01.13.01 Znaczenie: Vidura: Jedna z czołowych postaci w historii Mahabharaty. Został on poczęty przez Vyasadevę w łonie służącej Ambiki, matki Maharajy Pandu. Jest on inkarnacją Yamarajy. Będąc przeklętym przez Mandukę Muniego, musiał zostać śudrą. Historia ta przedstawia się następująco. Pewnego razu policja państwowa schwytała kilku złodziei, którzy ukryli się w pustelni Manduki Muniego. Policjanci, jak to zwykle bywa, aresztowali wszystkich złodziei i Mandukę Muniego razem z nimi. Magistrat szczególnie ukarał muniego, skazując go na śmierć przez przeszycie lancą. Kiedy miał on być właśnie przebity, wiadomość ta dotarła do Króla, i ten od razu zatrzymał egzekucję, biorąc pod uwagę to, że Manduka był wielkim munim. Król osobiście błagał muniego o przebaczenie błędu jego ludziom, a święty od razu udał się do Yamarajy, który orzeka, jakie ma być przeznaczenie żywych istot. Zapytany przez muniego, Yamaraja odpowiedział, że muni w swoim dzieciństwie przebił mrówkę źdźbłem trawy, i z tego właśnie powodu popadł on teraz w kłopoty. Muni pomyślał, że nie jest to mądre ze strony Yamarajy karać go za dziecinną głupotę, i tak oto muni przeklął Yamaraję, aby stał się śudrą. Ta śudra inkarnacja Yamarajy była znana jako Vidura, śudra brat Dhrtarastry i Maharajy Pandu. Ale Bhismadeva traktował tego śudra syna dynastii Kuru na równi z innymi swoimi bratankami. W odpowiednim czasie Vidura poślubił dziewczynę, która również została zrodzona w łonie śudrani przez bramina. Chociaż Vidura nie dziedziczył własności swego ojca (brata Bhismadevy), to jednak otrzymał on znaczną część majątku państwowego od Dhrtarastry, swojego starszego brata. Vidura był bardzo przywiązany do swojego starszego brata, i przez cały czas próbował skierować go na właściwą ścieżkę. W czasie bratobójczej wojny na Polu Kuruksetra, Vidura wielokrotnie błagał swojego starszego brata, aby ten oddał sprawiedliwość synom Pandu, ale Duryodhanie nie podobała się taka ingerencja jego wuja, i tym sposobem praktycznie znieważył Vidurę. Skończyło się to tym, że Vidura opuścił pałac w celu pielgrzymki i otrzymania instrukcji od Maitreyi.
01.13.02 Znaczenie: Vidura zrezygnował z zadawania dalszych pytań Maitreyi Muniemu, kiedy ten przekonał go, że summum bonum życia jest w końcu usytuowanie się w transcendentalnej miłosnej służbie dla Pana Śri Krsny, który jest Govindą, czyli tym, który zadowala swoich bhaktów pod każdym względem. Dusza uwarunkowana, czyli żywa istota w materialnej egzystencji, szuka szczęścia przez zaangażowanie swoich zmysłów w siły (guny) materializmu, ale to nie może dać jej zadowolenia. Następnie zaś szuka ona Najwyższej Prawdy przez empiryczno-filozoficzne metody spekulacyjne i różne wysiłki intelektualne. Ale jeśli nie znajdzie ona ostatecznego celu, ponownie schodzi na platformę czynności materialnych i angażuje się w różne filantropijne i altruistyczne prace, które wszystkie zawodzą, jeśli chodzi o danie jej zadowolenia. Tak więc, ani czynności karmiczne ani sucha filozoficzna spekulacja nie mogą nikomu przynieść zadowolenia, ponieważ żywa istota ze swej natury jest wiecznym sługą Najwyższego Pana Śri Krsny, i cała literatura wedyjska daje jej wskazówkę ku temu ostatecznemu celowi. Bhagavad-gita (15.15) również potwierdza to stwierdzenie.
Podobnie jak Vidura, dociekliwa uwarunkowana dusza musi udać się do bona fide mistrza duchowego, takiego jak Maitreya, i zadając inteligentne pytania musi spróbować dowiedzieć się wszystkiego o karmie (działaniu przynoszącym skutki), jnanie (filozoficznym poszukiwaniu Najwyższej Prawdy) i yodze (łączącym procesie duchowej realizacji). Ktoś, kto nie jest poważnie skłonnym, aby zadawać pytania mistrzowi duchowemu, nie powinien przyjmować "taniego" mistrza duchowego tylko dla zasady, ani też osoba, która przyjęła rolę mistrza duchowego dla innych, nie powinna podawać się za takiego, jeśli nie jest ona zdolna ostatecznie zaangażować swojego ucznia w transcendentalną służbę miłości do Pana Śri Krsny. Vidura odniósł sukces, zbliżywszy się do takiego mistrza jak Maitreya, i osiągnął on ostateczny cel życia: bhakti dla Govindy. Tak więc osiągnął on szczyt wiedzy o postępie duchowym.
01.13.03-04 Znaczenie: Gandhari: Wzorowa, wierna kobieta w historii świata. Była ona córką Maharajy Subali, Króla Gandhary (teraz Kandahar w Kabulu). W swoim panieństwie czciła Pana Śivę. Pan Śiva jest powszechnie czczony przez hinduskie dziewczęta, aby otrzymać dobrego męża. Gandhari zadowoliła Pana Śivę, i przez jego błogosławieństwo posiadania stu synów, została ona zaręczona z Dhrtarastrą, pomimo jego trwałej ślepoty. Kiedy Gandhari dowiedziała się, że jej przyszły mąż jest ślepcem, aby pójść w ślady towarzysza swojego życia, postanowiła ona dobrowolnie stać się ślepą. W ten sposób przesłoniła ona swoje oczy wieloma jedwabnymi przepaskami i została poślubiona Dhrtarastrze pod przewodnictwem jej starszego brata Śakuni. Była ona najpiękniejszą dziewczyną swego czasu, i była ona równie wykwalifikowana, jeśli chodzi o jej kobiece cechy, które zdobyły jej serce wszystkich członków dworu Kauravów. Ale pomimo tych wszystkich dobrych cech, miała ona naturalne słabości kobiety, i była ona zazdrosna o Kunti, kiedy ta urodziła dziecko płci męskiej. Obie królowe były w ciąży, ale Kunti pierwsza urodziła dziecko płci męskiej. Wskutek tego Gandhari wpadła w gniew i zadała cios swojemu własnemu brzuchowi. W rezultacie urodziła ona jedynie bryłę mięsa, ale jako że była ona wielbicielką Vyasadevy, przez instrukcję Vyasadevy bryła mięsa została podzielona na sto części, i każda część stopniowo rozwinęła się w męskiego potomka. W ten sposób jej pragnienie, aby stać się matką stu synów, zostało spełnione, i zaczęła ona karmić swoje wszystkie dzieci odpowiednio do swojej egzaltowanej pozycji. Kiedy prowadzono intrygi podczas bitwy na Polu Kuruksetra, nie popierała ona walki z Pandavami; raczej winiła ona Dhrtarastrę, swojego męża, za tę bratobójczą wojnę. Pragnęła ona, aby państwo zostało podzielone na dwie części, jedna dla synów Pandu, druga dla jej własnych synów. Była ona bardzo przejęta, kiedy wszyscy jej synowie polegli w bitwie na Polu Kuruksetra, i chciała ona przekląć Bhimasenę i Yudhisthirę, ale została powstrzymana przez Vyasadevę. Jej lament nad śmiercią Duryodhany i Duhśasany przed Panem Krsną był bardzo żałosny, i Pan Krsna uspokoił ją przez transcendentalne przekazy. Była ona równie pogrążona w smutku z powodu śmierci Karny, i ona opisała Panu Krsnie rozpacz żony Karny: Została ona uspokojona przez Śrila Vyasadevę, kiedy ten ukazał jej umarłych synów, promowanych po śmierci do niebiańskich królestw. Umarła razem ze swoim mężem w dżunglach Himalajów, niedaleko źródła Gangesu; spaliła się w ogniu leśnym. Maharaja Yudhisthira spełnił ceremonię pogrzebową nad swoim wujem i ciotką.
Prtha: Córka Maharajy Śuraseny i siostra Vasudevy, ojca Pana Krsny. Później zaadoptował ją Maharaja Kuntibhoja, i stąd jest ona znana jako Kunti. Jest ona inkarnacją mocy sukcesu Osoby Boga. Pałac Króla Kuntibhojy zwykli odwiedzać niebiańscy mieszkańcy z wyższych planet, i Kunti zwykła pomagać w ich przyjmowaniu. Usługiwała również wielkiemu mistycznemu mędrcowi Durvasie, który – będąc zadowolonym z jej wiernej służby – dał jej mantrę, która dawała jej możliwość przywołania któregokolwiek z półbogów, który był jej miły. Powodowana ciekawością, pewnego razu przywołała ona boga Słońca, który zapragnął spółkować z nią, ale ona odmówiła. Ale bóg Słońca zapewnił ją, że nie straci przez to swojego dziewictwa, i tym sposobem zgodziła się na propozycję. W rezultacie tego spółkowania zaszła w ciążę, i tak oto urodził się Karna. Dzięki łasce boga Słońca, na powrót przemieniła się w dziewicę, ale bojąc się rodziców, porzuciła ona nowonarodzone dziecko, Karnę. Po tym zdarzeniu, kiedy przyszło jej wybrać męża, wybrała Pandu. Maharaja Pandu później chciał, porzucić życie rodzinne i przyjąć wyrzeczony porządek życia, Kunti jednak nie zgodziła się na to. Ale w końcu Maharaja Pandu dał jej pozwolenie, aby została matką synów przez przywołanie jakichś innych odpowiednich osób. Kunti nie przyjęła tej propozycji od razu, ale kiedy Pandu przytoczył wiele przykładów takich zdarzeń, w końcu zgodziła się. Tak więc dzięki mantrze, którą otrzymała od Durvasy Muniego, przywołała Dharmaraję, i tak oto urodził się Yudhisthira. Przywołała półboga Vayu, i tak oto urodził się Bhima. Przywołała Indrę, Króla niebios, i tak oto narodził się Arjuna. Dwaj pozostali synowie, mianowicie Nakula i Sahadeva, zostali spłodzeni przez samego Pandu w łonie Madri. Maharaja Pandu zmarł w młodym wieku, co było przyczyną tak wielkiego smutku dla Kunti, że straciła przytomność. Dwie żony, mianowicie Kunti i Madri, zdecydowały, że Kunti powinna żyć, aby utrzymać pięciu nieletnich synów, Pandavów, a Madri powinna przyjąć rytuały sati i pójść dobrowolnie na stos ze swoim mężem. Ta ugoda została zaaprobowana przez wielkich mędrców, jak Śatasrngę i innych obecnych przy tej okazji.
Później, kiedy Pandavowie zostali wygnani z królestwa przez intrygi Duryodhany, Kunti podążyła za swoimi synami, i ona również doświadczyła różnego rodzaju trudności w czasie owych dni. Podczas ich życia w lesie pewna demonica, Hidimba, zapragnęła, by Bhima został jej mężem. Bhima odmówił, ale kiedy dziewczyna udała się do Kunti i Yudhisthiry, polecili oni Bhimie przyjąć jej propozycję i dać jej syna. Z tego związku urodził się Ghatotkaca, i walczył bardzo gwałtownie ze swoim ojcem przeciwko Kauravom. W okresie swojego leśnego życia mieszkali oni z rodziną bramina, która była w kłopocie z powodu demona Bakasury, i Kunti poleciła Bhimie zabić Bakasurę, aby uwolnić rodzinę bramina od kłopotów stwarzanych przez demona. Ona poleciła Yudhisthirze wyruszyć do Pancaladeśy. W tej Pancaladeśy Arjuna zdobył Draupadi, ale na polecenie Kunti wszyscy bracia Pandavowie zostali mężami Pancali, czyli Draupadi. Została ona poślubiona pięciu Pandavom w obecności Vyasadevy. Kuntidevi nigdy nie zapomniała o swoim pierwszym dziecku, Karnie, i po śmierci Karny na polu bitewnym Kuruksetra, pogrążyła się ona w rozpaczy i przyznała przed jej innymi synami, że Karna był jej najstarszym synem, narodzonym jeszcze zanim poślubiła Maharaję Pandu. Jej modlitwy do Pana po bitwie na Polu Kuruksetra, kiedy to Pan Krsna wracał do domu, zostały już doskonale wyjaśnione. Później poszła ona do lasu z Gandhari, aby odbyć surową pokutę. Zwykła ona przyjmować pożywienie co trzydziesty dzień. W końcu usiadła ona do głębokiej medytacji i później spaliła się na popiół w ogniu leśnym.
Draupadi: Najbardziej cnotliwa córka Maharajy Draupady i częściowo inkarnacja bogini Śaci, żony Indry. Maharaja Draupada spełnił wielką ofiarę pod nadzorem mędrca Yaji. Dzięki pierwszej jego ofierze urodził cię Dhrstadyumna, a dzięki drugiej ofierze urodziła się Draupadi. Zatem jest ona siostrą Dhrstadyumny, i jest ona również nazywana Pancali. Pięciu Pandavów poślubiło ją jako wspólną żonę, i każdy z nich spłodził jej syna. Maharaja Yudhisthira spłodził syna o imieniu Pratibhit, Bhimasena spłodził syna o imieniu Sutasoma, a Arjuna spłodził Śrutakirti, Nakula spłodził Śatanikę, a Sahadeva – Śrutakarmę. Draupadi jest opisywana jako najpiękniejsza kobieta, dorównująca pięknem swojej teściowej, Kunti. W czasie jej narodzin był przekaz powietrzny, że powinna być ona nazwana Krsna. Ten sam przekaz oznajmił również, że została ona urodzona, aby zabić wielu ksatriyów. Dzięki błogosławieństwu Śankary została ona nagrodzona pięcioma mężami, równie wykwalifikowanymi. Kiedy zamierzała ona dokonać wyboru męża, zaproszeni zostali królowie i książęta ze wszystkich krajów świata. Poślubiła ona Pandavów podczas ich leśnego wygnania, ale kiedy powrócili oni do domu, Maharaja Draupada dał im w posagu ogromne bogactwo. Została ona dobrze przyjęta przez wszystkie synowe Dhrtarastry. Kiedy Pandavowie stracili ją w grze hazardowej, została ona siłą zawleczona do sali zgromadzeń, gdzie Duhśasana próbował ją obnażyć, aby zobaczyć jej nagie piękno, pomimo iż były tam obecne takie starsze osoby jak Bhisma i Drona. Była ona wielką wielbicielką Krsny, i poprzez jej modlitwy Sam Pan stał się w tej sytuacji nieograniczoną szatą, aby uchronić ją od zniewagi. Została ona również porwana przez demona o imieniu Jatasura, ale jej drugi mąż, Bhimasena, zabił demona i ocalił ją. Dzięki łasce Krsny, ocaliła ona Pandavów od klątwy Maharajy Durvasy. Kiedy Pandavowie żyli incognito w pałacu Viraty, Kicaka został zauroczony jej niezwykłym pięknem, lecz dzięki zabiegom Bhimy czart został zabity, a ona ocalona. Była ona bardzo zasmucona, kiedy Aśvatthama zabił jej pięciu synów. W ostatnim okresie towarzyszyła ona swojemu mężowi Maharajy Yudhisthirze i upadła w drodze. Yudhisthira wyjaśnił przyczynę jej upadku, ale kiedy udał się on na planetę niebiańską, ujrzał tam Draupadi w pełni sławy, jako boginię szczęścia na tej planecie.
Subhadra: Córka Vasudevy i siostra Pana Śri Krsny. Była ona nie tylko drogą córką Vasudevy, ale również bardzo drogą siostrą zarówno dla Krsny, jak i Baladevy. Dwaj bracia i siostra są reprezentowani w słynnej świątyni Jagannatha w Puri, i świątynia ta jest ciągle odwiedzana przez tysiące pielgrzymów dziennie. Ta świątynia została wzniesiona na pamiątkę wizyty Pana Krsny na Kuruksetra z okazji zaćmienia słońca, i Jego późniejszego spotkania z mieszkańcami Vrndavany. Spotkanie Radhy i Krsny w czasie tego wydarzenia jest bardzo patetyczną historią, i Pan Caitanya, w ekstazie Radharani, zawsze tęsknił za Panem Śri Krsną w Jagannatha Puri. Kiedy Arjuna był w Dvarace, zapragnął on, by Subhadra została jego królową, i wyjawił on to swoje pragnienie Panu Krsnie. Śri Krsna wiedział, że Jego starszy brat, Śri Baladeva, ustalił już jej małżeństwo z kimś innym, i ponieważ nie śmiał On wystąpić przeciwko planowi Baladevy, poradził On Arjunie porwać Subhadrę. Tak więc, kiedy wszyscy z nich byli na przyjemnej wycieczce na Wzgórzu Raivata, Arjuna zdołał porwać Subhadrę zgodnie z planem Krsny. Śri Baladeva był bardzo rozgniewany na Arjunę, zamierzając nawet go zabić, ale Pan Krsna ubłagał Swojego brata, aby przebaczył Arjunie. Następnie Subhadry została legalnie poślubiona przez Arjunę i z niej narodził się Abhimanyu. Subhadra była pogrążona w głębokim żalu z powodu jego przedwczesnej śmierci, ale narodziny Pariksita były dla niej pocieszeniem i szczęściem.
01.13.05 Znaczenie: Pod nieobecność świadomości, członki ciała pozostają bezczynne. Ale kiedy powraca świadomość, członki ciała i zmysły zaczynają działać, egzystencja sama w sobie staje się radosna. Vidura był tak drogi członkom rodziny Kauravów, że jego długa nieobecność w pałacu została porównana do inercji. Wszyscy z nich czuli ostry ból rozłąki z Vidurą, i dlatego jego powrót do pałacu był przyczyną radości dla wszystkich.
01.13.07 Znaczenie: Król Yudhisthira był również ekspertem, jeśli chodzi o przyjmowanie gości, nawet w wypadku członków swojej rodziny. Vidura został bardzo dobrze przyjęty przez wszystkich członków swojej rodziny, przez wymianę uścisków i pokłonów. Po tym przygotowano kąpiel i wystawny obiad, a następnie pozwolono mu dostatecznie wypocząć. Po odpoczynku ofiarowano mu wygodne miejsce do siedzenia, a następnie Król zaczął mówić o wszystkich zdarzeniach, zarówno rodzinnych, jak i innych. Taki jest właściwy sposób przyjmowania ukochanego przyjaciela, czy nawet wroga. Według indyjskich kodeksów moralnych, nawet wróg podejmowany w domu powinien być tak dobrze przyjęty, żeby nie czuł się zagrożonym. Wróg zawsze obawia się swoich wrogów, ale tak nie powinno być wtedy, kiedy jest on przyjmowany w domu swojego wroga. Oznacza to, że osoba przyjmowana w domu powinna być traktowana jak krewny, co tu więc mówić o takich członkach rodziny jak Vidura, który był dobroczyńcą wszystkich członków rodziny. Tak więc, Maharaja Yudhisthira zaczął mówić w obecności wszystkich innych członków rodziny.
01.13.08 Znaczenie: Z powodu wczesnej śmierci Pandu, jego nieletnie dzieci i wdowa były obiektem specjalnej troski wszystkich starszych członków rodziny, specjalnie zaś Bhismadevy i Mahatmy Vidury. Vidura był mniej lub bardziej przychylny Pandavom, z powodu ich politycznej pozycji. Chociaż Dhrtarastra również troszczył się o nieletnie dzieci Maharajy Pandu, te jednak był on jedną z intrygujących stron, która chciała się pozbyć potomków Pandu i na ich miejsce usadowić swoich własnych dorastających synów, aby oni stali się władcami królestwa. Mahatma Vidura wiedział o tej intrydze Dhrtarastry i spółki, i dlatego, pomimo iż był on wiernym sługą swojego starszego brata, Dhrtarastry, nie popierał jego politycznych ambicji na rzecz jego własnych synów. Dlatego też wykazał wielką troskę, jeśli chodzi o ochronę Pandavów i ich owdowiałej matki. Krótko mówiąc, był on stronniczy wobec Pandavów, woląc ich bardziej od synów Dhrtarastry, chociaż obie gałęzie rodowe były godne uczucia w jego zwykłych oczach. Był on równie przywiązany do obu obozów bratanków, w tym sensie, że zawsze ganił on Duryodhanę za jego intrygancką politykę wobec kuzynów. Zawsze krytykował on swojego starszego brata za jego politykę popierania swoich synów, i jednocześnie był on zawsze czujny, by dać specjalną ochronę Pandavom. Wszystkie te różne działania Vidury wewnątrz pałacowej polityki uczyniły go ogólnie znanym jako stronnika Pandavów. Maharaja Yudhisthira odwołał się do przeszłej historii Vidury przed jego opuszczeniem pałacu na rzecz długotrwałej podróży pielgrzymczej. Maharaja Yudhisthira przypomniał mu, że był on równie łaskawy i przychylny dla swoich dorosłych bratanków, nawet po bitwie na Polu Kuruksetra, wielkiej rodzinnej katastrofie.
Przed bitwą na Polu Kuruksetra, Dhrtarastra prowadził cichą politykę unicestwienia swoich bratanków i dlatego polecił on Purocanie zbudować dom w Varanavata, a kiedy budowla została ukończona, Dhrtarastra zapragnął, aby rodzina jego brata zamieszkała tam na pewien czas. Kiedy Pandavowie udali się tam w obecności wszystkich członków rodziny królewskiej, Vidura taktownie poinformował Pandavów o przyszłym planie Dhrtarastry. Szczegółowo opisane zostało to w Mahabharacie (Adi-parva 114). Pośrednio zrobił on aluzję: "Broń, która nie jest zrobiona ze stali ani z żadnego innego materialnego elementu, może być bardziej skuteczna, aby zabić wroga, a ten, kto o tym wie, nie może być nigdy zabity." To znaczy, zrobił on aluzję, że strona Pandavów zostaje wysłana do Varanavata, aby być zgładzoną, i tak oto ostrzegł on Yudhisthirę, aby był bardzo ostrożny w ich nowej rezydencji. Również dał on wskazówkę o ogniu, i powiedział on, że ogień nie może zniszczyć duszy, ale może zniszczyć materialne ciało. Ale ten, kto chroni duszę, może żyć. Kunti nie mogła zrozumieć tej zawiłej rozmowy pomiędzy Maharają Yudhisthirą i Vidurą, dlatego zapytała swego syna o jej cel. Yudhisthira odpowiedział, że Vidura dał mu wskazówkę o pożarze domu, do którego zostali przeniesieni. Później Vidura przyszedł w przebraniu do Pandavów i poinformował ich, że gospodarz zamierza podłożyć ogień czternastej nocy ubywającego księżyca. Była to intryga Dhrtarastry, aby zgładzić Pandavów razem z ich matką. Lecz dzięki ostrzeżeniu Vidury, Pandavowie uciekli podziemnym tunelem. Dhrtarastra nie wiedział nic o tej ucieczce, i po podłożeniu ognia Kauravowie byli tak pewni śmierci Pandavów, że Dhrtarastra spełnił ostatnie rytuały pogrzebowe z wielką wesołością. A w czasie okresu żałobnego wszyscy mieszkańcy pałacu, za wyjątkiem Vidury, byli pogrążeni w smutku. Vidura wiedział bowiem, że Pandavowie żyją gdzie indziej. Było wiele przykładów takich nieszczęść, i w każdym z nich Vidura z jednej strony chronił Pandavów, a z drugiej strony próbował powstrzymać swojego brata Dhrtarastrę od takiej intryganckiej polityki. Tak więc, był on zawsze przychylny Pandavom, niczym ptak, który chroni swoje jaja skrzydłem.
01.13.09 Znaczenie: Vidura odszedł z pałacu, aby odciąć
się od spraw pałacowych, specjalnie zaś od intryg politycznych. Jak to zostało
już tutaj oznajmione, został on praktycznie obrażony przez Duryodhanę, który
wypomniał mu, że jest synem śudrani, chociaż
nie było w tym nic niestosownego, by rozmawiać swobodnie o swojej babce. Matka
Vidury, chociaż śudrani, była babką
Duryodhany, i wesołe rozmowy są czasami dozwolone pomiędzy babką i wnukami. Ale
ponieważ uwaga była rzeczywistym faktem, nie było to miłe dla ucha Vidury, i
potraktował to jako bezpośrednią obrazę. Dlatego też postanowił opuścić
ojcowski pałac i przygotować się do wyrzeczonego porządku życia. Ten
przygotowawczy okres jest nazywany vanaprastha-aśrama,
czyli życiem anachorety {z gr.- pustelnik; człowiek żyjący w odosobnieniu,
który zerwał z życiem wśród ludzi dla wewnętrznego doskonalenia się -moja uwaga} spędzanym
na podróżach i odwiedzaniu świętych miejsc Ziemi. W świętych miejscach Indii,
jak Vrndavana, Hardwar, Jagannatha Puri i Prayaga, jest wielu wielkich bhaktów,
i ciągle istnieją domy darmowej kuchni dla osób, które pragną postępu
duchowego. Maharaja Yudhisthira pragnął się dowiedzieć, czy Vidura utrzymywał
się dzięki łasce darmowych kuchni (chatr).
01.13.10 Znaczenie: Osoba Boga jest wszędzie wszechmocny poprzez swoje różne moce, tak jak elektryczność jest rozprowadzana wszędzie w przestrzeni. Podobnie, wszechobecność Pana jest manifestowana i postrzegana przez Jego czystych bhaktów jak Vidura, tak właśnie jak elektryczność jest manifestowana w żarówce elektrycznej. Czysty bhakta, jak Vidura, zawsze czuje obecność Pana wszędzie. Widzi on wszystko w energii Pana i Pana we wszystkim. Święte miejsca na całej Ziemi są przeznaczone dla oczyszczenia skażonej świadomości ludzkiej istoty przez atmosferę przesiąkniętą obecnością czystych bhaktów Pana. Jeśli ktokolwiek odwiedza święte miejsca, musi on szukać czystych bhaktów rezydujących w takich świętych miejscach, brać lekcje od nich, próbować zastosować takie instrukcje w praktycznym życiu, i tym sposobem przygotować się do ostatecznego zbawienia, powrotu do Boga. Odwiedzenie świętego miejsca pielgrzymek nie polega tylko na wzięciu kąpieli w Yamunie czy Gangesie, czy też odwiedzeniu świątyń znajdujących się w tych miejscach. Powinno się również znaleźć reprezentantów Vidury, którzy nie mają żadnych pragnień w życiu za wyjątkiem służenia Osobie Boga. Osoba Boga jest zawsze z takimi czystymi bhaktami z powodu ich czystej służby, która jest bez śladu działania karmicznego czy utopijnej filozofii. Są oni w rzeczywistej służbie dla Pana, szczególnie przez proces słuchania i intonowania. Tacy czyści bhaktowie słuchają od autorytetów i intonują, śpiewają i piszą o chwałach Pana. Mahamuni Vyasadeva słuchał od Narady, a następnie intonował on w pisaniu; Śukadeva Gosvami studiował od swojego ojca, i opisał to Pariksitowi; taki jest sposób przekazu Śrimad-Bhagavatam. Tak więc przez swoje działania czyści bhaktowie Pana mogą zamienić każde miejsce w miejsce pielgrzymek, i święte miejsca są warte swojej sławy tylko z ich powodu. Tacy czyści bhaktowie są zdolni do oczyszczenia skażonej atmosfery każdego miejsca, co tu więc mówić o świętych miejscach uczynionych nieświętymi przez wątpliwe działania interesownych osób, które próbują przyjąć życie profesjonalne na koszt reputacji świętego miejsca.
01.13.11 Znaczenie: Znaczące jest tutaj szczególne słowo krsna-devatah, to znaczy: ci, którzy są zawsze skupieni na służbie dla Pana Krsny. Yadavowie i Pandavowie, którzy są zawsze pochłonięci myślami o Panu Krsnie i Jego różnych transcendentalnych czynach, wszyscy byli czystymi bhaktami, podobnie jak Vidura. Vidura opuścił dom, aby poświęcić się całkowicie służbie dla Pana, ale Pandavowie i Yadavowie byli zawsze pochłonięci myślami o Panu Krsnie. Tak więc nie było żadnej różnicy w jakości ich czystego oddania. Nie ma znaczenia, czy ktoś opuszcza dom, czy pozostaje w domu, gdyż rzeczywistą kwalifikacją czystego bhakty jest bezustanne pogrążenie w myślach o Krsnie w sposób życzliwy, to znaczy widzenie, że Pan Krsna jest Absolutną Osobą Boga. Kamsa, Jarasandha, Śiśupala, i podobne im demony, byli zawsze pochłonięci myślami o Krsnie, ale myśleli oni o Nim w inny sposób, mianowicie nieżyczliwy, czy też uważali Go jedynie za potężnego człowieka. Dlatego też Kasa i Śiśupala nie są na tej samej płaszczyźnie co czyści bhaktowie, jak Vidura, Pandavowie i Yadavowie.
Maharaja Yudhisthira był również zawsze pochłonięty myślami o Krsnie i Jego towarzyszach w Dvarace. Inaczej nie pytałby o to wszystko Vidury. Maharaja Yudhisthira był zatem na tej samej płaszczyźnie oddania co Vidura, mimo że zaangażowany w sprawy państwowe królestwa świata.
01.13.13 Znaczenie: Według Niti-śastra (prawa cywilnego), nie należy mówić przykrej prawdy, by nie niepokoić innych. Nieszczęście dotyka nas w swój własny sposób przez prawa natury, tak więc nie należy wzmagać go przez propagandę. Dla takiej litościwej duszy jak Vidura, specjalnie zaś w jego stosunkach z Pandavami, prawie niemożliwością było wyjawienie im tej przykrej wieści o unicestwieniu dynastii Yadu. Dlatego też celowo powstrzymał się od tego.
01.13.14 Znaczenie: Takie osoby jak Vidura muszą być traktowane tak jak mieszkańcy nieba. W tamtych dniach mieszkańcy planet niebiańskich zwykli odwiedzać domy takie, jak ten Maharajy Yudhisthiry, a czasami takie osobistości jak Arjuna i inni zwykli odwiedzać wyższe planety. Narada jest człowiekiem przestrzeni, który może podróżować bez ograniczeń, nie tylko wewnątrz tych materialnych wszechświatów, ale również we wszechświatach duchowych. Nawet Narada zwykł odwiedzać pałac Maharajy Yudhisthiry, co tu więc mówić o innych niebiańskich półbogach. Jeśli ludzie posiadają kulturę duchową, to możliwe są dla nich podróże międzyplanetarne, nawet w obecnym ciele. Tak więc Maharaja Yudhisthira podejmował Vidurę w sposób godny półbogom.
Mahatma Vidura przyjął już wyrzeczony porządek życia, i bynajmniej nie powrócił on do ojcowskiego pałacu, aby cieszyć się jakimiś materialnymi wygodami. Przyjął on ze swojej własnej łaski to, co zostało mu ofiarowane przez Maharaję Yudhisthirę, ale celem przebywania w pałacu było wyzwolenie jego starszego brata, Dhrtarastry, od jego nadmiernych przywiązań materialnych. Dhrtarastra stracił cały swój majątek i potomków w walce z Maharają Yudhisthirą, a jednak ciągle, z powodu swojego poczucia bezradności, nie wstydził się przyjmować jałmużny i gościnności Maharajy Yudhisthiry. Dla Maharajy Yudhisthiry utrzymywanie swojego wuja w stosowny sposób było niemalże obowiązkiem, ale przyjęcie takiej wspaniałej gościnności przez Dhrtarastrę nie było wcale w porządku. Przyjmował on to, ponieważ myślał, że nie było innej alternatywy. Vidura szczególnie przybył w tym celu, aby oświecić Dhrtarastrę i wznieść go do wyższego poziomu duchowego poznania. Bowiem do obowiązku dusz oświeconych należy wyzwalanie dusz upadłych, i Vidura przybył dla tego powodu. Ale rozmowy o oświeceniu duchowym są tak inspirujące, że w czasie instruowania Dhrtarastry Vidura przyciągnął uwagę wszystkich członków rodziny, i wszyscy z nich czerpali przyjemność z jego nauk, słuchając ich cierpliwie. Taki jest sposób realizacji duchowej. Przekaz powinien być słuchany uważnie, i jeśli jest on mówiony przez duszę zrealizowaną, będzie on działał na uśpione serce duszy uwarunkowanej. A przez nieprzerwane słuchanie można osiągnąć doskonałe stadium samorealizacji.
01.13.15 Znaczenie: Vidura, zrodzony w łonie śudrani, nie miał prawa do części królewskiego dziedzictwa, które przypadło jego braciom, Dhrtarastrze i Pandu. Jak zatem mógł on zajmować pozycję nauczyciela pouczającego tak uczonych królów i ksatriyów, jak Dhrtarastra i Maharaja Yudhisthira? Pierwsza odpowiedź jest taka, że nawet chociaż przyjmie się, że był on śudrą przez urodzenie, to ponieważ wyrzekł się on świata na rzecz duchowego oświecenia przez autorytet Rsi Maitreyi, i był dogłębnie wykształcony przez niego w transcendentalnej wiedzy, był on całkowicie kompetentny, aby zajmować urząd acaryi, czyli duchowego nauczyciela. Według Śri Caitanyi Mahaprabhu, każdy, kto jest biegły w wiedzy transcendentalnej, czyli nauce o Bogu, czy to będąc braminem, czy też śudrą, gospodarzem czy sannyasinem, jest zdolny, aby stać się mistrzem duchowym. Nawet w zwykłych kodeksach moralnych autorstwa Canakyi Pandity, wielkiego polityka i moralisty, nie ma nic złego w braniu nauk od osoby, która może być przez narodziny nawet mniej niż śudrą. To jest jedna część odpowiedzi. Druga część jest taka, że Vidura nie był w rzeczywistości śudrą. Odgrywał on rolę tak zwanego śudry przez sto lat, będąc przeklętym przez Mandukę Muniego. Był on inkarnacją Yamarajy, jednego z dwunastu mahajanów, który jest na równi z takimi wyniesionymi osobistościami jak Brahma, Narada, Śiva, Kapila, Bhisma, Prahlada, itd. Jako że jest on mahajanem, jego obowiązkiem było głosić ludziom świata kult oddania, tak jak to robią Narada, Brahma i inni mahajanowie. Ale Yamaraja jest zawsze zajęty w swoim plutonicznym królestwie, karząc grzeszników. Yamaraja został wydelegowany przez Pana na odpowiednią planetę, kilka tysięcy mil od Ziemi, aby zabierać skorumpowane dusze po śmierci i karać je odpowiednio do ich grzesznych czynów. Tym sposobem Yamaraja ma bardzo mało czasu, aby móc "wziąć sobie wolne" od swojego odpowiedzialnego urzędu karania złoczyńców. Złoczyńców jest o wiele więcej niż ludzi prawych. Dlatego Yamaraja musi wykonywać znacznie więcej pracy niż inni półbogowie, którzy są również autoryzowanymi przedstawicielami Najwyższego Pana. Ale chciał on głosić chwały Pana, i dlatego przez wolę Pana został przeklęty przez Mandukę Muniego, aby przyjść na ten świat w inkarnacji Vidury i pracować bardzo ciężko jako wielki bhakta. Taki bhakta nie jest ani śudrą ani braminem. Jest on transcendentalny do takich podziałów światowego społeczeństwa, tak jak Osoba Boga przyjmuje swoją inkarnację jako dzik, ale nigdy nie jest ani dzikiem, ani Brahmą. On jest ponad wszystkimi stworzeniami świata. Pan i Jego różni autoryzowani bhaktowie czasami muszą grać rolę wielu niższych stworzeń, aby głosić uwarunkowanym duszom, że zarówno Pan, jak i Jego czyści bhaktowie, są zawsze w transcendentalnej pozycji. Tak więc, kiedy Yamaraja inkarnował jako Vidura, jego urząd był sprawowany przez Aryamę, jednego z wielu synów Kaśyapy i Aditi. Adityowie są synami Aditi, i jest ich dwunastu. Aryama jest jednym z dwunastu Adityów, i dlatego mógł przejąć opiekę nad urzędem Yamarajy podczas jego stuletniej nieobecności w jego królestwie, kiedy to przyjął postać Vidury. Ostateczny wniosek jest więc taki, że Vidura nie był nigdy śudrą, ale był większy nawet od najczystszego typu bramina.
01.13.16 Znaczenie: Zarówno Maharaja Yudhisthira, jak i Arjuna, byli nieszczęśliwi od początku bitwy na Polu Kuruksetra, ale chociaż nie byli oni skłonni, aby zabijać swoich własnych ludzi w walce, było to sprawą ich obowiązku, albowiem taki był plan najwyższej woli Pana Śri Krsny. Po bitwie Maharaja Yudhisthira był nieszczęśliwy z powodu takiej masowej masakry. Praktycznie nie było nikogo, kto mógłby kontynuować dynastię Kuru po nich, Pandavach. Jedyną pozostałą nadzieją było dziecko w łonie jego synowej, Uttary, ale i ono zostało zaatakowane przez Aśvatthamę, i ocalone zostało tylko przez łaskę Pana. Tak więc po nastaniu pokoju i przywróceniu ładu i porządku w państwie, i po zobaczeniu ocalonego dziecka, Pariksita, w pełni zadowolony Maharaja Yudhisthira poczuł pewną ulgę jako ludzka istota, chociaż miał on bardzo mały pociąg do materialnego szczęścia, które jest zawsze złudne i tymczasowe.
01.13.17 Znaczenie: Jestem teraz szczęśliwy; wszystko układa się pomyślnie, moje konto bankowe jest zupełnie wystarczające; teraz mogę obdarzyć swoje dzieci odpowiednim majątkiem; teraz odniosłem sukces; biedni żebrający sannyasini polegają na Bogu, ale przychodzą żebrać ode mnie; zatem jestem kimś większym niż Najwyższy Bóg." Oto niektóre z myśli, które pochłaniają obłąkańczo przywiązanego grhasthę, który jest ślepy na upływ wiecznego czasu. Długość życia jest odmierzana, i nikt nie jest w stanie przedłużyć go nawet o sekundę przeciwko zaplanowanemu czasowi zarządzanemu przez najwyższą wolę. Taki cenny czas, szczególnie dla ludzkiej istoty, powinien być rozważnie spędzony, ponieważ nawet sekunda, która przeminęła niepostrzeżenie, nie może być odzyskana, nawet za cenę tysięcy złotych monet nagromadzonych przez ciężką pracę. Każda sekunda ludzkiego życia powinna być wykorzystana dla ostatecznego rozwiązania problemów tycia, to znaczy, powtarzających się narodzin i śmierci, i obracania się w cyklu 8 400 000 różnych gatunków życia. Materialne ciało, które podlega narodzinom i śmierci, chorobom i starości, jest przyczyną wszelkich cierpień żywej istoty. Żywa istota jest natomiast wieczna; nigdy nie rodzi się, ani nie umiera. Głupie osoby zapomniały o tym problemie. Nie wiedzą one wcale, jak rozwiązać problemy życia, ale pochłonięte są tymczasowymi sprawami rodzinnymi, nie wiedząc, że wieczny czas upływa niezauważalnie i że ich wymierzona długość życia zmniejsza się z każdą sekundą, bez żadnego rozwiązania wielkiego problemu, mianowicie powtarzających się narodzin i śmierci, choroby i starości. To jest nazywane złudzeniem.
Ale takie złudzenie nie może oddziaływać na kogoś, kto jest obudzony w służbie oddania dla Pana. Maharaja Yudhisthira i jego bracia Pandavowie, wszyscy byli zaangażowani w służbę dla Pana Śri Krsny, i mieli oni bardzo mały pociąg do złudnego szczęścia tego materialnego świata. Jak to przedyskutowaliśmy poprzednio, Maharaja Yudhisthira był skoncentrowany na służbie dla Pana Mukundy (Pana, który może nagrodzić zbawieniem), i dlatego nie miał on żadnego pociągu nawet do takich wygód życia, które są dostępne w królestwie niebiańskim, ponieważ nawet szczęście osiągnięte na planecie Brahmaloka jest również tymczasowe i złudne. Ponieważ żywa istota jest wieczna, może być ona szczęśliwa jedynie w wiecznej siedzibie królestwa Boga (paravyoma), z którego nikt nie powraca do tego obszaru powtarzających się narodzin i śmierci, choroby i starości. Dlatego też, jakikolwiek komfort życia, czy jakiekolwiek materialne szczęście, które nie gwarantuje życia wiecznego, jest niczym innym, jak tylko złudzeniem dla wiecznej żywej istoty. Ten, kto to rzeczywiście zrozumiał, jest uczony, i taka osoba może poświęcić każdą ilość materialnego szczęścia, aby osiągnąć upragniony cel, znany jako brahma-sukham, czyli absolutne szczęście. Prawdziwi transcendentaliści są spragnieni takiego szczęścia, i tak jak głodnego człowieka nie można uczynić szczęśliwym przez wszelkiego rodzaju wygody za wyjątkiem pożywienia, tak też człowiek głodny wiecznego absolutnego szczęścia nie może być usatysfakcjonowany żadną ilością materialnego szczęścia. Zatem, instrukcja opisana w tym wersie nie może być zastosowana odnośnie Maharajy Yudhisthiry czy jego braci i matki. Była ona przeznaczona dla takich osób jak Dhrtarastra, dla którego Vidura specjalnie przybył, aby udzielić mu nauk.
01.13.18 Znaczenie: Okrutna śmierć nie dba o nikogo, czy to będzie Dhrtarastra, czy nawet Maharaja Yudhisthira, i dlatego też instrukcje, które zostały dane staremu Dhrtarastrze, były równie odpowiednie dla młodszego Maharajy Yudhisthiry. Właściwie każdy w pałacu królewskim, łącznie z Królem, jego braćmi i matką, ochoczo uczęszczał na nauki. Ale Vidura był świadomy tego, że jego instrukcje były specjalnie przeznaczone dla Dhrtarastry, który był zbyt materialistyczny. Słowo rajan zostało tutaj skierowane specjalnie do Dhrtarastry. Dhrtarastra był najstarszym synem swojego ojca, i dlatego według prawa to on miał być osadzony na tronie Hastinapury. Ale ponieważ był ślepy od urodzenia, dyskwalifikowało go to do przejęcia należnego mu tronu. Ale nie mógł on zapomnieć straty i jego rozczarowanie zostało częściowo skompensowane po śmierci Pandu, jego młodszego brata. Jego młodszy brat pozostawił po sobie kilkoro nieletnich dzieci i Dhrtarastra stał się ich naturalnym opiekunem, ale w głębi serca chciał on zostać rzeczywistym królem, a następnie przekazać królestwo swoim własnym synom, którym przewodził Duryodhana. Ze wszystkimi tymi swoimi ambicjami, Dhrtarastra pragnął zostać królem, i wymyślał on wszelkiego rodzaju intrygi, w konsultacji ze swoim szwagrem Śakuni. Ale wszystko to przez wolę Pana skończyło się porażką. Lecz nawet na końcu, nawet po utracie wszystkiego, ludzi i pieniędzy, chciał on pozostać królem, będąc najstarszym wujem Maharajy Yudhisthiry. Maharaja Yudhisthira uważał za swój obowiązek utrzymywanie Dhrtarastry w królewskim honorze, i Dhrtarastra spędził szczęśliwie swoje ostatnie dni, w złudzeniu bycia królem, czy królewskim wujem Króla Yudhisthiry. Vidura, jako osoba święta i jako zobowiązany czuły brat Dhrtarastry, chciał obudzić go z jego snu choroby i starości. Dlatego Vidura sarkastycznie nazwał Dhrtarastrę "królem", którym w rzeczywistości nie był. Każdy jest sługą wiecznego czasu, i dlatego nikt nie może być królem w tym materialnym świecie. Król oznacza osobę, która może rozkazywać. Wysławiany angielski król chciał rozkazywać czasowi i porze, ale czas i pora odmówiły mu posłuchu. Dlatego też jest się fałszywym królem w tym materialnym świecie, i Dhrtarastrze przypomniano o tej fałszywej pozycji i o strasznej nadciągającej rzeczywistości, która go już zaczynała dosięgać w tym czasie. Vidura poprosił go, aby natychmiast opuścił pałac, jeśli chce zostać ocalony od tej zbliżającej się do niego szybkimi krokami strasznej rzeczywistości. Nie poprosił on o to samo Maharajy Yudhisthiry, ponieważ wiedział on, że taki król jak Maharaja Yudhisthira jest świadomy wszystkich strasznych sytuacji tego marnego świata, i sam zatroszczy się o siebie w odpowiednim czasie, nawet chociaż Vidura może nie być wtedy obecny.
01.13.19 Znaczenie: Nie ma wyższej siły, która mogłaby powstrzymać okrutne ręce śmierci. Nikt nie chce umierać, bez względu na to, jak ostre byłoby źródło cielesnych cierpień. Nawet w dniach tak zwanego naukowego postępu wiedzy nie ma żadnego zaradczego środka zarówno na starość, jak i na śmierć. Starość jest oznaką nadchodzącej śmierci przynoszonej przez okrutny czas, i nikt nie może odrzucić przyjęcia jej zewu, jak i najwyższego wyroku wiecznego czasu. To zostało wyjaśnione Dhrtarastrze, ponieważ mógł on zapytać Vidurę o znalezienie jakichś środków zaradczych na tę nadciągającą straszną sytuację, tak jak polecił mu to wiele razy wcześniej. Zanim jednakże Dhrtarastra zdołał mu cokolwiek rozkazać, Vidura poinformował go, że nie ma żadnych zaradczych środków od nikogo, ani z żadnego źródła w tym materialnym świecie. A ponieważ nie ma takiej rzeczy w tym materialnym świecie, śmierć jest tożsama z Najwyższą Osobą Boga, tak jak to zostało oznajmione przez Samego Pana w Bhagavad-gicie (10.34).
Śmierć nie może być powstrzymana przez nikogo ani przez nic w tym materialnym wszechświecie. Hiranyakaśipu chciał być nieśmiertelny i podjął surowe pokuty, od których trząsł się cały wszechświat, i sam Brahma zbliżył się do niego, aby odwieść go od tych surowych pokut Wówczas Hiranyakaśipu poprosił Brahmę, aby ten nagrodził go błogosławieństwem nieśmiertelności, ale Brahmy odrzekł, że nawet on sam podlega śmierci, nawet na najwyższej planecie, tak więc nie może udzielić mu tego błogosławieństwa. Zatem śmierć jest obecna nawet na najwyższej planecie tego wszechświata, więc co dopiero mówić o innych planetach, które są daleko, daleko niższej jakości niż Brahmaloka, rezydencja Brahmy. Gdziekolwiek istnieje wpływ wiecznego czasu, tam jest ten zestaw cierpień, mianowicie: narodziny, choroby, starość, śmierć, i wszystkie z nich są nie do pokonania.
01.13.20 Znaczenie: Wielki indyjski naukowiec, zajęty robieniem planów, został nagle przywołany przez nieprzezwyciężony wieczny czas, w chwili gdy namierzał udać się na bardzo ważne spotkanie komisji planujących, i musiał on oddać swoje życie, pozostawić żonę, dzieci, dom, ziemię, bogactwo, itd. W czasie politycznych wydarzeń w Indiach i podziału na Pakistan i Hindustan, tak wielu bogatych i wpływowych obywateli Indii musiało stracić swoje życie, własność i zaszczyty, z powodu wpływu czasu, i istnieje setki i tysiące takich przykładów na całym świecie, w całym wszechświecie, a wszystkie one są skutkami wpływu czasu. Zatem, ostateczny wniosek jest taki, że nie ma żadnej potężnej ludzkiej istoty wewnątrz tego wszechświata, która mogłaby przezwyciężyć wpływ czasu. Wielu poetów lamentowało w swojej poezji nad oddziaływaniem czasu. Wiele katastrof miało miejsce we wszechświecie z powodu wpływu czasu, i nikt nie mógł ich powstrzymać żadnymi środkami. Nawet w naszym codziennym życiu zdarza się tak wiele rzeczy, na które nie mamy żadnego wpływu. Ale musimy ścierpieć je albo tolerować bez żadnych środków zaradczych. Taki jest rezultat czasu.
01.13.21 Znaczenie: Królowi przypomina się tutaj jego niebezpieczną sytuację, będącą czynnikiem okrutnego czasu, i przez swoje przeszłe doświadczenia powinien być on bardziej inteligentny, aby przewidzieć, co stanie się z jego własnym życiem. Jego ojciec, Vicitravirya, umarł dawno temu, kiedy on i jego młodsi bracia byli małymi dziećmi, i tylko dzięki trosce i łaskawości Bhismadevy zostali oni właściwie wychowani. Następnie zaś umarł jego brat Pandu. Następnie na polu bitwy Kuruksetra poległo jego stu synów i wszyscy jego wnukowie, razem z jego sympatykami, jak Bhismadeva, Dronacarya, Karna, i wielu innymi królami i przyjaciółmi. Tak więc stracił on wszystkich ludzi i pieniądze, i teraz żył on na łasce swojego bratanka, któremu przysporzył różnego rodzaju kłopotów. Ale pomimo wszystkich porażek, myślał on, że przedłuży swoje życie. Vidura chciał wyjaśnić Dhrtarastrze, że każdy musi chronić siebie przez swoje działanie i łaskę Pana. Należy sumiennie wypełniać swoje obowiązki, a jeśli chodzi o rezultaty, powinno się polegać na najwyższym autorytecie. Żaden przyjaciel, żadne dziecko, żaden ojciec, żaden brat, żadne państwo ani nikt inny nie może ochronić osoby, która nie jest chroniona przez Najwyższego Pana. Należy zatem szukać ochrony Najwyższego Pana, albowiem ludzka forma życia jest przeznaczona do szukania takiej ochrony. Dhrtarastra został dokładniej ostrzeżony o swojej niepewnej sytuacji przez następujące słowa.
01.13.22 Znaczenie: Symptomy starości, które już rozwinęły się w Dhrtarastrze, zostały mu wskazane jeden po drugim jako ostrzeżenie, że śmierć zbliża się bardzo szybko. A jednak wciąż był on w głupi sposób beztroski o swoją przyszłość. Te oznaki w ciele Dhrtarastry wytknięte przez Vidurę były oznakami apaksaya, czyli zwyrodnienia materialnego ciała przed ostatnim ciosem śmierci. Ciało rodzi się, rozwija, utrzymuje się, wytwarza inne ciała, słabnie, a następnie ulega zniszczeniu. Ale głupi ludzie chcą trwale chronić psujące się ciało i myślą, że ich majątek, dzieci, społeczeństwo, państwo, itd., da im ochronę. Z takimi głupimi ideami zostają całkowicie pochłonięci takimi tymczasowymi zajęciami i całkowicie zapominają, że muszą porzucić to tymczasowe ciało i przyjąć nowe, na nowo przystosować się do innych kategorii społeczeństwa, przyjaźni i miłości, i ponownie ostatecznie zginąć. Zapominają oni o swojej trwałej tożsamości i niemądrze angażują się w nietrwałe zajęcia, zapominając całkowicie o swoim pierwszym, zasadniczym obowiązku. Święci i mędrcy, tacy jak Vidura, udają się do takich głupich ludzi, aby otworzyć im oczy na rzeczywistą sytuację, ale oni biorą takich sadhu i świętych za pasożytów społeczeństwa, i prawie wszyscy z nich odmawiają słuchania słów takich sadhu i świętych, chociaż zapraszają oni samozwańczych sadhu i tak zwanych świętych, którzy mogą zadowolić ich zmysły. Vidura nie był tego rodzaju sadhu, i nie próbował on zadowolić nieuczciwych sentymentów Dhrtarastry. Przedstawił on poprawnie rzeczywistą sytuację życia, i wskazał, jak można wybawić się z takich katastrof.
01.13.23 Znaczenie: Sadhu nie powinien nigdy schlebiać królom czy też bogatym ludziom, aby żyć wygodnie na ich koszt. Sadhu powinien mówić o nagiej prawdzie życia, tak ażeby mogli oni dojść do swoich zmysłów, jeśli chodzi o ryzykowne życie w materialnej egzystencji. Dhrtarastra jest typowym przykładem przywiązanego starego człowieka rodziny. Stał się on ubogim w prawdziwym sensie, jednakże chciał on żyć wygodnie w domu Pandavów, z których specjalnie został wspomniany Bhima, jako że zabił on dwóch synów Dhrtarastry, mianowicie Duryodhanę i Duhśasanę. Ci dwaj synowie byli bardzo mu drodzy, za ich głośne i nikczemne wyczyny. Bhima został tutaj szczególnie wskazany dlatego, że to on zabił tych dwóch jego ulubionych synów. Dlaczego Dhrtarastra żył w domu Pandavów? Ponieważ chciał on kontynuować swoje życie w wygodach, mimo iż było to poniżające. Dlatego też Vidura był zdumiony, jak potężny jest bodziec kontynuowania życia. To poczucie kontynuowania swojego życia wskazuje, że żywa istota jest wieczna i nie chce ona zmieniać swojego cielesnego mieszkania. Głupi człowiek nie wie, że określona kategoria cielesnej egzystencji jest mu przesądzona po to, aby przeszedł określony okres uwięzienia, i ludzkie ciało jest przyznawane po wielu, wielu narodzinach i śmierciach, jako szansa do podjęcia samorealizacji, aby powrócić do domu, z powrotem do Boga. Ale takie osoby jak Dhrtarastra próbują robić plany, aby żyć w komfortowych warunkach z profitem i interesem, albowiem nie widzą oni rzeczy takimi, jakimi są. Dhrtarastra jest ślepy i nie przestaje łudzić się, że będzie żył wygodnie w środku wszelkiego rodzaju niepowodzeń, porażek i przeciwności losu. Zadaniem sadhu, takiego jak Vidura, jest budzenie takich ślepych osób, by tym sposobem pomóc im powrócić do Boga, gdzie życie jest wieczne. Raz tam poszedłszy, nikt nie chce powrócić do tego materialnego świata niedoli. Możemy sobie wyobrazić, jak odpowiedzialne jest zadanie sadhu, takiego jak Mahatma Vidura.
01.13.24 Znaczenie: W systemie religijnym varnaśrama pewna część życia jest przeznaczona całkowicie na cel samorealizacji i osiągnięcie zbawienia w ludzkiej formie życia. Taki jest ustalony podział życia, ale osoby takie jak Dhrtarastra, nawet w ich znużonym starczym wieku, chcą pozostać w domu, nawet w zdegradowanej pozycji, przyjmując jałmużnę od wrogów. Wskazując na to Vidura chciał uświadomić Dhrtarastrze, że lepiej już było umrzeć jak jego synowie, niż przyjmować poniżającą jałmużnę. Pięć tysięcy lat temu był jeden Dhrtarastra, ale w obecnym momencie w każdym domu są tacy Dhrtarastrowie. Szczególnie zaś politycy. Ci nie wycofują się z politycznej działalności, dopóki nie wywlecze ich okrutna ręka śmierci, albo nie zostaną zabici przez elementy opozycyjne. Trzymanie się życia rodzinnego do końca swojego ludzkiego życia jest najgrubszym typem degradacji i istnieje absolutna potrzeba, aby osoby takie jak Vidura kształciły takich Dhrtarastrów, nawet w obecnym momencie.
01.13.25 Znaczenie: Znaczące są tutaj słowa: krpanasya jijivisoh. Są dwie klasy ludzi. Jedni są nazywani krpana, drugich zaś nazywa się brahmana (braminami). Krpana, czyli skąpiec, nie potrafi ocenić tego materialnego ciała, ale brahmana zna prawdziwą wartość siebie samego i materialnego ciała. Krpana, mając błędną ocenę swojego materialnego ciała, chce czerpać przyjemność z zadowalania zmysłów do ostatnich granic, i nawet na starość chce stać się młodym człowiekiem przez operacje medyczne i inne. Dhrtarastra jest tutaj adresowany jako krpana, ponieważ bez żadnej oceny swojego materialnego ciała chce on żyć za wszelką cenę. Vidura próbuje otworzyć mu oczy, aby zrozumiał, że nie może żyć więcej niż mu przeznaczone, i że musi przygotować się do śmierci. Jako że śmierć jest nieunikniona, dlaczego miałby przyjmować taką upokarzającą pozycję po to tylko, aby żyć? Lepiej jest przyjąć właściwą ścieżkę, nawet na ryzyko śmierci. Celem ludzkiego życia jest zakończenie wszelkiego rodzaju niedoli materialnej egzystencji, i życie powinno być tak uregulowane, aby można było osiągnąć ten upragniony cel. Dhrtarastra, z powodu swojej błędnej koncepcji życia, zniszczył już osiemdziesiąt procent swojej nabytej energii, tak więc wypadało, aby wykorzystał pozostałe dni swojego nieszczęsnego życia na rzecz ostatecznego dobra. Takie życie jest nazywane nieszczęsnym, ponieważ nie wykorzystuje się w nim właściwie dobrodziejstw ludzkiej formy życia. Tylko przez traf szczęścia taki nieszczęsny człowiek spotyka taką samozrealizowaną duszę jak Vidura, i przez jego instrukcje wyzwala się z niewiedzy materialnej egzystencji.
01.13.26 Znaczenie: Narottama dasa Thakura, wielki bhakta i acarya sekty Gaudiya Vaisnava, śpiewał: "Mój Panie, po prostu zmarnowałem swoje życie. Osiągnąwszy ludzkie ciało, zlekceważyłem wielbienie Ciebie Panie, i dlatego z własnej woli piłem truciznę." Innymi słowy, ludzkie ciało jest specyficznie przeznaczone do kultywowania wiedzy o służbie oddania dla Pana, bez której życie staje się pełne niepokoju i nieszczęść: Dlatego też ten, kto zmarnował swoje życie nie oddając się takim cywilizowanym czynnościom, otrzymuje radę, aby opuścił dom bez wiedzy przyjaciół i krewnych i, będąc tak oto wolnym od wszelkich zobowiązań wobec swojej rodziny, społeczeństwa, państwa, itd., porzucił ciało w jakimś nieznanym przeznaczeniu, aby inni nie mogli wiedzieć, gdzie i jak spotkał on swoją śmierć. Dhira wskazuje na tego, kto nie jest zaniepokojony, nawet w obliczu mocnej prowokacji. Porzucenie wygodnego rodzinnego życia jest trudne z powodu uczuciowych więzi z żoną i dziećmi. Przez takie przesadne przywiązanie do rodziny powstrzymuje się samorealizację, i jeśli ktoś jest w ogóle zdolny zapomnieć o takiej więzi, ten jest nazywany spokojnym, czyli dhira. Jednakowoż jest to ścieżka wyrzeczenia oparta na sfrustrowanym życiu, ale stabilizacja takiego wyrzeczenia jest możliwa tylko przez obcowanie z bona fide świętymi i samozrealizowanymi duszami, przez co można zaangażować się w miłosną służbę oddania dla Pana. Szczere podporządkowanie się lotosowym stopom Pana jest możliwe tylko przez rozbudzenie transcendentalnej postawy służenia. To jest możliwe przez towarzystwo z czystymi bhaktami Pana. Dhrtarastra miał to szczęście, że miał brata, którego samo towarzystwo było źródłem wyzwolenia dla tego zniweczonego życia.
01.13.27 Znaczenie: Są trzy klasy transcendentalistów:
(1) dhira, czyli ten, dla kogo bycie z dala od swojej rodziny nie jest przyczyną niepokoju,
(2) ten, kto jest w wyrzeczonym porządku życia, sannyasin na skutek zniweczonych sentymentów,
(3) szczery bhakta Pana, który budzi się do Boskiej świadomości przez słuchanie i intonowanie i który opuszcza dom polegając jedynie na Osobie Boga, który rezyduje w jego sercu.
Idea jest taka, że wyrzeczony porządek życia, po pełnym frustracji życiu uczucia w materialnym świecie, może być odskocznią na ścieżce samorealizacji, ale rzeczywista doskonałość na ścieżce wyzwolenia jest osiągana wtedy, kiedy ktoś zwykł w pełni polegać na Najwyższej Osobie Boga, który żyje w sercu każdej żywej istoty jako Paramatma. Ktoś może być sam poza domem w najciemniejszej dżungli, ale niezachwiany bhakta wie bardzo dobrze, że nie jest on sam. Najwyższa Osoba Boga jest w nim, i On może chronić Swojego szczerego bhaktę w każdych niefortunnych okolicznościach. Należy zatem praktykować służbę oddania w domu, słuchając i intonując święte imię Pana, Jego cechy, formę, rozrywki, otoczenie, itd., w towarzystwie czystych bhaktów, i ta praktyka pomoże nam obudzić Boską świadomość proporcjonalnie do szczerości naszych zamiarów. Ktoś, kto pragnie materialnej korzyści przez takie czynności służby oddania, nie może nigdy polegać na Najwyższej Osobie Boga, chociaż rezyduje On w sercu każdego. Ani też Pan nie daje żadnej wskazówki osobie, która wielbi Go dla materialnego zysku. Tacy materialistyczni bhaktowie muszą być pobłogosławieni przez Pana materialnymi dobrami, ale nie mogą oni osiągnąć stadium ludzkiej istoty pierwszej klasy, o której wspomniano powyżej. Istnieje wiele przykładów takich szczerych bhaktów w historii świata, szczególnie w Indiach, i są oni naszymi przewodnikami na ścieżce samorealizacji. Mahatma Vidura jest jednym z takich wielkich bhaktów Pana, i my, w naszym dążeniu do samorealizacji, wszyscy powinniśmy spróbować podążać śladami jego lotosowych stóp.
01.13.28 Znaczenie: Ktoś może skompensować swoje pełne frustracji życie przez zostanie dhira, czyli opuszczenie domu na dobre bez powiadamiania krewnych, i Vidura poradził swojemu starszemu bratu, aby przyjął tę drogę bez zwłoki, ponieważ wielkimi krokami zbliża się wiek Kali. Uwarunkowana dusza jest już zdegradowana przez obcowanie z materią, a w Kali-yudze dobre cechy człowieka będą się jeszcze zmniejszać do najniższego standardu. Dhrtarastra otrzymał radę, aby opuścić dom przed nadejściem Kali-yugi, ponieważ atmosfera, która została stworzona przez Vidurę, jego cenne instrukcje o prawdach życia, osłabną z powodu wpływu wieku, który nadchodził szybko. Stanie się narottama, czyli pierwszej klasy ludzką istotą całkowicie zależną od Najwyższego Pana Śri Krsny, nie jest możliwe dla zwykłego człowieka. W Bhagavad-gicie (7.28) zostało oznajmione, że jedynie osoba, która jest całkowicie wolna od wszystkich skaz grzechu, może polegać na Najwyższym Panu, Śri Krsnie, Osobie Boga. Vidura poradził Dhrtarastrze, aby ten na początek stał się przynajmniej dhira, jeśli stanie się sannyasinem czy narottamą było dla niego niemożliwe. Ze stadium dhira do narottama można wznieść się przez wytrwały wysiłek na płaszczyźnie samorealizacji. Stadium dhira jest osiągane po długotrwałej praktyce systemu yogi, ale przez łaskę Vidury można osiągnąć ten stan natychmiast, po prostu przez pragnienie przyjęcia środków do stadium dhira, które jest przygotowawczym stadium do sannyasy. Stadium sannyasa jest zaś etapem przygotowawczym do stanu paramahamsy, czyli bycia pierwszorzędnym bhaktą Pana.
01.13.29 Znaczenie: Pan Śri Caitanya Mahaprabhu, wielki głosiciel nauk Śrimad-Bhagavatam, podkreślał znaczenie towarzystwa sadhu, czystych bhaktów Pana. Powiedział on, że nawet przez chwilę takiego towarzystwa z czystym bhaktą można osiągnąć wszelką doskonałość. Nie wstydzimy się przyznać, że tego faktu doświadczyłem w swoim praktycznym życiu. Gdybym nie został obdarzony łaską przez Jego Boską Miłość Śrimad Bhaktisiddhantę Sarasvati Gosvamiego Maharaję w czasie naszego pierwszego, zaledwie kilkuminutowego spotkania, nie byłbym w stanie podjąć się tego wielkiego zadania, opisania Śrimad-Bhagavatam po angielsku. Gdybym go nie spotkał w tym szczęśliwym momencie, mógłbym zostać wielkim człowiekiem interesu, ale nigdy nie byłbym zdolny kroczyć ścieżką wyzwolenia i być zaangażowanym w prawdziwą służbę dla Pana według instrukcji Jego Boskiej Miłości. I tutaj jest następny praktyczny przykład oddziaływania towarzystwa Vidury na Dhrtarastrę. Maharaja Dhrtarastra przez sieć materialnych koligacji był mocno związany z polityką, ekonomią i rodzinnym przywiązaniem, i zrobił on wszystko, co w jego mocy, aby jego plany zakończyły się tak zwanym sukcesem, ale wszystko, co się tyczyło jego materialnych przedsięwzięć, zostało zniweczone od początku do końca. A jednak, pomimo swoich życiowych porażek, osiągnął on największy ze wszystkich sukcesów w samorealizacji, dzięki skutecznym instrukcjom czystego bhakty Pana, który jest typowym symbolem sadhu. Dlatego pisma święte gorąco polecają, abyśmy obcowali jedynie z sadhu, odrzucając wszelkiego rodzaju inne towarzystwo, a czyniąc tak będziemy mieli wystarczająco dużo sposobności słuchać sadhu, którzy mogą pociąć na kawałki więzy przywiązań w tym materialnym świecie. Jest faktem, że materialny świat jest wielkim złudzeniem, ponieważ wszystko wydaje się być dotykalną rzeczywistością, ale w następnej chwili znika jak piana na morzu czy chmura na niebie. Chmura na niebie niewątpliwie wydaje się być rzeczywistą, ponieważ daje deszcz, i dzięki deszczowi pojawia się tak wiele tymczasowych zielonych rzeczy; ale ostatecznie wszystko znika, mianowicie, chmura, deszcz i zielona wegetacja, wszystko w odpowiednim czasie. Ale niebo pozostaje, i różnorodności nieba, czyli ciała świetlne, również pozostają na zawsze. Podobnie, Absolutna Prawda, która jest porównywana do nieba, pozostaje wiecznie, a tymczasowa chmura podobna złudzeniu przychodzi i odchodzi. Głupie żywe istoty są przyciągane przez tymczasowe chmury, ale ludzie inteligentni bardziej troszczą się o wieczne niebo z jego wszelką rozmaitością.
01.13.30 Znaczenie: Saubalini, czyli Gandhari, córka Króla Subali i żona Króla Dhrtarastry, była ideałem żony oddanej swojemu mężowi. Cywilizacja wedyjska specjalnie przygotowuje czyste i oddane żony, pośród których Gandhari jest jedną z wielu wspomnianych w historii. Laksmiji Sitadevi była również córką wielkiego Króla, ale poszła ona ze swoim mężem, Panem Ramacandrą, do lasu. Podobnie, jako kobieta, Gandhari mogła pozostać w domu czy w domu swojego ojca, ale jako wierna i szlachetna niewiasta, podążyła ona za swoim mężem bez namysłu. Dhrtarastra otrzymał od Vidury instrukcje o wyrzeczonym porządku życia, a Gandhari była u boku swojego męża. Nie prosił on jej, aby z nim poszła, ponieważ w ten czas był on w pełni zdeterminowany, jak wielki wojownik, który stawia czoło wszelkiego rodzaju niebezpieczeństwom na polu bitwy. Nie był on już dłużej przyciągany do tak zwanej żony czy krewnych, i zdecydował się wyruszyć sam, ale jako cnotliwa niewiasta, Gandhari postanowiła towarzyszyć mu aż do ostatniego momentu. Maharaja Dhrtarastra przyjął porządek vanaprastha, a w tym stadium żona może pozostać ze swoim mężem jako dobrowolna służąca, ale w stadium sannyasa żadna żona nie może pozostać ze swoim byłym mężem. Sannyasin jest uważany za człowieka umarłego dla rodziny, i dlatego żona zostaje wdową, bez żadnego związku ze swoim poprzednim mężem. Maharaja Dhrtarastra nie odmówił swojej wiernej żonie, i podążyła ona za nim na swoje własne ryzyko.
Sannyasini przyjmują
laskę jako znak wyrzeczonego porządku życia. Są dwa typy sannyasinów. Ci, którzy są zwolennikami filozofii Mayavadi, której
czołowym przedstawicielem jest Śripada Śankaracarya, przyjmują tylko jedną
laskę (eka-danda), ale ci, którzy są zwolennikami filozofii Vaisnava, przyjmują trzy
połączone laski (tri-danda). Sannyasini Mayavadi są ekadandi-svami, podczas gdy Vaisnava sannyasini są znani jako tridandi-svami, albo bardziej dobitnie, tridandi-gosvami, aby być odróżnionym od
filozofów Mayavadi. Ekadandi-svami można
głównie spotkać w Himalajach, a Vaisnava sannyasini
rezydują głównie we Vrndavanie i w Puri. Vaisnava sannyasini są narottamami, podczas
gdy sannyasini Mayavadi są dhirami. Maharaja Dhrtarastra otrzymał
radę, aby podążyć śladami dhirów, ponieważ
na tym etapie byłoby trudno dla niego stać się narottamą.
01.13.31 Znaczenie: Maharaja Yudhisthira był najbardziej pobożnym królem, ponieważ osobiście praktykował codzienne pobożne obowiązki przeznaczone dla grhasthów. Od grhasthów wymaga się, aby wstawali wcześnie rano, i po kąpieli ofiarowali swoje wyrazy szacunku domowym Bóstwom, poprzez modlitwy, ofiarowanie ognia, przez rozdawanie w jałmużnie braminom ziemi, krów, zboża, złota, itd., a na końcu ofiarowanie starszym członkom rodziny odpowiedniego szacunku i pokłonów. Ten, kto nie jest gotów praktykować zaleceń przepisanych w śastrach, nie może być dobrym człowiekiem po prostu przez wiedzę książkową. Współcześni gospodarze nawykli do innego sposobu życia, mianowicie do późnego wstawania, a następnie wypicia mocnej herbaty, nie przestrzegając żadnego rodzaju czystości i żadnych procesów oczyszczających, o których wspomniano powyżej. Dzieci gospodarzy przejmują zwyczaje rodziców, i cale pokolenie ześlizguje się do piekła. Nie można się spodziewać po nich niczego dobrego, dopóki nie obcują z sadhu. Tak jak Dhrtarastra, osoby materialistyczne mogą przyjmować nauki od sadhu, takiego jak Vidura, i w ten sposób zostać oczyszczonymi ze skutków nowoczesnego życia.
Jednakże Maharaja Yudhisthira nie mógł znaleźć w pałacu swoich dwóch wujów, mianowicie Dhrtarastry i Vidury, razem z Gandhari, córką Króla Subali. Pragnął ich zobaczyć, dlatego zapytał Sanjayę, prywatnego sekretarza Dhrtarastry.
01.13.33 Znaczenie: Pandavowie, specjalnie zaś Maharaja Yudhisthira i Arjuna, przewidzieli następstwa bitwy na Polu Kuruksetra, i dlatego Arjuna odmówił walki. Walka została stoczona przez wolę Pana, ale efekty rodzinnego zasmucenia, tak jak myśleli o tym przed bitwą, okazały się prawdą. Maharaja Yudhisthira był zawsze świadomy ciężkiego losu swojego wuja Dhrtarastry i ciotki Gandhari, i dlatego zaopiekował się nimi troskliwie w ich starości i smutnym położeniu. Kiedy zatem nie mógł on znaleźć swojego wuja i ciotki w pałacu, w naturalny sposób jego wątpliwości wzrosły, i zaczął przypuszczać, że utopili się w wodach Gangesu. Myślał on o sobie jako o niewdzięczniku, ponieważ kiedy Pandavowie byli bez ojca, Maharaja Dhrtarastra zapewnił im wszystkim królewskie wygody życia, a on w zamian zabił wszystkich synów Dhrtarastry w bitwie na Polu Kuruksetra. Jako pobożny człowiek, Maharaja Yudhisthira wziął pod uwagę wszystkie swoje niechybne karygodne czyny, ale nigdy nie pomyślał o karygodnych wyczynach swojego wuja i jego świty. Dhrtarastra cierpiał skutki swoich własnych przestępstw przez wolę Pana, ale Maharaja Yudhisthira myślał tylko o swoich nieuniknionych karygodnych czynach. Taka jest natura dobrego człowieka i bhakty Pana. Bhakta nigdy nie znajduje winy w innych, ale próbuje znaleźć swoją własną i w ten sposób skorygować ich tak daleko jak to tylko możliwe.
01.13.35 Znaczenie: Sanjaya był osobistym asystentem Maharajy Dhrtarastry przez bardzo długi okres czasu, i wskutek tego miał sposobność studiować życie Dhrtarastry. I kiedy zobaczył on w końcu, że Dhrtarastra opuścił dom bez niczyjej wiedzy, jego smutek nie miał granic. Był on pełen współczucia dla Dhrtarastry, ponieważ w rozgrywce na Polu Kuruksetra, Król Dhrtarastra stracił wszystko, ludzi i pieniądze, i w końcu Król i Królowa opuścili dom w całkowitej frustracji. Studiował on tę sytuację na swój własny sposób, ponieważ nie widział on, że Vidura rozbudził w Dhrtarastrze jego wewnętrzną wizję, i że dlatego opuścił on dom, w entuzjastycznej pogodzie ducha, aby osiągnąć lepsze życie po opuszczeniu ciemnej klatki pałacu. Dopóki nie przekonamy się do lepszego życia po wyrzeczeniu się obecnego życia, nie możemy utrzymać się w wyrzeczonym porządku życia po prostu przez sztuczny ubiór czy pozostawanie poza domem.
01.13.37 Znaczenie: To, że wielkie dusze oszukują innych, może być zdumiewające, ale jest to fakt, że wielkie dusze oszukują innych dla wielkiej przyczyny. Jest powiedziane, że Pan Krsna również poradził Yudhisthirze, aby kłamał przed Dronacaryą, i to było również dla wielkiej przyczyny. Pan chciał tego, i dlatego było to wielką przyczyną. Kryterium dla tego, kto jest bona fide, jest zadowolenie Pana, a najwyższą doskonałością życia jest zadowolić Pana poprzez pełnienie swojego obowiązku. Taki jest werdykt Gity i Bhagavatam.* Dhrtarastra i Vidura, razem z Gandhari, nie odsłonili swojego postanowienia Sanjayi, chociaż ten był bezustannie z Dhrtarastrą jako jego osobisty asystent. Sanjaya nigdy nie pomyślał, że Dhrtarastra mógłby zrobić cokolwiek bez konsultacji z nim. Ale odejście Dhrtarastry z domu było tak potajemne, że nie mogło być ono wyjawione Sanjayi. Sanatana Gosvami również oszukał strażnika więzienia, kiedy wyruszył na spotkanie Śri Caitanyi Mahaprabhu, i podobnie, Raghunatha dasa Gosvami również oszukał swojego kapłana i opuścił dom na dobre, aby zadowolić Pana. Dobre jest wszystko to, co zadowala Pana, albowiem posiada to związek z Absolutni Prawdą. My również mieliśmy tę samą sposobność, aby oszukać członków rodziny i opuścić dom, aby zaangażować się w służbę Śrimad-Bhagavatam. Takie oszustwo było konieczne dla wielkiej przyczyny i nie ma żadnej straty dla jakiejkolwiek ze stron w takim transcendentalnym oszustwie.
*
yatah pravrttir bhutanam; yena sarvam idam tatam
sva-karmana tam abhyarcya; siddhim vindati manavah (Bg.18.46)
atah pumbhir dvija-śrestha: varnaśrama-vibhagaśah
svanusthitasya dharmasya; samsiddhir hari-tosanam (Bhag.1.2.13)
01.13.38 Znaczenie: Devarsi Narada został tutaj opisany jako bhagavan, jako że jest on najbardziej zaufanym bhaktą Pana. Pan i Jego zaufani bhaktowie są traktowani na tej samej płaszczyźnie przez tych, którzy są rzeczywiście zaangażowani w miłosną służbę dla Pana. Tacy zaufani bhaktowie Pana są bardzo drodzy Panu, ponieważ podróżują oni wszędzie, aby w rozmaity sposób głosić chwały Pana, i w miarę swoich możliwości próbują oni nawrócić niewielbicieli na bhaktów Pana, aby doprowadzić ich do platformy rozsądku. W rzeczywistości żywa istota nie może być niewielbicielem Pana, z powodu swojej konstytucjonalnej pozycji, ale kiedy ktoś staje się abhaktą albo niewierzącym, rozumie się, że osoba ta nie jest w zdrowym stanie życia. Zaufani bhaktowie Pana leczą takie złudzone żywe istoty i dlatego są oni najbardziej mili Panu. Pan mówi w Bhagavad-gicie, że nikt nie jest Mu droższy od tego, kto rzeczywiście głosi chwały Pana, aby nawrócić niewierzących i niewielbicieli. Takim osobistościom jak Narada należy się wszelki szacunek, taki jak ten, który ofiarowywuje się Samemu Osobie Boga. Maharaja Yudhisthira razem ze swoimi szlachetnymi braćmi są przykładem dla innych, jeśli chodzi o podejmowanie czystego bhakty Pana, takiego jak Narada, który nie ma żadnego innego interesu za wyjątkiem śpiewania chwał Pana, podróżując razem ze swoją viną, strunowym instrumentem muzycznym.
01.13.39 Znaczenie: Maharaja Yudhisthira, jako uczciwy człowiek i bhakta Pana, był zawsze świadomy wielkiej straty swojej ciotki i jej cierpienia jako ascetki. Asceta nie jest nigdy niepokojony przez żadne cierpienia, i to czyni go mocnym i zdeterminowanym na ścieżce duchowego postępu. Królowa Gandhari jest typowym przykładem ascetki, z powodu jej cudownego charakteru w wielu ciężkich próbach. Była ona idealną kobietą jako matka, żona i ascetka, i w historii świata rzadko znajdujemy taki charakter w kobiecie.
01.13.40 Znaczenie: Są filozofowie różnego typa a największymi z nich wszystkich są ci, którzy widzieli Osobę Boga i podporządkowali się Mu w transcendentalnej miłosnej służbie dla Pana. Pomiędzy wszystkimi takimi czystymi bhaktami Pana, Devarsi Narada jest głównym, i dlatego został tutaj opisany jako największy spośród filozofów-bhaktów. Dopóki ktoś nie zostanie dostatecznie wykształconym filozofem przez słuchanie filozofii Vedanty od bona fide mistrza duchowego, nie może być on uczonym filozofem-bhaktą. Musi się być bardzo oddanym, wykształconym i wyrzeczonym, inaczej nie można być czystym bhaktą. Czysty bhakta Pana może dać nam wskazówki, jak przekroczyć ocean niewiedzy. Devarsi Narada zwykł odwiedzać pałac Maharajy Yudhisthiry, ponieważ wszyscy Pandavowie byli czystymi bhaktami Pana i Devarsi zawsze był gotów udzielić im dobrej rady, kiedykolwiek jej potrzebowali.
01.13.41 Znaczenie: Każda żywa istota, czy to w tym materialnym świecie czy też w świecie duchowym, jest pod kontrolą Najwyższego Pana, Osoby Boga. Poczynając od Brahmaji, przywódcy świata, kończąc zaś na znikomej mrówce, wszystkie są posłuszne nakazowi Najwyższego Pana. W ten sposób konstytucjonalną pozycją żywej istoty jest podporządkowanie się kontroli Najwyższego Pana. Głupie żywe istoty, szczególnie ludzie, w sztuczny sposób buntują się przeciwko prawu Pana, i wskutek tego zostają ukarani jak asury, czyli gwałciciele prawa. Żywa istota jest umieszczona w danej pozycji przez nakaz Najwyższego Pana, i jest ona ponownie przesuwana z tego miejsca przez nakaz Najwyższego Pana albo Jego autoryzowanych przedstawicieli. Brahma, Śiva, Indra, Candra, Maharaja Yudhisthira czy, we współczesnej historii, Napoleon, Akbar, Aleksander, Gandhi, Shubhash i Nehru, wszyscy byli sługami Pana i byli oni umieszczani w odpowiedniej pozycji i następnie usuwani z nich przez najwyższą wolę Pana. Nikt z nich nie był niezależny. Nawet chociaż tacy ludzie i przywódcy nie chcą uznać supremacji Pana, są oni poddawani jeszcze bardziej rygorystycznym prawom materialnego świata przez różne niedole. Zatem, tylko głupiec twierdzi, że nie ma Boga. Maharaja Yudhisthira był przekonany o tej nagiej prawdzie, ponieważ był przygnębiony nagłym odejściem swoich starych wujów i ciotki. Maharaja Dhrtarastra był umieszczony w tej pozycji na mocy swoich poprzednich czynów, i odebrał on już skutki tych swoich czynów z przeszłości, czy to w postaci szczęścia, czy cierpienia. Ale tak czy inaczej miał on to szczęście, że miał zacnego młodszego brata, Vidurę, i dzięki jego instrukcjom opuścił on dom, aby osiągnąć zbawienie przez zakończenie wszystkich rachunków w tym materialnym świecie.
Zwykle nie można zmienić swojego losu, tj. należnego nam szczęścia czy nieszczęścia, przez plan. Każdy musi przyjąć je tak, jak one przychodzą, pod subtelnym kierownictwem kala, nieprzezwyciężonego czasu. Nie ma sensu usiłować im przeciwdziałać. Najlepszą rzeczą jest zatem wysiłek na rzecz zbawienia, i ten przywilej jest dany tylko człowiekowi z powodu jego rozwiniętej sprawności umysłowej i inteligencji. Tylko człowiekowi przeznaczone są różne wedyjskie instrukcje dla osiągnięcia zbawienia w tej ludzkiej formie życia. Ten, kto niweczy tę sposobność rozwiniętej inteligencji, jest zaprawdę potępiony i ciskany w różnego rodzaju niedole, czy to w tym życiu, czy w następnym. Taki jest sposób, w który Najwyższy kontroluje każdego.
01.13.42 Znaczenie: Każda żywa istota, człowiek, zwierzę czy ptak, myśli że jest wolna przez siebie samą, ale w rzeczywistości nikt nie jest wolny od surowych praw Pana. Prawa Pana są surowe, ponieważ nie mogą być nie przestrzegane w żadnych okolicznościach. Przez różne sprytne wykręty można ominąć prawo utworzone przez człowieka, ale nie ma najmniejszej możliwości zlekceważenia prawa, jeśli chodzi o kodeksy najwyższego prawodawcy. Nieznaczna zmiana w cyklu prawa ustanowionego przez Boga może spowodować masowe niebezpieczeństwo, któremu musi stawić czoła głosiciel prawa. Takie prawa Najwyższego są ogólnie znane jako kodeksy religii, przystosowane do różnych warunków, ale zasada religii jest wszędzie ta sama, mianowicie: posłuszeństwo wobec nakazów Najwyższego Pana, kodeksów religii. Taki jest warunek materialnej egzystencji. Wszystkie żywe istoty w materialnym świecie podjęły ryzyko uwarunkowanego życia przez swój własny wybór, i tak oto są one spętane przez prawa materialnej natury. Jedynym sposobem wyzwolenia się z uwikłania jest posłuszeństwo Najwyższemu. Ale zamiast uwolnić się ze szpon mayi, czyli złudzenia, głupie żywe istoty zostają spętane przez różne nomenklatury, będąc desygnowanymi jako bramini, ksatriyowie, vaiśyowie, śudrowie, Hindusi, Mahometanie, Indianie, Europejczycy, Amerykanie, Chińczycy i wielu innych, i tak oto spełniają oni nakazy Najwyższego Pana pod wpływem odpowiednich nakazów pism świętych i nakazów prawodawczych. Ustawowe prawa państwowe są niedoskonałymi replikami kodeksów religijnych. Państwo świeckie, czyli państwo bezbożne, pozwala obywatelom łamać prawa Boga, ale zakazuje im nieposłuszeństwo wobec prawa państwowego. Rezultat tego jest taki, że ludzie w rzeczywistości cierpią bardziej przez łamanie praw Boga, niż przez przestrzeganie niedoskonałych praw ustanowionych przez człowieka. Każdy człowiek jest niedoskonały przez konstytucję pod warunkami materialnej egzystencji, ale nie ma nawet najmniejszej możliwości, aby nawet najbardziej materialnie rozwinięty człowiek ustanowił doskonale prawodawstwo. Z drugiej zaś strony, nie ma takiej niedoskonałości w prawach Boga. Jeśli przywódcy posiadają wiedzę o prawach Boga, wtedy nie ma potrzeby prowizorycznych ustawodawczych narad ludzi nie mających żadnego celu w życiu. W prowizorycznych prawach człowieka zawsze zachodzi konieczność zmiany, ale nie ma żadnej zmiany w prawach Boskich, ponieważ są one w doskonały sposób ustanowione przez wszechdoskonałego Osobę Boga. Kodeksy religii, nakazy pism świętych, są ustanawiane przez wyzwolonych reprezentantów Boga, odpowiednio do różnych warunków życia, a przez wypełnianie nakazów Pana, uwarunkowane żywe istoty stopniowo stają się wolne od szponów materialnej egzystencji. Zatem rzeczywistą pozycją żywej istoty jest to, że jest ona wiecznym sługą Najwyższego Pana. W swoim wyzwolonym stanie spełnia ona służbę dla Pana w transcendentalnej miłości, i tak oto cieszy się ona życiem pełnej wolności, czasami nawet na tej samej płaszczyźnie co Pan, a czasami nawet bardziej niż Pan. Ale w uwarunkowanym materialnym świecie każda żywa istota chce być Panem innych żywych istot, i tym sposobem, przez złudzenie mayi, ta mentalność władania staje się przyczyną dalszego rozszerzenia uwarunkowanego życia. Tak więc, w materialnym świecie żywa istota jest jeszcze bardziej uwarunkowana, dopóki nie podda się ona Panu przez obudzenie swojego oryginalnego stanu wiecznej służby. Taka jest ostatnia instrukcja Bhagavad-gity i wszystkich innych uznanych pism świętych świata.
01.13.43 Znaczenie: Musimy to wiedzieć na pewno, że ta szczególna pozycja, w które, zostaliśmy umieszczeni teraz, jest układem najwyższej woli, w zależności od naszych własnych działań w przeszłości. Najwyższy Pan jest obecny jako zlokalizowana Paramatma w sercu każdej żywej istoty tak jak jest to powiedziane w Bhagavad-gicie (13.23), i dlatego wie On wszystko o naszych czynnościach w każdym stadium naszego życia. Nagradza On nas reakcjami naszego działania, przez umieszczenie nas w jakimś określonym miejscu. Bogaty człowiek dostaje syna "urodzonego w czepku", ale dziecko, które przychodzi na świat, w bogatej rodzinie, zasłużyło sobie na takie miejsce, i dlatego zostaje ono umieszczone tam przez wolę Pana. I w określonym momencie kiedy dziecko musi być usunięte z tego miejsca, jest ono równie przesuwane przez wolę Najwyższego, nawet jeśli dziecko czy ojciec nie życzy sobie takiej separacji ze szczęśliwego związku. To samo również zdarza się w przypadku człowieka ubogiego. Zarówno człowiek bogaty, jak i biedak, nie ma żadnej kontroli nad takimi spotkaniami czy rozłąkami pomiędzy żywymi istotami. Przykład aktora i jego zabawek nie powinien być źle zrozumiany. Można argumentować, że ponieważ Pan jest zobowiązany nagrodzić nas rezultatami naszych własnych działań, to przykład aktora nie znajduje tutaj zastosowania. Ale tak nie jest. Musimy zawsze pamiętać, że Pan jest najwyższą wolą, i że nie jest On związany przez żadne prawo. Ogólnie rzecz biorąc, prawo karmy jest takie, że ktoś jest nagradzany rezultatami swojego własnego działania, ale w specjalnych wypadkach, przez wolę Pana, takie rezultaty są również zmieniane. Ale taka zmiana może mieć miejsce tylko przez wolę Pana i nikogo więcej. Dlatego też przykład aktora przytoczony w tym wersecie jest całkowicie odpowiedni, albowiem Najwyższa Wola jest absolutnie wolna, aby działać tak jak chce, a ponieważ jest On wszechdoskonały, nie ma żadnego błędu w jakimkolwiek z Jego działań czy reakcji. Te zmiany wynikłych skutków są czynione szczególnie wtedy, kiedy w grę wchodzi czysty bhakta. Jest to zapewnione w Bhagavad-gicie (9.30-31), że tego bhaktę, który Mu się podporządkował bez reszty, Pan chroni od wszelkiego rodzaju grzesznych reakcji; co do tego nie ma wątpliwości. W historii świata istnieje setki przykładów reakcji zmienionych przez Pana. Jeśli Pan może zmienić reakcje czyichś przeszłych czynów, to na pewno nie jest On Sam związany przez żadne działanie i reakcję Swoich własnych czynów. Jest On doskonały i transcendentalny do wszystkich praw.
01.13.44 Znaczenie: Faktem jest to, że żywa istota jest indywidualną integralną cząstką Najwyższej Istoty, a jej konstytucjonalną pozycją jest służba w duchu podporządkowania i współpracy. Zarówno w swojej uwarunkowanej materialnej egzystencji, jak i w swojej wyzwolonej pozycji pełnej wiedzy i wieczności, żywa istota jest wiecznie pod kontrolą Najwyższego Pana. Ale ci, którzy nie są obeznani z prawdziwą wiedzą, przedkładają tak wiele spekulacyjnych propozycji co do rzeczywistej pozycji żywej istoty. Jednakże wszystkie szkoły filozoficzne przyznają, że żywa istota jest wieczna, i że okrywające ją ciało złożone z pięciu materialnych elementów jest zniszczalne i tymczasowe. Wieczna żywa istota transmigruje z jednego materialnego ciała do drugiego przez prawo karmy, a materialne ciała są zniszczalne na mocy swoich fundamentalnych struktur. Dlatego też nie ma żadnego powodu do rozpaczy w wypadku, kiedy dusza przenosi się do innego ciała, a materialne ciało ulega w pewnym stadium zniszczeniu. Są również i inni, którzy wierzą w połączenie się duchowej istoty z Najwyższym Duchem, kiedy zrzuca ona swoje materialne okrycie, i są również inni, którzy nie wierzą w istnienie ducha czy duszy, ale wierzą w namacalną materię. W naszych codziennych doświadczeniach znajdujemy tak wiele przekształceń jednej materialnej formy w drugą, ale nie rozpaczamy nad takimi zmianami kształtów. W obu powyższych przypadkach, siła boskiej energii jest nie do opanowania; nikt nie ma na nią wpływu, tak więc nie ma tu powodu do żalu.
01.13.45 Znaczenie: Kiedy myślimy o naszych znajomych i krewnych jako o będących bezradnymi i zależnymi od nas, to wszystko spowodowane jest naszą ignorancją. Każda żywa istota ma zapewnioną wszelką ochronę przez nakaz Najwyższego Pana, odpowiednio do osiągniętej pozycji w świecie. Pan jest znany jako bhuta-bhrt, ten, który daje wszelką ochronę żywym istotom. Zatem należy tylko wypełniać swoje obowiązki, albowiem jedynie Pan może dać każdemu ochronę. To zostało wyraźniej objaśnione w wersetach następnych.
01.13.46 Znaczenie: Światowe ruchy na rzecz wolności poprzez polityczną, ekonomiczną, społeczną i kulturalną propagandę nie mogą przynieść nikomu korzyści, albowiem są one kontrolowane przez siłę wyższą. Uwarunkowana żywa istota jest pod całkowitą kontrolą materialnej natury, reprezentowanej przez wieczny czas i czynności pod dyktando różnych sił natury. Istnieją trzy siły natury materialnej, mianowicie dobroć, pasja i ignorancja. Dopóki nie jest się usytuowanym w gunie dobroci, nie można widzieć rzeczy takimi, jakimi są naprawdę. Osoby porywcze i ignoranci nie mogą nawet widzieć rzeczy takimi, jakimi one są naprawdę. Dlatego też osoba, która jest okryta przez pasję i ignorancję, nie może nakierować swoich czynności ku właściwej ścieżce. Tylko człowiek o cesze dobroci może pomóc do pewnego stopnia. Większość osób jednakże jest pod wpływem sił pasji i ignorancji, i dlatego ich plany i projekty rzadko mogą uczynić coś dobrego dla innych. Ponad gunami natury jest wieczny czas, który jest nazywany kala, ponieważ on zmienia postać wszystkiego w tym materialnym świecie. Nawet jeśli jesteśmy w stanie uczynić coś tymczasowo korzystnego, czas dopilnuje, aby ten dobry projekt został zniweczony z biegiem czasu. Jedyną możliwą rzeczą, którą można uczynić, jest wyzwolenie się spod wiecznego czasu, kala, który jest porównywany do kala-sarpa, czyli kobry, której ukąszenie jest zawsze śmiertelne. Nikt nie może zostać ocalony, jeśli został ukąszony przez kobrę. Najlepszym sposobem na uwolnienie się ze szponów kobrze podobnego kala i integralnie z nim związanych sił natury, jest bhakti-yoga, tak jak to zostało polecone w Bhagavad-gicie (14.26). Najwyższym doskonałym projektem czynności filantropijnych jest zaangażowanie każdego w czynności propagowania bhakti-yogi na całym świecie, ponieważ to samo może ocalić ludzi od kontroli mayi, czyli natury materialnej reprezentowanej przez kala, karmę i gunę, jak to opisano powyżej. Bhagavad-gita (14.26) potwierdza to definitywnie.
01.13.47 Znaczenie: Systematyczne prawo egzystencji w walce o życie istnieje przez najwyższą wolę, i nikt nie może się od niego uchronić, bez względu na wielkość swoich planów. Żywe istoty, które przyszły do tego materialnego świata przeciwko woli Najwyższej Istoty, są pod kontrolą najwyższej mocy zwanej maya-śakti, upełnomocnionego przedstawiciela Pana, i ta daivi maya ma za zadanie nękać uwarunkowane dusze przez trojakiego rodzaju niedole, z których jedna została wyrażona w tym wersecie: słaby jest pożywieniem mocnego. Nikt nie jest na tyle silny, aby chronić siebie przed napaścią silniejszego, ale przez wolę Pana istnieją systematyczne kategorie słabych, silniejszych i najsilniejszych. Nie ma żadnego powodu do rozpaczy, jeśli tygrys pożera słabsze zwierzę, nawet człowieka, ponieważ takie jest prawo Najwyższego Pana. Ale chociaż prawo oznajmia, że ludzka istota musi żywić się inną żywą istotą, istnieje również prawo zdrowego rozsądku, albowiem obowiązkiem ludzkiej istoty jest przestrzeganie praw pism świętych. Nie jest to możliwe dla innych zwierząt. Ludzka forma życia ma służyć samorealizacji, i dla tego celu ludzka istota nie powinna jeść niczego, co nie jest wpierw ofiarowane Panu. Pan przyjmuje od Swojego bhakty wszelkiego rodzaju potrawy zrobione z warzyw, owoców, liści i zboża. Owoce, liście i mleko w różnej postaci mogą być ofiarowane Panu, a kiedy Pan przyjmie pokarm, bhakta może partycypować w prasadam, przez które stopniowo uśmierzone zostaną wszelkie cierpienia materialnej egzystencji. Potwierdza to Bhagavad-gita (9.26). Nawet ci, którzy przywykli do jedzenia zwierząt, mogą ofiarowywać pokarm, nie bezpośrednio do Pana, ale do przedstawicieli Pana, spełniając przy tym pewne religijne rytuały. Zalecenia pism świętych nie mają na celu popierania zjadaczy zwierząt, ale ograniczenia ich poprzez uregulowane zasady.
Żywa istota jest źródłem wyżywienia dla innych, silniejszych żywych istot Nikt nie powinien nadmiernie troszczyć się o swoją egzystencję w żadnych warunkach, ponieważ żywe istoty są wszędzie, i żadna żywa istota nie cierpi na brak pożywienia w żadnym miejscu. Maharaja Yudhisthira otrzymuje radę od Narady, aby nie niepokoił się o swoich wujów cierpiących na brak pożywienia, albowiem mogą oni żyć na warzywach osiągalnych w dżunglach jako prasada Pana, i w ten sposób zrealizować ścieżkę zbawienia.
Eksploatacja słabszych żywych istot przez mocniejsze jest naturalnym prawem egzystencji; w różnych królestwach żywych istot zawsze istnieją próby pożarcia słabszego. Nie można zahamować tej tendencji żadnymi sztucznymi środkami w warunkach materialnych. Może to zostać zatrzymane tylko przez obudzenie duchowego rozumienia ludzkiej istoty, przez praktykę duchowych zaleceń. Duchowe zasady regulujące nie pozwalają człowiekowi zabijać słabszych zwierząt z jednej strony, ucząc przy tym pokojowej koegzystencji innych. Jeśli człowiek nie pozwala zwierzętom na pokojowe współżycie, jak może on spodziewać się pokojowej koegzystencji w społeczeństwie ludzkim! Ślepi przywódcy muszą zatem zrozumieć Najwyższą Istotę, następnie wprowadzić w czyn królestwo Boga. Królestwo Boga, czyli Rama-rajya, jest niemożliwe bez obudzenia Boskiej świadomości w umysłach ludzi całego świata.
01.13.48 Znaczenie: Najwyższa Osoba Boga jest jednym bez wtórego, ale manifestuje On Siebie przez różne energie, ponieważ z natury jest On pełen szczęścia. Żywe istoty są również manifestacjami Jego marginalnej energii, jakościowo jednymi z Panem, i istnieje niezliczona liczba żywych istot, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz zewnętrznej i wewnętrznej energii Pana. Jako że świat duchowy jest manifestacją wewnętrznej energii Pana, żywe istoty wewnątrz wewnętrznej mocy są jakościowo jednym z Panem bez skażenia zewnętrzną mocą. Chociaż jakościowo jedna z Panem, żywa istota, z powodu skażenia materialnym światem, manifestuje się w wynaturzony sposób, i dlatego doświadcza ona tak zwanego szczęścia i nieszczęścia w materialnym świecie. Wszystkie takie doświadczenia są efemeryczne i nie oddziaływują na duchową istotę. Percepcja takiego efemerycznego szczęścia i nieszczęścia jest spowodowana tylko zapomnieniem o jej cechach, które są równe cechom Pana. Jednakże istnieje regularny prąd, nawet strumień od Samego Pana, z wewnątrz jak i z zewnątrz, w celu skorygowania żywej istoty i wyniesienia jej z jej upadłego stanu. Od wewnątrz poprawia On pragnącą tego żywą istotę jako zlokalizowana Paramatma, a z zewnątrz koryguje On ją przez Swoje manifestacje, mistrza duchowego i objawione pisma święte. Należy zatem liczyć tylko na Pana; nikt nie powinien być niepokojony przez tak zwane manifestacje szczęścia czy nieszczęścia, ale powinien on współpracować z Panem w Jego zewnętrznym działaniu na rzecz poprawy upadłych dusz. Tylko na Jego polecenie ktoś powinien stać się mistrzem duchowym i współpracować z Panem. Nikt nie powinien zostawać mistrzem duchowym dla swojej własnej korzyści, dla jakiegoś materialnego zysku, traktując to zajęcie jako drogę do interesu lub sposób zarabiania na życie. Bona fide mistrzowie duchowi, którzy polegają na Najwyższym Panu, pragnąc z Nim współpracować, są w rzeczywistości jednym z Panem, a zapominalscy mistrzowie duchowi są tylko ich wypaczonymi refleksami. Narada radzi zatem Yudhisthirze, aby nie niepokoił się sprawami tak zwanego szczęścia i nieszczęścia, ale aby polegał jedynie na Panu, aby wypełnić misję, dla której Pan zstąpił. To było jego zasadniczym obowiązkiem.
01.13.49 Znaczenie: Są dwie klasy ludzkich istot, mianowicie zawistni i posłuszni. Jako że Najwyższy Pan jest jeden i jest ojcem wszystkich żywych istot, zawistne żywe istoty są również Jego synami, ale są one znane jako asury. Żywe istoty, które są posłuszne Najwyższemu Ojcu, są nazywane devatami, czyli półbogami, ponieważ nie są one zanieczyszczone przez materialną koncepcją życia. Asury są nie tylko zawistne o Pana i nawet zaprzeczają egzystencji Pana, ale są one również zawistne o inne żywe istoty. Przewaga asurów w świecie jest okazjonalnie korygowana przez Pana, który usuwa je z tego świata, i ustanawia rządy devatów, jak np. Pandavów. Znaczące jest określenie Go jako kala w masce. Nie jest on wcale niebezpieczny, ale jest On transcendentalną formą wieczności, wiedzy i rozkoszy. Swoją rzeczywistą formę objawia On bhaktom, ale dla niewielbicieli, abhaktów, pojawia się On jako kala-rupa, która jest formą przyczynową. Ta przyczynowa forma Pana nie jest wcale przyjemna dla asurów, i dlatego myślą oni o Panu jako bezforemnym, aby czuć pewność, że nie będą zniszczeni przez Pana.
01.13.50 Znaczenie: Pan zstępuje ze Swojej siedziby (Krsnaloki), najwyższej planety w niebie duchowym, aby pomóc półbogom administrującym w tym materialnym wszechświecie, kiedy są oni wielce kłopotani przez demony, które są zawistne nie tylko o Pana, ale również o Jego bhaktów. Jak to zostało wspomniane powyżej, uwarunkowane żywe istoty wchodzą w kontakt z materią przez swój własny wybór, podyktowany silnym pragnieniem władania nad zasobami materialnego świata i stania się panami wszystkiego, co w ich zasięgu. Każdy próbuje stać się imitacją Boga, i istnieje ostre współzawodnictwo pomiędzy takimi imitowanymi półbogami, i tacy współzawodnicy, konkurenci, są ogólnie znani jako asury. Kiedy w świecie jest zbyt wielu asurów, wtedy staje się on piekłem dla tych, którzy są bhaktami Pana. Z powodu wzrostu liczby asurów, ogół ludzi, którzy są ogólnie oddani Panu z natury, jak i czyści bhaktowie Pana, łącznie z półbogami na wyższych planetach, wszyscy oni modlą się do Pana o ulgę. Wówczas Pan zstępuje osobiście ze Swojej siedziby, albo upełnomocnia pewnych Swoich bhaktów, aby naprawić upadły stan ludzkiego społeczeństwa, czy nawet społeczności zwierząt. Takie rozdziały mają miejsce nie tylko w społeczeństwie ludzkim, ale również wśród zwierząt, ptaków, czy innych żywych istot, łącznie z półbogami na wyższych planetach. Pan Śri Krsna zstępuje osobiście, aby zniszczyć asury, takie jak Kamsa, Jarasandha i Śiśupala, a w czasie rządów Maharajy Yudhisthiry prawie wszystkie tego rodzaju asury zostały zabite przez Pana. Teraz oczekiwał On unicestwienia Swojej własnej dynastii, zwanej Yadu-vamśa, która pojawiła się w tym świecie poprzez Jego wolę. Chciał On zabrać ich z powrotem do Siebie przed Swoim własnym odejściem do Swojej wiecznej siedziby. Narada, podobnie jak i Vidura, nie wyjawili bliskiego unicestwienia dynastii Yadu, ale pośrednio poinformowali Króla i jego braci, aby czekali, aż to zdarzenie nastąpi i Pan odejdzie.
01.13.51 Znaczenie: Aby uspokoić żałobę Maharajy Yudhisthiry, Narada po pierwsze mówił z filozoficznego punktu widzenia, a następnie zaczął on opisywać przyszłe losy jego wuja, które mógł on widzieć przez swoje wieszcze moce, i tak oto zaczął on opisywać, jak następuje.
01.13.53 Znaczenie: System yogi jest mechanicznym sposobem kontrolowania zmysłów i umysłu, kierując ich uwagę od materii ku duchowi. Wstępnymi procesami są postawy siedzące, medytacje, rozmyślania duchowe, manipulacja powietrzem wewnątrz ciała, i stopniowe usytuowanie się w transie, oglądanie Absolutnej Osoby, Paramatmy. Takie mechaniczne sposoby wznoszenia się do platformy duchowej przepisują pewne regulujące zasady brania kąpieli trzy razy dziennie, poszczenie, o ile to możliwe, siedzenie i koncentrowanie umysłu na tematach duchowych, i stopniowe stanie się wolnym od visaya, czyli obiektów materialnych. Egzystencja materialna oznacza pochłonięcie obiektami materialnymi, które są po prostu złudne. Dom, kraj, rodzina, społeczeństwo, dzieci, własność i interes, są pewnymi materialnymi okryciami ducha, atmy, i system yogi pomaga nam uwolnić się od tych złudnych myśli i stopniowo zwrócić się ku Prawdzie Absolutnej, Paramatmie. Przez materialne towarzystwo i materialną edukację uczymy się po prostu koncentrować na rzeczach błahych, ale yoga jest procesem ich całkowitego zapomnienia. Współcześni tak zwani yogini i systemy yogi manifestują jakieś magiczne wyczyny, a ignoranci są przyciągani przez takie fałszywe rzeczy, albo przyjmują oni system yogi jako tani uzdrawiający proces na choroby wulgarnego ciała. Ale w rzeczywistości system yogi jest procesem uczenia się zapomnienia o tym, co osiągnęliśmy przez walkę o egzystencję. Dhrtarastra był od początku zaangażowany w poprawianie stanu spraw rodzinnych przez podwyższanie standardu życiowego swoich synów, czy przez przywłaszczenie sobie własności Pandavów na rzecz swoich synów. Są to zwykłe sprawy dla zatwardziałego materialisty, nie posiadającego wiedzy duchowej. Nie widzi on, jak to może sprowadzić nas z nieba do piekła. Dzięki łasce swojego młodszego brata, Vidury, Dhrtarastra został oświecony i mógł ujrzeć swoje "wulgarne" złudne zajęcia, i przez takie oświecenie był on zdolny opuścić dom na rzecz duchowej realizacji. Śri Naradadeva właśnie przepowiedział drogę jego duchowego postępu w miejscu, które było uświęcone przez prąd niebiańskiego Gangesu. Picie tylko wody, bez stałego pokarmu, jest również uważane za poszczenie. Jest to konieczne dla postępu wiedzy duchowej. Głupi człowiek chce być tanim yoginem bez przestrzegania regulujących zasad. Człowiek, który po pierwsze nie kontroluje języka, ma bardzo małe szanse, by zostać yoginem. Yogi i bhogi to dwa przeciwstawne terminy. Bhogi, czyli wesołek, który je i pije, nie może być yoginem, albowiem yogin nigdy nie pozwala sobie, aby pić i jeść bez umiaru. Możemy zauważyć tutaj, z korzyścią dla nas, jak Dhrtarastra rozpoczął praktykowanie systemu yogi przez picie tylko wody i spokojne siedzenie w miejscu o atmosferze duchowej, głęboko pogrążony w myślach o Panu Hari, Osobie Boga.
01.13.54 Znaczenie: Wstępnymi czynnościami na ścieżce yogi są asana, pranayama, pratyahara, dhyana, dharana, itd. Maharaja Dhrtarastra miał osiągnąć sukces w tych wstępnych czynnościach, ponieważ siedział on w uświęconym miejscu i koncentrował się na jednym obiekcie, mianowicie na Najwyższej Osobie Boga (Hari). Tym sposobem wszystkie jego zmysły zostały zaangażowane w służbę dla Pana. Ten proces bezpośrednio pomaga bhakcie uwolnić się od kontaminacji {łac. zarażenie pomieszanie med. zakażenie, zarażenie się -moja uwaga} trzech sił natury materialnej. Nawet najwyższa guna, materialna siła dobroci, jest również przyczyną niewoli, co tu więc mówić o innych cechach, mianowicie pasji i ignorancji. Pasja i ignorancja zwiększają materialną skłonność do tęsknot za materialną przyjemnością, a silne poczucie żądzy wzbudza gromadzenie bogactwa i siły. Ten, kto pokonał te dwie podstawowe mentalności i wzniósł się do platformy dobroci, która jest pełna wiedzy i moralności, nie jest jednak w stanie kontrolować zmysłów, mianowicie oczu, języka, nosa, uszu i dotyku. Ale ten, kto podporządkował się lotosowym stopom Pana Hari, jak to wspomniano uprzednio, może przekroczyć wszelkie wpływy sił materialnej natury i skoncentrować się na służbie dla Pana. Zatem proces bhakti-yogi, bezpośrednio angażuje zmysły w miłosną służbę dla Pana. A to nie pozwala angażować się w czynności materialne. Ten proces zwracania zmysłów z materialnego przywiązania do miłosnej transcendentalnej służby dla Pana jest nazywany pratyaharą, a sam proces jest nazywany pranayamą i ostatecznie kończy się on osiągnięciem samadhi, tj. całkowitym zaangażowaniem się w zadowalanie Pana wszelkimi środkami.
01.13.55 Znaczenie: Żywa istota, przez swoje pragnienie władania nad materialnym światem i odmowę współpracy z Najwyższym Panem, wchodzi w kontakt z sumą totalną materialnego świata, mianowicie mahat-tattvą, a z mahat-tattvy rozwija się jej fałszywa tożsamość wewnątrz tego materialnego świata, inteligencja, umysł i zmysły. To okrywa jej czystą tożsamość duchową. Przez proces yogi, kiedy nasza czysta tożsamość jest uświadamiana w samorealizacji, musimy powrócić do pierwotnej pozycji, przez ponowne połączenie pięciu wulgarnych elementów i elementów subtelnych, umysłu i inteligencji, z mahat-tattvą. Tak oto stając się wolnym od mahat-tattvy, musimy połączyć się z egzystencją Duszy Najwyższej. Innymi słowy, musimy zrealizować, że jakościowo nie jesteśmy różni od Duszy Najwyższej, i tak oto przekraczamy materialne niebo przez naszą czystą inteligencję, i tym sposobem angażujemy się w transcendentalną miłosną służbę dla Pana. To jest najbardziej doskonały rozwój duchowej tożsamości, która została osiągnięta przez Dhrtarastrę dzięki łasce Vidury i Pana. Łaska Pana została mu udzielona przez jego osobisty kontakt z Vidurą, i kiedy rzeczywiście wprowadził on w czyn instrukcje Vidury, Pan pomógł mu osiągnąć najwyższe stadium doskonałości.
Czysty bhakta Pana nie żyje na żadnej z planet materialnego nieba, ani też nie czuje żadnego kontaktu z materialnymi elementami. Jego tak zwane materialne ciało nie istnieje, będąc przesyconym duchowym prądem, tożsamym z interesem Pana. Wskutek tego jest on całkowicie wolny od wszelkiego skażenia sumą totalną mahat-tattvy. Jest on zawsze w niebie duchowym, które osiągnął przez bycie, dzięki służbie oddania, transcendentalnym w stosunku do siedmiorakich materialnych okryć. Dusze uwarunkowane są wewnątrz okryć, podczas gdy dusza wyzwolona jest daleko poza okryciem.
01.13.56 Znaczenie: Poprzez proces yogiczny Dhrtarastra osiągnął stadium negacji wszelkiego rodzaju reakcji materialnych. Działania materialnych sił natury nakłaniają swoją ofiarę do niekończących się pragnień cieszenia się materią. Ale przez proces yogi można uniknąć takich fałszywych przyjemności. Każdy zmysł jest zawsze zajęty poszukiwaniem żeru dla siebie, i wskutek tego uwarunkowana dusza jest atakowana ze wszystkich stron, i nie ma ona szansy, aby być zdeterminowaną w jakimkolwiek dążeniu. Maharaja Yudhisthira otrzymał radę od Narady, aby nie niepokoił swojego wuja przez próbę sprowadzenia go z powrotem do domu. Był on bowiem teraz ponad urokiem czegokolwiek materialnego. Materialne siły natury mają swoje różne sposoby działania, ale ponad materialnymi siłami natury jest siła duchowa, która jest absolutna. Nirguna znaczy bez reakcji. Siła duchowa i jej skutki są tożsame, dlatego duchowa siła jest odróżniana od jej materialnego odpowiednika przez słowo nirguna. Po całkowitym powstrzymaniu materialnych sił natury jest się przyjmowanym do sfery duchowej, a działanie dyktowane przez siły duchowe jest nazywane służbą oddania, czyli bhakti. Bhakti jest zatem nirguną, osiąganą przez bezpośredni kontakt z Absolutem.
01.13.57 Znaczenie: Proroctwo Narady Muniego zabraniało Yudhisthirze pójść do miejsca, gdzie zatrzymał się jego wuj, ponieważ nawet po opuszczeniu ciała przez swoją własną mistyczną moc, Dhrtarastra nie będzie potrzebował żadnej ceremonii pogrzebowej. Narada Muni poinformował, że jego ciało samo spali się na popiół. Przez taką mistyczną moc jest osiągana doskonałość systemu yogi. Yogin może sam wybrać porę opuszczenia swojego ciała, i może osiągnąć każdą planetę, jaką tylko zapragnie, przez zamianę obecnego ciała w popiół przez samo wytworzony ogień.
01.13.58 Znaczenie: Gandhari była idealną czystą niewiastą, towarzyszką życia swojego męża, i dlatego, kiedy zobaczyła swojego męża płonącego w ogniu mistycznej yogi razem z jego domkiem z liści, wpadła w rozpacz. Opuściła dom po stracie stu synów, a w lesie zobaczyła, że również jej ukochany mąż spalił się. Teraz poczuła się rzeczywiście samotna, dlatego weszła w ogień swojego męża, razem z nim spotykając śmierć. To wejście czystej niewiasty w ogień jej umarłego męża jest nazywane rytuałem sati, i takie działanie jest uważane za najbardziej doskonałe dla kobiety. W późniejszych wiekach ten rytuał sati stał się nieprzyjemną kryminalną aferą, ponieważ do ceremonii tej zmuszano nawet kobiety, które tego nie chciały. W tym upadłym wieku dla żadnej kobiety nie jest możliwe przestrzeganie rytuału sati tak czysto, jak tego dokonała Gandhari i inne kobiety w przeszłych wiekach. Rozłąka z mężem byłaby dla tak czystej żony jak Gandhari bardziej paląca niż rzeczywisty ogień. Taka kobieta może poddać się rytuałowi sati dobrowolnie, a nie pod żadnym kryminalnym przymusem. Kiedy rytuał ten stał się tylko formalnością i stosowano przymus wobec kobiet, aby poddały się zasadzie, stał się on w rzeczywistości sprawą kryminalną, i dlatego ceremonia została zatrzymana przez prawo państwowe. Ta przepowiednia Narady wyjawiona Maharajy Yudhisthirze zabraniała mu pójść do jego owdowiałej ciotki.
01.13.59 Znaczenie: Vidura był zdumiony widząc wspaniałe odejście swojego brata Dhrtarastry jako wyzwolonego yogina, albowiem w poprzednim życiu był on bardzo przywiązany do materializmu. Oczywiście, stało się to tylko dzięki Vidurze, że jego brat osiągnął upragniony cel życia. Dlatego też Vidura był zadowolony, dowiadując się o tym. Ale był on zasmucony, że nie mógł zmienić swojego brata w czystego bhaktę. Vidura nie uczynił tego z takiego powodu, że Dhrtarastra był wrogiem Pandavów, którzy wszyscy byli bhaktami Pana. Obraza wobec stóp Vaisnavy jest bardziej niebezpieczna, niż obraza wobec lotosowych stóp Pana. Vidura był niewątpliwie bardzo liberalny, obdarzając łaską swojego brata Dhrtarastrę, którego przeszłe życie było bardzo materialistyczne. Ale ostatecznie rezultat takiej łaski na pewno zależał od woli Najwyższego Pana w obecnym życiu; dlatego Dhrtarastra osiągnął tylko wyzwolenie, a dopiero po wielu takich wyzwolonych statusach życia ktoś może osiągnąć stadium służby oddania. Vidura był niewątpliwie bardzo przygnębiony śmiercią swojego brata i bratowej, i jedynym sposobem uśmierzenia takiego żalu było udanie się na pielgrzymkę. Tym sposobem Maharaja Yudhisthira nie miał szans na przywołanie z powrotem Vidury, swojego pozostałego przy życiu wuja.
01.13.60 Znaczenie: Śri Naradaji jest wiecznym kosmicznym podróżnikiem, będąc obdarzonym przez łaskę Pana ciałem duchowym. Może on podróżować bez ograniczeń, w przestrzeni zewnętrznej zarówno świata materialnego, jak i duchowego, i bardzo szybko może odbyć podróż na każdą planetę w nieograniczonej przestrzeni. Wcześniej już przedyskutowaliśmy jego poprzednie życie jako syna służącej. Dzięki obcowaniu z czystymi bhaktami, wzniósł się on do pozycji wiecznego kosmicznego wędrowca, i tym sposobem osiągnął swobodę poruszania się w przestrzeni. Należy zatem spróbować podążyć śladami Narady Muniego, a nie robić próżnego wysiłku, aby osiągnąć inne planety za pomocą środków mechanicznych. Maharaja Yudhisthira był pobożnym królem, i dlatego okazjonalnie mógł on widywać Naradę Muniego. Każdy kto pragnie widzieć Naradę Muniego, musi po pierwsze być pobożny i podążać śladami Narady Muniego.