ROZDZIAŁ VIII .

Rozmowy między Śri Caitanyą Mahaprabhu a Ramanandą Rayą

W Amrta-pravaha-bhasyi Śrila Bhaktivinoda Thakura podaje streszczenie Rozdziału Ósmego.

Po odwiedzeniu świątyni Jiyada-nrsimha, Śri Caitanya Mahaprabhu udał się nad brzeg rzeki Godavari do miejsca zwanego Vidyanagara. Kiedy Śrila Ramananda Raya poszedł tam, by się wykąpać, wówczas doszło do ich spotkania. Gdy Śrila Ramananda Raya został przedstawiony, poprosił Śri Caitanyę Mahaprabhu, by pozostał w wiosce przez kilka dni. Caitanya Mahaprabhu uszanował jego prośbę i zatrzymał się tam w domu pewnych wedyjskich braminów. Wieczorem Śrila Ramananda Raya zwykł odwiedzać Śri Caitanyę Mahaprabhu. Ramananda Raya, odziany w zwykłe ubranie, składał Panu pełne szacunku pokłony. Śri Caitanya Mahaprabhu pytał go o przedmiot i proces wielbienia, a także prosił, by recytował wersety z literatury wedyjskiej.

Najpierw Śrila Ramananda Raya przedstawił system varnaśramy. Wyrecytował różne wersety o karmarpanie mówiące, że wszystko należy poświęcić Panu. Następnie mówił o działaniu bez przywiązania, wiedzy zmieszanej ze służbą oddania i w końcu o spontanicznej miłosnej służbie dla Pana. Kiedy Śri Caitanya Mahaprabhu usłyszał kilka wersetów wyrecytowanych przez Śrila Ramanandę Rayę, zaakceptował zasadę czystej służby oddania pozbawionej wszelkiego rodzaju spekulacji. Potem Śri Caitanya Mahaprabhu poprosił Ramanandę Rayę, by objaśnił wyższą platformę służby oddania. Wówczas Śrila Ramananda Raya wyjaśnił czystą służbę oddania, miłość do Boga, służenie Panu z całkowitą uległością i posłuszeństwem, jak również w braterstwie i miłości rodzicielskiej. W końcu powiedział o służeniu Panu w miłości małżeńskiej. Następnie mówił o tym, jak miłość małżeńska może rozwijać się na różne sposoby. Ta miłość małżeńska osiąga swą najwyższą doskonałość w miłości Śrimati Radharani do Krsny. Następnie opisał pozycję Śrimati Radharani i transcendentalne smaki miłości do Boga. Potem Śrila Ramananda Raya wyrecytował własny werset dotyczący platformy ekstatycznej wizji, fachowo nazywanej prema-vilasa-vivarta. Śrila Ramananda Raya wyjaśnił też, że wszystkie etapy miłości małżeńskiej można osiągnąć poprzez łaskę mieszkańców Vrndavany, a szczególnie dzięki łasce gopi. W ten sposób wszystkie te tematy zostały żywo opisane. Ramananda Raya stopniowo mógł zrozumieć pozycję Śri Caitanyi Mahaprabhu, a gdy Śri Caitanya Mahaprabhu ukazał Swą prawdziwą formę, Ramananda Raya upadł nieprzytomny. Po kilku dniach Śri Caitanya Mahaprabhu poprosił Ramanandę Rayę, by zrezygnował ze służby rządowej i udał się do Jagannatha Puri. Te opisy spotkań pomiędzy Ramanandą Rayą i Śri Caitanyą Mahaprabhu zostały zaczerpnięte z notatnika Svarupy Damodary Gosvamiego.

Madhya 08.01 Śri Caitanya Mahaprabhu, znany jako Gauranga, jest oceanem wszelkiej ostatecznej wiedzy w służbie oddania. Upełnomocnił On Śri Ramanandę Rayę, którego można porównać do chmury służby oddania. Chmura ta została napełniona wszelkimi ostatecznymi znaczeniami służby oddania i upełnomocniona przez ocean, by rozlewać tę wodę nad morzem. Oceanem wiedzy o czystej służbie oddania był Sam Śri Caitanya Mahaprabhu.

Madhya 08.02 Wszelka chwała Panu Śri Caitanyi Mahaprabhu! Wszelka chwała Panu Nityanandzie! Wszelka chwała Advaicie Acaryi! I wszelka chwała wszystkim bhaktom Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu!

Madhya 08.03 Zgodnie ze Swym poprzednim planem Pan Śri Caitanya Mahaprabhu wyruszył dalej w Swą podróż i po paru dniach przybył do miejsca pielgrzymek znanego jako Jiyada-nrsimha.

Madhya 08.03 Znaczenie: Świątynia Jiyada-nrsimha położona jest na szczycie wzgórza w odległości około pięciu mil od Viśakha-pattany. Na trasie kolei Południowo-indyjskiej znajduje się stacja o nazwie Simhacala. Świątynia znana jako Simhacala jest najlepszą świątynią w okolicy Viśakha-pattana. Świątynia ta jest bardzo zamożna i stanowi typowy przykład architektury tego obszaru. Na pewnej kamiennej tablicy pamiątkowej wspomniano, że dawniej królowa pokryła Bóstwo złotem. Wzmianka o tym znajduje się w Viśakha-pattana Gazetteer. Wokół świątyni mieszczą się kwatery mieszkalne dla kapłanów i bhaktów. W obecnej chwili jest faktycznie wiele pomieszczeń mieszkalnych, by pomieścić odwiedzających bhaktów. Oryginalne Bóstwo znajduje się w głębi świątyni, ale jest inne Bóstwo, duplikat, znane jako vijaya-murti. To mniejsze Bóstwo można wynosić ze świątyni i zabierać na publiczną procesję. Wielbieniem Bóstwa zajmują się kapłani, którzy na ogół należą do Ramanuja-sampradayi.

Madhya 08.04 Po ujrzeniu w świątyni Bóstwa Pana Nrsimhy, Pan Caitanya Mahaprabhu złożył pełne szacunku pokłony, padając jak długi. Następnie, w ekstatycznej miłości, tańczył na różne sposoby, śpiewał i ofiarowywał modlitwy.

Madhya 08.05 "Wszelka chwała Nrsimhadevie! Wszelka chwała Nrsimhadevie, który jest Panem Prahlady Maharajy i, niczym miodonośna pszczoła, zawsze ogląda podobną do lotosu twarz bogini szczęścia.

Madhya 08.05 Znaczenie: Pan Nrsimhadeva zawsze obejmuje boginię szczęścia. Wspomina o tym w Pierwszym i Dziesiątym Canto Śrimad-Bhagavatam wielki komentator Śrila Śridhara Svami. W swoim komentarzu do Śrimad-Bhagavatam Śridhara Svami (10.87.1) ułożył następujący werset:

vag-iśa yasya vadane laksmir yasya ca vaksasi

yasyaste hrdaye samvit tam nrsimham aham bhaje

"Panu Nrsimhadevie zawsze towarzyszy Sarasvati, bogini nauki, i zawsze przyciska On do Swej piersi boginię szczęścia. Pan Sam w Sobie jest zawsze kompletny w wiedzy. Ofiarujmy pokłony Nrsimhadevie."

Podobnie, w swoim komentarzu do Pierwszego Canto Śrimad-Bhagavatam (1.1.1) Śridhara Svami opisuje Pana Nrsimhadevę w taki sposób:

prahlada-hrdayahladam bhaktavidya-vidaranam

śarad-indu-rucim vande parindra-vadanam harim

"Pragnę złożyć moje pokłony Panu Nrsimhadevie, który zawsze oświeca Prahladę Maharaję wewnątrz jego serca i który zawsze zabiera niewiedzę atakującą bhaktów. Jego łaska rozprzestrzenia się jak blask księżyca, a Jego twarz jest jak twarz lwa. Niech mi wolno będzie raz za razem składać Mu pokłony."

Madhya 08.06 "Lwica, chociaż bardzo okrutna, jest bardzo dobra dla swoich lwiątek. Podobnie, Pan Nrsimhadeva, chociaż bardzo okrutny dla niewielbicieli, takich jak Hiranyakaśipu, jest bardzo, bardzo czuły i łaskawy dla bhaktów, takich jak Prahlada Maharaja."

Madhya 08.06 Znaczenie: Ten werset ułożył Śridhara Svami w swoim komentarzu do Śrimad-Bhagavatam (7.9.1).

Madhya 08.07 W ten sposób Pan Śri Caitanya Mahaprabhu recytował różne wersety z śastr. Następnie kapłan Pana Nrsimhadevy przyniósł girlandy i resztki pożywienia Pana i ofiarował je Śri Caitanyi Mahaprabhu.

Madhya 08.08 Jak zwykle, Śri Caitanyę Mahaprabhu zaprosił pewien bramin. Pan spędził noc w świątyni, a potem znowu rozpoczął Swą podróż.

Madhya 08.09 Następnego ranka Pan Śri Caitanya Mahaprabhu, pogrążony w wielkiej ekstazie miłości, wyruszył w podróż. Nie znał właściwego kierunku i szedł tak przez cały dzień i noc.

Madhya 08.10 Tak jak wcześniej, Śri Caitanya Mahaprabhu nawrócił na Vaisnavizm wielu ludzi, których napotkał po drodze. Po kilku dniach Pan dotarł na brzeg rzeki Godavari.

Madhya 08.11 Na widok rzeki Godavari Pan przypomniał Sobie rzekę Yamunę, a las nad brzegami rzeki przywołał w Jego pamięci Vrndavana-dhamę.

Madhya 08.12 Przez pewien czas Pan, w typowy dla Siebie sposób, tańczył i śpiewał w tym lesie, po czym przekroczył rzekę i wykąpał się na drugim brzegu.

Madhya 08.13 Pan wykąpał się w rzece, a następnie oddalił się nieco od miejsca kąpieli i zaczął śpiewać święte imię Krsny.

Madhya 08.14 W tym czasie, zamierzając wziąć kąpiel, przybył tam w palankinie Ramananda Raya. Towarzyszyły mu dźwięki muzyki.

Madhya 08.15 Ramanandzie Rayi towarzyszyło wielu braminów, którzy przestrzegali zasad wedyjskich. Zgodnie z wedyjskimi rytuałami Ramananda Raya wykąpał się i ofiarował obiaty swoim przodkom.

Madhya 08.16 Śri Caitanya Mahaprabhu zorientował się, że to Ramananda Raya był osobą, która przybyła, by wykapać się w rzece. Pan tak bardzo pragnął go spotkać, że Jego umysł natychmiast zaczął za nim biec.

Madhya 08.17 Chociaż w umyśle Śri Caitanya Mahaprabhu podążał za nim, to nadal cierpliwie siedział. Gdy Ramananda Raya ujrzał wspaniałego sannyasina, podszedł, by Go zobaczyć.

Madhya 08.18 Wówczas Śrila Ramananda Raya ujrzał Śri Caitanyę Mahaprabhu błyszczącego niczym setki słońc. Pan okryty był szafranowymi szatami. Jego ciało było duże i mocno zbudowane, a Jego oczy przypominały płatki lotosu.

Madhya 08.19 Widok tego wspaniałego sannyasina zdumiał Ramanandę Rayę. Podszedł do Niego i ofiarował pełne szacunku pokłony padając płasko niczym kij.

Madhya 08.20 Pan powstał i poprosił Ramanandę Rayę, by podniósł się i mantrował święte imię Krsny. W rzeczywistości Śri Caitanya Mahaprabhu bardzo pragnął go uścisnąć.

Madhya 08.21 Wtedy Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał, czy jest on Ramanandą Rayą, a on odpowiedział: "Tak, jestem Twym uniżonym sługą i należę do społeczności śudrów."

Madhya 08.22 Następnie Śri Caitanya Mahaprabhu bardzo mocno uścisnął Ramanandę Rayę. W rzeczywistości, zarówno pan, jak i sługa niemalże utracili świadomość z powodu ekstatycznej miłości.

Madhya 08.23 Ich naturalna wzajemna miłość obudziła się w nich i obaj uścisnęli się i upadli na ziemię.

Madhya 08.23 Znaczenie: Śrila Ramananda Raya był inkarnacją gopi Viśakhy. Ponieważ Śri Caitanya Mahaprabhu był Samym Panem Krsną, w naturalny sposób rozbudziła się miłość między Viśakhą a Krsną. Śri Krsna Caitanya Mahaprabhu jest połączeniem Śrimati Radharani i Krsny. Gopi Viśakha jest główną gopi asystującą Śrimati Radharani. Ramananda Raya i Śri Caitanya Mahaprabhu objęli się, gdyż rozbudziła się ich naturalna miłość.

Madhya 08.24 Gdy objęli się nawzajem, pojawiły się symptomy ekstazy - bezwład, pocenie się, łzy, drżenie, mocne bicie serca i bladość. Słowo "Krsna" niepewnie wydobywało się z ich ust.

Madhya 08.25 Gdy stereotypowi rytualni bramini przestrzegający zasad wedyjskich ujrzeli tę ekstatyczną manifestację miłości, ogarnęło ich zdumienie. Wszyscy zaczęli zastanawiać się w taki oto sposób.

Madhya 08.26 Bramini ci pomyśleli: "Widzimy, że od tego sannyasina bije blask, który jest niczym promienność Brahmana, ale jak to jest, że płacze On po objęciu śudry, członka czwartej grupy w porządku społecznym?"

Madhya 08.27 Pomyśleli: "Ramananda Raya jest gubernatorem Madrasu, bardzo uczoną i poważną osobą, maha-panditą, ale po dotknięciu tego sannyasina stał się niespokojny jak szaleniec."

Madhya 08.28 Gdy bramini rozmyślali w ten sposób o czynach Śri Caitanyi Mahaprabhu i Ramanandy Rayi, Śri Caitanya Mahaprabhu zauważył ich i powstrzymał Swoje transcendentalne emocje.

Madhya 08.28 Znaczenie: Ramananda Raya miał bardzo bliski związek ze Śri Caitanyą Mahaprabhu; dlatego można go przyjąć za sajatiya, osobę z bliskiego otoczenia Pana. Natomiast bramini byli zwolennikami rytuałów wedyjskich i nie mogli mieć intymnego związku ze Śri Caitanyą Mahaprabhu. Skutkiem tego nazywani są vijatiya-loka. Innymi słowy, nie byli oni czystymi bhaktami. Ktoś może być wielce uczonym braminem, ale jeśli nie jest czystym bhaktą, to jest on vijatiya, człowiekiem wykluczonym z kasty, poza służbą oddania - innymi słowy, niewielbicielem. Chociaż Śri Caitanya Mahaprabhu i Ramananda Raya obejmowali się w ekstazie, Pan pohamował Swoje transcendentalne emocje, gdy zauważył postronnych braminów.

Madhya 08.29 Gdy opamiętali się, usiedli i Śri Caitanya Mahaprabhu uśmiechnął się oraz przemówił w ten sposób.

Madhya 08.30 "Sarvabhauma Bhattacarya mówił o twoich dobrych cechach i uczynił wielki wysiłek, by Mnie przekonać, abym się z tobą spotkał.

Madhya 08.31 "W rzeczywistości przyszedłem tu tylko po to, by się z tobą spotkać. Szczęśliwie się składa, że spotkałem cię tutaj nawet bez czynienia wysiłku."

Madhya 08.32 Ramananda Raya odrzekł: "Sarvabhauma Bhattacarya myśli o mnie jako o swoim słudze. Nawet pod moją nieobecność troszczy się o moje dobro.

Madhya 08.33 Dzięki jego łasce otrzymałem możliwość spotkania Cię tutaj. Dlatego uważam, że dzisiaj stałem się szczęśliwą ludzką istotą.

Madhya 08.34 "Widzę, że darzysz Sarvabhaumę Bhattacaryę szczególną łaską. Dlatego dotknąłeś mnie, chociaż jestem niedotykalny. Przyczyną tego jest jedynie jego miłość do Ciebie.

Madhya 08.35 "Ty jesteś Najwyższą Osobą Boga, Samym Narayanem, a ja jestem tylko sługą rządowym zainteresowanym materialistycznymi czynnościami. Prawdę powiedziawszy, jestem najniższym pomiędzy ludźmi czwartej klasy.

Madhya 08.36 "Nie obawiasz się nakazów wedyjskich mówiących, że nie powinieneś obcować z śudrą. Dotknięcie mnie nie wywołuje w Tobie odrazy, chociaż Vedy zabraniają Ci obcowania z śudrami.

Madhya 08.36 Znaczenie: W Bhagavad-gicie (9.32) Pan mówi:

mam hi partha vyapaśritya ye 'pi syuh papa-yonayah

striyo vaiśyas tatha śudras te 'pi yanti param gatim

"O synu Prthy, ci, którzy we Mnie przyjmują schronienie, to nawet będąc niższego rodu - kobietami, vaiśyami (kupcami) i śudrami (robotnikami) - najwyższego dostępują przeznaczenia."

Słowo papa-yonayah znaczy "narodzeni z kobiet niższej klasy". Vaiśyowie są kupcami, a śudrowie, czyli robotnicy, są sługami. Zgodnie z klasyfikacją wedyjską należą oni do niższego porządku społecznego. Życie niskiego stanu oznacza życie bez świadomości Krsny. Wysokie i niskie pozycje w społeczeństwie oceniano biorąc pond uwagę świadomość Krsny danej osoby. Uważa się, że na najwyższej platformie jest bramin, ponieważ zna on Brahmana, Prawdę Absolutną. Druga kasta, kasta ksatriyów, także zna Brahmana, ale nie tak dobrze jak bramini. Vaiśyowie i śudrowie nie mają jasnego zrozumienia świadomości Boga, ale jeśli dzięki łasce Krsny i mistrza duchowego podejmą świadomość Krsny, to nie pozostaną w niższych kastach (papa-yonayah).Jest wyraźnie powiedziane: te 'pi yanti param gatim.

Dopóki nie osiągnie się najwyższego standardu życia, dopóty nie można powrócić do domu, do Boga. Ktoś może być śudrą, vaiśyą czy kobietą, ale jeśli jest usytuowany w służbie dla Pana w świadomości Krsny, nie powinien być uważany za stri, śudrę, vaiśyę, czy osobę niższą od śudry. Nawet jeśli osoba pełniąca służbę dla Pana pochodzi z rodziny niskiego stanu, nigdy nie należy uważać jej za taką. Padma Purana zakazuje: viksate jati-samanyat / sa yati narakam dhruvam. Gdy ktoś rozważa bhaktę Pana w kategoriach narodzin, szybko zdąża do piekła. Chociaż Śri Ramananda Raya narodził się rzekomo w rodzinie śudrów, nie należy go uważać za śudrę, gdyż był on wielkim zaawansowanym bhaktą. W rzeczywistości był na platformie transcendentalnej. Dlatego Śri Caitanya Mahaprabhu uścisnął go. Z powodu duchowej pokory Śri Ramananda Raya przedstawił siebie jako śudrę (raja-sevi visayi śudradhama). Nawet jeśli ktoś jest zaangażowany w służbę dla rządu, czy w jakikolwiek inny interes pieniężny - krótko mówiąc, materialistyczne życie - musi tylko przyjąć świadomość Krsny. Świadomość Krsny jest procesem bardzo prostym. Trzeba jedynie mantrować święte imiona Pana i ściśle przestrzegać zasad zakazujących grzesznego działania. W ten sposób nie można być dłużej uważanym za niedotykalnego, za visayi czy śudrę. Osoba zaawansowana w życiu duchowym nie powinna obcować z niewielbicielami - mianowicie z ludźmi będącymi na służbie rządowej i z ludźmi zaangażowanymi w materialistyczne czyny dla zadowalania zmysłów, czy też w służbę dla innych. Tacy ludzie uważani są za visayi, materialistycznych. Jest powiedziane:

niskincanasya bhagavad-bhajanonmukhasya

param param jigamisor bhava-sagarasya

sandarśanam visayinam atha yositam ca

ha hanta hanta visa-bhaksanato 'py asadhu

"Osoby, która jest bardzo poważnie zaangażowana w kultywowanie służby oddania, mając na celu przekroczenie oceanu niewiedzy, i która całkowicie zaniechała wszelkich materialnych działań, nie należy nigdy uważać za śudrę, vaiśyę czy kobietę." (Śri Caitanya-candrodaya-nataka 8.23)

Madhya 08.37 "Jesteś Samą Najwyższą Osobą Boga; dlatego nikt nie może zrozumieć Twojego celu. Dzięki Swojej łasce dotykasz mnie, chociaż Vedy nie sankcjonują tego.

Madhya 08.37 Znaczenie: Sannyasina obowiązuje ścisły zakaz oglądania visayi i materialistycznych ludzi. Jednakże Śri Caitanya Mahaprabhu, z powodu Swego bezgranicznego i bezprzyczynowego miłosierdzia, mógł okazać łaskę każdemu, bez względu na narodziny i pozycję.

Madhya 08.38 "Przyszedłeś tutaj specjalnie po to, by mnie wyzwolić. Jesteś tak miłosierny, że Sam możesz wybawić wszystkie upadłe dusze.

Madhya 08.38 Znaczenie: Śrila Narottama dasa Thakura śpiewa w swojej Prarthanie (40):

śri-krsna-caitanya-prabhu daya kara more,

toma vina ke dayalu jagat samsare

patita-pavana-hetu tava avatara,

mo-sama patita prabhu na paibe ara

"Mój drogi Panie, proszę, bądź dla mnie łaskawy. Kto w tych trzech światach może być bardziej miłosierny od Twej Wielebności? Pojawiasz się jako inkarnacja po to tylko, by nawrócić uwarunkowane, upadłe dusze, ale zapewniam Cię, że nie znajdziesz duszy bardziej upadłej ode mnie."

Szczególną misją Śri Caitanyi Mahaprabhu jest wyzwolenie upadłych dusz. Oczywiście, według standardów zachowania wedyjskiego w tym wieku Kali mało kto nie jest upadły. W Swoich naukach do Rupy Gosvamiego Śri Caitanya w taki oto sposób opisał tzw. zwolenników religii wedyjskiej (Madhya 19.146):

veda-nistha-madhye ardheka veda 'mukhe' mane

veda-nisiddha papa kare, dharma nahi gane

Tzw. zwolennicy zasad wedyjskich akceptują Vedy tylko formalnie, lecz działają wbrew wedyjskim zasadom. Jest to znamienne dla tego wieku Kali. Ludzie twierdzą, że działają zgodnie z jakimś określonym rodzajem religii, oficjalnie mówiąc: "Jestem hindusem, jestem muzułmaninem, jestem chrześcijaninem, jestem tym czy tamtym", ale w rzeczywistości nikt nie przestrzega zasad głoszonych przez religijne pisma objawione. To jest chorobą tego wieku. Ale miłosierny Śri Caitanya Mahaprabhu doradził nam, abyśmy po prostu śpiewali maha-mantrę Hare Krsna: harer nama harer nama harer nama eva kevalam. Pan może wyzwolić każdego bez wyjątku, mimo że ktoś mógł nawet podupaść w przestrzeganiu nakazów pism objawionych. To jest szczególna łaska Śri Caitanyi Mahaprabhu. Dlatego też jest On nazywany patita-pavana, wyzwolicielem upadłych dusz.

Madhya 08.39 "Wyzwalanie upadłych jest powszechnym zwyczajem wszystkich świętych ludzi. Dlatego udają się do domów innych, chociaż nie mają tam żadnego własnego interesu.

Madhya 08.39 Znaczenie: Sannyasin powinien żebrać od drzwi do drzwi. Nie żebrze on tylko dlatego, że jest głodny. Jego prawdziwym celem jest oświecenie mieszkańca każdego domu przez nauczanie świadomości Krsny. Sannyasin nie rezygnuje ze swojej wyższej pozycji i nie staje się żebrakiem tylko dla żebrania. Podobnie, ktoś w życiu rodzinnym może być bardzo ważną osobą, ale może także dobrowolnie podjąć sposób życia żebraka. Rupa Gosvami i Sanatana Gosvami byli ministrami, ale dobrowolnie podjęli życie żebraków po to, by pokornie głosić przekaz Śri Caitanyi Mahaprabhu. Mówi się o nich: tyaktva turnam aśesa-mandala-pati-śrenim sada tucchavat bhutva dina-ganeśakau karunaya kaupina-kanthaśritau. Chociaż Gosvami byli bardzo arystokratyczni, stali się żebrakami tylko po to, by wyzwalać upadłe dusze zgodnie z poleceniem Śri Caitanyi Mahaprabhu. Należy też wziąć pod uwagę, że osoby zaangażowane w misyjne działania świadomości Krsny znajdują się pod kierownictwem Śri Caitanyi Mahaprabhu. W rzeczywistości nie są oni żebrakami; ich prawdziwym zajęciem jest wyzwalanie upadłych dusz. Dlatego też mogą chodzić od drzwi do drzwi po to tylko, by zaprezentować książkę o świadomości Krsny, tak by ludzie przez czytanie mogli uzyskać duchowe zrozumienie. Niegdyś brahmacarini i sannyasini zwykli żebrać od drzwi do drzwi. W obecnej chwili, zwłaszcza w krajach zachodnich, jeśli ktoś żebrze chodząc od drzwi do drzwi, może zostać oddany w ręce policji. W krajach zachodnich żebranie uznawane jest za przestępstwo. Członkowie ruchu świadomości Krsny nie mają żadnego interesu w żebraniu. Zamiast tego pracują ciężko, by zaprezentować literaturę dotyczącą świadomości Krsny, by ludzie mogli ją przeczytać i odnieść korzyść. Jeśli jednak ktoś da świadomej Krsny osobie jakiś datek, ona nigdy go nie odrzuci.

Madhya 08.40 "'Mój drogi Panie, czasami wielcy święci odwiedzają domy osób wiodących życie rodzinne, chociaż grhasthowie mają na ogół niską mentalność. Gdy święta osoba odwiedza ich domy, można wnioskować, że robi to tylko dla dobra gospodarzy.'

Madhya 08.40 Znaczenie: Werset ten pochodzi ze Śrimad-Bhagavatam (10.8.4).

Madhya 08.41 "Wraz ze mną jest tu około tysiąca ludzi - łącznie z braminami - i wydaje się, że serca ich wszystkich stopniały na sam Twój widok.

Madhya 08.42 "Słyszę, że wszyscy mantrują święte imię Krsny, ich ciała drżą z ekstazy, a oczy ronią łzy.

Madhya 08.43 "Mój drogi panie, sadząc po cechach Twojego ciała i Twoim zachowaniu, jesteś Najwyższą Osobą Boga. Takie zachowanie i cechy nie występują u zwykłych żywych istot, które nie mogą posiadać takich transcendentalnych właściwości."

Madhya 08.43 Znaczenie: Cechy cielesne Śri Caitanyi Mahaprabhu były niezwykłe. Rozmiary Jego ciała były rzeczywiście nadzwyczajne. Jego klatka piersiowa i ramiona były tej samej długości. To jest nazywane nyagrodha-parimandala. Jeśli chodzi o Jego naturę, był On miłosierny dla każdego. Nikt oprócz Najwyższej Osoby Boga nie może być miłosierny dla każdego. Dlatego imię Pana brzmi Krsna, wszechatrakcyjny. Jak oznajmia Bhagavad-gita (14.4), Krsna jest łaskawy dla wszystkich. On jest oryginalnym ojcem, dawcą nasienia (bija-pradah pita ) w każdym gatunku życia (sarva-yonisu ). Jak więc mógłby nie być miłosierny dla jakiejkolwiek żywej istoty? Ktoś może być człowiekiem, zwierzęciem czy nawet drzewem, ale Pan darzy życzliwością każdego. Taka jest kwalifikacja Boga. Mówi On też w Bhagavad-gicie (9.29): samo 'ham sarva-bhutesu - Pan jest jednakowo łaskawy dla każdego. I radzi On: sarva dharman parityajya mam ekam śaranam vraja. Instrukcja ta przeznaczona jest nie tylko dla Arjuny, ale dla wszystkich żywych istot. Ktokolwiek korzysta z tej propozycji, natychmiast uwalnia się od grzesznego działania i wraca do domu, z powrotem do Boga. Będąc obecnym na tej planecie, Śri Caitanya Mahaprabhu przedstawił tę samą ofertę.

Madhya 08.44 Pan odpowiedział Ramanandzie Rayi: "Panie, jesteś najlepszym z najwyższej klasy bhaktów; dlatego na twój widok wszystkim stopniały serca.

Madhya 08.44 Znaczenie: Dopóki ktoś nie jest bhaktą pierwszej klasy, nie może być głosicielem przekazu Boga. Na ogół nauczający jest bhaktą najwyższej klasy, ale żeby wyjść naprzeciw ogółowi ludności, musi widzieć różnicę pomiędzy bhaktami i niewielbicielami. W innym wypadku zaawansowany bhakta nie robi takich rozróżnień. W rzeczywistości zawsze widzi, że każdy pełni służbę dla Pana. Gdy ktoś naucza, musi dostrzegać różnice pomiędzy ludźmi i rozumieć, że niektórzy ludzie nie pełnią służby oddania dla Pana. Wówczas musi mieć współczucie dla takich niewinnych ludzi, którzy nie wiedzą, jak wielbić Pana. Śrimad-Bhagavatam (11.2.45) w następujący sposób opisuje symptomy bhakty najwyższej klasy:

sarva-bhutesu yah paśyed bhagavad-bhavam atmanah

bhutani bhagavaty atmany esa bhagavatottamah

"Zaawansowany bhakta widzi, że wszystkie żywe istoty są integralnymi cząstkami Najwyższej Osoby Boga. Każdy jest w Krsnie i Krsna jest także wewnątrz każdego. Taka wizja możliwa jest tylko dla osoby, która jest bardzo zaawansowana w służbie oddania."

Madhya 08.45 "Chociaż jestem sannyasinem Mayavadi, niewielbicielem, to dzięki samemu dotknięciu ciebie także pływam w oceanie miłości do Krsny. Cóż więc mówić o innych?

Madhya 08.46 "Wiedząc o tym, Sarvabhauma Bhattacarya - mając na celu oczyszczenie Mojego serca, które jest bardzo twarde - poprosił Mnie, bym się z tobą spotkał."

Madhya 08.47 W ten sposób każdy z nich wychwalał cechy drugiego i obij byli zadowoleni widząc się nawzajem.

Madhya 08.48 Wtedy podszedł do nich pewien bramin Vaisnava przestrzegający zasad wedyjskich i ofiarował pokłony. Padł płasko przed Śri Caitanyą Mahaprabhu i zaprosił Go na obiad.

Madhya 08.49 Pan Śri Caitanya Mahaprabhu wiedział, że bramin jest bhaktą, toteż przyjął jego zaproszenie t nieznacznie się uśmiechając, odezwał się do Ramanandy Rayi tymi oto słowy.

Madhya 08.49 Znaczenie: Śri Caitanya Mahaprabhu przyjął zaproszenie bramina Vaisnavy. Nawet jeśli ktoś jest braminem ściśle przestrzegającym wszystkich zasad i nakazów kultury bramińskiej, to jeśli nie jest on bhaktą, zwolennikiem Śri Caitanyi Mahaprabhu, nie należy przyjmować od niego zaproszenia. Obecnie ludzie tak się zdegradowali, że nie przestrzegają nawet zasad wedyjskich, nie mówiąc już o zasadach Vaisnava. Jedzą wszystko - cokolwiek chcą - dlatego członkowie tego ruchu świadomości Krsny powinni być ostrożni z przyjmowaniem zaproszeń.

Madhya 08.50 "Pragnę posłuchać od ciebie o Panu Krsnie. Mój umysł skłania się ku temu pragnieniu; dlatego chcę cię ujrzeć ponownie."

Madhya 08.51-52 Ramananda Raya odrzekł: "Mój Panie, chociaż przybyłeś tutaj, by skorygować mnie, upadłą duszę, mój umysł nie został jeszcze oczyszczony na sam Twój widok. Proszę, pozostań pięć czy siedem dni i łaskawie oczyść mój skażony umysł. Po upływie tego czasu mój umysł z pewnością będzie czysty."

Madhya 08.53 Chociaż żaden z nich nie mógł znieść rozłąki z drugim, tym niemniej Ramananda Raya ofiarował Panu Śri Caitanyi Mahaprabhu pokłony i odszedł.

Madhya 08.54 Wtedy Pan Śri Caitanya Mahaprabhu udał się do domu bramina, który Go zaprosił, i zjadł tam obiad. Gdy nadszedł wieczór zarówno Ramananda Raya, jak i Pan pragnęli spotkać się ponownie.

Madhya 08.55 Po zakończeniu Swej wieczornej kąpieli Śri Caitanya Mahaprabhu usiadł i oczekiwał na przybycie Ramanandy Rayi. Ramananda Raya przybył na spotkanie z jednym ze swych sług.

Madhya 08.55 Znaczenie: Vaisnava uważany za zaawansowanego w duchowym zrozumieniu - czy jest on głową rodziny czy sannyasinem - musi kąpać się trzy razy dziennie: rano, w południe i wieczorem. Szczególnie kiedy ktoś służy Bóstwu, musi przestrzegać zasad Padma Purany i regularnie się kąpać. Po kąpieli powinien także udekorować ciało dwunastoma tilakami.

Madhya 08.56 Ramananda Raya zbliżył się do Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu i ofiarował pełne szacunku pokłony, a Pan go uścisnął. Następnie w odosobnionym miejscu obaj zaczęli dyskutować o Krsnie.

Madhya 08.56 Znaczenie: Bardzo znaczące jest słowo rahah-sthane, "w odosobnionym miejscu". Wszystkie rozmowy o Krsnie i Jego rozrywkach, szczególnie o rozrywkach we Vrndavanie i postępowaniu wobec gopi, są bardzo poufne. Nie są to tematy do publicznej dyskusji, ponieważ ci, którzy nie rozumieją transcendentalnej natury rozrywek Krsny, zawsze popełniają wielkie obrazy, myśląc że Krsna jest zwykłą ludzką istotą, a gopi są zwykłymi dziewczętami. Zgodnie z tą zasadą Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu - który publicznie nigdy nie rozmawiał o stosunkach pomiędzy Krsną a gopi - bhaktom w ruchu świadomości Krsny doradza się, by nie omawiali publicznie rozrywek Pana Krsny we Vrndavanie. Dla ogółu ludzi najbardziej efektywną metodą rozbudzenia świadomości Krsny jest sankirtan. Jeśli jest możliwość, należy mówić o zasadach głoszonych w Bhagavad-gicie. Śri Caitanya Mahaprabhu bardzo ściśle przestrzegał tej zasady i z wielkimi uczonymi, jak Sarvabhauma Bhattacarya i Prakaśananda Sarasvati, dyskutował o filozofii Bhagavad-gity. Jednakże uczniów, jak Sanatanę Gosvamiego i Rupę Gosvamiego, uczył zasad kultu bhakti, a ze Śri Ramanandą Rayą rozmawiał o najwyższych, pełnych oddania stosunkach pomiędzy Krsną a gopi. Dla ogółu ludzi bardzo energicznie prowadził sankirtan. My także musimy przestrzegać tych zasad w nauczaniu świadomości Krsny na całym świecie.

Madhya 08.57 Śri Caitanya Mahaprabhu polecił Ramanandzie Rayi, by wyrecytował werset z pism objawionych dotyczący najwyższego celu życia. Ramananda odpowiedział, że jeśli ktoś wypełnia obowiązki przypisane jego społecznej pozycji, to rozbudza swą oryginalną świadomość Krsny.

Madhya 08.57 Znaczenie: W nawiązaniu do tego Śri Ramanujacarya oznajmił w Vedartha-samgraha, że służba oddania jest w naturalny sposób bardzo droga żywej istocie. W rzeczywistości jest ona celem życia. Służba oddania jest najwyższą wiedzą, czyli świadomością Krsny, i wywołuje obojętność wobec wszelkiego materialnego działania. Będąc na pozycji transcendentalnej, żywa istota może doskonale uznać wyższość służenia Najwyższemu Panu. Bhaktowie osiągają Najwyższego Pana jedynie przez służbę oddania. Ten, kto posiada taką wiedzę, pełni swój zawodowy obowiązek i to nazywane jest bhakti-yogą. Przez wykonywanie bhakti-yogi można wznieść się na platformę czystej służby oddania.

Wielki święty, ojciec Śrila Vyasadevy, Paraśara Muni, wyraźnie nadmienił, że służbę oddania w społeczeństwie ludzkim można ostatecznie rozbudzić przez wykonywanie obowiązków zgodnych z varnaśramą. Najwyższa Osoba Boga ustanowił varnaśrama-dharmę, aby dać ludzkim istotom szansę powrotu do domu, do Boga. Najwyższa Osoba Boga, Pan Śri Krsna, który w Bhagavad-gicie nazywany jest Purusottamą - największą ze wszystkich osób - osobiście przyszedł i oświadczył, że to On utworzył instytucję varnaśrama-dharmy. Jak oznajmia Bhagavad-gita (4.13):

caturvarnyam maya srstam guna-karma-vibhagaśah

tasya kartaram api mam viddhy akartaram avyayam

W innym miejscu Bhagavad-gity (18.45-46) Pan mówi:

sve sve karmany abhiratah samsiddhim labhate narah

sva-karma-niratah siddhim yatha vindati tac chrnu

yatah pravrttir bhutanam yena sarvam idam tatam

sva-karmana tam abhyarcya siddhim vindati manavah

Społeczeństwo ludzkie powinno być podzielone na cztery grupy - brahmana, ksatriya, vaiśya i śudra - i każdy powinien zawsze wykonywać swój zawodowy obowiązek. Pan mówi, że osoby wypełniające zawodowy obowiązek mogą osiągnąć doskonałość po prostu pełniąc miłosną służbę oddania dla Pana przy jednoczesnym wykonywaniu określonego obowiązku. W rzeczywistości współczesny ideał bezklasowego społeczeństwa może zostać wprowadzony tylko przez świadomość Krsny. Niech ludzie pełnią swój zawodowy obowiązek i niech oddają swoje dochody na służbę dla Pana. Innymi słowy, doskonałość życia można osiągnąć przez wykonywanie zawodowego obowiązku i poświęcenie rezultatów w służbie dla Pana. Metodę tę zatwierdziły wielkie osobistości jak Bodhayana, Tanka, Dramida, Guhadeva, Kapardi i Bharuci. Zatwierdza ją także Vedanta-sutra.

Madhya 08.58 "Najwyższą Osobę Boga, Pana Visnu, wielbi się przez właściwe wypełnianie obowiązków nakazanych w systemie varny i aśramu. Nie ma innego sposobu na zadowolenie Najwyższej Osoby Boga. Trzeba być usytuowanym w instytucji czterech varn i aśramów."

Madhya 08.58 Znaczenie: Jest to cytat z Visnu Purany (3.8.9). Jak oznajmił Śrila Bhaktivinoda Thakura w swej Amrta-pravaha-bhasyi: "Znaczenie jest takie, że doskonałość życia można osiągnąć po prostu przez zadowolenie Najwyższej Osoby Boga." Potwierdza to także Śrimad-Bhagavatam (1.2.13):

atah pumbhir dvija-śrestha varnaśrama-vibhagaśah

svanusthitasya dharmasya samsiddhir hari-tosanam

"O najlepsi spośród podwójnie urodzonych, wnioskuje się zatem, że najwyższą doskonałością, jaką ktoś może osiągnąć poprzez wypełnianie przypisanych sobie obowiązków [dharmy], zgodnie z kastowymi podziałami i porządkami życia, jest zadowolenie Pana Hari."

Każdy człowiek powinien wypełniać zawodowy obowiązek biorąc pod uwagę swoje określone skłonności. Odpowiednio do możliwości, należy przyjąć jakąś pozycję w instytucji varnaśramy. Klasy braminów, ksatriyów, vaiśyów i śudrów są naturalnymi klasami w społeczeństwie. W istocie, zgodnie z varnaśrama-dharmą, każdy ma pewien przypisany obowiązek. Ci, którzy właściwie wypełniają przypisane im obowiązki, żyją w spokoju i nie są niepokojeni przez materialne okoliczności. Porządki duchowe - brahmacarya, grhastha, vanaprastha i sannyasa - nazywane są aśramami. Jeśli ktoś wykonuje przypisany sobie obowiązek zarówno w porządku społecznym, jak i duchowym, wówczas Najwyższa Osoba Boga jest zadowolony. Jeśli jednak ktoś lekceważy swoje obowiązki, wówczas staje się grzesznikiem i kandydatem do życia w piekielnych warunkach. Rzeczywiście widzimy, że różni ludzie zaangażowani są na różne sposoby; dlatego musi istnieć podział odpowiednio do pracy. By osiągnąć doskonałość, należy uczynić służbę oddania centrum życia. W ten sposób przez pracę, towarzystwo i wykształcenie można obudzić swe naturalne skłonności. Podziały varnaśramy należy przyjąć odpowiednio do kwalifikacji, nie narodzin. Dopóki nie wprowadzi się tego systemu, niemożliwe jest systematyczne wykonywanie ludzkich czynności.

Braminami są intelektualiści, którzy mogą zrozumieć Najwyższą Osobę Boga. Zawsze są zajęci kultywowaniem wiedzy. Nie ma znaczenia, czy ktoś urodził się w Indiach czy poza Indiami. Ci, którzy z natury są bardzo bohaterscy i mają skłonności do rządzenia innymi, nazywani są ksatriyami. Osoby, które mają skłonności do produkowania żywności uprawiając rolę, opiekowania się krowami oraz innymi zwierzętami i zajmowania się handlem, nazywane są vaiśyami, czyli kupcami. Ci, którzy nie są wystarczająco inteligentni, by być braminami, ksatriyami czy vaiśyami, mają nakazane służenie jakiemuś panu i nazywani są śudrami. W ten sposób każdy może być zaangażowany w służbę dla Pana i świadomość Krsny. Jeśli społeczeństwo nie funkcjonuje zgodnie z takimi naturalnymi podziałami, wówczas porządki społeczne ulegają degradacji. Wniosek jest taki, że społeczeństwo powinno zastosować metodę varnaśrama-dharmy.

Madhya 08.59 Pan odpowiedział: "To jest zewnętrzne. Powiedz Mi lepiej o jakichś innych sposobach." Ramananda odpowiedział: "Istotą wszelkiej doskonałości jest ofiarowanie Krsnie rezultatów swego działania."

Madhya 08.60 Ramananda Raya mówił dalej: "'Cokolwiek czynisz, spożywasz, składasz w ofierze i dajesz w darze, jak również wszelkie wyrzeczenia, które praktykujesz, powinny być, o synu Kunti, ofiarą dla Mnie.' "

Madhya 08.60 Znaczenie: Pan powiedział, że w tym wieku Kali varnaśrama-dharma nie jest spełniana właściwie; dlatego polecił Ramanandzie Rayi, by dalej zagłębił się w temat Ramananda Raya odpowiedział tym wersetem z Bhagavad-gity (9.27), że pozostając w systemie varnaśrama-dharmy można ofiarowywać rezultaty swego działania w miłosnej służbie Panu Śri Krsnie. Naturalnie Pan Śri Caitanya Mahaprabhu pytał Ramanandę Rayę o pełnienie służby oddania. Ramananda Raya, mając na uwadze materialistycznych ludzi, przedstawił najpierw zasadę varnaśrama-dharmy. Jednakże ta koncepcja nie jest transcendentalna. Dopóki ktoś jest w świecie materialnym, musi przestrzegać zasad varnaśrama-dharmy, ale służba oddania jest transcendentalna. System varnaśrama-dharmy odnosi się do trzech cech natury materialnej, ale transcendentalna służba oddania jest na platformie absolutnej. Śri Caitanya Mahaprabhu przynależał do świata duchowego, stąd też Jego metody propagowania ruchu sankirtanu pochodziły także ze świata duchowego. Śrila Narottama dasa Thakura śpiewał: golokera prema-dhana, hari-nama-sankirtana, rati na janmila kene taya. Oznacza to, że ruch sankirtanu nie ma nic wspólnego z tym materialnym światem. Pochodzi ze świata duchowego, z Goloki Vrndavany. Narottama dasa Thakura rozpacza, że zwykli ludzie nie traktują poważnie ruchu sankirtanu. Rozważając pozycję służby oddania i ruchu sankirtanu, Śri Caitanya Mahaprabhu uznał system varnaśrama-dharmy za materialny, chociaż celem jego jest wzniesienie się na platformę duchową. Jednakże ruch sankirtanu może natychmiast wznieść na platformę duchową. Dlatego jest powiedziane, że varnaśrama-dharma jest zewnętrzna i Caitanya Mahaprabhu poprosił Ramanandę Rayę, by bardziej zagłębił się w temat i odsłonił platformę duchową.

Czasami materialiści uważają Pana Visnu za materialne wyobrażenie. Impersonaliści sądzą, że ponad Panem Visnu jest bezosobowy Brahman. Impersonaliści błędnie pojmują wielbienie Pana Visnu. Wielbią Pana Visnu, by połączyć się z Jego ciałem. Aby nie było błędnych tłumaczeń visnu-aradhany, Śri Caitanya Mahaprabhu poprosił Śri Ramanandę Rayę, by posunął się dalej i wyjaśnił tę kwestię. Ramananda Raya przytoczył werset z Bhagavad-gity mówiący, że rezultaty swego zawodowego obowiązku można ofiarować Panu Visnu, czyli Krsnie. Śrimad-Bhagavatam (1.2.8) mówi też:

dharmah svanusthitah pumsam visvaksena-kathasu yah

notpadayed yadi ratim śrama eva hi kevalam

"Jeśli ktoś wykonuje zawodowe obowiązki varnaśrama-dharmy, ale nie kultywuje swej drzemiącej świadomości Krsny, to działania takie są bezowocne. Jego zajęcie staje się po prostu zbytecznym trudem."

Madhya 08.61 "To także jest zewnętrzne" powiedział Śri Caitanya Mahaprabhu. "Proszę, mów dalej na ten temat " Ramananda Raya odpowiedział: "Istotą doskonałości jest porzucenie swoich zawodowych obowiązków w varnaśramie."

Madhya 08.61 Znaczenie: Bramin może wyrzec się rodziny i przyjąć sannyasę. Również inni - ksatriyowie i vaiśyowie - mogą porzucić rodziny i podjąć świadomość Krsny. Wyrzeczenie to nazywa się karma-tyaga. Przez takie wyrzeczenie można zadowolić Najwyższą Osobę Boga. Jednak wyrzeczenie się swoich działań dla Krsny nie jest nieskażone i dlatego jest na platformie materialnej. Działania takie rozważane są wewnątrz materialnego wszechświata, ponieważ - według Śri Caitanyi Mahaprabhu - odnoszą się one do tego materialnego wszechświata i dlatego są zewnętrzne. Aby to skorygować, Ramananda Raya polecił przyjęcie wyrzeczonego porządku życia, by wznieść się ponad działanie materialne. Potwierdza to następujący werset ze Śrimad-Bhagavatam (11.11.32).

Madhya 08.62 Ramananda Raya mówił dalej: "'Zawodowe obowiązki opisane są w religijnych pismach objawionych. Jeśli ktoś je przeanalizuje, może w pełni zrozumieć ich cechy i błędy i wtedy całkowicie je porzucić, by pełnić służbę dla Najwyższej Osoby Boga. Taka osoba uważana jest za człowieka pierwszej klasy.'

Madhya 08.63 "Jak mówią pisma objawione [Bg. 18.66]: 'Jeśli porzucisz wszelkiego rodzaju religijne i zawodowe obowiązki i przyjdziesz do Mnie, Najwyższej Osoby Boga, i we Mnie przyjmiesz schronienie, zapewnię ci ochronę przed wszystkimi grzesznymi reakcjami życia. Nie martw się."'

Madhya 08.63 Znaczenie: W związku z tym Śrila Raghunatha dasa Gosvami udziela instrukcji w swej książce Manah-śiksa (2):

na dharmam nadharmam śruti-gana-niruktam kila kuru

vraje radha-krsna-pracura-paricaryam iha tanu

W ten sposób zalecał, zgodnie z tym, co nauczają Vedy, żeby nie wykonywać religijnych czy niepobożnych czynności. Najlepiej jest bezustannie służyć Panu Krsnie i Radharani. To jest doskonałością wszystkiego w tym życiu. Podobnie, Narada Muni mówi w Śrimad-Bhagavatam (4.29.46):

yada yasyanugrhnati bhagavan atma-bhavitah

sa jahati matim loke vede ca parinisthitam

"Kiedy ktoś rzeczywiście podejmuje miłosną służbę dla Najwyższej Osoby Boga, porzuca wszystkie obowiązki w tym materialnym świecie, jak też wszystkie obowiązki zalecane przez literaturę wedyjską. W ten sposób jest on skupiony na służbie dla Pana."

Madhya 08.64 Usłyszawszy Ramanandę Rayę mówiącego w ten sposób, Pan Śri Caitanya Mahaprabhu rzekł: "Powiedz coś więcej.” Wówczas Ramananda Raya powiedział: "Istotą doskonałości jest służba oddania zmieszana z wiedzą empiryczną."

Madhya 08.64 Znaczenie: Służba oddania zmieszana z niewedyjską wiedzą spekulatywną z pewnością nie jest czystą służbą oddania. Dlatego w swojej Anubhasyi Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati nauczał, że samorealizacja następująca po spełnieniu ceremonii rytualnych jest etapem neutralnym pomiędzy wyzwoleniem a życiem uwarunkowanym. Jest to miejsce poza tym materialnym światem, w rzece Viraja, gdzie trzy cechy natury materialnej są przytłumione czy też zneutralizowane w stanie niezamanifestowanym. Jednakże w świecie duchowym istnieje manifestacja energii duchowej znana jako Vaikunthaloka, miejsce wolne od niepokoju. Świat materialny znany jest jako brahmanda. Wszechświat materialny jest tworem energii zewnętrznej. Pomiędzy tymi dwoma stworzeniami - stworzeniem materialnym i stworzeniem duchowym - jest rzeka zwana Viraja, jak również miejsce zwane Brahmaloką. Virajanadi i Brahmaloka są schronieniem dla żywych istot, które są zdegustowane życiem materialnym i poprzez zaprzeczenie materialnej różnorodności skłaniają się do egzystencji bezosobowej. Ponieważ miejsca te nie są usytuowane na Vaikunthalokach, czyli w świecie duchowym, Śri Caitanya Mahaprabhu oświadcza, że są one zewnętrzne. Na Brahmaloce i Virajanadi nie można pojąć Vaikunthalok. Brahmalokę i Virajanadi także osiąga się po trudnych wyrzeczeniach, ale w sferach tych nie ma zrozumienia Najwyższej Osoby Boga i Jego transcendentalnej miłosnej służby. Bez takiej duchowej wiedzy sam brak przywiązania do warunków materialnych jest jedynie inną stroną egzystencji materialnej. Z duchowego punktu widzenia wszystko to jest zewnętrzne. Gdy Śri Caitanya Mahaprabhu odrzucił tę propozycję, Ramananda Raya zasugerował, że bardziej zaawansowanym stanem jest służba oddania oparta na filozofii i logice. Dlatego zacytował następujący werset z Bhagavad-gity (18.54).

Madhya 08.65 Ramananda Raya kontynuował: "Zgodnie z Bhagavad-gitą: 'Ten, kto jest usytuowany w taki transcendentalny sposób, od razu realizuje Najwyższego Brahmana i staje się w pełni radosnym. Nie rozpacza nigdy ani niczego nie pragnie, jednakowo ustosunkowanym będąc do każdej żywej istoty. W tym stanie osiąga czystą służbę oddania dla Mnie."'

Madhya 08.65 Znaczenie: W Bhagavad-gicie jest powiedziane, że osoba, która - będąc zawsze zaangażowaną w empiryczne dyskusje filozoficzne o życiu duchowym - akceptuje teorię monizmu, staje się radosną i uwalnia się od wszelkiej materialnej rozpaczy i pragnienia. Na tym etapie osiąga się zrównoważenie. Osoba taka widzi wszystkie żywe istoty jako istoty duchowe. Po osiągnięciu tego wzniosłego stanu można wznieść się do czystej służby oddania. Wniosek jest taki, że służba oddania zmieszana z rytualnymi działaniami dla rezultatu jest niższą od duchowej służby opartej na empirycznej dyskusji filozoficznej.

Madhya 08.66 Usłyszawszy to, Pan - jak zwykle - odrzucił to, uważając to za zewnętrzną służbę oddania. Ponownie poprosił Ramanandę Rayę, by mówił dalej, i Ramananda Raya odpowiedział: "Istotą doskonałości jest czysta służba oddania bez żadnej domieszki spekulatywnej wiedzy."

Madhya 08.66 Znaczenie: W swoim komentarzu Anubhasya Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura mówi, że ten etap - służba oddania zmieszana z wiedzą spekulatywną - także jest zewnętrzny i znajduje się poza obszarem czystej służby oddania, jaka wykonywana jest na Vaikunthalokach. Gdy tylko istnieje jakaś koncepcja myśli materialistycznej - pozytywnej czy negatywnej - służba nie jest duchowa. Może być ona wolna od materialnego zanieczyszczenia, ale ponieważ jest w niej umysłowa spekulacja, służba oddania nie jest czysta i wolna od skażenia materialnym życiem. Żywa istota, która chce być całkowicie czysta, musi być ponad tą materialną koncepcją. Negacja egzystencji materialnej niekoniecznie musi oznaczać egzystencję duchową. Po zanegowaniu egzystencji materialnej, egzystencja duchowa - mianowicie sac-cid-ananda - nadal może pozostać niezamanifestowana. Dopóki ktoś nie dojdzie do etapu prawdziwego zrozumienia swego wiecznego związku z Najwyższym Panem, dopóty nie może on wejść w życie duchowe. Życie duchowe oznacza utratę przywiązania do życia materialnego i zaangażowanie się w miłosną służbę dla Pana. Dlatego Śri Caitanya Mahaprabhu poprosił Ramanandę Rayę, by objaśnił coś transcendentalnego do służby oddania zmieszanej z wiedzą spekulatywną. Czysty bhakta jest całkowicie podporządkowany lotosowym stopom Pana i dlatego swoją miłością pokonuje Krsnę, którego nikt nie może pokonać. Krsna zawsze odnosi zwycięstwo nad wszystkim. Nikt nie może Go pokonać. Etap czystego oddania można osiągnąć po prostu przez całkowite podporządkowanie. Potwierdza to następnie werset ze Śrimad-Bhagavatam (10.14.3), w którym Pan Brahma, pokonany przez moc Śri Krsny, w pełni podporządkował się Panu.

Madhya 08.67 Ramananda Raya mówił dalej: "Pan Brahma rzekł: 'Mój drogi Panie, ci bhaktowie, którzy odrzucili bezosobową koncepcję Prawdy Absolutnej i w związku z tym zaprzestali dyskusji o empirycznych prawdach filozoficznych, powinni słuchać od samozrealizowanych bhaktów o Twoim świętym imieniu, formie, rozrywkach i cechach. Powinni w pełni przestrzegać zasad służby oddania i być wolni od zakazanego seksu, hazardu, intoksykacji i zarzynania zwierząt. Podporządkowując się w pełni, wraz z ciałem, słowami i umysłem, mogą żyć w jakimkolwiek aśramie czy statusie społecznym. W rzeczywistości zostajesz pokonany przez takie osoby, chociaż jesteś zawsze niezwyciężony."'

Madhya 08.68 W tym momencie Śri Caitanya Mahaprabhu odpowiedział: "To jest poprawne, lecz mimo to możesz mówić więcej na ten temat" Wówczas Ramananda Raya odrzekł: "Istotą wszelkiej doskonałości jest ekstatyczna miłość do Najwyższej Osoby Boga."

Madhya 08.68 Znaczenie: W związku z tym Śrila Bhaktivinoda Thakura mówi w swojej Amrta-pravaha-bhasyi, że po wysłuchaniu Ramanandy Rayi Pan Caitanya Mahaprabhu powiedział: eho haya, age kaha ara. Oznacza to, że proces ten jest akceptowany w służbie oddania, ale istnieje coś więcej niż to. Dlatego Pan Caitanya Mahaprabhu poprosił go, by wyjaśnił, co jest ponad tym. Samo pełnienie obowiązków wszystkich varn i aśramów nie jest tak dobre, jak ofiarowywanie Panu wszystkich rezultatów swego działania. Gdy ktoś rezygnuje z wszelkiego działania dla rezultatów i w pełni podporządkowuje się Panu, wówczas osiąga sva-dharma-tyaga - kiedy to porzuca porządek społeczny i przyjmuje wyrzeczony porządek życia. To jest z pewnością lepsze. Jednakże lepszą od wyrzeczonego porządku jest kultywacja wiedzy zmieszanej ze służbą oddania. Niemniej jednak wszystkie te działania są zewnętrzne wobec czynności świata duchowego. Nie ma w nich śladu czystej służby oddania. Czystej służby oddania nie można osiągnąć poprzez empiryczną filozofię ani też nie można osiągnąć doskonałości dzięki samemu dobremu towarzystwu. Służba oddania osiągnięta przez samorealizację, to inna sprawa. Nie jest ona skażona działaniem dla rezultatów, gdyż taka osoba podporządkowuje Panu rezultaty działania, porzuca przypisane jej obowiązki i przyjmuje wyrzeczony porządek życia. Taka służba oddania jest na wyższej platformie niż empiryczna spekulacja filozoficzna z domieszką bhakti. Potwierdza to Śrila Rupa Gosvami w swoim Bhakti-rasamrta-sindhu (1.1.11):

anyabhilasita-śunyam jnana-karmady-anavrtam

anukulyena krsnanu- śilanam bhaktir uttama

"Transcendentalną miłosną służbę dla Najwyższego Pana Krsny należy pełnić życzliwie i bez pragnienia materialnego zysku czy korzyści osiąganych przez działania dla rezultatów czy filozoficzną spekulację. To nazywane jest czystą służbą oddania."

Czasami jednakże czynności służby oddania na etapie początkowym wydają się być nieczyste, ale w stadium dojrzałym są one całkowicie wolne od zanieczyszczenia domieszką materialnego działania. Dlatego, usłyszawszy ostatnią wypowiedź Śri Caitanyi Mahaprabhu, Ramananda Raya odpowiedział: prema-bhakti --- sarva-sadhya-sara. Śri Caitanya Mahaprabhu rzeczywiście zaakceptował ten werset (jnane prayasam) jako podstawową zasadę doskonałości. Należy praktykować tę zasadę w celu zrobienia dalszego postępu. Gdy faktycznie uczyni się dalszy postęp, dochodzi się do platformy ekstatycznej miłosnej służby dla Pana. Pierwszy etap fachowo nazywa się sadhana-bhakti, czyli służbą oddania w praktyce. Rezultatem sadhana-bhakti musi być ekstatyczna miłość, przywiązanie do Najwyższej Osoby Boga, nazywane też prema-bhakti. Na etapie początkowym sadhana-bhakti obejmuje wiarę, obcowanie z bhaktami i praktykowanie służby oddania. W ten sposób uwalniamy się od wszelkich niepożądanych rzeczy. Wówczas umacniamy się w służbie oddania i zwiększamy swoje pragnienie działania w służbie oddania. Tak oto przywiązujemy się do Pana i służby oddania dla Niego.

Madhya 08.69 Ramananda Raya mówił dalej: "'Dopóki ktoś jest głodny i spragniony, jedzenie i picie sprawia mu przyjemność. Gdy Pan jest wielbiony z czystą miłością, w sercu bhakty budzi się transcendentalne szczęście.'

Madhya 08.70 "'Czystej służby oddania w świadomości Krsny nie można posiąść nawet za pobożne działanie w setkach i tysiącach żywotów. Można ją zdobyć tylko za jedną cenę - którą jest ogromna chciwość, by ją otrzymać. Jeśli jest ona gdzieś osiągalna, trzeba ją nabyć bez zwłoki.'"

Madhya 08.70 Znaczenie: Dwa poprzednie wersety zawarte są w Padyavali (13,14) Śrila Rupy Gosvamiego. Werset sześćdziesiąty dziewiąty odnosi się do służby oddania wykonywanej z wiarą, a werset siedemdziesiąty dotyczy służby oddania pełnionej z powodu intensywnej chciwości. Pierwsza jest to służba oddania wykonywana zgodnie z zasadami regulującymi, druga odnosi się do spontanicznej miłosnej służby dla Pana bez ubocznego wysiłku. Odtąd podstawową zasadą rozmów między Śri Caitanyą Mahaprabhu a Ramanandą Rayą będzie spontaniczna miłosna służba dla Pana. Zasady regulujące zgodne z nakazami śastr są niezbędne w takim stopniu, do jakiego oryginalna drzemiąca świadomość Krsny danej osoby nie zostanie spontanicznie obudzona. Przykładem spontanicznego działania jest wpadanie rzek do oceanu. Nic nie może zatrzymać tego przypływu wody. Podobnie, gdy ktoś budzi swą drzemiącą świadomość Krsny, wówczas spontanicznie, bez przeszkód, płynie ona ku lotosowym stopom Krsny. Cokolwiek Ramananda Raya powie od tej chwili w oparciu o spontaniczną miłość, będzie to odpowiadało Śri Caitanyi Mahaprabhu i Pan będzie pytał go coraz więcej o ten przedmiot.

Madhya 08.71 Dosłuchawszy do punktu spontanicznej miłości, Pan powiedział: "To jest słuszne, ale jeśli wiesz więcej, proszę, powiedz Mi." W odpowiedzi Ramananda Raya rzekł: "Najwyższą doskonałością jest spontaniczna miłosna służba w nastroju służenia i posłuszeństwa, jakiej wymiana ma miejsce między panem a sługą.

Madhya 08.71 Znaczenie: Spontaniczna miłosna służba dla Pana nazywana jest służbą oddania z intymnym przywiązaniem między sługą, a tym, kto odbiera służbę. Ta intymność nazywa się mamata. Pomiędzy tym, kto służy a osobą odbierającą służbę występuje pewne uczucie jedności. To mamata rozpoczyna się wraz z dasya-premą, służbą, jaką sługa pełni dla pana. Dopóki nie istnieje taki związek, miłosne sprawy między Panem a Jego bhaktą nie są naprawdę stałe. Gdy bhakta czuje: "Pan jest moim władcą" i pełni służbę dla Niego, wówczas budzi się jego świadomość Krsny. Taka niezachwiana świadomość jest na platformie wyższej niż sama wiedza o miłości do Boga.

Madhya 08.72 "'Człowiek oczyszcza się przez samo słuchanie świętego imienia Najwyższej Osoby Boga, którego lotosowe stopy tworzą miejsca pielgrzymek. Cóż zatem pozostaje do osiągnięcia dla tych, którzy zostali Jego sługami?"

Madhya 08.72 Znaczenie: Jest to cytat ze Śrimad-Bhagavatam (9.5.16) będący stwierdzeniem mędrca Durvasy Muniego. Durvasa Muni, kastowy bramin i wielki yogin, żywił nienawiść do Maharajy Ambarisy. Gdy postanowił ukarać Maharaję Ambarisę przy użyciu swoich mocy mistycznych, był wówczas ścigany przez Sudarśana cakrę Najwyższej Osoby Boga. Gdy wszystko doszło do normy, Durvasa powiedział: "Jeśli ktokolwiek słyszy święte imię Najwyższej Osoby Boga, natychmiast zostaje uświęcony. Najwyższy Pan jest Panem bhaktów i bhaktowie, pod Jego schronieniem, naturalnie wchodzą w posiadanie Jego bogactw."

Madhya 08.73 "'Kto bezustannie Ci służy, uwalnia się od wszelkich materialnych pragnień i jest całkowicie uspokojony. Kiedyż my zaangażujemy się jako Twoi stali wieczni słudzy i zawsze będziemy radować się, że mamy takiego doskonałego pana?"'

Madhya 08.73 Znaczenie: Jest to oznajmienie wielkiego świętego bhakty Yamunacaryi z jego Stotra-ratny (43).

Madhya 08.74 Słysząc to, Pan ponownie poprosił Ramanandę Rayę, by posunął się krok dalej. W odpowiedzi Ramananda Raya rzekł: "Najwyższą doskonałością jest miłosna służba dla Krsny pełniona w nastroju braterstwa.

Madhya 08.74 Znaczenie: Dopóki miłosna służba dla Pana pełniona jest w związku Pana i sługi, istnieje pewien strach, gdyż sługa zawsze obawia się Pana, pomimo bliskości interesu własnego. Na tym etapie sługa zawsze czuje lęk przed Panem i jest pełen szacunku dla Niego. Gdy bhakta jest bardziej zaawansowany, nie ma się czego obawiać. Uważa, że Pan i on sam są na równym poziomie. W takim przypadku bhakta jest całkowicie przekonany, że Pan Krsna jest przyjacielem i w ogóle nie może być niezadowolony, jeśli bhakta żyje z Nim na równym poziomie. Takie zrozumienie nazywane jest viśrambha, czyli nastawieniem pozbawionym szacunku. Gdy ktoś wybierze to nastawienie, jest to sakhya-prema, czyli miłość do Boga w przyjaźni. Na tym etapie rozwinięte jest poczucie równości pomiędzy Panem a bhaktą.

Madhya 08.75 "'Ci, którzy zaangażowani są w samorealizację doceniając Brahmana, blask Pana, i ci, którzy pełnią służbę oddania, akceptując Najwyższą Osobę Boga jako Pana, jak również ci, którzy znajdują się w szponach mayi, myśląc, że Pan jest zwykłą osobą, nie mogą zrozumieć, że pewne wzniosłe osobistości - po nagromadzeniu ogromnych ilości pobożnych uczynków - bawią się teraz z Panem w przyjacielskich stosunkach jako chłopcy pasterze."'

Madhya 08.75 Znaczenie: Jest to wypowiedź Śukadevy Gosvamiego (Bhag. 10.12.11), który docenił szczęście chłopców pasterzy bawiących się z Krsną i jedzących z Nim na brzegach Yamuny.

Madhya 08.76 Pan powiedział: "Ta wypowiedź jest bardzo dobra, ale proszę, posuń się jeszcze dalej." Wówczas Ramananda Raya odrzekł: "Najwyższym stanem doskonałości jest miłosna służba dla Pana w związku rodzicielskim."

Madhya 08.76 Znaczenie: Platforma miłosnej służby oddania dla Pana w uczuciu rodzicielskim jest zaawansowanym etapem miłości braterskiej. W związku braterskim jest poczucie równości, ale gdy to poczucie równości rozwija się w uczucie, wówczas osiąga się platformę miłości rodzicielskiej. W związku z tym przytoczony jest następujący werset ze Śrimad-Bhagavatam (10.8.46), w którym Śukadeva Gosvami wyraża swoje uznanie dla głębokiej miłości, którą darzyli Krsnę Nanda Maharaja i matka Yaśoda.

Madhya 08.77 Ramananda Raya kontynuował: "'O bramini, jakie to pobożne czyny spełnił Nanda Maharaja, dzięki którym otrzymał Najwyższą Osobę Boga jako swego syna, i jakie pobożne czyny spełnione przez matkę Yaśodę spowodowały, że Absolutna Najwyższa Osoba Boga, Krsna, nazywa ją matką i ssie jej pierś?'

Madhya 08.78 "'Takiej łaski, jaką matka Yaśoda zyskała u Pana Krsny, który obdarza wyzwoleniem, nigdy nie osiągnęli nawet Pan Brahma czy Pan Śiva ani nawet bogini szczęścia, która zawsze przebywa na piersi Najwyższej Osoby Boga, Visnu.'"

Madhya 08.78 Znaczenie: Jest to wypowiedź ze Śrimad-Bhagavatam (10.9.20). Krsna pozwolił się związać matce Yaśodzie, gdy zrezygnowała już z próby związania Go sznurami. To są kolejne wyrazy uznania, które wyraża Śukadeva Gosvami opowiadając rozrywki Krsny w obecności Maharajy Pariksita.

Madhya 08.79 Pan powiedział: "Twoje wypowiedzi są coraz lepsze, ale wszystkie je przewyższa inny transcendentalny smak i możesz powiedzieć o nim jako o najwznioślejszym." Wówczas Ramananda Raya odrzekł: "Najwyższą pozycją w miłości do Boga jest małżeńskie przywiązanie do Krsny."

Madhya 08.79 Znaczenie: Na ogół miłość do Boga pozbawiona jest intymności posiadania. W przypadku miłości w nastroju służenia występuje brak śmiałości. W związku braterskim brak jest zwiększonego uczucia, ale gdy uczucie to zwiększa się w związku rodzicielskim, nadal brakuje całkowitej wolności. Jednakże gdy ktoś zostaje ukochaną Krsny, wówczas całkowicie manifestuje się wszystko, czego brakuje w innych związkach. Na etapie małżeńskim, miłości do Boga nic nie brakuje. Streszczenie tego wersetu jest takie, że rodzicielska miłość do Boga przewyższa z pewnością miłość braterską, a jeszcze wyższą jest miłość małżeńska. Gdy Śri Caitanya Mahaprabhu poprosił Ramanandę Rayę, by posunął się dalej, ten doszedł do etapu związku małżeńskiego, który jest stanem najwyższej doskonałości w transcendentalnej miłości.

Madhya 08.80 "'Gdy Pan Śri Krsna tańczył z gopi w rasa-lita, obejmował je Swymi ramionami. Tej transcendentalnej łaski nigdy nie dostąpiła bogini szczęścia czy inne towarzyszki w świecie duchowym. Faktycznie, takiej rzeczy nigdy sobie nawet nie wyobrażały najpiękniejsze dziewczęta na planetach niebiańskich, których cielesny blask przypomina kwiat lotosu. Cóż tu mówić o ziemskich kobietach, które według materialnej oceny są bardzo piękne?'

Madhya 08.80 Znaczenie: Ten werset (Bhag. 10.47.60) wypowiedział Uddhava, gdy odwiedził Śri Vrndavanę, by przekazać gopi wieści od Krsny. Uddhava pozostał we Vrndavanie, by obserwować tam poczynania gopi. Gdy ujrzał ekstatyczną miłość do Krsny w separacji, którą manifestowały gopi, docenił ich najwyższą miłość i dlatego w tym wersecie wyraził swoje odczucia. Przyznał, że szczęście gopi nie da się porównać nawet do szczęścia bogini fortuny, nie wspominając już o pięknych dziewczętach na planetach niebiańskich.

Madhya 08.81 "'Nagle, z powodu uczucia rozdzielenia, którego doznawały gopi, pojawił się między nimi Pan Krsna ubrany w żółte szaty i ozdobiony girlandą z kwiatów. Na Jego lotosowej twarzy widniał uśmiech i bezpośrednio urzekał On umysł Kupidyna.'

Madhya 08.81 Znaczenie: Ten werset pochodzi ze Śrimad-Bhagavatam (10.32.2). Podczas tańca rasa Krsna nagle zniknął i wówczas - z powodu rozłąki z Nim i intensywnej miłości do Niego - ogarnęło gopi takie przygnębienie, że Krsna zmuszony był znowu się pojawić.

Madhya 08.82 Istnieją różne sposoby i procesy, dzięki którym można osiągnąć łaskę Pana Krsny. Wszystkie te transcendentalne procesy zostaną przestudiowane pod kątem ich względnego znaczenia.

Madhya 08.83 "To prawda, że związek, jaki określony bhakta ma z Panem, jest dla niego najlepszy; mimo to, gdy z neutralnej pozycji przestudiujemy wszystkie metody, będziemy mogli zrozumieć, że istnieją wyższe i niższe stopnie miłości.

Madhya 08.83 Znaczenie: W związku z tym Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura wyjaśnia, że werset ten nie zaleca kapryśnego wymyślania jakichś metod kochania Boga. Takie wymysły nie mogą zostać uznane za najwyższe. Co więcej, wersety te nie polecają takich wymysłów. Śrila Rupa Gosvami powiedział w Bhakti-rasamrta-sindhu (1.2.101):

śruti-smrti-puranadi- pancaratra-vidhim vina

aikantiki harer bhaktir utpatayaiva kalpate

W wersecie tym wyraźnie nadmienia on, że trzeba odwoływać się do literatury wedyjskiej i innej literatury uzupełniającej oraz stosować się do konkluzji Ved. Wymyślona poza oddania stwarza po prostu zakłócenia w sferze duchowej. Jeśli osoba nadmiernie oddana życiu rodzinnemu przyjmuje Śrimad-Bhagavatam lub świadomość Krsny, by zarabiać na życie, działanie jej jest z pewnością zniewagą. Nie należy stawać się kastowym guru i sprzedawać mantr dla korzyści pospolitych klientów ani przyjmować uczniów dla zarobku. Wszystkie te działania są obraźliwe. Nie powinno się zarabiać na życie przez utworzenie zawodowego zespołu muzycznego, który wykonuje zespołowe intonowanie, ani też nie należy wykonywać służby oddania, gdy jest się przywiązanym do materialnego społeczeństwa, przyjaźni i miłości. Nie należy też być zależnym od tak zwanej etykiety społecznej. Wszystko to jest umysłową spekulacją. Żadnej z tych rzeczy nie da się porównać z czystą służbą oddania. Nikt nie może porównywać czystej służby oddania, świadomości Krsny, z doczesnymi działaniami. Jest wiele nieautoryzowanych grup udających, że należą do kultu Śri Caitanyi i niektóre z nich znane są jako: aula, baula, karttabhaja, neda, daraveśa, sani, sakhibheki, smarta, jata-gosani, ativadi, cudadhari i gauranga-nagari.

Ponadto są też tacy, którzy uważają tego rodzaju opinię kastowych gosvamich o takich grupach za bona fide, porównując ich opinie z opiniami sześciu Gosvamich, ze Śri Rupą i Śri Sanataną na czele. Jest to po prostu następny oszukańczy proces. Istnieją też niewielbiciele, którzy komponują nieautoryzowane pieśni, którzy dla pieniędzy zakładają różne świątynie, którzy za wynagrodzenie jako kapłani wielbią Bóstwa, którzy uważają, że kastowy braminizm jest wszystkim i którzy nie znają wartości czystego Vaisnavy. W rzeczywistości kastowi bramini ze społeczności smarta sprzeciwiają się zasadom Satvata-pancaratry. Ponadto jest wielu Mayavadi i osób nadmiernie oddanych materialnej przyjemności zmysłowej. Nikogo z nich nie można porównać do osoby, która jest całkowicie zaangażowana w nauczanie świadomości Krsny. Każda osoba świadoma Krsny robi bezustanny wysiłek, by wykorzystać różne transcendentalne środki w służbie dla Pana. Taki bhakta wyrzeka się wszelkiej materialnej przyjemności i całkowicie poświęca się służbie dla swego mistrza duchowego i Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu. Może on być osobą żyjącą w całkowitym celibacie, wstrzemięźliwym grhasthą, uregulowanym vanaprasthą lub tridandi-sannyasinem w wyrzeczonym porządku życia. To nie ma znaczenia. Nie można porównywać pseudotranscendentalistów z czystymi bhaktami ani też nie można spierać się, że ktoś może wynaleźć swój własny sposób wielbienia.

Intencja, z którą werset ten został przedstawiony, pociąga za sobą konieczność wyjaśnienia relatywnych pozycji transcendentalnych smaków znanych jako śanta, dasya, sakhya, vatsalya i madhurya. Wszystkie te rasy, czyli smaki, usytuowane są na platformie transcendentalnej. Czyści bhaktowie przyjmują schronienie jednej z nich i w ten sposób robią postęp w życiu duchowym. W rzeczywistości schronienie takich duchowych smaków można przyjąć tylko wtedy, gdy jest się całkowicie wolnym od zanieczyszczenia materialnego przywiązania. Gdy bhakta jest zupełnie wolny od materialnego przywiązania, wówczas budzą się w jego sercu emocje transcendentalnych smaków. Jest to svarupa-siddhi, doskonałość wiecznego związku danej osoby z Najwyższym Panem. Svarupa-siddhi, wieczny związek z Najwyższym Panem, może znajdować się w jednym z transcendentalnych smaków. Każdy z nich jest równie doskonały jak inne. Jednakże bezstronna osoba - poprzez studium porównawcze - może zrealizować, że smak służenia jest lepszy od smaku neutralności. Smak braterstwa jest lepszy od smaku służenia. Podobnie, smak rodzicielstwa jest lepszy od braterstwa. Ponad wszystkimi smakami jest smak miłości małżeńskiej. Jednak wszystkie one są duchowo usytuowane na tej samej platformie, gdyż wszystkie te związki doskonałości w miłości oparte są na punkcie centralnym - Krsnie.

Smaków tych nie można porównać z odczuciami, których doznaje się wielbiąc półbogów. Krsna jest jeden, natomiast półbogowie są różni. Są oni materialni. Miłości do Krsny nie można porównywać do materialnej miłości do różnych półbogów. Ponieważ Mayavadi są na platformie materialnej, polecają wielbienie Śivy czy Durgi i mówią, że wielbienie Kali i Krsny jest tym samym. Jednak na platformie duchowej nie wielbi się żadnego półboga. Jedynym obiektem czci jest Krsna. Dlatego, chociaż nie ma różnicy między bhaktą w śanta-rasie czy dasya-rasie, vatsalya-rasie czy madhurya-rasie, mimo to można przeprowadzać porównawcze studium intensywności miłości na różnych transcendentalnych pozycjach. Na przykład można powiedzieć, że dasya-rasa jest lepsza niż śanta-rasa, niemniej jednak transcendentalna miłość do Boga istnieje w nich obu. Podobnie, możemy ocenić, że miłość do Boga w braterstwie jest lepsza od miłości do Boga w nastrojach neutralności i służenia. Podobnie, miłość do Boga w uczuciu rodzicielskim jest lepsza od miłości w braterstwie. I, jak oznajmiono wcześniej, miłość do Boga w rasie małżeńskiej jest wyższa od miłości w rasie rodzicielskiej.

Analizy różnych rodzajów miłości do Boga dokonali biegli acaryowie, którzy wiedzą wszystko o służbie oddania na platformie transcendentalnej. Niestety, niedoświadczone i nieautoryzowane osoby w tym doczesnym świecie, nie rozumiejąc transcendentalnego stanu czystej miłości, próbują znaleźć jakąś materialną wadę w transcendentalnym procesie. Jest to po prostu zuchwalstwo ze strony niedoświadczonych duchowo osób. Takie szukanie dziury w całym jest symptomatyczne dla godnych pożałowania światowych awanturników.

Madhya 08.84 "'Wzrastania miłości doświadcza się w różnych smakach, jednym ponad drugim. Ale ta miłość, która ma najwyższy smak w stopniowym występowaniu kolejnych pragnień, manifestuje się w postaci miłości małżeńskiej.'

Madhya 08.84 Znaczenie: Ten werset pochodzi z Bhakti-rasamrta-sindhu (2.5.38) Śrila Rupy Gosvamiego i pojawił się także w Czwartym Rozdziale Adi-lili jako werset czterdziesty piąty.

Madhya 08.85 "Istnieje stopniowy porządek udoskonalania w transcendentalnych smakach, od początkowych do późniejszych. W każdym następnym smaku manifestują się cechy smaków poprzednich, licząc od dwóch, potem trzech, aż do kompletnych pięciu cech.

Madhya 08.86 "W miarę wzrastania cech, wzrasta też smak w każdej rasie. Dlatego wszystkie cechy, które znajdują się w śanta-rasie, dasya-rasie, sakhya-rasie i vatsalya-rasie, manifestują się w miłości małżeńskiej [madhurya-rasie].

Madhya 08.87 "Cechy w materialnych elementach: niebie, powietrzu, ogniu, wodzie i ziemi wzrastaj kolejno w stopniowym procesie od jednej, do dwóch i trzech, a na ostatnim etapie, w elemencie ziemi całkowicie widocznych jest wszystkich pięć cech.

Madhya 08.88 "Całkowite osiągnięcie lotosowych stóp Pana Krsny jest możliwe poprzez miłość do Boga, zwłaszcza przez madhurya-rasę, czyli miłość małżeńską. Ten standard miłości rzeczywiście zniewala Pana Krsnę. Oznajmia to także Śrimad-Bhagavatam.

Madhya 08.88 Znaczenie: By wyjaśnić najwyższy charakter miłości małżeńskiej, Śrila Krsnadasa Kaviraja Gosvami daje przykład materialnych elementów - nieba, powietrza, ognia, wody i ziemi. Niebo (przestrzeń) ma cechę dźwięku. Podobnie, powietrze ma cechy dźwięku i dotyku. W ogniu są trzy cechy: dźwięk, dotyk i forma. Woda ma cztery cechy: dźwięk, dotyk, formę i smak. Ostatecznie, w ziemi jest pięć cech: dźwięk, dotyk, forma, smak, a także zapach. Możemy zauważyć, że cecha nieba występuje we wszystkim - mianowicie w powietrzu, ogniu, wodzie i ziemi. W ziemi możemy znaleźć wszystkie cechy natury materialnej. To samo ma zastosowanie w przypadku rasy znanej jako madhurya-rasa, czyli miłość małżeńska. W miłości małżeńskiej istnieją cechy neutralności, służenia, braterstwa i rodzicielstwa, jak również sama miłość małżeńska. Konkluzją jest to, że Pan jest całkowicie usatysfakcjonowany poprzez miłość małżeńską.

Miłość małżeńska (madhurya-rasa) jest również znana jako śrngara-rasa. Konkluzja Śrimad-Bhagavatam jest taka, że w pełnej kombinacji miłosnej służby dla Pana, mianowicie w miłości małżeńskiej, Najwyższy Pan zgadza się być pod całkowitą kontrolą bhakty. Najwyższą formę miłości małżeńskiej reprezentuje Śrimati Radharani; dlatego w rozrywkach Radhy i Krsny widzimy, że Krsna jest zawsze pod wpływem Śrimati Radharani.

Madhya 08.89 "Pan Krsna powiedział gopi: 'Sposobem na osiągnięcie Mej łaski jest miłosna służba dla Mnie i, na szczęście, wszystkie jesteście zaangażowane w ten sposób. Te żywe istoty, które pełnią służbę dla Mnie, są odpowiednimi kandydatami do przeniesienia do świata duchowego i osiągnięcia wiecznego życia w szczęściu i wiedzy.'

Madhya 08.89 Znaczenie: Ten werset ze Śrimad-Bhagavatam (10.82.45) podsumowuje spełnienie ludzkiego życia. W wersecie tym są dwa ważne słowa: bhakti (służba oddania) i amrtatva (wieczne życie). Celem ludzkiego życia jest osiągnięcie naturalnej pozycji wiecznego życia. To wieczne życie można osiągnąć tylko poprzez służbę oddania.

Madhya 08.90 "Pan Krsna dał solenną obietnicę po wszystkie czasy. Jeżeli ktoś pełni służbę dla Niego, to Krsna proporcjonalnie obdarza go sukcesem w służbie dla Pana.

Madhya 08.90 Znaczenie: Koncepcja, że można wielbić Krsnę w jakiejkolwiek formie czy w jakikolwiek sposób i mimo to osiągnąć ostateczny rezultat otrzymując łaskę Pana, jest koncepcją najzupełniej błędną. Jest to orzeczenie całkowicie materialistycznych ludzi. Na ogół ludzie tacy mówią, że można wymyślić swój własny sposób wielbienia Najwyższego Pana i że każdy rodzaj wielbienia jest odpowiedni do tego, by zbliżyć się do Najwyższej Osoby Boga. Z pewnością są różne sposoby osiągania różnych rezultatów w działaniu dla korzyści, w wiedzy spekulatywnej, yodze mistycznej i wyrzeczeniu. Dlatego niedojrzałe osoby mówią, że jeśli ktoś przyjmie którąkolwiek z tych metod, to osiągnie łaskę Najwyższej Osoby Boga. Twierdzą, że nie ma znaczenia, jaką metodę się zastosuje. Podaje się pewien ogólny przykład. Jeśli ktoś chce dotrzeć do pewnego określonego miejsca, to prowadzi tam wiele dróg i można się tam udać którąkolwiek z nich. Podobnie, zatwardziali materialiści mówią, że są różne sposoby uzyskania łaski Najwyższej Osoby Boga. Twierdzą, że Najwyższą Osobę Boga można przedstawiać sobie jako boginię Durgę, boginię Kali, Pana Śivę, półboga Ganeśę, Pana Ramacandrę, Krsnę, bezosobowego Brahmana czy cokolwiek i można intonować imię Pana w jakikolwiek sposób, w jakiejkolwiek formie i ostatecznie stać się jednym. Tacy materialiści twierdzą, że rezultat jest ten sam. Mówią także, że jakiś człowiek może mieć wiele imion, ale odpowie, gdy wezwie się go którymkolwiek z tych imion. Dlatego twierdzą, że nie ma potrzeby intonowania mantry Hare Krsna. Jeśli ktoś intonuje imię Kali, Durgi, Śivy, Ganeśy czy kogokolwiek innego, rezultat będzie ten sam. Takie stwierdzenia wypowiadane przez umysłowych spekulantów są z pewnością bardzo przyjemne dla umysłowych spekulantów, ale ci, którzy rzeczywiście mają wiedzę, nie uznają takich konkluzji, sprzecznych z autorytetem śastr. Bona fide acarya z pewnością nie zaakceptuje takiej konkluzji. Krsna wyraźnie mówi w Bhagavad-gicie:

yanti deva-vrata devan pitrn yanti pitr-vratah

bhutani yanti bhutejya yanti mad-yajino 'pi mam

"Kto czci półbogów, narodzi się pomiędzy półbogami; kto czci upiory i duchy, narodzi się pomiędzy takimi istotami; kto oddaje cześć przodkom, pójdzie do przodków; a ci, którzy Mnie wielbią, będą żyć ze Mną." (Bg. 9.25)

Do królestwa Pana mogą zostać dopuszczeni tylko Jego bhaktowie - nie zaś wielbiciele półbogów, karmici, jnani czy ktokolwiek inny. Osoba pragnąca wznieść się na planety niebiańskie wielbi różnych półbogów i materialna natura może zechcieć ofiarować takim bhaktom upragnione przez nich pozycje. Wskutek tego materialna natura przyznaje komuś jego własną naturę, poprzez którą zwiększa on uczucie do różnego rodzaju półbogów. Jednakże Bhagavad-gita mówi, że wielbienie półbogów jest dla ludzi, którzy utracili całą swoją inteligencję.

kamais tais tair hrta-jnanah prapadyante 'nya-devatah

tam tam niyamam asthaya prakrtya niyatah svaya

"Ci, których inteligencja skradziona została przez materialne pragnienia, podporządkowują się półbogom i przestrzegają określonych zasad kultu, odpowiednio do swojej natury." (Bg. 7.20)

Chociaż ktoś może wznieść się na planety niebiańskie, to rezultaty takiego błogosławieństwa są ograniczone.

antavat tu phalam tesam tad bhavaty alpa-medhasam

devan deva-yajo yanti mad-bhakta yanti mam api

"Ludzie o małej inteligencji czczą półbogów, a owoce tego kultu są ograniczone i krótkotrwałe. Wielbiąc półbogów udają się na planety półbogów, natomiast Moi wielbiciele ostatecznie przychodzą na Moją najwyższą planetę." (Bg. 7.23)

Wzniesienie się na planety niebiańskie czy inne planety materialne nie równa się osiągnięciu wiecznego życia w wiedzy i szczęściu. Pod koniec materialnego świata skończą się także wszelkie osiągnięcia materialnego wzniesienia. Zgodnie z oznajmieniami Krsny z Bhagavad-gity - tylko ci, którzy pełnią służbę oddania dla Niego, będą dopuszczeni do świata duchowego i wrócą do Boga, nie zaś inni.

bhaktya mam abhijanati yavan yaś casmi tattvatah

tato mam tattvato jnatva viśate tad-anantaram

"Jedynie przez służbę oddania można poznać Mnie, Najwyższą Osobę Boga, takim jakim jestem. A będąc w pełni świadomym Mnie, dzięki takiemu oddaniu, można wejść do królestwa Boga." (Bg. 18.55)

Impersonaliści nie mogą zrozumieć Najwyższej Osoby Boga; dlatego nie jest dla nich możliwe wejście do duchowego królestwa Boga i powrót do domu, do Boga. W rzeczywistości, przy pomocy różnych środków osiąga się różne rezultaty. Nie jest tak, że wszystkie osiągnięcia są jednym i tym samym. Osób zainteresowanych czterema zasadami dharmy, arthy, kamy i moksy nie można porównywać z tymi, którzy zainteresowani są niezmieszaną służbą oddania dla Pana. Dlatego Śrimad-Bhagavatam mówi:

dharmah projjhita-kaitavo 'tra paramo nirmatsaranam satam

vedyam vastavam atra vastu śivadam tapa-trayonmulanam

śrimad-bhagavate mahamuni-krte kim va parair iśvarah

sadyo hrdy avarudhyate 'tra krtibhih śuśrusubhis tat-ksanat

"Całkowicie odrzucając wszystkie materialnie motywowane czyny religijne, ta Bhagavata Purana przedkłada najwyższą prawdę, którą zrozumieć mogą tylko bhaktowie o czystych sercach. Tą najwyższą prawdą jest rzeczywistość odróżniona, dla dobra ogółu, od złudzenia. Taka prawda kładzie kres trojakim niedolom materialnej egzystencji. To wspaniałe Bhagavatam, zapisane przez wielkiego mędrca Śri Vyasadevę, samo w sobie wystarcza do realizacji Boga. I skoro tylko ktoś pokornie i z uwagą słucha przekazu Bhagavatam, rozwinie on przywiązanie do Najwyższego Pana." (Bhag. 1.1.2)

Ci, którzy aspirują do wyzwolenia, próbują połączyć się z bezosobowym Brahmanem. W tym celu spełniają rytualne ceremonie religijne, ale Śrimad-Bhagavatam uznaje to za oszukańczy proces. W rzeczywistości osoby takie nigdy nie mogą marzyć o powrocie do domu, do Boga. Istnieje przepastna różnica między celem dharmy, arthy, kamy i moksy, a celem służby oddania.

Bogini Durga jest bóstwem nadzorującym ten materialny świat, zbudowany z materialnych elementów. Półbogowie są po prostu różnymi administratorami kierującymi departamentami materialnych działań i podlegają wpływowi tej samej materialnej energii. Jednak wewnętrzne moce Krsny nie mają nic wspólnego ze stwarzaniem tego kosmicznego materialnego świata. Świat duchowy i wszystkie duchowe działania podlegają kierownictwu wewnętrznej energii duchowej i działania takie wykonywane są przez yogamayę, energię duchową. Yogamaya jest duchową, czyli wewnętrzną energią Najwyższej Osoby Boga. Osoby zainteresowane promocją do świata duchowego i pełnieniem służby dla Pana osiągają duchową doskonałość pod kierunkiem yogamayi. Ci zaś, którzy zainteresowani są awansem materialnym, angażują się w rytualne ceremonie religijne i postęp ekonomiczny, by rozwinąć zadowalanie zmysłów. Ostatecznie próbują zjednoczyć się z bezosobową egzystencją Pana. Tacy ludzie stają się zazwyczaj impersonalistami. Są oni zainteresowani czczeniem Pana Śivy czy bogini Durgi, ale ich nagroda jest w stu procentach materialistyczna.

Naśladując przykład gopi, bhaktowie czasami wielbią boginię Katyayani, ale zdają sobie sprawę z tego, że Katyayani jest inkarnacją yogamayi. Gopi czciły Katyayani, yogamayę, by zdobyć Krsnę za swego męża. Z drugiej zaś strony w piśmie Sapta-śati jest powiedziane, że król ksatriya o imieniu Suratha i bogaty vaiśya o imieniu Samadhi wielbili materialną naturę w formie bogini Durgi, by osiągnąć materialną doskonałość. Jeśli ktoś próbuje łączyć wielbienie yogamayi i mahamayi, uważając, że są one jednym i tym samym, faktycznie nie odznacza się zbytnią inteligencją. Koncepcja, że wszystko jest jednym, jest pewnego rodzaju głupotą, której ulegają osoby mające mniej substancji mózgowej. Głupcy i dranie mówią, że czczenie yogamayi i mahamayi jest tym samym. Ta konkluzja jest po prostu wynikiem spekulacji umysłowej i nie daje żadnego praktycznego rezultatu. W materialnym świecie czasami ktoś nadaje tytuł jakiejś całkowicie bezużytecznej rzeczy i w Bengalu określa się to jako nadawanie ślepemu dziecku takiego imienia jak Padmalocana, co znaczy "lotosooki". Ktoś może głupio nazwać ślepe dziecko Padmalocanem, ale takie określenie nie ma żadnego znaczenia.

W świecie materialnym Absolutny Pan jest zawsze identyczny ze Swoim imieniem, sławą, formą, cechami i rozrywkami. Taka identyczność nie jest możliwa w świecie materialnym, w którym imię danej osoby jest różne od tej osoby. Najwyższy Pan ma wiele świętych imion jak Paramatma, Brahman i stwórca, ale ten, kto wielbi Pana jako stwórcę, nie może pojąć związku pomiędzy bhaktą a Panem w pięciu rodzajach transcendentalnych smaków, ani też nie potrafi zrozumieć koncepcji Krsny. Nie można zrozumieć sześciu transcendentalnych bogactw Pana po prostu przez zrozumienie Najwyższej Osoby Boga jako bezosobowego Brahmana.

Bezosobowa realizacja Prawdy Absolutnej jest z pewnością transcendentalna, ale to nie znaczy, że ktoś może zrozumieć sac-cid-ananda formę Pana. Podobnie, realizacja Paramatmy także jest niekompletnym zrozumieniem Prawdy Absolutnej. Pełna ekspansja Prawdy Absolutnej wewnątrz serca każdego jest aspektem Pana znanym jako Paramatma. Bhakta Najwyższej Osoby Boga Narayana nie może prawdziwie zrozumieć transcendentalnych atrakcyjnych cech Krsny. Z drugiej strony, bhakta Krsny, który jest przywiązany do wspaniałych, atrakcyjnych cech Krsny, nie przydaje wielkiego znaczenia Narayanowi. Gdy gopi czasami widziały Krsnę w formie Narayana, nie były Nim zbyt oczarowane. Gopi nigdy nie nazywają Krsny Rukmini-ramana. Bhaktowie Krsny we Vrndavanie nazywają Krsnę Radharamaną, Nandanandaną i Yaśoda-nandaną, ale nie Vasudeva-nandaną czy Devaki-nandaną. Chociaż według koncepcji materialnej Narayana, Rukmini-ramana i Krsna są jednym i tym samym, to w świecie duchowym nie można użyć imienia Krsna zamiast Rukmini-ramana czy Narayana. Jeśli ktoś robi to z powodu ubogiego zasobu wiedzy, smak jego związku z Panem staje się duchowo wadliwy i nazywany jest rasabhasą, nakładaniem się transcendentalnych smaków. Zaawansowany bhakta, który faktycznie zrealizował transcendentalne cechy Pana, nie popełni błędu stworzenia sytuacji rasabhasa przez użycie jednego imienia zamiast innego. Z powodu Kali-yugi jest dużo rasabhasy w imię ekstrawagancji i liberalnego nastawienia. Czyści bhaktowie nie doceniają zbytnio takiego fanatyzmu.

Madhya 08.91 "Według słów Pana Krsny w Bhagavad-gicie [4.11]: 'Każdego z nich - kiedy podporządkowuje się Mnie - nagradzam odpowiednio. Każdy podąża Moją ścieżką pod każdym względem, o synu Prthy.'

Madhya 08.92 "W Śrimad-Bhagavatam [10.32.22] jest powiedziane, że Pan Krsna nie potrafi proporcjonalnie odwzajemnić służby oddania w madhurya-rasie; dlatego zawsze pozostaje On dłużnikiem takich bhaktów.

Madhya 08.93 "Gdy gopi ogarnęło niezadowolenie z powodu nieobecności Pana Krsny w rasa-lila, Krsna wrócił do nich i powiedział im: 'Moje drogie gopi, nasze spotkanie jest z pewnością wolne od wszelkiego materialnego zanieczyszczenia. Muszę przyznać, że w ciągu wielu żywotów nie będę mógł spłacić Mojego długu wobec was, gdyż przerwałyście niewolę życia rodzinnego tylko po to, by Mnie odszukać. Dlatego nie jestem w stanie wam się odwdzięczyć. Proszę więc, bądźcie usatysfakcjonowane swymi szczerymi działaniami w tym względzie.'

Madhya 08.94 "Chociaż niezrównane piękno Krsny jest najwyższą słodyczą miłości do Boga, Jego słodycz wzrasta nieograniczenie, gdy przebywa On w towarzystwie gopi. Dlatego wymiana miłości między Krsną a gopi jest najwyższą doskonałością miłości do Boga.

Madhya 08.94 Znaczenie: Krsna i Jego bhaktowie stają się sobie doskonale bliscy w małżeńskiej miłości do Boga. W innych smakach Pan i bhaktowie nie rozkoszują się transcendentalnym szczęściem tak doskonale. Kolejny werset ze Śrimad-Bhagavatam (10.33.6) zilustruje ten werset.

Madhya 08.95 "'Chociaż syn Devaki, Najwyższa Osoba Boga, jest także oceanem wszelkiego rodzaju piękna, tym niemniej, gdy znajduje się pomiędzy gopi, Jego piękno wzrasta, gdyż przypomina On wówczas klejnot marakata otoczony złotem i innymi klejnotami.'"

Madhya 08.96 Pan Caitanya Mahaprabhu odpowiedział: "Jest to z pewnością szczyt doskonałości, ale proszę, bądź dla Mnie łaskawy i powiedz więcej, jeśli jest coś więcej."

Madhya 08.97 Ramananda Raya odpowiedział: "Po dziś dzień nie znałem nikogo w tym materialnym świecie, kto mógłby dopytywać się o coś ponad tym etapem doskonałości służby oddania.

Madhya 08.98 "Pośród miłosnych spraw gopi" - mówił dalej Ramananda Raya - "najwyższą jest miłość, jaką Śrimati Radharani darzy Śri Krsnę. Zaprawdę, wszystkie pisma objawione wysoko cenią chwały Śrimati Radharani.

Madhya 08.99 "'Tak jak Śrimati Radharani jest najdroższa Śri Krsnie, tak też jest Mu drogie miejsce Jej kąpieli, znane jako Radha-kunda. Spośród wszystkich gopi, Śrimati Radharani jest najwznioślejsza i bardzo droga Panu Krsnie.'

Madhya 08.99 Znaczenie: Werset ten pochodzi z Padma Purany i jest zawarty w Laghu-bhagavatamrcie Śrila Rupy Gosvamiego. Pojawia się także w Czwartym Rozdziale Adi-lili, jako werset 215; i ponownie w Rozdziale Osiemnastym Madhya-lili, jako werset 8.

Madhya 08.100 "Gdy gopi zaczęły rozmawiać między sobą, powiedziały: 'Drogie przyjaciółki, ta gopi, którą Krsna zabrał w ustronne miejsce, musiała wielbić Pana bardziej niż ktokolwiek inny."'

Madhya 08.100 Znaczenie: Imię Radha wywodzi się z tego wersetu (Bhag. 10.30.28) i zostało wyprowadzone ze słowa anayaradhitah, co znaczy "przez Nią wielbiony jest Pan". Czasami krytykom Śrimad-Bhagavatam trudno jest znaleźć święte imię Radharani, ale sekret został ujawniony tutaj w słowie aradhitah, z którego wywodzi się słowo Radha. Oczywiście, imię Radharani jest bezpośrednio wspomniane w innych Puranach. Wielbienie Krsny przez tę gopi jest najwyższe i dlatego Jej imię brzmi Radharani, czyli najwyższa wielbicielka.

Madhya 08.101 Pan Śri Caitanya Mahaprabhu powiedział: "Proszę, mów dalej. Słuchając ciebie, jestem bardzo szczęśliwy, ponieważ z ust twoich płynie rzeka niesłychanego nektaru.

Madhya 08.102 "Podczas tańca rasa, ze względu na obecność innych gopi, nie doszło do wymiany miłosnych rozrywek między Śri Krsną a Śrimati Radharani. Z powodu uzależnienia od innych, nie zamanifestowała się głębia miłości między Radhą i Krsną. Dlatego Krsna Ją uprowadził.

Madhya 08.102 Znaczenie: Obawiając się innych gopi, Pan Śri Krsna zabrał Śrimati Radharani w odosobnione miejsce. W odniesieniu do tego przytoczony zostanie werset kamsarir api (następujący werset 106) z Gita-govindy Jayadevy Gosvamiego.

Madhya 08.103 "Skoro dla Śrimati Radharani Pan Krsna odrzucił towarzystwo innych gopi, to możemy zrozumieć, że Pan Śri Krsna darzy Ją głębokim uczuciem."

Madhya 08.104 Ramananda Raya mówił dalej: "Dlatego proszę, posłuchaj o miłosnych sprawach Śrimati Radharani. Są one niezrównane w obrębie tych trzech światów.

Madhya 08.105 "Śrimati Radharani widząc, że jest traktowana na równi z pozostałymi gopi, postąpiła sprytnie i opuściła krąg tańca rasa. Czując brak Jej obecności, Krsna bardzo się zmartwił. Zaczął więc rozpaczać i błąkać się po całym lesie, aby Ją odnaleźć.

Madhya 08.106 "'Pragnąc tańczyć ze Śrimati Radharani, Pan Krsna, wróg Kamsy, wziął Ją do wnętrza Swego serca. Tak więc opuścił scenę tańca rasa i towarzystwo wszystkich pozostałych pięknych dziewcząt Vrajy.'

Madhya 08.107 "'Cierpiąc od strzały Kupidyna i w nieszczęściu żałując, że źle obszedł się z Radharani, Madhava, Pan Krsna, zaczął szukać Radharani wzdłuż brzegów rzeki Yamuny. Gdy nie udało Mu się Jej znaleźć, zagłębił się w zaroślach Vrndavany i zaczął rozpaczać.'

Madhya 08.107 Znaczenie: Te dwa wersety pochodzą z Gita-govindy (3.1, 2) napisanej przez Jayadevę Gosvamiego.

Madhya 08.108 "Po prostu rozważając te dwa wersety można zrozumieć, jaki nektar znajduje się w takim postępowaniu. Jest to zupełnie jak odkrycie kopalni nektaru.

Madhya 08.109 "Chociaż podczas tańca rasa Krsna znajdował się pośród setek tysięcy gopi, mimo to w jednej ze Swoich transcendentalnych form pozostawał u boku Śrimati Radharani.

Madhya 08.110 "Zazwyczaj Krsna jednakowo postępuje wobec wszystkich, ale z powodu konfliktowej ekstatycznej miłości Śrimati Radharani, pojawiły się sprzeczne elementy.

Madhya 08.111 "'Rozwój miłosnych spraw pomiędzy młodymi parami jest niczym ruchy węża. Wskutek tego między młodymi parami pojawiają się dwa rodzaje gniewu - gniew mający przyczynę i gniew bez powodu.'

Madhya 08.111 Znaczenie: Podczas tańca rasa między każdymi dwiema gopi była jedna forma Krsny. Jednak u boku Śrimati Radharani był tylko jeden Krsna. Mimo to Śrimati Radharani obraziła się na Krsnę. Werset ten pochodzi z Ujjvala-nilamani (Śrngara-bheda-kathana 102) autorstwa Śrila Rupy Gosvamiego.

Madhya 08.112 "Gdy urażona i rozgniewana Radharani opuściła taniec rasa, Pan Śri Krsna, nie widząc jej, poczuł wielki niepokój.

Madhya 08.113 "Pragnienie Pana Krsny w kręgu rasa-lila jest doskonale kompletne, ale Śrimati Radharani jest nicią wiążącą w tym pragnieniu.

Madhya 08.114 "Taniec rasa nie jaśnieje w sercu Krsny bez Śrimati Radharani. Dlatego On także porzucił krąg tańca rasa i udał się na Jej poszukiwanie.

Madhya 08.115 "Kiedy Krsna udał się na poszukiwanie Śrimati Radharani, wędrował tu i tam. Jednak nie znajdując Jej został ugodzony strzałą Kupidyna i zaczął rozpaczać.

Madhya 08.116 "Skoro Krsna nie mógł zaspokoić Swych pożądliwych pragnień nawet pośród setek tysięcy gopi i wskutek tego poszukiwał Śrimati Radharani - to z łatwością możemy sobie wyobrazić, jakie posiada Ona transcendentalne kwalifikacje."

Madhya 08.117 Usłyszawszy to, Pan Caitanya Mahaprabhu rzekł do Ramanandy Rayi: "To, po co przyszedłem do twojej rezydencji, stało się teraz obiektem prawdy w Mojej wiedzy.

Madhya 08.118 "Teraz zrozumiałem wzniosły cel życia i proces osiągnięcia go. Niemniej jednak sądzę, że dalej jest coś więcej i Mój umysł pragnie to posiąść.

Madhya 08.119 "Bądź tak dobry i objaśnij transcendentalne cechy Krsny i Śrimati Radharani. Wyjaśnij także prawdę o transcendentalnym smaku i transcendentalną formę miłości do Boga.

Madhya 08.120 "Wyjaśnij Mi łaskawie wszystkie te prawdy. Poza tobą samym, nikt nie jest w stanie ich wykazać."

Madhya 08.121 Śri Ramananda Raya odrzekł: "Nic o tym nie wiem. Po prostu wibruję dźwięk, do wypowiadania którego mnie nakłaniasz.

Madhya 08.122 "Po prostu powtarzam jak papuga wszelkie instrukcje, jakich mi udzieliłeś. Jesteś Samym Najwyższą Osobą Boga. Któż może pojąć Twoją grę?

Madhya 08.123 "Inspirujesz mnie wewnątrz serca i sprawiasz, że mój język mówi. Nie wtem, czy mówię dobrze, czy źle."

Madhya 08.124 Pan Caitanya Mahaprabhu powiedział: "Jestem Mayavadi w wyrzeczonym porządku życia i nie wiem nawet, czym jest transcendentalna miłosna służba dla Pana. Po prostu pływam w oceanie filozofii Mayavada.

Madhya 08.125 "Wskutek obcowania z Sarvabhaumą Bhattacaryą Mój umysł został oświecony. Dlatego zapytałem Sarvabhaumę Bhattacaryę o prawdy dotyczące transcendentalnej miłosnej służby dla Krsny.

Madhya 08.126 "Sarvabhauma Bhattacarya powiedział Mi: 'W rzeczywistości nie znam tematów dotyczących Pana Krsny. Jedynie Ramananda Raya zna je wszystkie, ale nie ma go tutaj."'

Madhya 08.127 Pan Śri Caitanya Mahaprabhu mówił dalej: "Usłyszawszy o twych chwałach, przybyłem do twojej siedziby. Jednak ty, z powodu szacunku dla sannyasina, osoby w wyrzeczonym porządku życia ofiarowujesz Mi słowa pochwały.

Madhya 08.127 Znaczenie: Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura wyjaśnia, że materialista opływający w doczesne bogactwa musi zawsze zdawać sobie sprawę z tego, że transcendentalne bogactwa zaawansowanych bhaktów mają większe znaczenie niż materialistyczne bogactwa takiej osoby jak on. Materialista posiadający materialne bogactwa nie powinien być zbyt dumny czy nadęty w obecności transcendentalnego bhakty. Jeśli ktoś zbliża się do transcendentalnego bhakty na mocy swego materialnego dziedzictwa, wykształcenia i piękna, nie okazując szacunku zaawansowanemu bhakcie Pana, wówczas bhakta Vaisnava może okazać takiej materialnie nadętej osobie formalny szacunek, ale może nie przekazać jej transcendentalnej wiedzy. W rzeczywistości bhakta uważa go za nie-bramina, czyli śudrę. Taka nadęta osoba nie może zrozumieć nauki o Krsnie. Dumna osoba jest zwodzona w życiu transcendentalnym i pomimo osiągnięcia formy ludzkiej, ponownie ześlizguje się w piekielne warunki. Swym własnym przykładem Śri Caitanya Mahaprabhu pokazuje, w jaki sposób należy być uległym i pokornym w obliczu Vaisnavy, nawet jeśli jest się usytuowanym na wysokiej platformie. Takich nauk udziela Śri Caitanya Mahaprabhu jako światowy acarya, najwyższy mistrz duchowy i nauczyciel.

Madhya 08.128 "Bez względu na to, kim ktoś jest - braminem, sannyasinem czy śudrą - jeśli zna naukę o Krsnie, może zostać mistrzem duchowym.

Madhya 08.128 Znaczenie: Ten werset jest bardzo ważny dla ruchu świadomości Krsny. W swojej Amrta-pravaha-bhasyi Śrila Bhaktivinoda Thakura wyjaśnia, iż nie należy myśleć, że ponieważ Śri Caitanya Mahaprabhu był braminem z pochodzenia i usytuowany był w najwyższym porządku duchowym jako sannyasin, nie było rzeczą właściwą, że otrzymał instrukcje od Śrila Ramanandy Rayi, który należał do kasty śudrów. By wyjaśnić tę kwestię, Śri Caitanya Mahaprabhu oznajmił Ramanandzie Rayi, że wiedza o świadomości Krsny jest ważniejsza od kasty. W systemie varnaśrama-dharma istnieją różne obowiązki dla braminów, ksatriyów i śudrów. W rzeczywistości bramin uważany jest za mistrza duchowego wszystkich innych varn czy kast, ale jeśli chodzi o świadomość Krsny, każdy zdolny jest stać się mistrzem duchowym, ponieważ wiedza w świadomości Krsny jest na platformie duszy. By głosić świadomość Krsny, trzeba jedynie być kompetentnym w nauce o duszy. Nie ma znaczenia, czy ktoś jest braminem, ksatriyą, vaiśyą, śudrą, sannyasinem, grhasthą czy kimkolwiek. Jeśli tylko zna tę naukę, może zostać mistrzem duchowym.

W Hari-bhakti-vilasie jest powiedziane, że jeśli obecna jest odpowiednia osoba należąca do porządku bramińskiego, nie należy przyjmować inicjacji od osoby nie będącej w porządku bramińskim. Instrukcja ta przeznaczona jest dla tych, którzy są nadmiernie uzależnieni od doczesnego porządku społecznego i jest stosowna dla tych, którzy chcą pozostać w doczesnym życiu. Jeśli ktoś rozumie prawdę o świadomości Krsny i poważnie pragnie osiągnąć transcendentalną wiedzę z myślą o doskonałości życia, może przyjąć mistrza duchowego z jakiegokolwiek statusu społecznego, pod warunkiem, że ten mistrz duchowy jest w pełni zaznajomiony z nauką o Krsnie. Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura oznajmia także, że chociaż ktoś jest usytuowany jako bramin, ksatriya, vaiśya, śudra, brahmacarin, vanaprastha, grhastha czy sannyasin, to jeśli jest obeznany z wiedzą o Krsnie, może zostać vartma-pradarśaka-guru, diksa-guru czy śiksa-guru. Ten, kto pierwszy udziela informacji o życiu duchowym, nazywany jest vartma-pradarśaka-guru, czyli mistrzem duchowym. Mistrz duchowy, który inicjuje zgodnie z przepisami śastr, nazywany jest diksa-guru, a mistrz duchowy, który udziela instrukcji dotyczących postępu, nazywany jest śiksa-guru. W rzeczywistości kwalifikacje mistrza duchowego zależą od jego znajomości nauki o Krsnie. Nie ma znaczenia, czy jest on braminem, ksatriyą, sannyasinem czy śudrą. To zalecenie Śri Caitanyi Mahaprabhu nie jest bynajmniej sprzeczne z nakazami śastr. W Padma Puranie jest powiedziane:

na śudrah bhagavad-bhaktas te 'pi bhagavatottamah

sarva-varnesu te śudra ye na bhakta janardane

Ten, kto jest zaawansowany w duchowej wiedzy o Krsnie, nigdy nie jest śudrą, mimo że może pochodzić z rodziny śudrów. Natomiast jeśli vipra, czyli bramin, jest wielkim ekspertem w sześciu czynnościach bramińskich (pathana, pathana, yajana, yajana, dana, pratigraha) i jest również dobrze zaznajomiony z hymnami wedyjskimi, to nie może zostać mistrzem duchowym, jeśli nie jest Vaisnavą. Lecz jeśli ktoś urodził się w rodzinie candala, a mimo to jest dobrze zaznajomiony ze świadomością Krsny, może zostać guru. Są to nakazy śastr i ściśle przestrzegając tych nakazów, Śri Caitanya Mahaprabhu, jako grhastha o imieniu Śri Viśvambhara, był inicjowany przez guru-sannyasina o imieniu Iśvara Puri. Podobnie, Śri Nityananda Prabhu był inicjowany przez sannyasina Madhavendrę Puri. Jednak według innych przyjął on inicjację od Laksmipati Tirthy. Advaita Acarya, chociaż był grhasthą, został inicjowany przez Madhavendrę Puri, a Śri Rasikananda, chociaż narodził się w rodzinie bramińskiej, przyjął inicjację od Śri Śyamanandy Prabhu, który nie pochodził z rodziny kastowych braminów. Jest wiele przykładów, w których bramin z urodzenia przyjął inicjację od osoby, która nie pochodziła z rodziny bramińskiej. Symptomy bramińskie wytłumaczone zostały w Śrimad-Bhagavatam (7.11.35), gdzie jest powiedziane:

yasya yal-laksanam proktam pumso varnabhivyanjakam

yad anyatrapi drśyeta tat tenaiva vinirdiśet

Jeśli ktoś narodził się w rodzinie śudry, ale posiada wszystkie cechy mistrza duchowego, należy go uważać nie tylko za bramina, lecz także za kwalifikowanego mistrza duchowego. Jest to również instrukcja Śri Caitanyi Mahaprabhu. Dlatego zgodnie z zasadami i nakazami Śrila Bhaktisiddhanta Thakura wprowadził ceremonię świętej nici dla wszystkich Vaisnavów.

Czasami Vaisnava, który jest bhajananandi, nie przyjmuje savitra-samskary (inicjacji świętej nici), ale to nie znaczy, że system ten powinien być wykorzystywany podczas nauczania. Są dwa rodzaje Vaisnavów - bhajananandi i gosthyanandi. Bhajananandi nie jest zainteresowany nauczaniem, ale gosthyanandi zainteresowany jest szerzeniem świadomości Krsny dla dobra ludzi i zwiększenia liczby Vaisnavów. Zrozumiałe jest, że Vaisnava jest ponad pozycją bramina. Jako nauczający powinien być uważany za bramina; w innym wypadku można błędnie zrozumieć jego pozycję jako Vaisnavy. Jednakże bramina-Vaisnavy nie wybiera się w oparciu o pochodzenie, lecz zgodnie z jego cechami. Niestety, ci, którym brak inteligencji, nie znają różnicy pomiędzy braminem a Vaisnavą. Mają wrażenie, że jeśli ktoś nie jest braminem, to nie może być mistrzem duchowym. Tylko z tego powodu Śri Caitanya Mahaprabhu oświadcza w tym wersecie:

kiba vipra, kiba nyasi, śudra kene naya

yei krsna-tattva-vetta, sei 'guru' haya

Jeśli ktoś staje się guru, to automatycznie jest braminem. Czasami kastowi guru mówią, że ye krsna-tattva-vetta, sei guru haya oznacza, że ten, kto nie jest braminem, może zostać śiksa-guru czy vartma-pradarśaka-guru, ale nie inicjującym guru. Według takich guru pochodzenie i więzy rodzinne uważane są za najważniejsze. Jednakże Vaisnavowie nie mogą zważać na dziedziczność. Słowo guru w równym stopniu stosuje się do vartma-pradarśaka-guru, śiksa-guru i diksa-guru. Dopóki nie akceptujemy zasady głoszonej przez Śri Caitanyę Mahaprabhu, dopóty ruch świadomości Krsny nie może rozszerzyć się na cały świat. Zgodnie z zamiarami Śri Caitanyi Mahaprabhu: prthivite ache yata nagaradi-grama sarvatra pracara haibe mora nama. Kultu Śri Caitanyi Mahaprabhu należy nauczać na całym świecie. Nie oznacza to, że ludzie powinni przyjmować Jego nauki i pozostawać śudrami czy candalami. Gdy tylko ktoś zostanie wyszkolony na czystego Vaisnavę, musi zostać uznany za bona fide bramina. Taka jest istota nauk Śri Caitanyi Mahaprabhu w tym wersecie.

Madhya 08.129 Śri Caitanya Mahaprabhu mówił dalej: "Proszę, nie próbuj Mnie oszukać myśląc, że jestem uczonym sannyasinem. Proszę, zadowól Mój umysł opisując prawdę o Radzie i Krsnie."

Madhya 08.130-131 Śri Ramananda Raya był wielkim bhaktą Pana i wielbicielem Boga, i chociaż umysł jego nie mógł zostać okryty złudną energią Krsny, i chociaż mógł zrozumieć dążenie Pana, które było bardzo silne i intensywne, mimo to jego umysł został trochę poruszony.

Madhya 08.130-131 Znaczenie: Doskonały bhakta zawsze działa zgodnie z pragnieniami Najwyższej Osoby Boga. Natomiast materialistycznego człowieka porywają fale materialnej energii. Śrila Bhaktivinoda Thakura powiedział: mayara vaśe, yaccha bhese, khaccha habudubu, bhai.

Osoba będąca w uścisku materialnej energii jest porywana przez fale tej złudnej energii. Innymi słowy, osoba będąca w materialnym świecie jest sługą mayi. Jednakże osoba będąca w energii duchowej jest sługą Najwyższej Osoby Boga. Chociaż Ramananda Raya wiedział, że nie ma nic, co byłoby nieznane Śri Caitanyi Mahaprabhu, tym niemniej zaczął dalej mówić na ten temat, gdyż takie było pragnienie Pana.

Madhya 08.132 Śri Ramananda Raya powiedział: "Jestem po prostu tańczącą marionetką, a Ty pociągasz za sznurki. Będę tańczył tak, jak zechcesz.

Madhya 08.133 "Mój drogi Panie, mój język jest po prostu jak instrument strunowy, a Ty jesteś grającym na nim muzykiem. Dlatego po prostu wibruję, cokolwiek pojawi się w Twoim umyśle."

Madhya 08.134 Wówczas Ramananda Raya zaczął mówić o krsna-tattvie. Powiedział: "On jest Najwyższą Osobą Boga. On osobiście jest pierwotnym Bogiem, źródłem wszystkich inkarnacji i przyczyną wszystkich przyczyn.

Madhya 08.135 "Istnieją niezliczone planety Vaikuntha, jak również niezliczone inkarnacje. W tym materialnym świecie są także niezliczone wszechświaty, a Krsna jest dla nich wszystkich najwyższym miejscem spoczynku.

Madhya 08.136 "Transcendentalne ciało Śri Krsny jest wieczne, pełne szczęścia i wiedzy. Jest On synem Nandy Maharajy. Jest pełen bogactw i mocy, jak również duchowych smaków.

Madhya 08.137 "'Krsna, znany jako Govinda, jest najwyższym kontrolerem. Ma On wieczne, pełne szczęścia ciało duchowe. On jest źródłem wszystkiego. Sam nie ma innego źródła, gdyż jest pierwotną przyczyną wszystkich przyczyn.'

Madhya 08.137 Znaczenie: Werset ten pochodzi z Brahma-samhity (5.1) i pojawia się także w Drugim Rozdziale Adi-lili jako werset 107.

Madhya 08.138 "W duchowym królestwie Vrndavany Krsna jest wiecznie świeżym Kupidynem. Wielbiony jest przez intonowanie mantry kama-gayatri z duchowym nasieniem klim.

Madhya 08.138 Znaczenie: Vrndavana ta opisana jest w Brahma-samhicie (5.56) w taki oto sposób:

śriyah kantah kantah parama-purusah kalpa-taravo

druma bhumiś cintamani-gana-mayi toyam amrtam

katha ganam natyam gamanam api vamśi priya-sakhi

cid-anandam jyotih param api tad asvadyam api ca

sa yatra ksirabdhih sravati surabhibhyaś ca sumahan

nimesardhakhyo va vrajati na hi yatrapi samayah

bhaje śveta-dvipam tam aham iha golokam iti yam

vidantas te santah ksiti-virala-carah katipaye

Duchowe królestwo Vrndavany jest zawsze duchowe. Zawsze są tam obecne bogini szczęścia i gopi. Krsna kocha je i wszystkie są równie duchowe jak Krsna. We Vrndavanie Krsna jest Najwyższą Osobą, mężem wszystkich gopi i bogini szczęścia. Drzewa we Vrndavanie są drzewami spełniającymi pragnienia. Ziemia zbudowana jest z kamienia filozoficznego, a woda jest nektarem. Słowa są muzycznymi wibracjami, a ruchy są tańcem. Flet jest stałym towarzyszem Krsny. Planeta Goloka Vrndavana jest samoświetlna jak słońce i pełna jest duchowego szczęścia. Doskonałość życia tkwi w rozkoszowaniu się tą duchową egzystencją; dlatego każdy powinien kultywować tę wiedzę. We Vrndavanie duchowe krowy zawsze dostarczają duchowego mleka. Nie marnuje się tam nawet pojedynczej chwili - innymi słowy, nie istnieje przeszłość, teraźniejszość czy przyszłość. Nie trwoni się nawet jednej chwili. W tym materialnym wszechświecie bhaktowie wielbią tę transcendentalną siedzibę jako Golokę Vrndavanę. Sam Pan Brahma powiedział: "Pragnę wielbić tę duchową krainę, w której przebywa Krsna." Tej transcendentalnej Vrndavany nie doceniają ci, którzy nie są bhaktami lub samozrealizowanymi duszami, ponieważ ta Vrndavana-dhama jest całkowicie duchowa. Również duchowe są tamtejsze rozrywki Pana. Nic nie jest materialne. Według modlitwy Śrila Narottamy dasa Thakury (Prarthana 1):

ara kabe nitai-candera karuna haibe

samsara-vasana mora kabe tuccha ha'be.

"Kiedy Pan Nityananda obdarzy mnie łaską, abym mógł zrealizować bezużyteczność materialnej przyjemności?"

visaya-chadiya kabe śuddha ha'be mana

kabe hama heraba śri-vrndavana

"Kiedy mój umysł zostanie oczyszczony z wszelkiego materialnego brudu, tak abym był w stanie odczuć obecność duchowej Vrndavany?"

rupa-raghunatha-pade haibe akuti

kabe hama bujhaba se yugala-piriti

"Kiedy będę czuł atrakcję do nauk Gosvamich, abym był w stanie zrozumieć, kim są Radha i Krsna i czym jest Vrndavana?"

Wersety te świadczą o tym, że jeśli ktoś pragnie zrozumieć Vrndavanę, musi najpierw oczyścić się z wszelkich materialnych pragnień i wszelkiego pociągu do działania dla przyjemności i spekulatywnej wiedzy.

Jeśli chodzi o słowa aprakrta navina madana, "aprakrta" odnosi się do tego, co jest wprost przeciwne materialnej koncepcji. Mayavadi uważają, że jest to zero czy coś bezosobowego, ale tak nie jest. W materialnym świecie wszystko jest tępe, lecz w świecie duchowym wszystko jest pełne życia. Pragnienie przyjemności obecne jest zarówno w Krsnie, jak i w Jego integralnych cząstkach, żywych istotach. W świecie duchowym takie pragnienia także są duchowe. Nikt nie powinien błędnie uważać takich pragnień za materialne. Jeśli ktoś w świecie materialnym ma skłonności do seksu i doznaje przyjemności seksualnej; to czerpie radość z czegoś tymczasowego. Po kilku minutach jego przyjemność znika. W świecie duchowym natomiast może istnieć ta sama przyjemność, jednakże nigdy nie znika. Doznaje się jej bezustannie. W świecie duchowym takie pragnienie seksu wydaje się temu, kto je odczuwa, coraz bardziej smakowitym z każdym jego nowym aspektem. Jednakże w świecie materialnym przyjemność seksualna staje się wstrętna po kilku zaledwie minutach i nigdy nie jest trwała. Ponieważ wygląda na to, że Krsna ma duże skłonności do seksu, w świecie duchowym nazywany jest On świeżym Kupidynem. Jednak w pragnieniu takim nie ma materialnej wady.

Gayantam trayate yasmat gayatri tvam tatah smrta: jeśli ktoś intonuje mantrę gayatri, stopniowo uwalnia się z materialnych szponów. To, co wyzwala z materialnego uwikłania, nazywane jest gayatri. Objaśnienie mantry gayatri można znaleźć w 125 wersecie Dwudziestego Pierwszego Rozdziału Madhya-lili:

kama-gayatri-mantra-rupa, haya krsnera svarupa,

sardha-cabiśa aksara tara haya

se aksara 'candra' haya, krsne kari' udaya,

trijagat kaila kama-maya

Mantra ta zupełnie przypomina hymn wedyjski, ale jest ona Samą Najwyższą Osobą Boga. Nie ma różnicy między kama-gayatri a Krsną. Oboje składają się z dwudziestu czterech i połowy transcendentalnych liter. Ta mantra przedstawiona w postaci liter także jest Krsną i wschodzi ona niczym księżyc. Z tego powodu w społeczeństwie ludzkim i pośród wszelkiego rodzaju żywych istot istnieje wypaczone odbicie pragnienia. W mantrze: klim kama-devaya vidmahe puspa-banaya dhimahi tan no 'nangah pracodayat, Krsna nazywany jest Kama-devą lub też Madana-mohaną, Bóstwem, które ustanawia nasz związek z Krsną. Govinda, czyli puspa-bana, który trzyma strzałę zrobioną z kwiatów, jest Osobą Boga przyjmującym naszą służbę oddania. Ananga, czyli Gopijana-vallabha, zadowala wszystkie gopi i jest ostatecznym celem życia. Ta kama-gayatri (klim kama-devaya vidmahe puspa-banaya dhimahi tan no 'nangah pracodayat) po prostu nie należy do tego materialnego świata. Gdy ktoś jest zaawansowany w duchowym zrozumieniu, może wielbić Najwyższą Osobę Boga swymi duchowo oczyszczonymi zmysłami i spełniać pragnienia Pana.

man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru

mam evaisyasi satyam te pratijane priyo 'si me

"Zawsze myśl o Mnie i zostań Moim wielbicielem. Czcij Mnie i składaj Mi hołd, a bez wątpienia przyjdziesz do Mnie. Obiecuję ci to, ponieważ jesteś bardzo Mi drogim przyjacielem." (Bg. 18.65)

W Brahma-samhicie (5.27-28) jest powiedziane:

atha venu-ninadasya trayi-murti-mayi gatih

sphuranti praviveśaśu mukhabjani svayambhuvah

gayatrim gayatas tasmad adhigatya saroja-jah

samskrtaś cadi-guruna dvijatam agamat tatah

trayya prabuddho 'tha vidhir vijnata-tattva-sagarah

tustava veda-sarena stotrenanena keśavam

"Wówczas Gayatri, matka Ved, zamanifestowana przez boski dźwięk fletu Śri Krsny, weszła do lotosowych ust Brahmy przez jego osiem otworów usznych. Narodzony z lotosu Brahma otrzymał mantrę gayatri, która pojawiła się z pieśni fletu Śri Krsny. W ten sposób osiągnął status podwójnie narodzonego, będąc inicjowanym przez najwyższego pierwotnego nauczyciela, Samego Boga. Oświecony pamiętaniem gayatri, która ucieleśnia trzy Vedy, Brahma zapoznał się z obszarem oceanu prawdy. Potem wielbił hymnem Śri Krsnę, esencję wszystkich Ved."

Wibracja fletu Krsny jest źródłem wedyjskich hymnów. Pan Brahma, który siedzi na kwiecie lotosu, usłyszał wibrację dźwiękową fletu Krsny i w ten sposób został inicjowany mantrą gayatri.

Madhya 08.139 "Samo imię Krsna oznacza, że urzeka On nawet Kupidyna. Dlatego jest On atrakcyjny dla każdego - dla żywych istot męskich i żeńskich, ruchomych i nieruchomych. W rzeczywistości Krsna znany jest jako wszechatrakcyjny.

Madhya 08.139 Znaczenie: Tak jak w materialnym świecie jest wiele ciał niebieskich nazywanych gwiazdami lub planetami, w świecie duchowym istnieje wiele planet zwanych Vaikunthalokami. Jednakże wszechświat duchowy usytuowany jest daleko, daleko od skupiska wszechświatów materialnych. Materialni naukowcy nie potrafią nawet obliczyć liczby planet i gwiazd wewnątrz tego wszechświata. Nie są też w stanie podróżować na inne planety w statkach kosmicznych. Według Bhagavad-gity istnieje także świat duchowy:

paras tasmat tu bhavo 'nyo 'vyakto vyaktat sanatanah

yah sa sarvesu bhutesu naśyatsu na vinaśyati

"Jednak istnieje jeszcze inna natura - wieczna i transcendentalna w stosunku do tej zamanifestowanej i niezamanifestowanej natury. Jest ona najwyższą i nigdy nie ulega unicestwieniu. Kiedy wszystko w tym świecie ulega zagładzie, ta część pozostaje niezmienną." (Bg. 8.20)

Zatem istnieje inna natura, która jest wyższa od natury materialnej. Słowo bhava czy svabhava odnosi się do natury. Natura duchowa jest wieczna i nawet gdy wszystkie wszechświaty materialne ulegają zniszczeniu, planety w świecie duchowym pozostają. Pozostają zupełnie tak, jak dusza pozostaje nawet po unicestwieniu materialnego ciała. Świat duchowy nazywany jest aprakrta, czyli światem antymaterialnym. Najwyższy system planetarny w tym transcendentalnym duchowym świecie czy wszechświecie, nazywa się Goloka Vrndavana. Jest to siedziba Samego Pana Krsny, który także jest całkowicie duchowy. Krsna jest tam znany jako Aprakrta-madana. Imię Madana odnosi się do Kupidyna, ale Krsna jest duchowym Madaną. Jego ciało nie jest materialne, jak ciało Kupidyna w tym materialnym wszechświecie. Ciało Krsny jest całkowicie duchowe - sac-cid-ananda vigraha. Dlatego nazywany jest Aprakrta-madana. Jest On także znany jako Manmatha-madana, co znaczy, że jest On atrakcyjny nawet dla Kupidyna. Czasami czyny i atrakcyjne cechy Krsny są błędnie interpretowane przez zatwardziałych materialistów, którzy oskarżają Go, że jest niemoralny, ponieważ tańczył z gopi. Ale takie zarzuty są wynikiem braku wiedzy o tym, że Krsna znajduje się ponad światem materialnym. Jego ciało jest sac-cid-ananda vigraha, całkowicie duchowe. W Jego ciele nie ma żadnego materialnego zanieczyszczenia i nie należy uważać Jego ciała za kupę mięsa i kości. Filozofowie Mayavadi wyobrażają sobie ciało Krsny jako materialne, ale jest to ohydna, wulgarna, materialistyczna koncepcja. Tak jak Krsna jest całkowicie duchowy, tak samo duchowe są gopi. Potwierdza to Brahma-samhita (5.37):

ananda-cin-maya-rasa-pratibhavitabhis

tabhir ya eva nija-rupataya kalabhih

goloka eva nivasaty akhilatma-bhuto

govindam adi-purusam tam aham bhajami

"Wielbię Govindę, pierwotnego Pana. Przebywa on w Swym królestwie, Goloce, wraz z Radhą, która przypomina Jego duchową postać i jest wcieleniem ekstatycznej mocy [hladini]. Ich towarzyszkami są Jej powiernice będące uosobieniem ekspansji Jej cielesnej formy i przepojone wiecznie szczęśliwą duchową rasą."

Gopi są także tej samej duchowej jakości (nija-rupataya), ponieważ są one ekspansjami mocy przyjemności Krsny. Ani Krsna, ani gopi nie mają nic wspólnego z bryłami materii czy materialną koncepcją. W materialnym świecie żywa istota jest zamknięta w klatce materialnego ciała i z powodu ignorancji myśli, że jest tym ciałem. Pożądliwe pragnienie, przyjemność między mężczyzną a kobietą, jest całkowicie materialne. Nie można porównać pożądliwych pragnień materialistycznego człowieka do pożądliwych pragnień Krsny. Jeśli ktoś nie jest zaawansowany w nauce duchowej, nie może zrozumieć pożądliwych pragnień między Krsną a gopi. Caitanya-caritamrta porównuje pożądliwe pragnienia gopi do złota. Z drugiej strony, pożądliwe pragnienia materialistycznego człowieka porównywane są do żelaza. Żelazo i złoto nie dadzą się porównać na żadnym etapie. Żywe istoty - ruchome i nieruchome - są integralnymi cząstkami Krsny; dlatego oryginalnie jest w nich ten sam rodzaj pożądliwego pragnienia. Gdy jednak to pożądliwe pragnienie wyraża się poprzez materię, jest ono ohydne. Gdy żywa istota jest duchowo zaawansowana i wyzwolona z materialnej niewoli, wówczas może naprawdę zrozumieć Krsnę. Jak oznajmia Bhagavad-gita:

janma karma ca me divyam evam yo vetti tattvatah

tyaktva deham punar janma naiti mam eti so 'rjuna

"Kto zna transcendentalną naturę Mojego pojawiania się i Moich czynów, ten, opuściwszy to ciało, nigdy nie rodzi się ponownie w tym świecie materialnym, ale osiąga Moją wieczną siedzibę, o Arjuno." (Bg. 4.9)

Gdy ktoś rozumie ciało Krsny, jak również pożądliwe pragnienia Pana, natychmiast jest wyzwolony. Uwarunkowana dusza zamknięta wewnątrz materialnego ciała nie może zrozumieć Krsny. Jak mówi Bhagavad-gita:

manusyanam sahasresu kaścid yatati siddhaye

yatatam api siddhanam kaścin mam vetti tattvatah

"Spośród wielu tysięcy ludzi, jeden może dąży do doskonałości, a spośród tych, którzy doskonałość osiągnęli, zaledwie jeden zna Mnie naprawdę." (Bg. 7.3)

Słowo siddhaye oznacza wyzwolenie. Dopiero po wyzwoleniu z materialnego uwarunkowania można zrozumieć Krsnę. Gdy ktoś może zrozumieć Krsnę takim, jakim On jest (tattvatah), wtedy żyje w świecie duchowym, chociaż pozornie przebywa w materialnym ciele. Tę techniczną naukę może zrozumieć ten, kto jest rzeczywiście duchowo zaawansowany.

W swoim Bhakti-rasamrta-sindhu (1.2.187) Śrila Rupa Gosvami mówi:

iha yasya harer dasye karmana manasa gira

nikhilasv apy avasthasu jivan-muktah sa ucyate

Kiedy osoba będąca w materialnym świecie pragnie jedynie służyć Krsnie z miłością i oddaniem, jest wyzwolona, mimo że funkcjonuje wewnątrz tego materialnego świata. Jak potwierdza Bhagavad-gita:

mam ca yo 'vyabhicarena bhakti-yogena sevate

sa gunan samatityaitan brahma-bhuyaya kalpate

"Kto całkowicie angażuje się w służbę oddania, kto nie upada w żadnych okolicznościach, ten od razu przekracza guny materialnej natury i wznosi się na płaszczyznę Brahmana." (Bg. 14.26)

Po prostu przez pełnienie miłosnej służby oddania można osiągnąć wyzwolenie. Jak oznajmia Bhagavad-gita (18.54): brahma-bhutah prasannatma na śocati na kanksati. Osoba, która jest wysoce zaawansowana w duchowej wiedzy i która osiągnęła etap brahma-bhuta, nie rozpacza ani nie pragnie niczego materialnego. To jest platforma duchowej realizacji.

Śrila Bhaktivinoda Thakura rozważał platformę brahma-bhuta w dwóch kategoriach: svarupa-gata i vastu-gata. Gdy ktoś prawdziwie zrozumiał Krsnę, ale nadal utrzymuje jakiś materialny związek, wówczas wiadomo, że jest on usytuowany w swojej svarupie, swojej oryginalnej świadomości. Gdy ta oryginalna świadomość jest całkowicie duchowa, nazywana jest świadomością Krsny. Kto żyje w takiej świadomości, ten w rzeczywistości żyje we Vrndavanie. Może on przebywać gdziekolwiek; materialne położenie nie ma znaczenia. Kiedy dzięki łasce Krsny ktoś robi taki postęp, jest on zupełnie nieskażony przez materialne ciało i umysł i w tym czasie faktycznie żyje we Vrndavanie. Ten etap nazywa się vastu-gata.

Duchowe czynności należy wykonywać na platformie świadomości svarupa-gata. Należy także intonować cinmayi gayatri, duchowe mantry: om namo bhagavate vasudevaya, lub klim krsnaya govindaya gopijana-vallabhaya svaha. Klim kamadevaya vidmahe puspa-banaya dhimahi tan no 'nangah pracodayat. To są mantry kama-gayatri czy kama-bija. Należy przyjąć inicjację od bona fide mistrza duchowego i wielbić Krsnę tymi transcendentalnymi mantrami znanymi jako kama-gayatri lub kama-bija.

Jak wyjaśnił Krsnadasa Kaviraja Gosvami:

vrndavane 'aprakrta navina madana'

kama-gayatri kama-bije yanra upasana

purusa, yosit, kiba sthavara-jangama

sarva-cittakarsaka, saksat manmatha-madana

(Cc. Madhya 8.138-139)

Osoba, która jest właściwie oczyszczona i inicjowana przez mistrza duchowego, wielbi Najwyższą Osobę Boga, Krsnę, tą właśnie mantrą. Intonuje ona kama-gayatri razem z kama-bija. Jak potwierdza Bhagavad-gita, aby być urzeczonym Krsną, wszechatrakcyjnym, należy angażować się w transcendentalne wielbienie.

man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru

mam evaisyasi satyam te pratijane priyo 'si me

"Zawsze myśl o Mnie i zostań Moim wielbicielem. Czcij Mnie i składaj Mi hołd, a bez wątpienia przyjdziesz do Mnie. Obiecuję ci to, ponieważ jesteś bardzo Mi drogim przyjacielem." (Bg. 18.65)

Jako że każda żywa istota jest integralną cząstką Krsny, Krsna jest w naturalny sposób atrakcyjny. Ponieważ jesteśmy okryci materią, nasza atrakcja do Krsny jest zahamowana. Zazwyczaj w świecie materialnym nie odczuwa się pociągu do Krsny, ale gdy tylko ktoś zostanie wyzwolony z materialnego uwarunkowania, naturalnie odczuwa ten pociąg. Dlatego w tym wersecie jest powiedziane sarva-cittakarsaka. Każdy jest w naturalny sposób przyciągany przez Krsnę. To urzeczenie jest wewnątrz serca każdego i kiedy serce zostanie oczyszczone, zauroczenie to manifestuje się (ceto-darpana-marjanam bhava-maha-davagni-nirvapanam ).

Madhya 08.140 "'Gdy Krsna opuścił taniec rasa-lila, gopi ogarnęło wielkie przygnębienie, a gdy się martwiły, Krsna pojawił się ponownie, ubrany w żółty strój. Mając na Sobie girlandę z kwiatów i uśmiechając się, był atrakcyjny nawet dla Kupidyna. W taki oto sposób Krsna pojawił się pośród gopi.'

Madhya 08.140 Znaczenie: Jest to werset ze Śrimad-Bhagavatam (10.32.2).

Madhya 08.141 "Każdy bhakta ma określony rodzaj transcendentalnego smaku w związku z Krsną. Jednak we wszystkich transcendentalnych związkach bhakta jest czcicielem [aśraya], a Krsna jest obiektem czci [visaya].

Madhya 08.142 "'Wysławiajmy Krsnę, Najwyższą Osobę Boga! Mocą Swoich rozprzestrzeniających się atrakcyjnych cech podbił On gopi o imionach Taraka i Pali, i pokonał Śyamę i Lalitę. Jest On najatrakcyjniejszym kochankiem Śrimati Radharani i oceanem przyjemności wszystkich smaków oddania.'

Madhya 08.142 Znaczenie: Każdy kocha Krsnę i służy Mu w określonym transcendentalnym smaku. Krsna jest najatrakcyjniejszą formą dla wszystkich rodzajów bhaktów. Dlatego jest On nazywany akhila-rasamrta-murti, transcendentalną formą atrakcji dla wszelkiego rodzaju bhaktów, bez względu na to, czy bhakta jest w śanta-rasie, dasya-rasie, sakhya-rasie, madhurya-rasie czy vatsalya-rasie.

Jest to werset rozpoczynający Bhakti-rasamrta-sindhu Śrila Rupy Gosvamiego.

Madhya 08.143 "Krsna jest wszechatrakcyjny dla wszystkich smaków oddania, gdyż jest On uosobieniem smaku małżeńskiego. Krsna jest atrakcyjny nie tylko dla wszystkich bhaktów, lecz również dla Samego Siebie.

Madhya 08.144 "'Moi drodzy przyjaciele, spójrzcie tylko, jak Śri Krsna rozkoszuje się porą wiosenną! Z gopi obejmującymi każdą z Jego kończyn jest On niczym uosobienie miłości erotycznej. Swoimi transcendentalnymi rozrywkami ożywia wszystkie gopi i całe stworzenie. Swoimi niebieskawoczarnymi ramionami i nogami, przypominającymi niebieskie kwiaty lotosu, sprawił festiwal Kupidynowi.'

Madhya 08.144 Znaczenie: Jest to werset z Gita-govindy (1.11). Zobacz też Caitanya-caritamrta, Adi-lila, Rozdział Czwarty, tekst 224.

Madhya 08.145 "Urzeka On także Narayana, inkarnację Sankarsana i męża bogini szczęścia. Urzeka On nie tylko Narayana, ale wszystkie kobiety, na czele z boginią szczęścia, małżonką Narayana.

Madhya 08.146 "Zwracając się do Krsny i Arjuny, Pan Maha-Visnu [Mahapurusa] rzekł: 'Chciałem ujrzeć was obu i dlatego przyprowadziłem tutaj synów bramina. Obaj pojawiliście się w tym świecie, by na nowo ustanowić zasady religijne, i obaj pojawiliście się tutaj z wszelkimi waszymi mocami. Proszę, gdy zabijecie wszystkie demony, wróćcie szybko do świata duchowego.

Madhya 08.146 Znaczenie: Jest to cytat ze Śrimad-Bhagavatam (10.89.58) dotyczący podjętej przez Krsnę próby zabrania Arjuny poza materialny wszechświat, gdy Arjuna poszukiwał synów bramina.

Cielesne cechy Krsny pociągały także Pana Maha-Visnu, który usytuowany jest poza tym materialnym światem. W rzeczywistości Maha-Visnu uprowadził synów bramina z Dvaraki po to, by Krsna i Arjuna przyszli Go odwiedzić. Ten werset przytoczono w celu ukazania, że Krsna jest tak atrakcyjny, iż przyciąga Maha-Visnu.

Madhya 08.147 " 'O Panie, nie wiemy, jak wąż Kaliya osiągnął taką sposobność, że dotknął go pył Twoich lotosowych stóp. W tym celu bogini szczęścia przez stulecia spełniała pokuty, porzucając wszystkie inne pragnienia i podejmując śluby wyrzeczeń. Zaprawdę nie wiemy, jak ten wąż Kaliya otrzymał taką sposobność.'

Madhya 08.147 Znaczenie: Ten werset ze Śrimad-Bhagavatam (10.16.36) wypowiedziały żony demona Kaliyi.

Madhya 08.148 "Słodycz Pana Krsny jest tak atrakcyjna, że kradnie Jego własny umysł. W ten sposób nawet On pragnie objąć Siebie Samego.

Madhya 08.149 "'Ujrzawszy Swoje odbicie w ozdobionej klejnotami kolumnie pałacu w Dvarace, Krsna zapragnął je objąć, mówiąc. "Nigdy wcześniej nie widziałem takiej osoby. Kim On jest? Gdy tylko ujrzałem Go, zapragnąłem Go objąć, zupełnie jak Śrimati Radharani." ' "

Madhya 08.149 Znaczenie: Jest to werset z Lalita-madhavy (8.34) Śrila Rupy Gosvamiego.

Madhya 08.150 Następnie Śri Ramananda Raya powiedział: "Tak oto w skrócie opisałem oryginalną formę Najwyższej Osoby Boga. Teraz zaś opiszę pozycję Śrimati Radharani.

Madhya 08.151 "Krsna ma nieograniczone moce, które można podzielić na trzy zasadnicze części. Są to: moc duchowa, moc materialna i moc graniczna, znana jako żywe istoty.

Madhya 08.152 "Innymi słowy, wszystko to są moce Boga, wewnętrzna, zewnętrzna i graniczna Jednakże moc wewnętrzna jest osobistą energią Pana i jest ponad dwiema pozostałymi.

Madhya 08.153 "'Oryginalną mocą Pana Visnu jest moc wyższa, czyli duchowa. Żywa istota w rzeczywistości należy do tej wyższej energii, ale istnieje inna energia, nazywana energią materialną, i ta trzecia energia jest pełna ignorancji.'

Madhya 08.153 Znaczenie: Jest to cytat z Visnu Purany (6.7.61).

Madhya 08.154 "Oryginalnie Pan Krsna jest sac-cid-ananda-vigraha, transcendentalną formą wieczności, szczęścia i wiedzy; dlatego Jego osobista moc, moc wewnętrzna, posiada trzy różne formy.

Madhya 08.155 "Hladini jest Jego aspektem szczęścia; sandhini - wiecznej egzystencji; a samvit - świadomości, którą uważa się także za wiedzę.

Madhya 08.156 "'Mój drogi Panie, Ty jesteś transcendentalnym oceanem wszystkich transcendentalnych cech. Twoja moc przyjemności, moc istnienia i moc wiedzy, w rzeczywistości są wszystkie jedną duchową mocą wewnętrzną. Uwarunkowana dusza - chociaż naprawdę duchowa - czasami doświadcza przyjemności, czasami bólu, a czasami mieszaniny bólu i przyjemności. Jest to spowodowane jej kontaktem z materią. Ponieważ Ty jesteś ponad wszelkimi materialnymi cechami, nie występują one w Tobie. Twoja wyższa duchowa moc jest całkowicie transcendentalna i dla Ciebie nie istnieją takie rzeczy jak względna przyjemność, przyjemność zmieszana z bólem, czy sam ból.'

Madhya 08.156 Znaczenie: Jest to cytat z Visnu Purany (1.12.69).

Madhya 08.157 "Moc nazywana hladini dostarcza Krsnie transcendentalnej przyjemności. Poprzez tę moc przyjemności Krsna osobiście smakuje wszelką duchową rozkosz.

Madhya 08.158 "Pan Krsna doznaje wszystkich rodzajów transcendentalnego szczęścia, chociaż On Sam jest uosobionym szczęściem. Przyjemność, którą rozkoszuje się Jego czysty bhakta, jest także manifestowana przez Jego moc przyjemności.

Madhya 08.159 "Najbardziej istotną częścią tej mocy przyjemności jest miłość do Boga [prema]. Skutkiem tego objaśnienie miłości do Boga jest również transcendentalnym smakiem pełnym przyjemności.

Madhya 08.160 "Podstawowa część miłości do Boga nazywana jest mahabhavą, transcendentalną ekstazą, a ekstazę tę reprezentuje Śrimati Radharani.

Madhya 08.161 "'Pomiędzy gopi Vrndavany za główne uważa się Śrimati Radharani i jeszcze jedną gopi. Gdy jednak porównamy gopi, okazuje się, że Śrimati Radharani jest najważniejsza ponieważ Jej prawdziwa postać wyraża najwyższą ekstazę miłości. Ekstazy miłości doświadczanej przez inne gopi nie można porównać do ekstazy Śrimati Radharani.'

Madhya 08.161 Znaczenie: Jest to cytat z Ujjvala-nilamani (4.3) Śrila Rupy Gosvamiego.

Madhya 08.162 "Ciało Śrimati Radharani jest prawdziwą przemianą miłości do Boga; jest Ona najdroższą przyjaciółką Krsny i wie o tym cały świat.

Madhya 08.163 "'Wielbię Govindę, pierwotnego Pana, który przebywa w Swym własnym królestwie, Goloce, z Radhą, która przypomina Jego własną duchową postać i jest wcieleniem ekstatycznej mocy [hladini]. Ich towarzyszkami są Jej powiernice będące uosobieniem ekspansji Jej cielesnej formy i przepojone wiecznie szczęśliwą duchową rasą.'

Madhya 08.163 Znaczenie: Jest to cytat z Brahma-samhity (5.37).

Madhya 08.164 "Ta najwyższa ekstaza Śrimati Radharani stanowi esencję życia duchowego. Jej jedynym zajęciem jest spełnianie wszystkich pragnień Krsny.

Madhya 08.165 "Śrimati Radharani jest najwyższym duchowym klejnotem, a inne gopi - Lalita, Viśakha itd. - są ekspansjami Jej duchowego ciała.

Madhya 08.166 "Transcendentalne ciało Śrimati Radharani ma oślepiający blask i pełne jest wszelkich transcendentalnych zapachów. Uczucie, którym darzy Ją Pan Krsna, jest jak wonny masaż.

Madhya 08.166 Znaczenie: Sugandhi udvartana odnosi się do papki zrobionej z kilku perfum i olejków wonnych. Papką tą masuje się całe ciało i w ten sposób usuwa się z ciała brud i pot. Ciało Śrimati Radharani jest automatycznie uperfumowane, lecz gdy jest ono masowane pachnącą papką uczucia Krsny, wówczas jest podwójnie uperfumowane oraz jaśniejące i błyszczące. Jest to początek opisu transcendentalnego ciała Śrimati Radharani przedstawionego przez Krsnadasa Kaviraję Gosvamiego. Opis ten opiera się na książce zatytułowanej Premambhoja-maranda skompilowanej przez Śri Raghunathę dasa Gosvamiego. Opisy Śrila Kavirajy Gosvamiego zawarte w wersetach od 165 do 181 i oparte są na tej książce. Zgodnie z opisem Śrila Bhaktivinody Thakury, tłumaczenie oryginalnego sanskrytu brzmi, jak następuje:

"Miłość gopi do Krsny jest pełna transcendentalnej ekstazy. Przypomina błyszczący klejnot. Ciało Radharani, oświecone takim transcendentalnym klejnotem, jest dodatkowo uperfumowane i ozdobione kunkumą. Rano ciało Jej kąpane jest w nektarze współczucia, po południu w nektarze młodości, a wieczorem w nektarze samego blasku. W ten sposób zażywa Ona kąpieli i Jej ciało staje się tak błyszczące, jak klejnot cintamani. Na Jej ubiór składają się różnego rodzaju jedwabne szaty, które można porównać do Jej naturalnej nieśmiałości. Jej piękno uwydatnia się jeszcze bardziej, gdy udekorowana jest Ona kunkumą, porównywaną do samego piękna, i czarniawym piżmem, porównywanym do miłości małżeńskiej. Tak więc ciało Jej ozdobione jest różnymi kolorami. Kunkuma jest czerwona, a piżmo jest czarne. Jej ozdoby ucieleśniają naturalne symptomy ekstazy - drżenie, łzy, uniesienie radością, oszołomienie, pocenie się, drżenie głosu, czerwoność ciała, szaleństwo i ospałość. W ten sposób całe ciało przystrojone jest tymi dziewięcioma różnorodnymi klejnotami. A ponadto piękno Jej ciała uwydatniają transcendentalne cechy, które zawieszone są na nim, niczym girlanda z kwiatów. Ekstaza miłości do Krsny znana jest jako dhira i adhira, spokojna i niespokojna. Taka ekstaza stanowi okrycie ciała Śrimati Radharani i jest ozdobiona kamforą. Ucieleśnieniem Jej transcendentalnego gniewu na Krsnę jest ułożenie włosów na głowie, a na Jej pięknym czole jaśnieje tilak wielkiego szczęścia. Kolczykami Śrimati Radharani są święte imiona Krsny, jak również słuchanie o Jego imieniu i sławie. Jej usta są zawsze czerwone z powodu orzecha arekowego ekstatycznego uczucia do Krsny. Czarna maść wokół Jej oczu to Jej podstępne zachowanie wobec Krsny wywołane miłością. Perfumuje się Ona kamforą, którą są Jej żarty z Krsną i Jej łagodny uśmiech. Śpi w Swoim pokoju, w którym unosi się aromat dumy, a gdy kładzie się do łóżka, transcendentalna różnorodność Jej miłosnych ekstaz jest jak ozdobione klejnotami zapięcie pośrodku Jej naszyjnika rozdzielenia. Jej transcendentalne piersi okrywa sari uczucia i gniewu na Krsnę. Ma Ona instrument strunowy zwany kacchapi-viną, a jest nim sława i szczęście, które naprawdę wysuszają twarze i piersi innych gopi. Ręce zawsze wspiera na ramieniu Swojej przyjaciółki gopi, którą porównuje się do Jej młodzieńczego piękna, i chociaż jest Ona wysoce kwalifikowana posiadając tak wiele duchowych wartościowych cech, tym niemniej atakuje Ją Kupidyn znany jako Krsna. W ten sposób zostaje Ona pokonana. Biorąc słomę w usta, Raghunatha dasa Gosvami składa pełne szacunku pokłony Śrimati Radharani. W rzeczywistości modli się on: 'O Gandharviko, Śrimati Radharani, tak jak Pan Krsna nigdy nie odrzuca podporządkowanej duszy, proszę, nie odrzucaj mnie.' " Jest to skrótowe tłumaczenie Premambhoja-marandy, którą cytuje Kaviraja Gosvami.

Madhya 08.167 "Śrimati Radharani bierze Swą pierwszą kąpiel pod prysznicem nektaru współczucia, a drugą kąpiel w nektarze młodości.

Madhya 08.167 Znaczenie: Śrimati Radharani najpierw smaruje Swe ciało papką uczucia do Krsny. Następnie bierze kąpiel w wodzie miłosierdzia. Po ukończeniu wieku pauganda (od pięciu do dziesięciu lat) Śrimati Radharani pojawia się najpierw jako miłosierdzie. Drugą kąpiel, południową, bierze w wodzie tarunyamrta, czyli w nektarze młodości. Jest to prawdziwy przejaw Jej świeżej młodości.

Madhya 08.168 "Po kąpieli południowej Radharani bierze jeszcze jedną kąpiel w nektarze cielesnego blasku i zakłada strój nieśmiałości, który jest dokładnie niczym czarne jedwabne sari.

Madhya 08.168 Znaczenie: Oprócz tych kąpieli, Śrimati Radharani bierze popołudniową kąpiel w nektarze pełnego piękna. Ten nektar reprezentuje osobiste cechy piękna i świetności. Tak więc są trzy kąpiele w różnych rodzajach wody. Następnie Radharani zakłada strój składający się z dwóch części - dolnej i górnej. Górną częścią jest Jej przywiązanie do Krsny, a dolną - nieśmiałość. Tę dolną część porównuje się do czarniawej jedwabnej szaty lub niebieskawego sari, a górna szata jest różowawa. Tą różową szatą jest Jej uczucie i pociąg do Krsny.

Madhya 08.169 "Uczucie Śrimati Radharani do Krsny stanowi górną szatę, która ma różowawy kolor. Później okrywa Ona Swe piersi inną szatą, składającą się z uczucia i gniewu na Krsnę.

Madhya 08.170 "Osobiste piękno Śrimati Radharani porównywane jest do czerwonawego proszku zwanego kunkumą. Uczucie, którym darzy Swoje towarzyszki, porównuje się do papki sandałowej, a słodycz Jej uśmiechu do kamfory. Wszystko to, połączone razem, pokrywa Jej ciało.

Madhya 08.171 "Małżeńska miłość do Krsny jest zupełnie jak obfitość piżma. Piżmo to zdobi całe Jej ciało.

Madhya 08.172 "Skrywany gniew i przebiegłość stanowi ułożenie Jej włosów. Cecha gniewu wywołanego zazdrością jest zupełnie jak jedwabne okrycie Jej ciała.

Madhya 08.173 "Przywiązanie do Krsny jest czerwonawym kolorem orzechów arekowych na Jej błyszczących ustach. Obłuda w sprawach miłosnych jest niczym czarna maść wokół Jej oczu.

Madhya 08.174 "Ozdobne ornamenty na Jej ciele są jaśniejącymi ekstazami dobroci, a tym stale istniejącym ekstazom przewodzi radość. Wszystkie te ekstazy są niczym ozdoby na całym Jej ciele.

Madhya 08.175 "Na te cielesne ozdoby składa się dwadzieścia rodzajów symptomów ekstazy, poczynając od kila-kincita. Transcendentalne cechy są girlandą z kwiatów okalającą Jej całe ciało.

Madhya 08.175 Znaczenie: Dwadzieścia nastrojów z kila-kincita na czele opisanych jest, jak następuje.

Pierwsze, związane z ciałem, to:

bhava (ekstaza),

hava (gesty) i

hela (niedbalstwo);

związane z jaźnią, to:

śobha (piękno),

kanti (świetność),

dipti (blask),

madhurya (słodycz),

pragalbhata (zuchwalstwo),

audarya (wspaniałomyślność) i

dhairya (cierpliwość);

związane z naturą są:

lila (rozrywki),

vilasa (przyjemność),

vicchitti (zerwanie) i

vibhrama (zakłopotanie).

Słowa kila-kincita, mottayita i kuttamita nie mają angielskich ekwiwalentów.

Girlandę z kwiatów stanowią cechy Śrimati Radharani i girlanda ta podzielona jest na części: mentalną, werbalną i cielesną. Jej postawa wybaczania i miłosierdzia jest całkowicie mentalna. Jej rozmowy, które są przyjemne dla ucha, są werbalne. Cechy fizyczne - wiek, piękno, blask i wdzięk - są właściwościami cielesnymi.

Madhya 08.176 "Na Jej pięknym szerokim czele widnieje tilak szczęścia. Rozmaite sprawy miłosne są klejnotem, a serce jest medalionikiem.

Madhya 08.177 "Gopi - przyjaciółki Śrimati Radharani - są Jej mentalnymi czynnościami, skoncentrowanymi na rozrywkach Śri Krsny. Swą rękę trzyma Ona na ramieniu przyjaciółki, która reprezentuje młodość.

Madhya 08.177 Znaczenie: Osiem towarzyszek Radharani (asta-sakhi) jest różnymi odmianami przyjemności związanej z rozrywkami Krsny. Za tymi rozrywkami Krsny podążają inne czynności reprezentowane przez asystentki gopi.

Madhya 08.178 "Łóżkiem Śrimati Radharani jest sama duma, a umieszczone jest ono w siedzibie zapachu Jej ciała. Siedzi tam Ona zawsze, myśląc o towarzystwie Krsny.

Madhya 08.179 "Kolczyki Śrimati Radharani reprezentują imię, sławę i cechy Pana Krsny. Chwały imienia, sławy i cech Pana Krsny zawsze zalewają Jej mowę.

Madhya 08.180 "Śrimati Radharani nakłania Krsnę do picia miodu związku małżeńskiego. Dlatego spełnia wszelkie pożądliwe pragnienia Krsny.

Madhya 08.181 "Śrimati Radharani jest zupełnie jak kopalnia wypełniona wartościowymi klejnotami miłości do Krsny. Jej transcendentalne ciało jest pełne niezrównanych duchowych cech.

Madhya 08.182 "'Jeśli ktoś pyta o źródło miłości do Krsny, to odpowiedź brzmi, że źródłem tym jest jedynie Śrimati Radharani. Kto jest najdroższym przyjacielem Krsny? Odpowiedzią ponownie jest - jedynie Śrimati Radharani. Nikt inny. Włosy Śrimati Radharani są bardzo kręcone, Jej oczy zawsze poruszają się tu i tam, a Jej piersi są jędrne. Ponieważ w Śrimati Radharani manifestują się wszelkie transcendentalne cechy, jedynie Ona jest w stanie spełnić wszystkie pragnienia Krsny. Nikt inny.'

Madhya 08.182 Znaczenie: Jest to cytat ze Śri Govinda-lilamrty (11.122) Krsnadasa Kavirajy Gosvamiego. Werset ten ma formę pytań i odpowiedzi opisujących chwały Śrimati Radharani.

Madhya 08.183-184 "Nawet Satyabhama, jedna z królowych Śri Krsny, pragnie szczęśliwego położenia i doskonałych cech Śrimati Radharani. Wszystkie gopi uczą się sztuki ubierania od Śrimati Radharani i nawet bogini szczęścia, Laksmi, i żona Pana Śivy, Parvati, pragną Jej piękna i cech. Prawdę powiedziawszy, Arundhati, sławna wierna żona Vasisthy, także chce imitować wierność i religijne zasady Śrimati Radharani.

Madhya 08.185 "Nawet Sam Pan Krsna nie może dotrzeć do kresu transcendentalnych cech Śrimati Radharani. Jak więc może je zliczyć znikoma żywa istota?"

Madhya 08.186 Pan Śri Caitanya Mahaprabhu odpowiedział: "Teraz zrozumiałem prawdę o miłosnych sprawach między Radhą a Krsną. Niemniej jednak nadal chcę słuchać o tym, jak oboje chwalebnie rozkoszują się taką miłością,"

Madhya 08.187 Raya Ramananda odpowiedział: "Pan Krsna jest dhira-lalita, gdyż potrafi zawsze utrzymać Swoje przyjaciółki w stanie zależności. Tak więc jedynym Jego zajęciem jest rozkoszowanie się zadowalaniem zmysłów.

Madhya 08.187 Znaczenie: Powinniśmy zawsze pamiętać, że zadowalania zmysłów Krsny nie należy nigdy porównywać do zadowalania zmysłów z materialnego świata. Jak już wyjaśniliśmy, zadowalanie zmysłów Krsny jest jak złoto. Wypaczone odbicie tego zadowalania zmysłów, które znajdujemy w świecie materialnym, jest jak żelazo. Znaczenie tego jest takie, że Krsna nie jest bezosobowy. Posiada On wszystkie pragnienia, których wypaczone odbicie manifestuje się w tym materialnym świecie. Jednakże cechy te są inne - jedna jest duchowa, podczas gdy druga jest materialna. Tak jak istnieje różnica pomiędzy życiem a śmiercią, istnieje też różnica pomiędzy zadowalaniem zmysłów duchowym a materialnym.

Madhya 08.188 "Osoba, która jest bardzo sprytna i zawsze pełna młodości, jest ekspertem w żartach i nie zna niepokoju, i która zawsze utrzymuje swoje przyjaciółki w stanie zależności, nazywana jest dhira-lalita.

Madhya 08.188 Znaczenie: Werset ten pochodzi z Bhakti-rasamrta-sindhu (2.1.230).

Madhya 08.189 Pan Śri Krsna dzień i noc rozkoszuje się towarzystwem Śrimati Radharani w gajach Vrndavany. W ten sposób dzięki romansom ze Śrimati Radharani wypełnił się Jego wiek poprzedzający młodość.

Madhya 08.190 "'Tak więc Pan Śri Krsna opowiedział o czynnościach erotycznych poprzedniej nocy. W ten sposób sprawił, że Śrimati Radharani z powodu nieśmiałości zamknęła oczy. Korzystając z tej sposobności, Śri Krsna namalował na Jej piersiach różnego rodzaju delfiny. Tak oto stał się doskonałym artystą w oczach wszystkich gopi. Podczas takich rozrywek Pan cieszył się dopełnieniem Swojej młodości.' "

Madhya 08.190 Znaczenie: Cytat ten znajduje się również w Bhakti-rasamrta-sindhu (2.1.231).

Madhya 08.191 Śri Caitanya Mahaprabhu powiedział: "To jest słuszne, ale mów dalej, proszę." Wówczas Ramananda Raya odpowiedział: "Nie sądzę, by moja inteligencja sięgała poza to."

Madhya 08.192 Wtedy Raya Ramananda poinformował Śri Caitanyę Mahaprabhu, że jest inny temat, znany jako prema-vilasa-vivarta. "Mogę Ci o tym powiedzieć" - powiedział Ramananda Raya. "Nie wiem jednak, czy będziesz z tego rad, czy też nie."

Madhya 08.192 Znaczenie: Według oznajmienia Śrila Bhaktivinody Thakury w jego Amrta-pravaha-bhasyi wypowiedzi te zostały przedstawione dla naszego zrozumienia. Zasadniczo Śri Caitanya Mahaprabhu powiedział Ramanandzie Rayi: "Mój drogi Ramanando, objaśnienie, którego udzieliłeś w związku z celem życia oraz rozrywkami Śrimati Radharani i Krsny, z pewnością jest prawdą. Chociaż jest to faktem, możesz powiedzieć Mi więcej, jeśli jest cokolwiek więcej do powiedzenia." W odpowiedzi Ramananda Raya rzekł: "Nie sądzę, bym miał do powiedzenia coś ponad to, ale istnieje temat znany jako prema-vilasa-vivarta, który mogę Ci objaśnić. Nie wiem jednak, czy Cię to uszczęśliwi, czy też nie."

Madhya 08.193 Mówiąc to, Ramananda Raya zaczął śpiewać skomponowaną przez siebie pieśń, ale Śri Caitanya Mahaprabhu, z powodu ekstazy miłości do Boga, natychmiast zakrył ręką usta Ramanandy.

Madhya 08.193 Znaczenie: Materialistyczny poeta nie może zrozumieć tematów, które Pan Śri Caitanya Mahaprabhu i Ramananda Raya mają właśnie omawiać. Nie można też ich zrozumieć dzięki inteligencji czy materialnej percepcji. Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura oznajmia, że duchowy smak można zrealizować tylko wtedy, gdy jest się usytuowanym na platformie transcendentalnej, ponad etapem materialnej dobroci. Platforma ta nazywa się viśuddha-sattvą (sattvam viśuddham vasudeva-śabditam). Realizacja viśuddha-sattvy leży poza granicami materialnego świata i nie można jej odczuć przez cielesne zmysły czy umysłową spekulację. Nasze utożsamianie się z wulgarnym ciałem i subtelnym umysłem różni się od duchowego zrozumienia. Ponieważ inteligencja i umysł są materialne, miłosne sprawy Śri Radhy i Krsny są poza ich percepcją. (sarvopadhi-vinirmuktam tat-paratvena nirmalam ): gdy jesteśmy wolni od wszelkich materialnych desygnatów i nasze zmysły są całkowicie oczyszczone przez proces bhakti, wówczas możemy zrozumieć zmysłowe czynności Prawdy Absolutnej (hrsikena hrsikeśa-sevanam bhaktir ucyate).

Duchowe zmysły są ponad zmysłami materialnymi. Materialista może myśleć jedynie o negacji materialnej różnorodności; nie potrafi on zrozumieć duchowej różnorodności. Sądzi, że duchowa różnorodność zaprzecza po prostu różnorodności materialnej i jest negacją czy pustką, ale takie koncepcje nie mogą nawet dotrzeć do granic duchowej realizacji. Wspaniałe czynności wulgarnego ciała i subtelnego umysłu są zawsze niedoskonałe. Znajdują się one poniżej szczebla zrozumienia duchowego i są efemeryczne. Smak duchowy jest wiecznie wspaniały i opisuje się go jako purna, śuddha, nitya-mukta - całkowicie oczyszczony i wiecznie wyzwolony z wszelkich materialnych koncepcji. Gdy nie jesteśmy w stanie spełnić naszych materialnych pragnień, to z pewnością jest to przyczyną smutku i zakłopotania. Można to opisać jako vivarta. Jednak w życiu duchowym nie ma smutku, sprzeczności czy niedoskonałości. Śrila Ramananda Raya był ekspertem w rozumieniu duchowych działań Śrimati Radharani i Krsny, a swe duchowe doświadczenie przedstawiał Śri Caitanyi Mahaprabhu pytając, czy Pan aprobuje jego realizację duchowej prawdy.

Istnieją trzy związane z tym wyróżniające się książki. Jedną napisał Bhakta dasa Baula i nosi ona tytuł Vivarta-vilasa. Inna została ułożona przez Jagadanandę i jest zatytułowana Prema-vivarta. Książka Śri Ramanandy Rayi ma tytuł Prema-vilasa-vivarta. Vivarta-vilasa Bhakty dasa Bauli jest zupełnie inna od pozostałych dwóch książek. Czasami student czy profesor z uniwersytetu próbuje studiować tę transcendentalną literaturę i próbuje przedstawić krytyczną analizę ze świeckiego punktu widzenia, mając na celu otrzymanie jakiegoś stopnia, np. doktora. Taka realizacja z pewnością różni się od realizacji Ramanandy Rayi. Jeśli ktoś rzeczywiście chce otrzymać stopień doktorski od Śri Caitanyi Mahaprabhu i aprobatę Ramanandy Rayi, musi najpierw uwolnić się od wszelkich materialnych desygnatów (sarvopadhi-vinirmuktam tat-paratvena nirmalam). Ten, kto utożsamia się ze swym materialnym ciałem, nie może zrozumieć tych rozmów między Śri Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu. Religijne pisma objawione wyprodukowane przez człowieka i transcendentalne filozoficzne rozmowy są czymś zupełnie różnym. W rzeczywistości istnieje między nimi przepastna różnica. Temat ten został bardzo pracowicie opisany przez Śrimana Madhvacaryę. Ponieważ materialni filozofowie usytuowani są w materialnej premie vilasa-vivarty, nie są w stanie zrealizować duchowej prema-vilasa-vivarty. Nie mogą zmieścić słonia na półmisku. Podobnie, świeccy spekulanci nie mogą schwytać duchowego słonia w obrębie swej ograniczonej koncepcji. Jest to tak, jak z żabą, która próbuje zmierzyć Ocean Atlantycki, wyobrażając sobie, że jest on ileś razy większy, niż jej studnia. Materialistyczni filozofowie i sahajiya nie mogą zrozumieć rozmów między Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu dotyczących rozrywek Śri Radhy i Krsny. Jedyną tendencją impersonalistów lub prakrta-sahajiyów jest zwracanie się ku platformie impersonalizmu. Nie potrafią oni zrozumieć tematów duchowych. Wskutek tego, gdy Ramananda Raya próbował zaśpiewać swoje własne wersety, Pan Caitanya powstrzymał go, zakrywając mu usta ręką.

Madhya 08.194 "'Och, zanim spotkaliśmy się, istniało między Nami początkowe przywiązanie wywołane wymianą spojrzeń. W ten sposób rozwinęło się przywiązanie. To przywiązanie stopniowo zaczęło rosnąć i nie zna ono granic. Teraz to przywiązanie między Nami stało się naturalnym następstwem. Jego przyczyną nie jest Krsna, podmiot przyjemności, ani też Ja, gdyż Ja jestem przedmiotem przyjemności. To nie jest tak. To przywiązanie stało się możliwe dzięki wspólnemu spotkaniu. To wzajemne zauroczenie znane jest jako manobhava, czyli Kupidyn. Umysł Krsny i Mój umysł połączyły się razem. Teraz, w okresie rozłąki, bardzo trudno jest wytłumaczyć te miłosne sprawy. Mój drogi przyjacielu, Krsna mógł zapomnieć o tych wszystkich rzeczach. Jednakże ty możesz zrozumieć i przekazać Mu tę wiadomość, ale podczas pierwszego spotkania nie było między Nami pośrednika, ani też nie prosiłam nikogo, by się z Nim spotkał. Doprawdy, Naszym pośrednikiem było pięć strzał Kupidyna. Teraz, w czasie rozłąki, ta atrakcja wzrosła do innego ekstatycznego stanu. Mój drogi przyjacielu, proszę, bądź Moim posłańcem, gdyż takie są skutki, gdy ktoś jest zakochany w pięknej osobie.'

Madhya 08.194 Znaczenie: Te wersety były oryginalnie skomponowane i śpiewane przez samego Ramanandę Rayę. Śrila Bhaktivinoda Thakura sugeruje, że przywiązanie w czasie przyjemności można porównać do samego Kupidyna. Jednakże w okresie rozłąki Kupidyn staje się posłańcem bardzo wzniosłej miłości. Jest to nazywane prema-vilasa-vivarta. Gdy następuje rozłąka, sama przyjemność działa jako posłaniec i do tego posłańca Śrimati Radharani zwróciła się jako do przyjaciela. Istota tych poczynań jest prosta: miłosne sprawy są tak samo smakowite w czasie rozłąki, jak podczas doznawania przyjemności. Gdy Śrimati Radharani była całkowicie pochłonięta miłością do Krsny, przez pomyłkę brała czarne drzewo tamala za Krsnę i obejmowała je. Taka pomyłka nazywana jest prema-vivarta-vilasa.

Madhya 08.195 "'O mój drogi Panie, żyjesz w lesie wzgórza Govardhana i - tak jak król słoni - jesteś ekspertem w sztuce miłości małżeńskiej. O Panie wszechświata, Twoje serce i serce Śrimati Radharani są jak szelak i teraz są stopione w Twoim duchowym pocie. Dlatego nie można już dłużej rozróżnić pomiędzy Tobą a Śrimati Radharani. Teraz zmieszałeś Wasze świeżo wzbudzone uczucie, które jest jak cynober, z Waszymi stopionymi sercami i dla dobra całego świata pomalowałeś na czerwono oba serca w tym wielkim pałacu wszechświata.' "

Madhya 08.195 Znaczenie: Ten werset przytoczony przez Ramanandę Rayę zawarty jest w Ujjvala-nilamani (14.155) Śrila Rupy Gosvamiego.

Madhya 08.196 Śri Caitanya Mahaprabhu zatwierdził te wersety wyrecytowane przez Śri Ramanandę Rayę mówiąc: "To jest szczyt celu ludzkiego życia. Tylko dzięki twojej łasce definitywnie to zrozumiałem.

Madhya 08.197 "Nie można osiągnąć celu życia, dopóki nie wykonuje się procesu. Proszę, bądź dla Mnie łaskawy i wyjaśnij Mi środki, dzięki którym można osiągnąć ten cel."

Madhya 08.198 Śri Ramananda Raya odpowiedział: "Nie wiem, co mówię, ale to Ty sprawiłeś, że powiedziałem to, co powiedziałem - bez względu na to, czy to było dobre, czy złe. Po prostu powtarzam to posłanie.

Madhya 08.199 "Kto wewnątrz tych trzech światów jest tak niewzruszony, że może pozostać zrównoważony, gdy Ty manipulujesz Swoimi różnymi energiami?

Madhya 08.200 "W rzeczywistości Ty mówisz przez moje usta i jednocześnie słuchasz. Jest to misterium. W każdym razie, posłuchaj łaskawie wyjaśnienia, dzięki któremu można osiągnąć cel.

Madhya 08.200 Znaczenie: Śrila Sanatana Gosvami doradził nam, byśmy słuchali o Krsnie od Vaisnavy. Wyraźnie zabronił nam słuchać od avaisnavy.

avaisnava-mukhodgirnam putam hari-kathamrtam

śravanam naiva kartavyam sarpocchistam yatha payah

Tak więc cytując Padma Puranę Śrila Sanatana Gosvami ostrzega, że nie należy słuchać niczego o Krsnie od avaisnavy, bez względu na to, jak wielkim byłby światowym naukowcem. Mleko dotknięte przez węża powoduje zatrucie; podobnie, rozmowy avaisnavy o Krsnie są także trujące. Ponieważ jednak Vaisnava jest podporządkowany Najwyższej Osobie Boga, jego mowa posiada duchową moc. W Bhagavad-gicie Najwyższy Pan mówi:

tesam satata-yuktanam bhajatam priti-purvakam

dadami buddhi-yogam tam yena mam upayanti te

"Tym, którzy zawsze są Mi oddani i z miłością Mi służą, Ja daję inteligencję, która do Mnie ich prowadzi." (Bg. 10.10) Gdy mówi czysty Vaisnava, mówi on doskonale. Jak to się dzieje? Sam Krsna kieruje z wewnątrz serca jego mową. Śri Ramananda Raya akceptuje to błogosławieństwo od Śri Caitanyi Mahaprabhu; dlatego przyznaje, że cokolwiek mówił, nie było zaczerpnięte z jego inteligencji. Wszystko pochodziło raczej od Śri Caitanyi Mahaprabhu. Jak oznajmia Bhagavad-gita:

sarvasya caham hrdi sannivisto

mattah smrtir jnanam apohanam ca

vedaiś ca sarvair aham eva vedyo

vedanta-krd veda-vid eva caham

"Ode Mnie, który przebywam w każdym sercu, pochodzi pamięć, wiedza i zapomnienie. Ja jestem przedmiotem poznania wszystkich Ved. W istocie, to Ja jestem kompilatorem Vedanty i Ja jestem znawcą Ved." (Bg. 15.15)

Wszelka inteligencja emanuje z Najwyższej Osoby Boga, Duszy Najwyższej, która przebywa w sercu każdego. Niewielbiciele chcą prosić Najwyższego Pana o zadowalanie zmysłów; dlatego niewielbiciele dostają się pod wpływ mayi, złudnej energii. Jednak bhaktą kieruje Najwyższa Osoba Boga i dostaje się on pod wpływ yogamayi. Wskutek tego istnieje przepastna różnica pomiędzy oznajmieniem bhakty a wypowiedziami niewielbiciela.

Madhya 08.201 "Rozrywki Radhy i Krsny są bardzo poufne. Nie można ich zrozumieć poprzez nastrój służenia, braterstwa czy miłości rodzicielskiej.

Madhya 08.202 "W rzeczywistości tylko gopi cieszą się przywilejem doceniania tych transcendentalnych rozrywek i tylko od nich rozrywki te mogą się rozprzestrzeniać.

Madhya 08.203 "Tylko gopi odżywiają rozrywki między Radhą i Krsną. Tylko dzięki ich współpracy rozrywki takie są rozgłaszane. Do nich należy rozkoszowanie się smakami.

Madhya 08.204-205 "Nikt nie może przyłączyć się do tych rozrywek bez pomocy gopi. Tylko ten, kto, podążając śladami gopi, wielbi Pana w ekstazie gopi, może pełnić służbę dla Śri Śri Radha-Krsny w gajach Vrndavany. Tylko wtedy można pojąć małżeńską miłość między Radhą a Krsną. Nie ma żadnego innego sposobu, by ją zrozumieć.

Madhya 08.204-205 Znaczenie: Metodą na powrót do domu, z powrotem do Boga, jest służba oddania, ale w służbie dla Pana każdy ma inny smak. Ktoś może mieć skłonności, by służyć Panu w nastroju służenia (dasya-rasie), braterstwa (sakhya-rasie) lub miłości rodzicielskiej (vatsalya-rasie), lecz wszystkie one nie mogą umożliwić nam podjęcia służby dla Pana w miłości małżeńskiej. By osiągnąć taką służbę, trzeba podążać śladami gopi w ekstazie sakhi-bhava. Tylko wtedy można zrozumieć transcendentalny smak miłości małżeńskiej.

W Ujjvala-nilamani Śrila Rupa Gosvami radzi:

prema-lila-viharanam

samyag vistarika sakhi

viśrambha-ratna-peti ca

Osoba, która rozwija małżeńską miłość Krsny i Jego rozkosz pośród gopi, nazywana jest sakhi. Jest ona poufną gopi w sprawach małżeńskich. Takie asystentki są jak klejnoty w formie zaufania Krsny. Ujjvala-nilamani tak oto opisuje prawdziwe zajęcie sakhi:

mithah prema-gunotkirtis tayor asakti-karita

abhisaro dvayor eva sakhyah krsne samarpanam

narmaśvasana-nepathyam hrdayodghata-patavam

chidra-samvrtir etasyah paty-adeh parivancana

śiksa sangamanam kale sevanam vyajanadibhih

tayor dvayor upalambhah sandeśa-presanam tatha

nayika-prana-samraksa prayatnadyah sakhi-kriyah

W małżeńskich rozrywkach Krsny jest On bohaterem (nayaka), a Radhika - bohaterką (nayika). Podstawowym zajęciem gopi jest opiewanie chwał zarówno bohatera, jak i bohaterki. Ich drugim zajęciem jest stopniowe stwarzanie sytuacji, w których bohater może odczuwać pociąg do bohaterki i vice versa. Trzecim zajęciem jest nakłanianie Ich obojga, by zbliżyli się do Siebie nawzajem. Ich czwartym zajęciem jest podporządkowanie się Krsnie, piątym - stwarzanie pogodnej atmosfery, szóstym - dawanie Im pewności siebie, by rozkoszowali się Swymi rozrywkami, siódmym - ubieranie i dekorowanie zarówno bohatera, jak i bohaterki, ósmym - okazywanie biegłości w wyrażaniu Ich pragnień, dziewiątym - ukrywanie błędów bohaterki, dziesiątym - oszukiwanie swych mężów i krewnych, jedenastym - kształcenie, dwunastym - umożliwianie bohaterowi i bohaterce spotkania się w odpowiednim czasie, trzynastym - wachlowanie tak bohatera, jak i bohaterki, czternastym - ganienie od czasu do czasu bohatera i bohaterki, piętnastym - nawiązywanie rozmowy, a szesnastym - chronienie bohaterki na różne sposoby.

Pewni materialni sahajiya, którzy w rzeczywistości nie rozumieją rozrywek Radhy i Krsny, fabrykują swoje własne style życia, nie odwołując się do autorytetu. Tacy sahajiya nazywani są sakhi-bheki, a czasami gaura-nagari. Wierzą oni, że materialne ciało, które jest odpowiednim pokarmem dla szakali i psów, może dostarczyć Krsnie przyjemności. Wskutek tego, uważając siebie za sakhi, sztucznie dekorują to materialne ciało, by zauroczyć Krsnę. Jednakże Krsna nigdy nie czuje pociągu do sztucznej pielęgnacji materialnego ciała. Jeśli chodzi o Śrimati Radharani i Jej gopi, to ich ciała, domy, ubrania, ozdoby, wysiłki i czynności są duchowe. Przeznaczeniem tych wszystkich rzeczy jest zadowolenie duchowych zmysłów Krsny. Prawdę powiedziawszy, są one tak przyjemne i drogie Krsnie, że znajduje się On całkowicie pod wpływem Śrimati Radharani i Jej przyjaciółek. Nie mają one nic wspólnego z niczym doczesnym w obrębie czternastu systemów planetarnych wszechświata. Chociaż Krsna jest atrakcyjny dla wszystkich, niemniej jednak jest urzeczony przez gopi i Śrimati Radharani.

Nie powinniśmy dać się zwieść mentalnym wymysłom i uważać swego materialnego ciała za doskonałe, a siebie za sakhi. Jest to coś w rodzaju ahangrahopasany, czyli wielbienia swojego ciała jako Najwyższego, co robią Mayavadi. Śrila Jiva Gosvami ostrzega materialistów, by powstrzymywali się od takich koncepcji. Ostrzega także, że myślenie o sobie jako o jednym z towarzyszy Najwyższego bez podążania śladami gopi jest tak samo zniewagą, jak uważanie się za Najwyższego. Takie myślenie jest aparadhą. Trzeba praktykować życie we Vrndavanie przez słuchanie o rozmowach gopi z Krsną. Nie należy jednak uważać siebie za gopi, gdyż jest to obrazą.

Madhya 08.206 "'Rozrywki Radhy i Krsny są samopromienne. Są one uosobionym szczęściem, bezgranicznym i wszechmocnym. Pomimo tego, duchowe nastroje takich rozrywek nigdy nie są kompletne bez gopi, osobistych przyjaciółek Pana. Najwyższa Osoba Boga nigdy nie jest kompletny bez Swoich duchowych mocy; dlatego, dopóki nie przyjmie się schronienia gopi, nie można dołączyć do towarzystwa Radhy i Krsny. Któż, nie przyjmując schronienia gopi, może być zainteresowany Ich duchowymi rozrywkami?'

Madhya 08.206 Znaczenie: Jest to cytat z Govinda-lilamrty (10.17).

Madhya 08.207 "Jest pewien niewytłumaczalny fakt w związku z naturalnymi skłonnościami gopi. Gopi nigdy nie pragną same osobiście cieszyć się Krsną.

Madhya 08.208 "Szczęście gopi wzrasta dziesięć milionów razy, gdy służą, by zaangażować Śri Śri Radhę i Krsnę w Ich transcendentalne rozrywki.

Madhya 08.209 "Z natury Śrimati Radharani jest jak pnącze miłości do Boga, a gopi są gałązkami, kwiatami i listkami tego pnącza.

Madhya 08.210 "Gdy pnącze to zostanie spryskane nektarem rozrywek Krsny, wówczas szczęście, które czerpią gałązki, kwiaty i liście, jest dziesięć milionów razy większe od tego, które odczuwa samo pnącze.

Madhya 08.210 Znaczenie: W swojej Amrta-pravaha-bhasyi Śrila Bhaktivinoda Thakura oznajmia: "Śrimati Radharani jest pnączem miłości do Boga, a gopi są zupełnie jak gałązki, kwiaty i liście. Gdy pnącze zostanie spryskane wodą, gałązki, kwiaty i liście pośrednio otrzymują wszelkie korzyści, które czerpie samo pnącze. Jednakże woda, którą bezpośrednio kropi się gałązki, kwiaty i liście, nie daje takich efektów, jak woda dostarczona korzeniowi pnącza. Gdy gopi bezpośrednio obcują z Krsną, nie są tak zadowolone, jak wtedy, gdy służą, by zjednoczyć Śrimati Radharani z Krsną. Ich transcendentalna przyjemność leży w jednoczeniu Ich."

Madhya 08.211 "'Wszystkie gopi, osobiste przyjaciółki Śrimati Radharani, są Jej równe. Krsna sprawia przyjemność mieszkańcom Vrajabhumi, tak jak księżyc sprawia przyjemność kwiatowi lotosu. Jego dostarczająca przyjemności moc znana jest jako ahladini, a jej czynną zasadą jest Śrimati Radharani. Porównuje się Ją do pnącza ze świeżo wyrosłymi kwiatami i listkami. Gdy Śrimati Radharani spryskiwana jest nektarem rozrywek Krsny, wszystkie Jej przyjaciółki, gopi, natychmiast doceniaj tę przyjemność sto razy bardziej, niż gdyby same zostały spryskane. W rzeczywistości nie ma w tym nic zadziwiającego.'

Madhya 08.211 Znaczenie: Ten werset także pochodzi z Govinda-lilamrty (10.16).

Madhya 08.212 "Chociaż gopi, przyjaciółki Śrimati Radharani, nie pragną same bezpośrednio cieszyć się Krsną, to Śrimati Radharani czyni wielki wysiłek, by nakłonić Krsnę do oddawania się przyjemnościom z gopi.

Madhya 08.213 "Pod różnymi pretekstami Śrimati Radharani czasami wysyła gopi do Krsny, by umożliwić im bezpośrednie przebywanie w Jego towarzystwie. W takich chwilach doznaje Ona szczęścia dziesięć milionów razy większego niż to, którego doznaje przy osobistym kontakcie.

Madhya 08.214 "Wzajemne stosunki w transcendentalnej miłości do Boga odżywiają transcendentalny smak. Gdy Pan Krsna widzi, że gopi rozwinęły czystą miłość do Niego, jest bardzo zadowolony.

Madhya 08.214 Znaczenie: Śrimati Radharani i gopi nie są zainteresowane swoim osobistym szczęściem, które czerpią z obcowania z Krsną. Szczęście odczuwają raczej wtedy, gdy widzą się nawzajem w towarzystwie Krsny. W ten sposób ich stosunki są bardziej odżywiane przez miłość do Boga, a Krsna, widząc to, jest bardzo zadowolony.

Madhya 08.215 "Należy zauważyć, że naturalną charakterystyczną cechą gopi jest miłość do Najwyższego Pana. Ich pożądliwego pragnienia nie należy porównywać do materialnego pożądania. Niemniej jednak, ponieważ ich pragnienie zdaje się czasami przypominać materialne pożądanie, ich transcendentalna miłość do Krsny opisywana jest czasami jako pożądanie.

Madhya 08.215 Znaczenie: Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura mówi, że Krsnie, który jest pełen transcendentalnej wiedzy, nigdy nie należy przypisywać materialnego pożądania. Pożądania takiego nie można zaangażować w służbę dla Pana, gdyż jest ono stosowne dla materialistów, a nie dla Krsny. Dla zadowolenia Krsny odpowiednia jest tylko prema, czyli miłość do Boga. Prema jest to służba pełniona wyłącznie dla Pana. W rzeczywistości pożądanie gopi stanowi najwyższą miłość do Boga, ponieważ gopi nigdy nie działają dla swej osobistej satysfakcji. Są zadowolone, gdy po prostu angażują inne gopi w służbę dla Pana. Gopi czerpią więcej transcendentalnej przyjemności z pośredniego angażowania w służbę dla Krsny innych gopi, niż z pełnienia jej osobiście. Na tym polega różnica między materialnym pożądaniem a miłością do Boga. Pożądanie odnosi się do materialnego świata, a miłość do Boga odnosi się tylko do Krsny.

Madhya 08.216 "Stosunki gopi z Krsną są na platformie czystej miłości do Boga. Jednak czasami uważa się, że są one pożądliwe. Lecz ponieważ związki takie są całkowicie duchowe, wszyscy najdrożsi bhaktowie Pana - jak Uddhava i inni - także pragną brać w nich udział.

Madhya 08.216 Znaczenie: Jest to cytat z Bhakti-rasamrta-sindhu (1.2.285).

Madhya 08.217 "Pożądliwych pragnień doświadcza ten, kto zainteresowany jest swoim własnym, osobistym zadowalaniem zmysłów. Nastrój gopi jest jednak inny. Ich jedynym pragnieniem jest zadowolenie zmysłów Krsny.

Madhya 08.218 "Gopi nie mają ani odrobiny pragnienia zadowalania zmysłów. Ich jedynym pragnieniem jest sprawianie przyjemności Krsnie i w ten sposób jednoczą się z Nim i cieszą.

Madhya 08.219 "Wszystkie gopi powiedziały: 'Drogi Krsno, troskliwie trzymamy Twoje delikatne lotosowe stopy na naszych twardych piersiach. Gdy spacerujesz po lesie, małe kamyki kaleczą Twoje miękkie lotosowe stopy. Obawiamy się, że sprawia Ci to ból. Jesteś całym naszym życiem i nasze umysły są bardzo zaniepokojone, gdy Twoje lotosowe stopy odczuwają ból.'

Madhya 08.219 Znaczenie: Jest to cytat ze Śrimad-Bhagavatam (10.31.19).

Madhya 08.220 "Kogo urzeka ekstatyczna miłość gopi, ten nie dba o regulujące zasady wedyjskiego życia czy powszechną opinię. Raczej całkowicie podporządkowuje się Krsnie i pełni dla Niego służbę.

Madhya 08.221 "Jeśli ktoś wielbi Pana na ścieżce spontanicznej miłości i udaje się do Vrndavany, otrzymuje schronienie Vrajendra-nandany, syna Nandy Maharajy.

Madhya 08.221 Znaczenie: W sumie wymienia się sześćdziesiąt cztery punkty dotyczące służenia Krsnie i są to regulujące zasady zalecane w śastrach i podawane przez mistrza duchowego. Trzeba służyć Krsnie zgodnie z tymi regulującymi zasadami, ale jeśli ktoś rozwija spontaniczną miłość do Krsny, tak jak jest ona przedstawiona w czynnościach osób żyjących we Vrajabhumi, wówczas osiąga on platformę raganuga-bhakti. Kto rozwinął tę spontaniczną miłość, może wznieść się na platformę, którą rozkoszują się mieszkańcy Vrajabhumi. We Vrajabhumi nie ma regulujących zasad służenia Krsnie. Wszystko spełnia się raczej ze spontanicznej, naturalnej miłości do Krsny. Nie ma kwestii przestrzegania zasad systemu wedyjskiego. Zasad takich przestrzega się w tym materialnym świecie i dopóki jest się na platformie materialnej, trzeba je stosować. Jednakże spontaniczna miłość do Krsny jest transcendentalna. Może wydawać się, że naruszane są zasady regulujące, lecz bhakta znajduje się na platformie transcendentalnej. Taką służbę nazywa się gunatita, lub nirguna, gdyż nie jest ona zanieczyszczona trzema cechami natury materialnej.

Madhya 08.222 "W wyzwolonym stanie bhakta przyciągany jest do jednego z pięciu nastrojów w transcendentalnej miłosnej służbie dla Pana. Gdy wytrwale służy Panu w tym transcendentalnym nastroju, osiąga ciało duchowe, by służyć Krsnie na Goloce Vrndavanie.

Madhya 08.223 "Te święte osoby, które zaprezentowały Upanisady, są żywym tego przykładem. Przez wielbienie Pana na ścieżce spontanicznej miłości osiągnęły one lotosowe stopy Vrajendra-nandany, syna Nandy Maharajy.

Madhya 08.223 Znaczenie: Na planecie Goloka Vrndavana sługom Krsny przewodzą Raktaka i Patraka. Na czele przyjaciół Krsny stoją Śridama, Subala i inni. Są też starsze gopi i pasterze, którym przewodzą Nanda Maharaja, matka Yaśoda i inni. Wszystkie te osoby wiecznie pełnią miłosną służbę dla Pana, zgodnie ze swoją określoną więzią z Krsną. Ten, kto chce powrócić do domu, by bezpośrednio służyć Krsnie, jest przyciągany do Pana jako sługa, przyjaciel, ojciec lub matka. Dzięki bezustannemu służeniu Krsnie w określonej ekstazie w przeciągu tego życia, porzuca to materialne ciało i osiąga odpowiednie ciało duchowe, by służyć Krsnie odpowiednio do określonego związku. Można służyć jako sługa, przyjaciel, ojciec czy matka. Podobnie, jeśli ktoś chce służyć Krsnie w miłości małżeńskiej, także może osiągnąć ciało pod kierunkiem gopi. Najbardziej żywym tego przykładem są święte osoby znane jako śruti, które zaprezentowały Upanisady. Ci śruti rozumieją, że bez służenia Krsnie i podążania śladami gopi nie można wejść do królestwa Boga. Dlatego pełnią spontaniczną miłosną służbę dla Krsny i podążają śladami gopi.

Madhya 08.224 "'Przez praktykowanie systemu yogi mistycznej i kontrolowanie oddechu wielcy mędrcy pokonali umysł i zmysły. W ten sposób zaangażowani w mistyczną yogę, ujrzeli wewnątrz swych serc Duszę Najwyższą i ostatecznie weszli w bezosobowego Brahmana. Jednakże pozycję tę osiągają nawet wrogowie Najwyższej Osoby Boga myśląc po prostu o Najwyższym Panu. Dziewczęta Vrajy, gopi, chciały po prostu objąć Krsnę i trzymać Jego ramiona, które są jak węże. Zauroczone pięknem Krsny, ostatecznie nabrały smaku do nektaru lotosowych stóp Pana. Podążając śladami gopi, my także możemy skosztować nektaru lotosowych stóp Krsny.'

Madhya 08.224 Znaczenie: Jest przytoczenie wypowiedzi śruti, uosobionych Ved. Cytat ten pochodzi ze Śrimad-Bhagavatam (10.87.23).

Madhya 08.225 "Słowo 'samadrśah', wymienione w czwartej linijce poprzedniego wersetu, znaczy 'naśladując nastrój gopi'. Słowo 'samah' znaczy 'osiągnięcie ciała takiego, jak ciała gopi'.

Madhya 08.226 "Słowo 'anghri-padma-sudha' znaczy 'intymnie obcując z Krsną'. Taką doskonałość można osiągnąć jedynie dzięki spontanicznej miłości do Boga. Nie można osiągnąć Krsny na Goloce Vrndavanie po prostu służąc Panu zgodnie z regulującymi zasadami.

Madhya 08.227 "'Najwyższa Osoba Boga, Krsna, syn matki Yaśody, jest łatwo dostępny dla tych bhaktów, którzy pełnią spontaniczną służbę oddania, ale nie jest łatwo osiągalny dla umysłowych spekulantów, dla tych, którzy usiłują osiągnąć samorealizację przez surowe pokuty i wyrzeczenia, czy dla tych, którzy uważają, że ciało jest tym samym, co jaźń.'

Madhya 08.227 Znaczenie: Ten werset ze Śrimad-Bhagavatam (10.9.21) wypowiada Śrila Śukadeva Gosvami. Dotyczy on tego, jak Krsna został podbity przez gopi i wskutek tego gloryfikuje je.

Madhya 08.228 "Dlatego też należy przyjąć nastrój gopi w ich służbie. W takim transcendentalnym nastroju należy zawsze myśleć o rozrywkach Śri Radhy i Krsny.

Madhya 08.229 "Rozmyślając o Radzie i Krsnie oraz Ich rozrywkach przez długi czas i po całkowitym uwolnieniu się od materialnego zanieczyszczenia, bhakta zostaje przeniesiony do świata duchowego. Tam uzyskuje możliwość służenia Radzie i Krsnie jako jedna z gopi.

Madhya 08.229 Znaczenie: Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura mówi, że słowo siddha-deha, "udoskonalone ciało duchowe", odnosi się do ciała będącego ponad materialnym ciałem wulgarnym zbudowanym z pięciu elementów i subtelnym ciałem astralnym składającym się z umysłu, inteligencji i fałszywego ego. Innymi słowy, osiąga się całkowicie duchowe ciało odpowiednie do pełnienia służby dla transcendentalnej pary Radhy i Krsny: sarvopadhi-vinirmuktam tat-paratvena nirmalam.

Kiedy ktoś usytuowany jest w swoim ciele duchowym, będącym ponad tym wulgarnym i subtelnym ciałem materialnym, wówczas jest on zdolny do służenia Radzie i Krsnie. To ciało nazywane jest siddha-deha. Żywa istota osiąga określony rodzaj ciała wulgarnego odpowiednio do swoich przeszłych czynów i stanu mentalnego. W tym życiu stan mentalny zmienia się na różne sposoby i ta sama żywa istota w swoim kolejnym życiu otrzymuje następne ciało odpowiadające jej pragnieniom. Umysł, inteligencja i fałszywe ego zawsze próbują panować nad naturą materialną. Odpowiednio do subtelnego ciała astralnego otrzymuje się ciało wulgarne, by cieszyć się obiektami swoich pragnień. Zgodnie z czynnościami obecnego ciała przygotowujemy kolejne ciało subtelne. I odpowiednio do ciała subtelnego otrzymuje się kolejne ciało wulgarne. To jest proces materialnej egzystencji. Lecz gdy ktoś jest usytuowany duchowo i nie pragnie ciała subtelnego czy wulgarnego, osiąga swoje oryginalne ciało duchowe. Jak potwierdza Bhagavad-gita (4.9): tyaktva deham punar janma naiti mam eti so 'rjuna.

Do świata duchowego wznosimy się dzięki duchowemu ciału i zostajemy usytuowani albo na Goloce Vrndavanie, albo na innej planecie Vaikuntha. W duchowym ciele nie mamy już dłużej materialnych pragnień i jesteśmy w pełni usatysfakcjonowani pełnieniem służby dla Najwyższej Osoby Boga, Radhy i Krsny. To jest platforma bhakti (hrsikena hrsikeśa-sevanam bhaktir ucyate). Gdy duchowe ciało, umysł i zmysły są całkowicie oczyszczone, wówczas można pełnić służbę dla Najwyższej Osoby Boga i Jego towarzyszki. Na Vaikuncie towarzyszką jest Laksmi, a na Goloce Vrndavanie towarzyszką jest Śrimati Radharani. W duchowym ciele, wolnym od materialnego zanieczyszczenia, można służyć Radha-Krsnie i Laksmi-Narayanowi. Będąc w ten sposób duchowo usytuowanym, nie myśli się już dłużej o zadowalaniu własnych zmysłów. To duchowe ciało nazywane jest siddha-deha, ciałem, poprzez które można pełnić transcendentalną służbę dla Radhy i Krsny. Proces polega na angażowaniu transcendentalnych zmysłów w miłosną służbę oddania. Ten werset szczególnie zaznacza: sakhi-bhave paya radha-krsnera carana - służbę dla lotosowych stóp Radhy i Krsny mogą pełnić tylko transcendentalnie wyniesione osoby będące w nastroju gopi.

Madhya 08.230 "Dopóki nie podąża się śladami gopi, dopóty nie można osiągnąć służby dla lotosowych stóp Krsny, syna Nandy Maharajy. Jeśli ktoś jest zaabsorbowany wiedzą o bogactwie Pana, to nie może osiągnąć lotosowych stóp Pana, pomimo zaangażowania w służbę oddania.

Madhya 08.230 Znaczenie: Laksmi-Narayana można wielbić poprzez proces vidhi-marga, wielbienia Pana według zasad regulujących zgodnych z instrukcjami śastr i mistrza duchowego. Jednakże tym sposobem nie można bezpośrednio wielbić Najwyższej Osoby Boga, Radha-Krsny. Stosunki między Radhą, Krsną i gopi pozbawione są bogactw Laksmi-Narayana. Proces vidhi-marga, przestrzegania regulujących zasad, wykonywany jest przy wielbieniu Laksmi-Narayana, podczas gdy proces spontanicznej służby - podążania śladami gopi, które są mieszkankami Vrndavany - jest transcendentalnie bardziej zaawansowany i jest to metoda, przez którą wielbi się Radhę i Krsnę. Nie można osiągnąć tej wzniosłej pozycji wielbiąc Pana w Jego bogactwie. Osoby, które przyciąga miłość małżeńska między Radhą i Krsną, muszą podążać śladami gopi. Tylko wtedy możliwe jest służenie Panu na Goloce Vrndavanie i bezpośrednie obcowanie z Radhą i Krsną.

Madhya 08.231 "Niewypowiedzianym przykładem w związku z tym jest bogini szczęścia, która wielbiła Pana Krsnę, by osiągnąć Jego rozrywki we Vrndavanie. Lecz ponieważ styl jej życia jest bogaty, nie mogła osiągnąć służby dla Krsny we Vrndavanie.

Madhya 08.232 "'Kiedy Pan Śri Krsna tańczył z gopi w rasa-lila, Jego ramiona obejmowały szyje gopi. Tej transcendentalnej łaski nigdy nie dostąpiła bogini szczęścia czy inne partnerki w świecie duchowym. Takiej rzeczy nigdy też nie wyobrażały sobie najpiękniejsze dziewczęta z planet niebiańskich, których cielesny blask i zapach zupełnie przypomina kwiat lotosu. A cóż dopiero mówić o ziemskich kobietach, które według materialnej oceny są bardzo piękne?' "

Madhya 08.232 Znaczenie: Jest to cytat ze Śrimad-Bhagavatam (10.47.60).

Madhya 08.233 Usłyszawszy to, Pan Śri Caitanya Mahaprabhu objął Ramanandę Rayę i ściskając się, obaj zaczęli płakać.

Madhya 08.234 W ten sposób, w ekstatycznej miłości do Boga minęła cała noc. Nad ranem obaj odeszli, zmierzając do swych odpowiednich obowiązków.

Madhya 08.235 Przed opuszczeniem Śri Caitanyi Mahaprabhu, Ramananda Raya padł na ziemię i chwycił lotosowe stopy Pana. Następnie pokornie rzekł, co następuje.

Madhya 08.236 Śri Ramananda Raya powiedział: "Przybyłeś tutaj po to tylko, by okazać mi Swoją bezprzyczynową łaskę. Zatem pozostań przynajmniej dziesięć dni i oczyść mój zanieczyszczony umysł.

Madhya 08.237 "Oprócz Ciebie nie ma nikogo, kto mógłby wyzwolić wszystkie żywe istoty, gdyż tylko Ty możesz obdarzyć miłością do Krsny."

Madhya 08.238 Pan odpowiedział: "Przybyłem tutaj, ponieważ słyszałem o twoich zaletach. Przyszedłem, by usłyszeć od ciebie o Krsnie i w ten sposób oczyścić Swój umysł.

Madhya 08.239 "Gdy cię słuchałem, zobaczyłem też naprawdę twoje chwały. Jeśli zaś chodzi o rozrywki Radhy i Krsny w miłosnym nastroju, ty jesteś kresem wiedzy."

Madhya 08.239 Znaczenie: Śri Caitanya Mahaprabhu stwierdził, że Ramananda Raya jest największym autorytetem w transcendentalnej wiedzy o miłosnych sprawach między Radhą a Krsną. W tym wersecie Pan faktycznie oznajmia, że Ramananda Raya był kresem tej wiedzy.

Madhya 08.240 Śri Caitanya Mahaprabhu mówił dalej: "Nie mówiąc nic o dziesięciu dniach, nie będę mógł porzucić twego towarzystwa aż do końca życia.

Madhya 08.241 "Pozostaniemy obaj w Jagannatha Puri. Będziemy radośnie spędzać razem czas, rozmawiając o Krsnie i Jego rozrywkach."

Madhya 08.242 W ten sposób obaj odeszli, by wykonać swoje poszczególne obowiązki. Wieczorem Ramananda Raya powrócił, by zobaczyć się z Panem Caitanyą Mahaprabhu.

Madhya 08.243 W ten sposób spotykali się raz za razem, siedząc w odosobnionym miejscu i dyskutując o rozrywkach Krsny, zadając pytania i udzielając odpowiedzi.

Madhya 08.244 Śri Caitanya Mahaprabhu zadawał pytania, a Śri Ramananda Raya udzielał odpowiedzi. W ten sposób całą noc spędzali na rozmowie.

Madhya 08.245 Pewnego razu Pan zapytał: "Które ze wszystkich rodzajów wykształcenia jest najważniejsze?" Ramananda Raya odrzekł: "Nie ma żadnego innego ważnego wykształcenia, oprócz transcendentalnej służby oddania dla Krsny."

Madhya 08.245 Znaczenie: Wszystkie teksty od 245 do 257 są pytaniami i odpowiedziami Śri Caitanyi Mahaprabhu i Ramanandy Rayi. Wymiana ta stanowi próbę ukazania różnicy między egzystencją materialną a duchową. Wykształcenie w świadomości Krsny jest zawsze transcendentalne i jest najlepszą ze wszystkich form edukacji. Celem materialnego wykształcenia jest zwiększenie czynności materialnego zadowalania zmysłów. Poza materialnym zadowalaniem zmysłów jest inna, negatywna forma wiedzy nazywana brahma-vidyą, czyli wiedzą transcendentalną. Jednakże ponad tą brahma-vidyą, czyli wiedzą o bezosobowym Brahmanie, istnieje wiedza o służbie oddania dla Najwyższego Pana, Visnu. Ta wiedza jest wyższa. A jeszcze wyższa jest służba oddania dla Pana Krsny, która jest najwyższą formą wykształcenia. Zgodnie ze Śrimad-Bhagavatam (4.29.49):

tat karma hari-tosam yat sa vidya tan-matir yaya

"Najlepszą pracą jest praca, której celem jest zadowolenie Najwyższego Pana, a najlepszym wykształceniem jest to, które wzmaga naszą świadomość Krsny."

Ponadto, zgodnie ze Śrimad-Bhagavatam (7.5.23-24):

śravanam kirtanam visnoh smaranam pada-sevanam

arcanam vandanam dasyam sakhyam atma-nivedanam

iti pumsarpita visnau bhaktiś cen nava-laksana

kriyeta bhagavaty addha tan manye 'dhitam uttamam

Jest to oznajmienie Prahlady Maharajy, będące odpowiedzią na pytanie jego ojca. Prahlada Maharaja rzekł: "Słuchanie lub intonowanie o Panu Visnu, pamiętanie Go, służenie Jego lotosowym stopom, wielbienie Go, ofiarowywanie Mu modlitw, stanie się Jego sługą i przyjacielem, poświęcenie wszystkiego w służbie dla Niego - wszystko to są różne rodzaje służby oddania. Uznaje się, że ten, kto zaangażowany jest w takie działania, posiadł najwyższą doskonałość wykształcenia."

Madhya 08.246 Wówczas Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał Ramanandę Rayę: "Które spośród wszystkich chwalebnych działań jest najchwalebniejsze?" Ramananda Raya odpowiedział: "Osoba, która uważana jest za bhaktę Pana Krsny, cieszy się największą sławą i chwałą."

Madhya 08.246 Znaczenie: Największą sławą, jaką może posiadać żywa istota, jest bycie bhaktą Krsny i działanie w świadomości Krsny. W materialnym świecie każdy próbuje zdobyć sławę przez nagromadzenie wielkiego konta w banku lub materialnego bogactwa. Istnieje bezustanne współzawodnictwo między karmitami usiłującymi awansować w bogatym społeczeństwie. Cały świat kręci się zgodnie z tym nastrojem współzawodnictwa. Jednak tego rodzaju sława i rozgłos są tymczasowe, gdyż utrzymują się tylko tak długo, jak długo istnieje to tymczasowe materialne ciało. Ktoś może zasłynąć jako brahma-jnani, impersonalistyczny uczony, lub może zostać osobą bogatą pod względem materialnym. W obu przypadkach reputacja taka ustępuje sławie bhakty Krsny. W Garuda Puranie jest powiedziane:

kalau bhagavatam nama durlabham naiva labhyate

brahma-rudra-padotkrstam guruna kathitam mama

"W tym wieku Kali bardzo rzadka jest osoba, która słynie jako bhakta Pana. Jednak pozycja taka jest wyższa od pozycji wielkich półbogów, takich jak Brahma i Mahadeva. Takie jest zdanie wszystkich mistrzów duchowych."

W Itihasa-samuccayi Narada mówi Pundarice:

janmantara-sahasresu yasya syad buddhir idrśi

daso 'ham vasudevasya sarval lokan samuddharet

"Po wielu, wielu narodzinach, gdy ktoś zrealizuje, że jest wiecznym sługą Vasudevy, może wybawić wszystkie światy."

W Adi Puranie, w rozmowie między Krsną i Arjuną, zostało powiedziane:

bhaktanam anugacchanti muktayah śrutibhih saha

"Najwznioślejszą pozycję wyzwolenia daje wiedza wedyjska. Każdy podąża śladami bhakty."

Podobnie w Brhan-naradiya Puranie zostało dalej oznajmione:

adyapi ca muni-śrestha brahmadya api devatah

"Do tej pory nawet wielcy półbogowie jak Brahma i Pan Śiva nie znali wpływu bhakty."

Podobnie, Garuda Purana oznajmia:

brahmananam sahasrebhyah satra-yaji viśisyate

satra-yaji-sahasrebhyah sarva-vedanta-paragah

sarva-vedanta-vit-kotya visnu-bhakto viśisyate

vaisnavanam sahasrebhya ekanty eko viśisyate

"Jest powiedziane, że pośród tysięcy braminów jeden posiada kwalifikacje do spełniania ofiar, a spośród wielu tysięcy takich kwalifikowanych braminów biegłych w składaniu ofiar, może jeden uczony bramin wzniósł się ponad wszelką wiedzę wedyjską. Uważa się go za najlepszego spośród tych wszystkich braminów. A pomimo to, spośród tysięcy takich braminów, którzy przewyższyli wiedzę wedyjską, jeden może być uznany za visnu-bhaktę i on cieszy się największą sławą. Najsławniejszym z wielu tysięcy takich Vaisnavów jest ten, który całkowicie skoncentrował się na służbie dla Pana Krsny. Zaprawdę, osoba, która jest w pełni oddana służbie dla Pana, z pewnością wraca do domu, do Boga."

W Śrimad-Bhagavatam (3.13.4) znajduje się również następująca wypowiedź:

śrutasya pumsam sucira-śramasya

nanv anjasa suribhir idito 'rthah

tat-tad-gunanuśravanam mukunda-

padaravindam hrdayesu yesam

"Po wykonaniu dużej ilości ciężkiej pracy osoba wielce wykształcona w literaturze wedyjskiej jest niewątpliwie bardzo sławna. Jednak z pewnością wyżej postawiony jest ten, kto zawsze słucha i intonuje o chwałach lotosowych stóp Mukundy wewnątrz swego serca."

W Narayana-vyuha-stavie jest powiedziane:

naham brahmapi bhuyasam tvad-bhakti-rahito hare

tvayi bhaktas tu kito 'pi bhuyasam janma-janmasu

"Nie mam aspiracji, by narodzić się jako Brahma, jeśli Brahma nie jest bhaktą Pana. Będę usatysfakcjonowany rodząc się po prostu jako owad, jeśli otrzymam szansę pozostania w domu bhakty."

Śrimad-Bhagavatam zawiera wiele takich wersetów, zwłaszcza 3.25.38, 4.24.29, 4.31.22, 7.9.24 i 10.14.30.

To Pan Śiva powiedział: "Nie znam prawdy o Krsnie, ale bhakta Pana Krsny zna całą prawdę. A spośród wszystkich bhaktów Pana Krsny największym jest Prahlada."

Podobno bardziej zaawansowani od Prahlady są Pandavowie. Ponad Pandavami są członkowie dynastii Yadu, którzy są jeszcze bardziej zaawansowani. Najbardziej zaawansowanym w dynastii Yadu jest Uddhava, a ponad Uddhavą są dziewczęta Vraja-dhamy, same gopi.

W Brhad-vamana Puranie Pan Brahma mówi do Bhrgu:

sasti-varsa-sahasrani maya taptam tapah pura

nanda-gopa-vraja-strinam pada-renupalabdhaye

"Przez sześćdziesiąt tysięcy lat oddawałem się medytacji i wyrzeczeniom po to tylko, by zrozumieć pył z lotosowych stóp gopi. Pomimo tego nie mogłem ich zrozumieć. Pomijając już mnie, nawet Pan Śiva, Pan Śesa i bogini szczęścia Laksmi nie mogli ich zrozumieć."

W Adi Puranie Sama Najwyższa Osoba Boga mówi:

na tatha me priyatamo brahma rudraś ca parthiva

na ca laksmir na catma ca yatha gopi-jano mama

"Pan Brahma, Pan Śiva, bogini fortuny, a nawet Ja Sam nie jestem Sobie tak drogi, jak gopi." Spośród wszystkich gopi najwznioślejszą jest Śrimati Radharani. Rupa Gosvami i Sanatana Gosvami są najbardziej wzniosłymi sługami Śrimati Radharani i Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu. Ci, którzy oddani są ich służbie, nazywani są bhaktami rupanuga. W Caitanya-candramrcie (127) znajduje się następująca wypowiedź o Śrila Rupie Gosvamim:

astam vairagya-kotir bhavatu śama-dama-ksanti-maitry-adi-kotis

tattvanudhyana-kotir bhavatu va vaisnavi bhakti-kotih

koty-amśo 'py asya na syat tad api guna-gano yah svatah-siddha aste

śrimac-caitanyacandra-priya-carana-nakha-jyotir amoda-bhajam

Cech osoby zaangażowanej w służbę dla Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu - takich jak sława, wyrzeczenie, pokuty i wiedza - nie należy porównywać do zalet innych. Taka jest doskonałość bhakty zawsze służącego Śri Caitanyi Mahaprabhu.

Madhya 08.247 Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał: "Kto jest najwyższym ze wszystkich kapitalistów, którzy posiadają wielkie bogactwa?" Ramananda Raya odpowiedział: "Największym kapitalistą jest ten, kto jest najbogatszy w miłości do Radhy i Krsny.'

Madhya 08.247 Znaczenie: W tym materialnym świecie każdy próbuje zdobyć bogactwa, by zadowalać zmysły. Tak naprawdę nikt nie dba o nic poza zdobywaniem materialnych bogactw i utrzymywaniem ich. Na ogół bogaczy uważa się za najważniejsze osobistości w tym materialnym świecie, ale gdy porównamy jakąś materialnie bogatą osobę do tego, kto jest bogaty w służbę oddania dla Radhy i Krsny, to dojdziemy do wniosku, że ten drugi jest największym kapitalistą. Według Śrimad-Bhagavatam (10.39.2):

kim alabhyam bhagavati prasanne śri-niketane

tathapi tat-para rajan na hi vanchanti kincana

"Cóż jest trudnego dla bhaktów Pana Krsny, który jest schronieniem bogini szczęścia? Chociaż tacy bhaktowie mogą osiągnąć wszystko, o królu, nie pragną oni niczego."

Madhya 08.248 Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał: "Pośród wszelkiego rodzaju nieszczęść, które sprawia najwięcej bólu?" Śri Ramananda Raya odpowiedział: "Oprócz rozłąki z bhaktą Pana, nie znam żadnego nieszczęścia, które byłoby nie do zniesienia."

Madhya 08.248 Znaczenie: W odniesieniu do tego Śrimad-Bhagavatam mówi:

mam anaradhya duhkhartah kutumbasakta-manasah

sat-sanga-rahito martyo vrddha-seva-paricyutah

"Osobę, która Mnie nie wielbi, która jest nadmiernie przywiązana do życia rodzinnego i nie trwa przy służbie oddania, trzeba uznać za najbardziej nieszczęśliwą. Podobnie, najbardziej nieszczęśliwy jest również ten, kto nie obcuje z Vaisnavami i nie służy swym zwierzchnikom.”

Istnieje również pewna wypowiedź zapisana w Brhad-bhagavatamrcie (1.5.44):

sva-jivanadhikam prarthyam śri-visnu-jana-sangatah

vicchedena ksanam catra na sukhamśam labhamahe

"Spośród wszystkich pożądanych rzeczy, których żywa istota doświadcza w życiu, najwspanialszą jest przebywanie w towarzystwie bhaktów Pana. Gdy choć na chwilę musimy rozstać się z bhaktą, nie możemy doznawać szczęścia."

Madhya 08.249 Następnie Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał: "Którą spośród wszystkich wyzwolonych osób należy uznać za największą?" Ramananda Raya odpowiedział: "Ten, kto kocha Krsnę, osiągnął najwyższe wyzwolenie."

Madhya 08.249 Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam (6.14.5) mówi:

muktanam api siddhanam narayana-parayanah

sudurlabhah praśantatma kotisv api mahamune

"O wielki mędrcze, między wieloma milionami wyzwolonych osób i pośród milionów, które osiągnęły doskonałość, bardzo rzadko spotyka się kogoś, kto jest bhaktą Narayana. Doprawdy, jest on najdoskonalszą i najspokojniejszą osobą."

Madhya 08.250 Następnie Śri Caitanya Mahaprabhu spytał Ramanandę Rayę: "Którą spośród wielu pieśni należy uznać za prawdziwą religię żywej istoty?" Ramananda Raya odrzekł: "Ta pieśń, która opisuje miłosne sprawy Radhy i Krsny, przewyższa wszystkie inne."

Madhya 08.250 Znaczenie: Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam (10.33.37):

anugrahaya bhutanam manusam deham asthitah

bhajate tadrśih krida yah śrutva tat-paro bhavet

"Pan Krsna zstępuje pozornie jako istota ludzka i ukazuje Swoje transcendentalne rozrywki we Vrndavanie, tak aby przyciągnąć uwarunkowaną duszę do słuchania o Jego transcendentalnych czynach." Niewielbicielom surowo zakazuje się uczestniczenia w śpiewach wychwalających miłosne sprawy Radhy i Krsny. Dopóki ktoś nie jest bhaktą, słuchanie pieśni o rozrywkach Radhy i Krsny napisanych przez Jayadevę Gosvamiego, Candidasa i innych wzniosłych bhaktów, jest bardzo niebezpieczne. Pan Śiva wypił ocean trucizny, ale nie należy tego imitować. Najpierw trzeba zostać czystym bhaktą Pana Krsny. Tylko wtedy można rozkoszować się słuchaniem pieśni Jayadevy i smakować transcendentalne szczęście. Jeśli ktoś po prostu imituje czyny Pana Śivy i wypija truciznę, z pewnością spotka śmierć.

Rozmowy pomiędzy Panem Śri Caitanyą Mahaprabhu a Ramanandą Rayą przeznaczone były tylko dla zaawansowanych bhaktów. Nie będą w stanie ich zrozumieć ci, którzy są na platformie doczesnej, i którzy studiują te rozmowy tylko po to, by przedstawić jakąś pracę dyplomową w celu otrzymania doktoratu. Wprost przeciwnie, rozmowy te będą miały szkodliwy skutek.

Madhya 08.251 "Które spośród wszystkich pomyślnych i korzystnych działań jest najlepsze dla żywej istoty?" Ramananda Raya odrzekł: "Jedyną pomyślną czynnością jest obcowanie z bhaktami Krsny."

Madhya 08.251 Znaczenie: Zgodnie ze Śrimad-Bhagavatam (11.2.30):

ata atyantikam ksemam prcchamo bhavato 'naghah

samsare ‘smin ksanardho 'pi sat-sangah śevadhir nrnam

"Prosimy Cię o najdoskonalsze działanie dobroczynne. Myślę, że w tym materialnym świecie największym skarbem dla ludzkości jest obcowanie z bhaktami - nawet jeśli trwa ono chwilę."

Madhya 08.252 Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał: "O czym żywe istoty powinny bezustannie pamiętać?" Ramananda Raya odrzekł: "Głównym obiektem pamiętania jest zawsze święte imię Pana, Jego cechy i rozrywki."

Madhya 08.252 Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam (2.2.36) oznajmia:

tasmat sarvatmana rajan harih sarvatra sarvada

śrotavyah kirtitavyaś ca smartavyo bhagavan nrnam

Śukadeva Gosvami wnioskuje: "Obowiązkiem żywej istoty jest pamiętanie Najwyższej Osoby Boga zawsze, w każdych okolicznościach. Wszystkie ludzkie istoty powinny słuchać, gloryfikować i pamiętać Pana."

Madhya 08.253 Śri Caitanya Mahaprabhu dociekał dalej: "Którego z różnych rodzajów medytacji wymaga się od wszystkich żywych istot?" Śrila Ramananda Raya odpowiedział: "Głównym obowiązkiem każdej żywej istoty jest medytowanie o lotosowych stopach Radhy i Krsny."

Madhya 08.253 Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam (1.2.14) oznajmia:

tasmad ekena manasa bhagavan satvatam patih

śrotavyah kirtitavyaś ca dhyeyah pujyaś ca nityada

Suta Gosvami odpowiedział mędrcom, którym przewodził Śaunaka: "Każdy powinien bardzo uważnie słuchać o rozrywkach Najwyższej Osoby Boga. Należy wychwalać Jego czyny i regularnie o Nim medytować."

Madhya 08.254 Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał: "Gdzie żywa istota powinna żyć, rezygnując ze wszystkich innych miejsc?" Ramananda Raya odpowiedział: "W świętym miejscu znanym jako Vrndavana lub Vrajabhumi, gdzie Pan spełnił Swój taniec rasa."

Madhya 08.254 Znaczenie: Jak mówi Śrimad-Bhagavatam (10.47.61 ):

asam aho carana-renu-jusam aham

syam vrndavane kim api gulma-latausadhinam

ya dustyajam svajanam arya-patham ca hitva

bhejur mukunda-padavim śrutibhir vimrgyam

"Obym został jednym z ziół i roślin Vrndavany, po których depczą gopi, porzucając wszelkie związki z rodziną i przyjaciółmi i decydując się wielbić lotosowe stopy Mukundy. Tych lotosowych stóp poszukują wszystkie wielkie święte osoby biegłe w studiowaniu literatury wedyjskiej."

Madhya 08.255 Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał: "Który spośród wszelkich tematów, o których ludzie słuchają, jest najlepszy dla wszystkich żywych istot?" Ramananda Raya odpowiedział: "Najprzyjemniejsze dla ucha jest słuchanie o miłosnych sprawach między Radhą i Krsną."

Madhya 08.255 Znaczenie: Jak mówi Śrimad-Bhagavatam (10.33.40):

vikriditam vraja-vadhubhir idam ca visnoh

śraddhanvito 'nuśrnuyad atha varnayed yah

bhaktim param bhagavati pratilabhya kamam

hrd-rogam aśv apahinoty acirena dhirah

"Kto z wiarą słucha o postępowaniu Pana Krsny z gopi w tańcu rasa i kto czynności te opisuje, ten osiąga stan doskonałości służby oddania i jednocześnie pozbywa się materialnych pożądliwych pragnień."

Gdy ktoś jest wyzwolony i słucha o miłosnych sprawach Pana Krsny i Radhy, nie ma skłonności do tego, by mieć pożądliwe pragnienia. Pewien zwykły oszust powiedział raz, że gdy Vaisnavowie intonują imię "Radha, Radha", on po prostu przypomina sobie żonę fryzjera noszącą imię Radha. To jest pewien praktyczny przykład. Dopóki nie jest się wyzwolonym, nie należy usiłować słuchać o miłosnych sprawach między Radhą a Krsną. Jeśli ktoś nie jest wyzwolony i słucha opowiadania o tańcu rasa, może przypomnieć sobie swoje doczesne działania i zakazane kontakty z jakąś kobietą, która także mogła mieć na imię Radha. W uwarunkowanym stanie nie należy nawet próbować pamiętać takich rzeczy. Przez praktykowanie regulujących zasad należy wznieść się na platformę spontanicznej atrakcji do Krsny. Wtedy, i tylko wtedy, powinno się słuchać o radha-krsna-lila. Chociaż sprawy te mogą być bardzo przyjemne zarówno dla dusz uwarunkowanych, jak i wyzwolonych, uwarunkowana dusza nie powinna próbować o nich słuchać. Rozmowy pomiędzy Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu prowadzone są na platformie wyzwolenia.

Madhya 08.256 Śri Caitanya Mahaprabhu zapytał: "Który jest głównym spośród godnych uwielbienia obiektów?" Ramananda Raya odrzekł: "Głównym obiektem czci jest święte imię Radhy i Krsny, mantra Hare Krsna."

Madhya 08.256 Znaczenie: Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam (6.3.22):

etavan eva loke 'smin pumsam dharmah parah smrtah

bhakti-yogo bhagavati tan-nama-grahanadibhih

"W tym materialnym świecie jedynym obowiązkiem żywej istoty jest przyjęcie ścieżki bhakti-yogi i intonowanie świętego imienia Pana."

Madhya 08.257 "A jakie jest przeznaczenie tych, którzy pragną wyzwolenia i tych, którzy pragną zadowalania zmysłów?" - zapytał Śri Caitanya Mahaprabhu. Ramananda Raya odpowiedział: "Ci, którzy próbują zjednoczyć się z egzystencją Najwyższego Pana, będą musieli przyjąć ciało podobne ciału drzewa. A ci, którzy mają nadmierne skłonności do zadowalania zmysłów, osiągną ciało półbogów."

Madhya 08.257 Znaczenie: Ci, którzy pragną wyzwolenia przez zjednoczenie się z egzystencją Boga, nie pragną zadowalania zmysłów w tym materialnym świecie. Z drugiej zaś strony, nie mają wiadomości o służeniu lotosowym stopom Pana. Wskutek tego są skazani na stanie tak, jak drzewa przez wiele tysięcy lat. Chociaż drzewa są żywymi istotami, są one nieruchome. Wyzwolona dusza, która próbuje zjednoczyć się z egzystencją Pana, nie jest lepsza niż drzewa. Drzewa także stoją w egzystencji Pana, ponieważ materialna energia i energia Pana są tym samym. Podobnie, blask Brahmana także jest energią Najwyższego Pana. Bez względu na to, czy ktoś pozostaje w blasku Brahmana, czy w materialnej energii, jest to tym samym, gdyż w żadnym z nich nie ma duchowej działalności. Lepiej usytuowani są ci, którzy pragną zadowalania zmysłów i promocji na planety niebiańskie. Tacy ludzie pragną rozkoszować się tak, jak mieszkańcy niebios w rajskich ogrodach. Przynajmniej zachowują oni swą indywidualność, by cieszyć się życiem, lecz impersonaliści, którzy próbują utracić swą indywidualność, także kochają przyjemność - zarówno materialną, jak i duchową. Kamień jest nieruchomy i nie wykonuje ani działania materialnego, ani duchowego. Jeśli chodzi o ciężko pracujących karmitów, Śrimad-Bhagavatam oznajmia (11.10.23):

istveha devata yajnaih svar-lokam yati yajnikah

bhunjita devavat tatra bhogan divyan nijarjitan

"Po spełnieniu rozmaitych rytuałów ofiarnych w celu wzniesienia się na planety niebiańskie, karmici udają się tam i wraz z półbogami oddają się przyjemnościom w stopniu proporcjonalnym do osiągniętych rezultatów pobożnych czynów."

Jak mówi Bhagavad-gita (9.20-21):

trai-vidya mam soma-pah puta-papa

yajnair istva svar-gatim prarthayante

te punyam asadya surendra-lokam

aśnanti divyan divi deva-bhogan

te tam bhuktva svarga-lokam viśalam

ksine punye martya-lokam viśanti

evam trayi-dharmam anuprapanna

gatagatam kama-kama labhante

"Ci, którzy pragnąc planet niebiańskich studiują Vedy i piją napój soma, pośrednio oddają Mi cześć. Rodzą się oni na planecie Indry, radując się tam boskim szczęściem. Kiedy już doświadczą niebiańskich radości zmysłowych, wówczas ponownie wracają na tę śmiertelną planetę. Tak więc dzięki zasadom wedyjskim osiągają tylko nietrwałe szczęście."

Dlatego po wyczerpaniu się rezultatów pobożnych czynów, karmici ponownie wracają na tę planetę w formie deszczu i rozpoczynają swe życie w procesie ewolucyjnym jako trawa lub rośliny.

Madhya 08.258 Ramananda Raya mówił dalej: "Ci, którzy pozbawieni są wszelkiego smaku, są niczym kruki, które wysysaj sok z gorzkich owoców nimbowego drzewa wiedzy, podczas gdy ci, którzy rozkoszują się smakami, są jak kukułki, które jedzą pączki mangowego drzewa miłości do Boga."

Madhya 08.258 Znaczenie: Spekulatywny proces empirycznej filozofii jest tak gorzki, jak owoc drzewa nimba. Smakowanie tego owocu jest zajęciem kruków. Innymi słowy, filozoficzny proces realizowania Prawdy Absolutnej jest procesem, który podejmują ludzie podobni krukom. Kukułki mają bardzo słodkie głosy, którymi intonują święte imię Pana i kosztują słodki owoc drzewa mango. Tacy bhaktowie rozkoszują się pełnymi słodyczy rasami z Panem.

Madhya 08.259 Ramananda Raya wywnioskował: "Nieszczęśliwi filozofowie empirycy smakują jałowy proces wiedzy filozoficznej, podczas gdy bhaktowie regularnie piją nektar miłości do Krsny. Dlatego są oni najszczęśliwsi ze wszystkich."

Madhya 08.260 W ten sposób obaj, Pan Caitanya i Ramananda Raya, spędzili całą noc rozkoszując się smakiem krsna-katha, tematów o Krsnie. I gdy tak śpiewali, tańczyli i płakali, nastał koniec nocy.

Madhya 08.261 Następnego ranka obaj odeszli, by spełnić swoje indywidualne obowiązki, ale wieczorem Ramananda Raya powrócił, by ponownie spotkać się z Panem.

Madhya 08.262 Następnego wieczoru, po pewnym czasie omawiania tematów związanych z Krsną, Ramananda Raya chwycił lotosowe stopy Pana i powiedział, co następuje.

Madhya 08.263 "Istnieje transcendentalna różnorodność w rozmowach o Krsnie i Radharani oraz Ich transcendentalnych sprawach miłosnych, nastrojach i rozrywkach."

Madhya 08.264 Następnie Ramananda Raya przyznał: "Zamanifestowałeś w moim sercu wiele transcendentalnych prawd. Dokładnie w ten sposób Narayana szkolił Pana Brahmę."

Madhya 08.264 Znaczenie: Serce Brahmy zostało oświecone przez Najwyższą Osobę Boga. Jest to informacja wedyjska podana w Śvetaśvatara Upanisadzie (6.18):

yo brahmanam vidadhati purvam

yo vai vedamś ca prahinoti tasmai

tam ha devam atma-buddhi-prakaśam

mumuksur vai śaranam aham prapadye

"Ponieważ pragnę wyzwolenia, podporządkowuję się Najwyższej Osobie Boga, który najpierw oświecił wiedzą wedyjską Pana Brahmę poprzez jego serce. Pan jest oryginalnym źródłem wszelkiego oświecenia i duchowego postępu." W odniesieniu do tego istnieją inne uwagi podane w Śrimad-Bhagavatam 2.9.30-35, 11.14.3, 12.4.40 i 12.13.19.

Madhya 08.265 Ramananda Raya mówił dalej: "Dusza Najwyższa w sercu każdego mówi nie z zewnątrz, lecz od wewnątrz. Instruuje bhaktów pod każdym względem i w ten sposób udziela nauk."

Madhya 08.265 Znaczenie: Tutaj Śri Ramananda Raya przyznaje, że Śri Caitanya Mahaprabhu jest Duszą Najwyższą. Dusza Najwyższa inspiruje bhaktę; dlatego jest pierwotnym źródłem mantry gayatri. W gayatri jest powiedziane: om bhur bhuvah svah tat savitur varenyam bhargo devasya dhimahi dhiyo yo nah pracodayat. Savitr jest oryginalnym źródłem wszelkiej inteligencji. Tym savitr jest Pan Caitanya Mahaprabhu. Potwierdza to Śrimad-Bhagavatam (2.4.22):

pracodita yena pura sarasvati

vitanvatajasya satim smrtim hrdi

sva-laksana pradurabhut kilasyatah

sa me rsinam rsabhah prasidatam

"Chciałbym, aby Pan, który na początku stworzenia rozszerzył potencjalną wiedzę Brahmy z wewnątrz jego serca i natchnął go zarazem pełną wiedzą o stworzeniu i o Samym Sobie, i który zdaje się pochodzić z ust Brahmy, był ze mnie zadowolony." Wypowiedział to Śukadeva Gosvami, gdy przed przekazaniem Śrimad-Bhagavatam Maharajy Pariksitowi przywoływał błogosławieństwo Najwyższej Osoby Boga.

Madhya 08.266 "'Składam pokłony Panu Śri Krsnie, synowi Vasudevy, który jest najwyższą, wszechprzenikającą Osobą Boga. Medytuję o Nim, transcendentnej rzeczywistości, będącym pierwotną przyczyną wszystkich przyczyn, z którego pochodzą wszystkie zamanifestowane wszechświaty, w którym spoczywają i przez którego są niszczone. Medytuję o wiecznie promiennym Panu, który jest bezpośrednio i pośrednio świadomy wszystkich manifestacji, a mimo to jest poza nimi. To tylko On na początku przekazał wiedzę wedyjską sercu Brahmy, pierwszej stworzonej istoty. To dzięki Niemu ten świat, tak jak miraż, wydaje się być rzeczywistym nawet wielkim mędrcom i półbogom. Za Jego sprawą te materialne wszechświaty, stworzone przez trzy cechy natury, wydają się być faktyczne, chociaż są nierzeczywiste. Dlatego medytuję o Nim, Absolutnej Prawdzie, który wiecznie istnieje w Swojej transcendentalnej siedzibie i który na zawsze jest wolny od złudzenia."'

Madhya 08.266 Znaczenie: Jest to inwokacja rozpoczynająca Śrimad-Bhagavatam (1.1.1).

Madhya 08.267 Wówczas Ramananda Raya powiedział, że w jego sercu jest tylko jedna wątpliwość i przedłożył Panu prośbę: "Proszę, bądź łaskawy dla mnie i po prostu rozprosz mą wątpliwość."

Madhya 08.268 Następnie Ramananda Raya rzekł do Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu: "Najpierw widziałem Cię jako sannyasina, lecz teraz widzę Cię jako Śyamasundarę, chłopca pasterza.

Madhya 08.269 "Teraz wyglądasz jak złota lalka. Całe Twoje ciało wydaje się być okryte złotym blaskiem.

Madhya 08.269 Znaczenie: Śyamasundara jest czarniawy, ale tutaj Ramananda Raya mówi, że widzi Śri Caitanyę Mahaprabhu w kolorze złotym. Błyszczące ciało Śri Caitanyi Mahaprabhu było okryte karnacją Śrimati Radharani.

Madhya 08.270 "Widzę, że przy ustach trzymasz flet, a Twe lotosowe oczy poruszają się bardzo niespokojnie z powodu rozmaitych ekstaz.

Madhya 08.271 "Naprawdę widzę Cię w ten sposób i jest to bardzo zdumiewające. Mój Panie, proszę, powiedz mi bez obłudy, co jest tego przyczyną."

Madhya 08.272 Pan Śri Caitanya Mahaprabhu rzekł: "Masz głęboką miłość do Krsny, a ten, kto darzy Pana taką głęboką ekstatyczną miłością, naturalnie widzi wszystko w taki sposób. Proszę, uwierz Mi, że z pewnością tak jest.

Madhya 08.273 "Bhakta zaawansowany na platformie duchowej widzi wszystko ruchome i nieruchome jako Najwyższego Pana. Wszystko, co widzi dookoła, jest dla niego manifestacją Pana Krsny.

Madhya 08.274 "Maha-bhagavata, zaawansowany bhakta, z pewnością widzi wszystkie ruchome i nieruchome rzeczy, ale nie widzi on dokładnie ich form. Wszędzie widzi raczej manifestację formy Najwyższego Pana."

Madhya 08.274 Znaczenie: Z powodu swej głębokiej, ekstatycznej miłości do Krsny, maha-bhagavata widzi wszędzie Krsnę i nic innego. Potwierdza to Brahma-samhita (5.38): premanjana-cchurita-bhakti-vilocanena santah sadaiva hrdayesu vilokayanti.

Cokolwiek bhakta ujrzy - ruchomego czy też nieruchomego - natychmiast pamięta o Krsnie. Zaawansowany bhakta jest zaawansowany w wiedzy. Wiedza ta jest dla bhakty bardzo naturalna, gdyż przeczytał on już w Bhagavad-gicie o tym, jak rozbudzić świadomość Krsny. Jak oznajmia Bhagavad-gita:

raso 'ham apsu kaunteya prabhasmi śaśi-suryayoh

pranavah sarva-vedesu śabdah khe paurusam nrsu

"Ja jestem smakiem wody, światłem słońca i księżyca, sylabą om w mantrach wedyjskich; Ja jestem dźwiękiem w eterze i możliwością w człowieku, o synu Kunti [Arjuno]." (Bg. 7.8)

Tak więc gdy bhakta pije wodę lub jakikolwiek inny płyn, natychmiast pamięta o Krsnie. Bhakta nie ma trudności z rozbudzaniem świadomości Krsny przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Dlatego jest powiedziane:

sthavara jangama dekhe na dekhe tara murti

sarvatra haya nija ista-deva-sphurti

Święta osoba, zaawansowany bhakta, przez dwadzieścia cztery godziny na dobę widzi Krsnę i nic innego. Jeśli chodzi o rzeczy ruchome i nieruchome, bhakta widzi je wszystkie jako przemianę energii Krsny. Jak oznajmia Bhagavad-gita:

bhumir apo 'nalo vayuh kham mano buddhir eva ca

ahankara itiyam me bhinna prakrtir astadha

"Ziemia, woda, ogień, powietrze, eter, umysł, inteligencja i fałszywe ego - wszystkie (w liczbie ośmiu) są Moimi oddzielonymi energiami materialnymi." (Bg. 7.4)

W rzeczywistości nic nie jest oddzielone od Krsny. Gdy bhakta widzi drzewo, wie on, że drzewo jest kombinacją dwóch energii, materialnej i duchowej. Niższa energia, która jest materialna, formuje ciało drzewa; jednakże wewnątrz drzewa znajduje się żywa istota, duchowa iskra, która jest integralną cząstką Krsny. Jest to wyższa energia Krsny wewnątrz tego świata. Każda żywa istota, którą widzimy, jest po prostu kombinacją tych dwóch energii. Gdy zaawansowany bhakta myśli o tych energiach, natychmiast zdaje sobie sprawę, że są one manifestacjami Najwyższego Pana. Skoro tylko ujrzymy rano wschód słońca, wstajemy i przystępujemy do wykonywania swych porannych obowiązków. Podobnie, gdy tylko bhakta widzi energię Pana, natychmiast pamięta Pana Śri Krsnę. Wyjaśnia to ten werset

sarvatra haya nija ista-deva-sphurti

Bhakta, który oczyścił swą egzystencję poprzez służbę oddania, na każdym kroku życia widzi tylko Krsnę. Wyjaśnia to również następny werset, będący cytatem ze Śrimad-Bhagavatam (11.2.45).

Madhya 08.275 Śri Caitanya Mahaprabhu mówił dalej: "'Osoba zaawansowana w służbie oddania we wszystkim widzi duszę dusz, Najwyższą Osobę Boga, Śri Krsnę. Wskutek tego zawsze widzi formę Najwyższej Osoby Boga jako przyczynę wszystkich przyczyn i rozumie, że wszystko usytuowane jest w Nim.'

Madhya 08.276 "'Z powodu ekstatycznej miłości do Krsny, rośliny, pnącza i drzewa były pełne owoców i kwiatów. Prawdę mówiąc, były tak obsypane, że kłaniały się. Były zainspirowane tak głęboką miłością do Krsny, że bezustannie wylewały deszcze miodu. W taki oto sposób gopi postrzegały cały las Vrndavany.'"

Madhya 08.276 Znaczenie: Ten werset (Bhag. 10.35.9) jest jedną z pieśni, które gopi śpiewały pod nieobecność Krsny. Kiedy Krsna był nieobecny, gopi zawsze pochłonięte były myślami o Nim. Podobnie bhagavata, zaawansowany bhakta, postrzega wszystko jako potencjalnie zaangażowane w służenie Panu. Śrila Rupa Gosvami poleca:

prapancikataya buddhya hari-sambandhi-vastunah

mumuksubhih parityago vairagyam phalgu kathyate

(Bhakti-rasamrta-sindhu, 1.2.126)

Zaawansowany bhakta nie widzi nic, co nie jest związane z Krsną. W przeciwieństwie do filozofów Mayavadi, bhakta nie uważa materialnego świata za fałszywy. Raczej wszystko w tym materialnym świecie widzi w powiązaniu z Krsną. Bhakta wie, jak wykorzystać takie rzeczy w służbie dla Pana, a to jest charakterystyczną cechą maha-bhagavaty. Gopi widziały rośliny, pnącza oraz leśne drzewa obsypane owocami i kwiatami, które były gotowe służyć Krsnie. W ten sposób natychmiast przypominały sobie wielbionego przez siebie Pana Śri Krsnę. One po prostu nie widziały roślin, pnączy i drzew w ten sam sposób, w jaki widzi je zwykły człowiek.

Madhya 08.277 Pan Caitanya Mahaprabhu mówił dalej: "Mój drogi Rayo, jesteś zaawansowanym bhaktą i zawsze pogrążony jesteś w ekstatycznej miłości do Radhy i Krsny. Dlatego cokolwiek widzisz - wszędzie, bez wyjątku - rozbudza po prostu twą świadomość Krsny."

Madhya 08.278 Ramananda Raya odrzekł: "Mój drogi Panie, proszę, skończ z tymi poważnymi rozmowami. Proszę, nie ukrywaj przede mną Swej prawdziwej formy."

Madhya 08.279 Ramananda Raya mówił dalej: "Mój drogi Panie, zdaję sobie sprawę, że przyjąłeś ekstazę i karnację Śrimati Radharani. Dzięki temu rozkoszujesz się Swym osobistym transcendentalnym nastrojem i dlatego pojawiłeś się jako Śri Caitanya Mahaprabhu.

Madhya 08.280 "Mój drogi Panie, zstąpiłeś w tej inkarnacji Pana Caitanyi z powodów osobistych. Przyszedłeś, by skosztować Swego duchowego szczęścia i jednocześnie przemieniasz cały świat, szerząc ekstazę miłości do Boga.

Madhya 08.281 "Mój drogi Panie, dziki Twej bezprzyczynowej łasce pojawiłeś się przede mną, by obdarzyć mnie wyzwoleniem. Teraz postępujesz w dwulicowy sposób. Co jest przyczyną tego zachowania?"

Madhya 08.282 Pan Śri Krsna jest oceanem wszelkiej przyjemności, a Śrimati Radharani jest uosobieniem ekstatycznej miłości do Boga. Te dwie formy łączą się w jedną w Śri Caitanyi Mahaprabhu. Dlatego Pan Śri Caitanya Mahaprabhu objawił Ramanandzie Rayi Swą prawdziwą formę.

Madhya 08.282 Znaczenie: Jest to opisane jako radha-bhava-dyuti-suvalitam naumi krsna-svarupam. Pan Śri Krsna zaabsorbowany był cechami Śrimati Radharani. Zostało to ujawnione Ramanandzie Rayi, gdy ujrzał Pana Śri Caitanyę Mahaprabhu. Zaawansowany bhakta może zrozumieć śri-krsna-caitanya, radha-krsna nahe anya. Śri Caitanya Mahaprabhu, będąc połączeniem Krsny i Radhy, nie jest różny od zjednoczonych Radhy i Krsny. Zostało to wyjaśnione przez Svarupę Damodarę Gosvamiego:

radha krsna-pranaya-vikrtir hladini śaktir asmad

ekatmanav api bhuvi pura deha-bhedam gatau tau

caitanyakhyam prakatam adhuna tad-dvayam caikyam aptam

radha-bhava-dyuti-suvalitam naumi krsna-svarupam

(Cc. Adi 1.5)

Radha-Krsna są jednym. Radha-Krsna to Krsna połączony ze Swoją mocą przyjemności. Gdy Krsna manifestuje Swą moc przyjemności, wydaje się być dwojgiem - Radhą i Krsną. W przeciwnym razie Oboje - Radha i Krsna - są jednym. Tę jedność, dzięki łasce Śri Caitanyi Mahaprabhu, mogą postrzegać zaawansowani bhaktowie. Tak było w przypadku Ramanandy Rayi i taka realizacja jest możliwa dla zaawansowanego bhakty. Można mieć aspiracje do osiągnięcia takiej pozycji, ale nie należy próbować imitować maha-bhagavaty.

Madhya 08.283 Ujrzawszy tę formę, Ramananda Raya niemalże utracił przytomność w transcendentalnym szczęściu. Nie będąc w stanie ustać, padł na ziemię.

Madhya 08.284 Gdy Ramananda Raya nieprzytomny padł na ziemię, Caitanya Mahaprabhu dotknął jego ręki i ten natychmiast odzyskał przytomność. Gdy jednak ujrzał Pana w stroju sannyasina, ogarnęło go zdumienie.

Madhya 08.285 Uścisnąwszy Ramanandę Rayę, Pan uspokoił go, oznajmiając mu: "Nikt oprócz ciebie nigdy nie widział tej formy."

Madhya 08.285 Znaczenie: W Bhagavad-gicie jest powiedziane:

naham prakaśah sarvasya yoga-maya-samavrtah

mudho 'yam nabhijanati loko mam ajam avyayam

"Nigdy nie objawiam się głupcom i nieinteligentnym. Dla nich okryty jestem Moją wewnętrzną mocą i dlatego nie wiedzą, iż jestem nienarodzony i nieomylny." (Bg. 7.25)

Pan zawsze rezerwuje Sobie prawo nieujawniania się każdemu. Jednak bhaktowie zawsze pełnią służbę dla Pana, służąc językiem przez intonowanie mantry Hare Krsna i kosztowanie maha-prasada. Szczery bhakta stopniowo zadowala Najwyższą Osobę Boga i Najwyższy Pan objawia mu się. Nie można ujrzeć Najwyższego Pana dzięki czynionym przez siebie wysiłkom. Pan objawia się raczej wtedy, gdy jest zadowolony ze służby bhakty.

Madhya 08.286 Śri Caitanya Mahaprabhu potwierdził: "Posiadasz wiedzę o wszelkich prawdach związanych z Moimi rozrywkami i nastrojami. Dlatego ukazałem ci tę formę.

Madhya 08.287 "W rzeczywistości ciało Moje nie ma białego odcienia. Ono tylko tak wygląda, gdyż miało styczność z ciałem Śrimati Radharani. Ona zaś nie dotyka nikogo, oprócz syna Nandy Maharajy.

Madhya 08.288 "Przemieniłem teraz Moje ciało i umysł w ekstazę Śrimati Radharani; i tak oto, w tej formie, kosztuję Swojej własnej słodyczy."

Madhya 08.288 Znaczenie: Tutaj Gaurasundara powiadomił Ramanandę Rayę: "Mój drogi Ramanando Rayo, w rzeczywistości widziałeś oddzielną osobę, której ciało miało białą karnację. Tak naprawdę nie jestem biały. Będąc Śri Krsną, synem Nandy Maharajy, jestem czarniawy, ale gdy obcuję ze Śrimati Radharani, na zawsze przybieram biały odcień. Śrimati Radharani nie dotyka niczyjego ciała, oprócz Krsny. Przyjmując odcień Śrimati Radharani, smakuje Swoje transcendentalne cechy. Bez Radharani nie można zakosztować transcendentalnej przyjemności małżeńskiej miłości Krsny." W związku z tym Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura wypowiada zdanie o prakrta-sahajiya-sampradayi, która uważa, że Pan Krsna i Pan Caitanya mają różne ciała. Mylnie interpretują wymienione tutaj słowa gaura anga nahe mora. Z tego wersetu możemy zrozumieć, że Pan Caitanya Mahaprabhu jest tożsamy z Krsną. Obaj są tą samą Najwyższą Osobą Boga. W formie Krsny Pan rozkoszuje się duchowym szczęściem i pozostaje schronieniem wszystkich bhaktów, visaya-vigraha. Krsna w Swoim aspekcie Gaurangi smakuje rozłąkę z Krsną w ekstazie Śrimati Radharani. Tą ekstatyczną formą jest Śri Caitanya Mahaprabhu. Śri Krsna jest zawsze transcendentalnym oceanem wszelkiej przyjemności i fachowo określany jest jako dhira-lalita. Radharani jest ucieleśnieniem duchowej energii, uosobionej jako ekstatyczna miłość do Krsny; dlatego tylko Krsna może dotknąć Śrimati Radharani. Aspekt dhira-lalita nie jest widoczny w żadnej innej formie Pana, ani u Visnu, ani u Narayana. Dlatego Śrimati Radharani znana jest jako Govinda-nandini i Govinda-mohini, gdyż jest Ona jedynym źródłem transcendentalnej przyjemności dla Śri Krsny. Zaprawdę, jest Ona jedyną osobą, która może zauroczyć Jego umysł.

Madhya 08.289 Wówczas Pan Caitanya Mahaprabhu przyznał się Swojemu czystemu bhakcie, Ramanandzie Rayi: "Teraz nie ma żadnej poufnej czynności, o której byś nie wiedział. Chociaż próbuję ukryć Swoje czyny, ty - mocą zaawansowanej miłości do Mnie - możesz zrozumieć wszystko ze szczegółami."

Madhya 08.290 Następnie Pan poprosił Ramanandę Rayę: "Utrzymaj wszystkie te rozmowy w tajemnicy. Proszę, nie ujawniaj ich wszędzie. Ponieważ Moje czyny przypominają działania szaleńca, ludzie mogą potraktować je z lekceważeniem i śmiać się."

Madhya 08.291 Wtedy Caitanya Mahaprabhu powiedział: "Ja jestem szaleńcem i ty także jesteś szaleńcem. Dlatego obaj jesteśmy na tej samej platformie."

Madhya 08.291 Znaczenie: Zwykłemu człowiekowi, który nie jest bhaktą, wszystkie te rozmowy między Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu wydają się być niedorzeczne. Cały świat przepełniony jest materialnymi koncepcjami i ludzie nie są w stanie zrozumieć tych konwersacji z powodu uwarunkowania doczesną filozofią. Ci, którzy są nadmiernie przywiązani do światowych działań, nie potrafią zrozumieć ekstatycznych rozmów między Ramanandą Rayą a Caitanyą Mahaprabhu. Dlatego też Pan poprosił Ramanandę Rayę, by zachował w tajemnicy wszystkie te rozmowy i nie ujawniał ich pospólstwu. Jeśli ktoś jest rzeczywiście zaawansowany w świadomości Krsny, wówczas może zrozumieć te poufne rozmowy, w przeciwnym razie wydają się szalone. Tak więc Śri Caitanya Mahaprabhu oznajmił Ramanandzie Rayi, że obaj wydają się być szaleńcami i dlatego są na tej samej platformie. Potwierdza to Bhagavad-gita:

ya niśa sarva-bhutanam tasyam jagarti samyami

yasyam jagrati bhutani sa niśa paśyato muneh

"Co bowiem nocą jest dla wszystkich istot, czasem przebudzenia jest dla samokontrolującego się. A co czasem przebudzenia jest dla wszystkich żywych istot, to nocą jest dla mędrca pochłoniętego poznawaniem własnej jaźni." (Bg. 2.69)

Czasami zwykłym ludziom wydaje się, że świadomość Krsny jest pewnym rodzajem szaleństwa, tak jak osoby świadome Krsny uważają za pewną formę szaleństwa działania światowych ludzi.

Madhya 08.292 Przez dziesięć nocy Pan Caitanya Mahaprabhu i Ramananda Raya szczęśliwie spędzali czas dyskutując o rozrywkach Krsny.

Madhya 08.293 Rozmowy między Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu obejmują najbardziej poufne tematy dotyczące małżeńskiej miłości między Radhą i Krsną we Vrndavanie [Vrajabhumi]. Chociaż obaj rozmawiali o tych rozrywkach przez długi czas, nie mogli osiągnąć kresu dyskusji.

Madhya 08.294 W rzeczywistości rozmowy te są jak wielka kopalnia, z której można wydobyć wszelkiego rodzaju metale - miedź, brąz dzwonowy, srebro, złoto, metale nieszlachetne i inne. Są one jak kamień filozoficzny zakopany w jednym miejscu.

Madhya 08.294 Znaczenie: Śrila Bhaktivinoda Thakura podaje następujące streszczenie rozmów między Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu. Ramananda Raya odpowiedział na pięć pytań Śri Caitanyi Mahaprabhu, przedstawionych w wersetach od 57 do 67. Pierwsza odpowiedź porównana jest do miedzi, a piąta jest najwartościowsza, gdyż dotyczy niezmieszanego oddania, ostatecznego celu życia w służbie oddania, i rzuca światło na poprzednie cztery podrzędne odpowiedzi.

Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura zauważa, że we Vrajabhumi jest rzeka Yamuna ze swymi piaszczystymi brzegami. Są drzewa kadamba, krowy, kijki Krsny, których używa On przy pasieniu krów, i jest flet Krsny. Wszystko to należy do śanta-rasy, smaku neutralności w służbie oddania. Są też bezpośredni słudzy Krsny o imionach Citraka, Patraka i Raktaka. Są oni ucieleśnieniem służby w nastroju służenia. Są także przyjaciele jak Śridama, Sudama i inni, którzy uosabiają służenie w braterstwie. Nanda Maharaja i matka Yaśoda są uosobieniem miłości rodzicielskiej. Ponad tym wszystkim jest Śrimati Radharani i Jej asystentki, gopi Lalita, Viśakha i inne. W ten sposób wszystkie pięć smaków - śanta, dasya, sakhya, vatsalya i madhurya - istnieją wiecznie. Porównuje się je też do metali takich jak miedź, brąz dzwonowy, srebro, złoto i kamień filozoficzny. Dlatego Śrila Kaviraja Gosvami wspomina o kopalni metali, która wiecznie istnieje we Vrndavanie, Vrajabhumi.

Madhya 08.295 Zarówno Śri Caitanya Mahaprabhu, jak i Ramananda Raya pracowali jak górnicy, wydobywając wszelkiego rodzaju wartościowe metale, z których każdy następny był lepszy od poprzedniego. Ich pytania i odpowiedzi są właśnie takie.

Madhya 08.296 Następnego dnia Śri Caitanya Mahaprabhu poprosił Ramanandę Rayę, by pozwolił Mu odejść, a w chwili pożegnania Pan wydał mu następujące polecenia.

Madhya 08.297 Śri Caitanya Mahaprabhu powiedział do niego: "Porzuć wszelkie materialne zaangażowania i przybądź do Jagannatha Puri. Wrócę tam wkrótce po zakończeniu podróży i pielgrzymki.

Madhya 08.298 "Obaj pozostaniemy razem w Jagannatha Puri i będziemy szczęśliwie spędzać czas na rozmowach o Krsnie."

Madhya 08.299 Następnie Śri Caitanya Mahaprabhu uścisnął Ramanandę Rayę i odesławszy go z powrotem do domu, udał się na spoczynek.

Madhya 08.300 Następnego dnia po wstaniu z łóżka Śri Caitanya Mahaprabhu odwiedził miejscową świątynię, w której znajdowało się bóstwo Hanumana. Po złożeniu mu pokłonów, Pan wyruszył do Południowych Indii.

Madhya 08.300 Znaczenie: Niemalże we wszystkich miastach i miasteczkach Indii znajdują się świątynie Hanumanji, wiecznego sługi Pana Ramacandry. Nawet w pobliżu świątyni Govindaji we Vrndavanie jest świątynia Hanumana. Uprzednio świątynia ta położona była przed świątynią Gopalaji, ale Bóstwo Gopalaji odeszło do Orissy, by pozostać jako Saksi-gopala. Jako wieczny sługa Pana Ramacandry, Hanumanji był z szacunkiem wielbiony przez wiele setek i tysięcy lat. Tutaj nawet Pan Śri Caitanya Mahaprabhu dał przykład, pokazując, jak należy okazywać szacunek Hanumanji.

Madhya 08.301 Każdy mieszkaniec Vidyanagara wyznawał inną wiarę, ale ujrzawszy Śri Caitanyę Mahaprabhu porzucili oni własne wyznania i zostali Vaisnavami.

Madhya 08.302 Gdy Ramananda Raya zaczął przeżywać rozłąkę ze Śri Caitanyą Mahaprabhu, ogarnęło go przygnębienie. Medytując o Panu porzucił wszystkie materialne sprawy.

Madhya 08.303 Opisałem w skrócie spotkanie między Śri Caitanyą Mahaprabhu a Ramanandą Rayą. W rzeczywistości nikt nie jest w stanie wyczerpująco opisać tego spotkania. Jest to niemożliwe nawet dla Pana Śesa Nagi, który ma tysiące kapturów.

Madhya 08.304 Działania Śri Caitanyi Mahaprabhu są jak zagęszczone mleko, a czyny Ramanandy Rayi są niczym duże ilości kandyzu.

Madhya 08.305 Ich spotkanie dokładnie przypomina mieszankę zagęszczonego mleka i kandyzu. Gdy rozmawiają o rozrywkach Radhy i Krsny, dodawana jest kamfora. Jeśli ktoś kosztuje tej zmieszanej potrawy, jest on najszczęśliwszą z osób.

Madhya 08.306 Tę wspaniałą potrawę należy spożywać uszami. Kto jej skosztuje, ogarnia go chciwość, by jeść więcej.

Madhya 08.307 Dzięki słuchaniu rozmów między Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu doznaje się oświecenia w transcendentalnej wiedzy o smakach rozrywek Radhy i Krsny. W ten sposób można rozwinąć czystą miłość do lotosowych stóp Radhy i Krsny.

Madhya 08.308 Autor prosi każdego słuchacza, by słuchał tych rozmów z wiarą i bez dyskusji. Studiując je w ten sposób, będzie w stanie zrozumieć poufną prawdę o Śri Caitanyi Mahaprabhu.

Madhya 08.309 Ta część rozrywek Śri Caitanyi Mahaprabhu jest najbardziej poufna. Kto ma wiarę, ten szybko może wyciągnąć z nich korzyść. Lecz kto debatuje o nich, pozostanie na zawsze daleko.

Madhya 08.310 Ten transcendentalny skarb może zdobyć ten, dla kogo lotosowe stopy Śri Caitanyi Mahaprabhu, Nityanandy Prabhu i Advaity Prabhu są wszystkim.

Madhya 08.310 Znaczenie: Śri Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura mówi, że Krsna jest osiągalny dla wierzących, dla tych natomiast, którzy lubią się spierać, Krsna jest bardzo, bardzo odległy. Podobnie, te rozmowy pomiędzy Ramanandą Rayą a Śri Caitanyą Mahaprabhu może zrozumieć osoba posiadająca niezachwianą wiarę. Ci, którzy nie są w sukcesji uczniów, asauta-panthi, nie mogą mieć wiary w te rozmowy. Zawsze wątpią i zajęci są wymysłami. Rozmów tych nie mogą zrozumieć takie kapryśne osoby. Transcendentalne tematy pozostają bardzo odległe dla tych, którzy angażują się w światowe debaty. W odniesieniu do tego, wedyjskie mantry w Katha Upanisadzie (1.2.9) oznajmiają: naisa tarkena matir apaneya proktanyenaiva sujnanaya prestha. Mundaka Upanisad oznajmia (3.2.3): nayam atma pravacanena labhyo na medhaya na bahuna śrutena / yam evaisa vrnute tena labhyas tasyaisa atma vivrnute tanum svam. A Brahma-sutra mówi (2.1.11): tarkapratisthanat.

Cała literatura wedyjska stwierdza, że nie można zrozumieć transcendentalnych tematów po prostu przy pomocy dowodzenia czy logiki. Tematy duchowe są wysoko ponad wiedzą doświadczalną. Jeśli ktoś zainteresowany jest transcendentalnymi miłosnymi przygodami Krsny, może je zrozumieć tylko dzięki łasce Krsny. Jeśli ktoś usiłuje zrozumieć te transcendentalne tematy używając po prostu materialnej substancji mózgowej, próba ta będzie bezowocna. Nie ma znaczenia, czy ktoś jest prakrta-sahajiyą, światowym oportunistą czy uczonym; trud mający na celu zrozumienie tych tematów za pomocą doczesnych środków ostatecznie zakończy się niepowodzeniem. Dlatego trzeba zrezygnować z wszelkich doczesnych usiłowań i próbować zostać czystym bhaktą Pana Visnu. Gdy bhakta przestrzega regulujących zasad, prawda o tych rozmowach zostanie mu objawiona. Zostało to potwierdzone:

atah śri-krsna-namadi na bhaved grahyam indriyaih

sevonmukhe hi jihvadau svayam eva sphuraty adah

(Bhakti-rasamrta-sindhu, 1.2.109)

Świętego imienia Pana, Jego rozrywek, formy, cech i otoczenia nie można zrozumieć tępymi, materialnymi zmysłami. Jednakże, gdy zmysły oczyszczą się przez stałe pełnienie służby, zostanie objawiona duchowa prawda o rozrywkach Radhy i Krsny. Jak potwierdzono w Mundaka Upanisadzie: yam evaisa vrnute tena labhyas. Transcendentalne cechy Śri Caitanyi Mahaprabhu może zrozumieć tylko ten, kto zyskał względy Najwyższej Osoby Boga.

Madhya 08.311 Składam dziesięć milionów pokłonów lotosowym stopom Śri Ramanandy Rayi, ponieważ poprzez jego usta Śri Caitanya Mahaprabhu rozprzestrzenił dużo duchowych informacji.

Madhya 08.312 Rozrywki związane ze spotkaniem Pana Śri Caitanyi Mahaprabhu z Ramanandą Rayą próbowałem głosić zgodnie z notatnikami Śri Svarupy Damodary.

Madhya 08.312 Znaczenie: Pod koniec każdego rozdziału autor uznaje wartość sukcesji uczniów. Nigdy nie twierdzi, że napisał tę transcendentalną literaturę dzięki przeprowadzeniu pracy badawczej. Po prostu przyznaje, że dużo zawdzięcza notatkom Svarupy Damodary, Raghunathy dasa Gosvamiego i innych autorytatywnych osób. Taki jest sposób przedstawiania transcendentalnej literatury, która nigdy nie jest przeznaczona dla tzw. uczonych i badaczy. Procesem jest mahajano yena gatah sa panthah: trzeba dokładnie podążać za wielkimi osobami i acaryami. Acaryavan puruso veda: ten, kto cieszy się łaską acaryi, wie wszystko. Ta wypowiedź Kavirajy Gosvamiego ma wielką wartość dla wszystkich czystych bhaktów. Czasami prakrta-sahajiya twierdzą, że usłyszeli prawdę od swojego guru. Transcendentalnej wiedzy nie można jednak zdobyć po prostu przez słuchanie guru, który nie jest bona fide. Guru musi być bona fide i musiał usłyszeć od swojego bona fide guru. Tylko wtedy przekaz uznany będzie za bona fide. Potwierdza to Bhagavad-gita:

śri bhagavan uvaca

imam vivasvate yogam proktavan aham avyayam

vivasvan manave praha manur iksvakave 'bravit

"Osoba Boga, Pan Śri Krsna, rzekł: "Ja przekazałem tę niezniszczalną naukę yogi bogu słońca Vivasvanowi, a Vivasvan przekazał ją Manu, ojcu ludzkości. Manu z kolei pouczył o niej Iksvaku." (Bg. 4.1)

W ten sposób posłanie to przekazywane jest w bona fide duchowej sukcesji uczniów od bona fide mistrza duchowego do bona fide studenta. Dlatego, jak zwykle, Śrila Kaviraja Gosvami kończy ten rozdział powtórnie deklarując swą wiarę w lotosowe stopy sześciu Gosvamich. Tak oto jest on w stanie przedstawić tę transcendentalną literaturę, Caitanya-caritamrtę.

Madhya 08.313 Modląc się u lotosowych stóp Śri Rupy i Śri Raghunathy, zawsze pragnąc ich miłosierdzia, ja, Krsnadasa, opowiadam tę Śri Caitanya-caritamrtę, podążając w ich ślady.

W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do Ósmego Rozdziału Madhya-lili Śri Caitanya-caritamrty, opisującego rozmowę między Śri Caitanyą Mahaprabhu a Ramanandą Rayą.