Tekst 4

dadati pratigrhnati
guhyam akhyati prcchati
bhunkte bhojayate caiva
sad-vidham priti-laksanam

dadati – daje jałmużnę; pratigrhnati – przyjmuje w zamian; guhyam – tematy poufne; akhyati – tłumaczy; prcchati – pyta; bhunkte – je; bhojayate – karmi; ca – również; eva – z pewnością; sat-vidham – sześć rodzajów; priti – miłości; laksanam – symptomy.

Ofiarowywanie darów i ich przyjmowanie, odkrywanie własnego umysłu w zaufaniu, zadawanie pytań w zaufaniu, przyjmowanie prasada i ofiarowywanie prasada, są sześcioma symptomami miłości, którą bhaktowie darzą siebie wzajemnie.

ZNACZENIE: W wersie tym Śrila Rupa Goswami tłumaczy, w jaki sposób spełniać służbę oddania w towarzystwie innych bhaktów. Istnieje sześć rodzajów takich specyficznych zachowań: obdarowywanie bhaktów, przyjmowanie od bhaktów wszystkiego, co dają w zamian, odkrywanie swego umysłu przed bhaktami, zadawanie im pytań w zaufaniu, honorowanie prasada, czyli pożywienia duchowego, otrzymywanego od bhaktów, karmienie bhaktów prasada.

Doświadczony bhakta tłumaczy, a niedoświadczony bhakta uczy się od niego. Jest to guhyam akhyati prcchati. Kiedy bhakta rozdziela prasada (pozostałości pożywienia ofiarowanego Najwyższemu Osobowemu Bogu), które ma utrzymać nas w duchu oddania Krysznie, musimy traktować prasada jako łaskę Pana otrzymywaną przez Jego czystych bhaktów. Również powinniśmy zapraszać czystych bhaktów do naszych domów, ofiarowywać im prasada i starać się zadowolić ich pod każdym względem. Jest to nazywane bhunkte bhojayate caiva.

Nawet w zwykłych stosunkach międzyludzkich istnienie tych sześciu rodzajów zachowań pomiędzy darzącymi się miłością przyjaciółmi jest czymś absolutnie koniecznym. Np., kiedy jakiś biznesmen chce się spotkać z innym człowiekiem interesu, to przygotowuje on bankiet w hotelu i podczas tego bankietu otwarcie wyjawia swoje zamiary. Następnie pyta swego przyjaciela o radę, i czasami dochodzi przy takiej okazji do wymiany prezentów. Tak więc, gdziekolwiek ma miejsce priti, czyli miłość w zażyłych stosunkach, tam występuje te sześć rodzajów zachowań. W wersecie poprzednim Śrila Rupa Goswami radził, aby porzucić świeckie towarzystwo i być w kontakcie z bhaktami (sanga-tyagat sato vrtteh). Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny zostało założone w celu ułatwienia wymiany tych sześciu symptomów miłości między bhaktami. Towarzystwo to zostało założone i prowadzone na początku tylko przez jedną osobę, ale ponieważ ciągle napływają nowi ludzie, którzy przyjmują tę zasadę dawania i brania, towarzystwo to rozszerza się teraz na całym świecie. Cieszy nas fakt, że ludzie tak chętnie przyczyniają się do rozwoju działalności towarzystwa, poprzez swoje dotacje, i że również sami przyjmują każdy pokorny dar, który jesteśmy w stanie ofiarować im w postaci książek i magazynów traktujących o świadomości Kryszny. Czasami urządzamy festiwale, zwane powszechnie festiwalami Hare Kryszna, na które zapraszamy naszych sympatyków i przyjaciół, by mogli uczestniczyć w ucztach, podczas których rozdaje się prasada. Chociaż większość naszych członków wspomagających (life members) pochodzi z wyższych sfer społecznych; niemniej jednak przychodzą oni i przyjmują nawet tę odrobinę prasada, którą jesteśmy w stanie im ofiarować. Czasami nasi członkowie i osoby wspomagające nas zadają nam w zaufaniu pytania odnośnie metod pełnienia służby oddania, a my staramy się im wyjaśniać te rzeczy. W ten sposób nasze towarzystwo z powodzeniem rozwija się na całym świecie i powoli inteligencja wszystkich krajów zaczyna doceniać nasze działanie w świadomości Kryszny. Stosunki w towarzystwie świadomości Kryszny są ożywiane poprzez te sześć typów wymiany miłości pomiędzy jego członkami. Ludzie muszą otrzymać szansę kontaktowania się z bhaktami ISKCONu, gdyż jedynie poprzez praktykowanie tych sześciu rodzajów zachowań wspomnianych powyżej, zwykły człowiek może w pełni rozbudzić swoją świadomość Kryszny. W Bhagavad-gicie (2.62) jest powiedziane, sangat sanjayate kamah: "Rozwój naszych pragnień i ambicji zależy od tego, w towarzystwie jakich osób przebywamy. Często słyszy się powiedzenie, że człowieka można poznać po jego przyjaciołach, więc jeśli zwykły człowiek obcuje z bhaktami, to z pewnością rozbudzi on swoją świadomość Kryszny. Idea świadomości Kryszny jest czymś naturalnym i wrodzonym u każdej żywej istoty, a jest już ona do pewnego stopnia rozwinięta u istot ludzkich. W Caitanya-caritamrta (Madhya 22.107) jest powiedziane:

nitya-siddha krsna-prema 'sadhya' kabhu naya
śravanadi-śuddha-citte karaye udaya

"Czysta miłość do Kryszny jest czymś, co wiecznie obecne jest w sercach żywych istot. Nie można otrzymać jej z żadnego innego źródła. Kiedy serce zostaje oczyszczone poprzez słuchanie i mantrowanie, wtedy żywa istota natychmiast zostaje rozbudzona." Ponieważ świadomość Kryszny jest czymś wrodzonym każdej żywej istocie, każdy powinien otrzymać szansę słuchania o Krysznie. Po prostu przez słuchanie i mantrowanie – śravanam kirtanam – może zostać oczyszczone nasze serce, i tym samym może zostać rozbudzona nasza świadomość Kryszny. Świadomość Kryszny nie jest czymś sztucznie narzuconym sercu, ona już się tam znajduje. Kiedy ktoś powtarza święte imiona Najwyższego Osobowego Boga, wtedy jego serce zostaje oczyszczone z wszelkich materialnych zanieczyszczeń. W pierwszej strofie swojej Śri Śiksastaki, Pan Caitanya Mahaprabhu mówi:

ceto-darpana-marjanam bhava-maha-davagni-nirvapanam
śreyah-kairava-candrika-vitaranam vidya-vadhu jivanam
anandambudhi-vardhanam pratipadam purnamrtasvadanam
sarvatma-snapanam param vijayate śri-krsna-sankirtanam

"Wszelka chwała ruchowi Śri Kryszna sankirtana, który oczyszcza serce z wszelkiego brudu nagromadzonego tam od lat, i który gasi ogień uwarunkowanego życia powtarzających się narodzin i śmierci. Ten ruch sankirtana jest najwyższym dobrem dla ludzkości, ponieważ emanują z niego promienie miłosierdzia. Jest on życiem całej wiedzy transcendentalnej. Zwiększa on ocean transcendentalnego szczęścia i daje nam możliwość rozkoszowania się nektarem, którego jesteśmy zawsze spragnieni."

Poprzez intonowanie maha-mantry Hare Kryszna, Hare Kryszna, Kryszna Kryszna, Hare Hare; Hare Rama, Hare Rama, Rama Rama, Hare Hare, oczyszczone zostaje nie tylko serce wykonującego ten proces, ale oczyszczony zostaje również każdy, kto przypadkiem słucha tej mantry. Poprzez słuchanie tych transcendentalnych wibracji zostają oczyszczone nawet dusze w ciałach zwierząt, owadów, drzew i innych gatunków życia, i w ten sposób otrzymują przygotowanie do pełnego rozwinięcia świadomości Kryszny. Fakt ten wytłumaczył Thakura Haridasa, kiedy Pan Caitanya Mahaprabhu zapytał go, w jaki sposób istoty nie będące w ludzkich ciałach mogą zostać wyzwolone z materialnej niewoli. Haridasa Thakura odpowiedział, że intonowanie świętych imion jest tak pełne mocy, że nawet jeśli wykonywane jest w głębokiej dżungli, to poprzez słuchanie tych wibracji także drzewa i zwierzęta poczynią postęp w świadomości Kryszny. Fakt ten został udowodniony przez Samego Śri Caitanyę Mahaprabhu, kiedy wędrował przez las Jharikhanda. Wtedy tygrysy, żmije, jelenie i wszystkie inne zwierzęta wyzbyły się wrodzonej im wrogości i wzięły udział w sankirtanie, śpiewając i tańcząc. Oczywiście my nie możemy imitować czynów Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu, ale powinniśmy podążać Jego śladami. Nie posiadamy dostatecznej mocy, aby oczarować niższe zwierzęta, takie jak tygrysy, żmije, koty i psy, i sprawić, by tańczyły, ale poprzez intonowanie świętych imion Pana możemy pozyskać wielu ludzi do świadomości Kryszny. Rozdawanie czy szerzenie świętego imienia Pana jest wzniosłym przykładem obdarowywania innych czy wspomaganie ich (zasada dadati). W ten sam sposób należy też przestrzegać zasady pratigrhnati i otwarcie przyjmować prezenty transcendentalne. Należy interesować się świadomością Kryszny i mieć szczere pragnienie zrozumienia pozycji tego materialnego świata. W ten sposób spełnione zostanie guhyam akhyati prcchati.

Członkowie Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny zapraszają swoich sympatyków i członków wspomagających na niedzielne uczty, organizowane w naszych licznych placówkach. Przychodzi wielu zainteresowanych, przyjmują oni prasada, a kiedy tylko możliwe, także sami zapraszają do siebie członków towarzystwa, jak i innych ludzi. Ludzie powinni porzucić towarzystwo tak zwanych yoginów, jnani, karmi i filantropów, ponieważ obcowanie z nimi nie jest korzystne dla nikogo. Jeśli ktoś rzeczywiście pragnie osiągnąć cel ludzkiego życia, to powinien obcować z bhaktami świadomymi Kryszny, gdyż są to jedyne osoby, które nauczają, w jaki sposób można rozwinąć miłość do Boga. Religia jest szczególną funkcją społeczeństwa ludzkiego, i to ona właśnie odróżnia społeczeństwo ludzkie od społeczeństwa zwierząt. Społeczeństwo zwierząt nie posiada kościołów, cerkwi, czy systemu religijnego. Natomiast w każdej części świata każde społeczeństwo, nawet najbardziej zdegradowane, posiada jakiś system religijny. Nawet społeczeństwa dzikusów zamieszkujące w dżunglach mają własne systemy religijne. Kiedy religia rozwija się i przemienia w miłość do Boga, to wtedy mówimy, że odnosi ona sukces. Jak oznajmia Pierwsze Canto Śrimad-Bhagavatam (1.2.6):

sa vai pumsam paro dharmo
yato bhaktir adhoksaje
ahaituky apratihata
yayatma suprasidati

"Najwyższym zajęciem (dharmą) dla całej ludzkości jest to, co umożliwia ludziom osiągnąć miłosną służbę oddania dla transcendentalnego Pana. Taka służba oddania musi być wolna od wszelkich motywacji i musi być bezustanna: wtedy może ona dać pełną satysfakcję duszy."

Jeśli członkowie społeczeństwa ludzkiego rzeczywiście pragną spokoju umysłu, pokoju i przyjaznych związków pomiędzy ludźmi i narodami, muszą przyjąć religijny system świadomości Kryszny, popzez który będą mogli rozwinąć swoją miłość do Kryszny, Najwyższego Osobowego Boga. Jeśli to uczynią, ich umysły natychmiast napełnią się spokojem.

W związku z tym Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura przestrzega wszystkich bhaktów zaangażowanych w szerzenie świadomości Kryszny przed rozmawianiem z impersonalistami Mayavadi, którzy zawsze są przeciwni teizmowi. Świat pełen jest Mayavadi i ateistów, i różnego rodzaju partie polityczne wykorzystują filozofie Mayavadi i inne impersonalistyczne teorie do propagowania materializmu. Czasami nawet tworzone są grupy mające na celu przeciwdziałanie w rozwijaniu się świadomości Kryszny. Ponieważ świadomość Kryszny kształci ludzi w świadomości Boga, Mayavadi i inni ateiści nie pragną jej rozwoju. Taka jest taktyka ateistów. Nie ma żadnej korzyści z karmienia żmiji mlekiem i bananami, gdyż nigdy jej nie zadowolimy. Wprost przeciwnie, poprzez przyjmowanie mleka i bananów, jej jad staje się jeszcze bardziej trujący (kevalam visa-vardhanam ). Jeśli żmija jest karmiona mlekiem, to staje się ona nawet bardziej niebezpieczna. Z podobnego powodu nie powinniśmy odkrywać naszych umysłów przed Mayavadi i karmi. Nie będzie to pomocne. Lepiej całkowicie porzucić takie towarzystwo i nigdy nie pytać ich o nic poufnego, ponieważ nigdy nie dadzą nam oni żadnej dobrej rady. Nie powinniśmy zapraszać Mayavadi i ateistów, ani też przyjmować zaproszeń od nich, gdyż poprzez takie zażyłe stosunki możemy zarazić się ich ateistyczną mentalnością (sangat sanjayate kamah). Werset ten radzi, aby nie przyjmować niczego od ateistów i Mayavadi, ani też nie obdarowywać ich niczym. Śri Caitanya Mahaprabhu również ostrzegał: visayira anna khaile dusta haya mana: "Poprzez spożywanie pokarmu przygotowanego przez osoby nie będące bhaktami Pana, nasz umysł zostaje osłabiony." Dopóki nie jest się bardzo zaawansowanym, to nie jest się w stanie wykorzystać kontrybucji każdego do rozwoju świadomości Kryszny; dlatego też zasadniczo nie powinno się przyjmować darów Mayavadi i ateistów. W rzeczywistości Śri Caitanya Mahaprabhu zabronił bhaktom obcowania nawet ze zwykłymi osobami, które mają zbyt wielkie skłonności do materialistycznych przyjemności zmysłowych.

W niosek jest taki, że powinniśmy zawsze przebywać w towarzystwie bhaktów, przestrzegać obowiązujących zasad służby oddania, postępować według przykładu acaryów i z pełnym posłuszeństwem wypełniać polecenia mistrza duchowego: W ten sposób będziemy mogli bez przeszkód rozwijać służbę oddania i rozwijać naszą świadomość Kryszny. Bhakta, który nie jest ani neofitą, ani maha-bhagavata (bhaktą bardzo zaawansowanym), ale znajduje się na środkowym etapie służby oddania, powinien kochać Najwyższego Osobowego Boga, przyjaźnić się z bhaktami, okazywać łaskę osobom będącym w ignorancji i odrzucić towarzystwo osób zawistnych i demonicznych. W wersecie tym jest krótka wzmianka o procesie wymiany uczuć z Najwyższym Osobowym Bogiem i przyjaźnieniu się z bhaktami. Zgodnie z zasadą dadati, zaawansowany bhakta powinien oddawać przynajmniej pięćdziesiąt procent swoich dochodów na służbę oddania dla Pana i Jego bhaktów. Śrila Rupa Goswami dał tego przykład w swoim własnym życiu. Kiedy zdecydował się opuścić stanowisko rządowe, wówczas pięćdziesiąt procent swoich oszczędności oddał na służbę dla Kryszny, dwadzieścia pięć procent przeznaczył dla swoich krewnych, a dwadzieścia pięć procent zatrzymał na swoje osobiste potrzeby. Przykład ten powinien być naśladowany przez wszystkich bhaktów. Bez względu na to, jakie są czyjeś dochody, pięćdziesiąt procent powinno zostać przeznaczone dla Kryszny i Jego bhaktów, i wtedy zostaną spełnione wymagania zasady dadati.

W następnym wersie Śrila Rupa Goswami informuje nas, jaki typ Vaisnavów powinniśmy wybierać na swoich przyjaciół, i w jaki sposób należy służyć Vaisnavom.