01.09.01 Znaczenie: W dziewiątym rozdziale, zgodnie z wolą Pana Śri Krsny, Bhismadeva udzieli instrukcji Królowi Yudhisthirze na temat obowiązków przepisanych w pismach świętych. Przed swoim odejściem z tego śmiertelnego świata, Bhismadeva będzie ofiarowywał swoją ostatnią modlitwę Panu, będąc już wyzwolonym z wszelkiego materialnego uwikłania. Bhismadeva był obdarzony przywilejem odejścia z tego śmiertelnego świata zgodnie z własną wolą i jego leżenie na łożu ze strzał było również jego własnym wyborem. To odejście ze świata wielkiego wojownika przyciągnęło uwagę całej ówczesnej elity i wszyscy z nich zgromadzili się tam, aby okazać swoje uczucia miłości, szacunku i przywiązania dla tej wielkiej duszy.
01.09.03 Znaczenie: Pan Śri Krsna chciał, aby Pandavowie pojawili się przed Bhismadevą w jak najbardziej arystokratyczny sposób, tak aby mógł być on zadowolony, widząc ich szczęśliwymi w czasie swojej śmierci. Kuvera jest najbogatszym pośród półbogów, i tutaj Król Yudhisthira pojawia się niczym Kuvera, albowiem eskorta królewskich braci i Samego Pana Krsny była całkowicie stosowna do królewskiego stanu Króla Yudhisthiry.
01.09.04 Znaczenie: Pan Krsna był również młodszym kuzynem Maharajy Yudhisthiry, jak również zaufanym przyjacielem Arjuny. Ale wszyscy członkowie rodziny Pandavów wiedzieli, że Pan Krsna jest Najwyższą Osobą Boga. Pan, chociaż świadomy Swojej najwyższej pozycji, zawsze zachowywał się w ludzki sposób, tak więc i On skłonił się przed umierającym Bhismadevą, tak jak gdyby był On jednym z młodszych braci Króla Yudhisthiry.
01.09.05 Znaczenie: Ci, którzy osiągnęli doskonałość ludzkiego życia na drodze duchowych osiągnięć, nazywani są rsimi. Takie duchowe osiągnięcia są dostępne dla wszystkich, bez względu na to, czy ktoś jest królem, czy też żebrakiem. Również Bhismadeva był jednym z takich brahmarsich, a zarazem był on seniorem potomków Króla Bharaty. Wszyscy rsi są usytuowani w gunie dobroci. I na wieść o zbliżającej się śmierci wielkiego wojownika, wszyscy z nich zgromadzili się na Polu Kuruksetra.
01.09.06-07 Znaczenie: Parvata Muni jest uważany za jednego z najstarszych mędrców. Jest prawie zawsze nieustannym towarzyszem Narady Muniego. Obaj są również ludźmi przestrzeni, zdolnymi do podróżowania w przestworzach bez pomocy materialnych pojazdów. Parvata Muni jest również devarsim, czyli wielkim mędrcem wśród półbogów, tak jak Narada. Był on obecny razem z Naradą na ceremonii ofiarnej Maharajy Janamejayi, syna Maharajy Pariksita. W ofierze tej miały zostać zabite wszystkie węże świata. Parvata Muni i Narada Muni są równie nazywani Gandharvami, ponieważ mogą oni podróżować w powietrzu śpiewając chwały Pana. Jako że mogą oni podróżować w przestrzeniach, obserwowali oni z powietrza ceremonię svayamvara (wybór męża) urządzoną dla Draupadi. Podobnie jak Narada Muni, również Parvata Muni zwykł odwiedzać królewskie towarzystwo niebiańskiego Króla Indry. Jako Gandharva, czasami odwiedzał on królewskie zgromadzenie Kuvery, jednego z ważnych półbogów. Pewnego razu zarówno Narada, jak i Parvata mieli kłopot z córką Maharajy Srnjaya. Dzięki błogosławieństwu Parvaty Muniego, Maharaja Srnjaya otrzymał syna.
Narada Muni jest nierozłącznie związany z opowieściami Puranów. Jest on opisany również w Bhagavatam. W swoim poprzednim życiu był on synem służącej, ale dzięki dobremu towarzystwu z czystymi bhaktami został on oświecony w służbie oddania, i w swoim następnym życiu stał się doskonałym, nie mającym sobie równego człowiekiem. Jego imię jest wielokrotnie wspomniane w Mahabharacie. Jest on zasadniczym devarsim, czyli przywódcą wśród półbogów. Jest on synem i uczniem Brahmaji, i od niego bierze swój początek sukcesja uczniów w linii od Brahmy. On inicjował Prahladę Maharaję, Dhruvę Maharaję i wielu innych sławnych bhaktów Pana. On inicjował nawet Vyasadevę, autora literatury wedyjskiej, a od Vyasadevy inicjację przejął Madhvacarya, i w ten sposób Madhva-sampradaya (w którą również jest włączona Gaudiya-sampradaya) rozszerzyła się po całym wszechświecie. Do tej Madhva-sampradayi należał Śri Caitanya Mahaprabhu; zatem Brahmaji, Narada, Vyasa, i idąc w dół, Madhva, Caitanya i sześciu Gosvamich, wszyscy należeli do tej samej linii sukcesji uczniów. Naradaji instruował wielu królów od czasów niepamiętnych. Z Bhagavatam dowiadujemy się, że on poinstruował Prahladę Maharaję w czasie, gdy ten był w łonie swojej matki, i on poinstruował Vasudevę, ojca Krsny, jak również Maharaję Yudhisthirę.
Dhaumya: Wielki mędrzec, który praktykował surowe pokuty w Utkocaka Tirtha i pełnił funkcję królewskiego kapłana na dworze Pandavów. Pełnił on funkcję kapłana w wielu religijnych ceremoniach spełnianych przez Pandavów (samskara), i również był obecny przy zaręczynach każdego z Pandavów z Draupadi. Był on nawet obecny podczas wygnania Pandavów i zwykł udzielać im rad w okolicznościach, kiedy byli oni w kłopotach. On poinstruował ich, jak żyć incognito przez jeden rok, i Pandavowie ściśle przestrzegali jego instrukcji w przeciągu tego czasu. Jego imię jest również wspomniane przy okazji wielkiej ceremonii pogrzebowej, którą spełniano po bitwie na Polu Kuruksetra. W części Mahabharaty zwanej Anuśasana-parva (127.15-16) udziela on bardzo gruntownych instrukcji Maharajy Yudhisthirze. Był on w rzeczywistości właściwym typem kapcana rodzinnego, ponieważ był w stanie kierować Pandavami na prawdziwej ścieżce religii. Obowiązkiem kapłana jest pokierowanie żyjących w rodzinie w taki sposób, aby robili postęp na prawidłowej ścieżce aśrama-dharmy, czyli zawodowych obowiązków poszczególnych kast. Nie ma właściwie różnicy pomiędzy rodzinnym kapłanem, a mistrzem duchowym. Funkcje takie były przeznaczane mędrcom, świętym i braminom.
Badarayana (Vyasadeva): Jest on znany jako Krsna, Krsna-dvaipayana, Dvaipayana, Satyavati-suta, Paraśarya, Paraśaratmaja, Badarayana, Vedavyasa, itd. Zrodził się on z Mahamuniego Paraśary w łonie Satyavati, przed jej zaręczynami z Maharają Śantanu, ojcem wielkiego generała Dziadka Bhismadevy. Jest on potężną inkarnacją Narayana, i on to właśnie rozszerzył wedyjską mądrość na świecie. Jako takiemu, Vyasadevie ofiarowuje się wyrazy szacunku przed intonowaniem literatury wedyjskiej, szczególnie Puranów. Śukadeva Gosvami był jego synem, i rsi, jak Vaiśampayana, byli jego uczniami w różnych gałęziach Ved. Jest on autorem wielkiej epopei Mahabharaty i wielkiej transcendentalnej literatury Bhagavatam. On skompilował Brahma-sutrę, czyli Badarayana-sutrę; albo jeszcze inaczej, Badarayana-sutrę. Wśród mędrców jest on najbardziej szanowanym autorem z powodu surowych pokut. W czasie gdy chciał on, dla dobra wszystkich ludzi w tym wieku Kali, zapisać wielką epopeję Mahabharatę, potrzebował on wytrwałego pisarza, który mógłby pisać pod jego dyktando. Na polecenie Brahmaji zadania tego podjął się Śri Ganeśaji, pod warunkiem, że Vyasadeva nie zatrzyma dyktowania nawet na moment. Tak więc Mahabharata powstała przez połączony wysiłek Vyasy i Ganeśy.
Na polecenie swojej matki, Satyavati, która później została poślubiona przez Maharaję Śantanu, i na prośbę Bhismadevy, najstarszego syna Maharajy Śantanu, ze swoją pierwszą żoną, Gangesem, spłodził on trzech świętych synów: Dhrtarastrę, Pandu i Vidurę. Mahabharata została skompilowana przez Vyasadevę po bitwie na Polu Kuruksetra i po śmierci wszystkich bohaterów Mahabharaty. Po raz pierwszy została wypowiedziana na królewskim zgromadzeniu u Maharajy Janamejayi, syna Maharajy Pariksita.
Brhadaśva: Starożytny mędrzec, który zwykł od czasu do czasu odwiedzać Maharaję Yudhisthirę. Po raz pierwszy spotkał on Maharaję Yudhisthirę w Kamyavana Mędrzec ten opowiedział historię Maharajy Nala. Istnieje jeszcze inny Brhadaśva, który jest synem dynastii Iksvaku (Mahabharata, Vana-parva 209.4-5).
Bharadvaja: Jest on jednym z siedmiu wielkich rsich i był obecny w czasie ceremonii narodzin Arjuny. Ten potężny rsi czasami podejmował srogie pokuty na brzegu Gangesu, i jego aśrama jest ciągle sławiony w Prayagdhama. Mówi się, że temu rsiemu podczas brania kąpieli w Gangesie zdarzyło się spotkać Ghrtaci, jedną z pięknych prostytutek niebiańskich, i wskutek tego uronił on spermę, która została zebrana i przechowywana w glinianym garnku, i z której został zrodzony Drona. Tak więc Dronacarya jest synem Bharadvajy Muniego. Inni jednak mówią, że ojciec Drony nie ma nic wspólnego z tym Maharsim Bharadvają. Był on wielkim wielbicielem Brahmy. Pewnego razu spotkał się on z Dronacaryą i poprosił go, aby zatrzymał bitwę na Polu Kuruksetra.
Paraśurama,
czyli Renukasuta: Jest on synem
Maharsiego Jamadagni i Śrimati Renuki. Dlatego też jest on znany również jako
Renukasuta. Jest on jedną z potężnych inkarnacji Boga, i to on właśnie wybił w
pień dwadzieścia jeden razy pod rząd społeczność ksatriyów. Krwią ksatriyów zadowolił
on dusze swoich przodków. Później odbył surowe pokuty w Mahendra Parvata. Po
zabraniu całej ziemi ksatriyom, dał
ją w darze Kaśyapie Muniemu. Paraśurama pouczył Dronacaryę w Dhanur-vedzie, (czyli nauka o walce),
ponieważ był on braminem. Był on obecny podczas koronacji Maharajy Yudhisthiry
i on dokonał tej ceremonii razem z innymi wielkimi rsimi.
Paraśurama jest tak stary, że spotkał on zarówno Ramę, jak i Krsnę w różnych czasach. Walczył on z Ramą, ale przyjął Krsnę za Najwyższą Osobę Boga. Również pochwalił on Arjunę, kiedy zobaczył go z Krsną. Kiedy Bhisma odmówił poślubienia Amby, która chciała go mieć za męża, Amba spotkała Paraśuramę, i tylko na jej prośbę poprosił on Bhismadevę, aby przyjął ją za swoją żonę. Bhisma odmówił wykonania tego polecenia, chociaż Paraśurama był jednym z jego mistrzów duchowych. Paraśurama walczył z Bhismadevą, kiedy Bhisma zlekceważył jego ostrzeżenie. Walczyli oni bardzo zawzięcie i w końcu Bhisma zadowolił Paraśuramę, a ten dał mu błogosławieństwo, że stanie się największym wojownikiem świata.
Vasistha: Wielki sławny mędrzec wśród braminów, dobrze znany jako Brahmarsi Vasistadeva. Jest on wyróżniającą się postacią zarówno w Ramayanie, jak i Mahabharacie. To on poprowadził ceremonię koronacyjną Osoby Boga, Śri Ramy. Był on również obecny na polu bitewnym Kuruksetra. Mógł on osiągnąć wszystkie wyższe i niższe planety, i jego imię związane jest również z historią Hiranyakaśipu. Pewnego razu doszło do wielkiego nieporozumienia pomiędzy nim i Viśvamitrą, który zapragnął mieć jego kamadhenu, spełniającą życzenia krowę. Vasista Muni odmówił oddania swojej kamadhenu, i z tego powodu Viśvamitra zabił jego stu synów. Jako doskonały bramin, tolerował on wszystkie urągania Viśvamitry. Pewnego razu próbował on popełnić samobójstwo z powodu tortur Viśvamitry, ale wszystkie jego próby kończyły się niepowodzeniem. Skoczył on z góry, ale kamienie, na które upadł, stały się stosem bawełny, i w ten sposób został ocalony. Skoczył on również do oceanu, ale fale wyrzuciły go na brzeg. Skoczył do rzeki, ale również został wyrzucony na brzeg. W ten sposób wszystkie jego próby samobójstwa skończyły się niepowodzeniem. Jest on również jednym z siedmiu rsich i mężem Arundhati, sławnej gwiazdy.
Indrapramada: Inny
słynny rsi.
Trita: Jeden z trzech synów Prajapatiego Gautamy. Był on trzecim synem; jego pozostali dwaj bracia byli znani jako Ekat i Dvita. Wszyscy bracia byli wielkimi mędrcami i surowo przestrzegali zasad religii. Dzięki srogim pokutom zostali oni promowani na Brahmalokę (planetę, gdzie żyje Brahmaji). Pewnego razu Trita Muni wpadł do studni. Był on organizatorem wielu ofiar, i jako jeden z wielkich mędrców przybył on również, aby okazać szacunek Bhismaji na jego łożu śmierci. Był on jednym z siedmiu mędrców na Varunaloce. Przybył on z zachodnich krajów świata. Tak więc najprawdopodobniej pochodził z krajów europejskich. W tym czasie cały świat był pod wpływem kultury wedyjskiej.
Grtsamada: Jeden z mędrców na planetach niebiańskich. Był on bliskim przyjacielem Indry, Króla niebios, i był równie wielki jak Brhaspati. Zwykł on odwiedzać królewskie zgromadzenie Króla Yudhisthiry, i również odwiedził miejsce, gdzie Bhismadeva wydał ostatnie tchnienie. Czasami wyjaśniał on chwały Pana Śivy przed Maharają Yudhisthirą. Był on synem Vitahavyi, i pod względem cielesnym przypominał on Indrę. Czasami wrogowie Indry mylili go z Indrą i aresztowali go. Był on wielkim uczonym w zakresie Rg-vedy, dlatego też cieszył się wielkim szacunkiem wśród społeczności braminów. Żył w celibacie i był potężny pod każdym względem.
Asita: Był również król o tym samym imieniu, ale wspomnianym tutaj Asitą jest Asita Devala Rsi, wielki i potężny mędrzec tamtych czasów. Wyjaśnił on swojemu ojcu 1 500 000 wersów Mahabharaty. Był on jednym z uczestników ofiary wężowej Maharajy Janamejayi. Był on również obecny podczas ceremonii koronacyjnej Maharajy Yudhisthiry, razem z innymi wielkimi rsimi. Również udzielał on instrukcji Maharajy Yudhisthirze, kiedy ten był na wzgórzu Anjana. Był on również jednym z wielbicieli Pana Śivy.
Kaksivan: Jeden z synów Gautamy Muniego i ojciec wielkiego mędrca Caundakausiki. Był on jednym z członków Parlamentu Maharajy Yudhisthiry.
Atri: Atri Muni był wielkim mędrcem braminem i był jednym z synów Brahmaji. Brahmaji jest tak potężny, że może on płodzić synów po prostu myśląc o nich. Synowie ci są znani jako manasa-putra. Atri jest jednym spośród siedmiu manasa-putrów Brahmaji i jednym spośród siedmiu wielkich mędrców braminów. W jego rodzinie również narodzili się wielcy Pracetowie. Atri Muni miał dwóch synów ksatriyów, którzy zostali królami. Jednym z nich był Król Arthama. Jest on zaliczany do grupy dwudziestu jeden prajapati. Jego żoną była Anasurya. Pomógł on Maharajy Pariksitowi w jego wielkich ofiarach.
Kauśika: Jeden ze stałych rsich w królewskim zgromadzeniu Maharajy Yudhisthiry. Czasami spotykał Pana Krsnę. Istnieje kilku mędrców o tym imieniu.
Sudarśana: To koło, które jest przyjmowane przez Osobę Boga (Visnu albo Krsnę) za Jego osobistą broń, jest najbardziej potężną bronią, potężniejszą niż brahmastry, czy inne, podobnie zgubne bronie. W niektórych z pism wedyjskich jest powiedziane, że Agnideva, półbóg ognia, podarował tę broń Panu Śri Krsnie; ale w rzeczywistości ta broń jest wiecznie noszona przez Pana. Agnideva podarował tę broń Panu Krsnie w ten sam sposób, jak Rukmini została oddana Panu przez Maharaję Rukmę. Pan przyjmuje takie prezenty od Swoich bhaktów, nawet chociaż takie prezenty są Jego wieczną własnością. Gruntowny opis tej broni znajduje się w Adi-parva w Mahabharacie. Pan Śri Krsna użył tej broni, aby zabić Swego rywala Śiśupalę. Również Śalva padł ofiarą tej broni, a czasami Pan chciał, aby Jego przyjaciel Arjuna użył jej do zabicia swoich wrogów (Mahabharata, Virata-parva 56.3).
01.09.08 Znaczenie: Śukadeva Gosvami (Brahmarata): Słynny syn i uczeń Śri Vyasadevy. To właśnie jemu Śri Vyasadeva po raz pierwszy wyłożył Mahabharatę i Śrimad-Bhagavatam. Śukadeva Gosvami recytował 1 400 000 wersetów z Mahabharaty na zgromadzeniu Gandharvów, Yaksów i Raksasów, a Śrimad-Bhagavatam wyrecytował po raz pierwszy w obecności Maharajy Pariksita. Przestudiował on gruntownie całą literaturę wedyjską pod kierunkiem swojego wielkiego ojca. Dzięki swojej obszernej wiedzy o zasadach religii stał się on całkowicie oczyszczoną duszą. Z Mahabharaty, Sabha-parva (4.11) dowiadujemy się, że był on również obecny na królewskim zgromadzeniu Maharajy Yudhisthiry i w czasie postu Maharajy Pariksita. Jako bona fide uczeń Śri Vyasadevy, pytał on bardzo obszernie o zasady religijne i duchowe wartości, a jego wielki ojciec zadowolił go również przez wyłożenie mu sytemu yogi, przez który można osiągnąć duchowe królestwo, wytłumaczenie różnicy pomiędzy pracą dla korzyści a wiedzą empiryczną, oraz dróg i środków na osiągnięcie realizacji duchowej. Od swojego wielkiego ojca dowiedział się on również o czterech aśramach (mianowicie: życie studenckie, życie rodzinne, życie pustelnicze i wyrzeczony porządek życia), o wzniosłej pozycji Najwyższej Osoby Boga, o procesie oglądania Go twarzą w twarz, o bona fide kandydacie do otrzymania wiedzy duchowej, o pięciu elementach, o unikalnej pozycji inteligencji, o świadomości natury materialnej i żywej istoty, o symptomach samozrealizowanej duszy, o zasadach działania materialnego ciała, o symptomach wpływu sił natury, o drzewie wiecznego pragnienia i czynnościach psychicznych. Czasami udawał się on na planetę słoneczną za pozwoleniem swego ojca i Naradaji. Opisy jego podróży w przestrzeni są dane w Mahabharacie, Śanti-parva (332). W końcu osiągnął on transcendentalne królestwo. Jest on znany pod różnymi imionami, jak Araneya, Arunisuta, Vaiyasaki i Vyasatmaja.
Kaśyapa: Jeden z prajapatich, syn Mariciego i jeden z zięciów Prajapatiego Daksy. Jest on ojcem gigantycznego ptaka Garudy, któremu na pokarm podawano słonie i żółwie. Poślubił on trzynaście córek Prajapatiego Daksy, a oto ich imiona: Aditi, Diti, Danu, Kastha, Arista, Surasa, Ila, Muni, Krodhavaśa, Tamra, Surabhi, Sarama i Timi. Spłodził on ze swoimi żonami wiele dzieci, zarówno półbogów, jak i demonów. Z pierwszej żony, Aditi, zrodziło się dwunastu Adityów, jednym z nich jest Vamana, inkarnacja Boga. Wielki mędrzec Kaśyapa był również obecny w czasie narodzin Arjuny. Swego czasu otrzymał on w darze od Paraśuramy cały świat, a później poprosił Paraśuramę o wyzwolenie z tego świata. Jego innym imieniem jest Aristanemi. Żyje on w północnej stronie wszechświata.
Angirasa: Jest on synem Maharsiego Angiry i jest znany jako Brhaspati, kapłan półbogów. Powiedziane jest, że Dronacarya był jego częściową inkarnacją. Śukracarya był duchowym mistrzem demonów, i Brhaspati pokonał go. Jego synem jest Kaca, i on to po raz pierwszy podarował broń ogniową Bharadvajy Muniemu. Spłodził on sześciu synów (jak półbóg ognia) ze swoją żoną Candramasi, jedną ze sławnych gwiazd. Mógł on podróżować w przestrzeni, i dlatego mógł odwiedzać nawet Brahmalokę i Indralokę. Udzielił on rad Królowi niebios, Indrze, jak pokonać demony. Pewnego razu rzucił on klątwę na Indrę, który wskutek tego musiał stać się wieprzem na Ziemi, i nie miał bynajmniej ochoty powrócić do niebios. Taka jest siła przyciągania energii iluzorycznej. Nawet wieprz nie chciał rozstawać się ze swoimi ziemskimi posiadłościami w zamian za niebiańskie królestwo. Był on religijnym nauczycielem narodów na różnych planetach.
01.09.09 Znaczenie: Doświadczeni znawcy religii wiedzą doskonale, jak przystosować zasady religijne odpowiednio do miejsca i czasu. Wszyscy wielcy acaryowie, czyli religijni kaznodzieje i reformatorzy świata wypełnili swoją misję przez przystosowanie zasad religijnych odpowiednio do miejsca i czasu. W różnych częściach świata panują różne klimaty i warunki, i jeśli ktoś musi wypełniać swoje obowiązki, aby głosić przekaz Pana, musi on być doświadczonym w przystosowywaniu rzeczy do czasu i miejsca. Bhismadeva był jednym z dwunastu wielkich autorytetów w głoszeniu tego kultu służby oddania, i dlatego mógł on przyjąć i przywitać wszystkich, przybyłych z różnych stron świata mędrców. Nie był on na pewno zdolny w tym czasie powitać i przyjąć ich w sensie fizycznym, ponieważ nie był on ani w swoim domu, ani też w normalnej zdrowej kondycji. Ale był on całkowicie zdolny zrobić to za pomocą swojego zdrowego umysłu. Mógł on więc wypowiedzieć serdeczne słowa, tak że wszyscy z przybyłych poczuli się dobrze przyjęci. Obowiązki można spełniać przez prace fizyczne, jak również za pomocą umysłu i słów. I Bhismadeva wiedział, jak użyć ich we właściwym miejscu, i dlatego przyjęcie przybyłych mędrców nie sprawiło mu kłopotu, chociaż nie był sprawny fizycznie.
01.09.10 Znaczenie: Wszechmoc Pana jest objawiana przez Jego równoczesną obecność w każdym miejscu. Jest On zawsze obecny w Swojej wiecznej siedzibie, Goloka Vrndavana, lecz pomimo tego jest On obecny w sercu każdego i nawet wewnątrz każdego niewidocznego atomu. Kiedy manifestuje On Swoją transcendentalną formę, robi to poprzez Swoją wewnętrzną moc. Zewnętrzna moc, czyli energia materialna, nie ma nic wspólnego z Jego wieczną formą. Wszystkie te prawdy były znane Śri Bhismadevie, dlatego też uczcił on Pana odpowiednio.
01.09.11 Znaczenie: Kiedy zmarł Maharaja Pandu, jego synowie byli małymi dziećmi i naturalną koleją rzeczy opiekę nad nimi przejęli starsi członkowie rodziny królewskiej, szczególnie zaś Bhismadeva. Później, gdy Pandavowie podrośli, zostali oni oszukani przez przebiegłego Duryodhanę i jego kompanów, i Bhismadeva, chociaż wiedział, że Pandavowie są niewinni i ich kłopoty są niezawinione, nie mógł stanąć po stronie Pandavów z powodów politycznych. A teraz, w ostatniej fazie swojego życia, widząc swoich najbardziej wzniosłych wnuków, którym przewodził Maharaja Yudhisthira, siedzących tak szlachetnie przy nim, nie mógł powstrzymać łez, które automatycznie płynęły z jego oczu. Pamiętał on wielkie cierpienia, których doznali jego najbardziej pobożni wnukowie. Był on bardzo zadowolony z powodu intronizowania Yudhisthiry na miejsce Duryodhany, i tak oto zaczął składać im gratulacje.
01.09.12 Znaczenie: Maharaja Yudhisthira był zaniepokojony z powodu wielkiej masakry na polu bitewnym Kuruksetra. Bhismadeva mógł to zrozumieć, i dlatego już na początku wspomniał o strasznych cierpieniach Maharajy Yudhisthiry. Doświadczył on tylu kłopotów tylko z powodu niesprawiedliwości, i bitwa na Polu Kuruksetra była rozegrana właśnie po to, aby przeciwdziałać tej niesprawiedliwości. Dlatego nie powinien on ubolewać nad tą masakrą. Bhismadeva zwrócił uwagę szczególnie na to, że byli oni zawsze chronieni przez braminów, Pana i religijne zasady. Tak długo, jak byli chronieni przez te trzy ważne czynniki, nie było powodu do rozczarowania. W ten sposób Bhismadeva poradził Maharajy Yudhisthirze, aby uwolnił się od przygnębienia. Dopóki się nie jest w kolizji z życzeniami Pana i jest się kierowanym przez bona fide braminów i Vaisnavów, i ściśle przestrzega się religijnych zasad, tak długo osoba taka nie ma powodu do przygnębienia, bez względu na okoliczności życia. Bhismadeva, jeden z autorytetów w linii, chciał zwrócić na to uwagę Pandavów.
01.09.13 Znaczenie: Cierpienia Kuntidevi są niewątpliwie godne ubolewania. Wycierpiała ona wielce z powodu wczesnego wdowieństwa i starając się wychować swoje małe dzieci w rodzinie królewskiej. A kiedy jej dzieci dorosły, cierpiała nadal z powodu czynów swoich synów. Tak więc nie było końca jej cierpieniom. Znaczy to, że cierpiała z woli Opatrzności, a to należy znosić bez niepokoju.
01.09.14 Znaczenie: Czas kontroluje wszystko w całej przestrzeni kosmicznej. Kontroli tej podlegają również wszystkie planety. Wszystkie gigantyczne planety, włączając w to słońce, są kontrolowane przez siłę powietrza, tak jak i chmury pędzone są przez siłę powietrza. Podobnie, nieuchronny kala, czyli czas, kontroluje nawet działanie powietrza i innych elementów. Wszystko zatem jest kontrolowane przez najwyższy kala, pełnego siły reprezentanta Pana wewnątrz materialnego świata. Tak więc Yudhisthira nie powinien być przygnębiony z powodu niepojętego działania czasu. Dopóki ktoś podlega warunkom materialnego świata, tak długo musi on znosić działania i reakcje czasu. Yudhisthira nie powinien myśleć, że cierpi z powodu grzechów, które popełnił w swoim poprzednim życiu. Nawet najbardziej pobożny człowiek musi cierpieć warunki materialnej natury. Ale pobożny człowiek jest oddany i wierny Panu, albowiem jest on kierowany przez bona fide bramina i Vaisnavę przestrzegającego zasad religijnych. Te trzy zasady przewodnie powinny stanowić cel życia. Nie powinno się być niepokojonym przez pułapki wiecznego czasu. Nawet wielki kontroler wszechświata, Brahmaji, jest również pod kontrolą tego czasu, pomimo szczerego przestrzegania zasad religijnych.
01.09.15 Znaczenie: Pandavom nie brakowało ani materialnych, ani duchowych środków. Materialnie byli oni dobrze zabezpieczeni, dzięki dwóm wielkim wojownikom, mianowicie Bhimie i Arjunie. Jeśli natomiast chodzi o stronę duchową, to sam Król był symbolem religii, a nade wszystko Osoba Boga, Pan Śri Krsna, był osobiście zainteresowany ich sprawami, jako ich sympatyk. A pomimo to było tak wiele przeciwności losu po stronie Pandavów. Pomimo siły pobożnych aktów, siły osobowości, siły doskonałego zarządzania i siły broni pod bezpośrednim nadzorem Pana Krsny, Pandavowie wycierpieli tak wiele rzeczywistych porażek, które mogą być wyjaśnione tylko wpływem kala, nieuchronnego czasu. Kala jest tożsamy z Samym Panem, i dlatego wpływ kala wskazuje na niewytłumaczalne życzenie Samego Pana. Nie ma więc potrzeby lamentować, kiedy sprawa jest poza kontrolą jakiejkolwiek ludzkiej istoty.
01.09.16 Znaczenie: Oszołomienie Maharajy Yudhisthiry z powodu jego przeszłych grzesznych czynów i wynikłych cierpień, itd., zostało tutaj całkowicie podważone przez wielki autorytet, Bhismę (jednego z dwunastu autoryzowanych osób). Bhisma chciał zwrócić uwagę Maharajy Yudhisthiry na to, że od czasów niepamiętnych nikt, łącznie z takimi półbogami jak Śiva i Brahma nie mógł zrozumieć prawdziwego planu Pana. Tak więc, co my możemy wiedzieć o planie Pana. Bez sensu jest również pytać o to. Nawet gruntowne, wyczerpujące filozoficzne dociekania mędrców nie mogą wyjaśnić planu Pana. Najlepszą polityką jest zatem po prostu wypełnianie nakazów Pana, bez argumentów. Cierpienia Pandavów nie były nigdy spowodowane ich przeszłymi czynami. Pan musiał wykonać Swój plan ustanowienia królestwa i dla realizacji tego celu Jego właśni bhaktowie poddani zostali tymczasowym cierpieniom. Bhismadeva był niewątpliwie usatysfakcjonowany, widząc triumf prawości i cnoty, i był on zadowolony widząc Króla Yudhisthirę na tronie, chociaż on sam walczył przeciwko niemu. Nawet tak wielki bojownik jak Bhismadeva nie mógł odnieść zwycięstwa na polu bitewnym Kuruksetra, ponieważ Pan chciał pokazać, że występek nie może pokonać cnoty, bez względu na to, kto by nie próbował tego dokonać. Bhismadeva był wielkim bhaktą Pana, ale za przyczyną Pana wybrał on walkę przeciwko Pandavom, ponieważ Pan chciał pokazać, że nawet taki wojownik jak Bhisma nie może odnieść zwycięstwa, jeśli staje po złej stronie.
01.09.17 Znaczenie: Popularne przysłowie mówi, że gospodyni uczy synową przez uczenie córki. Podobnie, Pan uczy świat przez nauczanie bhaktów. Bhaktowie nie muszą się uczyć niczego nowego od Pana, ponieważ Pan uczy szczerych bhaktów zawsze od wewnątrz. Kiedykolwiek zatem ma miejsce udzielanie nauk bhakcie przez Pana, tak jak w przypadku nauk Bhagavad-gity, celem tego jest udzielenie nauk mniej inteligentnym ludziom. Obowiązkiem bhakty jest zatem pokorne przyjmowanie cierpień zsyłanych przez Pana, i uważanie ich za błogosławieństwo. Bhismadeva poradził Pandavom, aby bez najmniejszego wahania przejęli odpowiedzialność za administrację. Biedni poddani znaleźli się bez ochrony z powodu bitwy na Polu Kuruksetra, i czekali oni na objęcie władzy przez Maharaję Yudhisthirę. Czysty bhakta Pana przyjmuje cierpienia za łaski Pana. Jako że Pan jest absolutny, nie ma pomiędzy nimi (cierpieniami i łaskami) żadnej pospolitej różnicy.
01.09.18 Znaczenie: Wedyjski system zdobywania wiedzy jest procesem dedukcyjnym. Wiedza wedyjska jest otrzymywana w doskonały sposób przez sukcesję uczniów od autorytetów. Taka wiedza nie jest nigdy dogmatyczna, jak to jest błędnie odbierane przez mniej inteligentnych ludzi. Matka jest autorytetem, jeśli chodzi o stwierdzenie tożsamości ojca. Jest ona autorytetem w tej tak intymnej wiedzy. Zatem, autorytet nie jest dogmatyczny. W Bhagavad-gicie ta prawda została potwierdzona w czwartym rozdziale (Bg.4.2), i doskonałym systemem nauczania wiedzy jest otrzymywanie jej od autorytetu. Ten system jest przyjmowany ogólnie za prawdę, ale tylko fałszywy dyskutant występuje przeciwko temu. Za przykład niech posłużą współczesne statki kosmiczne przemierzające przestrzeń. Kiedy naukowcy mówią, że podróżują oni na drugą stronę księżyca, ludzie łatwo i ślepo dają temu wiarę, jako że przyjmują oni współczesnych naukowców za autorytety. Autorytety mówią, i ogół ludzi wierzy im. Ale jeśli chodzi o prawdy wedyjskie, to nauczono nas, by w nie nie wierzyć. Nawet jeśli akceptuje się je, to daje się im różne interpretacje. Każdy człowiek pragnie bezpośredniej percepcji wiedzy wedyjskiej, ale naukowcy w głupi sposób odmawiają jej wartości. Oznacza to, że wprowadzony w błąd człowiek będzie wierzył jednemu autorytetowi, naukowcowi, ale odrzuci autorytet Ved. A skutkiem takiej postawy jest ogólna degeneracja ludzi.
Tutaj słuchamy autorytetu mówiącego o Śri Krsnie, jako oryginalnej Osobie Boga i pierwszym Narayanie. Nawet taki impersonalista jak Acarya Śankara powiedział na początku swojego komentarza do Bhagavad-gity, że Narayana, Osoba Boga, jest poza materialnym stworzeniem.* Wszechświat jest jedną z materialnych kreacji, ale Narayana jest transcendentalny w stosunku do takich materialnych parafernaliów.
Bhismadeva jest jednym z dwunastu mahajanów, którzy znają zasady wiedzy transcendentalnej. Jego stwierdzenie, że Pan Śri Krsna jest oryginalną Osobą Boga, zostało również potwierdzone przez impersonalistę Śankarę. Wszyscy inni acaryowie również potwierdzili to oznajmienie, i w ten sposób nie ma powodu do niezaakceptowania Pana Śri Krsny jako oryginalnej Osoby Boga. Bhismadeva mówi, że On jest pierwszym Narayanem. To jest również potwierdzone przez Brahmaji w Bhagavatam (10.14.14). Krsna jest pierwszym Narayanem. W świecie duchowym istnieje niezliczona liczba Narayanów, którzy są wszyscy tacy sami jak Osoba Boga, i są uważani za pełne ekspansje oryginalnej Osoby Boga, Śri Krsny. Pierwszym rozwinięciem Pana Śri Krsny jest Baladeva, a Baladeva rozwija się w wiele innych form, takich jak Sankarsana, Pradyumna, Aniruddha, Vasudeva, Narayana, Purusa, Rama i Nrsimha. Wszystkie te ekspansje są jednym i tym samym visnu-tattva, a Śri Krsna jest oryginalnym źródłem wszystkich pełnych ekspansji. Zatem On jest bezpośrednią Osobą Boga. On jest stwórcą materialnego wszechświata, i On jest dominującym Bóstwem znanym jako Narayana na wszystkich planetach Vaikuntha. Zatem, Jego pojawianie się wśród istot ludzkich jest dla ludzi jeszcze jedną przyczyną dezorientacji. Dlatego Pan mówi w Bhagavad-gicie, że tylko głupie osoby uważają Go za jedną z istot ludzkich, nie wiedząc nic o zawiłości Jego działań.
Dezorientacja odnośnie Śri Krsny jest spowodowana działaniem Jego dwojakich energii, mianowicie: wewnętrznej i zewnętrznej energii, na trzecią, nazywaną energią marginalną. Żywe istoty są ekspansjami Jego marginalnej energii i wskutek tego są one czasami łudzone przez energię wewnętrzną, a czasami przez energię zewnętrzną. Poprzez Swoją wewnętrzną łudzącą moc Śri Krsna rozwija się w nieograniczoną liczbę Narayanów, i wymienia albo przyjmuje transcendentalną miłosną służbę od żywych istot w transcendentalnym świecie. Ale przez Swoje zewnętrzne energetyczne ekspansje, inkarnuje On osobiście w materialnym świecie pomiędzy ludźmi, zwierzętami czy półbogami, aby odnowić Swoją zapomnianą więź z żywymi istotami w różnych gatunkach życia. Jednakże wielkie autorytety, jak Bhismadeva, są wolne od tego złudzenia, dzięki łasce Pana.
* narayanah paro 'vyaktad
andam avyakta-sambhavam
andasyantas tv ime
lokah
sapta dvipa ca medini
(Bg. Bhasya Śankary)
01.09.19 Znaczenie: Wszyscy czyści bhaktowie Pana są bhara, czyli osobami, które znają chwały Pana w różnych transcendentalnych służbach miłości. Tak jak Pan ma niezliczone ekspansje Swoich pełnych form, tak istnieje niezliczona liczba czystych bhaktów Pana, którzy są zaangażowani w wymianę służby o różnym charakterze. Zwykle mówi się o dwunastu wielkich bhaktach Pana, mianowicie Brahmie, Naradzie, Śivie, Kumarach, Kapili, Manu, Prahladzie, Bhismie, Janace, Śukadevie Gosvamim, Bali Maharajy i Yamarajy. Bhismadeva, chociaż jeden z nich, wymienił tylko trzy ważne imiona spośród dwunastu, którzy znają sławy Pana. Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakur, jeden z wielkich acaryów współczesnego wieku, wyjaśnia że anubhava, czyli sława Pana, jest po raz pierwszy doceniana przez bhaktę w ekstazie manifestującej symptomy pocenia się, drżenia, płaczu, cielesnych wysypek, itd., które stale wzmagają się przez dalsze poznawanie chwał Pana. Takie różne bhavy są wymieniane pomiędzy Yaśodą i Panem (związanie Pana sznurem), i w wymianie miłości pomiędzy Panem i Arjuną, kiedy Pan kieruje rydwanem Arjuny. Te chwały Pana są manifestowane w Jego podporządkowaniu się Swoim bhaktom, i to jest jeszcze inną cechą chwał Pana. Śukadeva Gosvami i Kumarowie, chociaż usytuowani w transcendentalnej pozycji, zostali nawróceni przez jeszcze inne postaci bhava, i przemienili się w czystych bhaktów Pana. Cierpienia i utrapienia narzucone bhaktom przez Pana stanowią jeszcze inną wymianę transcendentalnej bhava pomiędzy Panem i bhaktami. Pan mówi: "Sam stawiam Mojego bhaktę w obliczu trudności, i w ten sposób bhakta staje się bardziej oczyszczony w wymianie transcendentalnej bhava ze Mną." Umieszczając bhaktę w materialnych tarapatach, sprawia On, że ten uwalnia się ze złudnych materialnych związków. Materialne związki są oparte na wymianie materialnych przyjemności, które zależą głównie od materialnych środków. Zatem, kiedy Pan zabiera te materialne bogactwa, bhakta jest w stu procentach przyciągany do transcendentalnej miłosnej służby dla Pana. W ten sposób Pan porywa upadłą duszę z bagna materialnej egzystencji. Cierpienia oferowane przez Pana Jego bhaktom różnią się od cierpień wynikających z występnych rozpustnych działań. Wszystkie te chwały Pana są szczególnie znane wielkim mahajanom, jak Brahmie, Śivie, Naradzie, Kapili, Kumarom i Bhismie, jak wspomniano uprzednio, i można je zrozumieć dzięki ich łasce.
01.09.20 Znaczenie: Pan Śri Krsna, chociaż działał jako kuzyn, brat, przyjaciel, sympatyk, doradca, posłaniec i dobroczyńca, itd., Pandavów, był ciągle Najwyższą Osobą Boga. Z powodu Swojego bezprzyczynowego miłosierdzia i łaski dla Swoich czystych bhaktów, spełnia On wszelkie rodzaje służby, ale to nie znaczy, że zmienia On Swoją pozycję jako Absolutna Osoba. Myślenie o Nim jako zwykłym człowieku jest najgrubszym typem ignorancji.
01.09.21 Znaczenie: Ponieważ jest On absolutny, nie ma nic, co byłoby różne od Niego. Jest On kaivalya; nie ma nic oprócz Niego Samego. Wszystko jest manifestacją Jego energii i tym sposobem jest On obecny wszędzie za pośrednictwem Swojej energii, nie będąc od niej różnym. Słońce jest tożsame z każdym calem promienia słonecznego i z każdą cząstką molekularną promieni. Podobnie, Pan "rozdziela" Siebie poprzez Swoje różne energie. On jest Paramatmą, czyli Duszą Najwyższą, obecną w każdym jako najwyższy doradca i przewodnik, i stąd też On jest woźnicą tego cielesnego rydwanu i doradcą wszystkich żywych istot. Zatem, kiedy objawia On się jako woźnica rydwanu Arjuny, nie zmienia On Swojej wzniosłej pozycji. To tylko siła służby oddania sprawia, że przyjmuje On rolę woźnicy rydwanu czy posłańca. Jako że nie ma On nic wspólnego z materialną koncepcją życia, ponieważ jest On absolutną duchową tożsamością, nie ma dla Niego czynności, która byłaby wyższa albo niższa. Będąc Absolutną Osobą Boga, nie ma On fałszywego ego, i w ten sposób nie identyfikuje On Siebie z czymkolwiek różnym od Niego. Materialna koncepcja ego jest zrównoważona w Nim. Nie czuje się On zatem niższym przez zostanie woźnicą rydwanu Swojego czystego bhakty. Jest to tylko przyczynek do sławy czystego bhakty, że tylko on może otrzymać służbę ze strony kochającego Pana.
01.09.22 Znaczenie: Najwyższy Pan, Absolutna Osoba Boga, Śri Krsna, chociaż jednakowo usposobiony do każdego, jest jednak bardziej przychylnym Swojemu niezachwianemu bhakcie, który jest Mu całkowicie oddany i nie zna nikogo poza Nim jako swoim obrońcą i mistrzem. Posiadanie niezachwianej wiary w Najwyższego Pana jako swojego obrońcy, przyjaciela i mistrza jest naturalnym warunkiem wiecznego życia. Żywa istota została właśnie w taki sposób stworzona przez wolę Wszechmocnego, że jest ona najbardziej szczęśliwa, kiedy znajdzie się w stanie absolutnej zależności od Pana.
Tendencja opozycyjna jest przyczyną upadku. Żywa istota ma tę tendencję do upadku, wskutek błędnego uważania się za w pełni niezależną, aby panować nad materialnym światem. Fundamentalną przyczyną wszystkich zmartwień jest fałszywy egotyzm. Należy zbliżać się do Pana we wszystkich okolicznościach.
Pojawienie się Pana Śri Krsny u łoża śmierci Bhismaji jest spowodowane tym, że jest on niezachwianym bhaktą Pana. Arjuna miał pewne cielesne pokrewieństwo z Krsną, jako że Krsna był jego kuzynem ze strony matki. Ale Bhisma nie miał takich cielesnych związków. Dlatego przyczyna przyciągania była spowodowana intymną więzią duszy. A ponieważ związek cielesny jest bardzo przyjemny i naturalny, Pan jest bardziej zadowolony, gdy ktoś zwraca się do Niego jako syna Maharajy Nandy, syna Yaśody, kochanka Radharani. To cielesne pokrewieństwo z Panem jest jeszcze jedną cechą we wzajemnej wymianie miłosnej służby z Panem. Bhismadeva jest świadomy tej słodyczy transcendentalnego związku, i dlatego lubi on adresować Pana jako Vijaya Sakha, Partha Sakha, itd., dokładnie tak jak Nandanandana czy Yaśoda-nandana. Najlepszym sposobem na ustanowienie naszej więzi w transcendentalnej słodyczy jest zbliżenie się do Niego poprzez Jego uznanych bhaktów. Nie należy próbować ustanawiać więzi bezpośrednio; musi istnieć via medium, które jest przeźroczyste i doskonałe, aby kierować nas ku właściwej ścieżce.
01.09.23 Znaczenie: Yoga oznacza koncentrację umysłu wolnego od wszelkich innych tematów. I w rzeczywistości taka koncentracja jest samadhi, czyli stu procentowym zaangażowaniem się w służbę dla Pana. I ten, kto koncentruje swoją uwagę w ten sposób, jest nazywany yoginem. Taki yogin-bhakta Pana angażuje się przez dwadzieścia cztery godziny na dobę w służbę dla Pana, tak że cała jego uwaga jest pochłonięta myślami o Panu w dziewięciorakiej służbie oddania, mianowicie: słuchaniu, intonowaniu, pamiętaniu, wielbieniu, modleniu się, stawaniu się dobrowolnie sługą, wypełnianiu poleceń, ustanowieniu przyjaznego związku, albo ofiarowaniu wszystkiego co się posiada w służbę dla Pana. Przez taką praktykę yogi, czyli połączenie się ze służbą dla Pana, zostaje się rozpoznanym przez Samego Pana, tak jak jest to wyjaśnione w Bhagavad-gicie odnośnie najwyższego doskonałego stadium samadhi. Pan nazywa takiego rzadkiego bhaktę najlepszym wśród wszystkich yoginów. Taki doskonały yogin jest zdolny, dzięki boskiej łasce Pana, koncentrować swój umysł na Panu w pełnej świadomości, i w ten sposób, przez intonowanie Jego świętego imienia, przed opuszczeniem ciała yogin jest od razu przenoszony przez wewnętrzną energię Pana na jedną z wiecznych planet, gdzie nie ma problemu materialnego życia i towarzyszących mu niedoli. W materialnej egzystencji żywa istota musi znosić materialne warunki trojakich niedoli, życie po życiu, zgodnie ze swoim działaniem karmicznym. Takie materialistyczne życie jest wynikiem materialnego pragnienia żywej istoty. Służba oddania dla Pana nie zabija naturalnych pragnień żywej istoty, ale znajdują one w niej właściwe zastosowanie. To kwalifikuje pragnienia do przeniesienia ich do nieba duchowego. Generał Bhismadeva wspomina o szczególnym typie yogi, nazywanej bhakti-yogą, i był on na tyle szczęśliwy, aby mieć Pana przed sobą przed opuszczeniem tego materialnego ciała. Dlatego pragnął on, aby Pan stał w zasięgu jego wzroku, i pragnienie to wyraził w następujących wersetach.
01.09.24 Znaczenie: Bhismadeva wiedział dobrze, że Pan Krsna jest oryginalnym Narayanem. Czcił on czterorękiego Narayana, ale wiedział on również, że czteroręki Narayana jest pełną ekspansją Pana Krsny. Pośrednio zapragnął on, aby Pan Śri Krsna zamanifestował się w Swojej czterorękiej formie Narayana. Vaisnava jest zawsze pokorny w swoim zachowaniu. Chociaż było to pewne na sto procent, że Bhismadeva osiągnie Vaikuntha-dhamę zaraz po opuszczeniu swojego materialnego ciała, to jednak pragnął on ujrzeć piękną twarz Pana, albowiem jako pokorny Vaisnava myślał, że po opuszczeniu obecnego ciała być może już nigdy więcej nie będzie mógł oglądać Pana. Chociaż Pan gwarantuje Swojemu czystemu bhakcie wejście do Swojej siedziby, to jednak Vaisnava nigdy nie jest nadęty. Tutaj Bhismadeva mówi: "tak długo dopóki nie opuszczę tego ciała". Znaczy to, że wielki Generał mógł opuścić ciało dzięki swojej własnej woli, nie będąc zmuszonym do tego przez prawa natury. Był on tak potężny, że mógł on pozostawać w swoim ciele tak długo jak tego pragnął. Otrzymał on to błogosławieństwo od swego ojca. Pragnął on, aby Pan stanął przed nim w Swojej czterorękiej formie Narayana, tak aby mógł skoncentrować się na Nim i w ten sposób pogrążyć się w trans takiej medytacji. Wtedy jego umysł mógłby zostać uświęcony myśleniem o Panu. W ten sposób nie miał on nic przeciwko czekającemu go przeznaczeniu, bez względu na to, jakie by ono nie było. Czysty bhakta nigdy nie pragnie powrócić do królestwa Boga. Całkowicie polega on na dobrej woli Pana. Jest on jednakowo usatysfakcjonowany, nawet jeśli Pan pragnie, aby poszedł do piekła. Jedynym pragnieniem, które żywi czysty bhakta jest to, aby mógł on zawsze myśleć w skupieniu o lotosowych stopach Pana, bez względu na okoliczności. Bhismadeva pragnął właśnie tylko tego: aby jego umysł był pochłonięty myśleniem o Panu i żeby odszedł z tego świata w taki właśnie sposób. To jest najwyższą ambicją czystego bhakty.
01.09.25 Znaczenie: Bhismadeva, mówiąc w taki wzruszający sposób, przekonał Maharaję Yudhisthirę, że wkrótce odejdzie z tego świata. I Maharaja Yudhisthira został natchnięty przez Pana Śri Krsnę, aby zapytać go o zasady religii. Pan Śri Krsna natchnął Maharaję Yudhisthirę, aby pytał w obecności wielu wielkich mędrców, dając w ten sposób do zrozumienia, że taki bhakta Pana jak Bhismadeva, chociaż na pozór żyjący jak światowy człowiek, jest daleko wyższy od wielu wielkich mędrców, nawet Vyasadevy. Inną sprawą było to, że Bhismadeva w tym czasie nie tylko leżał na łożu śmierci ze strzał, ale był wielce zasmucony z powodu tego stanu. Nikt nie powinien zatem pytać go o cokolwiek w taki czas, ale Pan Śri Krsna chciał udowodnić, że Jego czyści bhaktowie, dzięki duchowemu oświeceniu, są zawsze zdrowi na ciele i umyśle, i tym sposobem są oni zdolni, aby mówić o właściwej drodze życia w każdych warunkach. Yudhisthira również wolał rozwiązać swoje problematyczne kwestie, pytając o nie raczej Bhismadevę niż kogokolwiek innego spośród obecnych, chociaż na pozór mógłby być on bardziej uczony niż Bhismadeva. A wszystko to miało miejsce z powodu planu wielkiego nosiciela koła, Pana Śri Krsny, który ustanawia chwały Swoich bhaktów. Ojciec raduje się, kiedy widzi, że jego syn staje się bardziej sławny niż on sam. Pan oznajmia bardzo dobitnie, że wielbienie Jego bhaktów jest bardziej wartościowe niż wielbienie Jego Samego.
01.09.26 Znaczenie: Koncepcja czterech kast i czterech porządków życia, taka jaka została zaplanowana przez Samego Pana, ma na celu przyspieszenie rozwoju transcendentalnych cech indywidualnej osoby, tak aby mogła ona stopniowo zrealizować swoją duchową tożsamość, i wskutek tego działać odpowiednio, aby wyzwolić się z materialnej niewoli, czyli uwarunkowanego życia. Temat ten został opisany w tym samym duchu prawie we wszystkich Puranach, a jego bardziej szczegółowy opis został podany przez Bhismadevę w Mahabharacie, Śanti-parva, poczynając od sześćdziesiątego rozdziału.
Varnaśrama-dharma została przepisana dla cywilizowanej ludzkiej istoty, po to, aby nauczyć ją, jak pomyślnie zakończyć ludzkie życie. Samorealizacja odróżnia życie ludzkie od życia niższych zwierząt zaangażowanych w jedzenie, spanie, obronę i łączenie się w pary. Bhismadeva poradził wszystkim ludzkim istotom rozwijanie następujących dziewięciu kwalifikacji:
(1) nie ulegać złości,
(2) nie kłamać,
(3) po równo rozdawać bogactwo,
(4) przebaczać,
(5) płodzić dzieci tylko ze swoją prawowitą żoną,
(6) być czystym w umyśle i przestrzegać higieny ciała,
(7) nie żywić wrogości do żadnej innej żywej istoty,
(8) być prostym,
(9) utrzymywać służących i podwładnych.
Nie można uchodzić za człowieka cywilizowanego będąc pozbawionym wyżej wymienionych wstępnych kwalifikacji. Poza tym, bramini (ludzie inteligentni), klasa administracyjna, społeczność kupiecka i klasa robotników musi nabyć specjalne cechy w kategorii obowiązków zawodowych wspomnianych w pismach wedyjskich. Dla ludzi inteligentnych najbardziej zasadniczą kwalifikacją jest kontrolowanie zmysłów. To jest podstawą moralności. Nawet życie seksualne z prawowitą żoną musi być kontrolowane, a przez taką kontrolę automatycznie osiąga się kontrolę rodzinną. Inteligentny człowiek robi niewłaściwy użytek ze swoich wielkich kwalifikacji, jeśli nie przestrzega wedyjskiej drogi życia. To zaś oznacza, że musi on poważnie zająć się studiowaniem literatury wedyjskiej, szczególnie Śrimad Bhagavatam i Bhagavad-gity. Aby przyswoić sobie wiedzę wedyjską, należy udać się do osoby, która jest w stu procentach zaangażowana w służbę oddania. Takiej osobie nie wolno robić rzeczy, które są zakazane w śastrach: Nie można być nauczycielem, jeśli się pije albo pali. We współczesnym systemie edukacji bierze się pod uwagę akademickie kwalifikacje nauczyciela, bez oceny jego moralnego życia. A rezultatem takiej edukacji jest niewłaściwe użycie wysokiej inteligencji na tak wiele różnych sposobów.
Ksatriya, człowiek klasy administracyjnej, ma za zadanie dawać jałmużnę i nie przyjmować jałmużny w żadnych okolicznościach. Współcześni administratorzy nakładają podatki na różne cele administracyjne, ale nie zdarza się, aby wspierali oni swoich obywateli. Jest to po prostu odwrócenie nakazów śastr. Klasa administracyjna musi być biegła w śastrach, ale nie wolno jej przyjmować zawodu nauczyciela. Administratorzy nie powinni nigdy pozować na łagodnych, i przez to iść do piekła. Kiedy Arjuna miał zamiar stać się nie stosującym przemocy tchórzem na polu bitewnym Kuruksetra, został on poważnie skarcony przez Pana Krsnę. Pan zdegradował wówczas Arjunę do statusu człowieka niecywilizowanego, z powodu jego akceptacji kultu nie stosowania przemocy. Klasa administracyjna musi posiadać wykształcenie wojskowe. Tchórze nie powinni być wynoszeni na fotel prezydencki tylko dlatego, że otrzymali odpowiednią ilość głosów. Wszyscy monarchowie byli wielkimi rycerzami, i powinno się podtrzymać monarchię, pod warunkiem, że monarcha jest prawidłowo wytrenowany w obowiązkach zawodowych Króla. Kiedy dochodzi do walki, król albo prezydent nie powinien nigdy powracać do domu, nie będąc zranionym przez wroga. Tak zwani królowie dzisiejsi nigdy nie odwiedzają pola bitewnego. Są oni natomiast ekspertami w sztucznym popieraniu siły militarnej w nadziei na fałszywy narodowy prestiż. Kiedy tylko klasa administracyjna przemienia się w gang kupców i robotników, cała maszyneria rządowa zostaje skażona korupcją.
Vaiśyom, członkom społeczności kupieckiej, poleca się szczególnie ochronę krów. Ochrona krów oznacza obfitość produktów mlecznych, mianowicie twarogu i masła. Uprawa roli i rozdział żywności są pierwszymi obowiązkami społeczności kupieckiej, wzmocnionej znajomością wiedzy wedyjskiej i treningiem w rozdawaniu jałmużny. Tak jak ksatriyowie są odpowiedzialni za ochronę obywateli, tak vaiśyowie są odpowiedzialni za ochronę zwierząt. Zwierzęta nie są przeznaczone do zabijania. Zabijanie zwierząt jest cechą społeczeństw barbarzyńskich. Dla ludzkiej istoty wystarczającym i licującym pożywieniem są produkty rolne, owoce i mleko. Ludzkie społeczeństwo powinno przykładać większą wagę do ochrony zwierząt. Energia robotników jest źle wykorzystana, kiedy jest ona zabierana przez zakłady przemysłowe. Różnego typu zakłady przemysłowe nie mogą produkować podstawowych produktów potrzebnych człowiekowi, mianowicie ryżu, pszenicy, zboża, mleka, owoców i warzyw. Produkcja maszyn i obrabiarek zwiększa tylko sztuczny styl życia klasy władającej kapitałem i trzyma tysiące ludzi w głodzie i niepokoju. To nie powinno być standardem cywilizacji.
Klasa śudrów jest mniej inteligentna i nie powinna posiadać niezależności. Jej przeznaczeniem jest pełnienie szczerej służby dla trzech wyższych klas społeczeństwa. Klasa śudrów może osiągnąć wszystkie komforty życia po prostu przez pełnienie służby dla klas wyższych. W pismach jest specjalnie zaznaczone, że śudra nigdy nie powinien gromadzić pieniędzy. Skoro tylko śudra gromadzi bogactwo, będzie ono źle wykorzystane na grzeszne czynności, jak wino, kobiety i hazard. Wino, kobiety i hazard wskazują na to że populacja jest zdegradowana do jakości niższej niż śudra. Klasy wyższe powinny zawsze troszczyć się o utrzymanie śudrów, i powinny dostarczać im starego, używanego odzienia. Śudra nie powinien opuszczać swojego pana, kiedy ten jest stary i zniedołężniały, a pan powinien starać się zadowolić swoje sługi pod każdym względem. Śudrowie muszą być przede wszystkim zadowoleni przez sute pożywienie i odzienie, itd., rozdawane przed spełnianiem każdej ofiary. W tym wieku ma miejsce tak wiele przedsięwzięć i traci się na to miliony, ale biedni robotnicy nie są odpowiednio nakarmieni i obdarowani jałmużną, odzieniem, itd. Dlatego są oni niezadowoleni i przez to stanowią przyczynę niepokoju.
Varna-dharma dzieli społeczeństwo na cztery grupy, odpowiednio do różnych zajęć ludzi, a aśrama-dharma jest stopniowym procesem na ścieżce samorealizacji. Obie one są ze sobą powiązane, i jedna zależy od drugiej. Głównym celem aśrama-dharmy jest obudzenie wiedzy i braku przywiązania. Brahmacari-aśrama jest terenem treningu dla rokujących nadzieje kandydatów. W tym aśramie naucza się kandydatów, że ten materialny świat nie jest w rzeczywistości domem dla żywej istoty. Uwarunkowane, znajdujące się w materialnej niewoli dusze, są więźniami materii, i dlatego samorealizacja jest najwyższym celem życia. Cały system varnaśrama-dharma jest sposobem na uwolnienie się od przywiązań. Temu, komu nie udało się rozwinąć takiego ducha obojętności, daje się pozwolenie na podjęcie życia rodzinnego w tym samym duchu braku przywiązania. A ten, kto osiąga obojętność, może od razu przyjąć czwarty porządek, mianowicie wyrzeczony, i w ten sposób żyć tylko z jałmużny, nie gromadzić bogactw i przyjmować tylko tyle, aby utrzymać ciało i duszę razem dla ostatecznej realizacji. Życie rodzinne jest dla tego, kto jest przywiązany, a porządki vanaprastha i sannyasa są dla tych, którzy są obojętni wobec materialnego życia. Brahmacari-aśrama jest specjalnie przeznaczona dla treningu, zarówno przywiązanych, jak i nieprzywiązanych.
01.09.27 Znaczenie: Rozdawanie jałmużny jest jednym z głównych obowiązków grhasthów (gospodarzy). Grhastha powinien być przygotowany, aby rozdać w jałmużnie przynajmniej pięćdziesiąt procent swoich ciężko zarobionych pieniędzy. Brahmacari, czyli student, powinien spełniać ofiary, gospodarz powinien rozdawać jałmużnę, osoba prowadząca pustelniczy tryb życia powinna praktykować pokuty i wyrzeczenia. Takie są ogólne funkcje wszystkich aśramów, czyli porządków życia na ścieżce samorealizacji. Brahmacarinowi udziela się wystarczających instrukcji, tak aby mógł on zrozumieć, że świat jest własnością Najwyższego Pana, Osoby Boga. Nikt zatem nie może twierdzić, że jest właścicielem czegokolwiek w tym świecie. Zatem w życiu gospodarza, które w pewnym sensie pozwala na przyjemność seksualną, należy rozdawać jałmużnę na rzecz służby dla Pana. Energia każdego z nas jest pożyczona z rezerwuaru energii Pana, zatem wynikłe działania takiej energii powinny być oddane Panu pod postacią transcendentalnej miłosnej służby dla Niego. Tak jak rzeki czerpią wodę z morza za pośrednictwem chmur, i z powrotem biegną do morza, podobnie nasza energia jest pożyczana z najwyższego źródła, z energii Pana, i musi ona powrócić do Pana. To jest doskonałością naszej energii. Pan zatem mówi w Bhagavad-gicie (9.27), że cokolwiek robimy, jakiekolwiek podejmujemy pokuty, cokolwiek poświęcamy, cokolwiek jemy czy też cokolwiek dajemy jako jałmużnę, musi to być ofiarowane Jemu (Panu). Taki powinien być sposób użytkowania naszej pożyczonej energii. Kiedy użytkujemy naszą energię w taki sposób, staje się ona oczyszczona ze skażenia materialnego, i wskutek tego stajemy się odpowiednimi kandydatami do podjęcia naszego oryginalnego, naturalnego życia w służbie dla Pana.
Raja-dharma jest wielką nauką, nie mającą nic wspólnego ze współczesną, dążącą do supremacji dyplomacją. Królowie byli systematycznie kształceni, aby stać się szczodrymi, a nie jedynie ściągaczami podatków. Byli oni trenowani, aby spełniać różne ofiary tylko dla pomyślności poddanych. Kierowanie prajas ku zbawieniu było wielkim obowiązkiem króla. Ojciec, mistrz duchowy i król nie mogą sobie pozwolić na nieodpowiedzialność w sprawie pokierowania swoimi poddanymi na ścieżkę ostatecznego wyzwolenia z narodzin, śmierci, chorób i starości. Kiedy te zasadnicze obowiązki są właściwie wypełniane, nie ma potrzeby rządzenia ludźmi przez ludzi. W obecnej dobie ludzie w ogólności zajmują stanowiska administracyjne na drodze manipulowanych głosowań. Nie mają oni pojęcia o podstawowych obowiązkach króla, a pełnienie tej funkcji nie jest możliwe dla każdego. W takich warunkach ci niewytrenowani administratorzy sieją spustoszenie, zamiast uczynić swoich poddanych szczęśliwymi pod każdym. względem. Z drugiej zaś strony, ci niewytrenowani administratorzy stają się stopniowo hultajami i złodziejami, i podnoszą podatki, aby sfinansować administrację, która jest bezużyteczna pod każdym względem. W rzeczywistości zadaniem wykwalifikowanych braminów jest udzielanie wskazówek królom odnośnie właściwej administracji w świetle takich pism jak Manu-samhita i Dharma-śastry Paraśary. Typowy król jest ideałem dla ogółu ludzi, i jeśli król jest pobożny, religijny, rycerski i hojny, obywatele ogólnie biorą z niego przykład. Taki król nie jest leniwą, zmysłową osobą żyjącą na koszt poddanych, ale zawsze gotów jest zabić złodziei i rozbójników. Pobożni królowie nie byli łaskawi dla rozbójników i złodziei w imię nonsensownej ahimsy (łagodności, niestosowania przemocy). Złodzieje i rozbójnicy byli karani w przykładny sposób, tak aby w przyszłości nikt nie śmiał gwałcić porządku społecznego w zorganizowanej formie. Tacy złodzieje i rozbójnicy nigdy nie zwykli zajmować się administracją, co ma miejsce dzisiaj.
Prawo ściągania podatków było proste. Nie było przemocy ani naruszania cudzej własności. Król miał prawo wziąć jedną czwartą produkcji wytworzonej przez poddanego. Król miał prawo zażądać czwartą część czyjegoś rozdzielanego bogactwa. Nikt nie żałował takiego rozdziału, ponieważ dzięki pobożnemu królowi i religijnej harmonii, było pod dostatkiem naturalnych bogactw, mianowicie zboża, owoców, kwiatów, jedwabiu, bawełny, mleka, klejnotów, minerałów, itd., i dlatego nie było nikogo, kto byłby w materialnej niedoli. Obywatele bogacili się na uprawie roli i hodowli zwierząt, i dlatego mieli oni dosyć ziarna, owoców i mleka, nie tęskniąc przy tym za sztucznymi potrzebami w postaci mydeł, kosmetyków, kin i barów.
Król musiał czuwać nad tym, aby rezerwowa energia ludzkości była właściwie zużywana. Ludzka energia nie jest właściwie przeznaczona do zaspokajania zwierzęcych skłonności, ale dla samorealizacji. Cały rząd miał za zadanie wypełnienie tego szczególnego celu. Tak więc król musiał odpowiednio wybrać gabinet ministrów, ale nie na mocy głosowania. Ministrowie, dowódcy wojskowi, a nawet zwykli żołnierze, wszyscy byli wybierani na mocy swoich osobistych kwalifikacji, a obowiązkiem króla było skontrolować ich właściwie, zanim zostali oni wyznaczeni do swoich odpowiednich stanowisk. Król szczególnie czuwał, aby tapasvi, czyli osoby, które poświęciły wszystko dla szerzenia wiedzy duchowej, nie były nigdy lekceważone. Król dobrze wiedział, że Najwyższa Osoba Boga nigdy nie toleruje żadnych obraz wobec Swoich czystych bhaktów. Tacy tapasvi byli uważani za przywódców nawet dla złodziei i rozbójników, którzy nigdy nie ośmielali się sprzeciwić nakazom tapasvi. Król dawał szczególną ochronę niepiśmiennym, pozbawionym opieki i wdowom. Środki ochrony były zawsze organizowane przed atakiem wroga. Proces ściągania podatków był prosty, a zgromadzone sumy nie były trwonione, ale szły na wzmocnienie funduszów zapasowych. Żołnierze byli rekrutowani ze wszystkich części świata i byli oni szkoleni w spełnianiu specyficznych obowiązków.
Co zaś się tyczy zbawienia, to należy pokonać zasady żądzy, złości, niedozwolonych pragnień, skąpstwa i złudzenia. Aby uwolnić się od złości, należy nauczyć się, jak przebaczać. Aby uwolnić się od niedozwolonych pragnień, nie powinno się robić planów. Ospałość można pokonać przez kultywację kultury duchowej. Przez tolerancję można pokonać pragnienia i skąpstwo. Zaburzeń z powodu różnych chorób można uniknąć przez uregulowaną dietę. Przez samokontrolę można uwolnić się od fałszywych nadziei, a pieniądze mogą być oszczędzone przez unikanie niepożądanego towarzystwa. Przez praktykę yogi można kontrolować głód, a zamiłowania do rzeczy doczesnych można wyzbyć się przez kulturę wiedzy o ich nietrwałości. Ospałość można zlikwidować przez wczesne wstawanie, a fałszywe argumenty można pokonać przez zdobycie dowodów. Gadulstwa można uniknąć przez powagę i milczenie, a przez dzielność można uniknąć bojaźni. Doskonałą wiedzę można osiągnąć przez kultywację wiedzy o jaźni. Tak więc, aby rzeczywiście osiągnąć ścieżkę zbawienia, należy uwolnić się od żądzy, skąpstwa, złości, marzeń, itd.
Co zaś się tyczy klasy kobiet, to są one uważane za inspirującą dla mężczyzn. Jako takie, kobiety są bardziej potężne niż mężczyźni. Wielki Juliusz Cezar był kontrolowany przez Kleopatrę. Takie potężne kobiety są kontrolowane przez wstyd. Dlatego nieśmiałość jest ważna dla kobiet Kiedy ta kontrolna zasłona zostaje raz utracona, kobiety mogą posiać spustoszenie w społeczeństwie przez oddawanie się cudzołóstwu. Cudzołóstwo oznacza produkowanie niepożądanych dzieci, znanych jako varna-śankara, które są przyczyną wszelkiego niepokoju w świecie.
Ostatnim punktem nauk Bhismadevy był proces zadowalania Pana. My jesteśmy wiecznymi sługami Pana, lecz kiedy zapominamy o tej transcendentalnej części naszej natury, zostajemy umieszczeni w materialnych warunkach życia. Prostym procesem zadowalania Pana (szczególnie dla gospodarzy), jest zainstalowanie Bóstwa Pana w domu. Przez koncentrowanie się na Bóstwie, można progresywnie postępować naprzód ze swoimi codziennymi rutynowymi pracami. Czczenie Bóstwa w domu, służenie bhaktom, słuchanie Śrimad-Bhagavatam, zamieszkanie w świętym miejscu i intonowanie świętego imienia Pana, wszystkie te procesy są niedrogimi środkami przez które można zadowolić Pana. W taki oto sposób dziadek Bhismadeva objaśnił ten temat swoim wnukom.
01.09.28 Znaczenie: Zdarzenia wspomniane w literaturze wedyjskiej, takiej jak Purany, Mahabharata i Ramayana są prawdziwymi historycznymi opowieściami, które miały miejsce kiedyś w przeszłości, chociaż nie są one podane w jakimś chronologicznym porządku. Takie historyczne fakty, będąc pouczającymi dla zwykłych ludzi, były dobrane bez odniesień chronologicznych. Poza tym, zdarzyły się one na różnych planetach, mało tego, w różnych wszechświatach, i w ten sposób opis jest czasami mierzony przez trzy wymiary. My zajmujemy się jedynie pouczającą stroną takich zdarzeń, nawet chociaż są one przedstawione nie po kolei, z powodu naszego ograniczonego zakresu zrozumienia. Bhismadeva przytoczył takie opowieści Maharajy Yudhisthirze w odpowiedzi na jego różne pytania.
01.09.29 Znaczenie: Doskonali yogini i mistycy mogą opuścić materialne ciało ze swej własnej słodkiej woli w odpowiednim czasie, i udać się na odpowiednie, upragnione przez nich planety. W Bhagavad-gicie (8.24) jest powiedziane, że samozrealizowane dusze, które w pełni utożsamiły się z interesem Najwyższego Pana, mogą, ogólnie rzecz biorąc, opuścić materialne ciało w czasie, gdy bóstwo ognia panuje nad atmosferą, kiedy słońce jest na północnym horyzoncie nieba. W ten sposób mogą oni osiągnąć niebo duchowe. Według Ved te pory uważane są za pomyślne dla opuszczenia ciała i korzystają z nich doświadczeni mistycy, którzy ukończyli praktykę systemu yogi. Doskonałość yogi oznacza osiągnięcie takich nadmentalnych stanów, które umożliwiają opuszczenie ciała materialnego w upragnionym czasie. Yogini mogą również osiągnąć w każdej chwili dowolną planetę, bez pomocy materialnego pojazdu. Yogini mogą osiągnąć najwyższe systemy planetarne w bardzo krótkim czasie, a to jest niemożliwe dla materialistów. Próby osiągnięcia najwyższych planet zabiorą miliony lat, nawet gdy pojazdy kosmiczne będą przemierzały przestrzeń z szybkością milionów mil na godzinę. Tutaj mówi się o innej nauce, i Bhismadeva wiedział dobrze, jak jej użyć. Czekał on po prostu na odpowiedni moment, aby opuścić swoje materialne ciało, i ta złota sposobność nadarzyła się, kiedy pouczał on swoich szlachetnych wnuków, Pandavów. W ten sposób przygotował się on do opuszczenia ciała przed wzniosłym Panem Śri Krsną, pobożnymi Pandavami i wielkimi mędrcami, którym przewodniczył Bhagavan Vyasa, itd., a wszyscy oni byli wielkimi duszami.
01.09.30 Znaczenie: W tej doniosłej godzinie opuszczania swojego materialnego ciała, Bhismadeva zademonstrował wspaniały przykład odnośnie ważnej funkcji ludzkiej formy życia. Temat, który przyciąga umierającego człowieka, staje się początkiem jego nowego życia. Zatem, jeśli ktoś jest pochłonięty myśleniem o Najwyższym Panu Śri Krsnie, jest pewne, że powróci on z powrotem do Boga, bez żadnych wątpliwości. Jest to potwierdzone w Bhagavad-gicie (8.5-15):
(8.5): Ktokolwiek w chwili śmierci, opuszczając ciało, pamięta Mnie jedynie, ten natychmiast osiąga Moją naturę. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości.
(8.6): Albowiem jaki stan istnienia pamięta ten, kto porzuca swoje ciało, taki stan bez wątpienia osiągnie.
(8.7): Dlatego też Arjuno, powinieneś zawsze myśleć o Mnie w Mojej oryginalnej postaci i jednocześnie – walcząc – wypełniać swój przepisany obowiązek. Poświęcając Mnie swoje czyny, skupiając na Mnie swój umysł i inteligencję, osiągniesz Mnie bez wątpienia.
(8.8): Ten, kto medytuje o Najwyższej Osobie Boga, bezustannie angażuje swój umysł w pamiętanie Mnie, nie zbaczając ze ścieżki, ten, O Partho, z pewnością Mnie osiągnie.
(8.9): Należy medytować o Najwyższej Osobie jako o Tym, który zna wszystko, który jest najstarszy, który jest kontrolerem, który jest mniejszy od najmniejszego, który wszystko utrzymuje i żywi, który jest poza wszelkim materialnym wyobrażeniem, który jest niepojęty i który zawsze jest Osobą. Jest On promienny jak słońce, a będąc transcendentalnym – znajduje się On poza tą materialną naturą.
(8.10): Kto w momencie śmierci umieszcza powietrze życia pomiędzy brwiami i z pełnym oddaniem pogrąża się w pamiętaniu Najwyższego Pana, ten z pewnością osiągnie Najwyższą Osobę Boga.
(8.11): Uczeni w Vedach, intonujący omkara i będący wielkimi mędrcami w wyrzeczonym porządku życia – łączą się z Brahmanem. Kto pragnie takiej doskonałości, ten praktykuje celibat. Objaśnię ci teraz ten proces, przezeń bowiem można osiągnąć zbawienie.
(8.12): Yogin nie
może być przyciągany do jakichkolwiek zajęć zmysłowych. Zamykając wejścia
wszystkich zmysłów, skupiając umysł na sercu, a powietrze życia przenosząc na
szczyt głowy, w taki oto sposób umacnia się on w yodze.
(8.13): Jeśli umocni się w tej praktyce yogi i wibruje świętą sylabę om, najwyższy układ liter, a opuszczając swoje ciało myśli o Najwyższej Osobie Boga, wtedy z pewnością osiągnie planety duchowe.
(8.14): Bez trudu osiągnie Mnie ten, O synu Prthy, kto bezustannie angażując się w służbę oddania, zawsze pamięta o Mnie.
(8.15): Osiągnąwszy Mnie, wielkie dusze, będące oddanymi mi yoginami, nigdy nie powracają do tego tymczasowego, pełnego nieszczęść świata, albowiem osiągnęły one najwyższą doskonałość.
Śri Bhismadeva osiągnął doskonałość opuszczenia swojego ciała według własnej woli i był on na tyle szczęśliwy, że miał Pana Krsnę, obiekt jego uwagi, obecnego przed nim osobiście w chwili śmierci. Dlatego też skoncentrował on swoje otwarte oczy na Nim. Chciał on widzieć Krsnę przez długi okres czasu, z powodu swojej spontanicznej miłości do Niego. Ponieważ był On czystym bhaktą, miał on niewiele do czynienia ze szczegółowym spełnianiem yogicznych zasad. Ale prosty proces bhakti-yogi wystarcza do osiągnięcia doskonałości. Zatem, żarliwym, gorącym pragnieniem Bhismadevy było, aby zobaczyć osobę Pana Krsny, jego najukochańszy obiekt, i przez łaskę Pana, Śri Bhismadeva miał tę sposobność w ostatnim stadium swojego życia.
01.09.31 Znaczenie: Ciało materialne jest darem materialnej energii, technicznie zwanej iluzją, złudzeniem. Utożsamianie się z materialnym ciałem jest spowodowane zapomnieniem o naszej wiecznej więzi z Panem. Dla czystego bhakty, takiego jak Bhismadeva, ta iluzja została od razu usunięta, kiedy tylko Pan pojawił się przed nim. Pan Krsna jest jak słońce, a złudzenie, zewnętrzna energia materialna, jest jak ciemność. W obecności słońca nie ma miejsca na ciemność. Dlatego wraz z przybyciem Pana Krsny wszystkie materialne skażenia zostały od razu usunięte, i Bhismadeva był w stanie wznieść się do pozycji transcendentalnej, przez zatrzymanie czynności nieczystych, powiązanych z materią zmysłów. Dusza jest oryginalnie czysta, i takie są również zmysły. Na skutek materialnego zanieczyszczenia zmysły pełnią swoje funkcje w sposób niedoskonały i nieczysty. Ale przez ożywienie kontaktu z Najwyższą Czystością, Panem Krsną, zmysły na powrót stają się wolne od materialnych skażeń. Bhismadeva osiągnął wszystkie te transcendentalne warunki przed opuszczeniem materialnego ciała, dzięki obecności Pana. Pan jest kontrolerem i dobroczyńcą wszystkich żywych istot. Taki jest werdykt wszystkich Ved. On jest najwyższą wiecznością i najwyższą żywą istotą wśród wszystkich wiecznych żywych stworzeń.* I On Sam zaspokaja wszystkie potrzeby wszystkiego rodzaju żywych istot. Tutaj zapewnił On wszystkie udogodnienia, aby spełnić transcendentalne pragnienia Swojego wielkiego bhakty, Śri Bhismadevy, który zaczął się modlić w następujący sposób.
* nityo nityanam cetanaś
cetananam
eko bahunam yo vidadhati
kaman
(Katha Upanisad)
01.09.32 Znaczenie: Ponieważ Bhismadeva był mężem stanu, głową dynastii Kuru, wielkim generałem i przywódcą ksatriyów, jego umysł był zaprzątnięty tak wieloma tematami. Tak więc jego myśli, uczucia i wola były zaangażowane w różne sprawy. Teraz, aby osiągnąć czystą służbę oddania, chce on ulokować wszystkie siły myślenia, czucia i woli całkowicie w Najwyższej Istocie, Śri Krsnie, który został tutaj opisany jako przywódca bhaktów i wszechpotężny. Chociaż Pan Śri Krsna jest oryginalną Osobą Boga, On Sam zstępuje na Ziemię, aby obdarzyć Swoich czystych bhaktów łaską służby oddania. Czasami zstępuje On takim jakim jest, jako Pan Krsna, albo czasami jako Pan Caitanya. Obydwaj są przywódcami czystych bhaktów. Czyści bhaktowie Pana nie mają żadnych innych pragnień poza służbą oddania dla Pana, i dlatego są oni nazywani satvata. Pan jest głównym pośród satvatów. Bhismadeva zatem nie miał żadnych innych pragnień. Dopóki ktoś nie oczyści się ze wszelkiego rodzaju materialnych pragnień, dopóty Pan nie stanie się jego przywódcą. Pragnienia jednak nie mogą zostać zlikwidowane, ale muszą zostać oczyszczone. Sam Pan stwierdza w Bhagavad-gicie, że udziela Swoich instrukcji z wewnątrz sercu tego czystego bhakty, który jest nieustannie zaangażowany w służbę dla Pana. Takie instrukcje nie są dawane bynajmniej dla jakichś materialnych celów, ale jedynie w celu przywiedzenia bhakty do domu, z powrotem do Boga (Bg. 10.10). W przypadku człowieka, który chce panować nad naturą materialną, Pan nie tylko sankcjonuje jego pragnienia i staje się świadkiem jego czynności, ale też nigdy nie daje takiemu niewielbicielowi wskazówek, jeśli chodzi o powrót do Boga. Taka jest różnica w stosunkach Pana z różnymi żywymi istotami, tak jak król państwa rządzi zarówno więźniami, jak i wolnymi obywatelami. Ale Jego postępowanie jest różne w stosunku do bhakty i abhakty. Abhaktowie nigdy nie dbają o to, aby przyjąć jakieś instrukcje od Pana, i dlatego Pan jest milczący w ich wypadku, chociaż jest On świadkiem wszystkich ich czynności i nagradza ich koniecznymi rezultatami, dobrymi albo złymi. Bhaktowie zaś są ponad tym materialnym dobrem albo złem. Czynią oni postępy na ścieżce transcendencji, i dlatego nie mają oni materialnych pragnień. Bhakta zna również Śri Krsnę jako oryginalnego Narayana, ponieważ Pan Śri Krsna, przez Swoją pełną część, pojawia się jako Karanodakaśayi Visnu, oryginalne źródło wszelkiego materialnego stworzenia. Pan również pragnie towarzystwa Swoich czystych bhaktów, i tylko dla nich Pan zstępuje na Ziemię i ożywia ich. Pan pojawia się ze Swojej własnej woli. Nie jest On zmuszany przez warunki natury materialnej. Jest On zatem opisany jako vibhu, czyli wszechmocny, albowiem nie podlega On nigdy warunkom natury materialnej.
01.09.33 Znaczenie: Kiedy Śri Krsna dla Swojej własnej wewnętrznej przyjemności pojawia się na Ziemi, czyni On to za pośrednictwem Swojej mocy wewnętrznej. Atrakcyjne rysy Jego transcendentalnego ciała są przedmiotem pragnień w trzech światach, mianowicie w wyższych, średnich i niższych systemach planetarnych. Nigdzie we wszechświecie nie istnieją tak piękne cielesne cechy jak rysy Krsny. Dlatego Jego transcendentalne ciało nie ma nic wspólnego z czymkolwiek, co materialnie stworzone. Arjuna został tutaj opisany jako zwycięzca, a Krsna jako jego zaufany przyjaciel. Bhismadeva, leżąc na swoim łożu ze strzał z pola bitewnego Kuruksetra, pamięta szczególny ubiór Pana Krsny, który On włożył na Siebie jako woźnica rydwanu Arjuny. W czasie walki prowadzonej pomiędzy Arjuną i Bhismą, uwaga Bhismy została przyciągnięta przez szczególny świecący ubiór Pana Krsny, i pośrednio był on pełen podziwu dla swojego tak zwanego wroga, Arjuny, z powodu jego przyjaźni z Panem. Bhismadeva wykorzystał sposobność, aby zwrócić się do Pana jako do vijaya-sakhe (przyjaciela Arjuny), ponieważ Pan jest zadowolony, kiedy zwracając się do Niego podkreśla się Jego związek z Jego bhaktami, którzy są powiązani z Nim w różnych transcendentalnych rasach. W czasie gdy Krsna powoził rydwanem Arjuny, promienie słońca błyszczały na stroju Krsny, i Bhisma ciągle miał w pamięci wspaniałe odcienie tego stroju stworzone przez refleksy tych promieni. Jako wielki wojownik, smakował on więź z Krsną w rycerskim nastroju. Transcendentalna więź z Panem w którejkolwiek z różnych ras jest smakowana przez odpowiednich bhaktów w najwyższej ekstazie. Mniej inteligentni światowcy, którzy chcą zrobić pokaz swojego transcendentalnego związku z Panem, sztucznie skaczą od razu do miłości małżeńskiej, imitując dziewczęta Vrajadhamy. Taka tania więź z Panem objawia tylko niską mentalność światowców, ponieważ ten, kto zasmakował małżeńskiej rasy z Panem, nie może być już dłużej przywiązany do pospolitych światowych związków (ras) pomiędzy kochankami, które są potępiane nawet przez światową etykę. Wieczna więź poszczególnej duszy z Panem jest sprawą rozwoju. Prawdziwa więź żywej istoty z Najwyższym Panem może przyjąć którąkolwiek z form, spośród pięciu zasadniczych ras, a czysty bhakta nie widzi różnicy pomiędzy poszczególnymi rasami. Bhismadeva jest konkretnym tego przykładem. Jego transcendentalna więź z Panem powinna być troskliwie przestudiowana.
01.09.34 Znaczenie: Pan jest absolutną formą wieczności, szczęścia i wiedzy. Transcendentalna miłosna służba dla Pana w jednej z pięciu podstawowych więzi, mianowicie śanta, dasya, sakhya, vatsalya i madhurya, to znaczy neutralność, służba, przyjaźń, miłość rodzicielska i miłość małżeńska, jest łaskawie przyjmowana przez Pana, kiedy jest Mu ofiarowana z prawdziwą miłością i przywiązaniem. Śri Bhismadeva jest wielkim bhaktą Pana w związku służenia. W ten sposób jego wypuszczanie ostrych strzał na transcendentalne ciało Pana jest tak dobre jak czczenie innego bhakty, który rzuca ku Niemu miękkie róże.
Wydaje się, że Bhismadeva żałuje czynów, które popełnił wobec Osoby Pana. Ale w rzeczywistości ciało Pana, z powodu Jego transcendentalnej egzystencji, nie odczuwało wcale bólu. Jego ciało nie jest materialne. Zarówno On Sam, jak i Jego ciało, są całkowicie duchową tożsamością. Duch nigdy nie może zostać przebity, spalony, wysuszony, zamoczony, itd. Zostało to jasno wytłumaczone w Bhagavad-gicie. To samo zostało również oznajmione w Skanda Puranie. Jest tam powiedziane, że duch nie jest nigdy skażony i jest niezniszczalny. Nie może być on unieszczęśliwiony, ani nie może być wysuszony. Kiedy Pan Visnu w Swojej inkarnacji pojawia się przed nami, wydaje się On być jedną z uwarunkowanych dusz, właśnie po to, aby zwieść asurów, czyli niewierzących, którzy zawsze usiłują zabić Pana, już od samego początku Jego pojawienia się. Kamsa chciał zabić Krsnę, Ravana chciał zabić Ramę, ponieważ w głupi sposób byli oni nieświadomi faktu, że Pan nie może być nigdy zabity, albowiem duch nigdy nie jest unicestwiony.
Zatem przebicie przez Bhismadevę ciała Pana jest rodzajem kłopotliwego problemu dla ateistów, ale nie zwodzi to tych, którzy są bhaktami, czyli duszami wyzwolonymi.
Bhismadeva doceniał wszechmiłosierną postawę Pana, ponieważ nie zostawił On Arjuny samemu sobie, kiedy ten był niepokojony ostrymi strzałami Bhismadevy, jak również nie opierał się, aby przyjść przed łoże śmierci Bhismadevy, nawet chociaż był On atakowany przez niego na polu bitwy. Zarówno żal Bhismy, jak i miłosierna postawa Pana, są unikalne w tym obrazie.
Śri Viśvanatha Cakravarti Thakura, wielki acarya i bhakta Pana w nastroju małżeńskiej miłości z Panem, robi uderzającą uwagę w tym względzie. Mówi on, że rany stworzone na ciele Pana przez ostre strzały Bhismadevy były tak przyjemne dla Pana jak ukąszenia narzeczonej, która kąsa ciało Pana powodowana silnym uczuciem seksualnym. Takie ukąszenia przez pleć przeciwną nie są nigdy uważane za znak wrogości, nawet jeśli pozostawiają ranę na ciele. Zatem walka, będąc wymianą transcendentalnej przyjemności pomiędzy Panem i Jego czystym bhaktą, Śri Bhismadevą, nie była wcale pospolita. Poza tym, jako że ciało Pana i Pan są identyczne, nie mogło być ran na Jego absolutnym ciele. Pozorne rany spowodowane przez ostre strzały mogą być mylące dla zwykłego człowieka, ale ten, kto ma trochę absolutnej wiedzy, może zrozumieć tę transcendentalną wymianę uczuć w więzi rycerskiej. Pan był w pełni szczęśliwy z powodu ran zadanych Mu przez ostre strzały Bhismadevy. Słowo vibhidyamana jest znaczące, ponieważ skóra Pana nie jest różna od Pana. Ponieważ nasza skóra jest różna od naszej duszy, w naszym przypadku słowo vibhidyamana, czyli posiniaczona i pocięta, byłoby całkiem odpowiednie. Transcendentalna rozkosz manifestuje się w różnej rozmaitości, a różnorodność czynności w doczesnym świecie jest zaledwie wypaczonym odbiciem transcendentalnej rozkoszy. Ponieważ wszystko w doczesnym świecie jest jakościowo doczesne, jest to pełne odurzenie, podczas gdy w absolutnym królestwie, ponieważ wszystko jest tej samej absolutnej natury, istnieją różnego rodzaju przyjemności wolne od takiego odurzenia. Pan czerpie przyjemność z ran zadanych przez Jego wielkiego bhaktę Bhismadevę, a ponieważ Bhismadeva jest bhaktą w relacji rycerskiej, koncentruje on swój umysł na Krsnie w tej szczególnej sytuacji, kiedy cale jego ciało pokryte jest ranami.
01.09.35 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (1.21-25) Arjuna rozkazał nieomylnemu Panu Śri Krsnie umieścić swój rydwan pomiędzy falangami żołnierzy. Poprosił on Go, aby pozostał tam tak długo, aż skończy on ogląd wrogów, którym przyjdzie mu stawić czoła w bitwie. Pan natychmiast spełnił jego prośbę, po prostu tak jak wykonawca rozkazu. Pan wskazał na wszystkie ważne osoby po stronie przeciwnej, mówiąc: "Tutaj oto jest Bhisma, a tutaj jest Drona", itd. Pan, będąc najwyższą żywą istotą, nie wydaje poleceń innym, ani też nie spełnia niczyich rozkazów, bez względu na to, kim by ta osoba nie była. Ale z powodu Swojej bezprzyczynowej łaski i uczucia do Swoich czystych bhaktów, czasami spełnia On rozkazy wielbiciela jak pełen gotowości sługa. Pan znajduje przyjemność w spełnianiu rozkazu Swojego bhakty, tak jak ojciec jest zadowolony, spełniając polecenie małego dziecka. Jest to możliwe tylko z powodu czystej transcendentalnej miłości pomiędzy Panem i Jego bhaktami, i Bhismadeva był całkowicie świadomy tego faktu. Dlatego też zwrócił się on do Pana jako przyjaciela Arjuny.
Pan skrócił życie strony przeciwnej przez Swoje miłosierne spojrzenie. Jest powiedziane, że wszyscy wojownicy, którzy zebrali się na polu bitewnym Kuruksetra osiągnęli zbawienie dzięki temu, że osobiście widzieli Pana w chwili śmierci. Zatem, skrócenie przez Niego długości życia wrogów Arjuny nie oznacza bynajmniej stronniczości wobec Arjuny. W rzeczywistości był On łaskawy dla strony przeciwnej, ponieważ na pewno nie osiągnęliby oni zbawienia umierając w domu, w zwykłym biegu życia. Tutaj mieli szansę, aby widzieć Pana w czasie śmierci, i w ten sposób zostać wybawionymi od materialnego życia. Zatem Pan jest wszechdobry i cokolwiek czyni, jest dobre dla każdego. Pozornie było to na rzecz zwycięstwa Arjuny, Jego zaufanego przyjaciela, ale w rzeczywistości było to dla dobra wrogów Arjuny. Takie są transcendentalne czyny Pana, i ktokolwiek to zrozumie, również osiąga zbawienie po opuszczeniu tego materialnego ciała. Pan nie czyni źle w żadnych okolicznościach, ponieważ jest On absolutny, wszechdobry w każdych okolicznościach i po wszystkie czasy.
01.09.36 Znaczenie: W czasach wedyjskich obowiązkiem królów i dowódców było stanąć w pierwszej linii przed walczącymi żołnierzami. Taki był system prawdziwej walki. Królowie i dowódcy nie byli tak zwanymi prezydentami czy ministrami obrony, tak jak to ma miejsce dzisiaj. Nie pozostawali oni w domu, podczas gdy biedni żołnierze czy najemnicy stawiali czoła wrogowi. To może być regułą współczesnej demokracji, ale w czasach prawdziwej monarchii królowie nie byli tchórzami, których by wybierało się bez brania pod uwagę kwalifikacji. Tak jak to widzimy na przykładzie bitwy na Polu Kuruksetra, wszyscy przywódcy obu stron, jak Drona, Bhisma, Arjuna i Duryodhana, nie spali bynajmniej – wszyscy z nich byli rzeczywistymi uczestnikami walki, która została rozegrana z dala od cywilnych domostw. A to oznacza, że niewinni obywatele byli wolni od wszelkich skutków walki pomiędzy rywalizującymi królewskimi stronami. Obywatele nie mieli żadnego interesu w oglądaniu wypadków bitewnych. Ich obowiązkiem było oddać jedną czwartą swoich dochodów władcy, czy to Arjunie czy Duryodhanie. Na polu bitwy Kuruksetra dowódcy stali twarzą w twarz, i Arjuna spoglądał na nich z wielkim współczuciem, rozpaczając, że musi zabić swoich krewnych w imię cesarstwa. Nie uląkł się on bynajmniej olbrzymich militarnych falang Duryodhany, ale dla niego, miłosiernego bhakty Pana, wyrzeczenie się światowych rzeczy było sprawą naturalną, i dlatego zdecydował się nie walczyć w imię doczesnych posiadłości. Ale taka decyzja spowodowana była ubogim zasobem wiedzy; dlatego też jest tutaj powiedziane, że jego inteligencja została skażona. W rzeczywistości jego inteligencja nie mogła być nigdy skażona, ponieważ był on bhaktą i stałym towarzyszem Pana, jak to zostało objaśnione w czwartym rozdziale Bhagavad-gity. Tylko pozornie inteligencja Arjuny została skażona, ponieważ w innym wypadku nie byłoby szansy na wygłoszenie nauk Bhagavad-gity dla dobra wszystkich skażonych, uwarunkowanych dusz, pogrążonych w materialnej niewoli, której przyczyną jest koncepcja fałszywego materialnego ciała. Bhagavad-gita została wygłoszona dla uwarunkowanych dusz świata, aby wybawić je z błędnej koncepcji identyfikowania ciała z duszą, i aby przywrócić wieczną więź duszy z Najwyższym Panem. Atma-vidya, czyli transcendentalna wiedza o Sobie Samym, została wygłoszona przez Pana przede wszystkim dla korzyści wszystkich zainteresowanych we wszystkich częściach wszechświata.
01.09.37 Znaczenie: Bitwa na Polu Kuruksetra odbyła się według zasad wojskowych, ale równocześnie i w sportowym duchu, jak walka przyjaciele z przyjacielem. Duryodhana skrytykował Bhismadevę, twierdząc, że ociąga się on z zabiciem Arjuny z powodu ojcowskiego uczucia. Ksatriya nie może tolerować zniewag, jeśli chodzi o zasady walki. Dlatego Bhismadeva obiecał, że następnego dnia zabije wszystkich pięciu Pandavów specjalną bronią sporządzoną do tego celu. To zadowoliło Duryodhanę, który zatrzymał przy sobie strzały, które miały być użyte następnego dnia podczas walki. Ale używając podstępu, Arjuna zabrał strzały od Duryodhany, i Bhismadeva mógł zrozumieć, że w rzeczywistości był to chwyt Pana Krsny. Tak więc powziął on ślub, że następnego dnia Krsna będzie musiał użyć broni, inaczej Jego przyjaciel Arjuna zginie. Następnego dnia Bhismadeva walczył tak gwałtownie, że zarówno Krsna, jak i Arjuna znaleźli się w kłopocie. Arjuna był bliski porażki; sytuacja była tak napięta, że o mały włos, a zostałby zabity przez Bhismadevę. W tym właśnie czasie Krsna zapragnął zadowolić Swojego bhaktę, Bhismę, umożliwiając mu dotrzymanie jego obietnicy, która była bardziej ważna niż jego własna. Na pozór złamał on Swoją własną obietnicę. Przyrzekł On bowiem przed rozpoczęciem bitwy na Polu Kuruksetra, że pozostanie bez broni i nie użyje Swojej siły dla żadnej z obu stron. Ale, aby chronić Arjunę, zszedł On ze Swojego rydwanu, podniósł koło rydwanu i w gniewie i w pośpiechu rzucił się ku Bhismadevie, niczym lew, który rzuca się, aby zabić słonia. Pogubił On po drodze Swój wierzchni strój, a będąc bardzo rozgniewanym, nawet tego nie zauważył. Bhismadeva od razu porzucił swoje bronie i strzały, gotowy, aby być zabitym przez Krsnę, swojego ukochanego Pana. I w tym właśnie momencie zakończono kolejny dzień walki, i Arjuna został ocalony. Oczywiście Bhismadeva nie mógł zabić Arjuny, ponieważ Sam Pan siedział na rydwanie, ale ponieważ Bhismadeva pragnął ujrzeć Krsnę chwytającego za broń, aby ocalić Swego przyjaciela, Pan stworzył taką sytuację, kiedy Arjuna znalazł się w obliczu śmierci. I tak oto stanął On przed Bhismadevą, aby pokazać mu, że jego obietnica została spełniona, z chwilą, gdy podniósł On koło.
01.09.38 Znaczenie: Postępowanie Pana Krsny i Bhismadevy na polu bitwy Kuruksetra jest interesujące, ponieważ czyny Pana Śri Krsny wydają się przemawiać za stronniczością wobec Arjuny i wrogością wobec Bhismadevy. Ale w rzeczywistości wszystko to zdarzyło się po to, aby okazać szczególną łaskę Bhismadevie, wielkiemu bhakcie Pana. Zdumiewającym rysem całego tego zdarzenia jest to, że bhakta może zadowolić Pana przez zagranie roli wroga. Pan, będąc absolutnym, może przyjąć służbę od Swojego czystego bhakty nawet w roli wroga. Najwyższy Pan nie może mieć żadnego wroga, ani też tak zwany wróg nie może Mu zaszkodzić, ponieważ Pan jest ajita, czyli niepokonany. Ale jednak czerpie On przyjemność, kiedy Jego czysty bhakta pobije Go jako wroga, czy skarci Go z wyższej pozycji, chociaż nikt nie może być wyższy od Pana. To są niektóre z transcendentalnych związków, które łączą Pana z Jego bhaktami. A ci, którzy nie mają żadnych informacji o czystej służbie oddania, nie mogą wniknąć w misterium takich stosunków. Bhismadeva grał rolę mężnego wojownika, i celowo przeszył on ciało Pana strzałami, tak aby dla zwykłych oczu wydawało się, że Pan jest ranny, ale w rzeczywistości wszystko to zostało zagrane po to, aby zwieść niewielbicieli. Wszechduchowe ciało nie może zostać zranione, a bhakta nie może być wrogiem Pana. Gdyby tak było, Bhismadeva nie mógłby pragnąć, aby mieć tego samego Pana za ostateczne przeznaczenie swojego życia. Gdyby Bhismadeva był wrogiem Pana, Pan Krsna mógłby go unicestwić nie czyniąc nawet najmniejszego gestu. Nie musiał się On pojawiać przed Bhismadevą okryty ranami i pomazany krwią. Ale uczynił to, ponieważ bhakta-wojownik chciał zobaczyć transcendentalne piękno Pana ozdobionego ranami zadanymi przez czystego bhaktę. Taki jest sposób wymiany transcendentalnej rasy, czyli więzi pomiędzy Panem i sługą. Przez takie postępowanie zarówno Pan, jak i bhakta stają się pełni chwały w Swoich odpowiednich pozycjach. Pan był tak rozgniewany, że Arjuna próbował Go powstrzymać, kiedy ruszył On przeciwko Bhismadevie, ale wbrew tym próbom Arjuny, On pobiegł ku Bhismadevie tak jak kochanek zmierza ku ukochanej, nie zważając na przeszkody. Pozornie Jego zamiarem było zabicie Bhismadevy, ale w rzeczywistości chciał On zadowolić go, jako Swego wielkiego bhaktę. Pan jest niewątpliwie wybawicielem wszystkich wyzwolonych dusz. Impersonaliści pragną od Niego zbawienia, i On zawsze nagradza ich odpowiednio do ich aspiracji. Ale tutaj Bhismadeva pragnie widzieć Pana w Jego osobowej postaci. Tego pragną wszyscy czyści bhaktowie.
01.09.39 Znaczenie: Czysty bhakta Pana bezustannie dostrzega w sobie obecność Pana, dzięki swojemu transcendentalnemu związkowi z Nim w miłosnej służbie. Taki czysty bhakta nie może zapomnieć Pana ani na chwilę. To nazywane jest transem. Mistyk (yogin) próbuje skoncentrować się na Duszy Najwyższej poprzez kontrolowanie zmysłów i oderwanie się od wszystkich innych zajęć, i w ten sposób ostatecznie osiąga on samadhi. Bhakta jednak osiąga samadhi, czyli trans, łatwiej, poprzez bezustanne pamiętanie osobowej postaci Pana razem z Jego świętym imieniem, sławą, rozrywkami, itd. Zatem koncentracja yogina-mistyka i koncentracja bhakty nie są na tej samej płaszczyźnie. Koncentracja mistyka jest mechaniczna, podczas gdy koncentracja czystego bhakty jest naturalna w czystej miłości i spontanicznym uczuciu. Bhismadeva był czystym bhaktą, i jako wojskowy marszałek bezustannie pamiętał on waleczną postać Pana jako Partha-sarathi, woźnicę rydwanu Arjuny. Zatem rozrywka Pana jako Partha-sarathi jest również wieczna. Rozrywki Pana, poczynając od Jego narodzin w więzieniu Kamsy, kończąc zaś na mauśala-lila, wędrują z jednego do drugiego wszechświata, tak jak wskazówki zegara poruszają się od jednego punktu do drugiego. I w takich rozrywkach Jego towarzysze jak Pandavowie i Bhisma są Jego wiecznymi towarzyszami. Tak więc Bhismadeva nigdy nie zapomniał pięknej postaci Pana jako Partha-sarathi, której nawet Arjuna nie mógł widzieć. Arjuna znajdował się bowiem z tyłu, za pięknym Partha-sarathi, podczas gdy Bhismadeva był tuż przed Panem. Tak więc, jeśli chodzi o walczącą postać Pana, Bhismadeva oglądał ją z większą rozkoszą niż Arjuna.
Wszyscy żołnierze i osoby na polu bitewnym Kuruksetra osiągnęły z chwilą śmierci swoje oryginalne duchowe formy, podobne formie Pana, ponieważ dzięki bezprzyczynowej łasce Pana byli oni zdolni widzieć Go tam twarzą w twarz. Uwarunkowane dusze wędrujące poprzez cykl ewolucyjny od form wodnych aż do formy Brahmy, są wszystkie w formie mayi, czyli formie osiąganej przez własne działanie i będącej darem natury materialnej. Wszystkie materialne formy dusz uwarunkowanych są dla nich czymś nienaturalnym i obcym, ale kiedy uwarunkowane dusze zostają wyzwolone ze szpon energii materialnej, osiągają one swoją oryginalną formę. Impersonaliści pragną osiągnąć bezosobowy blask Pana (Brahman), ale to wcale nie jest odpowiednie dla żywych istot, integralnych cząstek Pana. Dlatego impersonaliści ponownie upadają i przyjmują formy materialne, które wszystkie są fałszywym odzieniem dla istoty duchowej. Forma duchowa podobna formie Pana, czy to dwuręka czy czteroręka, jest osiągana przez bhaktów Pana zarówno na Vaikunthach, jak i na planecie Goloka, odpowiednio do oryginalnej natury duszy. Ta forma, która jest w stu procentach duchowa, jest svarupą żywej istoty, i wszystkie żywe istoty, które brały udział w bitwie na Polu Kuruksetra, po obu stronach, osiągnęły swoją svarupa, tak jak potwierdził to Bhismadeva. Tak więc Pan Śri Krsna był nie tylko łaskawy dla Pandavów; był On również miłosierny dla drugiej strony, ponieważ wszyscy z nich osiągnęli ten sam rezultat. Bhismadeva pragnął osiągnąć tę samą łaskę, i o to modlił się do Pana, chociaż jego pozycja jako towarzysza Pana jest zagwarantowana we wszystkich okolicznościach. Ostateczny wniosek jest więc taki, że ktokolwiek umiera patrząc na Najwyższą Osobę Boga wewnątrz czy na zewnątrz, osiąga on swoją svarupę, która jest najwyższą doskonałością życia.
01.09.40 Znaczenie: Dzięki głębokiej ekstazie w miłosnej służbie, dziewczęta Vrajabhumi osiągnęły jakościową jedność z Panem przez tańczenie z Nim na równej platformie, obejmowanie Go w małżeńskiej miłości, śmianie się z Niego w żarcie i patrzenie na Niego z miłosnym uczuciem. Więź Pana z Arjuną jest niewątpliwie chwalebna dla bhaktów takich jak Bhismadeva, ale więź pasterek gopi z Panem zasługuje na większą pochwałę, z powodu większej czystości ich służby oddania. Przez łaskę Pana, Arjuna był na tyle szczęśliwy, aby mieć braterską służbę Pana jako woźnicy rydwanu, ale Pan nie nagrodził Arjuny równą siłą. Jednak gopi osiągnęły praktycznie zjednoczenie z Panem, przez osiągnięcie jednakowego poziomu z Panem. Pragnienie Bhismy, aby pamiętać gopi jest modlitwą, aby mieć również ich łaskę w ostatnim stadium swojego życia. Pan jest bardziej zadowolony, kiedy wysławia się Jego czystych bhaktów, i dlatego Bhismadeva nie tylko pochwalił czyny Arjuny, jego zaufanego obiektu atrakcji, ale również pamiętał gopi, które były obdarzone niezrównanymi możliwościami spełniania miłosnej służby dla Pana. Jedność pasterek gopi z Panem nie powinna być nigdy źle rozumiana, to znaczy nie powinna być uważana za impersonalistyczną. Jedność ta jest jednością doskonałej ekstazy, gdzie zostały całkowicie wykorzenione różnice, albowiem interesy kochanka i ukochanej stają się identyczne.
01.09.41 Znaczenie: Po odniesieniu zwycięstwa na polu bitewnym Kuruksetra, Maharaja Yudhisthira, władca całego świata, spełnił ofiarną ceremonię, Rajasuya. W tamtych czasach było tradycją, że z chwilą wstąpienia na tron cesarz wysyłał w świat rumaka wyzwania, aby w ten sposób oznajmić swoją supremację, i każdy król albo książę miał do wyboru albo przyjąć wyzwanie i wyrazić swoją milczącą zgodę, albo okazać posłuszeństwo czy też sprzeciwić się supremacji określonego cesarza. Ten, kto przyjmował wyzwanie, musiał walczyć z cesarzem i ustanowić swoją własną supremację przez zwycięstwo. Pokonany wyzywający musiał poświęcić swoje życie, robiąc miejsce dla innego króla czy władcy. Tak również i Maharaja Yudhisthira wysłał w cztery strony świata rumaki wyzwania, i wszyscy władający książęta czy królowie przyjęli przywództwo Maharajy Yudhisthiry jako Cesarza świata. Następnie wszyscy władcy świata pod rządami Maharajy Yudhisthiry zostali zaproszeni do udziału w wielkiej ceremonii ofiarnej zwanej Rajasuya. Takie ofiary kosztowały setki milionów dolarów, i nie tak łatwo mógł sobie na nie pozwolić jakiś pomniejszy król. Taka ceremonia ofiarna, będąc zbyt drogą i również trudną do spełnienia w obecnych warunkach, jest niemożliwa w tym wieku Kali. Nikt też nie jest w stanie zapewnić koniecznych, doświadczonych kapłanów, którzy by poprowadzili taką ceremonię.
Tak więc, otrzymawszy zaproszenie, wszyscy królowie i wielcy uczeni mędrcy świata zgromadzili się w stolicy Maharajy Yudhisthiry. Uczone kręgi, włączając w to filozofów, znawców religii, lekarzy, naukowców i wszystkich wielkich mędrców, wszyscy zostali zaproszeni. Fakt ten wskazuje na to, że bramini i ksatriyowie stanowili kierowniczą, najwyższą warstwę, i wszyscy oni zostali zaproszeni do udziału w zgromadzeniu. Vaiśyowie i śudrowie byli nieznaczącymi elementami w społeczeństwie, nie są przeto wspomniani. Z powodu zmiany społecznych zajęć w dobie obecnej, zmieniło się również znaczenie ludzi w kategoriach zawodowych pozycji.
Tak więc w tym wielkim zgromadzeniu, Pan Śri Krsna był centrum ogólnego zainteresowania. Każdy chciał widzieć Pana Krsnę i każdy chciał złożyć swoje pokorne wyrazy szacunku Panu. Bhismadeva pamiętał to wszystko i był zadowolony, że jego uwielbiony Pan, Osoba Boga, był obecny przed nim w Swojej rzeczywistej formie. Tak więc, aby medytować o Najwyższym Panu, należy medytować o Jego czynnościach, formie, rozrywkach, imieniu i sławie. To jest łatwiejsze od tego, co niby przyjmuje się za medytację o bezosobowym aspekcie Najwyższego. W Bhagavad-gicie (12.5) zostało wyraźnie oznajmione, że medytacja o bezosobowym aspekcie Najwyższego jest bardzo trudna. Praktycznie nie jest to żadna medytacja, ale po prostu strata czasu, ponieważ bardzo rzadko osiąga się upragniony rezultat Bhaktowie jednakże medytują o prawdziwej formie Pana i Jego rozrywkach, i dlatego Pan jest tak łatwo dla nich osiągalny. Zostało to również oznajmione w Bhagavad-gicie (12.9). Pan nie jest różny od Swoich transcendentalnych czynności. W tej śloce zostało również zasygnalizowane, że to Pan Krsna, będąc rzeczywiście obecnym przed ludzkim społeczeństwem, szczególnie w związku z bitwą pod Kuruksetra, był uznawany za największą osobistość tamtego czasu, chociaż mógł On nie być rozpoznanym jako Najwyższa Osoba Boga. Propaganda, że bardzo wielki człowiek jest wielbiony jako Bóg po swojej śmierci, jest błędna, ponieważ człowiek po śmierci nie może być zrobiony Bogiem. Ani też Osoba Boga nie może być ludzką istotą, nawet kiedy jest On osobiście obecny. Obydwie idee są nieporozumieniem. Idea antropomorfizmu nie może być zastosowana w przypadku Pana Krsny.
01.09.42 Znaczenie: Pan Śri Krsna jest jedyną Absolutną Osobą Boga, ale dzięki Swojej niepojętej energii rozwinął się On w wiele pełnych cząstek. Koncepcja dwoistości jest spowodowana niewiedzą o Jego niepojętej energii. W Bhagavad-gicie (9.11) Pan mówi, że tylko głupi człowiek bierze Go za zwykłą ludzką istotę. Tacy głupi ludzie nie są świadomi Jego niepojętych energii. Przez Swoją niepojętą energię jest On obecny w każdym sercu, tak jak słońce jest obecne przed każdym na całym świecie. Postać Paramatmy Pana jest ekspansją Jego pełnych części. Dzięki Swojej niepojętej energii, rozwinął On Siebie w obecną w każdym sercu Paramatmę, a poprzez ekspansję Swojej osobistej jasności, w promienny blask brahmajyoti. W Brahma-samhicie jest oznajmione, że brahmajyoti jest Jego osobistą jasnością. Zatem nie ma różnicy pomiędzy Nim i Jego osobistą jasnością, brahmajyoti, czy Jego pełnymi częściami jako Paramatmy. Mniej inteligentne osoby, które nie są świadome tego faktu, uważają że brahmajyoti i Paramatma są rożne od Śri Krsny. To błędne zrozumienie dwoistości zostało całkowicie usunięte z umysłu Bhismadevy, i jest on teraz usatysfakcjonowany tym, że to tylko Pan Śri Krsna jest tym, który jest wszystkim we wszystkim. Takie oświecenie osiągają wielcy mahatmowie albo bhaktowie, tak jak jest to oznajmione w Bhagavad-gicie (7.19), że Vasudeva jest wszystkim we wszystkim, i że nic nie istnieje bez Vasudevy. Vasudeva, czyli Pan Śri Krsna, jest oryginalną Najwyższy Osobą, tak jak to zostało teraz potwierdzone przez mahajana, i dlatego zarówno neofici, jak i czyści bhaktowie muszą spróbować podążać jego śladami. Taka jest droga służby oddania.
Obiektem uwielbienia Bhismadevy jest Pan Śri Krsna jako Partha-sarathi, a obiektem uwielbienia pasterek gopi jest ten sam Krsna we Vrndavanie jako najbardziej atrakcyjny Śyamasundara. Czasami mniej inteligentni uczeni popełniają błąd, i myślą, że Krsna z Vrndavany i Krsna z pola bitewnego Kuruksetra są różnymi osobistościami. Ale ta błędna koncepcja została całkowicie usunięta z umysłu Bhismadevy. Nawet obiektem przeznaczenia impersonalistów jest Krsna (w formie bezosobowego jyoti), i przeznaczeniem yoginów jest również Krsna w formie Paramatmy. Krsna jest zarówno brahmajyoti, jak i zlokalizowaną Paramatmą, ale w brahmajyoti czy w Paramatmie nie ma Krsny, czyli słodkich związków z Krsną. W Swojej osobowej postaci Krsna jest zarówno Partha-sarathi, jak i Śyamasundarą z Vrndavany, i w Swoim osobowym aspekcie nie jest On ani w brahmajyoti ani w Paramatmie. Wielcy mahatmowie jak Bhismadeva realizują wszystkie te różne aspekty Pana Śri Krsny, i dlatego wielbią oni Pana Krsnę, znając Go jako źródło wszystkich aspektów:
01.09.43 Znaczenie: Stan osiągnięty przez Bhismadevę podczas opuszczania materialnego ciała nazywany jest nirvikalpa-samadhi, ponieważ pogrążył on swoją jaźń w myślach o Panu, a swój umysł w pamiętanie Jego różnych czynów. Intonował on chwały Pana, a swoim wzrokiem widział on Pana obecnego osobiście przed nim. W ten sposób wszystkie swoje czynności skoncentrował na Panu, bez odchyleń. Jest to najwyższe stadium doskonałości, i każdy może je osiągnąć przez praktykę służby oddania. Na służbę oddania dla Pana składa się dziewięć czynności służebnych:
(1) słuchanie,
(2) intonowanie,
(3) pamiętanie,
(4) służenie lotosowym stopom,
(5) wielbienie,
(6) modlenie się,
(7) wypełnianie rozkazów,
(8) braterstwo,
(9) pełne podporządkowanie się.
Którykolwiek z nich albo wszystkie razem są równie kompletne, aby nagrodzić upragnionym rezultatem, ale wymagają one wytrwałego praktykowania pod przewodnictwem doświadczonego bhakty Pana. Pierwszy punkt, słuchanie, jest najważniejszy ze wszystkich, i dlatego słuchanie Bhagavad-gity, a później Śrimad-Bhagavatam, jest zasadnicze dla poważnego kandydata, który chce osiągnąć stadium Bhismadevy w końcu swojego życia. Unikalna sytuacja Bhismadevy w czasie śmierci może zostać osiągnięta, nawet chociaż Pan może nie być osobiście obecnym. Jego słowa Bhagavad-gity czy słowa Śrimad-Bhagavatam są identyczne z Nim. Są one dźwiękowymi inkarnacjami Pana i można skorzystać z nich, aby mieć prawo do osiągnięcia stadium Śri Bhismadevy, który był jednym z ośmiu Vasów. Każdy człowiek czy zwierzę musi umrzeć w pewnej fazie życia, ale ten, kto umiera jak Bhismadeva, osiąga doskonałość, a ten, kto umiera zmuszony do tego przez prawa natury, umiera jak zwierzę. Taka jest różnica pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem. Ludzka forma życia jest specjalnie przeznaczona do umierania w stylu Bhismadevy.
01.09.44 Znaczenie: Wejść w albo połączyć się z bezkresną wiecznością Najwyższego Absolutu znaczy wejść do oryginalnego domu żywej istoty. Wszystkie żywe istoty są składowymi integralnymi cząstkami Absolutnej Osoby Boga, i dlatego są one wiecznie związane z Nim jako Jego sługi. Pan jest obsługiwany przez wszystkie Swoje integralne części i cząstki. Jakakolwiek część maszyny, która została usunięta z całości, przestaje być ważna. Podobnie, każda cząstka Absolutu odcięta od służby dla Pana jest bezużyteczna. Wszystkie żywe istoty przebywające w materialnym świecie są zdezintegrowanymi częściami najwyższej całości, i nie są one dłużej tak ważne jak części oryginalne. Jednak istnieją bardziej integralne żywe istoty, które są wiecznie wyzwolone. Materialna energia Pana, zwana Durgą-śakti, czyli nadzorcą domu więziennego, opiekuje się zdezintegrowanymi (oddzielonymi od całości) integralnymi cząstkami, i w ten sposób doświadczają one uwarunkowanego życia pod prawami materialnej natury. Kiedy żywa istota staje się świadoma tego faktu, próbuje ona powrócić do domu, z powrotem do Boga. W ten sposób zaczyna się duchowy impuls żywej istoty. Ten duchowy impuls nazywa się brahma-jijnasa, czyli dociekaniem o Brahmanie. Zasadniczo ta brahma-jijnasa kończy się sukcesem dzięki wiedzy, wyrzeczeniu i służbie oddania dla Pana. Jnana, czyli wiedza, znaczy wiedza o wszystkim co dotyczy Brahmana, Najwyższego; wyrzeczenie oznacza odcięcie materialnych przywiązań, a służba oddania jest ożywieniem, poprzez praktykę, oryginalnej pozycji żywej istoty. Szczęśliwe żywe istoty, które są zdolne do wejścia w królestwo Absolutu, są określane terminami jnani, yogin i bhakta. Jnani i yogin wchodzą w bezosobowe promienie Najwyższego, ale bhakta osiąga duchowe planety znane jako Vaikunthy. Na tych duchowych planetach Najwyższy Pan jest Bóstwem przewodzącym, pod postacią Narayana, a zdrowe, nieuwarunkowane żywe istoty żyją tam spełniając miłosną służbę dla Pana w charakterze sługi, przyjaciela, rodziców i narzeczonej. Tam właśnie nieuwarunkowane żywe istoty cieszą się życiem w pełnej wolności z Panem, podczas gdy impersonalistyczni jnani i yogini osiągają bezosobowy promienny blask planet Vaikuntha. Planety Vaikuntha są samoświetlne jak słońce, a promienie tych planet są nazywane brahmajyoti. Brahmajyoti są rozszerzane bezgranicznie, a materialny świat jest zaledwie okryty częścią nieznacznej części brahmajyoti. To okrycie jest tymczasowe, i dlatego jest to pewien rodzaj złudzenia.
Bhismadeva, jako czysty bhakta Pana, wszedł w duchowe królestwo jednej z planet Vaikuntha, gdzie Pan w Swojej wiecznej formie jako Partha-sarathi przewodzi nieuwarunkowanym żywym istotom, które są bezustannie zaangażowane w służbę dla Pana. W przypadku Bhismadevy zostały objawione miłość i przywiązanie, które łączą Pana z bhaktą. Bhismadeva nigdy nie zapomniał Pana w Jego transcendentalnej postaci jako Partha-sarathi i Pan był osobiście obecny przed Bhismadevą, gdy ten odchodził do transcendentalnego świata. Na tym polega najwyższa doskonałość życia.
01.09.45 Znaczenie: Bhismadeva był szanowany zarówno przez istoty ludzkie, jak i przez półbogów. Żywe istoty żyją na Ziemi i podobnych innych planetach w systemie planet Bhur i Bhuvar, ale półbogowie żyją na Svar, czyli planetach niebiańskich. I wszyscy z nich znali Bhismadevę jako wielkiego wojownika i bhaktę Pana. Jako mahajana (czyli autorytet) był on na płaszczyźnie Brahmy, Narady i Śivy, chociaż był on ludzką istotą. Postawienie kogoś na jednym poziomie z wielkimi półbogami jest możliwe jedynie przez osiągnięcie przez tą osobę duchowej doskonałości. W ten właśnie sposób Bhismadeva był znany we wszystkich wszechświatach, a w jego czasach podróże międzyplanetarne były dokonywane za pomocą subtelniejszych metod niż dzisiejsze bezowocne próby mechanicznych statków kosmicznych. Kiedy odległe planety zostały poinformowane o odejściu Bhismadevy, wszyscy mieszkańcy wyższych planet, jak również Ziemi, spuścili deszcz kwiatów, chcąc w ten sposób okazać odpowiedni szacunek zmarłej wielkiej osobistości. Ten potok kwiatów z nieba jest oznaką uznania przez wielkich półbogów, i nie powinno to być nigdy porównywane do dekorowania umarłego ciała. Ciało Bhismadevy straciło swoje materialne treści z powodu duchowej realizacji, i w ten sposób ciało to stało się uduchowione, tak jak żelazo staje się żarem w kontakcie z ogniem. Zatem ciało duszy samozrealizowanej nie jest uznawane za materialne. Dla takich duchowych ciał urządza się specjalne ceremonie. Szacunek i uznanie, którym obdarzono Bhismadevę, nie powinny być nigdy imitowane za pomocą sztucznych środków, jak to się stało modą w przypadku tak zwanej ceremonii jayanti urządzanej dla jakiegoś zwykłego człowieka. Według autoryzowanych śastr, taka ceremonia jayanti dla zwykłego człowieka, jakkolwiek materialnie wyniesiony by on nie był, jest obrazą wobec Pana, ponieważ jayanti jest zarezerwowana na dzień, kiedy Pan pojawił się na Ziemi. Czyny Bhismadevy były unikalne, i również jego odejście do królestwa Boga jest unikalne.
01.09.46 Znaczenie: Bhismadeva był nie tylko wielką głową rodziny Maharajy Yudhisthiry, ale był on również wielkim filozofem i przyjacielem: jego, jego braci i jego matki. Gdy Maharaja Pandu, ojciec pięciu braci na czele z Maharają Yudhisthirą, zmarł, Bhismadeva stał się najbardziej ukochanym dziadkiem Pandavów i opiekunem owdowiałej synowej Kunti. Chociaż miał się nimi opiekować Maharaja Dhrtarastra, starszy wuj Maharajy Yudhisthiry, to jednak jego uczucia były bardziej po stronie jego stu synów, którym przewodził Duryodhana. A w końcu została sfabrykowana kolosalna klika, aby pozbawić pięciu osieroconych braci prawa do królestwa Hastinapury. Uknuto wielką intrygę, co nie jest niczym niezwykłym w królewskich pałacach, i pięciu braci zostało wygnanych do lasu. Ale Bhismadeva był zawsze sympatykiem, dziadkiem, przyjacielem i filozofem dla Maharajy Yudhisthiry, nawet do ostatniej chwili swojego życia. Umarł on bardzo szczęśliwie, widząc Maharaję Yudhisthirę na tronie, inaczej opuściłby on swoje materialne ciało na długo wcześniej, zamiast cierpieć agonię z powodu nadmiernych kłopotów Pandavów. Czekał on po prostu na sprzyjający moment, ponieważ był pewny, że synowie Pandu wyjdą zwycięsko z pola bitewnego Kuruksetra, jako że Sam Pan Śri Krsna był, ich protektorem. Jako bhakta Pana, wiedział on, że wielbiciel Pana nigdy nie może zostać pokonany. Maharaja Yudhisthira był całkowicie świadomy tych wszystkich dobrych życzeń Bhismadevy, musiał zatem głęboko przeżyć tę rozłąkę. Był on smutny z powodu odejścia wielkiej duszy, a nie materialnego ciała, które Bhismadeva opuścił. Ceremonia pogrzebowa była koniecznym obowiązkiem, chociaż Bhismadeva był duszą wyzwoloną. Jako że Bhismadeva nie miał potomstwa, najstarszy wnuk, mianowicie Maharaja Yudhisthira, był właściwą osobą, aby spełnić taką ceremonię. Było to wielką łaską dla Bhismadevy, że równie wielki syn rodziny podjął się ostatnich rytuałów dla wielkiego człowieka.
01.09.47 Znaczenie: Bhaktowie Pana są zawsze w sercu Pana, i Pan jest zawsze w sercach bhaktów. Taka jest słodka więź pomiędzy Panem i Jego bhaktami. Z powodu czystej miłości i oddania dla Pana, bhaktowie zawsze widzą Go w sobie, i Pan również, chociaż nie ma On nic do zrobienia i niczego nie pragnie, zawsze dba o dobro Swoich bhaktów. Zwykłe żywe istoty są pod kontrolą prawa natury, ale Pan zawsze pragnie wprowadzić Swoich bhaktów na właściwą drogę. Bhaktowie są zatem pod bezpośrednią opieką Pana. I Pan również dobrowolnie powierza Siebie Samego tylko opiece bhaktów. Tak więc wszyscy mędrcy, na czele z Vyasadevą, byli bhaktami Pana, i dlatego po ceremonii pogrzebowej intonowali hymny wedyjskie, aby zadowolić Pana, który był tam obecny osobiście. Wszystkie hymny wedyjskie są intonowane dla zadowolenia Pana Krsny. Jest to potwierdzone w Bhagavad-gicie (15.15). Wszystkie Vedy, Upanisady, Vedanta, itd., szukają Jego jedynie, i wszystkie hymny są jedynie dla Jego wysławiania. Tak więc mędrcy dokonali odpowiednich aktów, mających służyć temu celowi, po czym szczęśliwie powrócili do swoich pustelni.
01.09.48 Znaczenie: Dhrtarastra i Gandhari, ojciec i matka Duryodhany i jego braci, byli wujem i ciotką Maharajy Yudhisthiry. Po bitwie na Polu Kuruksetra ta sławna para, straciwszy wszystkich swoich synów i wnuków, dostała się pod opiekę Maharajy Yudhisthiry. Spędzali oni swoje dni w wielkiej udręce, ubolewając nad tak ciężką dla nich stratą, i praktycznie wiedli życie ascetów. Wieść o śmierci Bhismadevy, wuja Dhrtarastry, była jeszcze jednym szokiem dla Króla i Królowej, i dlatego potrzebowali oni pocieszenia od Maharajy Yudhisthiry. Maharaja Yudhisthira był świadomy swego obowiązku. Tak więc od razu pośpieszył on na miejsce z Panem Krsną i zadowolił pogrążonego w smutku Dhrtarastrę miłymi słowy, zarówno od siebie, jak również w imieniu Najwyższego Pana.
Gandhari była potężną ascetką, chociaż wiodła ona życie wiernej
żony i dobrej matki. Jest powiedziane również, że Gandhari dobrowolnie zamknęła
swoje oczy z powodu ślepoty swojego męża. Obowiązkiem żony jest podążać za
mężem w stu procentach. I Gandhari była właśnie w taki sposób oddana swojemu
mężowi, że naśladowała go nawet w jego trwałej ślepocie. Dlatego w swoich
działaniach była ona wielką ascetką. Poza tym, szok, który przeżyła z powodu
zabicia jej stu synów i wnuków, na pewno był również ciężkim przeżyciem dla
niej jako kobiety. Ale ona cierpiała to wszystko tak właśnie jak ascetka.
Gandhari, chociaż jest kobietą, nie ustępuje w charakterze Bhismadevie.
Obydwoje są wybitnymi postaciami w Mahabharacie.
01.09.49 Znaczenie: Maharaja Yudhisthira nie był zwykłym zbieraczem podatków. Był on zawsze świadomy swego królewskiego obowiązku, który nie jest mniejszy od obowiązku ojca czy mistrza duchowego. Król musi dbać o dobrobyt obywateli pod każdym względem: społecznym, politycznym i duchowym. Król musi wiedzieć, że życie ludzkie jest przeznaczone do wyzwolenia się uwarunkowanej duszy z niewoli materialnych warunków, i dlatego jego obowiązkiem jest czuwać nad tym, aby obywatele mieli właściwą opiekę, umożliwiającą im osiągnięcie tego najwyższego stadium doskonałości.
Maharaja Yudhisthira przestrzegał ściśle tych zasad, o czym
przekonamy się w następnym rozdziale. Nie tylko przestrzegał on zasad, ale
również uzyskał aprobatę swojego starego wuja, który był doświadczony w sprawach
politycznych, i to zostało również potwierdzone przez Pana Krsnę, mówcę
filozofii Bhagavad-gity.
Maharaja Yudhisthira był idealnym monarchą, i monarchia pod rządami tak oświeconego króla jak Maharaja Yudhisthira jest bez porównania najwyższą formą sprawowania władzy, wyższą wobec współczesnych republik czy rządów ludzi przez ludzi. Ludzie, szczególnie w tym wieku Kali, wszyscy rodzą się jako zasadniczo niskiego rodu, źle wykształceni, nieszczęśliwi i mający złe towarzystwo śudrowie. Oni sami nie znają doskonałego celu życia. Dlatego też oddawane przez nich głosy nie mają w rzeczywistości żadnej wartości, i dlatego osoby wybierane przez takie nieodpowiedzialne głosowania nie mogą być odpowiedzialnymi reprezentantami, takimi jak Maharaja Yudhisthira.