i jedynie trwonią cenny czas swoich słuchaczy:
02.08.28 Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam jest wiedzą o Osobie Boga. Nie znając tej wiedzy, impersonaliści zawsze, starają się błędnie przedstawić osobowy aspekt Pana. Śrimad-Bhagavatam jest całkowicie zgodne z Vedami i przedstawia naukowy obraz Osoby Boga. Pragnąc poznać to pismo, należy przyjąć schronienie u reprezentanta Śri Śukadevy i podążać śladami Maharaja Pariksita. Osoba zainteresowana wiedzą o Osobie Boga nie powinna podejmować niemądrych prób interpretowania tej wiedzy, gdyż działanie takie jest znieważaniem stóp Pana. Niebezpieczne interpretacje osób nie będących bhaktami wywołały spustoszenie w pojmowaniu Śrimad Bhagavad-gity i Śrimad-Bhagavatam. Uczeń, który rzeczywiście chce poznać Osobę Boga, musi więc być bardzo ostrożny.
02.08.29 Znaczenie: Maharaja Pariksit zadał wiele pytań. Niektóre z nich świadczą o wielkiej ciekawości poznania prawdziwego obrazu rzeczywistości. Mistrz duchowy nie musi odpowiadać na pytania w kolejności, w której zostały zadane. Ale Śukadeva Gosvami, będąc doświadczonym nauczycielem, odpowiedział na pytania Maharaja Pariksita zgodnie z kolejnością, w jakiej wiedza ta przekazywana jest przez sukcesję uczniów. I odpowiedział na wszystkie pytania bez wyjątku.