W swej Amrta-pravaha-bhasyi Śrila Bhaktivinoda Thakura streszcza ten
rozdział w taki oto sposób. Król Orissy, Maharaja Prataparudra, robił, co tylko
mógł, aby zobaczyć Pana Caitanyę Mahaprabhu. Śrila Nityananda Prabhu i inni
bhaktowie poinformowali Pana o pragnieniu króla, lecz Śri Caitanya Mahaprabhu
nie chciał go zobaczyć. W tym czasie Śri Nityananda Prabhu obmyślił pewien plan
i posłał królowi część wierzchniej odzieży Pana. Następnego dnia, kiedy
Ramananda Raya ponownie błagał Śri Caitanyę Mahaprabhu, aby spotkał się z królem,
Pan odmówił tej prośbie i poprosił Ramanandę Rayę, aby przyprowadził do Niego
syna króla. Książę odwiedził Pana mając na sobie ubranie Vaisnavy i to
rozbudziło pamięć o Krsnie. W ten sposób Śri Caitanya Mahaprabhu wyzwolił syna
Maharajy Prataparudry.
Później, przed rozpoczęciem Ratha-yatry, Śri Caitanya Mahaprabhu umył dom Gundica. Następnie wykąpał się w Indradyumnie i zjadł prasada w pobliskim ogrodzie. Kiedy Śri Caitanya Mahaprabhu mył świątynię Gundica, pewien Gaudiya Vaisnava umył lotosowe stopy Pana i wypił tę wodę. Wydarzenie to jest bardzo znaczące, gdyż rozbudziło w tym bhakcie ekstatyczną miłość. Następnie podczas kirtanu zemdlał syn Advaity Prabhu o imieniu Gopala i kiedy nie odzyskiwał przytomności, Śri Caitanya Mahaprabhu obdarzył go łaską, budząc go. Podczas prasada nastąpiła wymiana żartobliwych słów pomiędzy Nityanandą Prabhu i Advaitą Prabhu. Advaita Prabhu powiedział, że Nityananda Prabhu jest osobą nikomu nieznaną, i że spożywanie obiadu z osobą nieznaną w społeczeństwie nie należy do obowiązków bramina grhasthy. W odpowiedzi na to żartobliwe stwierdzenie Śri Nityananda Prabhu powiedział, że Advaita Acarya jest monistą i nikt nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, jak wielkiej przemianie może ulec jego umysł, jeśli będzie jadł z takim impersonalnym monistą. Rozmowa tych dwóch prabhu - Nityanandy Prabhu i Advaity Prabhu - miała głębokie znaczenie, które może zrozumieć jedynie osoba inteligentna. Kiedy wszyscy Vaisnavowie skończyli obiad, Svarupa Damodara i inni zjedli prasada w pokoju. Śri Caitanya Mahaprabhu doznał wielkiej przyjemności, kiedy ujrzał Bóstwo Jagannatha po okresie Jego odpoczynku. W tym czasie towarzyszyli Mu wszyscy bhaktowie i wszyscy oni byli bardzo zadowoleni.
Madhya 12.20
Znaczenie: W Indii nadal istnieje klasa profesjonalnych
żebraków, którzy przypominają Cyganów z krajów zachodnich. Znają oni trochę
sztukę magiczną i procesy mistyczne i żebrzą od drzwi do drzwi, czasami prosząc,
a czasami grożąc. Żebracy tacy czasami nazywani są yoginami, a czasami kanaphata
yoginami. Słowo kanaphata odnosi
się do osoby, która przekłuła ucho, aby nosić kolczyk zrobiony z kości
słoniowej. Maharaja Prataparudra był tak przygnębiony tym, że nie dane mu było
ujrzeć Śri Caitanyi Mahaprabhu, iż postanowił zostać takim yoginem. Zwykli ludzie myślą, że yogin musi nosić w uchu kolczyk z kości słoniowej, lecz nie to jest
oznaką prawdziwego yogina. Maharaja
Prataparudra również sądził, że aby zostać żebrzącym yoginem, należy nosić taki kolczyk.
Madhya 12.23
Znaczenie: Śri Caitanya Mahaprabhu jest w naturalny sposób
oceanem wszelkiej dobroci i skoro tylko usłyszał stwierdzenie króla, Jego serce
natychmiast zmiękło. Tak więc Pan gotów był nawet udać się do Kataki, aby
ujrzeć króla. Nie brał nawet pod uwagę tego, aby król przybył z Kataki do
Jagannatha Puri, żeby ujrzeć Jego. Jest to znaczące, że Śri Caitanya Mahaprabhu
był tak łaskawy, że gotów był udać się do Kataki, aby spotkać się z królem. Najwidoczniej
nie oczekiwano, aby król chciał odwiedzić Pana w Jego siedzibie, ale okazując
pozorną szorstkość Pan dał do zrozumienia, że jeśli wszyscy bhaktowie tego
pragną, uda się do Kataki, aby zobaczyć się z królem.
Madhya 12.25
Znaczenie: Z duchowego punktu widzenia, sannyasina obowiązuje ścisły zakaz spotykania się z
materialistycznymi ludźmi, szczególnie z królem, który zawsze ma do czynienia z
pieniędzmi. W istocie, spotkanie sannyasina
z królem zawsze uważane jest za odrażające. Sannyasin zawsze jest narażony na krytykę ogółu i ludzie bardzo
poważnie traktują każde najmniejsze przewinienie z Jego strony. W
rzeczywistości ludzie oczekują, że sannyasin
będzie nauczał i nie będzie brał udziału w żadnych sprawach społecznych czy
politycznych. Jeśli sannyasin jest
krytykowany przez ludzi, jego nauczanie nie będzie owocne. Śri Caitanya
Mahaprabhu szczególnie pragnął uniknąć takiej krytyki, tak by Jego nauczanie
nie napotkało przeszkód. Kiedy Pan rozmawiał ze Swymi uczniami, przypadkiem był
tam też obecny bhakta Damodara Pandita. Ten Damodara Pandita był bardzo wiernym
bhaktą i oddanym miłośnikiem Śri Caitanyi Mahaprabhu. Kiedykolwiek było coś, co
mogłoby rzucić cień na charakter Pana, Damodara Pandita natychmiast wykazywał
to, nie zważając nawet na wzniosłą pozycję Pana. Czasami mówi się, że głupcom
spieszno tam, gdzie aniołowie boją się stąpać. Śri Caitanya Mahaprabhu pragnął
wykazać głupotę Damodary Pandity w jego śmiałości w krytykowaniu Pana. W ten
sposób Pan pośrednio dał do zrozumienia, że jeśli Damodara Pandita wyrazi
zgodę, pójdzie zobaczyć się z królem. Stwierdzenie to miało głębokie znaczenie,
ponieważ było ostrzeżeniem dla Damodary, aby nie ośmielał się więcej krytykować
Pana, gdyż nie przystoi to jego pozycji jako bhakty. Śri Caitanya Mahaprabhu
uważany był a przewodnika i mistrza duchowego wszystkich mieszkających z Nim
bhaktów. Damodara Pandita był jednym z nich i Pan okazał mu szczególne względy,
ostrzegając go, aby nie krytykował Go więcej. Bhakta czy uczeń nigdy nie
powinien krytykować Pana czy Jego reprezentanta, mistrza duchowego.
Madhya 12.32
Znaczenie: Odnosi się to do dnia, kiedy Pan Śri Krsna i Jego
chłopcy pasterze oraz stada zwierząt przebywali na pastwiskach w pobliżu
Mathury. Wtedy to chłopcy pasterze, czując głód, poprosili o jedzenie i Pan
Krsna powiedział im, aby udali się do braminów, którzy w pobliżu spełniali yajnę, czyli ofiarę, i zdobyli trochę
pożywienia z tej yajni. Otrzymawszy
takie polecenie Pana, wszyscy chłopcy pasterze poszli do braminów i poprosili
ich o pokarm, lecz odmówiono im. Następnie zwrócili się z tą samą prośbą do żon
braminów, które były bardzo oddane Panu Krsnie w spontanicznej miłości. Skoro
tylko usłyszały one prośbę chłopców pasterzy i dowiedziały się, że Krsna chciał
coś do zjedzenia, natychmiast opuściły miejsce ofiary. Ich mężowie bardzo
skarcili je za to i były gotowe porzucić życie. Poświęcenie życia dla
transcendentalnej służby miłości dla Pana jest naturą czystego bhakty.
Madhya 12.34
Znaczenie: W ten sposób Śri Nityananda Prabhu bardzo
taktownie sugerował, aby Caitanya Mahaprabhu podarował królowi jakąś część
Swego starego ubrania. Chociaż król nie był godny tego, by spotkać Pana,
uspokoi się, jeśli otrzyma takie odzienie. Król bardzo pragnął ujrzeć Pana,
jednak Pan nie mógł się z nim spotkać. Aby rozwiązać tę sytuację, Nityananda
Prabhu zaproponował, by Pan posłał starą część ubrania. W ten sposób król
zrozumie, że Pan okazuje mu łaskę. Wówczas nie zrobi nic tak drastycznego, jak
zostanie żebrakiem czy skończenie ze swym życiem.
Madhya 12.38
Znaczenie: Taki jest również wniosek nakazów wedyjskich.
Ponieważ Najwyższa Osoba Boga jest Absolutną Prawdą, wszystko, co ma z Nim
związek, również znajduje się na tej samej platformie. Król darzył wielkim
uczuciem Śri Caitanyę Mahaprabhu i chociaż nie ujrzał Pana, tym niemniej
osiągnął już ostateczny wynik służby oddania. Natychmiast po otrzymaniu szat od
Sarvabhaumy Bhattacaryi król zaczął je wielbić, przyjmując te szaty jak Śri
Caitanyę Mahaprabhu. Ubranie Pana, Jego pościel, pantofle i wszystkie zwykłe
potrzebne przedmioty są przemianami Śesy, Visnu, ekspansji Śri Baladevy. Tak
więc szaty i inne parafernalia Najwyższej Osoby Boga są po prostu innymi
formami Najwyższej Osoby Boga. Wszystko, co jest związane z Panem, jest godne
czci. Śri Caitanya Mahaprabhu poucza nas, że tak jak godny czci jest Krsna, tak
również godną czci jest siedziba Krsny, Vrndavana. A tak jak godna uwielbienia
jest Vrndavana, również godnymi uwielbienia są parafernalia Vrndavany - drzewa,
drogi, rzeka, wszystko. Dlatego też czysty bhakta śpiewa, jaya jaya vrndavana-vasi yata jana: "Wszelka chwała
mieszkańcom Vrndavany." Jeśli bhakta ma niezachwianą postawę oddania,
wszystkie te konkluzje zostaną rozbudzone czy też objawione w jego sercu.
yasya
deve para bhaktir yatha deve tatha
gurau
tasyaite
kathita hy arthah prakaśante
mahatmanah
"Całe znaczenie wiedzy wedyjskiej automatycznie zostaje objawione
tylko tym wielkim duszom, które posiadają niezachwianą wiarę zarówno w Pana,
jak i mistrza duchowego." (Śvetaśvatara
Upanisad, 6.23)
Tak więc, idąc za przykładem
Maharajy Prataparudry i innych bhaktów powinniśmy nauczyć się wielbić wszystko,
co należy do Najwyższej Osoby Boga. Pan Śiva mówi o tym jako tadiyanam. W Padma Puranie powiedziane jest:
aradhananam sarvesam visnor aradhanam param
tasmat parataram devi tadiyanam samarcanam
"O Devi, najwznioślejszym systemem kultu jest wielbienie Pana Visnu.
A większym od tego jest wielbienie tadiya,
czyli czegokolwiek, co należy do Visnu." Śri Visnu jest sac-cid-ananda-vigraha. Podobnie, tadiya
jest również najbardziej zaufany sługa Krsny, mistrz duchowy, i wszyscy
bhaktowie Visnu. Sac-cid-ananda-vigraha,
guru, Vaisnavowie i rzeczy używane przez nich muszą być uważane za tadiya i bez wątpienia godne czci
wszystkich żywych istot.
Madhya 12.44
Znaczenie: Dyplomata w świecie materialnym wie, jak
postępować z ludźmi, szczególnie w sprawach politycznych. Niektórzy wielcy
bhaktowie Pana - jak Ramananda Raya, Raghunatha dasa Gosvami, Sanatana Gosvami
i Rupa Gosvami - byli urzędnikami rządowymi i w przeszłości wiedli pełne
bogactwa życie rodzinne. Zatem wiedzieli, jak postępować z ludźmi. Wielokrotnie
widzieliśmy jak Rupa Gosvami, Raghunatha dasa Gosvami i Ramananda Raya
angażowali swoją dyplomację w służbę dla Pana. Kiedy urzędnicy rządowi
zamierzali zaaresztować ojca i wuja Raghunathy dasa Gosvamiego, on ukrył ich i
osobiście spotkawszy się z urzędnikami rządu, załatwił sprawę w dyplomatyczny
sposób. Jest to tylko jeden przykład. Podobnie, po zrezygnowaniu z posady
ministra, Sanatana Gosvami został wtrącony do więzienia i przekupił strażnika
więziennego, aby wymknąć się ze szponów Nawaba i zamieszkać ze Śri Caitanyą
Mahaprabhu. Teraz widzimy, jak Ramananda Raya, najbardziej zaufany bhakta Pana,
w dyplomatyczny sposób zmiękczył serce Śri Caitanyi Mahaprabhu, mimo że Pan
ostatecznie zadecydował, iż nie spotka się z królem. Dyplomacja Ramanandy Rayi
i błagania Sarvabhaumy Bhattacaryi i wszystkich pozostałych wielkich bhaktów
odniosły skutek. Wniosek jest taki, że dyplomacja wykorzystana w służbie dla
Pana jest formą służby oddania.
Madhya 12.56
Znaczenie: Śrimad-Bhagavatam (10.78.36)
oznajmia: atma vai putra utpanna iti
vedanuśasanam. Vedy stwierdzają, że ojciec rodzi się jako własny syn. Syn
nie jest różny od ojca i mówi o tym każde pismo objawione. W teologii
chrześcijańskiej wierzy się, że Chrystus, syn Boga, jest również Bogiem. Są oni
tożsami.
Madhya 12.61
Znaczenie: W swej Anubhasyi
Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura oznajmia, że materialista błędnie
uważa ciało i umysł za źródło materialnej przyjemności. Innymi słowy,
materialista akceptuje cielesną koncepcję życia. Caitanya Mahaprabhu nie uważał
syna Maharajy Prataparudry za materialistę, mimo iż ten był synem materialisty.
Nie uważał też Samego Siebie za podmiot radości. Filozofowie Mayavadi robią
wielki błąd przyjmując, że sac-cid-ananda-vigraha,
transcendentalna forma Pana, jest podobna materialnemu ciału. Jednakże w
transcendencji nie ma materialnego zanieczyszczenia, ani też nie można
wyobrażać sobie duchowości w materii. Nie można materii przyjmować za ducha.
Jak wskazują na to fachowe słowa bhauma
ijyadhih (Bhag. 10.84.13), materialistyczni Mayavadi wyobrażają sobie formę
Boga w materii, chociaż według ich wyobrażenia Bóg jest nieograniczenie
bezforemny. Jest to jedynie spekulacja umysłowa. Chociaż Śri Caitanya
Mahaprabhu jest Najwyższą Osobą Boga, przyjął pozycję gopi. Również syna króla przyjął bezpośrednio za syna Maharajy
Nandy, Vrajendra-nandanę Hari. Jak potwierdza to Śrimad Bhagavad-gita (panditah sama-darśinah), jest to doskonała
wizja zgodna ze wskazówkami kultury wedyjskiej. Takie przyjęcie Absolutnej
Prawdy zgodnie z filozofią Vaisnava zostało wyjaśnione zarówno w Mundaka Upanisadzie (3.2.3), jak i Katha Upanisadzie (1.2.23) następującymi
słowami:
nayam atma pravacanena labhyo na medhaya na bahuna śrutena
yam evaisa vrnute tena labhyas tasyaisa atma vivrnute tanum svam
"Najwyższego Pana nie można osiągnąć dzięki doskonałym wyjaśnieniom,
bystrej inteligencji czy nawet przez długotrwałe słuchanie. Osiąga Go jedynie
ten, kogo On Sam wybiera. Takiej osobie manifestuje Swą własną formę."
Żywa istota uwikłana jest w
egzystencję materialną z powodu braku takiej duchowej wizji. W swej Kalyana-kalpataru Śrila Bhaktivinoda
Thakura śpiewał: samsare asiya prakrti
bhajiya ‘purusa' abhimane mari. Kiedy żywa istota przychodzi do
materialnego świata, myśli, że jest podmiotem radości. W ten sposób coraz
bardziej się uwikłuje.
Madhya 12.68
Znaczenie: W związku z tym Śrila Prabodhananda Sarasvati
pisze, yat-karunya-kataksa-vaibhava-vatam.
Jeśli Śri Caitanya Mahaprabhu po prostu spojrzał na kogoś przez chwilę,
osoba ta natychmiast zamieniała się w jednego z najbardziej zaufanych bhaktów
Pana. Książę przyszedł zobaczyć Pana po raz pierwszy, lecz dzięki Jego łasce
chłopiec natychmiast został najwyższej klasy bhaktą. Nie było to teorią, lecz
zdarzyło się naprawdę. Nie możemy stosować formuły nagna-matrka-nyaya, która oznajmia, że jeśli matka była naga w
dzieciństwie, to powinna pozostać nagą, chociaż została matką tak wielu dzieci.
Jeśli ktoś rzeczywiście otrzyma łaskę Pana, może zostać najwznioślejszym bhaktą
Pana. Logika nagna-matrka oznajmia,
że dana osoba nie będąc wzniosłą konkretnego dnia, nie może zostać wzniosłym
bhaktą w ciągu jednej nocy, jeśli nim wcześniej nie była. Ten szczególny
wypadek dostarcza dowodu zbijającego tę teorię. Dzień wcześniej chłopiec był po
prostu zwykłym księciem, a następnego dnia zaliczony został do najwyższych
bhaktów Pana. Stało się to możliwe dzięki bezprzyczynowej łasce Pana. Pan jest
wszechpotężny, wszechmocny i wszechmogący i może postępować tak, jak Mu się
podoba.
Madhya 12.73
Znaczenie: Świątynia Gundica położona jest w odległości
dwóch mil na północny wschód od świątyni Jagannatha. W czasie festiwalu
Ratha-yatra, Pan Jagannatha opuszcza Swą własną świątynię i udaje się do
świątyni Gundica, gdzie pozostaje przez tydzień. Po upływie tygodnia wraca do
Swojej świątyni. Pogłoska mówi, że Gundicą zwana była żona króla Indradyumny,
który założył świątynię Jagannatha. Wzmianka o świątyni Gundica znajduje się również
w autorytatywnym piśmie. Teren świątyni Gundica ma 288 łokci długości i 215
szerokości. Główna świątynia wewnątrz ma około 36 łokci długości i 30
szerokości, a sala spotkań 32 łokcie długości i 30 szerokości.
Madhya 12.127
Znaczenie: Znaczące jest, że Śri Caitanya Mahaprabhu
powiedział Svarupie Damodarze Gosvamiemu, że bengalski Vaisnava jest
"twoim Gaudiya Vaisnavą". Oznacza to, że wszyscy Gaudiya Vaisnavowie
będący zwolennikami kultu Caitanyi podlegają Svarupie Damodarze Gosvamiemu.
Gaudiya Vaisnavowie bardzo ściśle przestrzegają systemu parampara. Svarupa Damodara był osobistym sekretarzem Pana Śri
Caitanyi Mahaprabhu. Następną grupą bhaktów było sześciu Gosvamich, a później
Kaviraja Gosvami. Przestrzeganie systemu parampara
kultu Caitanyi jest rzeczą konieczną. Służąc Panu można popełnić wiele
obraz i obrazy te zostały opisane w Bhakti-rasamrta-sindhu,
Hari-bhakti-vilasie i innych książkach. Zgodnie z przepisami nikt nie
powinien przyjmować pokłonów w świątyni Pana przed Bóstwem. Nie jest też rzeczą
właściwą, aby bhakta ofiarowywał pokłony mistrzowi duchowemu i dotykał jego
stóp przed Bóstwem. To uważane jest za obrazę. Śri Caitanya Mahaprabhu był
Samym Najwyższą Osobą Boga, więc umycie Jego stóp w świątyni nie było w
rzeczywistości obrazą. Ponieważ jednak grał rolę acaryi, uważał się za zwykłą ludzką istotę. Chciał również pouczyć
zwykłe ludzkie istoty. Chodzi o to, że nawet jeśli ktoś występuje w roli
mistrza duchowego, nie powinien przyjmować pokłonów przed Bóstwem, ani nie
powinien pozwalać uczniowi, aby mył mu stopy przed Bóstwem. Jest to kwestia
etykiety.
Madhya 12.135
Znaczenie: Komentując sprzątanie świątyni Gundica, Śrila
Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura mówi, że Śri Caitanya Mahaprabhu osobiście
udzielał instrukcji, w jaki sposób należy przyjąć Pana Krsnę, Najwyższą Osobę
Boga, w swym oczyszczonym i uspokojonym sercu. Jeśli ktoś chce ujrzeć Krsnę w
swym sercu, musi najpierw oczyścić serce, jak poradził Śri Caitanya Mahaprabhu
w Śiksastace (ceto-darpana-marjanam). W
tym wieku serca wszystkich są nieczyste, jak potwierdza to Śrimad-Bhagavatam (hrdy antah-stho hy abhadrani ). Śri Caitanya
Mahaprabhu doradzał każdemu intonowanie mantry
Hare Krsna, aby w ten sposób wymyć wszelkie brudy zgromadzone w sercu.
Pierwszym rezultatem będzie oczyszczenie serca (ceto-darpana-marjanam). Oznajmienie to potwierdza również Śrimad-Bhagavatam (1.2.17):
śrnvatam sva-kathah krsnah punya-śravana-kirtanah
hrdy antah-stho hy abhadrani vidhunoti suhrt-satam
"Śri Krsna, Osoba Boga, będący Paramatmą (Duszą Najwyższą) w sercu
każdego i dobroczyńcą prawdomównego wielbiciela, oczyszcza z pragnienia
materialnej przyjemności serce bhakty, który rozwinął pragnienie słuchania Jego
przekazów, które same w sobie są pełne cnót, kiedy właściwie słuchane i
intonowane."
Jeśli bhakta w ogóle pranie
oczyścić swe serce, musi intonować i słuchać o chwałach Pana Śri Krsny (śrnvatam sva-kathah krsnah). Jest to
prosty proces. Krsna osobiście pomoże oczyścić serce, ponieważ już tam
przebywa. Krsna pragnie pozostać w sercu i pragnie udzielać wskazówek, lecz
należy utrzymywać swe serce w takiej czystości, w jakiej Pan Caitanya
Mahaprabhu utrzymywał świątynię Gundica. Dlatego bhakta musi czyścić swe serce
tak, jak Pan czyścił świątynię Gundica. W ten sposób można być spokojnym i wzbogaconym
w służbę oddania. Jeśli serce pełne jest słomy, ziaren piasku, chwastów czy
kurzu (innymi słowy anyabhilasa-purna), nie można tam intronizować Najwyższej
Osoby Boga. Serce musi zostać oczyszczone z wszystkich materialnych motywacji
wywołanych działaniem karmicznym, wiedzą spekulatywną, systemem yogi mistycznej i tak wieloma innymi
formami tzw. medytacji. Serce musi zostać oczyszczone z ukrytych pobudek. Jak
mówi Śrila Rupa Gosvami, anyabhilasita-śunyam
jnana-karmady-anavrtam. Innymi słowy, nie należy mieć żadnych ubocznych
motywacji. Nie należy starać się o materialne wyniesienie, o zrozumienie
Najwyższego za pomocą wiedzy spekulatywnej, o działanie karmiczne, srogie
wyrzeczenia i pokuty itd. Żadna z tych czynności nie sprzyja naturalnemu
wzrostowi spontanicznej miłości do Boga. Kiedy obecne są one w sercu, serce
należy uważać za nieczyste i dlatego nieodpowiednie na siedzibę Krsny. Jeśli
nasze serca nie są czyste, nie możemy dostrzec w nich obecności Pana.
Pragnienie materialne
tłumaczone jest jako pragnienie cieszenia się światem materialnym w najwyższej
mierze. We współczesnym języku nazywane jest to rozwojem ekonomicznym.
Nieumiarkowane pragnienie rozwoju ekonomicznego jest niczym słoma i ziarna
piasku w sercu. Jeśli ktoś nadmiernie angażuje się w czynności materialne, jego
serce zawsze pozostanie zaniepokojone. Jak oznajmia Narottama dasa Thakura:
samsara visanale, diva-niśi hiya jvale,
judaite na kainu upaya
Innymi słowy, wysiłek mający na celu zdobycie materialnego bogactwa jest
wbrew zasadzie służby oddania. Materialne przyjemności obejmują czynności
takie, jak: wielkie ofiary w celu uczynienia działania pomyślnym,
dobroczynność, wzniesienie się na wyższy system planetarny, a nawet szczęśliwe
życie w tym materialnym świecie.
Współczesne korzyści
materialne są niczym kurz materialnego zanieczyszczenia. Kiedy kurz ten
zostanie wzniecony przez wir powietrzny czynności karmicznych, opanowuje on
serce. W ten sposób zwierciadło serca pokrywa się kurzem. Jest wiele pragnień
spełniania pomyślnych i niepomyślnych czynności, lecz ludzie nie wiedzą, że
życie po życiu utrzymują swe serca w nieczystym stanie. Uważa się, że jeśli
ktoś nie jest w stanie porzucić pragnienia działania dla przyjemności, to
okryty jest kurzem materialnego zanieczyszczenia. Karmici na ogół myślą, że
wzajemnemu oddziaływaniu czynności karmicznych można przeciwdziałać inną karmą, czyli czynnością karmiczną. Taka
koncepcja jest z pewnością błędna. Jeśli ktoś jest zwiedziony przez taką
koncepcję, zostaje oszukany przez własne działanie. Takie czynności porównuje
się do kąpieli słonia. Słoń może dokładnie się wykąpać, lecz skoro tylko
wychodzi z rzeki, natychmiast obrzuca całe ciało piaskiem z brzegu. Jeśli ktoś
cierpi z powodu swoich przeszłych działań karmicznych, nie może przeciwdziałać
swemu cierpieniu spełniając czynności pomyślne. Materialne plany nie mogą
przeciwdziałać cierpieniu ludzkiego społeczeństwa. Jedynym sposobem na
uśmierzenie cierpienia jest świadomość Krsny. Jeśli ktoś podejmuje świadomość
Krsny i angażuje się w służbę oddania dla Pana - zaczynającą się od intonowania
i słuchania chwał Pana - rozpoczyna proces czyszczenia serca.
Bezosobowa spekulacja, monizm
(wtopienie się w egzystencję Najwyższego), wiedza spekulatywna, yoga mistyczna i medytacja, wszystkie
porównywane są do ziaren piasku. Jedynie drażnią one serce. Takimi czynnościami
nie zadowalamy Najwyższej Osoby Boga ani też nie dajemy Panu możliwości, by
spokojnie siedział w naszych sercach. Czynności takie raczej niepokoją Pana.
Czasami yogini i jnani podejmują na początku intonowanie maha-mantry Hare Krsna, traktując to jako sposób rozpoczęcia swych
różnych praktyk. Kiedy jednak błędnie myślą, że wyzwolili się z materialnej
egzystencji, porzucają intonowanie. Nie uważają formy czy imienia Pana za ostateczny
cel. Takie nieszczęśliwe stworzenia nigdy nie otrzymują łaski Najwyższej Osoby
Boga, gdyż nie wiedzą, czym jest służba oddania. W Bhagavad-gicie opisane są one w ten sposób:
tan aham dvisatah kruran samsaresu naradhaman
ksipamy ajasram aśubhan asurisv eva yonisu
"Takie zazdrosne i szkodliwe, najniższe spośród rodzaju ludzkiego
osoby, ciskane są przeze Mnie w ocean egzystencji materialnej, pomiędzy różne
demoniczne gatunki życia." (Bg. 16.19)
Demony zawsze zazdroszczą Panu
i dlatego są najbardziej szkodliwe. Swym praktycznym przykładem Śri Caitanya
Mahaprabhu pokazał, że należy zebrać wszystkie ziarna piasku i wyrzucić je na
zewnątrz. Śri Caitanya Mahaprabhu również wysprzątał teren na zewnątrz
świątyni, obawiając się, że te ziarna piasku ponownie zostaną wniesione do
środka.
Śrila Bhaktisiddhanta
Sarasvati Thakura wyjaśnia, że chociaż ktoś może uwolnić się od pragnienia
działania dla przyjemności, czasami subtelne pragnienie działania dla
przyjemności pojawia się w sercu. Często myśli się wtedy o prowadzeniu biznesu,
aby polepszyć czynności oddania. Jednakże zanieczyszczenie jest tak mocne, że
później może rozwinąć się w nieporozumienie opisywane jako
kuti-nati (krytykanctwo) i
pratisthaśa (pragnienie imienia i sławy oraz wysokiej pozycji),
jiva-himsa (zazdrość wobec innych żywych istot),
nisiddhacara (przyjmowanie rzeczy zakazanych w śastrach),
kama (pragnienie materialnego zysku) i
puja (pragnienie
popularności).
Słowo kuti-nati oznacza
dwulicowość. Na przykład można usiłować naśladować Śrila Haridasa Thakurę
zamieszkując w odosobnionym miejscu. Prawdziwym pragnieniem może tu być
pragnienie imienia i sławy - innymi słowy, ktoś myśli, że ponieważ mieszka w
odosobnionym miejscu, głupcy uznają go za równie dobrego jak Haridasa Thakura.
Są to wszystko pragnienia materialne. Bhakta neofita z pewnością będzie
atakowany także przez inne materialne pragnienia - pragnienie kobiet i
pieniędzy. W ten sposób jego serce ponownie napełnia się brudami i coraz
bardziej twardnieje, jak serce materialisty. Stopniowo pragnie on zostać
sławnym bhaktą albo avatarą (inkarnacją).
Słowo jiva-himsa (zazdrość wobec innych żywych istot) w rzeczywistości
oznacza zaprzestanie nauczania świadomości Krsny. Nauczanie opisane jest jako paropakara, działalność dobroczynna na
rzecz innych. Osoby nieświadome korzyści płynących ze służby oddania muszą być
kształcone poprzez nauczanie. Jeśli ktoś przestaje nauczać i po prostu siedzi w
odosobnionym miejscu, angażuje się w czynności materialne. Jeśli ktoś pragnie iść
na kompromis z Mayavadi, również angażuje się w czynności materialne. Bhakta
nigdy nie powinien iść na kompromis z niewielbicielami. Kto działa jako
zawodowy guru, mistyk yogin czy cudotwórca, ten może oszukiwać
i zwodzić ogół ludzi i zyskać sławę jako wspaniały mistyk, lecz wszystko to
uważane jest za kurz, słomę i ziarna piasku w sercu. A ponadto należy
przestrzegać zasad regulujących i nie pragnąć niedozwolonego seksu, hazardu,
intoksykacji i mięsa.
Aby udzielić nam praktycznej
nauki, Pan Śri Caitanya Mahaprabhu wysprzątał świątynię dwukrotnie. Drugie
sprzątanie było bardziej dokładne. Ideą było usunięcie wszystkich przeszkód ze
ścieżki służby oddania. Sprzątał On świątynię z wielkim przekonaniem, o czym
świadczy fakt, że używał do tego własnego ubrania. Śri Caitanya Mahaprabhu
chciał osobiście dopilnować, aby świątynia została wysprzątana tak dokładnie,
by była czysta jak marmur. Czysty marmur chłodzi. Służba oddania oznacza
osiągnięcie spokoju od wszelkiego rodzaju zakłóceń spowodowanych materialnym
zanieczyszczeniem. Innymi słowy, jest to proces, który chłodzi umysł. Umysł
może być spokojny i całkowicie oczyszczony wtedy, kiedy nie pragnie się już
dłużej niczego poza służbą oddania.
Chociaż wszelkie brudy mogą
zostać usunięte, czasami w umyśle pozostają subtelne pragnienia impersonalizmu,
monizmu, sukcesu i czterech zasad działalności religijnej (dharma, artha, kama i moksa
). Są one niczym plamy na czystym ubraniu. Śri Caitanya Mahaprabhu pragnął
usunąć również te rzeczy.
Swym praktycznym działaniem
Śri Caitanya Mahaprabhu pokazał nam, jak oczyścić nasze serca. Kiedy, serce
zostanie oczyszczone, powinniśmy zaprosić do niego Pana Śri Krsnę i urządzić
festiwal rozdając prasada i intonując
maha-mantrę Hare Krsna. Śri Caitanya
Mahaprabhu zwykł uczyć każdego bhaktę Swym osobistym zachowaniem. Każdy, kto
głosi kult Caitanyi Mahaprabhu, przyjmuje podobną odpowiedzialność. W czasie
sprzątania Śri Caitanya Mahaprabhu osobiście karcił i chwalił poszczególne
osoby i ci, którzy działają jako acaryowie,
muszą nauczyć się od Śri Caitanyi Mahaprabhu, jak szkolić bhaktów dając im
osobisty przykład. Pan był bardzo zadowolony z tych, którzy wysprzątali
świątynię, wyrzucając niepożądane rzeczy nagromadzone w środku. To nazywane
jest anartha-nivrtti, oczyszczaniem
serca z wszelkich niepożądanych rzeczy. Tak więc Śri Caitanya Mahaprabhu
kierował sprzątaniem Gundica-mandira, aby nam pokazać, w jaki sposób powinno
zostać wysprzątane i uspokojone serce, abyśmy mogli przyjąć w nim Pana Śri
Krsnę i umożliwić Mu tam spokojny pobyt.
Madhya 12.136
Znaczenie: Świątynia Nrsimhy jest ładną świątynią znajdującą
się tuż przed świątynią Gundica. W świątyni tej w dniu Nrsimha-caturdaśi odbywa
się wielki festiwal. Świątynia Nrsimhy znajduje się również w Navadvipie, gdzie
odbywa się ten sam festiwal, jak opisał to Murari Gupta w swej książce Caitanya-carita.
Madhya 12.150
Znaczenie: Jest to kwestia etykiety. Jeśli poprzedni acarya już coś opisał, nie ma potrzeby
powtarzania tego dla zadowalania własnych zmysłów czy po to, by przewyższyć
poprzedniego acaryę. Jeśli nie ma
jakiejś wyraźnej poprawy, nie należy powtarzać.
Madhya 12.167
Znaczenie: Laphra-vyanjana jest
kombinacją kilku zielonych warzyw zmieszanych razem. Często łączy się ją z
ryżem i rozdaje ubogim ludziom. Amrta-gutika
jest potrawą z grubego puri połączonego
z zagęszczonym mlekiem. Nazywa się ją również amrta-rasavali.
Madhya 12.180
Znaczenie: Sarvabhauma Bhattacarya był poprzednio smarta braminem - tj. osobą ściśle
przestrzegającą zasad wedyjskich na platformie materialnej. Osoba na platformie
materialnej nie wierzy, że prasada jest
transcendentalne, że Govinda jest oryginalną formą Najwyższej Osoby Boga, czy
że Vaisnava jest osobą wyzwoloną. Takie transcendentalne rozważania wykraczają
poza kompetencje zwykłego wedyjskiego uczonego. Większość uczonych zwanych jest
Vedantystami. Tzw. zwolennicy filozofii Vedanty uważają, że Prawda Absolutna
jest bezosobowa. Wierzą również, że osoba narodzona w określonej kaście nie
może jej zmienić, chyba że umrze i ponownie się narodzi. Smarta bramini odrzucają też fakt, że maha-prasada (pożywienie ofiarowane Bóstwu) jest transcendentalne i
niezanieczyszczone materialnie. Początkowo Sarvabhauma Bhattacarya podlegał
wszystkim przepisom zasad wedyjskich na platformie materialnej. Teraz Gopinatha
Acarya zwrócił uwagę na to, że Sarvabhauma Bhattacarya został nawrócony dzięki
bezprzyczynowemu miłosierdziu Śri Caitanyi Mahaprabhu. Nawrócony, Sarvabhauma
jadł prasada z Vaisnavami. W
rzeczywistości siedział przy Śri Caitanyi Mahaprabhu.
Madhya 12.184
Znaczenie: Jak wyjaśnia Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati
Thakura, słowo bahirmukha odnosi się
do osoby, która gorliwie oddaje się materialnej przyjemności. Taka osoba zawsze
pozuje na podmiot radości zewnętrznej energii Najwyższej Osoby Boga.
Niewielbiciel - urzeczony zewnętrznym bogactwem - ciągle zapomina o swym
bliskim związku z Krsną. Takiej osobie nie podoba się idea stania się świadomą
Krsny. Wyjaśnił to Śrila Prahlada Maharaja w Śrimad-Bhagavatam (7.5.30):
matir na krsne paratah svato
va mitho 'bhipadyeta grha-vratanam
adanta-gobhir viśatam tamisram punah punaś carvita-carvananam
Materialiści, którzy są zbytnio oczarowani materialnym ciałem,
materialnym światem i materialną przyjemnością, którzy nie są w stanie
kontrolować swych materialnych zmysłów, przenoszeni są do najciemniejszych
rejonów materialnej egzystencji. Tacy ludzie nie mogą stać się świadomi Krsny
ani sami, ani dzięki zbiorowemu wysiłkowi. Nie wiedzą oni, że celem życia
istoty ludzkiej jest zrozumienie Najwyższej Osoby Boga, Visnu. Ludzkie życie ma
szczególnie służyć temu celowi i należy poddać się wszelkiego rodzaju pokutom i
wyrzeczeniom, odsuwając na bok skłonność do zadowalania zmysłów. Materialiści
zawsze pozostają ślepi, ponieważ zawsze przewodzą im ślepi dranie. Osoba
materialistyczna uważa, że może postępować tak, jak się jej podoba. Nie wie, że
jest pod ścisłą kontrolą surowych praw natury, ani też nie wie, że musi
transmigrować z ciała do ciała i bezustannie gnić w egzystencji materialnej.
Tacy dranie i głupcy znęceni modlitwami swych głupich przywódców o zadowalanie
zmysłów, nie są w stanie zrozumieć, co oznacza świadomość Krsny. Świat
materialny znajduje się na zewnątrz nieba duchowego, a głupi materialiści nie
są w stanie oszacować rozmiaru tego nieba materialnego. Cóż więc mogą oni
wiedzieć o niebie duchowym? Materialiści wierzą jedynie swym niedoskonałym
zmysłom i nie przyjmują instrukcji z pism objawionych. Zgodnie z cywilizacją
wedyjską należy patrzeć poprzez autorytet pism objawionych. Śastra-caksuh: wszystko należy widzieć
za pośrednictwem literatury wedyjskiej. W ten sposób można dostrzec różnicę
między światem duchowym a materialnym. Jeśli ktoś lekceważy takie instrukcje,
nie można go przekonać o istnieniu świata duchowego. Ponieważ materialiści
zapomnieli o swej duchowej tożsamości, przyjmują ten materialny świat za
wszystko. Dlatego są zwani bahirmukha.
Madhya 12.186
Znaczenie: W związku z tym należy zajrzeć do dyskusji
pomiędzy Kapiladevą i Devahuti na temat służby oddania. Znajduje się ona w
Canto Trzecim Śrimad Bhagavatam.
Madhya 12.194
Znaczenie: Impersonalny monista nie wierzy, że Bóg jest
jedynym obiektem czci, i że żywe istoty są Jego wiecznymi sługami. Według
monistów, Bóg i bhaktowie mogą być oddzieleni w stanie materialnym, lecz kiedy
są usytuowani duchowo, nie ma pomiędzy nimi żadnej różnicy. To nazywane jest advaita-siddhantą, czyli konkluzją
monistów. Moniści uważają służbę oddania dla Pana za czynność materialną,
dlatego utożsamiają takie czynności oddania z karmą, czyli działalnością dla przyjemności materialnej. Ten
monistyczny błąd jest wielką przeszkodą na ścieżce do służby oddania.
W rzeczywistości dyskusja
pomiędzy Advaitą Acaryą a Nityanandą była żartobliwą walką mającą być wielkim
pouczeniem dla wszystkich bhaktów. Śri Nityananda Prabhu chciał wykazać, że
Advaita Acarya, czysty bhakta, nie zgadzał się z monistyczną konkluzją.
Konkluzja służby oddania jest następująca:
vadanti tat tattva-vidas tattvam yaj jnanam advayam
brahmeti
paramatmeti bhagavan iti śabdyate
"Uczeni transcendentaliści, którzy znają Absolutną Prawdę, zwą tę
niedualną substancję Brahmanem, Paramatmą albo Bhagavanem." (Bhag. 1.2.11 )
Absolutna wiedza obejmuje
Brahmana, Paramatmę i Bhagavana. Nie jest to ta sama konkluzja, co konkluzja
monistów. Śrila Advaita Acarya otrzymał tytuł acaryi, ponieważ szerzył kult bhakti,
a nie filozofię monizmu. Prawdziwa konkluzja advaita-siddhanty nie jest tym samym, co filozofia monistów. Tutaj advaita-siddhanta oznacza advaya-jnanę, czyli jedność w
różnorodności. W rzeczywistości Śrila Nityananda Prabhu chwalił Śrila Advaitę
Acaryę poprzez przyjacielską, żartobliwą walkę. Podał konkluzję Vaisnava zgodną
z rozstrzygającymi słowami Bhagavatam:
vadanti tat tattva-vidas. Taka sama jest konkluzja mantry w Chandogya
Upanisadzie: ekam evadvitiyam.
Bhakta wie, że istnieje
jedność w różnorodności. Mantry w śastrach nie popierają monistycznych
konkluzji impersonalistów, ani też filozofia Vaisnava nie przyjmuje
impersonalizmu bez różnorodności. Brahman jest największym, Tym, który zawiera
wszystko, i to jest jednością. Jak Krsna mówi w Bhagavad-gicie (7.7), mattah
parataram nanyat: nikt nie przewyższa Samego Krsny. On jest oryginalną
substancją, ponieważ z Niego emanują wszystkie kategorie. Tak więc jest On
jednocześnie jednym z wszystkimi pozostałymi kategoriami jak i różnym od nich.
Pan zawsze jest zaangażowany w różnorodne czynności duchowe, lecz moniści nie
są w stanie zrozumieć duchowej różnorodności. Wniosek jest taki, że chociaż źródło
mocy i moc są jednym i tym samym, to w energii źródła mocy istnieje
różnorodność. W tej różnorodności istnieje różnica pomiędzy własną jaźnią,
pomiędzy rodzajami tej samej kategorii i pomiędzy typami różnych kategorii.
Innymi słowy, zawsze istnieje różnorodność w kategoriach, które pojmowane są
jako wiedza, znawca i przedmiot poznania. Dzięki wiecznej egzystencji wiedzy,
znawcy i przedmiotu poznania bhaktowie wszędzie wiedzą o wiecznym istnieniu
formy, imienia, cech, rozrywek i otoczenia Najwyższej Osoby Boga. Bhaktowie
nigdy nie zgadzają się z monistycznymi naukami jedności. Jeśli ktoś nie jest
wierny koncepcjom znawcy, przedmiotu poznania i wiedzy, nie może zrozumieć
duchowej różnorodności, ani też nie może skosztować transcendentalnego
szczęścia w duchowej różnorodności.
Filozofia monizmu jest
zmienioną wersją buddyjskiej filozofii próżni. W żartobliwej walce ze Śri
Advaitą Acaryą Śri Nityananda Prabhu zbija tego rodzaju filozofię monizmu.
Vaisnavowie z pewnością przyjmują Pana Śri Krsnę za ostatecznego, a to, co jest
pozbawione Krsny, jest nazywane mayą, czyli
nie mającym egzystencji. Zewnętrzna maya przejawia
się w dwóch fazach - jiva-maya, żywe
istoty, i guna-maya, świat
materialny. W świecie materialnym istnieje prakrti
(materialna natura) i pradhana (składniki
materialnej natury). Kiedy jednakże ktoś staje się świadomym Krsny, wówczas nie
ma materialnej i duchowej różnorodności. Zaawansowany bhakta taki jak Prahlada
Maharaja widzi wszystko jako jedno - Krsnę. Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam: krsna-graha-grhitatma na veda jagad idrśam (Bhag. 7.4.37).
Kto jest całkowicie świadomy Krsny, nie rozróżnia na rzeczy materialne i
duchowe. Przyjmuje, że wszystko jest związane z Krsną i dlatego jest duchowe.
Poprzez advaya-jnana-darśana Śrila
Advaita Acarya chwalił czystą służbę oddania. Śrila Nityananda Prabhu
sarkastycznie potępia tutaj filozofię impersonalnych monistów i chwali
poprawną, niedualną filozofię Śri Advaity Prabhu.
Madhya 12.195
Znaczenie: Sangat sanjayate kamah (Bg.
2.62). Rozwój świadomości zależny jest od społeczeństwa i towarzystwa. Jak
zauważa Śrila Nityananda Prabhu, bhakta powinien być bardzo ostrożny, gdy
obcuje z niewielbicielami. Kiedy pewien bhakta grhastha zapytał, jakie powinno być zachowanie bhakty, Caitanya
Mahaprabhu odpowiedział:
asat-sanga-tyaga, ---- ei
vaisnava-acara
‘stri-sangi' ---- eka asadhu,
'krsnabhakta' ara
(Cc. Madhya 22.87)
Vaisnava, bhakta, powinien po prostu wystrzegać się zażyłego obcowania z
niewielbicielami. W swej Upadeśamrcie Śrila
Rupa Gosvami w ten sposób opisał symptomy zażyłych związków:
dadati pratigrhnati guhyam akhyati prcchati
bhunkte bhojayate caiva sad-vidham priti-laksanam
Słowa bhunkte bhojayate oznaczają,
że należy jeść z bhaktami. Należy starannie wystrzegać się jedzenia pokarmu
ofiarowanego przez niewielbicieli. W rzeczywistości bhakta powinien ściśle
unikać przyjmowania jedzenia od niewielbicieli, a szczególnie jedzenia
przygotowanego w restauracjach, hotelach czy samolotach. Śrila Nityananda
Prabhu nawiązuje do tego, by podkreślić, że należy unikać jedzenia z Mayavadi i
ukrytymi Mayavadi, takimi jak sahajiya Vaisnavowie,
którzy są materialnie skażeni.
Madhya 12.204
Znaczenie: Po ceremonialnej kąpieli Pana Jagannatha, podczas
dwóch tygodni przed świętem Ratha-yatra, ciało Pana Jagannatha wymaga
odmalowania po umyciu. To nazywane jest anga-raga.
Festiwal Netrotsava, urządzany z przepychem wcześnie rano w dzień Nava-yauvana,
jest życiem i duszą dla bhaktów.
Madhya 12.207
Znaczenie: Karanga jest rodzajem
naczynia, które noszą szczególnie sannyasini
Mayavadi i na ogół wszyscy inni sannyasini.
Madhya 12.210
Znaczenie: W procesie wielbienia Bóstw jest wiele
regulujących zasad. Na przykład, nie można wchodzić do pomieszczenia, w którym
ofiarowuje się pokarm Panu Jagannathowi. Jednakże w tym przypadku wszyscy
ludzie - bardzo niespokojni, ponieważ nie widzieli Pana przez piętnaście dni -
pominęli regulujące zasady i weszli do pokoju.
Madhya 12.212
Znaczenie: Pan Śri Caitanya Mahaprabhu zwykle oglądał Pana
Jagannatha z pewnej odległości, stojąc za kolumną Garudy. Ponieważ jednak nie
widział Pana Jagannatha przez piętnaście dni, przeżywał wielką rozłąkę. W
wielkim niepokoju Caitanya Mahaprabhu przemierzył salę spotkań i, pragnąc
ujrzeć twarz Pana Jagannatha, wszedł do pomieszczenia, gdzie ofiarowywane było
pożywienie. W wersecie 210 czyn ten nazwany został maryada-langhana, łamaniem zasad regulujących. Oznacza to, że nie
należy za bardzo zbliżać się do osoby nadrzędnej. Na Bóstwo Pana i mistrza
duchowego należy patrzeć z odległego miejsca. To nazywane jest maryada. W przeciwnym razie, jak to się
mówi, poufałość jest przyczyną lekceważenia. Czasami bhakta neofita degraduje
się, kiedy za bardzo zbliża się do Bóstwa czy mistrza duchowego. Dlatego
osobiści słudzy Bóstwa i mistrza duchowego powinni być zawsze bardzo ostrożni,
gdyż mogą zacząć niedbale wypełniać swe obowiązki.
Oczy Pana Śri Caitanyi
Mahaprabhu zostały porównane do spragnionych trzmieli, a oczy Śri Jagannatha do
rozkwitających kwiatów lotosu. Autor zastosował to porównanie, aby opisać Pana
Śri Caitanyę Mahaprabhu głęboko pogrążonego w ekstatycznej miłości do Pana
Jagannatha.
Madhya 12.215
Znaczenie: W
Laghu-bhagavatamrcie (1.5.538) Śrila Rupa Gosvami opisał piękno Pana w ten
sposób:
jangama-sthavarollasi- rupo gopendra-nandanah
"Piękno syna Maharajy Nandy jest nieporównywalne. Nic nie przewyższa
Jego piękna i nic Mu nie dorównuje. Jest ono niczym fale na oceanie nektaru. To
piękno stanowi atrakcję zarówno dla przedmiotów ruchomych, jak i
nieruchomych."
Inny opis piękna Pana znajduje
się w Tantra-śastrze:
kandarpa-koty-arbuda-rupa-śobha-
nirajya-padabja-nakham calasya
kutrapy adrsta-śruta-ramya-kanter
dhyanam param nanda-sutasya vaksye
"Opowiem o najwyższej medytacji o Panu Śri Krsnie, synu Nandy
Maharajy. Koniuszki palców Jego lotosowych stóp odzwierciedlają piękno ciał
niezliczonych milionów Kupidynów, a Jego cielesnego blasku nigdy nigdzie nie
widziano ani o nim nie słyszano."
W związku z tym można również
zajrzeć do Śrimad-Bhagavatam (10.29.14).
W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do Dwunastego Rozdziału Madhya-lili Śri Caitanya-caritamrty, opisującego mycie i sprzątanie świątyni Gundica.