A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada, nauki
A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada, Śrimad-Bhagavatam, Bhaktivedanta Book Trust, 1982.
Ananta Rupa Das, How to select
a compatible life-partner, esej
Bhaktiwidja Purna Swami, Brahmacari and
grihastha aśram, seminarium, Majapur, 1997.
Bhaktiwidja Purna Swami, wykłady różne
Coory David, Fascinating
Womanhood,
Zealand Publishing House, 1991.
Davis Miles i Murthy Badarayana V., Aforyzmy wedyjskie — Śri Czanakja-Niti Śastra, Wrocław, 1992.
Jaya Sila Das Adhikari, Success in the
Grihastha Asrama, VIHE, 1997.
Prema Rasa Dasa and Sandipani Muni Dasa, The Book of Samskaras, 1997.
Radha-Govinda Swami, Importance of
Vedic Culture — The duties of Husband and Wife, Śri Vrndavan Dham
Newsletter.
Satsvarupa das Goswami, Czym są Wedy?, Wrocław 1986
Ojciec Andrzej Czesław Klimuszko, Wróćmy do ziół, Novum, Warszawa 1988
PODZIĘKOWANIA
Chciałbym serdecznie podziękować mojej żonie Karinie za zredagowanie tekstu, dodanie wielu cennych wskazówek i słowa zachęty; Tadeuszowi Hoppe za ojcowskie porady; Mirosławowi i Zuzannie Trojanowskim za sponsorowanie tego wydania oraz Markowi Miedzińskiemu za skład, łamianie i pomoc w wydrukowaniu książki.
Andrzej Babkiewicz
Pomimo wielu książek na
temat małżeństwa czy związku między mężczyzną i kobietą, na całym świecie
widzimy coraz więcej problemów w tym względzie. Procent rozwodów rośnie, coraz
więcej dzieci wychowuje się z jednym rodzicem, zdrady małżeńskie i samotne
matki stają się zjawiskiem normalnym. Moraliści, przywócy religijni i
socjologowie biją na alarm, a partie polityczne za jeden z głównych celi
stawiają sobie poprawę sytuacji rodzinnej. Jednak problem wydaje się tylko powiększać.
Z tego powodu wiele osób waha się, czy małżeństwo ma w ogóle sens. Czy można
mieć szczęśliwą rodzinę? Czy nie lepiej spędzić życie samotnie unikając tym
samym bolesnych rozczarowań?
Gdy stanąłem przed tym
dylematem, zacząłem zastanawiać się, czy ten problem istniał zawsze. Co sprawiało,
że kiedyś małżeństwa funkcjonowały lepiej i jaka jest recepta na trwały i szczęśliwy
związek? Jeszcze kilkadziesiąt lat temu podejście do małżeństwa było zupełnie
inne. Zarówno mąż, jak i żona znali swe obowiązki, rodzina nie ograniczała się
do dwojga dorosłych i dzieci, a zwiazek małżeński traktowano jako święty akt, a
nie podpisanie papierków. Następne pytanie, jakie powstało w mojej głowie — czy
gdzieś to jeszcze funkcjonuje? Czy można znaleźć społeczeństwo, w którym są
szczęśliwe małżeństwa? Oczywiście dla Europejczyka poniżającym jest
stwierdzenie, że komuś wyszło coś lepiej. Od lat przyzwyczailiśmy się myśleć o
sobie jako cywilizowanej części świata, uczącej innych jak żyć i dającej
wzorce, za którymi trzeba podążać. Na nieszczęście to tylko u nas małżeństwa
nie działają jak powinny, a mimo to wyśmiewamy się z mniej „cywilizowanych”
kultur za ich zacofane podejście do związku mężczyzny i kobiety. Gdy udamy się
na Bliski Wschód, do Chin czy Indii, a nawet na nasze wioski, zobaczymy, że dużo
mniej tam rozwodów, a małżeństwa żyją ze sobą dość szczęśliwie. Jaka jest ich
tajemnica? Na to pytanie chciałbym odpowiedzieć w tej poblikacji.
Wydaje się, że większość
kultur podchodzi bardzo podobnie do kwestii małżeństwa, a zasady, o których tu
piszemy nie są nowopowstałymi pomysłami dostosowanymi do zaistniałej sytuacji.
Jest to wielka mądrość przekazywana z pokolenia na pokolenie oraz próba
szerszego rozwiązania problemu. Opisy zjawisk społecznych i relacji małżeńskich
opieram głównie na tradycji wedyjskiej, lecz uważny czytelnik z pewnością zauważy
uniwersalność wielu prawd i ich powszechne zastosowanie we wszystkich
kulturach. Ci, którzy odwiedzili Indie, mogą zarzucić, że wiele tamtejszych małżeństw
funkcjonuje nieco inaczej. W opisach zawartych w tej publikacji brałem pod uwagę
dawną kulturę i zachowanie wyższych sfer, czyli braminów zainteresowanych
wzniosłymi wartościami w życiu. Ich zrozumienie i kultura różni się od podejścia
osób stawiających sobie za cel rozwój materialny lub przyjemności zmysłowe.
Warto zacząć od swego związku,
być rewolucjonistą i uwierzyć, że nie trzeba popełniać tych samych błędów, co
społeczeństwo wokół. By zbudować most, nie wystarczy kilka cegieł, cement i
entuzjazm. Potrzeba wielu lat nauki — od tabliczki mnożenia aż do skomplikowanych
działań na ułamkach i pierwiastkach, poznaniu praw fizyki oraz zdobyciu
praktycznej wiedzy od fachowców. Dopiero z takim przygotowaniem można zabrać się
za budowanie. O ile bardziej potrzebujemy szczegółowej wiedzy na temat
wzajemnego związku obu płci. Mężczyzna i kobieta znacznie różnią się pod względem
psychicznym i fizycznym. Może to sprawiać wiele problemów, lecz także tworzyć
harmonijny związek dwojga ludzi, którzy uzupełniają się i pomagają sobie
nawzajem. Z łyżki i talerza można zrobić
dobry użytek przy jedzeniu posiłku. Są to różne przedmioty, ale doskonale do
siebie pasują. Ciężko natomiast użyć do tego samego celu dwóch łyżek czy dwóch
talerzy. Podobnie męska i żeńska natura pasuje do siebie doskonale. Filozofia
chińska obrazuje to w opisie energii jin i jang, czyli pierwiastka żeńskiego i
męskiego. Problem pojawia się, gdy nie wiemy, co wspólnego ma łyżka z talerzem
i próbujemy użyć łyżki jako gwoździa, a talerza jako młotka. Rezultat z pewnością
będzie opłakany.
Publikacja ta składa się z
kilku działów. W pierwszym omawiamy naturę kobiet i mężczyzn, podobieństwa i różnice
między nimi, która z płci sprawdza się w jakiej roli i jak mogą się uzupełniać.
Następnie opisujemy małżeństwo w kulturze wedyjskiej: cechy dobrego męża i
dobrej żony, rola rodziców, kształcenie chłopców i dziewcząt, dobieranie małżeństw,
ceremonia zaślubin, obowiązki w domu oraz wzajemna relacja. Trzecia część
doradza, co można zrobić, gdy żyje się w kulturze pozbawionej rodzinnych
tradycji opieki nad małżeństwami, gdy nie ma się odpowiednich męskich czy
kobiecych cech, gdy nie można liczyć na pomoc i dobry przykład z otoczenia. Od
czego zacząć i jak zastosować te ideały. W czwartym dziale znajdują się
historie z ksiąg Indii o małżeństwach, ich problemach i idealnych zachowaniach.
Na samym końcu umieściliśmy suplement, z którego czytelnik może dowiedzieć się
więcej o funkcjonowaniu społeczeństwa w starożytnych Indiach oraz zapoznać się
z ideą i podziałem Wed, świętych ksiąg Indii. Znalazła się tam również wypowiedź
księdza Klimuszki o małżeństwie, która wydaje się pasować do nastroju książki.
Nie warto zrażać się, jeśli
wizja małżeństwa wedyjskiego wyda się daleka od rzeczywistości i odkładać od
razu tę publikację z myślą, że jest niepraktyczna. Jej praktyczność zależy od własnej
inwencji. Środkowe rozdziały zawierają opis idealnego związku, który faktycznie
trudno zastosować w dzisiejszych czasach. Lektura tej części da czytelnikowi
wiele idei i zrozumienie gdzie tkwi błąd. Następnie samemu można dostosować ten
ideał do obecnych warunków, w czym pomoże przedostatnia część książki.
Mam nadzieję, że lektura ta
sprawi czytelnikowi dużo satysfakcji i pomoże stworzyć wspaniały związek. Wierzę
też, że tym sposobem zbliżymy się do naturalnych relacji damsko-męskich w społeczeństwie,
pozbawionych prób wzajemej rywalizacji czy wykorzystywania się nawzajem.