Wprowadzenie

Przywołuję wszelką pomyślność: Pan Śri Krsna jest Najwyższą Osobą Boga, przyczyną wszystkich przyczyn oraz rezerwuarem wszystkich ras, czyli związków, które łączą Go z Jego wielbicielami - związku neutralności (biernej adoracji), służby, przyjaźni, rodzicielstwa, miłości małżeńskiej, oraz związków pośrednich o drugorzędnym charakterze, takich jak komedia (śmiech), współczucie, strach, rycerskość, odraza, zdumienie i spustoszenie. Jest On najbardziej atrakcyjną formą. Jego uniwersalne i transcendentalne cechy urzekły wszystkie pasterki gopi: Tarakę, Palikę, Syamę, Lalitę i Śrimati Radharani. Niech towarzyszy nam Twoja łaska Panie, tak by nie było przeszkód przy spełnianiu tego obowiązku, jakim jest pisanie Nektaru oddania, do którego nakłonił mnie Śri Śrimad Bhaktisiddhanta Sarasvati Gosvami Prabhupada.

Składam pełne szacunku pokłony lotosowym stopom Śrila Rupy Gosvamiego Prabhupady i Śrila Bhaktisiddhanty Sarasvati Gosvamiego Prabhupady, którzy zainspirowali mnie do napisania tego skróconego studium Bhakti-rasamrta-sindhu. Zawiera ono wzniosłe nauki służby oddania, tak jak przedstawił je Śri Caitanya Mahaprabhu, który pojawił się pięćset lat temu w Zachodnim Bengalu w Indiach, aby szerzyć świadomość Krsny.

Śrila Rupa Gosvami rozpoczyna swoją, książkę od ofiarowania pełnych szacunku pokłonów swemu starszemu bratu i zarazem mistrzowi duchowemu, Śri Sanatanie Gosvamiemu. Następnie modli się, aby Bhakti-rasamrta-sindhu mogła usatysfakcjonować Śri Sanatanę. Modli się również, aby pogrążony w oceanie nektaru Śri Sanatana Gosvami mógł zawsze odczuwać transcendentalną przyjemność płynącą ze służby dla Radhy i Krsny.

Złóżmy nasze pełne szacunku pokłony wszystkim wielkim bhaktom i acaryom (świętym nauczycielom), których porównuje się do rekinów żyjących w oceanie nektaru i których nie obchodzą różne rzeki wyzwolenia. Impersonaliści pragną połączyć się z Najwyższym niczym rzeki, które spływając z gór, wpadają do oceanu i łączą się z nim. Ocean można porównać do wyzwolenia, a rzeki do różnych ścieżek, które do niego wiodą. Impersonaliści przebywają w wodach rzek, które ostatecznie wpływają do oceanu, mieszając się z jego wodami, lecz nie wiedzą o tym, że zarówno w wodach oceanu, jak i w rzekach, żyją niezliczone stworzenia wodne. Rekinów żyjących w oceanie nie obchodzą rzeki, które do niego wpływają. Bhaktowie wiecznie pogrążeni w służbie oddania nie zwracają uwagi na żadne rzeki. Mówiąc innymi słowy, czyści bhaktowie zawsze pozostają w oceanie transcendentalnej służby miłości skierowanej ku Panu i nie interesują ich inne procesy realizacji duchowej, które porównywane są do rzek stopniowo dopływających do oceanu.

Śrila Rupa Gosvami modli się do swojego mistrza duchowego, Śrila Sanatany Gosvamiego, o zabezpieczenie Bhakti-rasamrta-sindhu - "Oceanu czystego nektaru służby oddania" - przed rozmiłowanymi w prowadzeniu dysput logikami, którzy niepotrzebnie wtrącają się do nauki służby oddania dla Pana. Porównuje on ich dysputy oraz ich logikę do wybuchów wulkanu pośrodku oceanu. Pośrodku wielkiego oceanu wybuchy wulkanu nie mogą wyrządzić wiele szkód, i podobnie ci, którzy są przeciwnikami służby oddania i którzy wysuwaj ą wiele tez filozoficznych na temat ostatecznej transcendentalnej realizacji, nie są w stanie poruszyć tego wielkiego oceanu służby oddania.

Autor Bhakti-rasamrta-sindhu, Śrila Rupa Gosvami, ze skromnością stwierdza, że po prostu stara się propagować świadomość Krsny na całym świecie, mimo tego, iż sam uważa się za osobę nieodpowiednią do spełnienia tej misji. Taka powinna być postawa wszystkich tych, którzy, podążając śladami Śrila Rupy Gosvamiego, propagują świadomość Krsny. Nigdy nie powinniśmy uważać się za wielkich nauczycieli, lecz zawsze powinniśmy myśleć, że jesteśmy jedynie narzędziem w rękach poprzednich acaryów. Być może idąc w ich ślady będziemy w stanie zrobić coś dla dobra cierpiącej ludzkości.

Tak jak ocean czasem dzieli się na cztery części, tak również Bhakti-rasamrta-sindhu podzielony jest na cztery części. W każdej z tych czterech części wydzielone są dalsze, mniejsze części. Oryginalnie w Bhakti-rasamrta-sindhu ocean nektaru podzielony jest tak jak ocean wodny na cztery części: wschód, południe, zachód i północ. Wewnątrz tych czterech głównych grup znajdują się podgrupy zwane falami. Tak jak ocean zawsze jest pełen różnorodnych fal, czy to w swej części wschodniej, południowej, zachodniej czy północnej, tak też pełen różnorodnych fal jest Bhakti-rasamrta-sindhu. W pierwszej części tego oceanu znajdują się cztery fale, spośród których pierwsza stanowi ogólny opis służby oddania, druga dotyczy zasad regulujących służbę oddania, a trzecia służby oddania w ekstazie. Czwarta obejmuje ostateczny cel-miłość do Boga. Zostaną one szczegółowo opisane razem z towarzyszącymi im symptomami.

Autoryzowane opisy bhakti, czyli służby oddania, streszczone są w następującym stwierdzeniu Śrila Rupy Gosvamiego: "Służbę oddania pierwszej klasy poznaje się po dążeniu do pełnego zaangażowania w świadomość Krsny i po służeniu Panu w życzliwy, sprzyjający sposób." Oznacza to, że można być także świadomym Krsny w sposób nieżyczliwy Krsnie, lecz takiej świadomości Krsny nie można uznać za czystą służbę oddania. Czysta służba oddania powinna być wolna od pragnienia materialnych korzyści i pragnienia przyjemności zmysłowej, bowiem pragnienia takie rozwijane są poprzez działanie karmiczne i filozoficzną spekulację. Większość ludzi zajmuje się różnorodnymi działaniami materialnymi, poprzez które pragną osiągnąć pewien materialny zysk. Większość filozofów natomiast zajmuje się przedstawianiem transcendentalnej realizacji w tomach pełnych kuglarstwa słownego i spekulacji. Czysta służba oddania musi być wolna od działań karmicznych i od filozoficznej spekulacji. Świadomości Krsny, czyli czystej służby oddania, należy uczyć się od autorytetów w tej dziedzinie, poprzez spontaniczną służbę miłości.

Służba oddania to rodzaj kultywacji. Nie jest ona po prostu bezczynnością, ani też nie jest przeznaczona dla tych, którzy lubią poświęcać swój czas cichej medytacji. Istnieje wiele innych metod dla ludzi pragnących tych rzeczy, lecz świadomość Krsny jest inna. W nawiązaniu do tego Śrila Rupa Gosvami używa słowa anuśilana, znaczącego "kultywowanie", czy też "podążanie" śladami poprzednich nauczycieli (acaryów). Mówiąc o kultywowaniu, mamy na myśli działanie. Bez działania, sama świadomość nie jest w stanie nam pomóc. Wszelkie działania można podzielić na dwie grupy. Jedną grupę stanowią działania zmierzające do osiągnięcia pewnego określonego celu, a druga to działania mające pomóc nam uniknąć niesprzyjających okoliczności. W sanskrycie te dwa rodzaje działania określane są jako pravrtti i nivrtti, czyli działanie pozytywne i negatywne. Istnieje wiele przykładów działania o charakterze negatywnym. Np. osoba chora musi być bardzo ostrożna i musi zażywać lekarstwa, aby uniknąć poważniejszej choroby.

Ci, którzy kultywują życie duchowe i pełnią służbę oddania, zawsze zaangażowani są w działanie. Mogą oni spełniać czynności cielesne albo umysłowe. Myślenie, uczucia i wola są działaniami umysłu, a kiedy pragniemy czegoś dokonać, wówczas działanie przejawia się poprzez "wulgarne" zmysły cielesne. Zatem w naszym działaniu o charakterze mentalnym powinniśmy zawsze starać się myśleć o Krsnie i planować, w jaki sposób - idąc w ślady wielkich acaryów i naszego własnego mistrza duchowego - sprawić Mu satysfakcję. Tak więc mamy czynności cielesne, czynności umysłowe i czynności mowy. Osoby świadome Krsny używają swoich słów do głoszenia chwał Krsny. Nazywa się to kirtana. Podobnie ich umysły zajęte są myśleniem o czynach i rozrywkach Pana-o tym jak przemawia On na Polu Bitewnym Kuruksetra, lub też jak razem ze Swoimi bhaktami oddaje się różnorodnym rozrywkom we Vrndavanie. W ten sposób zawsze można myśleć o czynach i rozrywkach Pana. Tak więc wygląda praktykowanie świadomości Krsny na platformie umysłowej.

W podobny sposób można też pełnić różnego rodzaju służby poprzez zaangażowanie naszego ciała. Wszystkie takie działania muszą jednakże mieć związek z Krsną. Związek ten zostaje ustanowiony przez kontakt z bona fide mistrzem duchowym, który jest bezpośrednim reprezentantem Krsny w sukcesji uczniów. Dlatego wykonywanie czynności w świadomości Krsny poprzez zaangażowanie ciała powinno być kierowane przez mistrza duchowego i powinno być wykonywane z wiarą. Połączenie się z mistrzem duchowym nazywa się inicjacją. W chwili inicjacji ustalony zostaje związek pomiędzy Krsną i osobą praktykującą świadomość Krsny. Bez inicjacji przez autentycznego mistrza duchowego nigdy nie dochodzi do prawdziwego kontaktu ze świadomością Krsny.

Kultywowanie świadomości Krsny nie jest czymś materialnym. Pan Krsna posiada trzy główne energie, a mianowicie: energię zewnętrzną, energię wewnętrzną oraz energię marginalną. Żywe istoty nazywane są energią marginalną, a materialna manifestacja kosmiczna jest efektem działania zewnętrznej energii materialnej. Natomiast świat duchowy jest przejawem wewnętrznej energii Krsny. Kiedy żywe istoty, które nazywane są energią marginalną, wykonują czynności materialne, to znajdują się pod działaniem niższej, zewnętrznej energii Krsny. Natomiast kiedy wykonują one czynności będące pod wpływem wewnętrznej, duchowej energii Krsny, wówczas ich działanie jest nazywane świadomością Krsny. Oznacza to, że ci, którzy są wielkimi duszami, czy też wielkimi bhaktami Krsny, nie ulegają urokowi energii materialnej, lecz działają pod ochroną energii duchowej. Wszystkie czynności wykonywane w służbie oddania, czy też w świadomości Krsny, znajdują się pod bezpośrednią kontrolą duchowej energii Krsny. Mówiąc innymi słowy, energia jest pewnym rodzajem mocy, i moc ta może zostać uduchowiona dzięki łasce bona fide mistrza duchowego i Krsny.

W Caitanya-caritamrta Krsnadasy Kavirajy Gosvamiego, Pan Caitanya mówi, że osoba, która dzięki łasce Krsny spotyka mistrza duchowego, posiada dużo szczęścia. Temu, kto poważnie myśli o życiu duchowym, Krsna daje inteligencję, dzięki której może on nawiązać kontakt z mistrzem duchowym, a następnie dzięki łasce mistrza duchowego czyni postęp w świadomości Krsny. W taki oto sposób cały obszar świadomości Krsny znajduje się pod bezpośrednim nadzorem energii duchowej-pod nadzorem Krsny i mistrza duchowego. Świadomość Krsny nie ma nic wspólnego ze światem materialnym. Kiedy mówimy o "Krsnie," mamy na myśli Najwyższą Osobę Boga razem z Jego wieloma ekspansjami. Pan rozprzestrzenia się na części plenarne, części zróżnicowane oraz różnorodne energie. Mówiąc innymi słowy, "Krsna" znaczy wszystko i "Krsna" obejmuje wszystko. Na ogół jednak powinniśmy rozumieć, że "Krsna" oznacza Krsnę i Jego osobiste ekspansje. Krsna rozprzestrzenia się na wiele ekspansji takich jak Baladeva, Sankarsana, Vasudeva, Aniruddha, Pradyumna, Rama, Nrsimha, Varaha, na wiele inkarnacji oraz niezliczone ekspansje Visnu. Śrimad-Bhagavatam opisuje, że są one niczym niezliczone fale oceanu. Tak więc Krsna zawiera w Sobie wszystkie takie ekspansje, jak również Swoich czystych bhaktów. W Brahma-samhicie jest powiedziane, że wszystkie ekspansje Krsny są kompletne pod względem wieczności, duchowego szczęścia i wiedzy.

Służba oddania oznacza wykonywanie czynności świadomych Krsny, które sprawiają transcendentalną przyjemność Najwyższemu Panu, natomiast nie mogą być uznane za służbę oddania wszelkie te czynności, które nie przyczyniają się do transcendentalnej przyjemności Pana. Na przykład potężne demony, takie jak Ravana, Kamsa, czy Hiranyakaśipu, zawsze myśleli o Krsnie, lecz myśleli oni o Nim jako o swym wrogu. Takiego myślenia nie można uznać za bhakti, czy też za świadomość Krsny.

Czasem impersonaliści posiadają błędne rozumienie służby oddania i oddzielają oni Krsnę od Jego parafernaliów i rozrywek. Na przykład Bhagavad-gita wypowiedziana została na Polu Bitewnym Kuruksetra, lecz impersonaliści mówią, że choć interesuje ich Krsna, to jednak nie obchodzi ich samo Pole Bitewne Kuruksetra. Bhaktowie takie wiedzą, że samo Pole Bitewne Kuruksetra nie ma nic wspólnego z tym co robią, lecz mimo to wiedzą również, że Krsna nie oznacza tylko samego Krsny, lecz że zawsze jest On ze Swoimi towarzyszami i parafernaliami. Na przykład, jeśli ktoś mówi: "daj coś do zjedzenia temu człowiekowi z bronią," to proces jedzenia jest wykonywany przez tego człowieka, a nie przez jego broń. W podobny sposób, bhaktę świadomego Krsny mogą interesować parafernalia i miejsca takie jak Pole Bitewne Kuruksetra - które mają związek z Krsną - lecz nie jest on zainteresowany jakimkolwiek polem bitewnym. Interesuje go Krsna - to, co On mówi, Jego wskazówki, itd. To dzięki obecności Krsny to pole bitewne nabrało takiej ważności.

Jest to ogólne zrozumienie tego, czym jest świadomość Krsny. Bez tego zrozumienia na pewno nie pojmiemy, dlaczego bhaktów Krsny interesuje Pole Bitewne Kuruksetra. Ten, kto interesuje się Krsną, interesuje się także Jego różnymi czynami i rozrywkami.

Definicję czystego bhakty-tak jak podaje ją Śrila Rupa Gosvami w Bhakti-rasamrta-sindhu - można streścić mówiąc, że jego służba ma korzystny charakter i zawsze ma związek z Krsną. Aby utrzymać czystość czynności świadomych Krsny, należy uwolnić się od wszystkich pragnień materialnych oraz od spekulacji filozoficznej. Każde pragnienie za wyjątkiem pragnienia służenia Krsnie nazywane jest pragnieniem materialnym. "Spekulacja filozoficzna" odnosi się do takiej spekulacji, której ostateczną konkluzją jest filozofia pustki albo impersonalizm. Taka konkluzja nie stanowi żadnego pożytku dla osoby świadomej Krsny. Bardzo rzadko poprzez spekulację filozoficzną dochodzi się do konkluzji, że należy czcić Vasudevę, Krsnę. Potwierdza to Bhagavad-gita. Zatem ostatecznym celem spekulacji filozoficznej musi być Krsna, oraz zrozumienie, że Krsna jest wszystkim, przyczyną wszystkich przyczyn, i dlatego powinno się Mu podporządkować. Jeśli osiągniemy ten ostateczny cel, to postęp filozoficzny jest dla nas korzystny, lecz jeśli konkluzją spekulacji filozoficznej jest filozofia pustki, czyli impersonalizm, wówczas nie jest to bhakti.

Karma, czy też czynności karmiczne, czasem rozumiane są jako czynności rytualistyczne. Dla wielu osób rytuały opisane w Vedach są bardzo atrakcyjne. Lecz jeśli kogoś przyciągają same rytuały, bez zrozumienia Krsny, wówczas jego czynności są niekorzystne dla świadomości Krsny. Świadomość Krsny może po prostu opierać się na słuchaniu, intonowaniu, pamiętaniu, itd. Śrimad-Bhagavatam opisuje dziewięć procesów służby oddania. Wszystkie czynności poza tymi dziewięcioma procesami nie są korzystne dla świadomości Krsny. Zatem zawsze powinniśmy strzec się przed upadkami.

W swojej definicji bhakti Śrila Rupa Gosvami użył także słowa jnana-karmadi. Karmadi (praca karmiczna), to czynności, które nie są nam w stanie pomóc w osiągnięciu czystej służby oddania. Służbie oddania w świadomości Krsny nie sprzyja także wiele form tak zwanego wyrzeczenia.

Śrila Rupa Gosvami przytoczył również definicję z Narada-pancaratry: "Należy uwolnić się od wszystkich desygnatów materialnych i poprzez świadomość Krsny należy oczyścić się z wszelkich materialnych skażeń. Powinniśmy odnowić swoją prawdziwą tożsamość i zaangażować nasze zmysły w służbę dla właściciela zmysłów." Kiedy nasze zmysły zaangażowane są w służbę dla ich rzeczywistego właściciela, to wówczas nazywa się to służbą oddania. W uwarunkowanym stanie nasze zmysły zajęte są zaspokajaniem wymogów ciała, lecz kiedy te same zmysły zaangażowane zostają w spełnianie poleceń Krsny, wówczas nasze działanie możemy określić jako bhakti.

Tak długo, jak długo uważamy się za członków pewnej rodziny, pewnego społeczeństwa lub też za pewną osobę, okryci jesteśmy desygnatami materialnymi. Kiedy w pełni zdajemy sobie sprawę, że nie należymy do żadnej rodziny, społeczeństwa i kraju, lecz że wiecznie związani jesteśmy z Krsną, wówczas rozumiemy, że nasza energia nie powinna być zużywana dla tzw. rodziny, społeczeństwa czy kraju, lecz w interesie Krsny. Tak wygląda czystość celu i taka jest platforma czystej służby oddania w świadomości Krsny.

"FALE" Nektaru Oddania

Tak jak ocean wodny, Bhakti-rasamrta-sindhu jest oryginalnie podzielony na cztery strony-wschodnią, południową, zachodnią i północną. W każdej z tych stron są różne podczęści, które są nazywane "falami." Poniższy wykaz ukazuje, w jaki sposób rozdziały Nektaru Oddania odpowiadają temu oryginalnemu podziałowi Bhakti-rasamrta-sindhu.

Strona wschodnia - Bhagavad-bhakti-bheda (Różnorodność służby oddania)

Fala pierwsza - Stmtinya-bhakti (Służba oddania w ogólności)

Fala druga - Sadhana-bhakti ( Służba oddania w praktyce)

Fala trzecia - Bhava-bhakti (Ekstatyczna służba oddania)

Fala czwarta - Prema-bhakti ( Służba oddania w miłości Boga)

Strona południowa - Samanya-bhagavad-bhakti-rasa (ogólne symptomy transcendentalnego smaku)

Fala pierwsza - Vibhava (Specjalna ekstaza)

Fala druga - Anubhava (Cielesne symptomy ekstazy)

Fala trzecia - Sattvika-bhava (Ekstaza egzystencjalna)

Fala czwarta - Vyabhicari-bhava (Nieprzeparta ekstaza)

Fala piąta - Sthayi-bhava (Bezustanna ekstaza)

Strona zachodnia - Mukhya-bhakti-rasa (Główne związki miłości)

Fala pierwsza - Śanta-bhakti-rasa (Neutralna miłość Boga)

Fala druga - Preti-bhakti-rasa (Transcendentalne uczucie miłości-służenie)

Fala trzecia - Preyo-bhakti-rasa (Oddanie w uczuciu braterstwa)

Fala czwarta - Vatsala-bhakti-rasa (Rodzicielstwo)

Fala piąta - Madhura-bhakti-rasa (Służba oddania w miłości małżeńskiej)

Strona północna - Gauna-bhakti-rasa (Pośrednie związki miłosne)

Fala pierwsza - Hasya-bhakti-rasa (Śmiech w służbie oddania)

Fala druga - Adbhuta-bhakti-rasa (Zdumienie)

Fala trzecia - Vira-bhakti-rasa (Rycerstwo)

Fala czwarta - Karu na-bhakti-rasa (Współczucie)

Fala piąta - Raudra-bhakti-rasa (Złość)

Fala szósta - Bhayanaka-bhakti-rasa (Strach)

Fala siódma - Bibhatsa-bhakti-rasa (Odraza)

Fala ósma - Maitri-vaira-sthiti (Zgodne i niezgodne połączenie smaków)

Fala dziewiąta - Rasabhasa (Wypaczone wyrażenie smaków)