Rozdział 15

Transcendentalna religia

W czerwcu 1976 roku na farmie Hare Kryszna w Zachodniej Vrgini, Śrila Prabhupad odpowiada na pytania przysłane mu przez redaktorów Bhavan's Journal, jednego z czołowych kulturalno-religijnych magazynów bombajskich.

Uczeń: Oto pierwsze pytanie: "Mówi się, że największą siłą hinduizmu jest jego liberalizm, czyli szerokie poglądy. Ale twierdzi się, że jest to jednocześnie jego największą słabością, w tym sensie, że bardzo niewiele religijnych świąt czy obrzędów obowiązuje wszystkich, tak jak jest to w innych religiach. Czy jest rzeczą konieczną i zarazem możliwą, określenie pewnego podstawowego minimum obrzędów lub świąt dla wszystkich hinduistów?"

Śrila Prabhupad: Jeśli chodzi o religię wedyjską, nie jest ona przeznaczona dla hinduistów, a dla wszystkich żywych istot. To podstawowa rzecz, jaką należy zrozumieć. Religia wedyjska jest nazywana sanatana-dharmą – "wiecznym zajęciem żywej istoty". Żywa istota jest sanatana (wieczna), Bóg jest sanatana i istnieje sanatana-dharma. Sanatana-dharma jest przeznaczona dla wszystkich żywych istot, nie tylko dla tak zwanych hinduistów. Hinduizm, ten "izm", tamten "izm" – to wszystko błędne koncepcje. Historia mówi, że sanatana-dharma była regularnie przestrzegana w Indiach, a tamtejsi mieszkańcy zostali nazwani "Hindusami" przez muzułmanów. Ale w literaturze wedyjskiej nie znajdujemy żadnego odnośnika do słowa hindu, jak również nie ma tam żadnego odnośnika do tzw. hindu-dharmy. Teraz ta sanatana-dharma czyli dharma wedyjska jest zniekształcana. Nie przestrzega się jej ani też nie spełnia właściwie i wszędzie znana jest ona jako hinduizm. Ale to tylko fantazja; tego rodzaju zrozumienie nie jest poprawne. Musimy studiować sanatana-dharmę, a wówczas zrozumiemy, czym jest religia wedyjska. (Do bhakty) Przeczytaj osiemnasty werset jedenastego rozdziału Bhagavad-gity.

Uczeń: (Czyta.)

tvam aksaram paramam veditavyam
tvam asya viśvasya param nidhanam
tvam avyayah śaśvata-dharma-gopta
sanatanas tvam puruso mato me

"O Panie Kryszno! Ty jesteś pierwszym i najwyższym celem! Ty jesteś najlepszym we wszystkich wszechświatach! Ty jesteś najstarszy i nieograniczony! Ty jesteś podstawą religii, wieczną Osobą Boga!".

Śrila Prabhupad: Tego rodzaju zrozumienia brakuje. Kryszna jest wieczny, my jesteśmy wieczni, i miejsce, gdzie możemy żyć i wymieniać nasze uczucia z Kryszną – również jest wieczne. Zaś system, który uczy tego wiecznego procesu wymiany miłości – to sanatana-dharma, która jest przeznaczona dla każdego.

Uczeń: Jakie więc byłyby codzienne, zalecane religijne obowiązki, których powinna przestrzegać osoba aspirująca do tej sanatana-dharmy? Cóż robiłaby taka osoba? Zarzut jest taki, że wewnątrz hinduizmu – czy też powiedzmy sanatana-dharmy – jest taka rozpiętość poglądów, tak wielka różnorodność.

Śrila Prabhupad: Dlaczego przechodzisz do różnorodności? Dlaczego nie przyjmiesz prawdziwego celu religii od Kryszny? Kryszna mówi (Bg.18.66):.sarva-dharman parityajya mam ekam śaranam vraja: "Porzuć wszystkie inne tak zwane dharmy i po prostu podporządkuj się Mnie". Dlaczego nie przyjmiesz tego? Dlaczego uciekasz się do zróżnicowanych praktyk określanych jako tak zwany hinduizm? Dlaczego nie przyjmiesz rady sanatana, Kryszny? Odmawiasz przyjęcia sanatana-dharmy – tego, o czym mówi sanatana – Bóg, a sam stwierdzasz: "Jak możemy uniknąć tak wielu różnorodności i dojść do właściwego wniosku`?" Dlaczego przyjmować różnorodności? Przyjmij tę jedną świadomość: sarva-dharman parityajya mam ekam śaranam vraja. Dlaczego tego nie zrobisz?

Uczeń: Jak ludzie mogą zrobić to praktycznie, w swoim codziennym życiu?

Śrila Prabhupad: A jak my to robimy? Czy to, co robimy nie jest praktyczne? Ludzie będą wymyślali własne niepraktyczne ścieżki religii, ale nie przyjmą naszego praktycznego systemu. A na czym to polega? Man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru: po prostu myśl o Krysznie, zostań Jego wielbicielem, czcij Go i składaj Mu pokłony. Cóż w tym trudnego? Czy nie jest to praktyczne? Kryszna mówi: "To jest waszym obowiązkiem. Jeśli to uczynicie, bez wątpienia przyjdziecie do Mnie". Dlaczego tego nie uczynić? Dlaczego być hinduistą, muzułmaninem czy chrześcijaninem? Porzućcie te wszystkie nonsensy. Po prostu podporządkujcie się Krysznie i zrozumcie:

"Jestem wielbicielem Kryszny, sługą Kryszny'". Wówczas rozwiążecie swoje wszelkie problemy.

Uczeń: Ale hinduiści powiedzieliby: "Jest tak wiele innych aspektów hinduskiej dharmy".

Śrila Prabhupad: Prawdziwa dharma została zdefiniowana w Śrimad-Bhagavatam: dharmam tu saksad bhagavat-pranitam. "Dharmą jest to, co mówi Bóg". Zatem Bóg mówi: "'Porzuć wszystkie inne dharmy i po prostu podporządkuj się Mnie". Przyjmij więc tę dharmę. Dlaczego chcesz pozostać hinduistą? Poza tym, który hinduista nie przyjmuje autorytetu Kryszny? Nawet dzisiaj, jeśli jakiś hinduista powie: "Nie dbam o Krysznę i Bhagavad-gitę", natychmiast zostanie odrzucony jako szaleniec. Dlaczego nie przyjąć instrukcji Kryszny? Dlaczego udawać się gdzie indziej? Problem polega na tym, że nie wiesz, czym jest religia, i nie wiesz, czym jest sanatana-dharma. Jeśli praktykujesz fałszywy system religijny, to cierpisz; ale jeśli przyjmiesz prawdziwy system religijny, będziesz szczęśliwy.

Niestety, ludzie Indii porzucili prawdziwy system religijny – sanatana-dharmę czy varnaśrama-dharmę – i przyjęli tę mieszaninę różnych rzeczy zwaną "hinduizmem". Dlatego są w kłopocie. Religia wedyjska oznacza varnaśrama-dharmę, podział społeczeństwa na cztery porządki społeczne i cztery porządki życia duchowego.

Cztery porządki społeczne to bramini (kapłani i inteligencja), ksatriyowie (przywódcy polityczni i żołnierze), vaiśyowie (kupcy i farmerzy) i śudrowie (robotnicy). Cztery porządki życia duchowego to brahmacarini (studenci żyjący w celibacie), grhasthowie (osoby żyjące z rodziną), vanaprasthowie (osoby, które porzuciły życie rodzinne) i sannyasini (osoby wyrzeczone). Kiedy te wszystkie porządki społeczne i duchowe współpracują harmonijnie dla zadowolenia Pana, jest to prawdziwą religią, czyli dharmą.

Uczeń: Następne pytanie brzmi: "Bhakti (służba oddania dla Boga) została opisana jako najbardziej odpowiednia ścieżka realizacji Boga dla Kali-yugi, obecnego wieku kłótni. Więc jak to się dzieje, że uznani uczeni kładą nacisk na nauki Vedanty, z podkreśleniem jnany (wiedzy czyli intelektualnej spekulacji)?"

Śrila Prabhupad: Ci tak zwani Vedantyści są oszustami; nie wiedzą, czym jest Vedanta. Ale ludzie chcą być oszukiwani i dlatego oszuści to wykorzystują. Słowo veda znaczy "wiedza", a anta oznacza "koniec". Zatem vedanta znaczy "wiedza ostateczna"" i takiej wiedzy naucza Vedanta-sutra. (Sutra jest aforyzmem: wielka filozofia zawarta w kilku słowach.) Pierwszy aforyzm Vedanta-sutry mówi: "'Teraz, w tej ludzkiej formie życia, należy poznać Brahmana, Prawdę Absolutną'". Tak więc studiowanie Vedanta-sutry zaczyna się wówczas, kiedy ktoś stara się poznać Prawdę Absolutną. A czym jest Prawda Absolutna? Na to w kilku słowach odpowiada następny aforyzm. Janmady asya yatah: "Źródłem wszystkiego jest Brahman". Więc Brahmanem jest Bóg, źródło wszystkiego. I wszystkie Vedy, czyli wiedza, kulminują w Nim. Zostało to potwierdzone przez Krysznę w Bhagavad-gicie (15.15). Vedaiś ca sarvair aham eva vedyah: "Celem wszystkich Ved, wszystkich ksiąg wiedzy, jest odnalezienie Boga".

Zatem cała Vedanta-sutra jest opisem Najwyższej Osoby Boga. Ale ponieważ w tej Kali-yudze ludzie nie są w stanie studiować Vedanta-sutry z powodu braku wykształcenia, Śrila Vyasadeva osobiście napisał do niej komentarz. Tym komentarzem jest Śrimad-Bhagavatam (bhasyam brahma-sutranam). Śrimad-Bhagavatam jest prawdziwym komentarzem do Vedanta-sutry, napisanym przez samego autora, Vyasadevę, według instrukcji Narady, jego mistrza duchowego. Śrimad-Bhagavatam rozpoczyna się tym samym aforyzmem co Vedanta-sutra: janmady asya yatah, a następnie kontynuuje: anvayad itarataś carthesv abhijnah svarat.

Tak więc Vedanta-sutra została wytłumaczona w Śrimad-Bhagavatam przez samego autora. Ale są dranie, którzy bez zrozumienia Vedanta-sutry, bez czytania naturalnego komentarza do Vedanta-sutry, podają się za Vedantystów i zwodzą ludzi. Jednakże, dlatego że ludzie nie posiadają wykształcenia, uważa się tych drani za Vedantystów. Tak naprawdę, ci tak zwani Vedantyści są oszustami, a nie Vedantystami. Nie wiedzą nic o Vedancie. Vedanta-sutra została wytłumaczona w Śrimad-Bhagavatam, i jeśli uznamy Śrimad-Bhagavatam za prawdziwe wyjaśnienie Vedanta-sutry, wówczas zrozumiemy, czym jest Vedanta. Ale jeśli przyjmiemy schronienie oszustów, wówczas nie przyswoimy sobie Vedanty. Ludzie nic nie wiedzą, więc każdy może ich oszukać. Ale teraz powinni dowiedzieć się od ruchu świadomości Kryszny, czym jest Vedanta i jakie jest jej znaczenie. Wówczas odniosą korzyść.

Uczeń: Na ogół ci, którzy studiują impersonalistyczne komentarze do Vedanta-sutry, są zainteresowani wyzwoleniem z niedoli tego materialnego świata. Czy Śrimad-Bhagavatam również opisuje wyzwolenie?

Śrila Prabhupad: Tak. Ponieważ Śrimad-Bhagavatam jest prawdziwym komentarzem do Vedanta-sutry, znajdujemy tam werset opisujący wyzwolenie w tym wieku:

kaler dosa-nidhe rajann
asti hy eko mahan gunah
kartanad eva krsnasya
mukta-bandhah param vrajet

Ta Kali-yuga, która jest oceanem pełnym błędów, ma jedną korzystną rzecz. A co nią jest? To, że można osiągnąć wyzwolenie po prostu intonując mantrę Hare Kryszna. To jest prawdziwa Vedanta, i to faktycznie ma miejsce.

Uczeń: Czy mówisz, że konkluzja Vedanta-sutry i konkluzja Śrimad-Bhagavatam, to jedno i to samo – bhakti?

Śrila Prabhupad: Tak.

Uczeń: Ale jaki związek ma bhakti z konkluzją wiedzy Vedanty, czyli mądrości? Tutaj jest powiedziane, że bhakti jest najbardziej odpowiednią i najłatwiejszą ścieżką realizacji Boga, ale jest również powiedziane, że nauki Vedanty kładą nacisk na jnanę, czyli wiedzę. Czy jest tak faktycznie?

Śrila Prabhupad: Czym jest jnana? Pan Kryszna wytłumaczył to w Bhagavad-gicie (7.19): bahunam janmanam ante jnanavan mam prapadyate. "Po wielu narodzinach i śmierciach, ten kto posiadł prawdziwą wiedzę, podporządkowuje się Mi. Więc dopóki ktoś nie podporządkuje się Krysznie, nie ma mowy o jnanie. Ta impersonalistyczna "jnana" to jedynie nonsens. Impersonaliści uważają się za jnanich, ale nie mają żadnej wiedzy. Vedanta znaczy "wiedza ostateczna". Więc przedmiotem ostatecznej wiedzy jest Kryszna, Bóg. Jeśli ktoś nie wie, kim jest Bóg, kim jest Kryszna, to jaką ma wiedzę? Ale jeśli jakiś drań twierdzi: "Posiadam wiedzę", to cóż można zrobić?

W tym samym wersecie, który właśnie zacytowaliśmy, Kryszna konkluduje: vasudevah sarvam iti sa mahatma sudurlabhah – "Kiedy ktoś rozumie, że Vasudeva, Kryszna, jest wszystkim, wówczas posiada prawdziwą wiedzę". Dopóki tak się nie stanie, nie ma mowy o wiedzy. Jest tylko nieporozumienie. Brahmeti paramatmeti bhagavan iti śabdyate. Można rozpocząć od poszukiwań bezosobowego Brahmana, przyjmując metodę spekulacji filozoficznej, a następnie wznieść się do realizacji Paramatmy, zlokalizowanego aspektu Najwyższego. To jest drugi etap realizacji. Ale ostatecznym etapem jest zrozumienie Najwyższej Osoby Boga, Kryszny. Więc jeśli nie rozumiesz Kryszny, to jaką masz wiedzę? Połowiczna wiedza nie jest żadną wiedzą. My chcemy całkowitej, pełnej wiedzy, a tę kompletną wiedzę można osiągnąć dzięki łasce Kryszny, za pośrednictwem Bhagavad-gity.

Uczeń: Czy mogę zadać następne pytanie, Śrila Prabhupad? "Czy do wejścia na ścieżkę duchową i osiągnięcia celu konieczny jest guru? W jaki sposób można rozpoznać swojego guru?"

Śrila Prabhupad: Tak, guru jest konieczny. Zostało to wytłumaczone w Bhagavad-gicie. Kiedy Kryszna i Arjuna rozmawiali jako przyjaciele, nie było żadnego rezultatu. Dlatego Arjuna postanowił przyjąć Krysznę za swojego guru.

(Do bhakty) Znajdź ten werset: karpanya-dosopahata-svabhavah...

Uczeń: (Czyta.)

karpanya-dosopahata-svabhavah
prcchami tvam dharma-sammudha-cetah
yac chreyah syan niścitam bruhi tan me
śisyas te śham śadhi mam tvam prapannam

"O Panie! Proszę, powiedz mi wyraźnie, co mam uczynić, bo doprawdy nie wiem, co jest moim obowiązkiem. Jestem teraz Twoim uczniem i duszą oddaną Tobie. Poucz mnie, proszę" (Bg.2.7).

Śrila Prabhupad: Nie tylko Arjuna, ale każdy jest zdezorientowany co do swego obowiązku. Nikt nie może decydować za siebie. Kiedy lekarz jest poważnie chory, nie zaleca sobie sposobu leczenia. Wie, że jego umysł nie działa sprawnie, więc wzywa innego lekarza. Podobnie, jeśli jesteśmy zdezorientowani, oszołomieni, kiedy nie możemy znaleźć żadnego rozwiązania – wówczas powinniśmy odszukać właściwą osobę, guru. Jest to rzecz zasadnicza, nie można jej uniknąć.

Tak więc w obecnym stanie naszej egzystencji wszyscy jesteśmy zdezorientowani. I dlatego guru jest potrzebny, aby dać nam prawdziwe wskazówki. Arjuna reprezentuje zdezorientowaną materialistyczną osobę, która podporządkowuje się guru i aby dać nam przykład, na swego guru postanowił wybrać Krysznę. Nie udał się do nikogo innego. Prawdziwym guru jest Kryszna. Kryszna jest guru nie tylko dla Arjuny, ale dla każdego. Jeśli przyjmiemy instrukcje od Kryszny i będziemy ich przestrzegać. osiągniemy sukces. Misją ruchu świadomości Kryszny jest przekonanie wszystkich, aby za guru uznali Krysznę. To jest naszą misją. Nie mówimy: "Ja jestem Kryszną". Nigdy tego nie mówimy. Prosimy jedynie ludzi, by przestrzegali poleceń Kryszny.

Uczeń: Niektórzy z tych tak zwanych guru mówią pewne rzeczy, które mówi Kryszna, ale dodają również inne instrukcje. Jaka jest pozycja takich osób?

Śrila Prabhupad: Są to osoby najbardziej niebezpieczne. Najbardziej niebezpieczne. Są oni oportunistami. Udzielają nauk w taki sposób, aby zadowolić swoich klientów. Taka osoba nie jest guru, ale sługą. Chce służyć swoim tak zwanym uczniom, tak aby byli zadowoleni i zapłacili mu. Prawdziwy guru nie jest sługą swoich uczniów. Jest ich mistrzem. Jeśli ktoś staje się sługą, jeśli chce zadowolić swoich uczniów przez schlebianie im w celu otrzymania od nich pieniędzy, wówczas nie jest guru. Guru również powinien być sługą – ale sługą Najwyższego. Dosłownym znaczeniem słowa guru jest "ciężki" – ciężki od wiedzy i autorytetu, ponieważ jego wiedza i autorytet pochodzą od Kryszny. Nie możesz wykorzystać guru dla zaspokojenia swoich zachcianek.

Kryszna mówi: sarva-dharman parityajya mam ekam śaranam vraja – "Porzuć wszystkie rodzaje religii i po prostu podporządkuj się Mi". Mówimy tę samą rzecz: "Podporządkuj się Krysznie. Porzuć wszelkie idee tak zwanej dharmy, czyli religijności". Nie mówimy: "Ja jestem autorytetem". Nie. Mówimy: "Kryszna jest autorytetem, a ty powinieneś postarać się zrozumieć Krysznę". Na tym polega świadomość Kryszny.