Rozdział 1

Spotkanie Narady Muniego i Bhakti Devi

Inwokacja

Ofiarowujemy nasze pokorne pokłony Panu Śri Krysznie, transcendentalnej postaci będącej uosobionym szczęściem. On jest przyczyną stworzenia, utrzymania i destrukcji wszechświata oraz niszczycielem trzech rodzajów nieszczęść.

Składamy pokorne pokłony podobnemu Nadduszy Śri Śukadevie Goswamiemu. Opuścił on dom natychmiast po narodzeniu się, bez przejścia jakichkolwiek samskar, czy też ceremonii oczyszczających. Po odejściu Goswamiego, podążył za nim ojciec, wołając w rozłące "O mój synu! O mój synu.", lecz jedynie drzewa odpowiedziały echem.

Razu pewnego w lesie Naimisaranya, Śri Śaunaka Risi, najlepszy z mędrców będących ekspertami w smakowaniu kryszna-katha, zapytał po złożeniu pokłonów Sutę Goswamiego. Śri Śaunaka powiedział, "O Suto Goswami, twa wiedza rozprasza mroki ignorancji podobnie, jak uczyniłyby to miliony słońc rozświetlających wszechświaty. Proszę, wyrecytuj pełne nektaru rozrywki Pana Kryszny, leczniczy tonik dla uszu. Jak zwiększyć można zrozumienie rezultatów płynących z wiedzy o oddaniu i wyrzeczeniu się materialnego świata? W jaki sposób Vaisnavowie mogą zaznać ulgi od iluzji stwarzanej przez Maję? W Kali-yudze ogół populacji jest demoniczny, dlatego proszę wyjaw najlepsze środki dla oczyszczenia osób niepokojonych rozmaitymi rodzajami cierpień. O Suto Goswami, proszę opisz sadhanę, czyli najbardziej pomyślny, oczyszczający proces, który każdego może przenieść do Kryszny. Kamień filozoficzny może obdarzyć jedynie materialnym szczęściem, zaś drzewo kalpa-vriksa udzieli, co najwyżej bogactwa niebiańskiego. Jednak, gdy mistrz duchowy jest zadowolony, może on obdarować wieczną siedzibą Pana – planetą Vaikuntha – której nie osiągają nawet yogini."

Śri Suta Goswami rzekł, "O Śaunako, twe serce pełne jest miłości wobec Osoby Boga. Dlatego, po namyśle przekażę ci esencję wszystkich konkluzji, niszczącą strach przed narodzinami i śmiercią, zwiększającą oddanie, główną przyczynę szczęścia Śri Kryszny. Proszę, słuchaj ważnie. Śri Śukadeva Goswami wyrecytował Śrimad Bhagavatam, by całkowicie zniszczyć w Kali-yudze strach przed wężem śmierci. Nie ma wznioślejszej od tego metody oczyszczenia umysłu. Jednakże, osiągnięcie Śrimad Bhagavatam możliwe jest tylko dzięki zgromadzeniu pobożnych uczynków w ciągu wielu żywotów.

Gdy Śukadeva Goswami usiadł pośród mędrców i przygotował się, by wyrecytować Śrimad Bhagavatam do Maharaja Pariksita [2]., z dzbanem nektaru zbliżyli się do niego półbogowie, będący ekspertami w wypełnianiu swej pracy. Ofiarowali pokorne pokłony mówiąc, "Proszę przyjmij ten dzban nektaru w zamian dając nam nektar hari-katha. Pozwól królowi Pariksitowi to wypić, a nam pozwól pić nektar Śrimad Bhagavatam."

Wtedy Śri Śukadeva Goswami pomyślał, 'Gdzie znajduje się kawałek szkła, a gdzie transcendentalny klejnot? Czy można porównywać je z sobą? Jak można porównywać ten materialny nektar, pomimo jego niebiańskiego pochodzenia, z nektarem Śrimad Bhagavatam?' [3]. W ten sposób Śukadeva Goswami stroił sobie żarty z półbogów, nie uważając ich za odpowiednich odbiorców hari-katha, ponieważ pozbawieni oni byli czystej służby oddania. Zatem słuchanie Śrimad Bhagavatam jest rzadko spotykane nawet wśród półbogów.

"Pan Brahma zdumiony był dowiadując się, że Maharaja Pariksit uzyskał wyzwolenie po prostu dzięki słuchaniu Śrimad Bhagavatam. W Satyaloce, Brahma położył Śrimad Bhagavatam na jednej szalce wagi, a pozostałe procesy umożliwiające osiągnięcie wyzwolenia na drugiej. Wszyscy obecni mędrcy oniemieli ze zdumienia, ujrzawszy przechyloną przez Śrimad Bhagavatam szalkę wagi. Przyznali oni, że w Kali-yudze jedynie słuchanie i recytowanie Śrimad Bhagavatam, które nie różni się od Osoby Boga, może natychmiast uwolnić z materialnego strapienia. Jeżeli słucha się tej księgi zgodnie z właściwym procesem (jak wyjaśniono w rozdz. 6), przyniesie to z pewnością bhakti. Poprzednio najbardziej miłosierni bracia Kumarowie wyrecytowali Śrimad Bhagavatam do mędrca Narady. Chociaż Śri Narada wysłuchał Śrimad Bhagavatam od Pana Brahmy, to jednak Kumarowie pozwolili mu wysłuchać to święte pismo zgodnie z zalecanym procesem. [4].

Śri Śaunaka zapytał, "Gdzie uczony Narada, wolny od materialnego zniewolenia oraz bezustannie podróżujący poprzez cały wszechświat, spotkał Kumarów? Jak rozwinęło się w nim zainteresowanie słuchaniem hari-katha oraz znajomość szczególnych reguł i zasad dotyczących słuchania?"

Suta Goswami odpowiedział, "Teraz opowiem pewne zdarzenie, które pełne jest oddania. Śri Śukadeva, uważający mnie za swego podporządkowanego ucznia, opowiedział mi o tym w zaufaniu. Pewnego razu Kumarowie udali się do Visala (Badrinatha), by zaznać towarzystwa świętych osób. [5] Tam spotkali Naradę Muniego.

"Kumarowie powiedzieli, 'O braminie, dlaczego wyglądasz na przygnębionego i pełnego niepokoju? Skąd przybywasz i gdzie się udajesz tak prędko? Zdajesz się być osobą całkowicie pogrążoną w niepokoju z powodu utraconego bogactwa. [6] Nie przystoi to osobie twego pokroju, zupełnie uwolnionej z materialnego przywiązania. Proszę wyjaśnij tego przyczynę.'

"Śri Narada odpowiedział. 'Przybyłem tutaj uważając ziemię za najlepszą z planet. Pomimo odbycia podroży do Puskar, Prayag, Kaśi, Godavari, Haridvar, Kuruksetry, Śrirangi i Sethubandhy, nie znalazłem pokoju w żadnym z tych miejsc. Teraz, w Kali-yudze, przyjaciele bezbożności, całkowicie skazili całą ziemię. Obecnie nigdzie nie można dostrzec prawdomówności, wyrzeczenia, czystości, miłosierdzia oraz dobroczynności. Upadłe żywe istoty czerpią przyjemność po prostu kłamiąc i wypełniając swe brzuchy. [7] Są one leniwe, pozbawione inteligencji, nieszczęśliwe i zawsze zaniepokojone. Tak zwani święci są oszustami. Chociaż wydają się być wyrzeczonymi, interesuje ich gromadzenie bogactw, przedmioty zadowolenia zmysłów oraz kobiety. Rodzinie przewodzi niewiasta, zaś szwagier jest doradcą. Z powodu chciwości ludzie sprzedają swe córki, zaś mężowie zawsze kłócą się ze swymi żonami. Święte miejsca, aśramy świętych osób oraz rzeki są pod kontrolą yavanów, przeciwników religii wedyjskiej. [8] Zniszczyli oni wiele świątyń, przez co yogini, siddhowie, jnani i ludzie religijni są niewidoczni. Proces wyzwolenia spłonął na popiół w ogniu Kali-yugi. W tym wieku ludzie sprzedają zboża na rynku, bramini pobierają opłaty za uczenie, [9] a kobiety utrzymują się dzięki prostytucji. [10]

Zatem będąc świadkiem wad Kali-yugi, przewędrowałem całą ziemię, docierając nad brzeg Yamuny, gdzie Pan Kryszna spełniał różnorodne rozrywki. O najlepsi z mędrców, proszę posłuchajcie o cudzie jaki tam ujrzałem. Piękna kobieta siedziała przygnębiona, podczas gdy przed nią leżeli nieprzytomni, bardzo szybko oddychając, dwaj starzy mężczyźni. Usiłując przywrócić im świadomość, młoda niewiasta czasami popłakiwała. Chwilami także rozglądała się dookoła, jak gdyby poszukując swojego obrońcy, Duszy Najwyższej. Młodej kobiecie służyły setki wachlujących i usiłujących ją pocieszyć niewiast.

Widząc z daleka całą tą scenę, zbliżyłem się do nich z ciekawości. Spostrzegłszy mnie młoda dama wstała i powiedziała bardzo żałosnym głosem, "O święty mężu, zostań proszę tutaj na chwilę [11] i rozwiej moje strapienie. Twój pomyślny widok niszczy grzechy materialistycznych osób. Dzięki twym słowom zaznam ulgi od nieszczęścia i osiągnę spokój. Jedynie z powodu wielkiego szczęścia można osiągnąć darśan osoby twego pokroju."

Zapytałem, "O cnotliwa niewiasto, kim jesteś i kim są ci dwaj leżący mężczyźni? Kim są służące ci kobiety? Proszę wyjaśnij dokładnie przyczynę swego nieszczęścia".

Dama powiedziała, "Mam na imię Bhakti, zaś to są moi dwaj synowie, Jnana i Vairajna. [12] Z biegiem czasu zgrzybieli i zestarzeli się. [13] Kobiety to święte rzeki, takie jak Ganges. Zjawiły się tu, by mi służyć [14] i chociaż robią to, ja nadal jestem niespokojną. [15] O mędrcze, którego jedynym bogactwem jest wyrzeczenie, proszę wysłuchaj uważnie mej opowieści, pomimo że jest ona dobrze znaną oraz pociesz mnie. Narodziłam się w Drawidzie, w Indiach południowych, a dorastałam w Karnatace. Szanowano mnie w stanie Maharastra, lecz gdy dotarłam do Gujaratu, utraciłam młodość. [16] Łajdacy znajdujący się pod wpływem Kali-yugi połamali me kończyny i długo pozostawałam w tym stanie, będąc razem z synami, bardzo słabą i bezsilną. Po przybyciu do Vrindavany, odzyskałam swą młodość i piękno, jednak moi dwaj synowie, leżący tutaj, są nadal starzy i zmęczeni. [17] Opuszczę to miejsce i będę podróżować w obce kraje, [18] lecz czuję smutek z powodu ciężkiego położenia mych synów. Zawsze jesteśmy razem, więc jak to jest, że ja jestem młoda, a oni starzy? Powinno być na odwrót. Jestem tym zdumiona i dlatego rozpaczam. Ty posiadasz mistyczną moc i jesteś najinteligentniejszy, więc proszę wyjaśnij mi wszystko."

Narada powiedział, "O cnotliwa damo, z głębi serca dostrzegam przyczynę twego nieszczęścia, dlatego radzę ci byś nie rozpaczała. Pan Hari obdarzy cię wszelką pomyślnością."

Suta Goswami powiedział, "Najlepszy z mędrców, Śri Narada, zrozumiał w jednej chwili przyczynę i rzekł, 'O piękna damo, wysłuchaj mnie uważnie. Z powodu bezwzględnego wieku (Kali-yugi), dobre zachowanie, yoga i wyrzeczenia zostały stracone. Ludzie nałogowo oszukują, działają bezbożnie, będąc jak demon Agha, uosobiony grzech. [19] Obecnie święte osoby są nieszczęśliwe, zaś ludzie demoniczni cieszą się zadowalaniem zmysłów. W tych okolicznościach, jeśli inteligentny człowiek utrzymuje hart ducha, uważany jest za uczonego. Ziemia staje się ciężarem dla Pana Śesy. Obecnie nie jest ona warta zobaczenia, nie mówiąc o dotykaniu, zaś ja nigdzie nie dostrzegam pomyślności. Każdy lekceważy ciebie i twoich dwóch synów. Z powodu przyziemnego przywiązania do zadowalania zmysłów, ludzie są ślepi. Ze względu na ich lekceważenie, stałaś się zgrzybiałą. Jedynie dzięki chwale Vrindavany ponownie odmłodniałaś. Ziemia ta jest bardzo pomyślna, ponieważ zawsze tańczy tam oddanie. Jednak zlekceważono twoich synów, przez co podupadli na zdrowiu, [20] jednak poprzez dotknięcie Vrindavany śpią oni i oddychają."

Bhakti rzekła, "Dlaczego król Pariksit nie zabił tej grzesznej Kali-yuga? Przecież z powodu Kali-yugi wszystko straciło sens. Dlaczego najbardziej miłosierny Pan Hari toleruje bezbożność. O mędrcze, proszę usuń tą wątpliwość. Czuję się uspokojoną twymi słodkimi słowy."

Narada powiedział, "O pomyślna młoda damo, zadałaś mi pytanie, więc proszę wysłuchaj z uwagą mego wyjaśnienia, które uwolni cię od nieszczęścia. Kali-yuga przejęła kontrolę i zniweczyła pomyślność dnia, kiedy to Pan Kryszna opuścił tą planetę wracając do Swej siedziby. Gdy król Pariksit podróżował po ziemi, pokonując wszystkich monarchów, spotkał Kali, który upadł do stóp władcy, przyjmując u niego schronienie. Król rozumiejąc, podobnie do trzmiela, sedno sprawy, zdecydował się nie zabijać Kali, ponieważ cel niemożliwy do osiągnięcia poprzez pokutę, medytację yogi lub samadhi, łatwo osiągany jest w Kali-yudze dzięki spełnianiu hari-kirtanu. [21] Chociaż król wiedział, że Kali-yuga jest bezużyteczna, zauważył jej jedną podstawową, dobrą cechę, i zrozumiał, iż może ona uczynić żywą istotę szczęśliwą, wskutek czego oszczędził Kali. Ponieważ ludzkość zaangażowana jest w bezbożne i niemoralne czyny, wszystkie rzeczy pozbawione są sensu. Wszystko, włączając nasiona ziemi jest nieefektywne. [22] Bramini, chciwi bogactw, spełniają Bhagavata-katha w domach ludzi, przez co sedno katha jest stracone. [23]. Niemoralni, ateistyczni i grzeszni ludzie zaczęli osiedlać się w świętych miejscach, powodując zanik ich wpływu. Ludzie o sercach zawsze wypełnionych pożądaniem, chciwością i złością spełniają wyrzeczenia na pokaz, powodując zatracenie istoty pokuty. Ponieważ ludzie nie są w stanie kontrolować swych umysłów, przyjmują schronienie chciwości, krętactwa i niemoralności, porzucając studiowanie pism świętych, niwecząc wpływ jnana-yogi. Daleko więcej, pandici, czyli uczeni są ekspertami jedynie w prokreacji i cieszeniu się seksem, jak bawoły. Nie są oni już dłużej ekspertami w procesie wyzwolenia. [24] Ponadto, jest bardzo niewielu Vaisnavów zstępujących w bona fide sampradayi, przez co wszędzie, wszystkie obiekty stały się nieefektywne. Zaprawdę wszystko to dzieje się przez wpływ Kali, i przyczyną tego nie jest czyjakolwiek wada. Dlatego, chociaż lotosooki Pan mieszka niedaleko, toleruje wszystko, co się dzieje.

Suta Goswami powiedział, "O Śaunako, po wysłuchaniu objaśnienia Śri Narady Muniego, Bhakti była bardzo zdziwiona i odpowiedziała, 'O święta osobo, jesteś bardzo chwalebną i swemu szczęściu zawdzięczam, że cię spotkałam. Wewnątrz tego materialnego świata, towarzystwo świętej osoby jest naprawdę przyczyną wszelkiej doskonałości. Po jednym spotkaniu z tobą, Śri Prahlad, syn Kajadu, pokonał Maję. Także dzięki twej łasce Dhruva Maharaja zyskał planetę Dhruva. Jesteś uosobieniem wszelkiej pomyślności. Ofiarowuję tobie me pokłony, pierworodny synu Pana Brahmy.'"

Przypisy do rozdziału pierwszego.

1. Rozróżnianie nie związane z Bhakti jest bezużyteczne. Może ono jedynie obdarzyć materialną mądrością, ponieważ nie posada wyższego celu. Podobnie, wiedza i wyrzeczenie są użyteczne tylko wtedy, gdy wyrastają z oddania, w przeciwnym razie czynią one serce suchym i twardym.

2. Maharaja Pariksit został przeklęty przez syna Samiki Risiego, że zostanie ukąszony przez węża, zwanego Takszaka i umrze po siedmiu dniach. Gdy król dowiedział się o tym, wyrzekł się królestwa i usiadł nad brzegiem Gangesu zamierzając pościć aż do śmierci. Po przybyciu Śukadevy Goswamiego, Pariksit Maharaj poprosił go o wyrecytowanie Śrimad Bhagavatam. Właściwie każda żywa istota jest przeklętą, by zmarła w ciągu siedmiu dni (od niedzieli do soboty). Śmierć porównana jest do węża, który każdemu złoży wizytę. Podczas gdy każdy boi się śmierci, to nikt nie używa tego strachu, by kultywować brak przywiązania. Raczej z powodu ignorancji, ludzie przywiązują się jeszcze mocniej. Taka jest różnica pomiędzy Pariksitem Maharajem, a zwykłą osobą. Słuchanie Śrimad Bhagavatam czyni wolnym od strachu przed śmiercią. Pariksit Maharaja słuchał Śrimad Bhagavatam przez siedem dni, co oznacza, że powinniśmy słuchać tego pisma codziennie, aż do śmierci.

3. Śrimad Bhagavatam jest własnością wielbicieli Najwyższego Pana. Chociaż półbogowie są również wielbicielami, są oni jednak samolubni i przywiązani do zmysłowej przyjemności. To dyskwalifikuje ich, uniemożliwiając im picie nektaru Śrimad Bhagavatam. Gdy ktoś pije niebiański nektar, traci pobożność, lecz kiedy osoba ta słucha kryszna-katha, wtedy uwalnia się od grzechu, a jej serce zostaje oczyszczone, punja śrawana kirtana (Śrimad Bhagavatam 1.2.17). Taka jest różnica między nektarami: niebiańskim i kryszna-katha.

4. Zgodnie z drugą pieśnią Śrimad Bhagavatam, Pan Brahma wypowiedział oryginalne cztery wersety Śrimad Bhagavatam do Narady, który z kolei poinstruował o nich Śri Vyasę. "Właściwy proces" odnosi się do wysłuchania całego Śrimad Bhagavatam w ciągu siedmiu dni, zgodnie ze wskazówkami zawartymi w rozdz. 6.

5. Visala jest innym imieniem Badrinathy. Pan Nara-Narayan, przewodnie bóstwo Bharata-varsy, przebywa w niej i dlatego Indie są odwiedzane przez wiele świętych osób.

6. Ogólnie wszystkie święte osoby nie mają powodu, by czuć się przygnębionymi lub zaniepokojonymi, lecz gdy widzą cierpienie żywych istot, czują się z tego powodu nieszczęśliwymi.

7. Taka jest przepowiednia dla obecnego wieku.

8. Termin Yavanowie odnosi się do muzułmańskich władców, którzy najeżdżali Indie wiele razy, poczynając od XI wieku. Byli oni wrodzy wedyjskiej kulturze i religii. Niektórzy z nich byli tolerancyjni, zaś inni okropni. Pewni muzułmanie niszczyli świątynie, a nawet na siłę nawracali Hindusów na islam. Nałożyli nawet podatki na osoby odwiedzające święte miejsca.

9. Zgodnie z wedyjskim zwyczajem bramin nie powinien pobierać opłat za udzielane nauki. Wolno mu przyjmować jałmużnę dla swego utrzymania lub może też wysyłać swych studentów by żebrali u gospodarzy o jedzenie. Zwyczaj ten umożliwia dostęp do nauczania jedynie osobom zainteresowanym pełnieniem tej służby, jednocześnie zniechęcając osoby niekwalifikowane. Ponieważ studenci nie płacą za naukę, więc pozostają zadłużeni i posłuszni swym nauczycielom. System ten funkcjonował w Indiach nawet 150 lat temu, kiedy to brytyjscy okupanci wprowadzili zmiany. W obecnych warunkach, nie ma dobrych związków pomiędzy uczniami, a nauczycielami, wskutek czego cały system edukacji jest zdegradowany.

10. Dokładnie w sanskrycie jest kaminjach kesasulinyah, co może również znaczyć, że kobieta zetnie swe włosy.

11. Święta osoba nie rozmawia z kobietą niepotrzebnie.

12. Jnana i Vairajna są naturalną konsekwencją oddania dla Pana. (Śrimad Bhagavatam 1.2.7)

13. "Przez wpływ czasu", co wskazuje na wiek Kali, w którym ludzi tracą zainteresowanie wiedzą i wyrzeczeniem.

14. Wszystkie święte miejsca są podporządkowane służbie oddania. Podążają one za Bhakti. Dlatego gdziekolwiek przybywa wielbiciel, miejsce to staje się święte.

15. Transcendentalna wiedza oraz brak przywiązania do zadowalania zmysłów naturalnie podążają za Bhakti. (Śrimad Bhagavatam 11.2.43) sprzeczność z tą zasadą oznacza zakłócenie w służbie oddania.

16. Jest to krótki opis historii ruchu Bhakti w wieku Kali. W Drawidzie pojawiło się wielu wielkich Vaisnavów. Później Ramanujacarya zorganizował i rozpowszechnił wajsznawizm pod sztandarem Śri Sampradayi (Śrimad Bhagavatam 11.5.38-40). Madhavacarya pojawił się w stanie Karnataka, nauczając bardzo energicznie, ożywiając bhakti. W Maharastrze przebywało kilku świętych, takich jak Tukarama w Pandarpurze, który propagował bhakti. Jednak w Gujaracie ludzie byli bardziej zainteresowani gromadzeniem bogactw, przez co bhakti było lekceważone. Kiedy wielbi się deha (ciało), czczenie Devy (Pana) zostaje zaniedbane. Gdy bhakti słabnie, jnana i vairajna również zanikają.

17. Vrindavana jest wieczną siedzibą Pana Kryszny, więc Bhakti naturalnie tam rozkwita. Jednak lekceważąc słuchanie kryszna-katha, powoduje się omdlenie Jnany i Vairajni. Zostają one okryte przez Maję. Jak powiedział Pan Kryszna w BG (5.15), ajnanenavritam jnanam tena muhjanti jantavah.

18. Idam sthanam parityajya videsam gamyate maya – to stwierdzenie wskazuje na podróż Śrila Prabhupady z Vrindavany do świata zachodniego. Interesujące jest użycie sanskryckiego czasownika w stronie biernej (gamyate). Oznacza to, że ona (Bhakti) zostanie przez kogoś przeniesiona. Ponieważ Purany zostały skompilowane przez Śrila Vyasę, który jest inkarnacją Pana, nie jest niemożliwym dla niego uczynienie tak proroczego stwierdzenia.

19. Aghasura był demonem o ciele pytona. Połknął on niewinnych przyjaciół pasterzy Kryszny, który później zabił demona. Demoniczne osoby niepokojące niewinnych i porywające ich bogactwa są jak Aghasura.

20. Obecnie we Vrindavan studia nad literaturą dotyczącą oddania, taką jak Śrimad Bhagavatam zostały zaniedbane, wskutek czego Vairajnę zastąpiono wygodnym życiem. Jednakże ziemia ta nie straciła swej mocy.

21. Święty Karbhajana to potwierdza (Śrimad Bhagavatam 11.5.36).

22. Nowe odmiany zbóż, owoców i warzyw są krzyżówkami. Dają większe plony, lecz nie są tak odżywcze jak odmiany oryginalne, istniejące od czasów niepamiętnych. Doświadczyliśmy tego osobiście ponieważ nasiona krzyżówek wprowadzono w Indiach bardzo późno. Dla przykładu capaty zrobione z współcześnie pozyskiwanej mąki pszennej mają mniej intensywny zapach, zaś ich struktura nie jest tak przyjemna, jak tych wykonanych z mąki z minionych lat. Capaty takowe wysychają i twardnieją bardzo szybko, nie będąc równie zdrowymi, jak zrobione ze zboża deśi, obecnie wymarłego.

23. Celem Hari-katha nie jest rozwiązywanie problemów ekonomicznych, lecz odżywianie Bhakti wraz z Jnaną i Vairajną.

24. Wszystkie powyższe przepowiednie mogą zostać potwierdzone dzięki złożeniu wizyty w świętym miejscu podobnemu Vrindavanie. Wyrażenie "sedno (esencja) jest stracone(-ą)" oznacza, że nie dostrzega się dłużej wpływu tego miejsca. Jednak, jeśli ktoś spełnia powyższe działania jak opisano to w pismach, będzie czuł pozytywny wpływ.