Tekst 10

karmibhyah parito hareh priyataya vyaktim yayur jnaninas
tebhyo jnana-vimukta-bhakti-paramah premaika-nisthas tatah
tebhyas tah paśu-pala-pankaja-drśas tabhyo 'pi sa radhika
prestha tadvad iyam tadiya-sarasi tam naśrayet kah krti

karmibhyah – niż wszyscy działający dla materialnej korzyści; paritah – pod każdym względem; hareh – przez Najwyższego Osobowego Boga; priyataya – będąc błogosławionym; vyaktim yayuh – powiedziane jest w śastrach; jnaninah – ci, którzy są zaawansowani w wiedzy; tebhyah – wyższy od nich; jnana-vimukta – wyzwoleni przez wiedzę; bhakti-paramah – zaangażowani w służbę oddania; prema-eka-nisthah – ci, którzy osiągnęli czystą miłość Boga; tatah – wyższy od nich; tebhyah – lepsi od nich; tah – oni; paśu-pala-pankaja-drśah – gopi, które zawsze polegają na Krysznie, chłopcu-pasterzu; tabhyah – ponad nimi wszystkimi; api – z pewnością; sa – Ona; radhika – Śrimati Radhika; prestha – bardzo droga; tadvat – podobnie; iyam – to; tadiya-sarasi – Jej jezioro, Śri Radha-kunda; tam – Radha-kunda; na – nie; aśrayet – przyjęłaby schronienie; kah – kto; krti – najbardziej szczęśliwa.

W śastrach powiedziane jest, że spośród osób pragnących czerpać korzyści ze swego działania, największą łaską Najwyższego Pana Hari cieszy się ten, kto jest zaawansowany w wiedzy o wyższych wartościach życia. Spośród wielu osób zaawansowanych w wiedzy (jnani), służbę oddania jest w stanie przyjąć tylko ten, kto rzeczywiście osiągnął wyzwolenie dzięki swej wiedzy. Taka osoba stoi wyżej niż inne. Jednakże ten, kto rzeczywiście osiągnął prema, czystą miłość do Kryszny, przewyższa i taką osobę. Gopi stoją ponad wszystkimi zaawansowanymi bhaktami, ponieważ zawsze są one podporządkowane Śri Krysznie, transcendentalnemu chłopcu-pasterzowi. Pomiędzy pasterkami gopi, najdroższą Krysznie jest Śrimati Radharani, jednakże Jej kunda (jezioro) jest tak drogie Krysznie, jak ta najbardziej ukochana z wszystkich gopi. Któż zatem nie zamieszka nad Radha-kunda i w swym ciele duchowym, przepełnionym ekstatycznymi uczuciami miłości (aprakrta-bhava) nie będzie pełnił służby oddania boskiej parze Śri Śri Radha-Govinda, która oddaje się tam Swoim astakaliya-lila, wiecznym ośmiorakim codziennym rozrywkom. Zaprawdę, ci którzy pełnią swoją służbę oddania nad brzegami Radha-kunda, są najbardziej szczęśliwymi ludźmi we wszechświecie.

ZNACZENIE: W tych czasach prawie każdy zaangażowany jest w jakiś rodzaj działania dla korzyści. Ci, którzy ze swojej pracy pragną czerpać korzyści materialne, nazywani są karmi, czyli działającymi dla zysku. Wszystkie żywe istoty w tym materialnym świecie znajdują się pod wpływem mayi. Opisane to zostało w Visnu Puranie (6.7.61):

visnu-śaktih para prokta
ksetrajnakhya tatha para
avidya-karma-samjnanya
trtiya śaktir isyate

Mędrcy dzielą energie Najwyższego Osobowego Boga na trzy kategorie – energię duchową, energię marginalną i energię materialną. Energia materialna uważana jest za energię trzeciej klasy (trtiya śaktih ). Żywe istoty, żyjące w obrębie energii materialnej, czasami pracują bardzo ciężko, jak psy i świnie, dla przyjemności zmysłowych. Jednakże, po spełnieniu pewnych pobożnych czynów, niektórzy karmi czują silny pociąg do spełniania różnego rodzaju ofiar wymienionych w Vedach. Dlatego też dzięki tym swoim pobożnym czynom osiągają po śmierci planety niebiańskie. W rzeczywistości ci, którzy spełniają ofiary ściśle według zaleceń wedyjskich, udają się na księżyc albo planety znajdujące się powyżej niego. Bhagavad-gita (9.21) mówi, ksine punye martya-lokam viśanti: po wyczerpaniu rezultatów swoich tak zwanych pobożnych czynów, ponownie powracają oni na tę ziemię, która zwana jest martya-loka, miejscem śmierci. Chociaż osoby takie mogą wznieść się na planety niebiańskie dzięki nagromadzeniu pobożnych czynów, i chociaż mogą cieszyć się tam życiem przez wiele, wiele tysięcy lat, to jednak, kiedy wyczerpią się rezultaty ich pobożnych czynów, muszą powrócić na tę planetę.

Taka jest pozycja wszystkich karmi, zarówno tych, którzy działają pobożnie, jak i tych, którzy postępują niepobożnie. Na tej planecie jest wielu ludzi interesu, polityków i innych, którzy zainteresowani są jedynie szczęściem materialnym. Wszelkimi środkami starają się oni zdobyć pieniądze, nie zważając na to, czy są to środki pobożne czy niepobożne. Tacy ludzie nazywani są karmi albo zaprzysięgłymi materialistami. Pomiędzy karmi niektórzy określani są jako vikarmi, czyli ludzie, którzy w swoim działaniu nie kierują się wiedzą wedyjską. Ci, którzy działają w oparciu o wiedzę wedyjską, spełniają ofiary dla zadowolenia Pana Visnu i otrzymania od Niego jakichś darów. W ten sposób osiągają oni w przyszłym życiu wyższe systemy planetarne. Tacy karmi stoją wyżej niż vikarmi, gdyż wiernie przestrzegają wskazówek Ved i z pewnością są drodzy Panu Krysznie. W Bhagavad-gicie (4.11) Kryszna mówi: ye yatha mam prapadyante tams tathaiva bhajamy aham. "Każdego z nich – kiedy podporządkowuje się Mi – nagradzam odpowiednio do jego podporządkowania." Kryszna jest tak dobry, że spełnia pragnienia nawet karmi i jnani, nie mówiąc już o bhaktach. Chociaż karmi wznoszą się czasami na wyższe systemy planetarne, to jednak dopóki jest w nich przywiązanie do działania dla korzyści materialnych, dopóty muszą przyjmować nowe materialne ciała po śmierci. Jeśli ktoś działa pobożnie, to w przyszłym życiu może narodzić się pomiędzy półbogami na wyższych systemach planetarnych, albo może osiągnąć jakąś inną pozycję, dającą mu możliwość cieszenia się wyższym standardem materialnego szczęścia. Z drugiej strony ci, którzy zaangażowani są w czyny niepobożne, zostają zdegradowani i rodzą się jako zwierzęta, drzewa i rośliny. Dlatego osoby działające dla rezultatów materialnych, a nie przestrzegające zasad wedyjskich (vikarmi), nie są wysoko oceniane przez uczone, święte osoby. Śrimad-Bhagavatam (5.5.4) mówi:

nunam pramattah kurute vikarma
yad indriya-pritaya aprnoti
na sadhu manye yata atmano 'yam
asann api kleśada asa dehah

"Materialiści, którzy pracują ciężko na swoje przyjemności zmysłowe, niczym psy i świnie, są w rzeczywistości szaleńcami. Mając na względzie jedynie przyjemności zmysłowe, dopuszczają się oni różnego rodzaju karygodnych czynów. Takie materialistyczne działanie nie przystoi ludziom inteligentnym, gdyż jego rezultatem jest otrzymanie w przyszłym życiu ciała materialnego pełnego nieszczęść." Celem ludzkiego życia jest uwolnienie się od trojakich nieszczęść, które są nierozłącznie związane z egzystencją materialną. Niestety, materialiści robią wszystko dla zdobycia pieniędzy i osiągnięcia tymczasowych wygód materialnych. Dlatego podejmują oni nawet ryzyko ześlizgnięcia się w niższe gatunki życia i wymyślają wiele niemądrych planów osiągnięcia szczęścia w tym materialnym świecie. Nie biorą pod uwagę tego, że ich życie potrwa tylko pewną określoną liczbę lat, z których większość będą musieli spędzić na zarabianiu pieniędzy na przyjemności zmysłowe. Ostatecznie czynności takie kończą się śmiercią. Materialiści nie biorą pod uwagę tego, że po porzuceniu tego ciała mogą wcielić się w niższe zwierzęta, rośliny albo drzewa. Wskutek tego wszystkie ich czynności jedynie udaremniają im osiągnięcie celu życia. Nie tylko rodzą się oni w ignorancji, ale i działają na platformie ignorancji, myśląc, że osiągają materialne korzyści w postaci drapaczy chmur, wielkich samochodów, wysokich stanowisk, itd. Materialiści nie wiedzą, że w następnym życiu ulegną degradacji, i że wszelkie ich działanie wiedzie ich jedynie ku parabhava, porażce. Takie jest orzeczenie Śrimad-Bhagavatam (5.5.5): parabhavas tavad abodha-jatah.

Należy zatem pragnąć zrozumieć wiedzę o duszy (atma-tattva). Dopóki ktoś nie osiągnie platformy atma-tattva, dzięki której osiąga się zrozumienie, że jest się duszą, a nie ciałem, dopóty zostaje on na platformie ignorancji. Spośród tysięcy, a nawet milionów ludzi będących w ignorancji i tracących czas na przyjemności zmysłowe, może jeden będzie w stanie zrozumieć wyższe wartości życia. Taka osoba nazywana jest jnani. Jnani wie, że działanie karmiczne wiąże go z egzystencją materialną i zmusza do transmigracji z jednego rodzaju ciała do drugiego. Jak oznajmiono w Śrimad-Bhagavatam, używając terminu śarira-bandha (przywiązany do egzystencji cielesnej), dopóki ktoś utrzymuje jakiekolwiek koncepcje zadowalania zmysłów, dopóty jego umysł będzie zaabsorbowany karmą, działaniem mającym na celu korzyść, i wskutek tego będzie on zmuszony transmigrować z jednego ciała do innego.

W takiej sytuacji jnani uważany jest za wyższego odkarmi, ponieważ przynajmniej porzuca on ślepą gonitwę za przyjemnościami zmysłowymi. Takie jest zdanie Najwyższego Osobowego Boga. Jednakże, chociaż jnani może uwolnić się od ignorancji karmi, to dopóki nie osiągnie on platformy służby oddania, nadal pozostanie w ciemności (avidya). Chociaż może być on uważany za zaawansowanego w wiedzy, to jego wiedza uważana jest za nieczystą, ponieważ nie ma on informacji o służbie oddania i przez to nie wielbi lotosowych stóp Najwyższego Osobowego Boga.

Jeśli jnani rozpocznie służbę oddania, szybko wznosi się ponad zwykłego jnani. Taka zaawansowana osoba jest opisana jako jnana-vimukta-bhakti-parama. Opisane zostało to w Bhagavad-gicie (7.19), gdzie Kryszna mówi, w jaki sposób jnani przyjmuje służbę oddania:

bahunam janmanam ante
jnanavan mam prapadyate
vasudevah sarvam iti
sa mahatma sudurlabhah

"Po wielu narodzinach i śmierciach, ten, kto posiadł prawdziwą wiedzę, podporządkowuje się Mi, znając Mnie jako przyczynę wszystkich przyczyn i wszystkiego co jest. Taka wielka dusza jest czymś bardzo rzadkim." Dana osoba jest rzeczywiście mądra wtedy, kiedy podporządkuje się lotosowym stopom Kryszny, ale taka mahatma, wielka dusza, jest rzadkością.

Po przyjęciu służby oddania zgodnie z zasadami, dana osoba może rozwinąć spontaniczną miłość do Boga, podążając śladami tak wielkich bhaktów jak Narada, Sanaka i Sanatana. Wtedy Najwyższy Osobowy Bóg uznaje ją za wyższą od innych. Bhaktowie, którzy rozwinęli w sobie miłość do Boga, znajdują się rzeczywiście na wzniosłej pozycji.

Spośród wszystkich bhaktów najwyżej usytuowane są gopi , ponieważ nie znają one niczego poza działaniem dla przyjemności Kryszny i nie oczekuje od Niego niczego w zamian. W rzeczywistości Kryszna opuszczając je czasami sprawia im wiele bólu, niemniej jednak one nigdy nie mogą zapomnieć o Krysznie. Kiedy Kryszna opuścił Vrindavanę i udał się do Mathury, gopi pogrążyły się w rozpaczy i przez resztę swojego życia jedynie płakały za Kryszną. Oznacza to, że w pewnym sensie zawsze były one z Kryszną. Nie ma różnicy pomiędzy myśleniem o Krysznie i obcowaniem z Nim, a nawet myślenie o Krysznie w separacji z Nim (vipralambha-seva), tak jak to zaprezentował Śri Caitanya Mahaprabhu, jest o wiele lepsze, niż bezpośrednie służenie Mu. Zatem spośród wszystkich bhaktów, którzy rozwinęli czystą miłość do Kryszny, gopi zajmują najwyższą pozycję. A spośród nich najwyżej stoi Śrimati Radharani. Nikt nie może prześcignąć Śrimati Radharani w Jej służbie oddania. W rzeczywistości nawet Kryszna nie może zrozumieć Jej miłości. Dlatego też, pragnąc zrozumieć Jej transcendentalne uczucia, przyjął On Jej pozycję i pojawił się jako Śri Caitanya Mahaprabhu.

W ten sposób Śrila Rupa Goswami stopniowo przedstawia konkluzję, że Śrimati Radharani jest najbardziej wzniosłą wielbicielką Kryszny, i że Jej kuna (jezioro), Śri Radha-kunda, jest miejscem najwznioślejszym. Stwierdzone to zostało także i w Laghu-bhagavatamrta (Uttara-khanda 45), które cytowane jest w Caitanya-caritamrta:

yatha radha priya visnos
tasyah kundam priyam tatha
sarva-gopisu saivaika
visnor atyanta-vallabha

"Tak jak Śrimati Radharani droga jest Najwyższemu Panu Krysznie (Visnu), tak samo drogie jest Mu Jej jezioro (Radha-kunda). Spośród wszystkich gopi, najwyższą jest jedynie Ona, gdyż jest najbardziej droga Panu."

Dlatego też każdy zainteresowany świadomością Kryszny powinien ostatecznie przyjąć schronienie Radha-kunda, i przez całe życie pełnić tam służbę oddania. Taka jest konkluzja Rupy Goswamiego w dziesiątym wersie Upadeśamrty.