01.15.01 Znaczenie: Z powodu wielkiego smutku, Arjunie praktycznie głos uwiązł w gardle, i dlatego nie mógł właściwie odpowiedzieć na różne spekulacyjne pytania Maharajy Yudhisthiry.
01.15.04 Znaczenie: Najwyższa Żywa Istota jest doskonała we wszelkich związkach ze Swoimi czystymi bhaktami. Śri Arjuna jest jednym z typowych czystych bhaktów Pana w związku przyjaźni i braterstwa, i postępowanie Pana z Arjuną objawia przyjaźń najdoskonalszego rzędu. Był On nie tylko życzliwym dla Arjuny, Arjuny, ale był On jego prawdziwym dobroczyńcą, i aby to uczynić jeszcze bardziej doskonałym, Pan związał go więzią rodzinną przez ułożenie jego małżeństwa z Subhadrą. A nade wszystko, Pan zgodził się zostać woźnicą rydwanu Arjuny, aby chronić Swojego przyjaciela w ryzykownych działaniach wojennych. I Pan był naprawdę szczęśliwy, kiedy ustanowił Pandavów władcami świata. Arjuna rozpamiętywał te wszystkie wydarzenia, jedno po drugim, i te myśli przygnębiły go.
01.15.05 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (10.41) Pan mówi, "Każdy szczególnie potężny i zamożny, bogaty w siłę, piękno, wiedzę i wszystko, co materialnie pożądane, jest zaledwie produktem znikomej części kompletnej całości Mojej energii." Nikt zatem nie może być niezależnie potężny w żadnej mierze, nie będąc obdarowanym przez Pana. Kiedy Pan zstępuje na Ziemię razem ze Swoimi wiecznymi, zawsze wyzwolonymi towarzyszami, manifestuje On nie tylko boską energię posiadaną przez Siebie Samego, ale również wyposaża Swoich towarzyszy w odpowiednie energie, aby spełnili misję Jego inkarnacji. Bhagavad-gita (4.5) również, oznajmia, że Pan i Jego wieczni towarzysze zstępują na Ziemię wiele razy, i Pan pamięta wszystkie różne role inkarnacji, podczas gdy Jego towarzysze, przez Jego najwyższą wolę, zapominają. Podobnie, Pan zabiera ze Sobą wszystkich Swoich towarzyszy, kiedy odchodzi z Ziemi. Moc i energia, którymi został obdarzony Arjuna, były wymagane dla spełnienia misji Pana, ale kiedy misja została zakończona, te wyjątkowe moce zostały odebrane Arjunie, ponieważ te zdumiewające moce Arjuny, które zadziwiały nawet mieszkańców nieba, nie były już dłużej potrzebne, i nie były one użyteczne, jeśli chodzi o powrót do domu, z powrotem do Boga. Jeśli Pan obdarza mocami, i następnie odbiera je, nawet w przypadku tak wielkiego bhakty jak Arjuna, czy nawet półbogów w niebie, co zatem powiedzieć o zwykłych żywych istotach, które są zaledwie figą w porównaniu do tak wielkich dusz. Zatem, nauka z tego jest taka, że nikt nie powinien być nadęty z powodu swoich mocy pożyczonych od Pana. Rozsądny człowiek powinien raczej czuć się zobowiązanym wobec Pana za takie dobrodziejstwa i musi on użyć tych mocy w służbie dla Pana. Taka moc może być wycofana przez Pana w każdej chwili, tak więc najlepszym użyciem takiej mocy i bogactwa jest zaangażowanie ich w służbę dla Pana.
01.15.06 Znaczenie: W rzeczywistości nie ma dla żywej istoty kogoś, kto mógłby być droższy niż Pan. Pan rozprzestrzenia się w niezliczoną ilość cząstek jako svamśa i vibhinnamśa. Paramatma jest częścią svamśa Pana, podczas gdy żywe istoty są częściami vibhinnamśa. Tak jak żywa istota jest ważnym czynnikiem w materialnym ciele, albowiem bez żywej istoty materialne ciało nie ma wartości, podobnie bez Paramatmy żywa istota nie ma status quo. Podobnie, Brahman czy Paramatma nie mają locus standi bez Najwyższego Pana Śri Krsny. Zostało to gruntownie wyjaśnione w Bhagavad-gicie. Są one powiązane ze sobą wzajemnie, albo współzależnymi czynnikami; tak więc ostatecznie Pan jest summum bonum i dlatego zasadą żywotną wszystkiego.
01.15.07 Znaczenie: Draupadi była najpiękniejszą córką Króla Drupady, a kiedy była ona młodą dziewczyną, prawie wszyscy książęta pragnęli jej ręki. Ale Drupada Maharaja postanowił oddać rękę swojej córki tylko Arjunie, i dlatego wymyślił specjalny sposób. Zawieszono rybę wysoko u sufitu, i osłonięto ją kołem. Warunek był taki, że osoba książęcego rodu miała przebić oko ryby przez ochronną tarczę, nie spoglądając przy tym na cel, ale na jego odbicie w stojącym na ziemi naczyniu z bulgoczącą wodą. Maharaja Drupada wiedział dobrze, że tylko Arjuna względnie Karna może pomyślnie wywiązać się z tego zadania. Jednak pragnął on wydać swoją córkę za Arjunę. Kiedy Dhrstadyumna, brat Draupadi, przedstawiał wszystkich książąt swojej dorosłej siostrze, w zgromadzeniu książąt mających wziąć udział w zawodach był również obecne Karna. Ale Draupadi taktownie uniknęła Karny jako rywala Arjuny, i wyraziła ona swoje pragnienie przez swojego brata Dhrsthadyumnę, że nie może ona przyjąć nikogo, kto byłby mniej niż ksatriyą. Vaiśyowie i śudrowie są mniej ważni niż ksatriyowie. Karna był znany jako syn stolarza, śudry. Tak więc używając tego pretekstu, Draupadi uniknęła Karny. Kiedy Arjuna, w stroju ubogiego bramina, trafił do tego trudnego celu, każdy był zdumiony, i wszyscy z nich, specjalnie zaś Karna, ofiarowali zaciętą walkę Arjunie. Ale jak zwykle, dzięki łasce Pana Krsny, wyszedł on zwycięsko z walki z książętami, i tym sposobem zdobył cenną rękę Krsna, czyli Draupadi. Arjuna w rozpaczy rozpamiętywał ten incydent podczas nieobecności Pana, poprzez którego siłę był jedynie tak potężny.
01.15.08 Znaczenie: Demon Maya Danava był mieszkańcem lasu Khandava, a kiedy pod las Khandava został podłożony ogień, demon poprosił Arjunę o ochronę. Arjuna ocalił mu życie, i dlatego demon był mu bardzo zobowiązany. Odwzajemnił się poprzez zbudowanie wspaniałego domu zgromadzeń dla Pandavów, który przyciągał nadzwyczajną uwagę wszystkich książąt państwa. Czuli oni nadnaturalną moc Pandavów, i tak oto bez urazy wszyscy z nich podporządkowali się i złożyli daninę Cesarzowi. Demony posiadają wspaniałe i nadnaturalne moce do stwarzania materialnych cudów. Ale są one zawsze niepokojącym elementem społeczeństwa. Współczesne demony są szkodliwymi, materialistycznymi naukowcami, którzy stworzyli pewne materialne cuda, aby niepokoić społeczeństwo. Na przykład stworzenie broni nuklearnych spowodowało panikę w ludzkim społeczeństwie. Maya był również materialistą jak oni, i znał on sztukę tworzenia takich wspaniałych rzeczy. A jednak Pan Krsna chciał go zabić. Kiedy był on ścigany zarówno przez ogień, jak i dysk Pana Krsny, przyjął on schronienie takiego bhakty jak Arjuna, który ocalił go od gniewu ognia i Pana Śri Krsny. Bhaktowie są zatem bardziej miłosierni niż Pan, a w służbie oddania łaska bhakty jest bardziej wartościowa niż łaska Pana. Zarówno ogień, jak i Pan, zaniechali pogoni za demonem, skoro tylko obydwaj zobaczyli, że otrzymał on schronienie takiego bhakty jak Arjuna. Demon ten, czując się zobowiązanym wobec Arjuny, chciał zrobić coś dla niego, aby okazać swoją wdzięczność, ale Arjuna odmówił przyjęcia czegokolwiek w zamian. Jednak Pan Śri Krsna, będąc zadowolonym z Mayi za przyjęcie schronienia bhakty, poprosił go, aby spełnił służbę dla Maharajy Yudhisthiry przez zbudowanie wspaniałego domu zgromadzeń. Proces jest taki, że przez łaskę bhakty osiąga się łaskę Pana, a przez łaskę Pana otrzymujemy szansę, aby służyć bhakcie Pana. Maczuga Bhimaseny była również darem Mayi Danavy.
01.15.09 Znaczenie: Jarasandha był bardzo potężnym królem Magadhy, i historia jego narodzin i czynów jest również bardzo interesująca. Jego ojciec, Król Brhadratha, był również bardzo bogatym i potężnym królem Magadhy, ale nie miał on syna, chociaż poślubił dwie córki Króla Kaśi. Będąc rozczarowanym, że nie dostał syna od żadnej z królewien, Król opuścił dom, razem ze swoimi żonami, i udał się do lasu na pokuty. W lesie pewien wielki mędrzec obdarzył go błogosławieństwem posiadania syna, i rsi ten dał królowym do zjedzenia jedno mango. Królowe zrobiły to i wkrótce zaszły w ciążę. Król był bardzo szczęśliwy widząc królowe "przy nadziei", ale kiedy nadszedł czas rozwiązania, królowe urodziły dziecko w dwóch częściach, po jednej części z łona każdej królowej. Te dwie części zostały wyrzucone do lasu, gdzie żyła wielka demonica. Demonica ta ucieszyła się znalazłszy delikatne mięso i krew z nowonarodzonego dziecka. Z ciekawości połączyła ona obie części, i dziecko stało się kompletne i odzyskało życie. Demonica była znana jako Jara. Mając współczucie dla bezdzietnego króla, udała się do niego i przedstawiła mu śliczne dziecko. Król był bardzo zadowolony z wiedźmy i chciał nagrodzić ją odpowiednio do jej pragnienia. Demonica wyraziła życzenie, aby dziecko otrzymało imię po niej, i tak oto dziecko zostało nazwane Jarasandha, czyli ten, który został połączony przez Jarę, demonicę. W rzeczywistości ten Jarasandha został zrodzony jako jedna z integralnych cząstek demona Vipracitti. Święty, przez którego błogosławieństwo królowe urodziły dziecko, nazywał się Candra Kauśika, i on poinformował Brhadrathę o przyszłych narodzinach jego syna.
Jako że Jarasandha posiadał demoniczne cechy już od urodzenia, w naturalny sposób stał się on wielkim wielbicielem Pana Śivy, który jest panem wszystkich upiornych i demonicznych ludzi. Ravana był wielkim wielbicielem Pana Śivy, i również Król Jarasandha. Zwykł on składać ofiary Panu Mahabhairavie z królów, których aresztował, i dzięki swojej militarnej sile, pokonał on wielu małych królów i aresztował ich, aby zarżnąć ich przed Mahabhairavą. W prowincji Bihar, poprzednio nazywanej Magadha, jest wielu wielbicieli Pana Mahabhairavy, czyli Kalabhairavy. Jarasandha był krewnym Kamsy, wuja Krsny, i dlatego po śmierci Kamsy Jarasandha stał się wielkim wrogiem Krsny, i było wiele walk pomiędzy Jarasandhą i Krsną. Pan Krsna chciał go zabić, ale również chciał, aby ci, którzy służyli w szeregach Jarasandhy, zostali oszczędzeni. Dlatego też został przygotowany plan, aby zabić tylko jego. Pewnego razu Krsna, Bhima i Arjuna udali się do Jarasandhy w przebraniu biednych braminów i poprosili go o jałmużnę. Jarasandha nigdy nie odmawiał jałmużny żadnemu braminowi, i spełnił on również wiele ofiar, jednakże nie był on na etapie służby oddania. Pan Krsna, Bhima i Arjuna poprosili Jarasandhę o możliwość walki z nim, i zostało ustalone, że Jarasandha będzie walczył tylko z Bhimą. Tak więc wszyscy z nich byli zarówno gośćmi, jak i przeciwnikami Jarasandhy, a Bhima i Jarasandha walczyli każdego dnia przez pewien okres czasu. Bhima był rozczarowany, ale Krsna dał mu wskazówkę, że Jarasandha, jako dziecko, został połączony z dwóch części, i tak oto Bhima ponownie go rozdzielił i tym sposobem go zabił. Wszyscy królowie, którzy byli trzymani w obozie koncentracyjnym, aby zostać zabitymi przed Mahabhairavą, zostali w ten sposób uwolnieni przez Bhimę. Czując się w ten sposób zobowiązanymi wobec Pandavów, złożyli daninę Królowi Yudhisthirze.
01.15.10 Znaczenie: Królowa Draupadi miała piękny pęk włosów, które zostały uświęcone w ceremonialnym obrzędzie Rajasuya-yajna. Ale kiedy została ona stracona w zakładzie, Duhśasana dotknął jej wysławianych włosów, aby ją obrazić. Wówczas Draupadi upadła do lotosowych stóp Pana Krsny, i Pan Krsna zadecydował, że włosy wszystkich żon Duhśasany powinny zostać rozpuszczone w rezultacie bitwy na Polu Kuruksetra. Tak więc po bitwie na Polu Kuruksetra, kiedy wszyscy synowie i wnukowie Dhrtarastry zginęli w bitwie, wszystkie żony rodziny były zobowiązane rozpuścić swoje włosy na znak wdowieństwa. Innymi słowy, wszystkie żony rodziny Kuru stały się wdowami wskutek obrazy popełnionej przez Duhśasanę wobec wielkiej wielbicielki Pana. Pan może tolerować zniewagi wobec Siebie, popełnione przez jakiegokolwiek złoczyńcę, ponieważ ojciec toleruje nawet zniewagi syna. Ale nigdy nie toleruje On zniewag wobec Swoich bhaktów. Przez obrażenie wielkiej duszy, dana osoba traci wszystkie rezultaty pobożnych czynów, jak i błogosławieństw.
01.15.11 Znaczenie: Durvasa Muni: Potężny mistyk-bramin, zdeterminowany przestrzegać zasad religijnych z podejmowaniem wielkich ślubów i surowych pokut. Jego imię jest związane z wieloma historycznymi zdarzeniami i wiadomo, że ten wielki mistyk mógł być równie łatwo zadowolony, jak i zirytowany, podobnie jak Pan Śiva. Kiedy był usatysfakcjonowany, mógł uczynić największe dobro dla sługi, ale kiedy był niezadowolony, mógł on spowodować największe nieszczęście. Kumari Kunti, jeszcze będąc w domu swojego ojca, zwykła pełnić wszelkiego rodzaju posługi dla wielkich braminów, a będąc zadowolonym z jej dobrego przyjęcia, Durvasa Muni pobłogosławił ją mocą przywołania każdego półboga, którego zapragnęła. Rozumie się, że był on inkarnacją Pana Śivy, i tym sposobem mógł on zostać zarówno łatwo zadowolony, jak i łatwo zirytowany. Był on wielkim wielbicielem Pana Śivy i przez rozkaz Pana Śivy przyjął on kapłaństwo Króla Śvetaketu, jako że Król zamierzał spełnić stuletnią ofiarę. Czasami zwykł on odwiedzać parlamentarne zgromadzenie niebiańskiego królestwa Indradevy. Dzięki wielkim siłom mistycznym, mógł on podróżować w przestrzeni i wiadomo, że przemierzał on wielkie odległości kosmiczne, docierając nawet do planet Vaikuntha poza tą sferą materialną. Przemierzał on te wszystkie długie dystanse w ciągu jednego roku, w czasie swojej kłótni z Królem Ambarisą, wielkim bhaktą i Cesarzem świata.
Miał on około dziesięciu tysięcy uczniów, i kiedykolwiek odwiedzał kogoś i stawał się gościem jakiegoś wielkiego króla-ksatryi, zwykł przybywać w otoczeniu swoich zwolenników. Pewnego razu odwiedził on dom Duryodhany, wrogiego kuzyna Maharajy Yudhisthiry. Duryodhana był na tyle inteligentny, aby zadowolić bramina wszelkimi środkami, i wielki rsi postanowił obdarzyć go jakimś błogosławieństwem. Duryodhana znał jego mistyczne moce, i wiedział on również, że mistyk-bramin, gdy niezadowolony, może spowodować spustoszenie. I tak oto zaplanował on, aby wykorzystać bramina, by ten zamanifestował swój gniew wobec jego wrogich kuzynów, Pandavów. Kiedy rsi chciał nagrodzić Duryodhanę jakimś błogosławieństwem, ten zapragnął, aby Durvasa odwiedził dom Maharajy Yudhisthiry, który był najstarszym i szefem wśród swoich braci. Na jego prośbę miał on udać się do niego, kiedy ten skończy posiłek ze swoją Królową, Draupadi. Duryodhana wiedział, że po obiedzie Draupadi nie będzie możliwe, aby Maharaja Yudhisthira mógł przyjąć tak wielką liczbę gości-braminów, i tym sposobem rsi zirytuje się i spowoduje jakieś kłopoty dla jego kuzyna, Maharajy Yudhisthiry. Taki był plan Duryodhany. Durvasa Muni przystał na tę propozycję, i udał się do Króla na wygnaniu, zgodnie z planem Duryodhany, kiedy Yudhisthira i Draupadi skończyli swój posiłek.
Kiedy przybył on do drzwi Maharajy Yudhisthiry, ten od razu dobrze go przyjął i poprosił Durvasę, aby zakończył swoje popołudniowe ceremonie religijne w rzece, a przez ten czas pożywienie będzie przygotowane. Durvasa Muni, razem ze swoją dużą liczbą zwolenników, poszedł wziąć kąpiel w rzece, a Maharaja Yudhisthira był w wielkim niepokoju, co zrobić z taką liczbą gości. Gdyby Draupadi nie przyjęła swojego posiłku, pożywienie mogłoby być zaserwowane dla każdej liczby gości, ale rsi, zgodnie z planem Duryodhany, przybył tam, kiedy Draupadi skończyła swój posiłek.
Kiedy bhaktowie stają w obliczu jakichś trudności, mają oni sposobność, aby w skupieniu i z uwagą przypomnieć sobie Pana. Tak więc, w tej niebezpiecznej sytuacji; Draupadi zaczęła myśleć o Panu Krsnie, i wszechprzenikający Pan mógł od razu wiedzieć o niebezpiecznej pozycji Swoich bhaktów. Dlatego też błyskawicznie pojawił się na scenie i poprosił Draupadi aby dała mu jakiekolwiek pożywienie, które zostało jej w zapasie. Będąc w ten sposób poproszoną przez Pana, Draupadi była zasmucona, ponieważ Najwyższy Pan poprosił ją o jakieś pożywienie, a ona nie była w stanie podać go w tym czasie. Powiedziała ona Panu, że mistyczny półmisek, który otrzymała od boga Słońca, mógłby dostarczyć każdą ilość pożywienia, gdyby ona wcześniej nie przyjęła posiłku. Ale tego dnia przyjęła już posiłek i tak oto znaleźli się w niebezpieczeństwie. Poprzez wyjawienie swoich kłopotów, zaczęła płakać przed Panem, tak jak tylko kobieta potrafi w takiej sytuacji. Pan dlatego poprosił ją, aby przyniosła naczynie kuchenne, gdyż być może została tam okruszyna jakiegoś pokarmu. Kiedy Draupadi zrobiła to, Pan znalazł cząstkę warzyw przylepioną do garnka. Pan od razu wziął ją i zjadł. Uczyniwszy w ten sposób, Pan powiedział Draupadi, aby przywołała swoich gości, towarzystwo Durvasy.
Posłano Bhimę, aby przywołał ich znad rzeki. Bhima rzekł: "Dlaczego zwlekacie panowie? Chodźcie, pokarm jest gotowy dla was." Ale bramini, z powodu przyjęcia przez Krsnę cząsteczki pokarmu, poczuli się obficie nakarmieni, nawet będąc jeszcze w wodzie. Pomyśleli oni, że ponieważ Maharaja Yudhisthira musiał przygotować dla nich wiele wartościowych potraw, i jako że nie są głodni i nie byliby w stanie ich zjeść, Król mógłby być bardzo zasmucony, tak więc lepiej będzie, jeśli nie pójdą tam wcale. Tak oto zdecydowali się, aby odejść.
Incydent ten udowadnia, że Pan jest największym mistykiem, i dlatego jest On znany jako Yogeśvara. Inna instrukcja jest taka, że każdy gospodarz musi ofiarować pokarm Panu, a rezultat będzie taki, że każdy, nawet towarzystwo gości liczące dziesięć tysięcy głów, będzie zadowolone dlatego, że zadowolony jest Pan. Taka jest metoda służby oddania.
01.15.12 Znaczenie: Dzięki łasce Najwyższej Osoby Boga Śri Krsny, wszyscy półbogowie, łącznie z Panem Śivą, byli zadowoleni z Arjuny. Idea jest taka, że ten, kto dostępuje łaski Pana Śivy czy innych półbogów, może nie otrzymać łaski Najwyższego Pana, Śri Krsny. Ravana był niewątpliwie wielkim wielbicielem Pana Śivy, ale nie mógł on zostać ocalony od gniewu Najwyższej Osoby Boga, Pana Ramacandry. Jest wiele takich historii w Puranach. Ale na podanym tutaj przykładzie możemy widzieć, że Pan Śiva został zadowolony nawet w walce z Arjuną. Bhaktowie Najwyższego Pana wiedzą, w jaki sposób oddawać szacunek półbogom, ale wielbiciele półbogów czasami głupio myślą, że Najwyższa Osoba Boga nie jest większy od półbogów. Przez taką koncepcję ktoś staje się bluźniercą i ostatecznie kończy tak samo jak Ravana i inni. Przykłady opisane przez Arjunę podczas jego przyjaznych stosunków z Panem Śri Krsną są pouczające dla wszystkich. Można wyciągnąć z nich przekonywujące nauki, że po prostu przez zadowolenie Najwyższego Pana Śri Krsny można osiągnąć wszystkie łaski. Podczas gdy wielbiciele czy czciciele półbogów mogą osiągnąć tylko tymczasowe korzyści, które są również przemijające, tak jak sami półbogowie.
Inne znaczenie obecnego wersetu jest takie, że Arjuna przez łaskę Pana Śri Krsny był w stanie osiągnąć niebiańskie planety nawet w tym samym ciele, i był honorowany przez niebiańskiego półboga Indradevę, siedząc z nim na pół-podwyższonym siedzeniu. Planety niebiańskie można osiągnąć przez pobożne uczynki polecane w śastrach w kategorii czynów przynoszących owoce. I, jak to zostało oznajmione w Bhagavad-gicie (9.21), kiedy reakcje takich pobożnych czynów wyczerpują się, radujący się nimi osobnik zostaje ponownie zdegradowany na tę ziemską planetę. Księżyc jest również na poziomie planet niebiańskich, i tylko osoby, które spełniły cnotliwe uczynki – składanie ofiar, rozdawanie jałmużny i poddawanie się surowym pokutom – mogą otrzymać pozwolenie, aby wejść na planety niebiańskie po zakończeniu życia w obecnym ciele. Arjuna został dopuszczony na planety niebiańskie w tym samym ciele, po prostu dzięki łasce Pana, inaczej nie byłoby to możliwe. Obecne próby dostania się na planety niebiańskie podejmowane przez współczesnych naukowców okażą się daremne, ponieważ tacy naukowcy nie są na poziomie Arjuny. Są oni zwykłymi ludzkimi istotami, bez żadnego nagromadzenia pobożnych czynów poprzez ofiary, dobroczynność czy wyrzeczenie. Materialne ciało podlega wpływom materialnych sił natury, mianowicie dobroci, pasji i ignorancji. Obecna populacja jest mniej więcej pod wpływem guny pasji i ignorancji, a symptomy takiego wpływu manifestują się w pożądliwości i chciwości. Takie typy prawie że nie mają szans na zbliżenie się do wyższych systemów planetarnych. Ponad planetami niebiańskimi istnieje również wiele innych planet, które mogą zostać osiągnięte tylko przez tych, którzy są pod wpływem dobroci. Na niebiańskich, czy na innych planetach wszechświata, wszyscy mieszkańcy są wysoce inteligentni, wiele razy więcej niż istoty ludzkie, i wszyscy oni są pobożni w wyższej i najwyższej gunie dobroci. Wszyscy oni są wielbicielami Pana, i chociaż ich dobroć nie jest pozbawiona zanieczyszczeń innymi gunami, to jednak są oni znani jako półbogowie posiadający maksymalną ilość dobrych cech możliwych do osiągnięcia w tym materialnym świecie.
01.15.13 Znaczenie: Niebiańscy półbogowie są niewątpliwie bardziej inteligentni, potężni i piękni, a jednak musieli oni przyjąć pomoc od Arjuny, jako że posiadał on łuk Gandiva, wyposażony w moc przez łaskę Pana Krsny. Pan jest wszechpotężny, i przez Jego łaskę Jego czysty bhakta może być tak potężny, jak On tego pragnie, i nie ma ograniczeń w tym względzie. A kiedy Pan odbiera komuś moc, to osoba ta staje się bezsilna przez wolę Pana.
01.15.14 Znaczenie: Po stronie Kauravów stanęło wielu mężnych dowódców, jak Bhisma, Droga, Krpa i Karna, a ich militarna siła była nieprzezwyciężona, na podobieństwo niepokonanego oceanu. A jednak dzięki łasce Krsny Arjuna, siedząc na rydwanie, mógł sam bez trudu pokonać ich wszystkich, jednego po drugim. Było wiele zmian dowódców po obu stronach, ale po stronie Pandavów sam Arjuna na rydwanie powożonym przez Pana Krsnę był w stanie nadzorować tę wielką wojnę. Podobnie, kiedy Pandavowie żyli incognito w pałacu Króla Viraty, Kauravowie wszczęli kłótnię z Królem Viratą i postanowili zabrać wielką liczbę jego krów. Gdy zabierali krowy, Arjuna walczył z nimi incognito, i był w stanie odzyskać krowy, razem z pewnym łupem wziętym siłą, w postaci klejnotów zdobiących turbany klasy królewskiej. Arjuna pamiętał, że wszystko to było możliwe dzięki łasce Pana.
01.15.15 Znaczenie: Absolutna Osoba Boga, Pan Śri Krsna, manifestuje się w każdym sercu poprzez Swoją pełną część Paramatma, i tym sposobem kieruje On każdym, jeśli chodzi o pamięć, zapomnienie i wiedzę, brak inteligencji i wszystkie czynności psychologiczne (Bg. 15.15). Będąc Najwyższym Panem, może On przedłużyć, albo też skrócić życie żywej istoty. Tak więc również i bitwę na Polu Kuruksetra Pan poprowadził odpowiednio do Swojego planu. Chciał On tej bitwy, aby ustanowić Yudhisthirę Cesarzem tej planety, i aby ułatwić Sobie to transcendentalne przedsięwzięcie, zabił On wszystkich tych, którzy przeciwstawili się Jego wszechpotężnej woli. Strona przeciwna była wyposażona we wszelką militarną siłę, podtrzymywaną przez tak wielkich generałów jak Bhisma, Drona i Śalya, i wygranie tej bitwy przez Arjunę byłoby fizyczną niemożliwością, gdyby Pan nie pomógł mu przez każdy rodzaj taktyki. Takie taktyki są ogólnie stosowane przez każdego męża stanu, nawet we współczesnych działaniach wojennych, ale wszystkie one są spełniane w materialny sposób, przez potężnych szpiegów, taktyki wojskowe i manewry dyplomatyczne. Ale ponieważ Arjuna był ukochanym bhaktą Pana, Pan uczynił to wszystko osobiście, tak, że Arjuna nie musiał się o nic martwić. Taki jest sposób służby oddania dla Pana.
01.15.16 Znaczenie: Historia Prahlady Maharajy, wielkiego bhakty Pana Nrsimhadevy, została opowiedziana w Siódmym Canto Śrimad-Bhagavatam. Prahlada Maharaja, zaledwie pięcioletnie dziecko, stał się obiektem zawiści dla swojego wielkiego ojca, Hiranyakaśipu, tylko dlatego, że został czystym bhaktą Pana. Demoniczny ojciec użył wszystkich swoich broni, aby zabić oddane Panu dziecko, ale przez łaskę Pana Prahlada został ocalony od wszelkiego rodzaju niebezpiecznych przedsięwzięć swego ojca. Został on wrzucony w ogień, w gotujący się olej, został zrzucany ze szczytu góry, rzucony pod nogę słonia, i podano mu truciznę. W końcu sam ojciec wziął tasak, aby zabić syna, a wtedy pojawił się Nrsimhadeva i zabił okrutnego ojca w obecności syna. Tak więc nikt nie może zabić bhakty Pana. Podobnie, Arjuna został również ocalony przez Pana, chociaż jego wielcy przeciwnicy, tacy jak chociażby Bhisma, zastosowali przeciwko niemu wszelkie niebezpieczne bronie.
Karna: Zrodzony z Kunti i boga Słońca jeszcze przed jej małżeństwem z Maharają Pandu. Karna urodził się z bransoletami i kolczykami, nadzwyczajnymi znakami nieustraszonego wojownika. Na początku nosił on imię Vasusena, ale kiedy dorósł i podarował swoje naturalne bransolety i kolczyki Indradevie, od tego momentu stał się znany jako Vaikartana. Kiedy się urodził, Kunti wrzuciła go do Gangesu. Później znalazł go Adhiratha, który wraz ze swoją żoną Radhą wychowywali go jak swoje własne dziecko. Karna był bardzo hojny, szczególnie dla braminów; niczego im nie skąpił. W tym samym duchu hojności podarował on swoje naturalne bransolety i kolczyki Indradevie, który, będąc bardzo z niego zadowolonym, odwdzięczył się mu z kolei potężnej mocy bronią zwaną Śakti. Był on jednym ze studentów Dronacaryi i od samego początku istniała pewna rywalizacja pomiędzy nim i Arjuną. Widząc tę bezustanną rywalizację z Arjuną, Duryodhana uczynił go swoim towarzyszem, i to przerodziło się w wielką zażyłość. Był on również obecny podczas wielkiego zgromadzenia z okazji ceremonii svayamvara dla Draupadi, a kiedy zamierzał on zamanifestować swój talent w tym spotkaniu, brat Draupadi oznajmił, że Karna nie może wziąć udziału w zawodach z powodu swojego pochodzenia, jako że był on synem cieśli, śudry. Chociaż nie został on dopuszczony do zawodów, to jednak, kiedy Arjuna odniósł sukces w przebiciu tarczy-ryby wiszącej u sufitu i Draupadi nagrodziła go swoją girlandą, Karna i inni zawiedzeni książęta stworzyli niezwykłą przeszkodę Arjunie, kiedy ten opuszczał pałac razem z Draupadi. Karna walczył z nim bardzo zaciekle, ale wszyscy z nich zostali pokonani przez Arjunę. Duryodhana był bardzo zadowolony z Karny, widząc jego bezustanną rywalizację z Arjuną, i kiedy był on przy sile, osadził on Karnę na tronie w stanie Anga. Będąc pokonanym w swojej próbie zdobycia Draupadi, Karna poradził Duryodhanie zaatakowanie Króla Drupady, albowiem po pokonaniu go można byłoby zaaresztować zarówno Arjunę, jak i Draupadi. Ale Dronacarya zganił ich za tę konspirację i zrezygnowali oni ze swoich planów. Karna był pokonywany wielokrotnie, nie tylko przez Arjunę, ale również przez Bhimasenę. Był on władcą królestw Bengalu, Orissy i Madrasu (razem wziętych). Później brał on czynny udział w ofierze Rajasuya Maharajy Yudhisthiry, a kiedy doszło do turnieju pomiędzy dwoma rywalizującymi braćmi, zaplanowanego przez Śakuni, Karna wziął udział w grze, i był bardzo zadowolony, kiedy Draupadi ofiarowano jako zakład. To zaspokoiło jego starą urazę. Kiedy Draupadi została stracona w grze, bardzo entuzjastycznie obwieścił on tę wieść innym, i on polecił Duhśasanie zabrać ubiory zarówno Pandavom, jak i Draupadi. Prosił on Draupada aby wybrała innego męża, ponieważ będąc straconą przez Pandavów, została ona niewolnicą Kauravów. Był on zawsze wrogiem Pandavów, i kiedy tylko nadarzyła się okazja, próbował ich zawsze pognębić. W czasie bitwy na Polu Kuruksetra przewidział on rozstrzygnięcie i wyraził swoją opinię, że bitwa zostanie wygrana przez Arjunę, jako że Krsna jest woźnicą jego rydwanu. Zawsze pozostawał on w niezgodzie z Bhismą, i czasami był na tyle dumny, żeby powiedzieć, że byłby w stanie w pięć dni wykończyć Pandavów, gdyby Bhisma nie mieszał się w jego plan działania. Ale był on bardzo przygnębiony śmiercią Bhismy. Przy pomocy broni Śakti, otrzymanej od Indradevy, zabił on Ghatotkacę. Jego syn, Vrsasena, został zabity przez Arjunę. Karna zabił najwięcej żołnierzy Pandavów. W końcu doszło do wielkiej walki z Arjuną, i tylko on zdołał strącić hełm Arjuny. Ale zdarzyło się tak, że koło jego rydwanu ugrzęzło w błocie na polu bitewnym, i kiedy zszedł on z rydwanu, aby doprowadzić je do porządku, Arjuna skorzystał z okazji i zabił go, chociaż ten błagał go o litość.
Napta, czyli Bhuriśrava: Bhuriśrava był synem Somadatty, członka rodziny Kuru. Śalya był jego bratem. Zarówno dwaj bracia, jak i ojciec, uczestniczyli w ceremonii svayamvara Draupadi. Wszyscy z nich doceniali wspaniałą siłę Arjuny, którą posiadał dzięki temu, iż był bhaktą i przyjacielem Pana. Dlatego Bhuriśrava poradził synom Dhrtarastry, aby nie wszczynali walki czy kłótni z Pandavami. Wszyscy z nich uczestniczyli w Rajasuya yajna Maharajy Yudhisthiry. Bhuriśrava posiadał jeden pułk armii (aksauhini), kawalerię, słonie i rydwany, i wszystko to zostało użyte na Polu Kuruksetra po stronie Duryodhany. Był on uważany przez Bhimę za jednego z yutha-pati. W bitwie na Kuruksetra walczył on przede wszystkim z Satyaki, i zabił on tam dziesięciu synów Satyaki. Później Arjuna odciął jego ręce, i tak ostatecznie został on zabity przez Satyaki. Po śmierci wtopił się on w egzystencję Viśvadevy.
Trigarta czyli Suśarma: Syn Maharajy Vrddhaksetry, był on królem Trigartadeśy, i był on również obecny podczas ceremonii svayamvara dla Draupadi. Był on jednym ze sprzymierzeńców Duryodhany i to on właśnie poradził Duryodhanie zaatakować Matsyadeśę (Darbhangę). W czasie kradzieży krów w Virata-nagara, udało mu się aresztować Maharaję Viratę, który później został uwolniony przez Bhimę. Walczył on bardzo dzielnie w bitwie na Polu Kuruksetra, ale w końcu został zabity przez Arjunę.
Jayadratha: Inny syn Maharajy Vrddhaksetry. Był on królem Sindhudeśy (współczesne Sind Pakistan). Jego żoną była Duhśala. Również brał udział w turnieju o Draupadi i bardzo pragnął jej ręki, ale odpadł we współzawodnictwie. Ale od tamtego momentu zawsze szukał kontaktu z Draupadi. Kiedy zamierzał ożenić się w Śalyadeśa, po drodze do Kamyavana zdarzyło mu się ponownie zobaczyć Draupadi i na nowo odżył w nim gorący pociąg do niej. Pandavowie i Draupadi byli wtedy na wygnaniu, po utracie w turnieju swojego królestwa, i Jayadratha pomyślał sobie, że byłoby dobrze posłać wieści do Draupadi w nielegalny sposób, poprzez jednego ze swoich towarzyszy, Kotiśasayę. Draupadi od razu gwałtownie odrzuciła propozycję Jayadrathy, ale ten, będąc zbytnio pod urokiem jej piękna, próbował raz za razem. Za każdym razem był on odrzucany przez Draupadi. Próbował on nawet porwać ją siłą na swój rydwan, ale już na początku Draupadi zachowała się dziarsko, wymierzając mu cios, tak, że stracił orientację. Jednak to go nie zniechęciło i był w stanie przemocą posadzić Draupadi na swój rydwan. Incydent ten był widziany przez Dhaumyę Muniego i ten ostro zaprotestował przeciwko działaniu Jayadrathy. Podążył on również za rydwanem, a przez Dhatreyikę sprawa została doniesiona do Maharajy Yudhisthiry. Pandavowie zaatakowali żołnierzy Jayadrathy i zabili ich wszystkich, a w końcu Bhima schwytał samego Jayadrathę i skatował go bardzo dotkliwie, prawie że na śmierć. Następnie ścięto mu wszystkie włosy, zostawiając tylko pięć, a potem przywiedziono go przed wszystkich królów i przedstawiono jako niewolnika Maharajy Yudhisthiry. Był on zmuszony osobiście przyznać przed wszystkimi książętami, że jest niewolnikiem Maharajy Yudhisthiry, i w tym samym stanie został on przywiedziony przed Maharaję Yudhisthirę. Maharaja Yudhisthira był na tyle łaskawy, aby go uwolnić, a kiedy uznał się on księciem lennym Maharajy Yudhisthiry, Królowa Draupadi również zapragnęła jego uwolnienia. Po tym incydencie pozwolono mu powrócić do swojego kraju. Będąc tak znieważonym, udał się on do Gangatri w Himalajach i podjął surowe pokuty dla zadowolenia Pana Śivy. Poprosił on Pana Śivę o błogosławieństwo, aby mógł zabić wszystkich Pandavów naraz, albo przynajmniej jednego po drugim. W czasie bitwy pod Kuruksetra wziął on stronę Duryodhany. W pierwszych dniach walczył z Maharają Drupadą, następnie z Viratą, a później z Abhimanyu. Kiedy Abhimanyu był zabijany, bezlitośnie otoczony przez siedmiu wielkich generałów, Pandavowie pośpieszyli mu z pomocą, ale Jayadratha, dzięki łasce Pana Śivy, odparł ich z wielką zręcznością. Wtedy Arjuna przysiągł sobie, że go zabije, a usłyszawszy to Jayadratha chciał opuścić pole bitwy i prosił Kauravów o pozwolenie na tę tchórzliwą akcję. Nie otrzymał go jednak. Przeciwnie, zobowiązano go do walki z Arjuną. Kiedy doszło do walki pomiędzy nimi, Pan Krsna przypomniał Arjunie, że Jayadratha otrzymał od Pana Śivy błogosławieństwo, że ktokolwiek sprawi, że jego głowa spadnie na ziemię, umrze od razu. Dlatego też poradził On Arjunie, aby rzucił głowę Jayadrathy bezpośrednio na kolana jego ojca, który odbywał pokuty w pielgrzymce Samanta-pancaka. Arjuna uczynił to. Ojciec Jayadrathy był zaskoczony, widząc odciętą głowę na swoich kolanach, i od razu zrzucił ją na ziemię. W ten sposób natychmiast zginął on, a jego czoło pękło na siedem części.
01.15.17 Znaczenie: Najwyższy Pan, Osoba Boga Śri Krsna, jest obiektem kultu zarówno dla impersonalistów, jak i dla bhaktów Pana. Impersonaliści wielbią promienny blask emanujący z Jego transcendentalnego ciała wiecznej formy, rozkoszy i wiedzy, a bhaktowie wielbią Go jako Najwyższą Osobę Boga. Ci, którzy stoją jeszcze niżej niż impersonaliści, uważają Go za jedną z wielkich postaci historycznych. Jednakże Pan zstępuje, aby przyciągnąć wszystkich przez Swoje specyficzne transcendentalne rozrywki, i tak oto jawi się On w roli doskonałego pana, przyjaciela, syna i kochanka. Z Arjuną łączył Go transcendentalny związek przyjaźni i grał On Swoją rolę doskonale, i tak było również w przypadku Jego rodziców, kochanek i żon. Grając swoją rolę w takiej transcendentalnej więzi, bhakta zapomina, pod wpływem wewnętrznej mocy Pana, że jego przyjaciel czy syn jest Najwyższą Osobą Boga. Po odejściu Pana, Arjuna był świadomy, kim był jego wielki przyjaciel, ale nie było żadnej pomyłki po stronie Arjuny ani też żadnego braku szacunku wobec Pana. Inteligentni ludzie uważają takie postępowanie Pana z Jego czystym bhaktą, takim jak Arjuna, za bardzo atrakcyjne.
Na polu bitwy w czasie działań wojennych brak wody jest powszechnym faktem. Woda jest tam czymś rzadkim, a zarówno zwierzęta, jak i ludzie, pracujący wytężenie w walce, bez przerwy potrzebują wody, aby ugasić swoje pragnienie. Specjalnie zaś ranni żołnierze i generałowie czują wielkie pragnienie w czasie śmierci, a czasem zdarza się i tak, że ktoś musi umrzeć tylko z powodu braku wody. Ale problem braku wody został rozwiązany na Kuruksetra przez wiercenie gruntu. Dzięki Bożej łasce można bez trudu osiągnąć wodę z każdego miejsca; jeśli tylko jest możliwość wiercenia gruntu. Współczesny system pracuje na tej samej zasadzie wiercenia gruntu, ale współcześni inżynierowie ciągle nie są w stanie przeprowadzać takich wierceń natychmiast tam, gdzie to jest potrzebne. Jednakże wiadomo z historii że w przeszłości, sięgając dni Pandavów, wielcy generałowie jak Arjuna, mogli od razu dostarczyć wody nawet dla koni, nie mówiąc już o ludziach, przez wydobycie strumienia wody spod twardego gruntu, po prostu przez przebicie warstwy gleby ostrą strzałą. Metoda ta jednak ciągle jest nieznana współczesnym naukowcom.
01.15.19 Znaczenie: Jako że Najwyższy Pan Śri Krsna jest wszechdoskonały, Jego transcendentalnym rozrywkom z Jego czystymi bhaktami nie brak niczego pod każdym względem, czy to gra On rolę przyjaciela, syna czy kochanka. Pan rozkoszuje się wymówkami przyjaciół, rodziców czy narzeczonych bardziej niż hymnami wedyjskimi ofiarowanymi Mu w oficjalny sposób przez uczonych naukowców czy kapłanów.
01.15.20 Znaczenie: Ważnym zagadnieniem w tym wersecie jest to, w jaki sposób było to możliwe, że Arjuna został pokonany przez gang niecnych pasterzy, i jak tacy pospolici pasterze mogli dotknąć ciał żon Pana Krsny, które były pod ochroną Arjuny. Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura wytłumaczył tę sprzeczność przez badania nad Visnu Puraną i Brahma Puraną. W Puranach tych jest powiedziane, że pewnego razu niewiasty niebiańskie zadowoliły swoją służbą Astavakrę Muniego, które obdarzył je błogosławieństwem bycia żonami Najwyższego Pana. Astavakra Muni był skręcony w ośmiu stawach swojego ciała, dlatego też zwykł on się poruszać w szczególny sposób, z powodu swojej skrzywionej sylwetki. Córki półbogów nie mogły powstrzymać się od śmiechu, zobaczywszy ruchy muniego, a muni, zezłościwszy się na nie, przeklął je, że zostaną porwane przez łobuzów, nawet jeśli dostaną Pana za swojego męża. Później dziewczęta ponownie zadowoliły muniego przez swoje modlitwy, i ten pobłogosławił je, że odzyskają swojego męża nawet po porwaniu ich przez łobuzów. Tak więc; aby dotrzymać słów wielkiego muniego, Sam Pan porwał Swoje żony spod ochrony Arjuny, w przeciwnym razie zniknęłyby od razu ze sceny, skoro tylko zostałyby dotknięte przez złoczyńców. Poza tym, niektóre z gopi, które modliły się, aby zostać żonami Pana, powróciły do swoich odpowiednich pozycji, po tym jak ich pragnienie zostało spełnione. Po odejściu Pana Krsny, chciał On z powrotem zabrać całe Swoje otoczenie do Swojej wiecznej siedziby, i zostali oni przywołani z powrotem tylko pod różnymi warunkami.
01.15.21 Znaczenie: Tak jak to już przedyskutowaliśmy więcej niż raz, nikt nie powinien być nadęty z powodu pożyczonych pióropuszy. Wszystkie energie i moce są czerpane z najwyższego źródła, Pana Krsny, i działają one tak długo, jak On tego pragnie, i zawieszają swoją funkcję, skoro tylko On je wycofuje. Wszystkie energie elektryczne są otrzymywane z elektrowni, i skoro tylko elektrownia zatrzymuje dostarczanie energii, wszystkie żarówki są bezużyteczne. W każdej chwili energie takie mogą być wytworzone czy wycofane przez najwyższą wolę Pana. Materialna cywilizacja bez błogosławieństwa Pana jest tylko dziecinną zabawą. Tak długo jak rodzice pozwalają dziecku się bawić, wszystko jest w porządku. Ale skoro tylko rodzice każą mu porzucić zabawę, dziecko musi posłuchać. Tak więc ludzka cywilizacja i wszystkie czynności muszą iść w parze z najwyższym błogosławieństwem Pana, a bez takiego błogosławieństwa wszelki postęp ludzkiej cywilizacji jest podobny dekorowaniu martwego ciała. Zostało tutaj powiedziane, że martwa cywilizacja i jej czynności są jak oczyszczone masło na popiele, gromadzenie pieniędzy przez magiczną różdżkę i sianie zboża w jałową glebę.
01.15.24 Znaczenie: Według antropologów walka o egzystencję i przeżycie osobników bardziej przystosowanych są prawami natury. Ale nie wiedzą oni, że poza prawem natury jest Najwyższe kierownictwo Najwyższej Osoby Boga. W Bhagavad-gicie jest powiedziane, że prawo natury jest spełniane pod kierunkiem Pana. Kiedykolwiek zatem w świecie istnieje pokój, należy wiedzieć, że jest tak dzięki dobrej woli Pana. A kiedykolwiek ma miejsce jakieś wrzenie, to jest to również z woli Pana. Nawet źdźbło trawy nie porusza się bez woli Pana. Kiedykolwiek zatem istnieje nieposłuszeństwo wobec zasad ustanowionych przez Pana, dochodzi do wojny pomiędzy ludźmi i narodami. Najpewniejszym sposobem na pokój jest zatem podporządkowanie wszystkiego prawu ustanowionemu przez Pana. Ustanowionym prawem jest to, że cokolwiek robimy, cokolwiek jemy, cokolwiek poświęcamy, czy cokolwiek dajemy w jałmużnie, musi być to robione dla pełnego zadowolenia Pana. Nikt nie powinien robić niczego, jeść niczego, poświęcać niczego czy też dawać jako jałmużnę, jeśli jest to wbrew woli Pana. Lepsza rozwaga niż odwaga, i należy nauczyć się, jak rozróżniać pomiędzy działaniami, które mogą być przyjemne dla Pana, i tymi, które mogą być Mu niemiłe. Zatem działanie jest sądzone według tego, czy sprawia ono Panu przyjemność, czy też nie. Nie ma miejsca na osobiste kaprysy; musimy zawsze kierować się zasadą przyjemności Pana. Takie działanie jest nazywane yogah karmasu kauśalam, czyli działanie, które jest połączone z Najwyższym Panem. Na tym polega sztuka robienia rzeczy w sposób doskonały.
01.15.25-26 Znaczenie: W świecie materialnym walka o egzystencję i przetrwanie silniejszego są prawami, ponieważ w świecie materialnym istnieją rozbieżności pomiędzy duszami uwarunkowanymi, jako że każdy pragnie panować nad zasobami materialnymi. Sama ta mentalność władania nad materialną naturą jest najgłębszą przyczyną uwarunkowanego życia. I aby stworzyć jakieś możliwości dla takich imitowanych panów, złudna energia Pana stworzyła różnicę pomiędzy duszami uwarunkowanymi, przez stworzenie silniejszych i słabszych w każdym z gatunków życia. Mentalność władania nad naturą materialną i samo stworzenie w naturalny sposób wytworzyły rozbieżności, i skutkiem tego prawo walki o egzystencję. W świecie duchowym nie ma takich rozbieżności, ani też nie ma takiej walki o egzystencję. W świecie duchowym nie istnieje walka o egzystencję, ponieważ tam każdy istnieje wiecznie. Nie ma rozbieżności, ponieważ każdy chce pełnić służbę dla Najwyższego Pana, i nikt nie chce imitować Pana przez przyjęcie pozycji, w której się jest obsługiwanym. Pan, będąc stwórcą wszystkiego, łącznie z żywymi istotami, jest w rzeczywistości właścicielem wszystkiego i radującym się wszystkim, co jest. Ale w świecie materialnym – przez czar mayi – ta wieczna wieź z Panem została zapomniana, i tak żywa istota podlega uwarunkowaniom przez prawo walki o egzystencję i prawo silniejszego.
01.15.27 Znaczenie: Tutaj Arjuna nawiązuje do instrukcji Bhagavad-gity, których Pan udzielił mu na polu bitewnym Kuruksetra. Pan pozostawił instrukcje Bhagavad-gity nie tylko dla Arjuny, ale również po wszeczasy i dla wszystkich krajów. Bhagavad-gita, będąc wypowiedzianą przez Najwyższą Osobę Boga, jest esencją całej mądrości wedyjskiej. Została ona wspaniale zaprezentowana przez Samego Pana dla wszystkich tych, którzy mają bardzo mało czasu, aby odbyć studia nad rozległą literaturą wedyjską, jak Upanisady, Purany i Vedanta-sutra. Została ona wkomponowana w wielką historyczną epopeję, Mahabharatę, która została specjalnie przygotowana dla mniej inteligentnych klas, mianowicie kobiet, robotników i tych, którzy są bezwartościowymi potomkami braminów, ksatriyów i wyższych warstw vaiśyów. Nauki Bhagavad-gity rozwiązały problem Arjuny, który wyrósł w jego sercu na polu bitewnym Kuruksetra. Potem, po odejściu Pana z pola widzenia mieszkańców tej ziemskiej planety, kiedy Arjuna stracił swoją zdobytą moc i znaczenie, chciał on ponownie przypomnieć sobie nauki Bhagavad-gity, po to właśnie, aby pouczyć wszystkich zainteresowanych, że Bhagavad-gita może być doradcą we wszystkich krytycznych czasach, nie tylko dla pocieszenia we wszelkiego rodzaju mentalnych agoniach, ale również jako sposób na jakieś wielkie uwikłania, które mogą skrępować kogoś w krytycznej godzinie.
Miłosierny Pan pozostawił wielkie nauki Bhagavad-gity, tak aby można było korzystać z Jego instrukcji nawet wtedy, kiedy jest On niewidoczny dla materialnych oczu. Materialne zmysły nie mogą mieć żadnego sądu o Najwyższym Panu, ale przez Swoją niepojętą moc Pan może, dla zmysłowej percepcji uwarunkowanych dusz, w odpowiedni sposób wcielić Się za pośrednictwem materii, która jest również inną formą zamanifestowanej energii Pana. W ten oto sposób Bhagavad-gita, czy każda autentyczna dźwiękowa reprezentacja Pana, jest również inkarnacją Pana. Nie ma różnicy pomiędzy dźwiękowi reprezentacją Pana, a Samym Panem. Można więc czerpać tę samą korzyść z Bhagavad-gity, jak Arjuna czerpał z osobistej obecności Pana.
Wierząca ludzka istota, która pragnie wyzwolenia się ze szponów materialnej egzystencji, może bez trudu skorzystać z Bhagavad-gity, i mając to na uwadze, Pan poinstruował Arjunę, tak jak gdyby Arjuna potrzebował tego. W Bhagavad-gicie zostało zarysowane pięć ważnych czynników wiedzy odnoszących się do: (l) Najwyższego Pana,
(2) żywej istoty,
(3) natury;
(4) czasu i przestrzeni,
(5) procesu działania.
Spośród tych, Najwyższy Pan i żywa istota są jakościowo jednym. Różnica pomiędzy nimi została zanalizowana jako różnica pomiędzy całością a integralną cząstką. Natura jest bezwładną materią objawiającą oddziaływania trzech różnych sił, a wieczny czas i nieograniczona przestrzeń są uważane za będące poza egzystencją materialnej natury. Czynności żywej istoty są rozmaitością uzdolnień, które mogą uwięzić żywą istotę w materialnej naturze, albo też ją wyzwolić. Wszystkie te tematy są zwięźle przedyskutowane w Bhagavad-gicie, a późniejsze tematy są gruntownie opracowane w Śrimad-Bhagavatam dla dalszego oświecenia. Spośród tych pięciu tematów, Najwyższy Pan, żywa istota, natura oraz czas i przestrzeń są wieczne, ale żywa istota, natura i czas są pod kierownictwem Najwyższego Pana, który jest absolutnie i całkowicie niezależny od żadnej innej kontroli. Najwyższy Pan jest najwyższym kontrolerem. Materialne działanie żywej istoty jest bez początku, ale może ono zostać oczyszczone przez nabycie duchowej jakości. W ten właśnie sposób można unicestwić jej materialne, jakościowe reakcje. Zarówno Pan jak i żywe istoty są świadome, i jedno, jak i drugie, ma poczucie tożsamości, bycia świadomymi jako siła żywotna. Ale pod wpływem materialnej natury (zwanej mahat-tattvą), żywa istota błędnie uważa siebie za istotę różną od Pana. Cały system mądrości wedyjskiej jest wycelowany na wykorzenienie takiego błędnego rozumienia, i wskutek tego wyzwolenie żywej istoty z materialnej identyfikacji. Kiedy takie złudzenie zostaje wyplenione przez wiedzę i wyrzeczenie, żywe istoty stają się odpowiednimi działaczami i również podmiotami radości. Poczucie przyjemności jest rzeczywiste w Panu, ale takie poczucie w żywej istocie jest tylko rodzajem "pobożnego" pragnienia. Ta różnica w świadomości stanowi rozróżnienie pomiędzy dwiema tożsamościami, mianowicie Panem i żywą istotą. Poza tym nie ma żadnej różnicy pomiędzy Panem i żywą istotą. Dlatego też żywa istota jest jednocześnie wiecznie jednym z Panem, jak i różnym od Niego. Cała nauka Bhagavad-gity opiera się na tej zasadzie.
W Bhagavad-gicie zarówno Pan, jak i żywe istoty, zostały opisane jako sanatana, czyli wieczne. Również siedziba Pana znajdująca się daleko poza materialnym niebem, jest opisana jako sanatana. Żywa istota jest zapraszana, aby zamieszkać w sanatana egzystencji Pana, a proces pomagający żywej istocie w zbliżeniu się do siedziby Pana (gdzie manifestują się wyzwolone czynności duszy), jest nazywany sanatana-dharmą. Nikt jednak nie może osiągnąć wiecznej siedziby Pana, nie będąc wolnym od błędnej koncepcji materialnej tożsamości, a Bhagavad-gita daje nam wskazówkę, jak osiągnąć ten stan doskonałości. Proces wyzwalania się z fałszywej koncepcji materialnej tożsamości jest nazywany, w różnych stadiach, pracą dla korzyści, filozofią empiryczną i służbą oddania, aż do transcendentalnej realizacji. Taka transcendentalna realizacja jest możliwa przez połączenie wszystkich wyżej wspomnianych punktów w relacji z Panem. Przepisane w Vedach obowiązki ludzkiej istoty mogą stopniowo oczyścić grzeszny umysł uwarunkowanej duszy i wznieść ją do stadium wiedzy. Oczyszczone stadium nabywania wiedzy staje się podstawą służby oddania dla Pana. Dopóki jesteśmy zaangażowani w poszukiwania rozwiązania problemów życia, ta nasza wiedza jest nazywana jnaną, czyli wiedzą oczyszczoną, ale realizując rzeczywiste rozwiązania problemów życia, usytuowujemy się w służbie oddania. Bhagavad-gita zaczyna się od dyskutowania problemów życia poprzez odróżnienie duszy od elementów materii i dowodzi wszelkimi racjami i argumentami, że dusza jest niezniszczalna we wszystkich okolicznościach, i że zewnętrzne okrycie z materii, ciało i umysł, zmieniają się na następną kategorię materialnej egzystencji, która jest pełna cierpień. Bhagavad-gita ma zatem położyć kres różnego typu cierpieniom, a Arjuna przyjął schronienie tej wielkiej wiedzy, która została mu udzielona w czasie bitwy na Polu Kuruksetra.
01.15.28 Znaczenie: Jako że Pan jest absolutny, głęboka medytacja o Nim jest równie dobra jak yogiczny trans. Pan nie jest różny od Swojego imienia, formy, jakości, rozrywek, otoczenia i specyficznych działań. Arjuna zaczął myśleć o udzielonych mu przez Pana instrukcjach na polu bitewnym Kuruksetra. Same te instrukcje zaczęły usuwać ślady materialnego skażenia w umyśle Arjuny. Pan jest jak słońce; pojawienie się słońca oznacza natychmiastowe rozproszenie ciemności, czyli ignorancji, i pojawienie się Pana w umyśle bhakty może od razu usunąć nieszczęsne materialne skutki. Dlatego też Pan Caitanya polecił bezustanne intonowanie imienia Pana jako ochronę od wszelkich skażeń materialnego świata. Uczucie rozdzielenia z Panem jest niewątpliwie bolesne dla bhakty, ale ponieważ jest ono w związku z Panem, ma ono specyficzny transcendentalny skutek, który koi serce. Uczucia rozdzielenia są również źródłem transcendentalnej rozkoszy, i nie są nigdy porównywalne z zanieczyszczonymi, materialnymi uczuciami rozłąki.
01.15.29 Znaczenie: Materialne pragnienia w umyśle są śmieciami materialnego skażenia. Przez takie zanieczyszczenie żywa istota spotyka się z tak wieloma odpowiadającymi i nieodpowiadającymi jej rzeczami, które są przeciwne samej egzystencji duchowej tożsamości. Narodziny po narodzinach uwarunkowana dusza pada ofiarą tak wielu przyjemnych i nieprzyjemnych rzeczy, które wszystkie są fałszywe i tymczasowe. Gromadzą się one z powodu reakcji na nasze materialne pragnienia, ale kiedy wchodzimy w kontakt, poprzez służbę oddania, z transcendentalnym Panem w Jego różnych energiach, wtedy zostają zamanifestowane nagie formy wszystkich materialnych pragnień, i inteligencja żywej istoty zostaje uspokojona w jej prawdziwym świetle. Skoro tylko Arjuna zwrócił swoją uwagę ku instrukcjom Pana, tak jak zostały one wyłożone w Bhagavad-gicie, zamanifestowała się jego prawdziwa natura wiecznego obcowania z Panem, i w ten sposób poczuł się on wolny od wszelkich materialnych zanieczyszczeń.
01.15.30 Znaczenie: Uwarunkowana dusza jest uwikłana w swoje czynności dla rezultatów (czynności karmiczne) przez siłę wiecznego czasu. Ale Najwyższy Pan, kiedy inkarnuje na Ziemi, nie podlega wpływom kala, czyli materialnej koncepcji przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Czynności Pana są wieczne i są one manifestacją Jego atma-mayi, czyli mocy wewnętrznej. Wszystkie czynności czy rozrywki Pana są duchowe w swojej naturze, ale dla laików wydają się one być na platformie czynności materialnych. Tak wydawało się, że Arjuna i Pan brali udział w bitwie na Polu Kuruksetra, i była również strona przeciwna, ale w rzeczywistości Pan wypełniał misję Swojej inkarnacji i towarzystwa ze Swoim wiecznym przyjacielem Arjuną. Widzimy więc, że takie na pozór materialne czynności Arjuny nie usunęły go z jego transcendentalnej pozycji, ale wręcz przeciwnie, ożywiły jego świadomość pieśni Pana, tak jak On śpiewał je osobiście. To ożywienie świadomości jest zagwarantowane przez Pana w Bhagavad-gicie (18.65) w następujący sposób:
man-mana bhava
mad-bhakto
mad-yaji mam namaskuru
mam evaisyasi satyam te
pratijane priyo 'si me
Należy zawsze myśleć o Panu; umysł nie powinien o Nim zapomnieć. Należy stać się bhaktą Pana i ofiarowywać Mu pokłony. Ten, kto żyje w ten sposób, będzie niewątpliwie pobłogosławiony osiągnięciem schronienia Jego lotosowych stóp. Nie ma żadnych wątpliwości co do tej wiecznej prawdy. Sekret ten został wyjawiony Arjunie, jako że był on zaufanym przyjacielem Pana.
Arjuna nie pragnął walczyć ze swoimi krewnymi, ale walczył on na rzecz misji Pana. Był on zawsze zaangażowany w wypełnianie tylko Jego misji i dlatego po odejściu Pana pozostał on w tej samej transcendentalnej pozycji, nawet chociaż wydawało się, że zapomniał on wszystkie instrukcje Bhagavad-gity. Należy zatem ułożyć czynności swojego życia tak, aby były one zawsze w zgodzie z misją Pana, a czyniąc to możemy być zawsze pewni powrotu do domu, z powrotem do Boga. To jest właśnie najwyższą doskonałością życia.
01.15.31 Znaczenie: Wątpliwości dualizmu zaczynają się od błędnego zrozumienia materialnego ciała, które przyjmowane jest przez mniej inteligentnych ludzi za jaźń. Najgłupszą częścią naszej ignorancji jest utożsamianie tego materialnego ciała z jaźnią. Wszystko to, co ma związek z ciałem, jest w niemądry sposób przyjmowane za nasze własne. Wątpliwości spowodowane błędną koncepcją ' ja" i "moje" – innymi słowy, "moje ciało", "moi krewni", "moja własność", "moja żona", "moje dzieci", "moje bogactwo", "mój kraj", "moja społeczność", i setki podobnie złudnych kontemplacji – są przyczyną oszołomienia uwarunkowanej duszy. Przez przyswojenie sobie instrukcji Bhagavad-gity można niewątpliwie uwolnić się od takiego oszołomienia, ponieważ prawdziwą wiedzą jest to, że Najwyższa Osoba Boga, Vasudeva, Pan Krsna, jest wszystkim, włączając w to naszą własną jaźń. Wszystko jest manifestacją Jego mocy, jako Jego integralne cząstki. Moc i źródło mocy nie są różne, tak więc koncepcja dualizmu od razu zostaje rozwiana przez osiągnięcie doskonałej wiedzy. Skoro tylko Arjuna przyjął instrukcje Bhagavad-gity, mógł on od razu, posiadając doskonałe kwalifikacje, wykorzenić materialną koncepcję Pana Krsny, swojego wiecznego przyjaciela. Mógł on zrozumieć, że Pan był ciągle obecny przy nim poprzez Swoje instrukcje, przez Swoją formę, rozrywki, przez Swoje cechy i wszystko inne związane z Nim. Mógł on zrealizować, że Pan Krsna, jego przyjaciel, był ciągle obecny przed nim przez Swoją transcendentalną obecność w różnych niedwoistych energiach, i nie było żadnej kwestii osiągnięcia towarzystwa Pana przez jeszcze jedną zmianę ciała pod wpływem czasu i przestrzeni. Przez osiągnięcie absolutnej wiedzy można obcować z Panem bezustannie, nawet w tym obecnym życiu, po prostu przez słuchanie, intonowanie, rozmyślanie i wielbienie Najwyższego Pana. Możemy Go widzieć, możemy czuć Jego obecność nawet w tym obecnym życiu, po prostu przez zrozumienie Pana, który jest advaya-jnana, czyli Absolutnym Panem. To osiągnąć można przez proces służby oddania, który zaczyna się od słuchania o Nim. Pan Caitanya mówi, że po prostu przez intonowanie świętego imienia Pana można od razu zmyć kurz ze zwierciadła czystej świadomości, a skoro tylko kurz zostaje usunięty, następuje wyzwolenie ze wszystkich materialnych warunków. Wyzwolenie się z materialnych warunków znaczy wyzwolenie duszy. Skoro więc tylko ktoś sytuuje się w absolutnej wiedzy, usunięta zostaje jego materialna koncepcja życia, czyli innymi słowy, wynurza się on z fałszywej koncepcji życia. W ten sposób w duchowej realizacji zostaje ożywiona funkcja czystej duszy. Ta praktyczna realizacja żywej istoty jest możliwa, kiedy wyzwala się ona spod wpływu trzech sił materialnej natury, mianowicie dobroci, pasji i ignorancji. Przez łaskę Pana czysty bhakta od razu wznosi się do miejsca Absolutu, i nie istnieje możliwość, że z powrotem materialnie uwikła się on w uwarunkowane życie. Obecności Pana we wszystkich warunkach życia nie można odczuć tak długo, dopóki nie jest się obdarzonym wymaganą transcendentalną wizją, której osiągnięcie jest możliwe przez pełnienie służby oddania przepisanej w pismach objawionych. Arjuna osiągnął ten stan na długo przed bitwą na Polu Kuruksetra, a kiedy pozornie czuł on nieobecność Pana, od razu przyjął on schronienie instrukcji Bhagavad-gity, i tym sposobem ponownie usytuował się w swojej oryginalnej pozycji. Taka jest pozycja viśoka, czyli stanu, w którym jest się wolnym od wszelkiego smutku i wszelkich trosk.
01.15.32 Znaczenie: Po usłyszeniu o odejściu Pana z pola widzenia mieszkańców Ziemi, również Maharaja Yudhisthira skierował swoją uwagę ku instrukcjom Bhagavad-gity. Zaczął on zastanawiać się nad sposobem pojawiania się i odchodzenia Pana. Pojawianie się i znikanie misji Pana w tym śmiertelnym wszechświecie jest całkowicie zależne od Jego najwyższej woli. Nie jest On zmuszany do pojawiania się i znikania przez jakąś wyższą energię, tak jak jest to w wypadku pojawiania się i znikania żywych istot, zmuszanych do tego przez prawa natury. Kiedykolwiek Pan chce, może On pojawić się skądkolwiek i gdziekolwiek, co nie przeszkadza również Jego pojawianiu się i znikaniu w jakimkolwiek innym miejscu. Jest On jak słońce. Słońce pojawia się i znika z własnej woli w jakimś miejscu; co nie przeszkadza mu być również w innych miejscach. Słońce pojawia się rano w Indiach, bez znikania z zachodniej półkuli. Słońce jest obecne wszędzie w całym systemie słonecznym, ale wydaje się, że w określonym miejscu słonce pojawia się, jak również znika w określonym czasie wieczorem. Ograniczenia czasowe nie dotyczą nawet słońca, a co tu mówić o Najwyższym Panu, stworzycielu i kontrolerze słońca. Dlatego też w Bhagavad-gicie jest oznajmione, że ktoś, kto rzeczywiście rozumie transcendentalne pojawianie się i znikanie Pana (co dokonuje się przez Jego niepojętą energię), wyzwala się on spod praw narodzin i śmierci i jest umieszczany w niebie duchowym, gdzie są planety Vaikuntha. Takie wyzwolone osoby mogą żyć wiecznie bez bólów narodzin, śmierci, starości i choroby. W niebie duchowym Pan i ci, którzy są wiecznie zaangażowani w transcendentalną służbę miłości dla Pana, wszyscy są wiecznie młodzi, ponieważ nie ma tam starości, choroby ani śmierci. A ponieważ nie ma tam śmierci, nie ma tam również narodzin. Stwierdza się zatem, że po prostu przez zrozumienie pojawiania się i znikania Pana w prawdzie, można osiągnąć doskonały stan wiecznego życia. Tak więc, również Maharaja Yudhisthira zaczął myśleć o powrocie do Boga. Pan pojawia się na Ziemi czy jakiejkolwiek innej śmiertelnej planecie razem ze Swoimi towarzyszami, którzy żyją z Nim wiecznie; i właśnie członkowie dynastii Yadu, którzy dopełniali rozrywki Pana, nie są nikim innym, jak tylko Jego wiecznymi towarzyszami. To samo tyczy się Maharajy Yudhisthiry, jego braci, matki, itd. Jako że pojawianie się i znikanie Pana i Jego wiecznych towarzyszy jest transcendentalne, nie należy być oszołomionym przez zewnętrzne cechy tego pojawiania się i odchodzenia.
01.15.33 Znaczenie: Zajście słońca nie oznacza bynajmniej kresu jego egzystencji. Znaczy to tylko, że słońce jest poza zasięgiem naszego wzroku. Podobnie, zakończenie misji Pana na poszczególnej planecie czy we wszechświecie znaczy tylko to, że jest On poza zasięgiem naszego wzroku. Również koniec dynastii Yadu nie oznacza bynajmniej jej unicestwienia. Znikła ona po prostu z Panem z pola naszego widzenia. Tak jak Maharaja Yudhisthira zdecydował się na powrót do Boga, podobnie i Kunti podjęła tę samą decyzję. W tym celu zaangażowała się ona w pełni w transcendentalną służbę oddania dla Pana, która gwarantuje nam paszport na powrót do Boga po opuszczeniu tego obecnego materialnego ciała. Początek służby oddania jest początkiem uduchowienia obecnego ciała, i w ten właśnie sposób czysty bhakta traci wszelki materialny kontakt z obecnym ciałem. Siedziba Pana nie jest mitem, tak jak myślą niewierzący czy ignoranci, ale nie można się tam dostać za pomocą takich materialnych środków jak sputnik czy satelita. Ale można dotrzeć tam po opuszczeniu tego obecnego ciała, i w tym celu należy przygotować się do powrotu do Boga przez praktykowanie służby oddania. To gwarantuje paszport do Boga. Kunti przyjęła ten proces.
01.15.34 Znaczenie: Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura sugeruje, że mędrcy (rsi), tacy jak Śaunaka i inni, słuchający Śrimad-Bhagavatam z ust Śukadevy Gosvamiego w lesie Naimisaranya, nie byli zbyt szczęśliwi słysząc o zagładzie Yadavów w szaleństwie alkoholowego odurzenia. Aby przynieść im ulgę w tych umysłowych katuszach, Suta Gosvami zapewnił ich, że to Pan sprawił, że dynastia Yadu porzuciła swoje ciała przez które musieli oni zabrać ciężar świata. Pan i Jego wieczni towarzysze pojawiają się na Ziemi, aby pomóc administrującym półbogom w zmniejszeniu ciężaru świata. Dlatego właśnie Pan przywołał zaufanych półbogów, aby pojawili się w rodzinie Yadu i służyli Mu w Jego wielkiej misji. Kiedy misja została wypełniona, półbogowie, przez wolę Pana, opuścili swoje materialne ciała, a stało się to za przyczyną walki, którą stoczyli pomiędzy sobą w szaleństwie odurzenia. Półbogowie są przyzwyczajeni do picia napoju soma-rasa. Tak więc picie wina czy intoksykacja nie są czymś nieznanym dla nich. Czasami nawet znajdują się oni w kłopotach z tego powodu. Pewnego razu synowie Kuvery padli ofiarą gniewu Narady z powodu ich alkoholowego odurzenia, ale później, dzięki łasce Pana Śri Krsny, odzyskali oni swoje oryginalne formy. Historię tę znajdujemy w Canto Dziesiątym. Dla Najwyższego Pana zarówno asury, jak i półbogowie są równi, ale półbogowie są posłuszni Panu, podczas gdy asury nie. Dlatego też przykład usuwania ciernia za pomocą innego ciernia jest całkowicie stosowny. Jeden cierń, który powoduje ukłucie nogi Pana, jest na pewno elementem niepokojącym dla Pana, ale drugi cierń, który usuwa niepokojący element, niewątpliwie pełni służbę dla Pana. Tak więc, chociaż każda żywa istota jest integralną cząstką Pana, to jednak ta, która jest ukłuciem dla Pana, jest nazywana asura, a ta, która jest dobrowolnym sługą Pana; zwie się devata, czyli półbogiem. W świecie materialnym devaty i asury zawsze walczą ze sobą, i devaty są zawsze wybawiani przez Pana z rąk asurów. Zarówno jedni, jak i drudzy, są pod kontrolą Pana. Świat jest pełen tych dwu rodzajów żywych istot i misją Pana jest chronienie devatów i niszczenie asurów, kiedykolwiek istnieje ku temu potrzeba. W ten sposób zarówno jedni, jak i drudzy dostępują dobra ze strony Pana.
01.15.35 Znaczenie: Najwyższy Pan, Osoba Boga, nie jest ani bezosobowy ani też bez formy, ale Jego ciało nie jest różne od Niego, i dlatego jest On znany jako ucieleśnienie wieczności, wiedzy i rozkoszy. W Brhad-vaisnava Tantra zostało wyraźnie oznajmione, że za wszelką cenę należy unikać każdego, kto uważa formę Pana Krsny za twór energii materialnej. Jeśli przez przypadek widzi się twarz takiego niewiernego, należy oczyścić się przez wskoczenie do rzeki w ubraniu. Pan opisany jest jako amrta, czyli nieśmiertelny, ponieważ nie ma On materialnego ciała. Tak więc, śmierć Pana czy opuszczenie przez Niego ciała jest po prostu jak żonglerka magika. Za pomocą różnych trików magik pokazuje, że jest pocięty na kawałki, spalony na popiół albo pozbawiony świadomości przez wpływy hipnotyczne, ale wszystko to jest tylko fałszywym pokazem. W rzeczywistości magik ani nie pali siebie na popiół, ani nie tnie na kawałki, ani też nie jest martwy ani nieświadomy w którejkolwiek z faz swojego magicznego pokazu. Podobnie i Pan ma Swoje wieczne formy o nieograniczonej różnorodności, spośród których jedną jest inkarnacja ryby, która została objawiona w tym wszechświecie. Ponieważ istnieją niezliczone wszechświaty, inkarnacja ryby musi manifestować swoje rozrywki bez przerwy, tu czy tam. W tym wersie użyto szczególnego słowa datte, wiecznie przyjmowane, (a nie słowo dhatva, przyjmowane okazyjnie). Oznacza to, że Pan nie stwarza inkarnacji ryby; ta Jego forma istnieje wiecznie, i pojawianie się i znikanie takiej inkarnacji służy określonym celom. W Bhagavad-gicie (7.24-25) Pan mówi: "Impersonaliści myślą, że Ja nie mam formy, że jestem bezpostaciowy, ale że obecnie przyjąłem formę dla spełnienia pewnego celu, i tak oto się zamanifestowałem. Ale takie spekulacje są w rzeczywistości pozbawione ostrej inteligencji. Chociaż mogą oni być dobrymi uczonymi w literaturze wedyjskiej, są oni praktycznie w głębokiej ignorancji, jeśli chodzi o Moje niepojęte energie i Moje wieczne osobowe formy. Przyczyna tego jest taka, że Ja rezerwuję Sobie prawo nieujawniania się niewielbicielom, przez Moją mistyczną zasłonę. Nieinteligentni głupcy są zatem nieświadomi Mojej wiecznej formy, która nigdy nie ulega unicestwieniu i jest nienarodzona." W Padma Puranie jest powiedziane, że ci, którzy są zazdrośni i zawsze źli na Pana, są niezdolni, aby poznać prawdziwą i wieczną formę Pana. Również w Bhagavatam jest powiedziane, że Pan zdawał się być jak piorun dla tych, którzy byli zapaśnikami. Śiśupala, będąc zabijanym przez Pana, nie był w stanie Go widzieć, będąc oślepionym przez blask brahmajyoti: Tak więc, tymczasowa manifestacja Pana jako pioruna dla zapaśników wyznaczonych przez Kamsę do walki z Nim, czy promienna postać Pana przed Siśupalą, zostały opuszczone przez Niego, ale Pan, jak magik, jest wiecznie istniejący i nigdy nie jest pokonywany, w żadnych okolicznościach. Takie formy są tymczasowo pokazywane tylko asurom, a kiedy takie manifestacje zostają wycofane, asury myślą, że Pan nie istnieje już dłużej, tak właśnie jak głupia publiczność myśli, że magik spalił się na popiół, czy pociął na kawałki. Ostateczny wniosek jest więc taki, że Pan nie ma materialnego ciała i dlatego nie może być zabity czy zmieniony na mocy Swojego transcendentalnego ciała.
01.15.36 Znaczenie: Wpływ wieku Kali może być narzucony tylko tym, którzy nie są w pełni rozwinięci w świadomości Boga. Przez całkowite powierzenie się najwyższej opiece Osoby Boga, można zneutralizować skutki wieku Kali. Wiek Kali nastąpił zaraz po bitwie na Polu Kuruksetra, ale nie mógł on szerzyć swojego wpływu ze względu na obecność Pana. Pan opuścił tę ziemską planetę w Swoim transcendentalnym ciele i skoro tylko to się stało, symptomy Kali-yugi zaczęły się manifestować, tak jak to zostało przewidziane przez Maharaję Yudhisthirę, zanim Arjuna przybył z Dvaraki. Maharaja Yudhisthira słusznie przypuszczał, że Pan opuścił Ziemię. Tak jak już wyjaśniliśmy, Pan opuścił pole naszego widzenia, tak właśnie jak słońca znika z zasięgu naszego wzroku.
01.15.37 Znaczenie: Obecny wiek jest pod wpływem specyficznych cech Kali. Wiek Kali zaczął się manifestować około 5 000 lat temu, poczynając od bitwy na Polu Kuruksetra. Z autentycznych pism świętych dowiadujemy się, że przed nami jest jeszcze 427 000 lat wieku Kali. Symptomy Kali-yugi, wspomniane powyżej, jak skąpstwo, dyplomacja, oszustwo, nepotyzm, przemoc, i temu podobne rzeczy, są już w modzie i nikt nie może sobie wyobrazić, co będzie miało miejsce wraz z postępem wpływu wieku Kali, aż do dnia unicestwienia. Było już nam dane poznać, że wpływ wieku Kali jest przeznaczony dla bezbożnych, tak zwanych cywilizowanych ludzi. Ci, którzy są pod ochroną Pana, nie mają co się lękać tego strasznego wieku. Maharaja Yudhisthira był wielkim bhaktą Pana i nie musiał się on obawiać wieku Kali, jednak wolał wycofać się z czynnego życia rodzinnego i przygotować się do powrotu do domu, z powrotem do Boga. Pandavowie są wiecznymi towarzyszami Pana i dlatego nie są oni zainteresowani żadnym innym towarzystwem. Poza tym, będąc idealnym królem, Maharaja Yudhisthira chciał się wycofać, aby dać przykład innym. Skoro tylko jest jakiś młody następca, aby troszczyć się o sprawy rodzinne, należy od razu wycofać się z życia rodzinnego i wznieść się do realizacji duchowej. Nie należy gnić w ciemnej studni życia rodzinnego aż do czasu, kiedy zostaje się wywleczonym z niej przez Yamaraję. Współcześni politycy powinni wyciągnąć nauki z przykładu Maharajy Yudhisthiry, jeśli chodzi o dobrowolne wycofanie się z aktywnego życia, i powinni zrobić miejsce dla młodszej generacji. Korzystając z jego przykładu, mężczyźni w starszym wieku powinni opuszczać dom na rzecz duchowej realizacji, zanim zostaną wywleczeni z niego na spotkanie śmierci.
01.15.38 Znaczenie: Cały obszar Ziemi otoczony morzami był pod panowaniem króla Hastinapury. Maharaja Yudhisthira wyszkolił swojego wnuka, Maharaję Pariksita, który był równie wykwalifikowany w administracji państwem, szczególnie jeśli chodzi o zobowiązania króla wobec obywateli. Tak więc Pariksit został osadzony na tronie Maharajy Yudhisthiry, przed jego odejściem do świata duchowego. Co zaś się tyczy Maharajy Pariksita, użyto tutaj specyficznego słowa, vinayinam, co ma swoje znaczenie. Dlaczego Król Hastinapury, przynajmniej do czasów Maharajy Pariksita, był uznawany za cesarza świata? Jedynym powodem było to, że ludzie świata byli bardzo szczęśliwi z powodu dobrej administracji cesarza. Szczęście obywateli było spowodowane obfitością naturalnych produktów, takich jak zboże, owoce, mleko, zioła, kamienie szlachetne, minerały i wszystko, czego ludzie potrzebowali. Byli oni nawet wolni od cierpień cielesnych, niepokojów umysłowych i zakłóceń powodowanych przez zjawiska naturalne i inne żywe istoty. Ponieważ każdy był szczęśliwy pod każdym względem, nie było żadnej zawiści, chociaż czasami dochodziło do walk pomiędzy władcami z powodów politycznych i o dominację. Każdy był szkolony, aby osiągnąć najwyższy cel życia; i również z tego powodu ludzie byli dostatecznie oświeceni, aby nie kłócić się o jakieś błahostki. Wpływ wieku Kali stopniowo przeniknął dobre cechy zarówno królów, jak i obywateli, i tutaj ma swoje źródło napięcie, które rozwinęło się pomiędzy poddanymi i władcą. Jednakże nawet w tym wieku nieporozumień pomiędzy poddanymi i władcą może być miejsce na duchową korzyść i świadomość Boga. Jest to specjalny przywilej.
01.15.39 Znaczenie: Po osadzeniu Maharajy Pariksita na cesarskim tronie Hastinapury i po mianowaniu wielkiego wnuka Pana Krsny, Vajry, na Króla Mathury, Maharaja Yudhisthira przyjął wyrzeczony porządek życia. System czterech porządków życia i czterech kast, odpowiednio do kwalifikacji i pracy (znany jako varnaśrama-dharma), jest początkiem prawdziwego ludzkiego życia. I Maharaja Yudhisthira, jako protektor systemu ludzkich czynności, w porę wycofał się z czynnego życia i przyjął sannyasę, przekazując pieczę nad administracją wykwalifikowanemu księciu, Maharajy Pariksitowi. Naukowy system varnaśrama-dharma dzieli ludzkie życia na cztery porządki zajęć i cztery porządki życia. Cztery porządki życia, to znaczy brahmacari, grhastha, vanaprastha i sannyasi, winny być przestrzegane przez wszystkich, bez względu na podział zawodowy. Współcześni politycy nie chcą wycofywać się z aktywnego życia, nawet jeśli są już starzy, ale Maharaja Yudhisthira, jako idealny król, dobrowolnie wycofał się z czynnego życia administracyjnego, aby przygotować się do życia następnego. Każdy powinien zorganizować swoje życie tak, aby ostatnia faza życia, (powiedzmy przynajmniej ostatnie piętnaście czy dwadzieścia lat przed śmiercią), była absolutnie poświęcona służbie oddania dla Pana, aby osiągnąć najwyższą doskonałość życia. Prawdziwą głupotą jest poświęcanie całego swojego życia na materialne uciechy i materialne czynności dla zysków, ponieważ dopóki umysł zostaje pochłonięty pracą dla materialnych uciech, dopóty nie ma szans na wyzwolenie się z uwarunkowanego życia, czyli z materialnej niewoli. Nikt zatem nie powinien iść za samobójczą polityką lekceważenia najbardziej wzniosłego wysiłku na rzecz osiągnięcia doskonałości życia, mianowicie powrotu do domu, do Boga.
01.15.40 Znaczenie: Oczyszczenie się z materialnych skażeń jest konieczną kwalifikacją, aby zostać jednym z towarzyszy Pana. Nikt nie może stać się towarzyszem Pana ani też powrócić do Boga bez takiego oczyszczenia. Dlatego też Maharaja Yudhisthira, aby stać się czystym duchowo, od razu porzucił swoje królewskie bogactwo, rezygnując ze swojego królewskiego stroju i szat. Kasaya, czyli szafranowa przepaska na biodra dla sannyasina, oznacza wyrzeczenie się wszelkiego atrakcyjnego ubioru, i Maharaja Yudhisthira ubrał się stosownie do tego. Stał się on obojętnym wobec swojego królestwa i rodziny, i tym sposobem uwolnił się od wszelkich materialnych skażeń, czyli materialnych desygnatów. Ogólnie rzecz biorąc, ludzie są bardzo przywiązani do wszelkiego rodzaju desygnatów jak desygnaty rodzinne, społeczne, państwowe, narodowe, związane z zajęciem, bogactwem, pozycją, i wiele innych. Dopóki jest się przywiązanym do takich oznaczeń, dopóty jest się materialnie zanieczyszczonym. Tak zwani przywódcy ludzi we współczesnym wieku są przywiązani do świadomości narodowej, ale nie wiedzą oni, że taka fałszywa świadomość jest jeszcze jednym desygnatem materialnie uwarunkowanej duszy. Należy więc porzucić takie desygnaty, zanim staniemy się zdolni do powrotu do Boga. Głupi ludzie wielbią takie osoby, które umierają za naród, ale tutaj mamy przykład Maharajy Yudhisthiry, króla, który przygotował się do opuszczenia tego świata będąc wolnym od takiej narodowej świadomości. A jednak pamięta się go do dzisiaj, jako że był wielkim pobożnym królem, prawie na tej samej płaszczyźnie co Osoba Boga, Śri Rama. A ponieważ ludzie świata byli pod rządami takich pobożnych królów, byli oni szczęśliwi pod każdym względem. Tak więc niech nas nie dziwi to, że tacy wielcy cesarze mogli władać całym światem.
01.15.41 Znaczenie: Maharaja Yudhisthira, podobnie jak jego brat Arjuna, zaczął koncentrować się i stopniowo uwolnił się z wszelkiej materialnej niewoli. Najpierw skoncentrował on wszystkie działania zmysłów i połączył je z umysłem, czyli innymi słowy, zwrócił swój umysł ku transcendentalnej służbie oddania dla Pana. Jako że umysł spełnia wszystkie materialne czynności w kategoriach działania i reakcji materialnych zmysłów, i jako że zamierzał on powrócić do Boga, modlił się, aby umysł zaprzestał swoich materialnych czynności i zwrócił się ku transcendentalnej służbie dla Pana. Nie było już dłużej potrzeby materialnego działania. W rzeczywistości nie można zatrzymać czynności umysłu, albowiem są one refleksem wiecznej duszy, ale zmieniona może być jakość tych czynności, z materialnych, na transcendentalną służbę dla Pana. Materialne skłonności umysłu można zmienić, kiedy oczyszcza się go ze skażeń powietrza życia i tym sposobem wyzwala go od zanieczyszczenia powtarzających się narodzin i śmierci, sytuując go w czystym życiu duchowym. Wszystko jest manifestowane przez tymczasowe wcielenie materialne, które jest produktem umysłu w czasie śmierci. Jeśli umysł zostaje oczyszczony przez praktykę transcendentalnej miłosnej służby dla Pana, i jest bez przerwy zaangażowany w służbę lotosowym stopom Pana, wtedy nie istnieje szansa wyprodukowania jeszcze jednego materialnego ciała po śmierci. Nie będzie wtedy niebezpieczeństwa jego pogrążenia się w materialne zanieczyszczenie. Czysta dusza będzie zdolna do powrotu do domu, z powrotem do Boga.
01.15.42 Znaczenie: Wszystko to, co jest zamanifestowane w tym materialnym świecie jest wytworem mahat-tattva-avyakta, a rzeczy, które oglądamy naszym materialnym wzrokiem, nie są niczym innym, jak tylko kombinacjami i permutacjami takich różnorakich materialnych produktów. Ale żywa istota jest różna od takich materialnych produktów. Jednak z powodu zapomnienia przez nią jej wiecznej natury jako wiecznego sługi Pana i jej błędnej koncepcji bycia tak zwanym panem materialnej natury, jest ona zobowiązana wejść w egzystencję fałszywej przyjemności zmysłowej. Tak oto współistniejące wytwarzanie materialnych energii jest podstawową przyczyną tego, że umysł jest skażony materialnie. W ten sposób produkowane jest wulgarne ciało z pięciu elementów materialnych. Maharaja Yudhisthira zatrzymał tę akcję i połączył pięć elementów ciała z trzema gunami natury materialnej. Jakościowa różnica ciała jako będącego dobrym, średnim i złym, zostaje unicestwiona, i ponownie jakościowe manifestacje zostają połączone z materialną energią, która jest produkowana z fałszywego poczucia czystej żywej istoty. Tak więc, kiedy ktoś jest skłonny, aby zostać towarzyszem Najwyższego Pana, Osoby Boga, na jednej z niezliczonych planet nieba duchowego, szczególnie na Goloka Vrndavana, musi on zawsze pamiętać, że jest różny od materialnej energii, że nie ma z nią nic wspólnego i musi zrealizować siebie jako czystego ducha, Brahmana, jakościowo równego z Najwyższym Brahmanem (Parameśvarą). Maharaja Yudhisthira, po rozdzieleniu swojego królestwa pomiędzy Pariksitem i Vajrą, nie myślał o sobie jako o cesarzu świata czy głowie dynastii Kuru. To poczucie wyzwolenia się z materialnych związków, jak również wolność od materialnego zamknięcia się w wulgarnym i subtelnym otoczeniu, czyni daną osobę wolną do działania jako sługa Pana, nawet chociaż może być ona jeszcze w tym materialnym świecie. Ten etap nazywa się etapem jivan-mukta, czyli platformą wyzwolenia, i jest on osiągany nawet w tym materialnym świecie. Tak przedstawia się proces zakończenia materialnej egzystencji. Nie wystarczy tylko myśleć, że jest się Brahmanem, ale musi się działać jak Brahman. Ten, który tylko uważa się za Brahmana, jest impersonalistą. A ten, który działa jak Brahman, jest czystym bhaktą.
01.15.43 Znaczenie: W ten sposób uwalniając się od spraw doczesnych, nie miał on nic wspólnego z życiem cesarskim czy prestiżem rodzinnym, i mając na uwadze wszelkie praktyczne cele, upozował siebie dokładnie na bezczynnego szalonego łobuza i nie mówił o materialnych sprawach. Uniezależnił się od swoich braci, którzy wszyscy zwykli mu wcześniej pomagać. Ten stan kompletnej niezależności od czegokolwiek jest również nazywany oczyszczonym stadium nieustraszoności.
01.15.44 Znaczenie: Z wersetu tego wynika, że Maharaja Yudhisthira podążył w ślady swoich przodków i wielkich bhaktów Pana. Poprzednio już wielokrotnie dyskutowaliśmy o tym, że system varnaśrama-dharma, tak jak ściśle przestrzegali go mieszkańcy świata, szczególnie zaś mieszkańcy prowincji Aryavarta, kładł nacisk na znaczenie porzucenia rodzinnych związków w pewnym okresie życia. Wychowanie i edukacja służyły właśnie temu celowi, tak więc tak poważane osoby, jak Maharaja Yudhisthira, musiały porzucić wszelkie rodzinne związki na rzecz samorealizacji i powrotu do Boga. Żaden król czy szanowany obywatel nie mógł trwać do końca w życiu rodzinnym, ponieważ uważano to za akt samobójczy, wymierzony przeciwko interesowi doskonałości ludzkiego życia. System ten jest zawsze polecany dla wszystkich, aby uwolnić się od wszelkich rodzinnych obciążeń i poświęcić się w stu procentach służbie oddania dla Pana Krsny. Jest on polecany, ponieważ jest to ścieżka autorytatywna. Pan instruuje nas w Bhagavad-gicie (18.62), że należy zostać bhaktą Pana przynajmniej w ostatnim stadium swojego życia. Szczera dusza Pana, jak Maharaja Yudhisthira, musi trzymać się takich instrukcji Pana, mając na uwadze interes własny.
Użyte tutaj specyficzne słowa, brahma param, wskazują na Pana Śri Krsnę. Potwierdza to również Arjuna w Bhagavad-gicie (10.13), powołując się na wielkie autorytety, jak Asita, Devala, Narada i Vyasa. Maharaja Yudhisthira, opuszczając dom i wyruszając na północ, ciągle pamiętał Pana Śri Krsnę w sobie, idąc w ślady swoich przodków, jak również wielkich bhaktów wszechczasów.
01.15.45 Znaczenie: Młodsi bracia Maharajy Yudhisthiry byli już posłusznymi zwolennikami wielkiego Cesarza i mieli oni dostateczne zrozumienie ostatecznego celu życia. Dlatego też zdecydowanie poszli w ślady swoich starszych braci w spełnianiu służby oddania dla Pana Śri Krsny. Według zasad sanatana-dharmy, po połowie życia należy wycofać się z życia rodzinnego i należy zaangażować się w samorealizację. Ale nie zawsze wszyscy decydują się na taki krok. Niektórzy starsi ludzie po wycofaniu się z aktywnego życia nie mają pojęcia, jak spędzić ostatnie dni swojego życia. Tutaj znajdujemy decyzję podjętą przez takie autorytety jak Pandavowie. Wszyscy z nich zaangażowali się w pomyślne kultywowanie służby oddania dla Pana Śri Krsny, Najwyższej Osoby Boga. Według opinii Śridhary Svamiego, dharma, artha, kama i moksa, czyli czynności dla korzyści, spekulacje filozoficzne i zbawienie, nie są ostatecznym celem życia. Ostateczny cel życia został już wskazany przez Samego Pana w Bhagavad-gicie (18.64), i Pandavowie byli na tyle inteligentni, aby przestrzegać wskazówek Pana bez wahania.
01.15.46 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (7.28) Pan mówi, że tylko ci, którzy działali pobożnie w swoich żywotach przeszłych i uwolnili się od skutków wszelkich niepobożnych działań, mogą skoncentrować się na lotosowych stopach Najwyższego Pana Śri Krsny. Pandavowie nie tylko w tym życiu, ale również i w swoich żywotach poprzednich, zawsze spełniali najwyższą pobożną pracę, i wskutek tego zawsze są oni wolni od wszelkich reakcji niepobożnej działalności. Tak więc jest to całkiem uzasadnione, że skoncentrowali oni swoje umysły na lotosowych stopach Najwyższego Pana Śri Krsny. Według Śri Viśvanathy Cakravartiego, zasady dharmy, arthy, kamy i moksy są przyjmowane przez osoby; które nie są wolne od rezultatów niepobożnego działania. Takie osoby dotknięte zanieczyszczeniami wyżej wspomnianych czterech zasad, nie mogą przyjąć od razu lotosowych stóp Pana w niebie duchowym. Świat Vaikuntha jest usytuowany daleko poza niebem materialnym. Materialne niebo jest pod rządami Durgi Devi, czyli materialnej energii Pana, ale świat Vaikuntha jest zarządzany przez osobową energię Pana.
01.15.47-48 Znaczenie: Według Śrila Jivy Gosvamiego, osoby wolne od trzech jakościowych gun, mianowicie dobroci, pasji i ignorancji, i usytuowane w transcendencji, mogą osiągnąć najwyższą doskonałość życia nie zmieniając ciała. Śrila Sanatana Gosvami mówi w swojej Hari-bhakti-vilasa, że bez względu na to, kim by się nie było, można osiągnąć doskonałość podwójnie urodzonego bramina przez poddanie się duchowej dyscyplinie pod kierunkiem bona fide mistrza duchowego, tak właśnie jak chemik może przemienić brąz w złoto na drodze chemicznych manipulacji. Tak zatem, to właściwe przewodnictwo ma znaczenie w procesie stawania się braminem, nawet bez zmiany ciała, czy na drodze powrotu do Boga, również bez zmiany ciała. Śrila Jiva Gosvami zauważa, że użyte w tym kontekście słowo hi pozytywnie potwierdza tę prawdę, tak więc nie ma wątpliwości co do tej rzeczywistej sytuacji. Również Bhagavad-gita (14.26) potwierdza to oznajmienie Śrila Jivy Gosvamiego. Pan mówi tam, że każdy, kto systematycznie i bez dewiacji pełni służbę oddania, może osiągnąć doskonałość Brahmana przez przekroczenie skażeń trzech sił natury materialnej, a kiedy doskonałość Brahmana zostaje pogłębiona przez dalsze pełnienie służby oddania, nie ma wtedy wątpliwości co do tego, że dana osoba osiągnie najwyższą planetę, Goloka Vrndavanę, nawet nie zmieniając ciała, co już przedyskutowaliśmy w związku z powrotem Pana do Jego siedziby, bez zmiany ciała.
01.15.49 Znaczenie: Różnica pomiędzy Pandavami a Vidurą
jest taka, że Pandavowie są wiecznymi towarzyszami Pana, Osoby Boga, podczas
gdy Vidura jest jednym z zarządzających półbogów, opiekującym się planetą
Pitrloka, i znany jest jako Yamaraja. Ludzie boją się Yamarajy, ponieważ to on
jest właśnie tym, który wymierza karę złoczyńcom tego materialnego świata, ale
ci, którzy są bhaktami Pana, nie mają żadnych powodów do obaw. Dla bhaktów
Yamaraja jest serdecznym przyjacielem, ale dla niewielbicieli jest on
uosobionym lękiem. Tak jak już o tym mówiliśmy, Yamaraja został przeklęty przez
Mandukę Muniego, i w rezultacie został zdegradowany do pozycji śudry. Tak więc Vidura był inkarnacją
Yamarajy. Jako wieczny sługa Pana, spełniał on swoje czynności służby oddania z
wielką żarliwością i wiódł życie pobożnego człowieka, do tego stopnia, że tak
materialistyczny człowiek jak Dhrtarastra osiągnął wyzwolenie dzięki jego
instrukcjom. Tak więc dzięki pobożnym czynnościom w służbie oddania dla Pana
mógł on zawsze pamiętać lotosowe stopy Pana, i w ten sposób oczyścił się ze
wszystkich skażeń życia w pozycji śudry. Kończąc
swoje życie, został on ponownie przyjęty przez mieszkańców Pitrloki i osadzony
na swojej oryginalnej pozycji. Półbogowie są również współpracownikami Pana,
bez osobistego kontaktu z Panem, podczas gdy bezpośredni towarzysze Pana są w
stałym, osobowym kontakcie z Nim. Pan i Jego osobiści towarzysze inkarnują bez
przerwy w wielu wszechświatach. Pan pamięta wszystkie te inkarnacje, podczas
gdy oni zapominają, albowiem są tylko bardzo znikomymi, integralnymi cząstkami
Pana; z powodu swojej znikomości, nie są oni w stanie pamiętać tych zdarzeń.
Zostało to wyjaśnione w Bhagavad-gicie (4.5).
01.15.50 Znaczenie: Lecąc samolotem, nie możemy troszczyć się o inne samoloty. Każdy musi troszczyć się o swój własny samolot, a gdy zagraża jakieś niebezpieczeństwo, żaden samolot nie może pomóc innemu samolotowi w takiej sytuacji. Podobnie i pod koniec życia, kiedy przychodzi czas, by powrócić do domu, z powrotem do Boga, każdy musi troszczyć się o siebie, nie licząc na pomoc innych. Jednakże pomoc jest oferowana na ziemi, jeszcze przed startem w przestrzeń. Podobnie, mistrz duchowy, ojciec, matka, krewni, mąż, i inni, wszyscy oni mogą pomóc nam w czasie trwania naszego życia, ale przekraczając morze musimy zatroszczyć się o siebie sami, korzystając z wcześniej otrzymanych instrukcji. Draupadi miała pięciu mężów i żaden z nich nie poprosił jej, by poszła z nim. Draupadi musiała zatroszczyć się o siebie sama, nie czekając na swoich wielkich mężów. A ponieważ wiedziała już co w takiej sytuacji należy robić, od razu przystąpiła do medytacji o lotosowych stopach Pana Vasudevy, Krsny, Osoby Boga. Żony również osiągnęły ten sam rezultat, co ich mężowie, i w ten sam sposób, bez zmiany ciał, osiągnęły one przeznaczenie, Boga. Śrila Viśvanatha Cakravarti Thakura sugeruje, że zarówno Draupadi, jak i Subhadra, chociaż imię tej ostatniej nie zostało tutaj wspomniane, osiągnęły ten sam rezultat. Żadna z nich nie musiała opuszczać ciała.
01.15.51 Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam jest opowieścią o Osobie Boga i bhaktach Pana, takich chociażby jak Pandavowie. Opowieści o Osobie Boga i Jego bhaktach są doskonałe same w sobie, a zatem słuchanie ich z oddaniem jest w rzeczywistości obcowaniem z Panem i stałymi towarzyszami Pana. Przez proces słuchania Śrimad-Bhagavatam można osiągnąć najwyższą doskonałość życia, mianowicie powrót do domu, z powrotem do Boga.