01.08.01 Znaczenie: Po dziś dzień w społeczności hinduskiej istnieje zwyczaj kąpania się w Gangesie lub innej świętej rzece, kiedy umiera ktoś z rodziny. Wszyscy członkowie rodziny, z kobietami na przedzie, udają się w procesji nad świętą rzekę, i każdy z nich wylewa dzban wody za odeszłą duszę. Również Pandavowie ponad pięć tysięcy lat temu, przestrzegali tych rytualnych ceremonii. Pan Krsna, będąc kuzynem Pandavów, również znajdował się pośród członków rodziny.
01.08.03 Znaczenie: Bitwa na Polu Kuruksetra została rozegrana pomiędzy członkami tej samej rodziny i tym sposobem wszystkie dotknięte jej skutkami osoby były krewnymi, jak Maharaja Yudhisthira i bracia, Kunti, Draupadi, Subhadra, Dhrtarastra, Gandhari i jej synowie, itd. Teraz połączył ich wspólny rodzinny żal, jako że ciała poległych w bitwie bohaterów były w taki czy inny sposób spokrewnione ze sobą. Pan Krsna, będąc kuzynem Pandavów i bratankiem Kunti, jak również bratem Subhadry, dzielił z nimi ten rodzinny smutek i aby ich uspokoić, zaczął mówić w odpowiedni sposób.
01.08.04 Znaczenie: Żadna żywa istota nie jest w stanie zmienić surowych praw natury działającej pod kontrolą Najwyższej Osoby Boga. Żywe istoty są wiecznie uzależnione od wszechmocnego Pana. To właśnie On ustanawia wszelkie prawa i nakazy i te boskie przykazania nazywane są ogólnie dharmą albo religią. Stworzenie religijnych formuł nie leży w możliwościach żadnej ludzkiej istoty. Prawdziwa religia powinna trzymać się przykazań Pana, które zostały jasno wypowiedziane w Bhagavad-gicie. Każdy powinien podążać drogą Pana i przestrzegać Jego nakazów; to uczyni nas szczęśliwymi, zarówno materialnie, jak i duchowo. Odkąd jesteśmy w tym materialnym świecie, naszym obowiązkiem jest przestrzeganie poleceń Pana, a jeśli przez łaskę Pana zostaniemy wyzwoleni z sideł materialnej natury, wtedy w naszym wyzwolonym stanie możemy również pełnić transcendentalną służbę miłości dla Niego. W naszym materialnym stadium, z powodu braku duchowej wizji, nie możemy widzieć ani siebie samych, ani Pana. Ale kiedy wyzwalamy się z materialnego skażenia i sytuujemy się w naszej oryginalnej pozycji, wtedy możemy rzeczywiście widzieć siebie samych, jak i Pana – twarzą w twarz. Mukti oznacza przywrócenie naszego oryginalnego duchowego statusu po porzuceniu materialnej koncepcji życia. I właśnie ludzkie życie jest przeznaczone specjalnie do zdobycia kwalifikacji potrzebnych do osiągnięcia tej duchowej wolności. Na nieszczęście, pod wpływem iluzorycznej energii materialnej, przyjmujemy tę przeznaczoną nam odrobinę życia za naszą trwałą egzystencję i tak oto ulegamy złudzeniu, że posiadamy tak zwany kraj, dom, ziemię, dzieci, żonę, bogactwo, społeczność, itd., które wszystkie nie są niczym innym, jak tylko fałszywymi reprezentacjami mayi, złudzenia. I pod dyktando tejże mayi walczymy ze sobą nawzajem, aby zabezpieczyć te fałszywe posiadłości. Ale kultywując wiedzę duchową, możemy zrozumieć, że właściwie nie mamy nic wspólnego z tymi materialnymi rzeczami. Wtedy od razu wyzwalamy się od materialnych przywiązań. Takie uwolnienie się od obaw materialnej egzystencji ma od razu miejsce w towarzystwie bhaktów Pana, którzy są w stanie zaszczepić transcendentalny dźwięk w głąb skłopotanego serca, czyniąc nas w ten sposób praktycznie wolnymi od wszelkiego złudzenia i rozpaczy. Tak pokrótce przedstawiają się metody na pocieszenie tych, których dotknęły skutki surowych praw natury materialnej, objawiające się w postaci narodzin, śmierci, starości i choroby – nieodłącznych atrybutów materialnej egzystencji. Członkowie rodziny Kuru, ofiary wojny, zostali właśnie dotknięci śmiercią swoich bliskich, i Pan pokrzepił ich, odwołując się do wiedzy transcendentalnej.
01.08.05 Znaczenie: W chlubnych czasach, które poprzedziły nadejście wieku Kali, bramini, krowy, kobiety, dzieci i starcy mieli zapewnioną odpowiednią opiekę.
1) Ochrona braminów zapewnia utrzymanie instytucji varna i aśrama, najbardziej naukowej kultury sprzyjającej osiągnięciu życia duchowego.
2) Ochrona krów zapewnia obfitość najcudowniejszego rodzaju pożywienia, to znaczy mleka, które odżywia subtelniejsze tkanki mózgu, niezbędne do zrozumienia wyższych celów życia.
3) Ochrona kobiet zapewnia utrzymanie czystości moralnej społeczeństwa, co z kolei zapewnia dobrą populację, a co za tym idzie, pokój, równowagę i postęp życia.
4) Ochrona dzieci daje ludzkiej formie jak najlepszą szansę, aby przygotować drogę do wyzwolenia się z materialnej niewoli. Taka ochrona zaczyna się z chwilą poczęcia dziecka przez spełnienie ceremonii oczyszczającej, garbhadhana-samskary, która wyznacza początek czystego życia.
5) Ochrona starców daje im szansę na przygotowanie się do lepszego życia po śmierci.
Takie całkowite spojrzenie na ten problem oparte jest na założeniach, które w przeciwieństwie do cywilizacji wypolerowanych psów i kotów, wiodą ku szczęśliwej ludzkiej społeczności. Zabijanie wyżej wymienionych niewinnych stworzeń jest całkowicie zabronione, bowiem nawet obrażanie ich skraca życie temu, kto to robi. W tym wieku Kali nie są one odpowiednio chronione i dlatego długość życia obecnego pokolenia uległa tak znacznemu skróceniu. Bhagavad-gita oznajmia, że kiedy z braku odpowiedniej opieki kobiety stają się nieczyste, pojawia się niepożądana populacja zwana varna-sankara. Z drugiej strony, obrażenie czystej kobiety przynosi nieszczęście w postaci skrócenia długości życia. Duhśasana, brat Duryodhany, obraził Draupadi, uosobienie kobiecej czystości, i wskutek tego łotr ten zginął przedwcześnie. Takie są oto niektóre z surowych praw Pana, o których wspomniano uprzednio.
01.08.06 Znaczenie: Znaczące jest tutaj porównanie Maharajy Yudhisthiry do Króla niebios. Indra, Król nieba, jest tysiąc razy bogatszy od Maharajy Yudhisthiry, jednakże sława Maharajy Yudhisthiry nie była mniejsza. A to dlatego, że Maharaja Yudhisthira był czystym bhaktą Pana. I chociaż spełnił on tylko trzy Aśvamedha-yajny, podczas gdy Król nieba sto, jego sława dorównywała sławie Indry, dzięki łasce Pana. Taki jest przywilej bhaktów Pana. Pan jest jednakowo ustosunkowany do wszystkich, ale Jego bhakta jest zawsze bardziej wysławiany, ponieważ bhakta taki jest zawsze w kontakcie z Najwyższym. Słońce, na przykład, wysyła swoje promienie równomiernie, ale pomimo to są pewne miejsca, które zawsze pozostają ciemne. Czy można więc powiedzieć, że słońce jest stronnicze? Nie, dzieje się tak tylko z powodu braku siły odbiorczej. Podobnie, ci, którzy są bez reszty oddani Panu, otrzymują Jego pełną łaskę, która rozdzielana jest równomiernie, zawsze i wszędzie.
01.08.07 Znaczenie: Na pozór Pan Krsna był ksatriyą więc bramini nie powinni oddawać Mu czci. Lecz obecni tam pod przewodnictwem Vyasadevy bramini wiedzieli, że jest On Najwyższą Osobą Boga i dlatego oddali Mu należną cześć. Odpowiadając na ich pokłony, Pan przekazał im Swoje pozdrowienia, honorując w ten sposób porządek społeczny, zgodnie z którym ksatriya zawsze jest posłuszny poleceniom braminów. Chociaż Panu Śri Krsnie zawsze i ze wszystkich stron oddawano cześć należną Mu jako Najwyższemu Panu, On Sam nigdy nie odstąpił od uświęconych zwyczajem stosunków pomiędzy czterema kastami społeczeństwa. Pan celowo zachowywał wszystkie zwyczaje obowiązujące w społeczeństwie, po to, aby inni mogli się na Nim wzorować w przyszłości.
01.08.08 Znaczenie: Wszyscy Pandavowie byli całkowicie zdani tylko na łaskę Pana, i dlatego Pan chronił ich we wszystkich okolicznościach. Pan chroni każdego, lecz tym, którzy polegają na Nim w pełni, Pan opiekuje się w szczególny sposób. Podobnie i ojciec poświęca więcej uwagi swemu małemu, całkowicie od niego zależnemu synowi.
01.08.09 Znaczenie: W przeciwieństwie do jedności absolutnego królestwa, ten świat materialny jest światem dualizmów. Świat dualizmów składa się z materii i ducha, podczas gdy świat absolutny jest królestwem ducha jedynie, bez śladu cech materialnych. W świecie dualizmów każdy jest zazdrosny o innych i ze względu na istnienie dualizmu materii i ducha, śmierć jest nieunikniona. Dla podporządkowanej duszy Pan jest jedynym niezawodnym schronieniem. Bez podporządkowania się lotosowym stopom Pana nie można wyrwać się z okrutnych rąk śmierci.
01.08.10 Znaczenie: Zdarzenie to miało miejsce po śmierci Abhimanyu męża Uttary. Uttara, wdowa po Abhimanyu, powinna była odejść z tego świata wraz ze śmiercią swego męża, ale ponieważ była w ciąży (w jej łonie znajdował się wielki bhakta Pana, Maharaja Pariksit), spoczywała na niej odpowiedzialność za ochronę dziecka. Matka dziecka obarczona jest wielką odpowiedzialnością polegającą na zapewnieniu wszelkiej ochrony swemu dziecku i dlatego Uttara nie wstydziła się szczerze tego wyrazić przed Panem Krsną. Uttara była córką wielkiego króla, żoną wielkiego bohatera, uczennicą wspaniałego bhakty, a potem także matką dobrego króla. Była więc szczęśliwa pod każdym względem.
01.08.11 Znaczenie: Pan jest bezstronny pod każdym względem, ale pomimo to jest On szczególnie przychylny dla Swoich bhaktów, gdyż jest to korzystne dla wszystkich. Rodzina Pandavów była rodziną bhaktów i dlatego Pan pragnął, aby oni rządzili światem. To był właśnie powód, dla którego zniósł On rządy kliki Duryodhany i ustanowił rządy Maharajy Yudhisthiry. Z tego samego powodu pragnął On również ocalić znajdującego się w łonie Maharaję Pariksita. Nie podobała Mu się sama idea, że świat zostałby pozbawiony Pandavów, idealnej rodziny bhaktów.
01.08.12 Znaczenie: Brahmastra jest bronią subtelniejszą od broni nuklearnej. Aśvatthama użył brahmastry, aby zabić pięciu braci Pandavów, którym przewodził Maharaja Yudhisthira, jak również ich jedynego wnuka znajdującego się w łonie Uttary. Brahmastra jest bronią bardziej efektywną i bardziej subtelną od ślepej bomby atomowej. Bomby atomowe niszczą wyznaczony cel, jak również wszystko wokół. Ponieważ nie ma nad nimi kontroli, przynoszą one głównie szkodę niewinnym istotom. Brahmastra jest jednak inną bronią. Trafia ona w wyznaczony cel, nie krzywdząc przy tym niewinnych.
01.08.13 Znaczenie: Brahmastra, najdoskonalsza broń użyta przez Aśvatthamę, była czymś podobnym do dzisiejszej broni nuklearnej, z tym, że posiadała większą siłę promieniowania i wytwarzała większą temperaturę. Brahmastra jest wytworem subtelniejszej nauki – jest ona wytworem dźwięku o subtelniejszej naturze, mantry zapisanej w Vedach. Inną zaletą tej broni jest jej precyzyjność. W przeciwieństwie do broni nuklearnej, brahmastra może być nakierowana dokładnie na cel, bez ryzyka trafienia w inne miejsce. Aśvatthama zastosował tę broń, aby unicestwić wszystkich mężczyzn z rodziny Pandu i dlatego w pewnym sensie była ona bardziej niebezpieczna od bomb atomowych; była ona bowiem w stanie dotrzeć do najbardziej chronionego miejsca i nigdy nie zdarzało się, aby chybiła celu. Zdając sobie z tego sprawę, Pan Krsna od razu pochwycił Swoją osobistą broń, aby ochronić Swoich bhaktów, którzy nie znali nikogo poza Nim. W Bhagavad-gicie Pan wyraźnie przyrzekł, że Jego bhaktowie nigdy nie zostaną pokonani. I Pan dotrzymuje tego zależnie od jakości i stopnia oddania Swych bhaktów. Istotne jest tutaj słowo ananya-visayatmanam. Pandavowie całkowicie polegali na ochronie Pana, pomimo tego, że każdy z nich był wielkim wojownikiem. Ale Pan nie zważa nawet na największych wojowników i również pokonuje ich w bardzo szybkim czasie. Kiedy Pan zobaczył, że Pandavowie nie mają już czasu, aby zneutralizować brahmastrę Aśvatthamy, chwycił za Swoją broń, ryzykując przy tym złamanie przyrzeczenia, które uprzednio złożył. Chociaż bitwa na Polu Kuruksetra była prawie że skończona, ciągle jednak, zgodnie ze Swym przyrzeczeniem, nie powinien On był użyć Swojej broni. Ale ten nagły przypadek był ważniejszy od złożonego wcześniej przyrzeczenia. Pan jest znany jako bhakta-vatsala, czyli Ten, który kocha Swoich bhaktów, i woli On pozostać takim, niż uchodzić za światowego moralistę, który nigdy nie łamie swojego solennego przyrzeczenia.
01.08.14 Znaczenie: Przez Swoją postać Paramatmy, pełną część, Pan najwyższego mistycyzmu może równocześnie rezydować w sercu każdego, czy nawet wewnątrz atomów. Zatem, od wewnątrz ciała Uttary okrył On płód, który nosiła w sobie, aby ocalić Maharaję Pariksita i ochronić w ten sposób potomstwo Maharajy Kuru, którego potomkiem był również Król Pandu. Zarówno synowie Dhrtarastry, jak i synowie Pandu należeli do tej samej dynastii Maharajy Kuru; dlatego zarówno jedni, jak i drudzy byli powszechnie znani jako Kauravowie. Ale kiedy zaistniały rozbieżności pomiędzy obu rodami, synowie Dhrtarastry stali się znani jako Kauravowie, podczas gdy synowie Pandu jako Pandavowie. Jako że wszyscy synowie i wnukowie Dhrtarastry zostali zabici w bitwie na Polu Kuruksetra, ostatni syn dynastii uchodzi za syna Kauravów.
01.08.15 Znaczenie: W Bhagavad-gicie jest powiedziane, że brahmajyoti, czyli promienny transcendentalny blask, spoczywa na Panu Krsnie. Innymi słowy, promienny blask znany jako brahma-tejas nie jest niczym innym jak promieniami Pana, właśnie tak jak promienie słoneczne są promieniami słonecznego dysku. Więc ta broń Brahma również, chociaż materialnie nie do odparcia, nie mogła przewyższyć najwyższej siły Pana. Broń zwana brahmastrą, zastosowana przez Aśvatthamę, została zneutralizowana i pokonana przez Pana Śri Krsnę dzięki Jego własnej energii. Oznacza to, że nie czekał On na jakąś inną pomoc, ponieważ jest On absolutny.
01.08.16 Znaczenie: Czyny Pana są zawsze niepojęte dla mikroskopijnego mózgu żywych istot. Nic nie jest niemożliwe dla Najwyższego Pana, ale wszystkie jego działania są cudowne dla nas, i w ten sposób jest On zawsze poza zasięgiem naszego ograniczonego pojmowania. Pan jest wszechpotężną, wszechdoskonałą Osobą Boga. Pan jest w stu procentach doskonały, podczas gdy inni, mianowicie Narayana, Brahma, Śiva półbogowie i wszystkie inne żywe istoty posiadają tylko różny skład procentowy takiej doskonałości. Nikt nie jest Mu równy ani też większy od Niego. On jest niezrównany.
01.08.17 Znaczenie: Kunti została tutaj opisana jako sati, czyli cnotliwa, z powodu jej czystego oddania dla Pana Krsny. Jej uczucia i myśli zostaną teraz wyrażone w następujących modlitwach do Pana Krsny. Czysty bhakta Pana nie polega na innych, mianowicie na innych żywych istotach czy półbogach, nawet jeśli chodzi o uwolnienie się od niebezpieczeństwa. Taka postawa była charakterystyczna dla całej rodziny Pandavów. Nie znali oni nikogo poza Krsną, i dlatego Pan był zawsze gotów pomóc im pod każdym względem i we wszelkich okolicznościach. Taka jest transcendentalna natura Pana. Odwzajemnia On zależność Swoich bhaktów. Nie należy zatem szukać pomocy u innych niedoskonałych żywych istot czy półbogów, ale należy szukać pomocy u Krsny, który jest kompetentny, aby ocalić Swoich bhaktów. Taki czysty bhakta również nigdy nie prosi Pana o pomoc, ale Pan z własnej woli zawsze pragnie ją spełniać.
01.08.18 Znaczenie: Śrimati Kuntidevi była całkowicie świadoma tego, że Krsna jest oryginalną Osobą Boga, chociaż odgrywał On rolę jej bratanka. Taka oświecona niewiasta nie mogła popełnić błędu ofiarowując pokłony swemu bratankowi. Dlatego zwróciła się do Niego jako oryginalnego purusa, będącego poza tym materialnym kosmosem. Chociaż wszystkie żywe istoty są również transcendentalne, nie są one ani pierwotne, ani nieomylne. Żywe istoty są skłonne do upadku w szpony materialnej natury, ale Pan nigdy nie podlega wpływowi materii. W Vedach jest On opisany jako główny pośród wszystkich żywych istot (nityo nityanam cetanaś cetananam). Jest On również adresowany jako iśvara, czyli kontroler. Żywe istoty albo półbogowie jak Candra i Surya są również do pewnego stopnia kontrolerami, ale żaden z nich nie jest najwyższym iśvara, czyli ostatecznym kontrolerem. On jest parameśvara, czyli Duszą Najwyższą. On jest zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Chociaż był On obecny przed Śrimati Kuntidevi jako jej bratanek, był On również wewnątrz niej i każdego innego. W Bhagavad-gicie (15.15) Pan mówi: "Jestem usytuowany w sercu każdego i ode Mnie pochodzi pamięć, wiedza i zapomnienie. Ja jestem przedmiotem poznania wszystkich Ved. W istocie, to Ja jestem kompilatorem Ved i Ja jestem nauczycielem Vedanty." Królowa Kunti oznajmia, że Pan jest jednak niewidzialny, chociaż jest On usytuowany zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz wszystkich istot. Pan jest, co tu dużo mówić, zagadką dla zwykłego człowieka. Królowa Kunti doświadczyła osobiście, że Pan Krsna był obecny przed nią, jednak wszedł On do łona Uttary, aby ocalić jej płód przed atakiem brahmastry Aśvatthamy. Kunti sama została wprawiona w zakłopotanie, jeśli chodzi o to, czy Krsna jest wszechprzenikający, czy też zlokalizowany. W rzeczywistości jest On zarówno jednym, jak i drugim, ale rezerwuje On Sobie prawo nie objawiania się osobom, które nie są podporządkowanymi Mu duszami. Ta zasłona nazywana jest złudną energią, mayą, Najwyższego Pana, i kontroluje ona ograniczoną wizję zbuntowanej duszy. Zostało to wyjaśnione w następujący sposób.
01.08.19 Znaczenie: W Bhagavad-gicie Pan Śri Krsna stwierdza, że mniej inteligentne osoby biorą Go błędnie za zwykłego człowieka podobnego nam, i wskutek tego wyśmiewają Go. To samo zostało potwierdzone tutaj przez Kunti. Mniej inteligentnymi osobami są te, które buntują się przeciwko autorytetowi Pana. Takie osoby nazywane są asurami. Asury nie mogą uznać autorytetu Pana. Kiedy Pan osobiście pojawił się wśród nas, jako Rama, Nrsimha, Varaha czy też w Swojej oryginalnej formie jako Krsna, spełnił On wiele wspaniałych czynów, które z ludzkiego punktu widzenia są niemożliwe do spełnienia. W Dziesiątym Canto Bhagavatam możemy znaleźć opisy, że Pan Śri Krsna objawił Swoje nadludzkie czyny nawet w tych dniach, kiedy leżał On na kolanach Swojej matki. Zabił On Putanę chociaż ona posmarowała swoją pierś trucizną, po to właśnie, aby Go zabić. Pan ssał jej pierś jak normalne dziecko i wyssał z niej również samo życie. Podobnie, podniósł On Wzgórze Govardhana, tak jak chłopiec podnosi muchomora, i trzymał je przez kilka dni bez przerwy, po to, aby zapewnić ochronę mieszkańcom Vrndavany To są niektóre z nadludzkich czynów Pana opisane w autorytatywnej literaturze wedyjskiej, jak Purany, Itihasy (historie) i Upanisady. Pan udzielił również wspaniałych instrukcji w postaci Bhagavad-gity. Pokazał On zdumiewające możliwości jako heros, jako głowa rodziny, jako nauczyciel i jako osoba wyrzeczona. Jest On uznawany za Najwyższą Osobę Boga przez takie autorytatywne osobistości jak Vyasa, Devala, Asita, Narada, Madhva, Śankara, Ramanuja, Śri Caitanya Mahaprabhu, Jiva Gosvami, Viśvanatha Cakravarti Bhaktisiddhanta Sarasvati i wszystkie inne autorytety w linii Vaisnava. On Sam ujawnił się jako taki w wielu miejscach autentycznej literatury. A pomimo to istnieje pewna klasa ludzi o demonicznej mentalności, która jest zawsze oporna, aby zaakceptować Pana jako Najwyższą Prawdę Absolutną. Jest tak częściowo z powodu ich ubogiej wiedzy i częściowo z powodu ich nieustępliwej zawziętości, co jest rezultatem różnych karygodnych czynów w przeszłości i teraźniejszości. Takie osoby nie mogły rozpoznać Pana Śri Krsny, nawet kiedy był On przed nimi obecny. Inną trudnością jest to, że również ci, którzy polegają bardziej na swoich niedoskonałych zmysłach nie mogą zrealizować Go jako Najwyższego Pana. Takie osoby podobne są współczesnym naukowcom. Chcą oni wiedzieć wszystko za pośrednictwem swojej eksperymentalnej wiedzy. Ale poznanie Najwyższej Osoby za pośrednictwem niedoskonałej eksperymentalnej wiedzy nie jest możliwe. Tutaj został On opisany jako adhoksaja, czyli poza zasięgiem eksperymentalnej wiedzy. Wszystkie nasze zmysły są niedoskonałe. Domagamy się, aby widzieć wszystko, ale musimy uzmysłowić sobie fakt, że nawet nasze postrzeganie jest możliwe tylko pod pewnymi materialnymi warunkami, które są również poza naszą kontrolą. Pan jest poza zasięgiem percepcji zmysłowej. Królowa Kunti uznaje słabość uwarunkowanej duszy, specjalnie klasy kobiet, które są mniej inteligentne. Dla ludzi mniej inteligentnych muszą być takie rzeczy jak świątynie, meczety czy kościoły, tak aby osoby takie miały możliwość rozpoznania autorytetu Pana i słuchania o Nim od autorytetów w takich świętych miejscach. Dla ludzi mniej inteligentnych taki początek życia duchowego jest zasadniczy i tylko głupi ludzie gardłują przeciwko ustanawianiu takich miejsc kultu, które są niezbędne do podniesienia duchowego standardu mas ludzkich. Dla ludzi mniej inteligentnych skłanianie się przed autorytetem Pana jest tak korzystne, jak dla zaawansowanych bhaktów medytowanie o Nim w aktywnej służbie.
01.08.20 Znaczenie: Nawet najwięksi filozoficzni spekulanci nie mogą mieć wstępu do krainy Pana. W Upanisadach jest powiedziane, że Absolutna Prawda, Osoba Boga, jest poza zasięgiem siły myślenia największego filozofa. Jest On niepoznawalny dla wielkich uczonych czy największych mózgów. Poznać Go może tylko ktoś, kto ma Jego łaskę. Inni mogą myśleć o Nim całymi latami, a pomimo to jest On dla nich niepoznawalny. Ten właśnie fakt został potwierdzony przez Królową, która gra rolę niewinnej kobiety. Kobiety w ogólności nie są zdolne do spekulacji filozoficznych, ale są one pobłogosławione przez Pana, ponieważ od razu wierzą one we wszechmoc i wyższość Pana, i w ten sposób bez zastrzeżeń ofiarowują Mu one swoje pokłony. Pan jest tak łaskawy, że okazuje On Swoją szczególną łaskę nie tylko wielkim filozofom. Zna On szczerość zamiarów. Tylko dla tego powodu kobiety na ogół licznie uczestniczą we wszelkiego rodzaju religijnych rytuałach. W każdym kraju i w każdej sekcie religijnej wydaje się, że kobiety są bardziej zainteresowane niż mężczyźni. Ta prostota akceptacji autorytetu Pana jest bardziej skuteczna niż pretensjonalna i nieszczera religijna żarliwość.
01.08.21 Znaczenie: Pan, będąc nieosiągalnym przez żadne materialne środki, z powodu Swojej bezgranicznej i bezprzyczynowej łaski zstępuje na Ziemię, aby okazać specjalną łaskę Swoim czystym bhaktom i zmniejszyć napływ osób demonicznych. Królowa Kunti szczególnie wielbi inkarnację, czyli zstąpienie, Pana Krsny ponad wszelkimi innymi inkarnacjami, ponieważ w tej szczególnej inkarnacji jest On bardziej przystępny. W inkarnacji Ramy pozostawał On synem Króla od samego Swojego dzieciństwa, ale w inkarnacji Krsny, chociaż był On synem Króla, zaraz po Swoim pojawieniu się opuścił schronienie Swojego prawdziwego ojca i matki (Króla Vasudevy i Królowej Devaki) i udał się na łono Yaśodamayi, aby grać rolę zwykłego pastuszka w błogosławionej Vrajabhumi, która została wielce uświęcona Jego dziecięcymi rozrywkami. Zatem Pan Krsna jest bardziej miłosierny od Pana Ramy. Był On niewątpliwie bardzo łaskawy dla brata Kunti, Vasudevy, i jej rodziny. Gdyby nie został On synem Vasudevy i Devaki, Królowa Kunti nie mogłaby nazwać Go swoim bratankiem i w ten sposób zwracać się do Niego w rodzicielskim tonie. Ale Nanda i Yaśoda są bardziej szczęśliwi, ponieważ mogli oni rozkoszować się dziecięcymi rozrywkami Pana, które są bardziej atrakcyjne niż wszystkie inne rozrywki. Nie ma niczego równego Jego dziecięcym rozrywkom, które objawił we Vrajabhumi i które są odzwierciedleniem Jego wiecznych zajęć w oryginalnej Krsnaloce, opisanej w Brahma-samhicie jako cintamani-dhama. Pan Śri Krsna zstąpił osobiście do Vrajabhumi, z całym Swoim transcendentalnym towarzystwem i parafernaliami. Dlatego też Śri Caitanya Mahaprabhu twierdził, że nikt nie jest tak szczęśliwy jak rezydenci Vrajabhumi, a szczególnie pasterki, które poświęciły wszystko dla zadowolenia Pana. Jego rozrywki z Nandą i Yaśodą i Jego rozrywki z pasterzami i pasterkami, a szczególnie z pastuszkami i krowami, spowodowały, że jest On znany jako Govinda. Pan Krsna jako Govinda jest bardziej przychylny braminom i krowom, wskazując w ten sposób na to, że ludzka pomyślność zależy bardziej od tych rzeczy, mianowicie kultury bramińskiej i ochrony krów. Pan Krsna nie jest nigdy zadowolony, gdy brakuje tych rzeczy.
01.08.22 Znaczenie: Podane zostały tutaj niektóre ze specyficznych symbolicznych znaków na duchowym ciele Osoby Boga, które odróżniają Jego ciało od wszystkich innych ciał. Wszystkie one są specjalnymi cechami ciała Pana. Pan może pojawić się jako jeden z nas, ale jest On zawsze rozróżniany przez Swoje specyficzne rysy cielesne. Śrimati Kunti oznajmia, że jest niezdolna do zobaczenia Pana, ponieważ jest kobietą. Zostało to oznajmione, ponieważ kobiety, śudrowie (klasa robotników) i dvija-bandhu, czyli nieszczęśliwi potomkowie wyższych kast, są niezdolni, z powodu braku inteligencji, do zrozumienia transcendentalnych tematów dotyczących duchowego imienia, sławy, atrybutów, form, itd., Najwyższej Absolutnej Prawdy. Takie osoby, chociaż są niezdolne, aby wniknąć w duchowe sprawy Pana, mogą widzieć Go jako arca-vigraha, który zstępuje w materialny świat właśnie po to, aby obdarzyć łaskami upadłe dusze, łącznie z uprzednio wspomnianymi kobietami, śudrami i dvija-bandhu. Ponieważ takie upadłe dusze nie mogą widzieć niczego poza materią, Pan był łaskawy, aby wejść w każdy z niezliczonych wszechświatów jako Garbhodakaśayi Visnu, z którego podobnego lotosowi wgłębienia w centrum Jego brzucha wyrasta łodyga lotosu, i w ten sposób rodzi się Brahma pierwsza żywa istota we wszechświecie. Dlatego Pan jest znany jako Pankajanabhi. Pan Pankajanabhi przyjmuje formę arca-vigraha (Swoją transcendentalną formę) w różnych elementach, mianowicie formę wewnątrz umysłu, formę zrobioną z drzewa, formę zrobioną z ziemi, metalu, klejnotów, formę namalowaną farbą, narysowaną na piasku, itd. Wszystkie takie formy Pana są zawsze udekorowane girlandami z lotosowych kwiatów. W świątyni kultu powinna być kojąca atmosfera, aby w ten sposób przyciągnąć uwagę niespokojnych niewielbicieli, zawsze zaangażowanych w materialne awantury. Ci, którzy medytują, wielbią formę wewnątrz umysłu. Tak więc Pan jest miłosierny nawet dla kobiet, śudrów i dvija-bandhu, pod warunkiem, że zgodzą się oni odwiedzać miejsce kultu i czcić różne formy zrobione dla nich. Odwiedzający świątynie nie są bałwochwalcami, jak twierdzą niektórzy ludzie o ubogim zasobie wiedzy. Wszyscy wielcy acaryowie ustanowili takie świątynie kultu we wszystkich miejscach, właśnie po to, aby obdarzyć łaską mniej inteligentnych. Nie należy więc udawać, że się przekroczyło fazę kultu świątynnego, podczas gdy w rzeczywistości jest się na poziomie śudrów czy kobiet, albo jeszcze niżej. Należy oglądać Pana od Jego lotosowych stóp, stopniowo wznosząc wzrok do ud, talii, klatki piersiowej i twarzy. Nie należy patrzeć na twarz Pana, nie będąc przyzwyczajonym do oglądania lotosowych stóp Pana. Śrimati Kunti, będąc ciotką Krsny, nie zaczęła oglądania Pana od lotosowych stóp, ponieważ Pan mógłby poczuć się zawstydzony, i dlatego Kuntidevi, aby zaoszczędzić Panu przykrej sytuacji, zaczęła oglądać Pana właśnie ponad Jego lotosowymi stopami, to jest od talii Pana, stopniowo wznosząc wzrok ku Jego twarzy, i następnie w dół do lotosowych stóp. Tak więc w zamkniętym cyklu wszystko było po kolei.
01.08.23 Znaczenie: Devaki, matka Krsny i siostra Króla Kamsy, została uwięziona razem ze swoim mężem, Vasudevą, ponieważ zazdrosny Kamsa obawiał się śmierci z ręki ósmego syna Devaki (Krsny). Zabił on wszystkich synów Devaki, którzy urodzili się przed Krsną, ale Krsna uniknął tego niebezpieczeństwa, ponieważ został On przeniesiony do domu Nandy Maharajy, przybranego ojca Pana Krsny. Kuntidevi, razem ze swoimi dziećmi, była również wybawiona z serii niebezpieczeństw. Ale Kuntidevi doznała o wiele większej łaski, ponieważ Pan Krsna nie ocalił innych dzieci Devaki, podczas gdy ocalił wszystkie dzieci Kuntidevi. Stało się tak dlatego, że mąż Devaki, Vasudeva, żył, podczas gdy Kuntidevi była wdową i nie było nikogo poza Krsną, kto by jej mógł pomóc. Ostateczny wniosek jest więc taki, że Krsna obdarza większą łaską bhaktów, którzy są w większym niebezpieczeństwie. Czasami umieszcza On Swojego czystego bhaktę w takim niebezpieczeństwie, ponieważ w takim stanie beznadziejności bhakta staje się bardziej przywiązany do Pana. Im większe jest przywiązanie do Pana, tym większy sukces jest dla bhakty.
01.08.24 Znaczenie: Została tutaj przedstawiona lista niebezpieczeństw, w obliczu których stanęli Pandavowie. Devaki znalazła się w tarapatach z powodu swojego zazdrosnego brata tylko raz, poza tym wszystko było w porządku. Ale Kuntidevi i jej synowie znajdowali się w ciągłych kłopotach, rok po roku. Znaleźli się oni w tarapatach za sprawą Duryodhany i jego stronników z powodu królestwa, i za każdym razem byli oni wybawiani przez Pana. Pewnego razu Bhimie podano truciznę w cieście, innym razem ulokowano ich w domu zrobionym z szelaku, pod który podłożono ogień. Jeszcze innym razem uprowadzono Draupadi i próbowano ją znieważyć poprzez rozebranie jej do naga w rozpustnym towarzystwie Kauravów. Pan ocalił Draupadi przez dostarczenie jej niezmierzonej długości płótna i strona Duryodhany doznała niepowodzenia w swej haniebnej próbie zobaczenia jej nagiej. Podobnie, kiedy zostali oni wypędzeni do lasu, Bhima musiał walczyć z pożerającym ludzi demonem Hidimbą Raksasa, i tutaj również Pan go ocalił. Na tym nie koniec. Po tych wszystkich cierpieniach doszło do wielkiej bitwy na Polu Kuruksetra i Arjuna musiał stawić czoła tak wielkim generałom jak Drona, Bhisma i Karna. Wszyscy z nich byli potężnymi wojownikami. I w końcu, kiedy wszystko się skończyło, syn Dronacaryi użył brahmastry, aby zabić dziecko w łonie Uttary. I tak oto Pan ocalił jedynego pozostałego przy życiu potomka Kauravów, Maharaję Pariksita.
01.08.25 Znaczenie: Ogólnie rzecz biorąc, czczą albo zaczynają czcić Pana ci, którzy są w potrzebie, ci, którzy są inteligentni i dociekliwi, i w dodatku spełnili jakieś pobożne czynności. Inni, którzy oddają się tylko karygodnym czynom, bez względu na status nie mogą zbliżyć się do Najwyższego, jako że zostali zwiedzeni przez energię iluzoryczną. Natomiast osoby pobożne, kiedy tylko znajdują się w nieszczęściu, natychmiast przyjmują schronienie lotosowych stóp Pana, nie szukając innej alternatywy. Bezustanne pamiętanie lotosowych stóp Pana jest równoznaczne z przygotowaniem się do wyzwolenia z narodzin i śmierci. Zatem, nawet chociaż zdarzają się tak zwane nieszczęścia, powinny być one przyjmowane z wdzięcznością, ponieważ dają one sposobność, by pamiętać Pana, co oznacza wyzwolenie.
Ten, kto przyjął schronienie lotosowych stóp Pana, które są uważane za najbardziej odpowiednią łódź do przekroczenia oceanu niewiedzy, może osiągnąć wyzwolenie z taką łatwością, jak przeskakuje się dołek odciśnięty przez kopytko cielęcia. Przeznaczeniem takich osób jest zamieszkanie w siedzibie Pana, i nie mają one nic wspólnego z miejscem, gdzie niebezpieczeństwo czyha na każdym kroku.
Sam Pan stwierdza w Bhagavad-gicie, że ten materialny świat jest niebezpiecznym miejscem pełnym niedoli. Mniej inteligentne osoby przygotowują plany, aby dostosować się do tych nieszczęść, nie wiedząc o tym, że to miejsce ze swojej natury, samo w sobie jest pełne cierpienia. Zatem obowiązkiem osoby będącej przy zdrowych zmysłach jest uwolnienie się od niepokojów płynących ze światowych nieszczęść, które na pewno zdarzą się we wszelkich okolicznościach. Cierpiąc wszelkiego rodzaju nieuniknione troski, należy robić postęp w realizacji duchowej, ponieważ to jest misją ludzkiego życia. Istota duchowa jest transcendentalna do wszelkich nieszczęść, zatem tak zwane nieszczęścia są fałszywe. Człowiek może widzieć we śnie połykającego go tygrysa i może krzyczeć z przerażenia. W rzeczywistości jednak nie ma tygrysa, ani też nie ma cierpienia; jest to po prostu sen. W ten sam sposób, wszystkie nieszczęścia życia są nazywane snami. Jeśli ktoś jest wystarczająco szczęśliwy, aby wejść w kontakt z Panem przez służbę oddania, jest to wielki zysk. Kontakt z Panem przez którąś z dziewięciu rodzajów służb oddania jest zawsze krokiem naprzód na ścieżce powrotu do Boga.
01.08.26 Znaczenie: Być materialnie zaawansowanym znaczy urodzić się w arystokratycznej rodzinie i posiadać wielkie bogactwo, wysokie wykształcenie i pociągające piękno cielesne. Wszyscy materialistyczni ludzie szaleją za posiadaniem wszystkich tych materialnych bogactw, i to jest znane jako rozwój materialnej cywilizacji. Ale rezultat tego jest taki, że przez posiadanie wszystkich tych materialnych dóbr ludzie na ogół napawają się dumą, odurzeni przez takie tymczasowe posiadłości. Wskutek tego takie materialistycznie nadęte osoby są niezdolne do szczerego wymówienia świętego imienia Pana: "O Govindo, O Krsno". W śastrach jest powiedziane, że przez jednorazowe wypowiedzenie świętego imienia Pana, grzesznik uwalnia się od takiej ilości grzechów, której nawet nie jest w stanie popełnić. Taka jest siła wymawiania świętego imienia Pana. Nie ma bynajmniej przesady w tym oznajmieniu. Zaiste, święte imię Pana ma tak potężną moc. Ale trzeba wziąć pod uwagę jakość wymawiania tego imienia. Efekt zależy od jakości uczucia. Bezradny człowiek może z uczuciem wypowiedzieć święte imię Pana, podczas gdy człowiek, który wypowiada to samo imię w wielkim materialnym zadowoleniu, nie może być tak szczery. Nadęta materialną dumą osoba może przypadkiem wypowiadać święte imię Pana, ale nie jest ona zdolna do intonowania tego imienia z uczuciem. Dlatego te cztery zasady materialnego postępu, mianowicie:
1) wysokie pochodzenie,
2) bogactwo,
3) wysokie wykształcenie,
4) pociągające piękno,
są, co tu dużo mówić, czynnikami dyskwalifikującymi w zrobieniu postępu na ścieżce duchowego zaawansowania. Materialne okrycie czysto duchowej istoty jest jej zewnętrzną cechą, podobnie jak gorączka jest zewnętrznym objawem niezdrowego ciała. Ogólny proces jest więc taki, aby zmniejszyć gorączkę i nie pogarszać jej przez złe leczenie. Czasami widzi się, że duchowo zaawansowane osoby ubożeją pod względem materialnym. Nie ma w tym jednak nic zniechęcającego. Wprost przeciwnie, takie zubożenie jest dobrym znakiem, podobnie jak dobrym znakiem jest spadek temperatury. Zasadą życia powinno być obniżenie stopnia materialnego odurzenia, które prowadzi do coraz większego złudzenia, jeśli chodzi o cel życia. Osoby będące pod wpływem wielkiego złudzenia są całkowicie niezdolne, aby wejść w królestwo Boga.
01.08.27 Znaczenie: Żywa istota jest skończona skoro tylko nic nie posiada. Zatem żywa istota nie może być, w prawdziwym tego słowa znaczeniu, wyrzeczona. Żywa istota wyrzeka się czegoś dla osiągnięcia czegoś bardziej wartościowego. Student poświęca swoje dziecięce skłonności, aby osiągnąć lepsze wykształcenie. Sługa porzuca swoją pracę dla lepszej posady. Podobnie, bhakta wyrzeka się materialnego świata nie za nic, ale dla czegoś istotnego w sensie duchowej wartości. Śrila Rupa Gosvami, Sanatana Gosvami i Śrila Raghunatha dasa Gosvami, jak i inni, porzucili swoje światowe bogactwo i pomyślność na rzecz służby dla Pana. Byli oni wielkimi ludźmi w światowym sensie. Gosvami byli ministrami w służbie rządowej Bengalu, a Śrila Raghunatha dasa Gosvami był synem wielkiego zamindara tego czasu. Ale opuścili oni wszystko, aby zyskać coś wyższego w stosunku do tego, co poprzednio posiadali. Bhaktowie na ogół nie posiadają bogactw materialnych, ale mają oni bardzo sekretną skarbnicę lotosowych stóp Pana. W związku z tym można przytoczyć historię o Śrila Sanatanie Gosvamim. Był on w posiadaniu kamienia filozoficznego, ale w końcu wyrzucił on ten kamień na stertę śmieci. Potrzebujący człowiek wziął go, ale później zaczął się dziwić, dlaczego taki wartościowy kamień pozostawał w takim lekceważonym miejscu. Zapytał on zatem Sanatanę Gosvamiego o najbardziej wartościową rzecz, i wtedy dostał on święte imię Pana. Akincana znaczy ten, kto nie ma nic materialnego do dania. Prawdziwy bhakta, czyli mahatma, nie daje nikomu nic materialnego, ponieważ on sam już porzucił wszelkie materialne dobra. Zatem może on rozdawać tylko najwyższy nabytek, mianowicie Osobę Boga, ponieważ On jest jedyną własnością bhakty. Kamień filozoficzny Sanatany Gosvamiego, który został wyrzucony na śmietnik, nie był własnością Gosvamiego, inaczej nie mógłby leżeć w takim miejscu. Ten szczególny przykład jest podany dla bhaktów-neofitów właśnie po to, aby przekonać ich, że materialne tęsknoty i duchowy rozwój nie idą w parze. Dopóki ktoś nie jest w stanie widzieć wszystkiego w związku z Najwyższym Panem, dopóty taka osoba zawsze musi rozróżniać pomiędzy duchem i materią. Mistrz duchowy, taki jak Śrila Sanatana Gosvami, chociaż osobiście zdolny do widzenia wszystkiego jako duchowe, podał ten przykład tylko dla nas, ponieważ my nie mamy takiej duchowej wizji.
Rozwój materialnej wizji czy materialnej cywilizacji jest wielką kłodą na drodze duchowego postępu. Taki materialny postęp uwikłuje żywą istotę w niewolę materialnego ciała, której towarzyszą wszelkiego rodzaju materialne niedole. Taki materialny postęp nazywany jest anartha, czyli rzeczą niepożądaną. W rzeczywistości jest to prawdą. W obecnym kontekście materialnego rozwoju używa się pomadki do ust, która kosztuje pięćdziesiąt centów, i istnieje tak wiele innych niepożądanych rzeczy, które wszystkie są produktami materialnej koncepcji życia. Przez skierowanie uwagi na tak wiele niepożądanych rzeczy, niweczona jest ludzka energia, bez osiągnięcia duchowej realizacji, zasadniczej potrzeby ludzkiego życia. Próba osiągnięcia księżyca jest jeszcze jednym przykładem niweczenia ludzkiej energii, ponieważ nawet jeśli księżyc zostanie zdobyty, to i tak problemy życia nie zostaną rozwiązane. Bhaktowie Pana są nazywani akincana, ponieważ nie mają oni materialnych dóbr. Takie materialne dobra są produktami trzech sił natury materialnej. Obracają one w niwecz duchową energię, i w ten sposób im mniej posiadamy takich produktów materialnej natury, tym większą mamy szansę na duchowy postęp.
Najwyższa Osoba Boga nie ma bezpośredniego związku z materialnymi czynnościami. Wszystkie Jego działania i czyny, które są objawione nawet w tym materialnym świecie, są duchowe i nie skażone siłami natury materialnej. W Bhagavad-gicie Pan mówi, że wszystkie Jego czyny, nawet Jego pojawianie się i odchodzenie z materialnego świata, są transcendentalne, i ktoś, kto wie o tym doskonale, nie musi przyjmować ponownych narodzin w tym materialnym świecie, ale powróci do Boga.
Materialna choroba jest spowodowana tęsknotami za panowaniem nad naturą materialną. Ta tęsknota jest rezultatem wzajemnego oddziaływania trzech sił natury, i zarówno Pan, jak i Jego bhaktowie nie mają pociągu do takiej fałszywej przyjemności. Zatem, Pan i bhaktowie są nazywani nivrtta-guna-vrtti. Doskonałym nivrtta-guna-vritti jest Najwyższy Pan, ponieważ On nie jest nigdy przyciągany przez siły natury materialnej, podczas gdy żywe istoty mają takie tendencje. Niektóre z nich są wpędzane w pułapkę przez złudną atrakcję materialnej natury.
Ponieważ Pan jest własnością bhaktów, i odwrotnie; bhaktowie są własnością Pana, bhaktowie są na pewno transcendentalni wobec sił natury materialnej. Taka jest naturalna konkluzja. Tacy czyści bhaktowie różnią się od zanieczyszczonych materialnymi pragnieniami bhaktów, którzy zbliżają się do Pana w celu uśmierzenia ich niedoli czy ubóstwa, albo z powodu ciekawości i spekulacji. Pomiędzy czystymi bhaktami i Panem istnieje transcendentalne przyciąganie. Dla innych Pan nie ma nic do odwzajemnienia, i dlatego jest On nazywany atmarama, samo-zadowolony. Jako taki, jest On mistrzem wszystkich monistów, którzy dążą do wtopienia się w egzystencję Pana. Tacy moniści łączą się z osobowym blaskiem Pana nazywanym brahmajyoti, ale bhaktowie uczestniczą w transcendentalnych rozrywkach Pana, które nie powinny być nigdy błędnie uważane za materialne.
01.08.28 Znaczenie: Kunti wiedziała, że Krsna nie był
ani jej bratankiem ani zwykłym członkiem rodziny jej rodzicielskiego domu.
Wiedziała ona doskonale, że Krsna jest pierwotnym Panem, który żyje w sercu
każdego jako Dusza Najwyższa, Paramatma. Innym aspektem Pana jako Paramatmy
jest kala, czyli wieczny czas.
Wieczny czas jest świadkiem wszystkich naszych działań, dobrych i złych, i w
ten sposób wynikłe reakcje są przeznaczone przez Niego. Nie ma więc sensu
mówić, że wiemy dlaczego i po co cierpimy. My możemy zapomnieć o naszych
występkach, za które cierpimy w obecnym momencie, ale musimy pamiętać, że
Paramatma jest naszym stałym towarzyszem i dlatego zna On wszystko –
przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. I ponieważ aspekt Pana jako Paramatma
przeznacza wszystkie działania i reakcje, jest On również najwyższym
kontrolerem. Bez Jego sankcji nawet źdźbło trawy nie może się poruszyć. Żywe
istoty dostają tyle wolności, na ile zasługują, a złe użycie tej wolności jest
przyczyną cierpienia. Bhaktowie Pana nie marnują swojej wolności, i dlatego są
oni dobrymi synami Pana. Inni, którzy nadużywają swojej wolności, doświadczają
niedoli przeznaczonych im przez wieczny kala.
Kala oferuje uwarunkowanym duszom zarówno szczęście, jak i niedole.
Wszystko to jest z góry przeznaczone przez wieczny czas. Tak jak nieszczęścia
przychodzą do nas nieproszone, tak również możemy cieszyć się szczęściem, nie
zabiegając o nie, gdyż wszystko to jest przeznaczone przez kala. Nikt zatem nie jest wrogiem czy przyjacielem Pana. Każdy
cierpi i raduje się rezultatem swojego przeznaczenia. Przeznaczenie jest
tworzone przez żywe istoty z biegiem stosunków społecznych. W tym świecie każdy
chce panować nad materialną naturą, i w ten sposób każdy tworzy sobie swoje
własne przeznaczenie, pod nadzorem Najwyższego Pana. Pan jest wszechprzenikający,
dlatego może On widzieć zajęcia każdego. A ponieważ Pan nie ma początku ani
końca, jest On również znany jako wieczny czas, kala.
01.08.29 Znaczenie: Pan sprawiedliwie rozdziela Swoją łaskę pomiędzy upadłe dusze. Nikt nie jest też specjalnym obiektem wrogości Pana. Sama koncepcja Osoby Boga jako ludzkiej istoty jest zwodnicza. Jego rozrywki wydają się być dokładnie takie, jak rozrywki ludzkich istot, ale w rzeczywistości są one transcendentalne, bez śladu materialnego skażenia. Jest On niewątpliwie znany jako stronniczy dla Swoich czystych bhaktów, ale w rzeczywistości nie jest to żadna stronniczość, podobnie jak słońce nie jest nigdy stronnicze dla nikogo. Przez zaabsorbowanie promieni słonecznych czasami nawet kamienie stają się wartościowe, podczas gdy ślepy człowiek nie może widzieć słońca, chociaż jest przed nim dosyć promieni słonecznych. Ciemność i światło są dwiema przeciwstawnymi koncepcjami, ale to nie znaczy, że słońce jest stronnicze w rozdzielaniu swoich promieni. Promienie słoneczne są dostępne dla każdego, ale możliwości odbierających są różne. Głupi ludzie myślą, że służba oddania jest schlebianiem Panu, aby otrzymać specjalną łaskę. W rzeczywistości czyści bhaktowie, którzy są zaangażowani w transcendentalną miłosną służbę dla Pana, nie są społecznością kupców. Dom handlowy spełnia służbę dla kogoś w zamian za coś. Czysty bhakta nie pełni służby dla Pana dla takiego handlu, i dlatego pełna łaska Pana jest otwarta dla niego. Cierpiący i człowiek w potrzebie, osoby ciekawe i filozofowie zawiązują tymczasowe związki z Panem, służąc Mu dla określonego celu. Kiedy ten cel zostaje osiągnięty, nie ma więcej związku z Panem. Człowiek cierpiący, jeśli jest on przynajmniej pobożny, modli się do Pana o poprawę swojego losu. Ale skoro tylko poprawa ma miejsce, w większości przypadków cierpiący człowiek nie troszczy się dłużej o podtrzymanie związku z Panem. Łaska Pana jest otwarta dla niego, ale on odmawia jej przyjęcia. Taka jest różnica pomiędzy czystym bhaktą, a bhaktą zanieczyszczonym jakąś materialną motywacją. Ci, którzy są całkowicie przeciwko służbie oddania dla Pana, są zawsze uważani za będących w skrajnej ciemności. Ci, którzy proszą o łaskę Pana tylko wtedy, kiedy są w potrzebie, są częściowymi odbiorcami łaski Pana. A ci, którzy są w stu procentach zaangażowani w służbę dla Pana, są w pełni obdarowanymi łaską Pana. Takie różnice w otrzymywaniu łaski Pana są zależne od odbiorców, nie są natomiast powodowane stronniczością wszechmiłosiernego Pana.
Kiedy Pan zstępuje w ten materialny świat dzięki Swojej wszechmiłosiernej energii, odgrywa On rolę ludzkiej istoty, i dlatego tylko wydaje się, że Pan jest stronniczy w stosunku do Swoich bhaktów. Nie jest to jednak prawdą. Pomimo takiej pozornej manifestacji stronniczości, jednakowo rozdziela On Swoją łaskę. Na polu bitewnym Kuruksetra wszystkie osoby, które poległy w walce w obecności Pana, otrzymały wyzwolenie, nie mając przy tym koniecznych kwalifikacji. Ale jest powiedziane, że śmierć w obecności Pana oczyszcza odchodzącą duszę ze skutków wszystkich grzechów, dlatego umierający człowiek otrzymuje miejsce w transcendentalnej siedzibie. Tak czy inaczej, jeśli ktoś otwiera się na promienie słońca, jest pewne, że otrzyma on pożądaną korzyść, zarówno jeśli chodzi o ciepło, jak i promienie ultrafioletowe. Zatem, wniosek jest taki, że Pan nigdy nie jest stronniczy. Uważanie Go za stronniczego jest błędem.
01.08.30 Znaczenie: Transcendentalne rozrywki Pana nie tylko są oszałamiające i niepojęte, ale również są pozornie sprzeczne. Innymi słowy, są one wszystkie niepojęte dla ograniczonej siły myślowej istoty ludzkiej. Pan jest wszechobecną Duszą Najwyższą wszelkiego istnienia, a pomimo to pojawia się On w formie dzika wśród zwierząt, w postaci ludzkiej jako Rama, Krsna, itd., w postaci rsiego jak Narayana, i w formie istoty wodnej jako ryba. A jednak jest powiedziane, że jest On nienarodzony, i że nie ma On nic do zrobienia. W śruti mantra jest powiedziane, że Najwyższy Brahman nie ma żadnych obowiązków. Nikt nie jest Mu równy, ani też nikt nie jest większy od Niego. Ma On wielorakie energie, i wszystko jest spełniane przez Niego doskonale przez automatyczną wiedzę, siłę i działanie. Wszystkie te stwierdzenia dowodzą bez zastrzeżeń, że zajęcia Pana, Jego formy i czyny, wszystkie są niepojęte dla naszej ograniczonej siły myślenia, i ponieważ jest On niepojęcie potężny, wszystko jest dla Niego możliwe. Zatem nikt nie może Go dokładnie ocenić; każde działanie Pana jest niepojęte dla zwykłego człowieka. Nie może być On zrozumiany przez wiedzę wedyjską, ale może być bez trudu poznany przez czystych bhaktów, ponieważ są oni poufnie z Nim związani. Dlatego bhaktowie wiedzą, że chociaż pojawia się On wśród zwierząt, nie jest On zwierzęciem, ani człowiekiem, ani rsim, ani rybą. Jest On wiecznie Najwyższym Panem, we wszystkich okolicznościach.
01.08.31 Znaczenie: Tutaj znajdujemy jeszcze jeden przykład oszołomienia spowodowanego przez rozrywki Najwyższego Pana. Najwyższy Pan jest Najwyższym we wszystkich okolicznościach, jak już wyjaśniono uprzednio. Tutaj podany został przykład bycia przez Pana Najwyższym, i jednocześnie bawidełkiem w rękach Jego czystego bhakty. Czysty bhakta spełnia służbę dla Niego tylko z powodu czystej miłości, i podczas spełniania takiej służby oddania czysty bhakta zapomina o pozycji Najwyższego Pana. Najwyższy Pan również przyjmuje miłosną służbę od Swoich bhaktów z wielką przyjemnością, gdy służba spełniana jest spontanicznie z powodu czystego uczucia, bez odrobiny czci czy podziwu. Na ogół Pan jest wielbiony przez bhaktów z pełnym szacunku uczuciem, ale znajduje On dużo przyjemności w tym, kiedy bhakta, powodowany czystym uczuciem i miłością, uważa Go za mniej ważnego od siebie. Rozrywki Pana w Jego oryginalnej siedzibie na Goloka Vrndavanie spełniane są w takim duchu. Przyjaciele Krsny uważają Go za jednego spośród nich. Nie traktują Go oni jak obiekt czci i szacunku. Rodzice Krsny (którzy wszyscy są czystymi bhaktami), uważają Go tylko za dziecko. Pan przyjmuje kary takich rodziców bardziej ochoczo, niż modlitwy hymnów wedyjskich. Również większą przyjemność sprawiają Mu wymówki Jego narzeczonych, niż wedyjskie hymny. Kiedy Pan Krsna był obecny w tym materialnym świecie, aby zamanifestować Swoje wieczne rozrywki z transcendentalnego królestwa Goloka Vrndavana jako atrakcję dla ludzi w ogólności, objawił On unikalny obraz podporządkowania się Swojej przybranej matce Yaśodzie. Pan w Swoich naturalnych dziecięcych figlach zwykł niszczyć masło matki Yaśody przez rozbijanie garnków i rozdzielanie zawartości Swoim przyjaciołom i towarzyszom zabaw, łącznie ze słynnymi małpami Vrndavany; które korzystały ze szczodrości Pana. Kiedy matka Yaśoda zobaczyła to, z powodu swojej czystej miłości chciała zrobić pokaz ukarania swojego transcendentalnego dziecka. Wzięła więc sznur i zagroziła Panu, że Go zwiąże, tak jak to się zdarza w zwykłej rodzinie. Widząc sznur w rękach matki Yaśody, Pan schylił Swoją głowę i zaczął płakać jak zwykłe dziecko. Po Jego policzkach popłynęły łzy, zmywając czarną maść rozsmarowaną wokół Jego pięknych oczu. Ten obraz Pana jest wielbiony przez Kuntidevi, ponieważ była ona świadoma najwyższej pozycji Pana. Jest On często powodem strachu dla samego uosobionego lęku, a jednak boi się On Swojej matki, która po prostu chciała Go ukarać. Kunti była świadoma egzaltowanej pozycji Krsny, podczas gdy Yaśoda nie. Dlatego możemy powiedzieć, że pozycja Yaśody była bardziej egzaltowana niż pozycja Kunti. Matka Yaśoda dostała Pana za swoje dziecko, i Pan sprawił, że całkowicie zapomniała o tym, iż to dziecko jest Samym Panem. Gdyby matka Yaśoda była świadoma egzaltowanej pozycji Pana, z pewnością zawahałaby się przed ukaraniem Pana. Ale Pan sprawił, że zapomniała o takiej sytuacji, ponieważ chciał On zademonstrować kompletny gest dziecięcości przed kochającą Go Yaśodą. Taka wymiana miłości pomiędzy matką i synem była spełniana w naturalny sposób, i Kunti była oszołomiona, pamiętając tę scenę. Nie pozostało jej nic innego, jak tylko wysławiać tę transcendentalną synowską miłość. Pośrednio zdarzenie to wysławia matkę Yaśodę za jej unikalną pozycję miłości, albowiem mogła ona kontrolować nawet wszechpotężnego Pana jako swoje ukochane dziecko.
01.08.32 Znaczenie: Ponieważ pojawienie się Pana w tym materialnym świecie jest tak niepojęte, istnieją różne opinie o narodzinach Nienarodzonego. W Bhagavad-gicie Pan mówi, że przyjmuje On narodziny w materialnym świecie, chociaż jest On Panem wszelkiego stworzenia i jest nienarodzony. Tak więc nie może być żadnych wątpliwości co do narodzin Nienarodzonego, ponieważ On Sam ustanawia prawdę. Ale pomimo to istnieją różne opinie co do tego, dlaczego przyjmuje On Swoje narodziny. To zostało również oznajmione w Bhagavad-gicie. Pojawia się On przez Swoją własną wewnętrzną moc, aby odnowić zasady religii, chronić pobożnych i unicestwić niepobożnych. Taka jest misja pojawiania się Nienarodzonego. Niemniej jednak jest powiedziane, że Pan pojawił się na tej Ziemi, aby wysławiać pobożnego Króla Yudhisthirę. Pan Śri Krsna niewątpliwie chciał ustanowić królestwo Pandavów dla dobra całego świata. Kiedy światem rządzi pobożny król, ludzie są szczęśliwi. Kiedy władca jest bezbożny, ludzie są nieszczęśliwi. W wieku Kali w większości przypadków władcy są bezbożni, i dlatego obywatele są również bez przerwy nieszczęśliwi. Ale w przypadku demokracji, bezbożni obywatele sami sobie wybierają reprezentanta, aby nimi rządził, i dlatego nie mogą oni winić kogokolwiek za swoje nieszczęścia. Maharaja Nala był sławny jako wielki pobożny król, ale nie miał on związku z Panem Krsną. Dlatego Pan Krsna zamierza tutaj chwalić Króla Yudhisthirę. Przyjmując narodziny w rodzinie Yadu, Pan chciał również wysławiać Króla Yadu. Jest On znany jako Yadava, Yaduvira, Yadunandana, itd., chociaż Pan jest zawsze niezależny od takich zobowiązań. Jest On jak drzewo sandałowe, które rośnie na wzgórzach Malaya. Drzewa mogą rosnąć gdziekolwiek i wszędzie, a jednak ponieważ drzewa sandałowe rosną głównie na obszarze wzgórz Malaya, stało się tak, że nazwa drzewa sandałowego i wzgórza Malaya zostały ze sobą powiązane. Zatem konkluzja jest taka, że Pan jest zawsze nienarodzony, jak słońce, a jednak pojawia się On tak, jak słońce wschodzi na wschodnim horyzoncie. Tak jak słońce nie jest nigdy słońcem wschodniego horyzontu, tak i Pan nie jest niczyim synem, ale jest On ojcem wszystkiego, co istnieje.
01.08.33 Znaczenie: Jest również powiedziane, że Vasudeva i Devaki, w swoich poprzednich narodzinach jako Sutapa i Prśni, odbyli surowe pokuty, aby otrzymać Pana za swojego syna, i w rezultacie takich wyrzeczeń, Pan pojawił się jako ich syn. Zostało to już oznajmione w Bhagavad-gicie, że Pan pojawia się dla dobra wszystkich ludzi świata i aby pokonać asurów, czyli materialistycznych ateistów.
01.08.34 Znaczenie: Brahma czyli pierwsza żywa istota zrodzona zaraz po stworzeniu, jest bezpośrednio synem Narayana. Narayana, jako Garbhodakaśayi Visnu, najpierw wszedł w ten materialny świat. Bez kontaktu z duchem, materia nie może tworzyć. Ta zasada była przestrzegana od samego początku stworzenia. Najwyższy Duch przeniknął wszechświat, i pierwsza żywa istota, Brahma, narodził się na lotosowym kwiecie wyrosłym z transcendentalnego brzucha Visnu. Visnu jest dlatego znany jako Padmanabha. Brahma jest znany jako atma-bhu, ponieważ został on spłodzony bezpośrednio z ojca, bez żadnego kontaktu z matką Laksmiji. Laksmiji była obecna w pobliżu Narayana, zaangażowana w służbę Pana, a jednak Narayana spłodził Brahmę bez kontaktu z Laksmiji. Taka jest wszechmoc Pana. Ktoś, kto niemądrze uważa Narayana za istotę podobną innym żywym istotom, powinien wziąć lekcję z powyższego wyjaśnienia. Narayana nie jest zwykłą żywą istotą. Jest On Sam Osobą Boga, i ma On wszystkie moce wszystkich zmysłów we wszystkich częściach Swojego transcendentalnego ciała. Zwykła żywa istota płodzi dzieci przez stosunek seksualny, i nie ma ona żadnych innych środków, aby płodzić dzieci, niż ten przeznaczony dla niej. Ale Narayana, będąc wszechmocnym, nie jest związany żadnymi warunkami energii. Jest On kompletny i niezależny, aby robić cokolwiek i wszystko przez Swoje różne moce, bez trudu i doskonale. Brahmy jest zatem bezpośrednio synem ojca i nie był usytuowany w łonie matki. Dlatego jest On znany jako atma-bhu. Ten Brahma jest odpowiedzialny za dalsze stworzenie we wszechświecie, wtórnie odbite przez moc Wszechmocnego. Wewnątrz wszechświata jest transcendentalna planeta znana jako Śvetadvipa, która jest siedzibą Ksirodakaśayi Visnu, aspektu Paramatmy Najwyższego Pana. Kiedykolwiek świat ten jest w kłopocie, którego nie potrafią rozwiązać zarządzający półbogowie, wtedy półbogowie ci zbliżają się do Brahmaji z prośbą o pomoc, a kiedy nawet Pan Brahmy nie jest w stanie rozwiązać danego problemu, wtedy zwraca się do Ksirodakaśayi Visnu, modląc się o inkarnację i położenie kresu nękającym świat niedolom. Taki właśnie problem wynikł, kiedy Ziemią rządził Kamsa i inni. Ziemia stała się zbyt przeciążona karygodnymi poczynaniami asurów. Brahmaji modlił się, wraz z innymi półbogami, na brzegu Oceanu Ksirodaka, i zostali oni poinformowani o rychłym zstąpieniu Krsny jako syna Vasudevy i Devaki. Dlatego niektórzy ludzie mówią, że Pan pojawił się za przyczyną modlitw Brahmaji.
01.08.35 Znaczenie: W Śrimad Bhagavad-gicie Pan zapewnia, że pojawia się w każdym milenium, właśnie aby ustanowić ścieżkę religii. Zasady religii są tworzone przez Najwyższego Pana. Nikt nie może sfabrykować nowej ścieżki religii, tak jak to zwykły robić pewne ambitne osoby. Rzeczywistą drogą religii jest przyjęcie Pana za najwyższy autorytet, i w ten sposób spełnianie służby dla Niego w spontanicznej miłości. Żywa istota nie może uniknąć służby, ponieważ jest ona konstytucjonalnie stworzona do tego celu. Jedyną funkcją żywej istoty jest pełnienie służby dla Najwyższego Pana. Pan jest wielki, i żywe istoty są od Niego zależne. Dlatego obowiązkiem żywych istot jest właśnie służenie tylko Jemu. Na nieszczęście, żywe istoty będące pod wpływem iluzji, tylko z powodu nieporozumienia stały się sługami zmysłów na skutek materialnych pragnień. Takie pragnienie jest nazywane avidya, czyli niewiedzą. I z powodu takiego pragnienia, żywa istota robi różne plany na rzecz materialnych uciech skupionych wokół wypaczonego życia seksualnego. Dlatego zostaje ona uwikłana w łańcuch narodzin i śmierci, przez transmigrację w różne ciała na różnych planetach, a wszystko to dzieje się pod kierunkiem Najwyższego Pana. Zatem, dopóki ktoś nie przekroczy granicy tej niewiedzy, dopóty nie może on uwolnić się od trojakich niedoli materialnego życia. Takie jest prawo natury.
Jednak Pan, z powodu Swojej bezprzyczynowej łaski (ponieważ jest On bardziej miłosierny dla cierpiących żywych istot niż mogą one przypuszczać), pojawia się przed nimi i odnawia zasady służby oddania, obejmujące słuchanie, intonowanie, pamiętanie, służenie, wielbienie, modlenie się, współpracę z Panem i podporządkowanie się Mu. Przyjęcie wszystkich wyżej wymienionych punktów, albo któregoś z nich, może pomóc uwarunkowanej duszy wydostać się z gmatwaniny niewiedzy, i w ten sposób daje jej możliwość wyzwolenia się ze wszystkich materialnych cierpień stworzonych przez żywą istotę złudzoną przez energię zewnętrzną. Tym szczególnym typem łaski żywe istoty zostały obdarzone przez Pana w postaci Pana Śri Krsny Caitanyi Mahaprabhu.
01.08.36 Znaczenie: Naszymi obecnymi, skażonymi materialnie oczyma nie możemy oglądać Najwyższego Pana Śri Krsny. Aby Go zobaczyć, należy zmienić naszą obecną wizję poprzez rozwinięcie odmiennego stanu egzystencji, pełnego spontanicznej miłości do Boga. Kiedy Krsna był osobiście obecny na powierzchni tej Ziemi, nie każdy mógł widzieć Go jako Najwyższą Osobę Boga. Materialiści, tacy jak Ravana, Hiranyakaśipu, Kamsa, Jarasandha i Śiśupala, byli wysoce wykwalifikowanymi osobami na mocy nagromadzonych bogactw, ale nie byli oni w stanie docenić obecności Pana. Zatem, nawet chociaż Pan może być obecny przed naszymi oczyma, nie możemy Go zobaczyć, dopóki nie mamy odpowiedniego wzroku. Ta wymagana kwalifikacja jest rozwijana tylko przez proces służby oddania, zaczynając od słuchania o Panu z właściwych źródeł. Bhagavad-gita jest jedną z popularnych pozycji, które są ogólnie słuchane, intonowane, powtarzane, itd., przez ogół ludzi, ale pomimo takiego słuchania, itd., zdarza się czasami, że spełniający taką służbę nie widzi Pana twarzą w twarz. Powód jest taki, że pierwszy punkt, śravana, jest bardzo ważny. Jeśli słucha się z właściwego źródła, wtedy proces działa bardzo szybko. Na ogół ludzie jednak słuchają od nieautoryzowanych osób. Takie nieautoryzowane osoby mogą być bardzo uczone, biorąc pod uwagę ich akademickie kwalifikacje, ale ponieważ nie przestrzegają one zasad służby oddania, słuchanie od nich staje się po prostu stratą czasu. Czasami teksty są interpretowane zgodnie z modą, dla zaspokojenia własnych osobistych celów. Zatem, po pierwsze, należy wybrać kompetentnego i bona fide mówcę i wtedy słuchać od niego. Kiedy proces słuchania jest doskonały i kompletny, inne procesy stają się automatycznie doskonałymi w ich własny sposób.
Istnieją różne transcendentalne czynności Pana i każda z nich jest zdolna obdarzyć upragnionym rezultatem, pod warunkiem, że proces słuchania jest doskonały. W Bhagavatam opis czynów Pana zaczyna się od Jego stosunków z Pandavami. Istnieje wiele innych rozrywek Pana związanych z Jego postępowaniem z asurami i innymi. A w Canto Dziesiątym są wspomniane Jego wzniosłe rozrywki z Jego małżeńskimi towarzyszkami, gopi, jak również z poślubionymi przez Niego w Dvarace żonami. Jako że Pan jest absolutny, nie ma różnicy w transcendentalnej naturze każdej z Jego rozrywek. Ale ludzie czasami, w nieautoryzowanym procesie słuchania, przywiązują większą wagę do Jego rozrywek z pasterkami gopi. Taka inklinacja wskazuje na pożądliwe uczucia słuchaczy, więc bona fide mówca o rozrywkach Pana nigdy nie pozwala sobie na takie słuchanie. Należy słuchać o Panu od samego początku, ze Śrimad-Bhagavatam czy innych pism świętych, i to pomoże słuchającemu osiągnąć doskonałość przez progresywny rozwój. Nie należy zatem uważać, że Jego związki z Pandavami są mniej ważne od Jego rozrywek z pasterkami gopi. Musimy zawsze pamiętać, że Pan jest zawsze transcendentalny do wszelkiego światowego przywiązania. We wszystkich uprzednio wspomnianych związkach jest On herosem we wszystkich okolicznościach i słuchanie o Nim czy Jego bhaktach czy wojownikach sprzyja rozwojowi życia duchowego. Powiedziane jest, że Vedy, Purany, itd., zostały dane po to, aby ożywić naszą utraconą więź z Panem. Tak więc słuchanie tych wszystkich pism świętych jest rzeczą zasadniczą.
01.08.37 Znaczenie: Pandavowie są najbardziej szczęśliwymi istotami, ponieważ we wszystkich okolicznościach całkowicie polegali oni na łasce Pana. W materialnym świecie zależność od kogoś jest najwyższą oznaką nieszczęścia, ale w przypadku naszego transcendentalnego związku z Panem, jest to najbardziej szczęśliwy przypadek, kiedy możemy być całkowicie zdani na Niego. Materialna choroba jest spowodowana naszym pragnieniem stania się niezależnym od wszystkiego. Ale okrutna materialna natura nie pozwala nam stać się niezależnymi. Fałszywa próba stania się niezależnym od surowych praw natury jest znana jako materialny postęp wiedzy eksperymentalnej. Cały materialny świat obraca się wokół tej fałszywej próby stania się niezależnym od praw natury. Począwszy od Ravany, który chciał zbudować schody do planet niebiańskich, kończąc na obecnym wieku, materialiści próbują przezwyciężyć prawa natury. Próbują oni teraz osiągnąć odległe systemy planetarne za pomocą elektroniki i urządzeń mechanicznych. Ale najwyższym celem ludzkiej cywilizacji jest pracować ciężko pod przewodnictwem Pana i stać się całkowicie zależnym od Niego. Najwyższym osiągnięciem doskonałej cywilizacji jest praca z męstwem, ale równocześnie całkowite zdanie się na Pana. Pandavowie byli idealnymi spełnicielami takiej standardowej cywilizacji. Niewątpliwie całkowicie polegali na dobrej woli Pana Śri Krsny. Nie byli oni bynajmniej bezczynnymi pasożytami Pana. Byli oni wysoce wykwalifikowani zarówno jeśli chodzi o osobowość i charakter, jak i o czynności fizyczne. A jednak zawsze szukali łaski Pana, ponieważ wiedzieli, że każda żywa istota jest zależna, gdyż taka jest jej konstytucyjna pozycja. Zatem doskonałością życia jest stanie się zależnym od woli Pana, a nie fałszywa niezależność w tym materialnym świecie. Ci, którzy błędnie starają stać się niezależnymi od Pana, są nazywani anatha, czyli bez żadnego obrońcy, podczas gdy ci, którzy są całkowicie zależni od woli Pana, są nazywani sanatha, czyli tymi, którzy mają kogoś, kto ich chroni. Zatem musimy spróbować zostać sanatha, tak abyśmy byli zawsze chronieni od niekorzystnych warunków materialnej egzystencji. Będąc pod wpływem łudzącej siły zewnętrznej materialnej natury, zapominamy, że materialny stan życia jest najbardziej niepożądanym dylematem. Dlatego Bhagavad-gita (7.19) informuje nas, że po wielu, wielu narodzinach jakaś szczęśliwa osoba staje się świadoma faktu, że Vasudeva jest wszystkim, i że najlepszą drogą życia jest całkowite podporządkowanie się Panu. To jest oznaką mahatmy. Wszyscy członkowie rodziny Pandavów byli mahatmami w życiu rodzinnym. Maharaja Yudhisthira był przywódcą tych mahatmów, a Królowa Kunti była ich matką. Nauki Bhagavad-gity i wszystkich Puranów, szczególnie zaś Bhagavata-Purany, są zatem nieuchronnie powiązane z historią tych wielkich dusz, Pandavów. Dla nich rozdzielenie z Panem było jak wyjęcie ryby z wody. Dla Śrimati Kuntidevi takie rozdzielenie było niczym uderzenie pioruna, i cała modlitwa Królowej jest próbą namówienia Pana, aby został z nimi. Po bitwie na Polu Kuruksetra, chociaż wrodzy królowie zostali zabici, pozostali tam ich synowie i wnukowie, aby rozprawić się z Pandavami. Przypadek Pandavów bezustannie borykających się z wrogami nie jest odosobniony. My wszyscy jesteśmy zawsze w takim stanie i najlepszym wyjściem jest stanie się całkowicie zależnym od woli Pana i w rezultacie pokonanie wszystkich trudności materialnej egzystencji.
01.08.38 Znaczenie: Kuntidevi jest całkowicie świadoma, że egzystencja Pandavów ma miejsce tylko dzięki Śri Krsnie. Pandavowie są niewątpliwie dobrze osadzeni w imieniu i sławie i są kierowani przez Króla Yudhisthirę, który jest uosobieniem moralności, a Yadavowie są niewątpliwie wielkimi ich sojusznikami. Ale bez obecności Krsny wszyscy z nich byliby niczym, podobnie jak zmysły ciała są bezużyteczne bez kierownictwa świadomości. Nikt nie powinien być dumnym ze swojego prestiżu, siły i sławy, nie będąc kierowanym przez łaskę Najwyższego Pana. Żywe istoty są zawsze zależne i ostatecznym obiektem, od którego wszystko zależy, jest Sam Pan. Możemy zatem wymyślać wszelkiego rodzaju przeciwdziałające środki zaradcze na drodze postępu materialnej wiedzy; ale nie będąc kierowanymi przez Pana, wszystkie takie wynalazki kończą się fiaskiem, chociażby nie wiadomo jak mocne i zdecydowane by one nie były.
01.08.39 Znaczenie: Istnieją pewne szczególne znaki na stopach Pana, które odróżniają Go od innych. Są nimi:
flaga,
błyskawica,
przyrząd do kierowania słoniem,
parasolka,
lotos,
dysk, itd.
Te znaki zostały odciśnięte w miękkim kurzu ziemi, którą Pan przemierzał. Ziemia Hastinapury została właśnie w taki sposób oznaczona, kiedy Pan Śri Krsna był tam z Pandavami, i królestwo Pandavów rozkwitło dzięki takim pomyślnym znakom. Kuntidevi wskazuje na te szczególne cechy i obawia się nieszczęścia pod nieobecność Pana.
01.08.40 Znaczenie: Ludzki dobrobyt rozkwita dzięki darom natury, a nie dzięki gigantycznym zakładom przemysłowym. Gigantyczne zakłady przemysłowe są produktami bezbożnej cywilizacji, i są one przyczyną zniszczenia szlachetnych celów ludzkiego życia. I im bardziej będziemy rozwijać takie kłopotliwe ośrodki przemysłowe, aby wycisnąć energię żywotną żywych istot, tym więcej będzie niepokoju i niezadowolenia wśród mas ludzkich, chociaż dzięki tym przedsięwzięciom kilku może żyć rozrzutnie, eksploatując innych. Dary natury, jak zboża, warzywa, owoce, rzeki, wzgórza klejnotów i minerałów, i morza pełne pereł, są dostarczane na rozkaz Pana. Za rozporządzeniem Najwyższego natura produkuje je w obfitości, albo czasami w niedoborze, zgodnie z Jego pragnieniem. Prawem natury jest to, że ludzka istota może skorzystać z tych pobożnych darów i dzięki nim rozkwitać w zadowalający sposób, nie będąc zniewoloną eksploatacyjnym pragnieniem władania nad naturą materialną. Im bardziej próbujemy eksploatować naturę materialną, kierując się naszymi kaprysami odnośnie zadowalania zmysłów, tym bardziej będziemy usidleni przez skutki takich eksploatacyjnych prób. Jeśli mamy dostateczną ilość ziarna, owoców, warzyw i ziół, jaka więc jest potrzeba utrzymywania rzeźni i zabijania biednych zwierząt. Człowiek nie ma potrzeby zabijania zwierząt, jeśli ma on wystarczającą ilość ziarna i warzyw do jedzenia. Strumienie rzeczne użyźniają pola i pokarm istnieje w takiej obfitości, że przewyższa to nasze potrzeby. Minerały są produkowane we wzgórzach, a klejnoty w oceanie. Jeśli ludzka cywilizacja ma dosyć ziarna, minerałów, wody, mleka, itd., dlaczego zatem miałaby tęsknić za strasznymi zakładami przemysłowymi na koszt pracy jakichś nieszczęśliwych ludzi? Ale wszystkie te naturalne dary zależą od łaski Pana. To czego zatem potrzebujemy, to posłuszeństwo wobec praw Pana i osiągnięcie doskonałości ludzkiego życia przez służbę oddania. Wskazania Kuntidevi prowadzą właśnie do takiego wniosku. Pragnie ona, aby Bóg obdarzał ich łaską, to bowiem podtrzyma dobrobyt i pomyślność.
01.08.41 Znaczenie: Czysty bhakta wstydzi się prosić Pana o cokolwiek we własnym interesie. Ale osoby posiadające rodzinę są czasami zmuszone prosić Pana o różne łaski, będąc związanymi węzłem rodzinnych uczuć. Śrimati Kuntidevi była świadoma tego faktu, i dlatego modliła się, aby Pan rozciął uczuciowy węzeł wiążący ją z jej krewnymi, Pandavami i Vrsni. Pandavowie są jej własnymi synami, a Vrsni są członkami jej rodziny ze strony ojca. Krsna był jednakże związany z obu rodzinami. I obie rodziny potrzebowały pomocy Pana, ponieważ obie były polegającymi na Panu wielbicielami. Śrimati Kuntidevi pragnęła, aby Krsna pozostał z jej synami, Pandavami, ale wiedziała, że gdyby to zrobił, wtedy jej ojcowski dom mógłby zostać pozbawiony łask Pana. Wszystkie te stronnicze uczucia niepokoiły umysł Kunti i dlatego pragnęła ona przeciąć ten węzeł uczuć.
Czysty bhakta odcina ograniczony węzeł uczucia dla swojej rodziny i rozszerza swoje czynności służby oddania dla wszystkich pogrążonych w zapomnieniu dusz. Typowym przykładem jest grupa sześciu Gosvamich, którzy poszli ścieżką Pana Caitanyi. Wszyscy z nich należeli do najbardziej oświeconych i kulturalnych, bogatych rodzin z wyższych kast, ale dla dobra mas ludzkich opuścili oni swoje komfortowe domy i udali się na wędrówkę. Odciąć rodzinne przywiązania znaczy rozszerzyć pole działania. Bez uczynienia tego nikt nie może postać wykwalifikowanym braminem, królem, przywódcą społecznym czy bhaktą Pana. Osoba Boga, jako idealny król, zademonstrował to przez Swój własny przykład. Śri Ramacandra odciął węzeł uczucia dla Swojej ukochanej żony, aby zademonstrować cechy idealnego króla.
Takie osobistości jak bramin, bhakta, król czy przywódca społeczny muszą być ludźmi o szerokich poglądach, aby byli zdolni wypełniać swoje odpowiednie obowiązki. Śrimati Kuntidevi była świadoma tego faktu, a będąc słabą, modliła się, aby Pan uwolnił ją od takiej niewoli rodzinnych uczuć. Pan jest tutaj adresowany jako Pan wszechświata, czyli Pan kosmicznego umysłu, co wskazuje na Jego wszechpotężne możliwości przecięcia mocnego węzła rodzinnego przywiązania. Dlatego czasami widzi się, że z powodu Swojej specjalnej łaski ku słabemu bhakcie łamie On jego rodzinne uczucia przez siłę okoliczności zaaranżowanych przez Jego wszechpotężną energię. Czyniąc to, powoduje On, że bhakta staje się w pełni zależny od Niego, i w ten sposób oczyszcza swoją ścieżkę powrotu do Boga.
01.08.42 Znaczenie: Doskonałość służby oddania jest osiągana wtedy, kiedy cała uwaga jest zwrócona ku transcendentalnej służbie oddania dla Pana. Odcięcie węzła wszystkich innych przywiązań nie oznacza bynajmniej zanegowania subtelniejszych aspektów, jak na przykład uczucie do kogoś innego. Nie jest to bowiem możliwe. Żywa istota, kimkolwiek by nie była, musi żywić takie uczucia przywiązania i miłości do innych, ponieważ uczucia takie są symptomem życia. Symptomy życia, takie jak pragnienie, złość, tęsknoty, uczucia miłości, itd., nie mogą być unicestwione. Trzeba tylko zmienić obiekt takich uczuć. Pragnienie nie może być zanegowane, ale w służbie oddania pragnienie zostaje zmienione jedynie na pragnienie służenia Panu, w miejsce pragnienia zadowalania zmysłów. Tak zwane uczucie dla rodziny, społeczeństwa, kraju, itd., zawiera w sobie różne fazy zadowalania zmysłów. Kiedy pragnienie zostaje zmienione na pragnienie zadowolenia Pana, nazywa się to służbą oddania.
W Bhagavad-gicie widzimy, że Arjuna nie chciał walczyć ze swoimi braćmi i krewnymi, aby zadowolić swoje własne osobiste pragnienia. Ale kiedy wysłuchał on przekazu Pana, Śrimad-Bhagavad-gitę, zmienił on swoją decyzję i służył Panu. I czyniąc to, stał się sławnym bhaktą Pana, bowiem jest oznajmione we wszystkich pismach świętych, że Arjuna osiągnął duchową doskonałość przez służbę oddania dla Pana w przyjaźni. Była tam walka, była przyjaźń, był Arjuna i był tam Krsna, ale Arjuna stał się inną osobą przez służbę oddania. Modlitwy Kunti również wskazują tę samą kategorialną zmianę w zajęciach. Śrimati Kunti chciała służyć Krsnie z niezachwianą uwagą i to stanowi istotę jej modlitwy. Czysta służba oddania jest najwyższym celem życia. Nasza uwaga jest zwykle zwrócona ku służeniu czemuś, co jest niepobożne albo poza programem Pana. Kiedy program jest zmieniony w służbę oddania dla Pana, to znaczy, kiedy zmysły zostają oczyszczone przez pełnienie służby dla Pana, jest to nazywane czystą służbą oddania dla Pana. Śrimati Kuntidevi chciała takiej doskonałości i modliła się o nią do Pana.
Jej uczucie do Pandavów i Vrsnich nie jest poza zakresem służby oddania, ponieważ służba dla Pana i służba dla bhaktów są tożsame. Czasami służba dla bhaktów jest bardziej wartościowa niż służba dla Pana. Ale tutaj przywiązanie Kuntidevi do Pandavów i Vrsnich było spowodowane więzią rodzinną. Ten węzeł przywiązania w kategorii więzi materialnej jest węzłem mayi, ponieważ więzi ciała czy umysłu są spowodowane wpływem energii zewnętrznej. Prawdziwymi związkami są więzi dusz z Duszą Najwyższą. Kiedy Kuntidevi chciała odciąć rodzinne więzy, miała ona na myśli odcięcie "więzi skóry". "Skórny związek" jest przyczyną materialnej niewoli, ale związek duszy jest przyczyną wolności. Ten związek duszy z duszą może być ustanowiony poprzez medium związku z Duszą Najwyższą. Widzenie w ciemności nie jest widzeniem. Ale widzenie w świetle słońca oznacza widzenie słońca i wszystkiego innego, co nie było widoczne w ciemności. Na tym polega służba oddania.
01.08.43 Znaczenie: Śrimati Kuntidevi prezentuje tutaj w skrócie Najwyższego Pana Śri Krsnę. Wszechmocny Pan ma Swoją transcendentalną siedzibę, gdzie utrzymuje krowy surabhi. Jest On tam obsługiwany przez setki i tysiące bogiń fortuny. Zstępuje On w ten materialny świat, aby odzyskać bhaktów i unicestwić niepokojące elementy w postaci politycznych stronnictw i królów, którzy są rzekomo odpowiedzialni za administrację. On stwarza, utrzymuje i unicestwia przez Swoje nieograniczone energie, a jednak zawsze jest pełen męstwa i Jego moc nigdy się nie zmniejsza. Krowy, bramini i bhaktowie Pana, wszyscy są obiektem Jego specjalnej uwagi, ponieważ są oni bardzo ważnymi czynnikami dla zapewnienia ogólnego dobrobytu żywym istotom.
01.08.44 Znaczenie: Mówi się, że wszystko co jest urzekające w tym świecie, jest reprezentacją Pana. Uwarunkowane dusze, które usilnie próbują panować nad tym materialnym światem, również znajdują się pod urokiem Jego sił mistycznych, ale bhaktowie są zauroczeni przez chwały Pana w odmienny sposób, i Pan obdarza ich Swoim łaskawym błogosławieństwem. Jego energia objawia się w różny sposób, tak jak energia elektryczna pracuje na różne sposoby. Śrimati Kuntidevi modliła się do Krsny, aby wyjawić fragment Jego chwał. Wszyscy Jego bhaktowie czczą Go w ten sposób, przez piękne poetyckie słowa, i dlatego Pan jest znany jako Uttamaśloka. Właściwie żadna ilość pięknych słów nie jest wystarczająca, aby wyliczyć sławy Pana, a jednak jest On zadowalany takimi modlitwami, tak jak ojciec jest zadowalany nawet przez chybione językowe próby dorastającego dziecka. Słowo maya jest używane zarówno w sensie złudzenia, jak i łaski. Tutaj słowo to użyte zostało w sensie łaski Pana dla Kuntidevi.
01.08.45 Znaczenie: Nikt nie był w stanie zatrzymać Krsny w Hastinapurze, kiedy zdecydował się On wyruszyć do Dvaraki, ale prosta prośba Króla Yudhisthiry, aby Pan pozostał tam jeszcze kilka dni dłużej, natychmiast poskutkowała. To znaczy, że siłą Króla było miłosne przywiązanie, którego Pan nie mógł zlekceważyć. Wszechmocny Bóg jest tylko w ten sposób pokonywany, przez miłosną służbę i nic innego. Jest On w pełni niezależny we wszelkim Swoim postępowaniu, ale dobrowolnie przyjmuje On zobowiązania, pokonywany miłosnym przywiązaniem Swoich czystych bhaktów:
01.08.46 Znaczenie: Pobożny Król Yudhisthira był bardzo przygnębiony z powodu wielkiej masakry ludzkich istot na polu bitewnym Kuruksetra, której sam był przyczyną. Kiedy Duryodhana był na tronie, administracja państwowa funkcjonowała bez zakłóceń, i w pewnym sensie nie było potrzeby walki. Ale kierując się zasadą sprawiedliwości, Yudhisthira powinien przejąć tron. Cała klika polityków skupiona wokół tej sprawy i wszyscy królowie i obywatele świata zostali wmieszani w tę walkę pomiędzy rywalizującymi braćmi. Pan Krsna był również tam obecny, po stronie Króla Yudhisthiry. W Mahabharacie, Adi-parva (20) jest powiedziane, że w ciągu osiemnastu dni bitwy na Polu Kuruksetra zabitych zostało 640 000 000 ludzi, a setki i tysiące zaginęło. Praktycznie była to największa bitwa w historii świata na przestrzeni 5 000 lat.
Ta masa zabitych, jedynie z tej przyczyny, aby osadzić na tronie Maharaję Yudhisthirę, była zbyt przygnębiająca. Tak więc próbował on znaleźć pocieszenie za pomocą dowodów z historii, podanych przez wielkich mędrców, jak Vyasa, i Samego Pana, usiłujących go przekonać, że ta walka była sprawiedliwa, ponieważ była ku niej słuszna przyczyna. Ale Maharaja Yudhisthira nie czuł się usatysfakcjonowanym, nawet chociaż został on poinstruowany przez największe osobistości swoich czasów. Krsna został opisany tutaj jako spełniciel nadludzkich czynów, ale w tym szczególnym przypadku ani On ani Vyasa nie mogli przekonać Króla Yudhisthiry o słuszności tego co się stało. Czy to znaczy, że Pan zawiódł, jako nadludzki aktor? Nie, na pewno nie. Interpretacja jest taka, że Pan, jako iśvara, czyli Dusza Najwyższa w sercach zarówno Króla Yudhisthiry, jak i Vyasy, spełnił jeszcze bardziej nadludzki wyczyn, ponieważ tego zapragnął. Jako Dusza Najwyższa Króla Yudhisthiry, nie pozwolił On Królowi dać się przekonać przez słowa Vyasy i innych, łącznie z Samym Sobą, ponieważ pragnął On, aby Król wysłuchał instrukcji od umierającego Bhismadevy, który był innym wielkim bhaktą Pana. Pan chciał, aby w ostatniej fazie swojej materialnej egzystencji wielki wojownik Bhismadeva zobaczył Go osobiście, oraz aby zobaczył swoich ukochanych wnuków, Króla Yudhisthirę, teraz usytuowanego na tronie, itd., aby mógł odejść z tego świata w spokoju. Bhismadeva nie był wcale zadowolony z walki przeciwko Pandavom, którzy byli jego ukochanymi, osieroconymi wnukami. Ale ksatriyowie są również bardzo surowymi ludźmi, i dlatego był on zobowiązany wziąć stronę Duryodhany, jako że był on na jego utrzymaniu. Poza tym, Pan również pragnął, aby Król Yudhisthira został uspokojony przez słowa Bhismadevy, tak aby świat mógł zobaczyć, że Bhismadeva przewyższał wszystkich w wiedzy, nie wykluczając Samego Pana.
01.08.47 Znaczenie: Król Yudhisthira, chociaż nie spodziewano się po nim, że pogrąży się w smutku jak zwykły człowiek, został owładnięty przez to pospolite uczucie za wolą Pana (tak jak Arjuna pozornie znajdował się pod wpływem złudzenia). Człowiek, który widzi, wie dobrze, że żywa istota nie jest ani ciałem, ani umysłem, ale jest transcendentalna w stosunku do materialnej koncepcji życia. Zwykły człowiek myśli o przemocy i łagodności w kategoriach ciała, ale jest to pewien rodzaj złudzenia. Każdy ma obowiązek spełniać swoją powinność. Ksatriya jest zobowiązany walczyć dla słusznej przyczyny, bez względu na stronę przeciwną. W takim spełnianiu obowiązków nie należy być niepokojonym przez unicestwienie materialnego ciała, które jest tylko zewnętrznym odzieniem żywej duszy. Maharaja Yudhisthira doskonale o tym wszystkim wiedział, ale przez wolę Pana stał się on podobny zwykłemu człowiekowi, a za tym złudzeniem kryła się inna wielka idea. Król zostanie poinstruowany przez Bhismę, tak jak Arjuna został poinstruowany przez Samego Pana.
01.08.48 Znaczenie: Kompletna falanga
21 870 rydwanów,
21 870 słoni,
109 650 piechoty i
65 000 kawalerii jest nazywana aksauhini. I wiele takich aksauhini padło na polu bitewnym Kuruksetra. Maharaja Yudhisthira, jako najbardziej pobożny Król świata, uważa siebie za winnego zabicia tej ogromnej liczby żywych istot, ponieważ bitwa została stoczona po to, aby przywrócić mu tron. To ciało ostatecznie przeznaczone jest dla innych. Kiedy jest w nim życie, jego przeznaczeniem jest służba dla innych, a kiedy jest martwe, jest przeznaczone do zjedzenia przez psy i szakale, albo przez robactwo. Jest on zmartwiony; ponieważ dla takiego tymczasowego ciała została popełniona taka ogromna masakra.
01.08.49 Znaczenie: Wojna niesie ze sobą nieuchronną masakrę niewinnych żywych istot, jak chłopców, braminów i kobiet, których zabijanie jest uważane za największy grzech. Wszyscy oni są niewinnymi stworzeniami, i bez względu na okoliczności pisma święte zakazują ich zabijania. Maharaja Yudhisthira był świadom tej masowej rzezi, którą niesie ze sobą wojna. Podobnie, po obu stronach znajdowali się również przyjaciele, rodzice i nauczyciele, i wszyscy z nich zostali zabici. Myśl o takiej rzezi była po prostu straszna dla niego i dlatego uważał, że przyjdzie mu rezydować w piekle przez miliony i biliony lat.
01.08.50 Znaczenie: Maharaja Yudhisthira myślał, że chociaż nie był on w rzeczywistości zaangażowany w administrację królestwem, która była prowadzona dobrze przez Duryodhanę, bez szkody dla obywateli, spowodował on zabicie tak wielu żywych istot, tylko dlatego, by odzyskać królestwo z rąk Duryodhany. Zabicie nie było popełnione w trakcie administrowania, ale dla samo-wyniesienia się, i dlatego uważał, że jest winny za wszystkie grzechy.
01.08.51 Znaczenie: Grhamedi to ci, których interesem jest jedynie spełnianie dobroczynnych prac na rzecz materialnego dobrobytu. Taki materialny dobrobyt jest czasami tamowany przez grzeszne czynności, albowiem jest to oczywiste, że materialista popełnia grzechy, nawet nieintencjonalnie, w trakcie spełniania swoich materialnych obowiązków. Aby uwolnić się od takich grzesznych reakcji, Vedy przepisują kilka rodzajów ofiar. Jest powiedziane w Vedach, że przez spełnianie aśvamedha yajna (ofiary z koni) można uwolnić się nawet od brahma-hatya (zabicia bramina).
Maharaja Yudhisthira spełnił taką aśvamedha yajnę, ale myślał on, że nawet przez spełnianie takich yajn nie będzie w stanie uwolnić się od
wielkich grzechów, które popełnił. W czasie wojny walczą tak mężowie, jak i
bracia, czy nawet ojcowie i synowie. I kiedy zostają zabici, powstają różne
wrogie uczucia i w ten sposób wzrasta łańcuch działań i reakcji, co jest
niemożliwe do zneutralizowania nawet przez tysiące aśvamedha yajn.
Na tym właśnie polega działanie (karma). Każdy czyn pociąga za sobą równocześnie jakąś reakcję, i w ten sposób rośnie łańcuch materialnych czynności, uwikłujący działającego w materialną niewolę. W Bhagavad-gicie (Bg.9.27-28) zasugerowany został środek na takie działania i reakcje na ścieżce pracy, mianowicie: mogą one zostać zahamowane tylko wtedy, gdy praca jest wykonywana z ramienia Najwyższego Pana. Bitwa na Polu Kuruksetra w rzeczywistości miała miejsce tylko przez wolę Najwyższego Pana Śri Krsny, tak jak On Sam to zaświadcza, i tylko z Jego woli Yudhisthira został osadzony na tronie Hastinapury. Zatem, w rzeczywistości żaden grzech nie dotknął Pandavów, którzy spełniali tylko polecenia Pana. Cała odpowiedzialność spoczywa na tych, którzy wywołali wojnę z powodu swoich własnych interesów.
01.08.52 Znaczenie: Aśvamedha yajny albo gomedha yajny, ofiary, w których poświęca się konia albo bawołu, nie miały oczywiście na celu zabijanie zwierząt. Pan Caitanya powiedział, że takie zwierzęta ofiarowane na ołtarzu yajny były odmładzane i dawane im było nowe życie. Ofiary te spełniano w celu dowiedzenia skuteczności hymnów Ved. Przez recytację hymnów wedyjskich w odpowiedni sposób, pełniący ofiarę niewątpliwie uwalniał się od grzesznych reakcji, ale kiedy taka ofiara spełniana była niepoprawnie, pod niedoświadczonym kierownictwem, wykonawca był odpowiedzialny za ofiarę zwierzęcą. W tym wieku kłótni i hipokryzji nie ma możliwości doskonałego spełniania yajn, albowiem nie ma doświadczonych braminów, którzy byliby zdolni poprowadzić takie yajny. Zatem wypowiedź Maharajy Yudhisthiry była aluzją odnośnie spełniania ofiar w tym wieku Kali. Jedyną ofiarą polecaną dla ludzi żyjących w Kali-yudze jest spełnianie hari-nama-yajny, zapoczątkowanej przez Śri Caitanyę Mahaprabhu. Jednak nikt nie powinien folgować sobie w zabijaniu zwierząt, a potem usiłować przeciwdziałać skutkom tego procederu przez spełnianie hari-nama-yajny. Ci, którzy są bhaktami Pana, nigdy nie zabijają zwierząt dla własnego interesu, i (tak jak Pan polecił Arjunie) nie powstrzymują się oni od obowiązków ksatryi. Cały cel jest zatem osiągany wtedy, kiedy wszystko jest robione z woli Pana. A to jest możliwe tylko dla bhaktów.