Rozdział 32

Symptomy bezustannej ekstazy

 

   Bezustanna ekstaza miłości może trwać jak potężny król, pokonując wszystkie przejściowe manifestacje miłości, jak również jakiekolwiek przeciwstawne elementy złości. Może ona przejawić się bezpośrednio czy pośrednio, i tak ekstatyczna miłość może być opisana jako bezpośrednia, albo pośrednia. Te symptomy ekstatycznej miłości są możliwe jedynie wtedy, kiedy ktoś jest całkowicie usytuowany na pozycji transcendentalnej. Bezpośrednia ekstatyczna miłość może zostać podzielona na dwie grupy-mianowicie egoistyczną, i pozbawioną egoizmu.

   Kiedy wyraźnie zostają zamanifestowane zgodne symptomy ekstatycznej miłości, wtedy jakiekolwiek symptomy sprzeczne stwarzają uczucie odrazy. Sprzeczna ekstatyczna miłość jest nazywana egoistyczną. A ta ekstatyczna miłość, która może pogodzić wszelkie sprzeczne i zgodne symptomy, jest nazywana miłością bezpośrednią, pozbawioną egoizmu. Te pozbawione egoizmu symptomy można dalej podzielić na pięć grup: neutralność, służenie, braterstwo, rodzicielstwo i miłość małżeńska. Taka ekstatyczna miłość przyjmuje określony charakter w zależności od kontaktu z różnymi obiektami miłości.

Neutralność

   Neutralność może być dalej podzielona na ogólną, przeźroczystą i spokojną. Atrakcja do Krsny występująca u ogółu ludzi czy dzieci nie może przyjąć jakiejś szczególnej, czy zadowalającej pozycji. Czasami może się ona manifestować w drżeniu ciała i zmianie koloru oczu (na czerwony, biały, itd.), chociaż nie występują żadne symptomy jakiegoś szczególnego uczucia.

   Kiedyś jakaś młoda kobieta powiedziała do starca, "Spójrz tylko jak bardzo radosne jest to dziecko-chociaż ma tylko trzy lata! Jedynie po ujrzeniu Krsny biega ono tak szybko i głośno krzyczy. Spójrz tylko!" Jest to przykład neutralnej ekstatycznej miłości w sercu dziecka, bez żadnego szczególnego podziału.

   Z powodu różnego przywiązania do Krsny, są różnego rodzaju bhaktowie. Ich symptomy manifestują się przeźroczyście, niczym klejnoty. Jest powiedziane, że pewien wielki bhakta bramin czasami zwykł zwracać się do Najwyższej Osoby Boga jako do Pana, a czasami żartował z Panem, używając różnego rodzaju poufałych słów. Czasami zwykł chronić Pana z synowskim uczuciem, czasami nawoływał Pana, zwracając się do Niego jako swego ukochanego, a czasami medytował o Nim jako o Duszy Najwyższej. Oznacza to, że bramin wyrażał swoje ekstatyczne symptomy miłości w różny sposób w różnym czasie. Ale za każdym razem, z powodu ekstatycznej miłości, pogrążał się on w oceanie szczęścia, i osiągnął stan czystej miłości. W ten sposób był on przeźroczystym medium, podobnie jak klejnot, który ukazuje rzeczywistość w różnych kolorach, odpowiednio do swojej własnej natury.

   Kiedy wielki mędrzec Narada wysławiał rozrywki Pana, grając na swojej vinie, czterej Kumarowie, na czele z Sanaką, chociaż pogrążeni w bezosobowej koncepcji Brahmana, drżeli na całym ciele. Inny bhakta pewnego razu wykrzyknął, "Chociaż jedynie poprzez służenie bhaktom mogę osiągnąć wyzwolenie, to pomimo to mój umysł bardzo pragnie ujrzeć Najwyższą Osobę Boga, którego cera jest koloru ciemnej chmury." Kiedy bhakta tak bardzo pragnie nawiązać kontakt z Najwyższą Osobą Boga, to to również może zostać przyjęte za symptom neutralnej miłości.

Smaki czyste i połączone (zmieszane)

   Na ogół bhaktę Krsny można zaliczyć do jednej z trzech grup. Do jednej grupy zaliczani są ci, którzy całkowicie polegają na miłosierdziu Najwyższej Osoby Boga, do drugiej należą ci, którzy są w przyjaznych stosunkach z Krsną, a do trzeciej ci, którzy grają rolę Jego zwierzchników, darząc Go rodzicielskim uczuciem. Te trzy klasy bhaktów stopniowo rozwijają różne związki transcendentalnego smaku z Osobą Boga. Kiedy atrakcja do Krsny jest oparta jedynie na jednym określonym nastroju, to nastrój ten nazywany jest kevala, czyli stanem czystym. Osoba będąca w tym czystym stanie służby oddania stopniowo rozwija pragnienie podążania śladami jakiegoś wiecznego towarzysza Krsny, np., podążanie śladami Rasali, będącego osobistym sługą Krsny na Goloce Vrndavanie, albo śladami przyjaciół Krsny, takich jak Śridama i Sudama, albo śladami Nandy i Yaśody, bhaktów będących rodzicami Krsny. Ekstatyczna miłość do Krsny nigdy nie jest manifestowana bezpośrednio w stosunku do Samego Krsny. Bhakta musi podążać śladami wiecznych towarzyszy Krsny na Goloce Vrndavanie.

   Kiedy transcendentalne nastroje w związku z Krsną ulegają zmieszaniu (np., kiedy ma miejsce połączenie związku przyjaźni, służenia i miłości rodzicielskiej w stosunku do Krsny), to rezultat tego jest nazywany nastrojem czy smakiem zmieszanym (połączonym). Takie połączenie transcendentalnych smaków jest manifestowane przez takich bhaktów jak Uddhava, Bhima i Mukhara, osobista służąca matki Yaśody. Chociaż te różne nastroje służby oddania czasami występują w połączeniu, zawsze przeważa jakiś określony nastrój, i jest on ciągłym, trwałym czynnikiem. Ten główny nastrój jest przyjmowany za główny związek z Krsną. Np., Uddhava jest w związku przyjaźni z Krsną, ale w charakterze Uddhavy widoczny jest również ślad postawy służenia. Taka przyjaźń jest nazywana przyjaźnią pełną czci. Natomiast przyjaźń obrazowana przez Śridamę i Sudamę, jest standardem przyjaźni bez jakiegokolwiek cienia czci.

Ekstatyczna miłość do Krsny jako kogoś nadrzędnego

   Bhaktowie, którzy zawsze myślą o Krsnie jako kimś nadrzędnym, są w ekstatycznej miłości w podporządkowaniu (jako poddani Pana). Dla takiego bhakty właściwe jest uczucie niższości wobec Pana, i rzadko interesuje się on jakimś innym transcendentalnym nastrojem miłości z Panem.

   Jedna z modlitw umieszczonych w Mukunda-mala-stotra skompilowanej przez Króla Kulaśekharę, mówi, "Mój drogi Panie, Ty jesteś wyzwolicielem żywych istot z piekielnych warunków materialistycznego tycia, ale nie ma to dla mnie żadnego znaczenia. Wszystko mi jedno, czy zostanę promowany na planety niebiańskie, czy pozostanę na tej ziemskiej planecie, czy też zostanę zesłany na jakąś planetę piekielną. Modlę się jedynie o to, abym w czasie śmierci mógł pamiętać jedynie Twoje piękne stopy, podobne owocującym lotosom w jesieni."

Przyjaźń

   Jeśli chodzi o przyjaźń, to ci wysoko postawieni bhaktowie, którzy są prawie jak Krsna, są uważani za wielkie autorytety odnośnie związku przyjaźni z Najwyższą Osobą Boga. Na tej platformie przyjaźni występują różnego rodzaju konwersacje pełne śmiechu i żartów. Przykład takiego przyjaznego związku z Krsną jest opisany w Śrimad-Bhagavatam, kiedy Krsna pewnego razu myślał, "Dzisiaj, pasąc krowy na pastwiskach Vrndavany, poszedłem do pięknego ogrodu, aby nazbierać trochę kwiatów. Wówczas Moi przyjaciele, chłopcy-pasterze, nie mogąc znieść nawet dwuminutowej rozłąki ze Mną, zaczęli Mnie poszukiwać. I kiedy Mnie odnaleźli, urządziliśmy zawody, kto kogo pierwszy dotknie kwiatami, które mieliśmy w rękach."

   Jeden przyjaciel skrytykował Krsnę w ten sposób: "Mój drogi Damodaro, chociaż Śridama pokonał Cię i wystarczająco osłabił, to poprzez fałszywy pokaz siły w jakiś sposób udało Ci się zataić tę haniebną porażkę."

Rodzicielstwo, czyli nadrzędność

   Kiedy matka Yaśoda usłyszała, że potężni słudzy Kamsy siłą rozpędzili krowy Krsny, i że dozorujący chłopcy-pasterze usiłowali chronić swoje krowy, zaczęła myśleć, "W jaki sposób mogę chronić tych biednych chłopców od ataków sług Kamsy?" Jest to przykład postawy zwierzchnictwa czy starszeństwa u bhakty.

   Skoro tylko matka Yaśoda ujrzała, że jej syn Krsna powrócił z pastwiska, natychmiast zaczęła Go głaskać, dotykając swoimi palcami policzków Pana.

Miłość małżeńska

   Miłość małżeńska znajduje. się nawet ponad związkiem miłości, który łączy Krsnę z Jego rodzicami. Pan i młode gopi objawiali tę miłość w różny sposób-poprzez spojrzenia, ruchy brwi, bardzo słodkie słowa i wymianę uśmiechów.

   W Govinda-vilasa znajduje się zdanie tej treści: "Śrimati Radharani poszukiwała Krsny z wielkim niepokojem i prawie z rozczarowaniem." W takim pośrednim wyrażaniu miłości małżeńskiej występują uśmiechy, zdumienie, entuzjazm, rozpacz, złość, lęk, a czasami groza czy odraza.

   W bezpośrednim związku miłości małżeńskiej występuje śmiech, zdumienie, rycerskość, rozpacz, złość i lęk, ale nie ma grozy (czy odrazy). Te przejawy uczuć są uważane za wielkie rezerwuary przyjemności. Kiedy manifestuje się tych siedem rodzajów ekstatycznej wymiany miłości, osiągają one poziom stałości, poprzez który wzrasta smak miłości małżeńskiej.