Rozdział 8

Nie wracajcie

Mędrcy starożytnych Indii mówią nam, że celem życia ludzkiego jest wyrwanie się z niekończącego się cyklu reinkarnacji. "Nie wracajcie" – ostrzegają.

Ogólnie rzecz biorąc, sytuacja żywej istoty uwięzionej w cyklu narodzin i śmierci do pewnego stopnia przypomina położenie Syzyfa, króla Koryntu, który próbował przechytrzyć bogów, za co spotkała go sroga kara. Musiał toczyć masywny głaz na szczyt wzgórza, lecz za każdym razem, kiedy był już blisko celu, głaz staczał się znowu na dół. Kiedy żywa istota w świecie materialnym kończy jedno życie, musi – zgodnie z zasadami reinkarnacji – rozpocząć kolejne. W każdym życiu pracuje ciężko, aby osiągnąć materialne cele, jej wysiłki zawsze kończą się jednak porażką i musi zaczynać wszystko od początku.

Na szczęście istnieje sposób wyjścia z cyklu narodzin i śmierci. Pierwszym krokiem jest wiedza, że nie jest się ciałem. Vedy oznajmiają: aham brahmasmi. "Jestem czystą duszą". Jako czyste dusze wszyscy mamy związek z Najwyższą Duszą, Kryszną, czyli Bogiem. Dusza indywidualna może być porównana do iskry pochodzącej z ognia Nadduszy. Jak iskra i ogień są tej samej jakości, tak dusza indywidualna jest takiej samej duchowej jakości co Najwyższy Pan. Obie mają wieczną duchową naturę, pełną wiedzy i szczęścia. Wszystkie żywe istoty pierwotnie istnieją w świecie duchowym jako transcendentalni słudzy Boga darzący Go wielką miłością, lecz kiedy jakaś żywa istota porzuca ten związek, przechodzi pod kontrolę energii materialnej. Następnie wplątuje się w cykl powtarzających się narodzin i śmierci, i przyjmuje różne ciała zgodnie ze swą karmą.

Aby uwolnić się od reinkarnacji, należy dogłębnie zrozumieć prawo karmy. Karma jest sanskryckim terminem na prawo natury, działające na podobnej zasadzie co fizyczne prawo akcji i reakcji. Czasami mówimy: "Musiało mi się to przytrafić". Często instynktownie rozumiemy, że jesteśmy odpowiedzialni za dobre i złe rzeczy, które się nam zdarzają, chociaż nie wiemy dokładnie, jak to się dzieje. Studenci literatury używają terminu "poetycka sprawiedliwość", aby opisać nieszczęśliwy los złych charakterów. A na obszarze religii i etyki funkcjonują takie aforyzmy, jak "Oko za oko, ząb za ząb" i "Jak zasiejesz, tak zbierzesz".

Lecz prawo karmy wybiega poza te aforyzmy i obejmuje całkowitą wiedzę o tym, jak każde działanie pociąga za sobą określone następstwa. Od tego, co robimy i o czym myślimy w tym życiu, zależy rodzaj naszego przyszłego ciała, które może być wyższe lub niższe. Ludzka forma życia należy do rzadkości; dusza otrzymuje ciało ludzkie po przejściu przez miliony niższych ciał. I jedynie w formie ludzkiej żywa istota ma odpowiednią inteligencję, żeby zrozumieć prawo karmy i dzięki temu wyzwolić się z reinkarnacji. Jedynie ciało ludzkie daje szansę ucieczki od cierpień materialnej egzystencji. Reakcje karmy są jak kurz pokrywający lustro naszej pierwotnej, duchowej świadomości. To zanieczyszczenie można usunąć tylko przez intonowanie mantry Hare Kryszna, na którą składają się imiona Boga:

Hare Kryszna, Hare Kryszna
Kryszna Kryszna, Hare Hare
Hare Rama, Hare Rama
Rama Rama, Hare Hare

Siła tej mantry mającej na celu wyzwolenie nas od karmy, jest opisana w pismach wedyjskich. Śrimad-Bhagavatam, najważniejsza z Puran, mówi: "Żywe istoty zaplątane w sieci narodzin i śmierci mogą się natychmiast wyzwolić, nawet dzięki nieświadomemu intonowaniu świętego imienia Kryszny".

Visnu-dharma oznajmia: "Słowo ťKrysznaŤ jest tak pomyślne, że każdy, kto intonuje to święte imię, natychmiast uwalnia się od reakcji za grzechy popełnione w ciągu wielu żyć". A Brhan-naradiya Purana wychwala intonowanie mantry Hare Kryszna jako najprostszą metodę osiągnięcia wyzwolenia w obecnym zepsutym wieku.

Aby jednak działanie mantry Hare Kryszna było skuteczne, musimy ją otrzymać od prawdziwego mistrza duchowego będącego ogniwem sukcesji uczniów pochodzącej od samego Pana Kryszny. Jedynie dzięki łasce takiego wzniosłego guru można wyzwolić się z cyklu narodzin i śmierci. W Caitanya-caritamrcie Pan Caitanya, który jest samym Bogiem, oświadcza: "Żywe istoty wędrują po całym wszechświecie, stosownie do swej karmy. Niektóre z nich wznoszą się do wyższych, a niektóre spadają do niższych systemów planetarnych. Spośród milionów wędrujących istot ta, która ma wielkie szczęście, otrzymuje – dzięki łasce Kryszny – sposobność obcowania z prawdziwym mistrzem duchowym".

Jak można rozpoznać prawdziwego mistrza duchowego? Po pierwsze, musi on należeć do autoryzowanej sukcesji uczniów pochodzącej od Pana Kryszny. Taki nauczyciel duchowy otrzymuje nauki Pana Kryszny za pośrednictwem łańcucha sukcesji uczniów i po prostu powtarza je bez jakichkolwiek zmian. Nie jest impersonalistą czy zwolennikiem filozofii pustki, lecz reprezentantem Boga, Najwyższej Osoby. Ponadto prawdziwy nauczyciel duchowy jest całkowicie wolny od grzechu (szczególnie od jedzenia mięsa, nielegalnego seksu, hazardu i odurzania się) i jest zawsze pochłonięty świadomością Boga. Jedynie taki mistrz duchowy może wyzwolić nas od reinkarnacji. Egzystencję materialną można porównać do olbrzymiego oceanu narodzin i śmierci. Ludzka forma życia jest jak łódź zdolna do przepłynięcia tego oceanu, a nauczyciel duchowy jest kapitanem tej łodzi. Daje on uczniowi wskazówki, dzięki którym ten może odzyskać swą oryginalną, duchową naturę.

Śrila Prabhupada, założyciel i mistrz duchowy Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny, napisał kiedyś: "Guru bierze na siebie wielką odpowiedzialność. Musi prowadzić swego ucznia i sprawić, aby stał się odpowiednim kandydatem do osiągnięcia doskonałego stanu – nieśmiertelności. Guru musi być zdolny zaprowadzić ucznia z powrotem do domu, do Boga". Często zapewniał, że nawet jeśli ktoś nie robi niczego innego niż słuchanie o Krysznie, Najwyższym Panu i przyczynie wszystkich przyczyn – zostanie wyzwolony.

Praktyczne metody uwalniania się od karmy i reinkarnacji

Działanie jedynie dla przyjemności swego umysłu i zmysłów jest przyczyną materialnej niewoli i dopóki ktoś wykonuje takie czynności, dopóty będzie nieprzerwanie wędrować z jednego gatunku do drugiego.

Pan Risabhadeva, inkarnacja Kryszny, mówił: "Ludzie szaleją na punkcie przyjemności zmysłowych. Jeśli ktoś uważa, że zadowalanie zmysłów jest celem życia, z pewnością staje się szalony na tym punkcie i popełnia wszelkie możliwe grzechy. Nie wie, że z powodu swych przeszłych występków otrzymał ciało, które chociaż tymczasowe, jest przyczyną jego niedoli. Zasadniczo żywa istota nie powinna była nabywać ciała materialnego, lecz otrzymała je dla przyjemności zmysłowych. Dlatego inteligentny człowiek popełnia błąd, jeśli na nowo podejmuje czynności zadowalania zmysłów. To z tego powodu nieustannie przyjmuje jedno ciało materialne za drugim. Dopóki ktoś nie uświadomi sobie duchowej wartości życia, dopóty będzie doświadczał rozczarowań i cierpiał niedole wypływające z ignorancji. Bez względu na to, czy będą to grzeszne czy pobożne czyny, i tak wywołają reakcje karmiczne. Jeśli człowiek wykonuje jakikolwiek rodzaj karmy, jego umysł jest karmatmaka – zabarwiony przez działanie dla zysku. Tak długo, jak umysł jest nieczysty, a świadomość mglista i tak długo, jak ktoś pochłonięty jest działaniem dla korzyści, tak długo musi przyjmować ciała materialne. Kiedy żywa istota znajduje się pod wpływem guny ignorancji, nie rozumie indywidualnej żywej istoty i najwyższej istoty, a jej umysł owładnięty jest pragnieniem działania dla zysku. Dlatego do czasu, kiedy ktoś nie posiądzie miłości do Boga, z pewnością jest zmuszony akceptować jedne ciało materialne po drugim". (Bhag. 5.5.4-6)

Ale uwolnienie się z cyklu narodzin i śmierci wymaga czegoś więcej niż tylko teoretycznego zrozumienia. Sama jnana, czyli wiedza, że nie jesteśmy ciałem materialnym, lecz duszą, nie wystarczy do wyzwolenia. Należy działać na płaszczyźnie duszy. Nazywa się to służbą oddania, która obejmuje wiele praktycznych metod pozwalających uwolnić się od karmy i reinkarnacji.

1. Pierwsza zasada służby oddania mówi, że należy intonować maha-mantrę Hare Kryszna, Hare Kryszna, Kryszna Kryszna, Hare Hare / Hare Rama, Hare Rama, Rama Rama, Hare Hare.

2. Należy także regularnie studiować pisma wedyjskie, szczególnie Bhagavad-gitę i Śrimad-Bhagavatam, aby rozwinąć dogłębne zrozumienie natury duszy, reinkarnacji, karmy i sposobów osiągnięcia samorealizacji.

3. Powinno się jeść tylko uduchowiony, wegetariański pokarm. W Bhagavad-gicie Pan Kryszna mówi, że należy jeść tylko pożywienie, które zostało Jemu ofiarowane, w przeciwnym razie pociągnie to za sobą reakcje karmiczne.

patram puspam phalam toyam
yo me bhaktya prayacchati
tad aham bhakty-upahrtam
aśnami prayatatmanah

"Jeśli ktoś ofiaruje Mi z miłością i oddaniem liść, kwiat, owoc lub wodę, przyjmę to". (Bg. 9.26)

Jak wynika z tego wersetu, Pan nie jest zainteresowany ofiarami z alkoholu, mięsa, ryb i jajek, lecz z prostej wegetariańskiej żywności, przygotowanej z miłością i oddaniem.

Powinniśmy zastanowić się nad faktem, że żywności nie można wyprodukować w fabrykach. Ludzie nie mogą jeść benzyny, plastiku czy stali. Żywność powstaje ze zrządzenia Pana, a ofiarowanie żywności Krysznie jest formą uznania naszego długu wobec Niego. Jak ofiarować żywność Krysznie? To bardzo proste. Każdy może mieć w domu niewielki ołtarz z obrazkiem przedstawiającym Pana Krysznę. Wystarczy umieścić pożywienie przed obrazkiem, powiedzieć: "Mój drogi Panie Kryszno, proszę, przyjmij tę pokorną ofiarę" po czym intonować Hare Kryszna. Liczy się oddanie. Bóg nie pragnie jedzenia, ale naszej miłości, a spożywanie oczyszczonego pokarmu, który najpierw został przyjęty przez Krysznę, wyzwala od karmy i chroni przed zanieczyszczeniem.

4. Pozytywna zasada ofiarowania wegetariańskiej żywności Krysznie pociąga za sobą zasadę unikania mięsa, ryb i jajek. Jedzenie mięsa oznacza udział w niepotrzebnym zabijaniu innych żywych istot. Prowadzi to do negatywnych karmicznych następstw w tym życiu i w następnym. Zgodnie z regułami prawa karmy ktoś, kto zabija zwierzę na pokarm, sam będzie zabity i zjedzony w kolejnym życiu. Złą karmę gromadzimy również zabijając rośliny, ale znika ona dzięki ofiarowaniu żywności Krysznie. Pan Kryszna mówi, że przyjmie taką wegetariańską ofiarę, a wielbiciela wyzwoli od wszelkich następstw grzechów. Należy także porzucić środki odurzające, z kawą, herbatą, alkoholem i tytoniem włącznie. Branie używek oznacza obcowanie z guną ignorancji i może się skończyć niższymi narodzinami w następnym życiu.

5. Inne metody wyzwolenia się z cyklu reinkarnacji uwzględniają ofiarowanie owoców swej pracy Bogu. Każdy musi pracować, żeby zaspokoić potrzeby ciała, lecz jeśli praca jest wykonywana jedynie dla własnej satysfakcji, musimy odbierać karmiczne rezultaty w postaci dobrych lub złych następstw w przyszłych wcieleniach. Bhagavad-gita mówi, że należy pracować dla satysfakcji Pana. Ten rodzaj pracy zwanej służbą oddania jest wolny od karmy. Praca w świadomości Kryszny oznacza ofiarę. Człowiek musi spożytkować swój czas lub pieniądze dla zadowolenia Najwyższego. "Praca wykonywana być musi jako ofiara dla Visnu, w przeciwnym razie staje się przyczyną niewoli w świecie materialnym". (Bg. 3.9) Praca wykonywana jako służba oddania nie tylko ratuje od reakcji karmicznych, lecz stopniowo wznosi do transcendentalnej miłosnej służby dla Pana – klucza do wstąpienia do królestwa Boga.

Zmiana zawodu nie jest konieczna. Można być pisarzem i pisać dla Kryszny, artystą i malować dla Kryszny kucharzem i gotować dla Kryszny. A nawet jeśli ktoś nie jest zdolny bezpośrednio wykorzystać swoich talentów i umiejętności w służbie dla Kryszny może ofiarować owoce swej pracy w postaci części swych zarobków na propagowanie świadomości Kryszny na całym świecie. Należy jednak zawsze zarabiać na życie w uczciwy sposób, nie można być np. przestępcą czy rzeźnikiem.

6. Rodzice muszą wychowywać swoje dzieci w świadomości Boga. Vedy stwierdzają, że rodzice są odpowiedzialni za karmiczne reakcje dzieci. Innymi słowy, jeśli wasze dziecko nabywa złą karmę, będziecie cierpieć część reakcji tej karmy. Dzieci powinno się nauczyć przestrzegania praw Boga oraz tego, jak rozwijać miłość do Najwyższego Pana.

7. Osoby świadome Kryszny nie powinny mieć nielegalnego seksu, to znaczy seksu poza małżeństwem i nie mającego na celu poczęcia dziecka. Należy pamiętać, że usunięcie ciąży pociąga za sobą poważne następstwa karmiczne – ci, którzy uczestniczą w zabijaniu nienarodzonych dzieci mogą być w przyszłym życiu umieszczeni w łonie matki, która usunie ciążę, co znaczy, że sami zostaną zabici w ten sam straszny sposób. Jeśli jednak ktoś decyduje się, aby nigdy więcej nie popełniać takich grzesznych czynów, może uwolnić się od reakcji karmicznych dzięki pełnemu oddania intonowaniu świętych imion Boga.

8. Należy regularnie obcować z ludźmi, którzy próbują uwolnić się spod wpływu karmy i z cyklu narodzin i śmierci. Ponieważ wielbiciele Pana Kryszny żyją w harmonii z duchowymi zasadami rządzącymi światem, wydostali się spod wpływu natury materialnej i zaczęli rozwijać prawdziwe duchowe cechy Jak można zarazić się chorobą przez kontakt z chorym, tak przez obcowanie z bhaktami Kryszny można stopniowo obudzić swe uśpione transcendentalne cechy.

Stosując się do tych prostych zasad, każdy może uwolnić się od następstw karmy. W przeciwnym wypadku uwikła się w materialne życie. Prawa natury są bardzo ścisłe i na nieszczęście większość ludzi nie jest ich świadoma. Lecz nieznajomość prawa nie jest wymówką. Jeśli ktoś przekroczy prędkość, nie zostanie uniewinniony tylko dlatego, że był nieświadomy ograniczeń prędkości. Nieświadomość zasad higieny nie uchroni od zarażenia się chorobą. Także dziecko, które nie zna natury ognia i włoży weń swą rękę, zostanie poparzone. Dlatego, aby wyzwolić się od nieustannych narodzin i śmierci, musimy zrozumieć prawo karmy i reinkarnację. Inaczej raz po raz będziemy zmuszeni rodzić się w tym świecie i warto pamiętać, że nie zawsze jako ludzie.

Dusza w uwarunkowanym stanie wiecznie podróżuje w czasie i przestrzeni. W wyniku działania prawa karmy osiedla się w różnych ciałach, na różnych planetach wewnątrz materialnych wszechświatów. Dokądkolwiek jednak przybędzie, spotka się z tymi samymi warunkami. Pan Kryszna mówi w Bhagavad-gicie (8.16): "Wszystkie planety w świecie materialnym, od najwyższej do najniższej, są miejscami niedoli, powtarzających się narodzin i śmierci. Lecz kto przybędzie do Mojej siedziby... ten nigdy już nie narodzi się ponownie". Gita i inne pisma wedyjskie pokazują nam prawdziwy cel, wędrówki duszy Dzięki zrozumieniu wiedzy o reinkarnacji wyzwolimy się od karmy i wrócimy do antymaterialnych regionów wiedzy, szczęścia i wieczności.