Bezustanna ekstaza miłości może trwać jak potężny król, pokonując
wszystkie przejściowe manifestacje miłości, jak również jakiekolwiek
przeciwstawne elementy złości. Może ona przejawić się bezpośrednio czy
pośrednio, i tak ekstatyczna miłość może być opisana jako bezpośrednia, albo
pośrednia. Te symptomy ekstatycznej miłości są możliwe jedynie wtedy, kiedy
ktoś jest całkowicie usytuowany na pozycji transcendentalnej. Bezpośrednia
ekstatyczna miłość może zostać podzielona na dwie grupy-mianowicie egoistyczną,
i pozbawioną egoizmu.
Neutralność może być dalej podzielona na ogólną, przeźroczystą i
spokojną. Atrakcja do Krsny występująca u ogółu ludzi czy dzieci nie może
przyjąć jakiejś szczególnej, czy zadowalającej pozycji. Czasami może się ona
manifestować w drżeniu ciała i zmianie koloru oczu (na czerwony, biały, itd.),
chociaż nie występują żadne symptomy jakiegoś szczególnego uczucia.
Kiedyś jakaś młoda kobieta powiedziała do
starca, "Spójrz tylko jak bardzo radosne jest to dziecko-chociaż ma tylko
trzy lata! Jedynie po ujrzeniu Krsny biega ono tak szybko i głośno krzyczy.
Spójrz tylko!" Jest to przykład neutralnej ekstatycznej miłości w sercu
dziecka, bez żadnego szczególnego podziału.
Z
powodu różnego przywiązania do Krsny, są różnego rodzaju bhaktowie. Ich
symptomy manifestują się przeźroczyście, niczym klejnoty. Jest powiedziane, że
pewien wielki bhakta bramin czasami zwykł zwracać się do Najwyższej Osoby Boga
jako do Pana, a czasami żartował z Panem, używając różnego rodzaju poufałych
słów. Czasami zwykł chronić Pana z synowskim uczuciem, czasami nawoływał Pana,
zwracając się do Niego jako swego ukochanego, a czasami medytował o Nim jako o
Duszy Najwyższej. Oznacza to, że bramin wyrażał swoje ekstatyczne symptomy
miłości w różny sposób w różnym czasie. Ale za każdym razem, z powodu ekstatycznej
miłości, pogrążał się on w oceanie szczęścia, i osiągnął stan czystej miłości.
W ten sposób był on przeźroczystym medium, podobnie jak klejnot, który ukazuje
rzeczywistość w różnych kolorach, odpowiednio do swojej własnej natury.
Na ogół
bhaktę Krsny można zaliczyć do jednej z trzech grup. Do jednej grupy zaliczani
są ci, którzy całkowicie polegają na miłosierdziu Najwyższej Osoby Boga, do
drugiej należą ci, którzy są w przyjaznych stosunkach z Krsną, a do trzeciej
ci, którzy grają rolę Jego zwierzchników, darząc Go rodzicielskim uczuciem. Te
trzy klasy bhaktów stopniowo rozwijają różne związki transcendentalnego smaku z
Osobą Boga. Kiedy atrakcja do Krsny jest oparta jedynie na jednym określonym
nastroju, to nastrój ten nazywany jest kevala, czyli stanem czystym.
Osoba będąca w tym czystym stanie służby oddania stopniowo rozwija pragnienie
podążania śladami jakiegoś wiecznego towarzysza Krsny, np., podążanie śladami
Rasali, będącego osobistym sługą Krsny na Goloce Vrndavanie, albo śladami
przyjaciół Krsny, takich jak Śridama i Sudama, albo śladami Nandy i Yaśody,
bhaktów będących rodzicami Krsny. Ekstatyczna miłość do Krsny nigdy nie jest
manifestowana bezpośrednio w stosunku do Samego Krsny. Bhakta musi podążać
śladami wiecznych towarzyszy Krsny na Goloce Vrndavanie.
Bhaktowie, którzy zawsze myślą o Krsnie jako kimś nadrzędnym, są w
ekstatycznej miłości w podporządkowaniu (jako poddani Pana). Dla takiego bhakty
właściwe jest uczucie niższości wobec Pana, i rzadko interesuje się on jakimś
innym transcendentalnym nastrojem miłości z Panem.
Jeśli
chodzi o przyjaźń, to ci wysoko postawieni bhaktowie, którzy są prawie jak
Krsna, są uważani za wielkie autorytety odnośnie związku przyjaźni z Najwyższą
Osobą Boga. Na tej platformie przyjaźni występują różnego rodzaju konwersacje
pełne śmiechu i żartów. Przykład takiego przyjaznego związku z Krsną jest
opisany w Śrimad-Bhagavatam, kiedy Krsna pewnego razu myślał,
"Dzisiaj, pasąc krowy na pastwiskach Vrndavany, poszedłem do pięknego
ogrodu, aby nazbierać trochę kwiatów. Wówczas Moi przyjaciele,
chłopcy-pasterze, nie mogąc znieść nawet dwuminutowej rozłąki ze Mną, zaczęli
Mnie poszukiwać. I kiedy Mnie odnaleźli, urządziliśmy zawody, kto kogo pierwszy
dotknie kwiatami, które mieliśmy w rękach."
Kiedy
matka Yaśoda usłyszała, że potężni słudzy Kamsy siłą rozpędzili krowy Krsny, i
że dozorujący chłopcy-pasterze usiłowali chronić swoje krowy, zaczęła myśleć,
"W jaki sposób mogę chronić tych biednych chłopców od ataków sług
Kamsy?" Jest to przykład postawy zwierzchnictwa czy starszeństwa u bhakty.
Miłość
małżeńska znajduje. się nawet ponad związkiem miłości, który łączy Krsnę z Jego
rodzicami. Pan i młode gopi objawiali tę miłość w różny sposób-poprzez
spojrzenia, ruchy brwi, bardzo słodkie słowa i wymianę uśmiechów.
W Govinda-vilasa znajduje się zdanie
tej treści: "Śrimati Radharani poszukiwała Krsny z wielkim niepokojem i
prawie z rozczarowaniem." W takim pośrednim wyrażaniu miłości małżeńskiej
występują uśmiechy, zdumienie, entuzjazm, rozpacz, złość, lęk, a czasami groza
czy odraza.
W bezpośrednim związku miłości małżeńskiej występuje śmiech, zdumienie, rycerskość, rozpacz, złość i lęk, ale nie ma grozy (czy odrazy). Te przejawy uczuć są uważane za wielkie rezerwuary przyjemności. Kiedy manifestuje się tych siedem rodzajów ekstatycznej wymiany miłości, osiągają one poziom stałości, poprzez który wzrasta smak miłości małżeńskiej.