10.01 Znaczenie: Paraśara
Muni tłumaczy słowo Bhagavan w następujący sposób. Kto posiada w pełni sześć
przymiotów:
wszelką siłę,
sławę,
zamożność,
wiedzę,
piękno i
wyrzeczenie,
ten jest Bhagavanem, czyli Najwyższą Osobą Boga. Kiedy Krsna był obecny na
tej Ziemi, zamanifestował pełnię tych wszystkich bogactw. Dlatego wielcy
mędrcy, chociażby tacy jak Paraśara Muni, wszyscy przyjęli Krsnę za Najwyższą
Osobę Boga. Teraz Krsna zdradza Arjunie bardziej poufną wiedzę o Swoich
bogactwach i czynach. Wcześniej, zaczynając od Rozdziału Siódmego, Pan
wytłumaczył mu Swoje różne energie i ich działanie. Teraz, w tym rozdziale,
tłumaczy Arjunie Swoje specyficzne bogactwa. W rozdziale poprzednim wyraźnie
wytłumaczył Swoje różne energie, aby w sposób stanowczy i przekonywający
ustanowić oddanie (bhakti-yogę). W tym rozdziale ponownie mówi o Swoich
manifestacjach i różnych bogactwach.
Im więcej słuchamy o Najwyższym Bogu, tym bardziej umacniamy się w swojej służbie oddania dla Niego. Należy zawsze słuchać o Panu w towarzystwie wielbicieli; to spotęguje naszą służbę oddania. Rozmowy takie mogą toczyć się tylko między tymi, którzy naprawdę pragną być świadomymi Krsny. Inni nie mogą brać udziału w takich rozmowach. Krsna wyraźnie oznajmia Arjunie, że ponieważ jest on Mu bardzo drogi, rozmawia z nim w ten sposób dla jego korzyści.
10.02 Znaczenie: Jak
oznajmia Brahma-samhita, Pan Krsna
jest Najwyższym Panem. Nikt Go nie przewyższa; On jest przyczyną wszystkich
przyczyn. Tutaj Pan również osobiście mówi, że jest On źródłem wszystkich
półbogów i mędrców. Nawet półbogowie i wielcy mędrcy nie są w stanie zrozumieć
Krsny; nie mogą zrozumieć ani Jego imienia, ani Jego osoby, więc jakaż jest
pozycja tzw. naukowców na tej maleńkiej planecie? Nikt nie może zrozumieć
dlaczego Najwyższy Bóg przychodzi na ziemię jak zwykła ludzka istota i spełnia
takie niezwykłe i wspaniałe czynności. Należy wobec tego wiedzieć, iż uczoność
nie jest konieczną kwalifikacją do zrozumienia Krsny. Nawet półbogowie i wielcy
mędrcy, którzy próbowali poznać Krsnę przez swoje umysłowe spekulacje, nie
odnieśli sukcesu. Śrimad-Bhagavatam mówi
wyraźnie, iż nawet wielcy półbogowie nie są w stanie zrozumieć Najwyższej Osoby
Boga. Mogą spekulować do granic możliwości swoich niedoskonałych zmysłów i
poprzez takie spekulacje dojść do impersonalizmu – konkluzji przeciwnej –
czegoś nie zamanifestowanego przez materialną naturę. Albo mogą wyobrazić sobie
coś w swoich umysłach. Jednakże Krsny nie można poznać poprzez takie niemądre
spekulacje.
Tutaj Pan oznajmia pośrednio
tym, którzy chcieliby poznać Prawdę Absolutną: "Spójrz, jestem tutaj
obecny jako Najwyższa Osoba Boga. Ja jestem Najwyższym." Należy o tym
wiedzieć. Mimo iż nie można zrozumieć niepojętego Pana, który obecny jest
osobiście, On niemniej jednak istnieje. W rzeczywistości Krsnę – który jest
wieczny, pełen wiedzy i szczęścia – możemy poznać po prostu przez studiowanie
Jego słów zawartych, w Bhagavad-gicie i Śrimad-Bhagavatam. Koncepcję Boga jako
jakąś władczą siłę albo jako bezosobowego Brahmana mogą poznać nawet już te
osoby, które znajdują się w niższej energii Pana, natomiast Osoby Boga nie
można poznać tak długo, dopóki nie jest się w pozycji transcendentalnej.
Ponieważ większość ludzi nie potrafi zrozumieć Krsny w Jego rzeczywistej sytuacji, z powodu Swojego bezprzyczynowego miłosierdzia przychodzi On osobiście, aby okazać łaskę takim spekulantom. Jednakże pomimo niezwykłych czynów Najwyższego Pana, spekulanci ci, z powodu zanieczyszczenia energią materialną, nadal myślą, że Najwyższym jest bezosobowy Brahman. Tylko wielbiciele całkowicie podporządkowani Najwyższemu Panu mogą zrozumieć, dzięki Jego łasce, iż jest On Krsną. Wielbiciele Pana nie zajmują się Brahmanem, bezosobową koncepcją Boga. Ich wiara i oddanie doprowadza ich do natychmiastowego podporządkowania się Najwyższemu Panu i dzięki Jego bezprzyczynowej łasce mogą oni zrozumieć Krsnę. Poza nimi, nikt inny nie może Go zrozumieć. Więc nawet wielcy mędrcy zgodnie odpowiadają na pytanie: czym jest atma, czym jest Najwyższy? Jest to Ten, którego musimy wielbić.
10.03 Znaczenie: Jak
oznajmia Rozdział Siódmy (7.3),
manusyanam sahasresu kaścid yatati siddhaye: ci którzy próbują wznieść się
do platformy realizacji duchowej, nie są zwykłymi ludźmi. Przewyższają oni
miliony przeciętnych osób nie posiadających wiedzy o realizacji duchowej. Ale
kto spośród tych rzeczywiście próbujących dociec swojej duchowej pozycji
zrozumiał, że Krsna jest Najwyższą Osobą Boga, właścicielem wszystkiego,
nienarodzonym, ten odniósł największy sukces w realizacji duchowej. Tylko na
tym etapie, kiedy w pełni rozumie się najwyższą pozycję Krsny, można całkowicie
uwolnić się od wszelkich następstw grzechów.
Słowo aja, użyte tutaj w odniesieniu do Pana, oznacza
"nienarodzony". Ale Pan jest różny od żywych istot – opisanych jako aja w Rozdziale Drugim – które rodzą się
i umierają z powodu swojego przywiązania do materii. Dusze uwarunkowane
zmieniają swoje ciała, ale Jego ciało jest niezmienne. Nawet jeśli przychodzi
On do tego świata materialnego, przychodzi On jako ten sam, nienarodzony.
Dlatego Rozdział Czwarty mówi, że Pan, dzięki Swojej wewnętrznej mocy, nie jest
uzależniony od energii materialnej, lecz zawsze usytuowany jest w energii
wyższej.
Użyte w tym wersecie słowa vetti loka-maheśvaram oznaczają, iż
należy wiedzieć, że Pan Krsna jest najwyższym właścicielem systemów
planetarnych wszechświata. Istniał On przed stworzeniem i jest różny od tego
Swojego stworzenia. Wszyscy półbogowie zostali stworzeni wewnątrz tego świata
materialnego, lecz jeśli chodzi o Krsnę, to powiedziane jest, iż On nie został
stworzony. Zatem Krsna różni się nawet od takich wielkich półbogów jak Brahma
czy Śiva. I ponieważ jest On stwórcą Brahmy i Śivy i wszystkich innych
półbogów, jest On Najwyższą Osobą wszystkich planet
Śri Krsna jest zatem różny od
wszystkiego, co zostało stworzone, i każdy kto zna Go takim, natychmiast
zostaje wyzwolony od wszystkich następstw swoich grzechów. Aby posiąść wiedzę o
Najwyższym Panu, trzeba być wolnym od wszelkich grzesznych czynów. Bhagavad-gita oznajmia, że można Go
poznać jedynie przez służbę oddania i w żaden inny sposób.
Nie należy patrzeć na Krsnę
jak na istotę ludzką. Jak zostało to powiedziane wcześniej, tylko niemądre
osoby uważają Go za istotę ludzką. To samo, tylko w inny sposób, zostało
powtórzone tutaj. Kto nie jest głupcem i posiada dostateczną inteligencję, aby
zrozumieć konstytucjonalną pozycję Boga, ten zawsze wolny jest od następstw
grzechów.
Jeśli jednak Krsna znany jest
jako syn Devaki, to jak może być On nienarodzony? To również zostało
wytłumaczone w Śrimad-Bhagavatam: kiedy
pojawił się On przed Devaki i Vasudevą, nie został urodzony jak zwykłe dziecko.
Pojawił się On w Swojej oryginalnej formie, a następnie przemienił się w zwykłe
dziecko.
Wszelkie czyny spełniane pod kierunkiem Krsny są z natury transcendentalne i nie mogą być zanieczyszczone przez skutki materialne, czy to pomyślne czy niepomyślne. Koncepcja, że w tym materialnym świecie są rzeczy pomyślne i niepomyślne, jest w zasadzie wytworem umysłowym, jako że nie ma tu nic pomyślnego. Wszystko jest niepomyślne, ponieważ sama natura materialna nie jest pomyślna. My jedynie wyobrażamy sobie, że jest ona pomyślna. Prawdziwa pomyślność zależy od działania w świadomości Krsny, w pełnym oddaniu i służbie. Zatem, jeśli w ogóle chcemy, aby nasza działalność była pomyślna, wtedy powinniśmy działać według wskazówek Najwyższego Pana. Takie wskazówki podane są w autorytatywnych pismach, takich jak Śrimad-Bhagavatam i Bhagavad-gita, albo można je otrzymać od bona fide mistrza duchowego. Ponieważ mistrz duchowy jest reprezentantem Najwyższego Pana, jego wskazówki są bezpośrednio wskazówkami Najwyższego Pana. Mistrz duchowy, osoby święte i pisma święte nauczają w ten sam sposób. Nie ma sprzeczności pomiędzy tymi trzema źródłami. Wszelkie czyny spełniane pod takim kierunkiem wolne są od skutków pobożnego czy bezbożnego postępowania w tym świecie materialnym. Transcendentalną postawą wielbiciela w wypełnianiu jego czynności jest wyrzeczenie, i to nazywa się sannyasą. Jak oznajmia pierwszy werset Szóstego Rozdziału Bhagavad-gity: prawdziwym sannyasinem i yoginem jest każdy, kto postępuje według wskazówek Najwyższego Pana i nie szuka schronienia w owocach swoich czynów (anaśritah karma-phalam ), nie zaś ten, kto przywdziewa szatę sannyasina czy pozuje na yogina.
10.04-05 Znaczenie: Różne
cechy żywych istot, zarówno dobre, jak i złe, wszystkie zostały stworzone przez
Krsnę i opisane są tutaj.
Inteligencja jest zdolnością
analizowania rzeczy we właściwej perspektywie, a wiedza odnosi się do
rozumienia, czym jest duch i czym jest materia. Zwykła wiedza nabyta przez
wykształcenie uniwersyteckie odnosi się tylko do materii i tutaj nie jest
przyjmowana jako wiedza. Wiedza oznacza poznanie różnicy pomiędzy duchem a
materią. Współczesne wykształcenie nie obejmuje wiedzy o duchu; zajmuje się ono
jedynie elementami materialnymi i potrzebami cielesnymi. Dlatego wiedza
akademicka nie jest kompletna.
Asammoha, wolność od
wątpliwości i ułudy może osiągnąć ten, kto rozumie filozofię transcendentalną i
jest zdecydowany. Powoli, ale na pewno, uwalnia się on od ułudy. Niczego nie
powinno się przyjmować ślepo; wszystko należy przyjmować z uwagą i
ostrożnością. Należy praktykować ksamę, czyli
tolerancję i przebaczanie, i wybaczać innym drobne obrazy. Satyam, prawdomówność, oznacza, że należy przedstawiać fakty
takimi, jakimi są, bez błędnej interpretacji, dla korzyści innych. Pewna
konwencja społeczna mówi, że prawdę można mówić tylko wtedy, kiedy jest ona
przyjemna dla innych. Ale to nie jest prawdomówność. Prawdę należy mówić
otwarcie i śmiało, tak aby inni zrozumieli, jak fakty mają się naprawdę. Jeśli
jakiś człowiek jest złodziejem i jeśli ludzie zostaną o tym powiadomieni, to
jest to prawdą. Prawdy nigdy nie należy ukrywać, mimo iż czasami nie jest ona przyjemna.
Prawdomówność wymaga, aby fakty były przedstawiane takimi jakimi są, dla
korzyści innych. Taka jest definicja prawdy.
Kontrola zmysłów oznacza, iż
zmysły nie powinny być angażowane w niepotrzebne uciechy osobiste. Nie ma
zakazów, jeśli chodzi o zaspokojenie właściwych potrzeb zmysłowych, ale
niepotrzebne oddawanie się uciechom zmysłowym jest szkodliwe, jeśli chodzi o
postęp duchowy. Nie należy zatem folgować zmysłom. Również umysł nie powinien
zajmować się niepotrzebnymi myślami; to nazywane jest śama. Nie należy też tracić czasu na rozważania, w jaki sposób
zdobyć pieniądze. Jest to robienie złego użytku ze zdolności myślenia. Umysłu
należy użyć do poznania pierwszej potrzeby ludzkiej istoty, która powinna być
prezentowana w sposób autoryzowany. Zdolność myślenia należy rozwijać w
towarzystwie osób świętych, mistrzów duchowych i ludzi o wysoko rozwiniętym
umyśle, będących autorytetami w pismach świętych. Sukham, przyjemność albo szczęście, powinniśmy znajdować zawsze w
tym, co jest korzystne dla kultywacji wiedzy duchowej w świadomości Krsny. I
podobnie, rzeczą bolesną albo przyczyną niedoli jest to, co nie jest korzystne
dla kultywacji świadomości Krsny. Należy przyjmować wszystko, co jest pomocne
dla rozwoju świadomości Krsny, i odrzucać wszystko, co dla takiego rozwoju nie
jest korzystne.
Należy rozumieć, że bhava, narodziny, odnoszą się do ciała.
Jeśli chodzi o duszę, to nie rodzi się ona ani nie umiera. O tym mówiliśmy już
na początku Bhagavad-gity. Narodziny
i śmierć odnoszą się do ciała. Przyczyną strachu jest obawa przed przyszłością.
Osoba w świadomości Krsny jest wolna od strachu, ponieważ dzięki swoim czynom z
pewnością powróci ona do nieba duchowego, z powrotem do domu, do Boga. Jej
przyszłość jest zatem bardzo świetlana. Inni natomiast nie wiedzą, co
przyniesie im przyszłość; nie znają swojego następnego życia. Dlatego są w
bezustannym niepokoju. Jeśli chcemy uwolnić się od niepokoju, to najlepszym na
to sposobem jest poznanie Krsny i ciągłe pozostawanie w świadomości Krsny. W
ten sposób będziemy wolni od wszelkiego strachu. Śrimad-Bhagavatam (11.2.37) oznajmia, bhayam dvitiyabhiniveśatah syat: przyczyną wszelkiego strachu jest
nasze pogrążenie się w złudnej energii. Więc kto nie znajduje się pod wpływem
tej energii, kto ma pewność, iż nie jest tym ciałem materialnym, ale duchową
cząstką Boga, i dlatego zaangażowany jest w transcendentalną służbę dla
Najwyższej Osoby, ten nie ma się czego obawiać Jego przyszłość jest bardzo
promienna. Strach taki właściwy jest osobie, która nie jest świadoma Krsny. Abhayam, wolność od strachu, możliwa
jest tylko dla tego, kto jest w świadomości Krsny.
Ahimsa, nieużywanie przemocy, łagodność, oznacza, iż nie należy
robić niczego, co mogłoby innych przyprawić o nieszczęście albo niepokój.
Działalność materialna obiecywana przez tak wielu polityków, socjologów,
filantropów itd., nie przynosi spodziewanych rezultatów, jako że politycy i
filantropi pozbawieni są transcendentalnej wizji; nie wiedzą, co jest naprawdę
korzystne dla społeczeństwa ludzkiego. Ahimsa
oznacza, iż ludzie powinni być szkoleni w taki sposób, aby zrobić pełen
użytek ze swojego ciała. Ciało ludzkie przeznaczone jest do realizacji
duchowej, więc każdy ruch czy rząd, który nie sprzyja temu celowi, popełnia
gwałt na ludzkim ciele. Łagodnością, czyli nieużywaniem przemocy, jest tylko
to, co sprzyja przyszłemu szczęściu duchowemu ludzi w ogólności.
Samata, spokój umysłu,
odnosi się do wolności od przywiązań i awersji. Nie jest dobrze być za bardzo
przywiązanym ani bardzo niechętnym. Należy przyjmować ten świat materialny bez
przywiązania i bez niechęci. Podobnie, należy przyjmować to, co jest korzystne
dla praktykowania świadomości Krsny i odrzucać to, co jest niekorzystne. To
nazywane jest samata, zrównoważeniem
umysłowym. Osoba w świadomości Krsny nie ma nic do odrzucenia ani do
przyjmowania, poza przypadkami, gdy w grę wchodzi przydatność czegoś w
praktykowaniu świadomości Krsny.
Tusti, zadowolenie,
oznacza, że nie należy podejmować zbędnego wysiłku, aby gromadzić coraz więcej
dóbr. Powinno się być zadowolonym z tego, co otrzymało się dzięki łasce Pana;
to nazywa się zadowoleniem. Tapas znaczy
pokuta albo wyrzeczenie. Jest wiele przepisów i nakazów wedyjskich, które
odnoszą się do tego: jak na przykład wczesne wstawanie i poranna kąpiel w
zimnej wodzie. Czasami bardzo trudno jest wstać wcześnie rano, ale każde
dobrowolne cierpienie w tym względzie nazywane jest pokutą. Są też pewne
zalecenia dotyczące poszczenia w niektórych dniach w miesiącu. Ktoś może
niechętnie praktykować takie posty, ale jeśli jest zdecydowany uczynić postęp w
nauce o świadomości Krsny, powinien je zaakceptować. Jednakże nie powinno się
pościć niepotrzebnie albo niezgodnie z zaleceniami Ved. Nie należy pościć dla jakichś celów politycznych; według Bhagavad-gity, takie poszczenie jest w gunie ignorancji, a wszystko co robione
jest pod wpływem ignorancji i pasji, nie prowadzi do rozwoju duchowego.
Wszystko natomiast, co robione jest pod wpływem dobroci, prowadzi do rozwoju; a
poszczenie zgodne z zaleceniami Ved wzbogaca
w wiedzę duchową.
Jeśli chodzi o dobroczynność,
to pięćdziesiąt procent swoich dochodów należy oddawać na jakieś dobre cele. A
co jest tym dobrym celem? Jest nim działanie prowadzone w świadomości Krsny.
Nie tylko jest to dobry cel, ale jest to cel najlepszy. Ponieważ Krsna jest
dobry, dlatego dobre są też wszystkie Jego cele. Zatem należy wspomagać tę
osobę, która zaangażowana jest w świadomość Krsny. Według wskazówek literatury
wedyjskiej, jałmużnę powinni otrzymywać bramini. Praktyki tej przestrzega się
nadal, chociaż niezbyt ściśle. Jednakże jest takie zalecenie, aby dawać
braminom jałmużnę. Dlaczego? Ponieważ zaangażowani są oni w kultywowanie wiedzy
duchowej. Bramin powinien całe swoje życie poświęcić dla zrozumienia Brahmana. Brahma janatiti brahmanah: ten kto zna
Brahmana, nazywany jest braminem. Ponieważ cały swój czas poświęca wyższej
służbie duchowej, nie ma kiedy zarabiać na własne utrzymanie – i dlatego
powinien być wspomagany przez innych. Według literatury wedyjskiej, jałmużnę
należy też dawać osobom w wyrzeczonym porządku życia, czyli sannyasinom. Sannyasini wędrują od drzwi do drzwi, nie po to, aby
otrzymywać pieniądze, ale w celach misyjnych. System ten polega na tym, że
chodzą oni od drzwi do drzwi, aby rozbudzić żyjących w małżeństwie ze snu
ignorancji. Ponieważ zbyt pochłonięci są oni sprawami rodzinnymi i zapomnieli o
prawdziwym celu życia – rozbudzeniu świadomości Krsny – więc zadaniem sannyasinów jest odwiedzać ich i
zachęcać do praktykowania świadomości Krsny. Jak o tym mówią Vedy, należy przebudzić się ze snu
ignorancji i dążyć do tego, co powinno się osiągnąć w ludzkiej formie życia.
Tej wiedzy i metody nauczają sannyasini. Zatem
należy wspomagać osoby w wyrzeczonym porządku życia i braminów. Pieniądze
powinny być zawsze wydawane na dobre cele, a nie na jakieś kaprysy.
Yaśas, sławę, należy
rozumieć tak jak Pan Caitanya, który powiedział, że człowiek jest sławny wtedy,
kiedy jest znany jako wielki wielbiciel Pana. To jest prawdziwa sława. Jeśli
ktoś został wielkim człowiekiem w świadomości Krsny i jest o tym powszechnie
wiadomo, wtedy jest naprawdę sławny. Kto nie jest sławny w ten sposób, ten ma
złą sławę.
Wszystkie te cechy
zamanifestowane są w całym wszechświecie, w społeczeństwie ludzkim i
społeczeństwie półbogów. Jest wiele form ludzkich na innych planetach i te
cechy istnieją tam również. Krsna stwarza wszystkie te cechy dla tych, którzy
pragną czynić postęp w świadomości Krsny, ale osoby te muszą rozwinąć je same,
od wewnątrz. Te wszystkie dobre cechy ustanowione przez Najwyższego Pana
rozwija ten, kto angażuje się w służbę dla Najwyższej Osoby.
Cokolwiek mamy złego czy dobrego – źródłem wszystkiego jest Krsna. Nic nie mogłoby się przejawić w tym świecie materialnym, jeśli nie byłoby tego w Krsnie. To jest wiedzą. Chociaż wiemy, że różne rzeczy zajmują różne pozycje, powinniśmy zdać sobie sprawę z tego, że wszystko wypływa z Krsny.
10.06 Znaczenie: Pan podaje tutaj w skrócie genealogię populacji wszechświata. Brahma jest pierwszym stworzeniem zrodzonym z energii Najwyższego Pana, który znany jest jako Hiranyagarbha. Brahma dał początek siedmiu wielkim mędrcom, a przed nimi jeszcze czterem innym, znanym jako: Sanaka, Sananda, Sanatana i Sanat-kumara, i wszystkim Manu. Ci wielcy mędrcy, w liczbie dwudziestu pięciu, są patriarchami wszystkich żywych istot w całym wszechświecie. Jest niezliczona ilość wszechświatów, a w każdym wszechświecie niezliczona ilość planet, z których każda przepełniona jest różnorodnymi populacjami. Wszystkie te populacje zrodzone zostały z tych dwudziestu pięciu patriarchów. Brahma przez tysiąc lat (według czasu półbogów) oddawał się pokutom, zanim, dzięki łasce Krsny, dowiedział się w jaki sposób tworzyć. Wtedy dał początek Sanace, Sanandzie, Sanatanie i Sanat-komarowi, następnie Rudrze, a następnie siedmiu mędrcom; i w ten sposób wszyscy bramini i ksatriyowie zrodzili się z energii Najwyższej Osoby Boga. Brahma znany jest jako Pitamaha, dziadek, a Krsna jako Prapitamaha, ojciec dziadka. Mówi o tym Jedenasty Rozdział Bhagavad-gity (11.39).
10.07 Znaczenie: Najwyższym
szczytem doskonałości duchowej jest wiedza o Najwyższej Osobie Boga. Nie będąc
przekonanym o rozmaitych bogactwach Najwyższego Pana, nie można zaangażować się
w służbę oddania. Na ogół ludzie wiedzą, iż Bóg jest wielki, nie wiedzą jednak
dokładnie, w jaki sposób Bóg jest wielki. Tutaj jest to powiedziane dokładnie.
Jeśli ktoś rzeczywiście wie, jak wielki jest Bóg, wtedy w naturalny sposób
staje się duszą podporządkowaną i angażuje się w służbę oddania dla Niego.
Jeśli ktoś rzeczywiście zna bogactwa Najwyższego, nie ma dla niego innej
alternatywy, jak tylko podporządkować się Panu. Taką prawdziwą wiedzę można
znaleźć w Śrimad-Bhagavatam,
Bhagavad-gicie i podobnej literaturze.
Administrowaniem tego
wszechświata zajmuje się wielu półbogów rozmieszczonych w całym systemie
planetarnym, a naczelnymi półbogami są Brahma, Pan Śiva, czterej wielcy
Kumarowie i inni patriarchowie. Jest wielu przodków populacji tego wszechświata
i wszyscy oni zrodzili się z Najwyższego Pana Krsny. Najwyższa Osoba Boga,
Krsna, jest oryginalnym przodkiem wszystkich przodków.
Są to niektóre z bogactw Najwyższego Pana. Ten, kto jest mocno przekonany o nich, przyjmuje Krsnę z wielką wiarą i bez żadnych wątpliwości, i angażuje się w służbę oddania. Cała ta wiedza konieczna jest w tym celu, abyśmy zwiększyli nasze zainteresowanie służbą miłości dla Pana. Nie należy zatem lekceważyć tej wiedzy, a raczej w pełni zrozumieć, jak wielki jest Pan. Znając wielkość Krsny, można umocnić się w szczerej służbie dla Niego.
10.08 Znaczenie: Uczony
mędrzec, który dokładnie przestudiował Vedy
i posiada wiedzę od takich autorytetów jak Pan Caitanya i wie, w jaki
sposób zastosować te nauki, może zrozumieć, że Krsna jest źródłem wszystkiego,
zarówno w świecie materialnym, jak i duchowym. Dzięki takiej wiedzy umacnia się
on w służbie oddania dla Najwyższego Pana. Taka osoba nigdy nie może zostać
odwiedziona od służby oddania przez żadnych głupców ani bzdurne komentarze.
Cała literatura wedyjska potwierdza to, że Krsna jest źródłem Brahmy, Śivy i
wszystkich innych półbogów. Atharva Veda (Gopala-tapani Upanisad 1.24) mówi: yo brahmanam vidadhati purvam
yo vai vedamś ca gapayati sma krsnah. "To właśnie Krsna na początku
przekazał Brahmie wiedzę wedyjską, który następnie rozszerzył ją w
przeszłości". W Narayana Upanisad (1)
powiedziane jest też: atha puruso ha vai
narayano 'kamayata prajah srjeyeti. "Wtedy Najwyższa Osoba Narayana
zapragnął stworzyć żywe istoty". W
Upanisadach powiedziane jest również: narayanad
brahma jayate, narayanad prajapatih prajayate, narayanad indro jayate,
narayanad astau vasavo jayante, narayanad ekadaśa rudra jayante, narayanad dvadaśadityah:
"Z Narayana narodził się Brahma i z Narayana zrodzili się
patriarchowie. Narayana jest również źródłem Indry, ośmiu Vasu, jedenastu
Rudrów i dwunastu Adityów." Ten Narayana jest ekspansją Krsny.
W tym samych Vedach jest też powiedziane, brahmanyo devaki-putrah: "Syn
Devaki, Krsna, jest Najwyższą Osobą."
(Narayana Upanisad 4) Oraz dalej:
eko vai narayana asin na brahma na iśano
napo nagni-samau neme dyav-aprthivi na naksatrani na suryah: "Na
początku stworzenia istniał jedynie On, Najwyższa Osoba, Narayana. Nie było
Brahmy ani Śivy, ognia ani księżyca, ani gwiazd na niebie, ani słońca." (Maha Upanisad 1) W Maha Upanisad jest też powiedziane, że Pan Śiva został zrodzony z
czoła Najwyższego Pana. Tak więc Vedy oznajmiają,
iż wielbić należy właśnie tego Najwyższego Pana, stworzyciela Brahmy i Śivy.
W Moksa-dharma Krsna mówi również:
prajapatim ca rudram capy aham eva srjami vai
tau hi mam na vijanito mama maya-vimohitau
"Patriarchowie, Śiva
i inni, przeze Mnie zostali stworzeni, lecz ponieważ są pod wpływem Mojej
złudnej energii, nie wiedzą, że to Ja jestem ich stwórcą." Również w Varaha Puranie jest powiedziane:
narayanah
paro devas tasmaj jataś caturmukhah
tasmad
rudro 'bhavad devah sa ca
sarva-jnatam gatah
"Narayana jest Najwyższą Osobą Boga i z Niego narodził się Brahma,
który dał początek Panu Śivie."
Pan Krsna jest źródłem wszystkich generacji i nazywany jest On oryginalną przyczyną wszystkiego. Mówi On, że ponieważ "wszystko zostało zrodzone ze Mnie, Ja jestem oryginalnym źródłem wszystkiego. Wszystko zależne jest ode Mnie; nie ma nikogo, kto by Mnie przewyższał." Nie ma kontrolera wyższego od Krsny. Kto rozumie Krsnę w ten sposób, od bona fide mistrza duchowego i z literatury wedyjskiej, ten angażuje całą swoją energię w świadomość Krsny, i staje się prawdziwie wykształconym człowiekiem. W porównaniu z nim, wszyscy inni, którzy nie znają Krsny właściwie, są tylko głupcami. Tylko głupiec uważa Krsnę za zwykłego człowieka. Osoba świadoma Krsny nie powinna dać się zwieść głupcom powinna ona unikać wszystkich nieautoryzowanych komentarzy i interpretacji Bhagavad-gity, i z determinacją i stanowczością kontynuować praktykowanie świadomości Krsny.
10.09 Znaczenie: Czyści
wielbiciele, których cechy zostały wymienione tutaj, całkowicie angażują się w
transcendentalną służbę miłości dla Pana. Nic nie jest w stanie odwieść ich
myśli od lotosowych stóp Krsny. Przedmiotem ich rozmów są jedynie tematy
transcendentalne. Szczególnie ten werset opisuje symptomy właściwe dla czystych
wielbicieli, którzy przez dwadzieścia cztery godziny na dobę zaangażowani są w
gloryfikowanie cech i rozrywek Najwyższego Pana. Ich serca i dusze są
całkowicie i cały czas pogrążone w Krsnie, a dyskutowanie o Nim z innymi
wielbicielami jest dla nich źródłem przyjemności i szczęścia.
Na początkowym etapie służby
oddania czerpią transcendentalną przyjemność z samej służby, a w dojrzałym
stanie osiągają prawdziwą miłość do Boga. Raz osiągnąwszy tę transcendentalną
pozycję, mogą rozkoszować się najwyższą doskonałością, którą Pan manifestuje w
Swoim królestwie. Pan Caitanya porównuje transcendentalną służbę oddania do
zasiewania ziarna w sercu żywej istoty. Jest niezliczona liczba żywych istot
podróżujących po różnych planetach wszechświata, lecz spośród nich wszystkich zaledwie
parę jest tak szczęśliwych, by spotkać czystego wielbiciela i otrzymać szansę
zrozumienia służby oddania. Ta służba oddania jest jak ziarno. Jeżeli zostanie
zasiana w sercu żywej istoty i jeśli ta osoba kontynuuje słuchanie i
intonowanie
Hare Krsna, Hare Krsna,
Krsna Krsna, Hare Hare;
Hare Rama, Hare Rama,
Rama Rama, Hare Hare,
ziarno to owocuje, tak jak owocuje nasienie drzewa, jeśli jest regularnie
podlewane. Duchowa roślinka służby oddania stopniowo rośnie, aż zaczyna
penetrować pokrycie tego wszechświata materialnego i wchodzi w promienie brahmajyoti w niebie duchowym. Rosnąc
dalej w niebie duchowym, osiąga ona najwyższą planetę, która nazywana jest
Goloką Vrndavaną, najwyższą planetą Krsny. Ostatecznie roślinka ta przyjmuje
schronienie u lotosowych stóp Krsny, i tam spoczywa. Stopniowo, tak jak zwykła
roślina, kwitnie ona i owocuje, a proces podlewania w postaci intonowania i
słuchania jest kontynuowany. Ta roślinka służby oddania została dokładnie
opisana w Caitanya caritamrta (Madhya-lila, Rozdział Dziewiętnasty),
gdzie jest powiedziane, że kiedy przyjmuje ona schronienie lotosowych stóp
Krsny, następuje wtedy całkowite pogrążenie się w miłości do Boga i osoba taka
nawet przez moment nie może żyć w rozłączeniu z Panem – tak jak ryba nie może żyć
bez wody. Na takim etapie, w kontakcie z Najwyższym Panem, wielbiciel
rzeczywiście osiąga cechy transcendentalne.
Śrimad-Bhagavatam jest również przepełnione opisami związków pomiędzy Najwyższym Panem i Jego wielbicielami; dlatego też jak mówi o tym samo Bhagavatam (12.13.18): Śrimad-bhagavatam puranam amalam yad vaisnavanam priyam – jest ono bardzo drogie wszystkim wielbicielom Pana. Opisy te nie mają nic wspólnego z czynami materialnymi, zadowalaniem zmysłów czy wyzwoleniem. Śrimad-Bhagavatam jest jedyną narracją, która w pełni opisuje transcendentalną naturę Najwyższego Pana i Jego wielbicieli. Dlatego też dusza zaangażowana w świadomości Krsny czerpie niekończącą się przyjemność ze słuchania takiej literatury transcendentalnej, tak jak młody chłopiec i dziewczyna czerpią przyjemność z obcowania ze sobą.
10.10 Znaczenie: Bardzo
znaczące w tym wersecie jest słowo buddhi-yogam.
Możemy sobie przypomnieć, że w Rozdziale Drugim Pan – instruując Arjunę –
powiedział, iż przekazał mu wiele rzeczy, i że naucza go sposobem buddhi-yogi. Teraz wytłumaczono, co to
jest buddhi-yoga. Sama buddhi-yoga jest działaniem w
świadomości Krsny i to jest najwyższą inteligencją. Buddhi oznacza inteligencję, a
yogam oznacza czynności mistyczne albo rozwój mistyczny. Kiedy ktoś próbuje
powrócić do domu, z powrotem do Boga, i w pełnej świadomości Krsny zaczyna
pełnić służbę oddania, wtedy jego działanie nazywane jest buddhi-yogą. Innymi słowy, buddhi-yoga
jest procesem, dzięki któremu można wydostać się z sideł tego materialnego
świata. Ostatecznym celem postępu jest Krsna. Ludzie nie wiedzą o tym; dlatego tak
ważne jest obcowanie z wielbicielami i bona fide mistrzem duchowym. Należy
wiedzieć, iż celem jest Krsna, i kiedy cel ten zostaje wyznaczony, wtedy
ścieżka powoli, ale progresywnie, jest pokonywana i ostateczny cel zostaje
osiągnięty.
Kto zna cel życia, ale
przywiązany jest do owoców swoich czynów, ten działa w karma-yodze. Kiedy wie, iż celem jest Krsna, ale znajduje
przyjemność w spekulacjach umysłowych, zamierzając w ten sposób poznać Krsnę,
działa w jnana-yodze. A jeśli zna cel
i szuka Krsny całkowicie w świadomości Krsny, poprzez służbę oddania, działa
wtedy w bhakti-yodze, czyli buddhi-yodze, która jest yogą kompletną. Ta kompletną yoga jest najwyższą doskonałością życia.
Ktoś może mieć bona fide
mistrza duchowego i może być związany z organizacją duchową, lecz jeśli nie
jest wystarczająco inteligentny, aby uczynić postęp, wtedy Krsna udziela mu
instrukcji od wewnątrz, tak aby ostatecznie mógł on bez trudu Go osiągnąć.
Wymaganą kwalifikacją jest ciągłe zaangażowanie w świadomość Krsny i pełnienie
z miłością i oddaniem wszelkiego rodzaju służb. Osoba taka powinna wykonywać
pewien rodzaj pracy dla Krsny i praca ta powinna być wykonywana z miłością.
Jeśli wielbiciel nie jest wystarczająco inteligentny, aby uczynić postęp na
ścieżce samorealizacji, ale jest szczery i oddany czynnościom służby oddania,
Pan daje mu szansę uczynienia postępu i ostatecznego osiągnięcia Go.
10.11 Znaczenie: Kiedy
Pan Caitanya rozpowszechniał w Benares intonowanie
Hare Krsna, Hare Krsna,
Krsna Krsna, Hare Hare;
Hare Rama, Hare Rama,
Rama Rama, Hare Hare,
tysiące ludzi podążało za Nim. Prakaśananda Sarasvati, bardzo wpływowy w
tym czasie uczony w Benares, wyśmiewał Pana Caitanyę, nazywając Go
sentymentalistą. Zdarza się, że filozofowie krytykują wielbicieli; sądzą
bowiem, że większość wielbicieli Pana znajduje się w ciemnościach ignorancji i,
jeśli chodzi o filozofię, są oni naiwnymi sentymentalistami. W rzeczywistości
jednak nie jest to prawdą. Są wielce kształceni naukowcy, którzy przedkładają
filozofię oddania ponad wszelkie inne, ale nawet jeśli wielbiciel nie korzysta
z ich literatury czy z pomocy swojego mistrza duchowego, to jeśli jest on
szczery w służbie oddania, otrzymuje pomoc od Krsny z wewnątrz swego serca.
Więc szczery wielbiciel, zaangażowany w służbę oddania, nie może być pozbawiony
wiedzy. Jedyną kwalifikacją jest to, aby pełnił służbę oddania w pełnej świadomości
Krsny.
Współcześni filozofowie
uważają, iż bez rozróżniania nie można posiadać czystej wiedzy. Dla nich
Najwyższy Pan daje tę odpowiedź: ci, którzy zaangażowani są w czystą służbę
oddania, mimo iż mogą nie posiadać dostatecznego wykształcenia i dostatecznej
wiedzy o zasadach wedyjskich, otrzymują pomoc od Najwyższego Pana. To właśnie
oznajmia ten werset.
Pan mówi Arjunie, że
zasadniczo nie można zrozumieć Najwyższej Prawdy, Prawdy Absolutnej, Najwyższej
Osoby Boga, jedynie przez spekulacje. Najwyższa Prawda jest tak ogromna, że
niemożliwością jest zrozumienie czy osiągnięcie Go jedynie przez wysiłek
umysłowy. Człowiek może spekulować miliony lat, lecz jeśli nie ma w nim
oddania, jeśli nie jest on miłośnikiem Najwyższej Prawdy, nigdy nie zrozumie
Krsny, czyli tej Prawdy Najwyższej. Jedynie przez służbę oddania można
zadowolić Najwyższą Prawdę, Krsnę, który poprzez Swoją niepojętą energię
objawia się sercu Swojego czystego wielbiciela. Czysty wielbiciel zawsze ma
Krsnę w swoim sercu; a dzięki obecności Krsny, który jest jak słońce,
natychmiast zostaje rozproszona ciemność ignorancji. Jest to szczególna łaska,
którą Krsna obdarza Swojego czystego wielbiciela.
Z powodu zanieczyszczeń nagromadzonych w obcowaniu z materią przez wiele, wiele milionów żywotów, nasze serce przykryte jest prochem materializmu. Ale kiedy zaangażujemy się w służbę oddania i będziemy bezustannie intonować Hare Krsna, brud ten szybko zostanie usunięty i wzniesiemy się do platformy czystej wiedzy. Ostateczny cel, Visnu, można osiągnąć jedynie przez to intonowanie i przez pełnienie służby oddania, a nie przez umysłowe spekulacje czy jałowe dysputy. Czysty wielbiciel nie musi martwić się o materialne potrzeby życia. Nie musi być niespokojny, ponieważ gdy usunie on ciemność ze swojego serca, automatycznie otrzyma wszystko od Najwyższego Pana, który zadowolony jest z jego pełnej miłości służby. W tym zawiera się istota nauk Bhagavad-gity. Przez studiowanie Bhagavad-gity można zostać duszą całkowicie podporządkowaną Panu i zaangażować się w czystą służbę oddania. Pod opieką Pana, wielbiciel całkowicie uwalnia się od wszelkiego materialistycznego wysiłku.
10.12-13 Znaczenie: W
tych dwóch wersetach Najwyższy Pan daje szansę współczesnym filozofom, gdyż z
wersetów tych wyraźnie wynika, że Najwyższy różni się od duszy indywidualnej.
Arjuna, wysłuchawszy czterech zasadniczych wersetów Bhagavad-gity w tym rozdziale, całkowicie uwolnił się od wszelkich
wątpliwości i zaakceptował Krsnę jako Najwyższą Osobę Boga. Natychmiast śmiało
oznajmia: "Ty jesteś param brahma, Najwyższą
Osobą Boga." Wcześniej Krsna powiedział, iż On jest stwórcą wszystkiego i
każdego. Każdy półbóg i każda istota ludzka zależna jest od Niego, chociaż z
powodu ignorancji uważają się za absolutnych i niezależnych od Najwyższego Pana
Krsny. Ignorancja taka może zostać całkowicie usunięta poprzez pełnienie służby
oddania. Pan wyjaśnił to już w wersecie poprzednim. Teraz, dzięki Jego łasce i
zgodnie ze wskazówkami wedyjskimi, Arjuna akceptuje Go jako Najwyższą Prawdę.
Kiedy nazywa Krsnę Najwyższą Osobą Boga, Prawdą Absolutną, nie jest to jedynie
pochlebstwo dla bliskiego przyjaciela. Wszystko co Arjuna mówi w tych dwóch
wersetach, potwierdzone jest przez prawdę wedyjską. Wedyjskie przekazy
potwierdzają, że Najwyższego Pana może poznać jedynie ten, kto pełni dla Niego
służbę oddania, podczas gdy dla innych jest to niemożliwe. W pismach wedyjskich
znajdziemy potwierdzenie każdego poszczególnego słowa z tych dwóch
wypowiedzianych przez Arjunę wersetów.
Kena Upanisad oznajmia,
iż spoczynkiem dla wszystkiego jest Najwyższy Brahman, a Krsna już wcześniej
wytłumaczył, że wszystko spoczywa w Nim. Mundaka
Upanisad potwierdza, że Najwyższego Pana, w którym wszystko spoczywa, mogą
zrealizować jedynie ci, którzy bezustannie myślą o Nim. To bezustanne myślenie
o Krsnie nazywa się smaranam i jest
jednym z procesów służby oddania. Tylko poprzez służbę oddania dla Krsny można
zrozumieć swoją pozycję i uwolnić się od tego materialnego ciała.
Vedy mówią o Najwyższym
Panu jako o najczystszym z czystych. Kto rozumie, że Krsna jest najwyższą
czystością, ten może zostać oczyszczony z wszelkich grzechów. Lecz nie może
uwolnić się od grzechów ten, kto nie podporządkował się Najwyższemu Panu. Tak
więc uznanie Krsny przez Arjunę za najwyższą czystość zgodne jest z literaturą
wedyjską. Potwierdzają to również wielkie osobistości, z których największą
jest Narada.
Krsna jest Najwyższą Osobą
Boga i dlatego powinniśmy zawsze medytować o Nim, czerpiąc radość ze swojego
transcendentalnego z Nim związku. Jest On najwyższym bytem i jest wolny od
potrzeb cielesnych, narodzin i śmierci. Potwierdza to nie tylko Arjuna, ale
cała literatura wedyjska, Purany i przekazy
historyczne. Cała literatura wedyjska opisuje Krsnę w ten sposób i On Sam mówi
o Sobie w Rozdziale Czwartym: "Chociaż jestem nienarodzonym, pojawiam się
na tej Ziemi, aby ustanowić zasady religijne." Jest On również najwyższym
początkiem. Sam nie mając źródła, jest przyczyną wszystkich przyczyn i wszystko
emanuje z Niego. Tę doskonałą wiedzę o Nim można otrzymać dzięki Jego łasce.
Arjuna mógł przemówić w ten sposób dzięki łasce Krsny. Jeśli chcemy zrozumieć Bhagavad-gitę, powinniśmy przyjąć oznajmienia tych wersetów. Nazywane jest to systemem parampara, zaakceptowaniem sukcesji uczniów. Nie można zrozumieć Bhagavad-gity nie będąc w sukcesji uczniów. Nie jest to możliwe na drodze tzw. wykształcenia akademickiego. Na nieszczęście, osoby dumne z takiego wykształcenia, nie zważając na tak wiele dowodów literatury wedyjskiej, uparcie utrzymują, iż Krsna jest Tylko zwykłą osobą.
10.14 Znaczenie: Arjuna zapewnia tutaj, że niewierzące, demoniczne z natury osoby nie mogą poznać Krsny. Nie znają Go nawet półbogowie, a cóż dopiero mówić o tzw. naukowcach tego współczesnego świata? Dzięki łasce Najwyższego Pana Arjuna zrozumiał, że Najwyższą Prawdą jest Krsna, i że jest On doskonały. Dlatego należy pójść w ślady Arjuny. Został on upełnomocniony dzięki temu, że przyjął przekaz Bhagavad-gity. Jak wiemy z Rozdziału Czwartego, system parampara (sukcesji uczniów) dla zrozumienia nauk Bhagavad-gity został przerwany i dlatego Krsna, poprzez Arjunę (którego uważał za Swojego bliskiego przyjaciela i wielkiego wielbiciela), odnowił sukcesję uczniów. Dlatego, jak zostało to przedstawione w naszym Wprowadzeniu do Gitopanisad, Bhagavad-gitę należy poznawać w systemie parampara. Kiedy system parampara został przerwany, Arjuna został wybrany tym, który miał go odnowić. Przyjęcie przez Arjunę wszystkiego, co Krsna powiedział, powinno być gorliwie naśladowane. Albowiem tylko wtedy będziemy mogli zrozumieć istotę Bhagavad-gity i tylko wtedy będziemy mogli zrozumieć, że Krsna jest Najwyższą Osobą Boga.
10.15 Znaczenie: Najwyższego
Pana Krsnę mogą poznać tylko osoby, które są w związku z Nim poprzez pełnienie służby
oddania, tak jak Arjuna i jego następcy. Osoby o naturze demonicznej czy o
mentalności ateistów nie mogą poznać Krsny. Spekulacja umysłowa, która oddala
od Najwyższego Pana, jest poważnym grzechem, a kto nie zna Krsny, ten nie
powinien pisać komentarzy do Bhagavad-gity.
Jest ona przekazem Krsny, i ponieważ jest nauką Krsny, należy poznawać ją
od Krsny, tak jak poznawał ją Arjuna. Nie należy przyjmować tej nauki od
ateistów.
Jak oznajmia Śrimad-Bhagavatam (1.2.11)
vadanti tat tattva-vidas tattvam yaj jnanam advayam
brahmeti
paramatmeti bhagavan iti śabdyate
Najwyższa Prawda realizowana jest w trzech aspektach: jako bezosobowy Brahman, jako zlokalizowana Paramatma i ostatecznie jako Najwyższa Osoba Boga. Więc na ostatnim etapie poznawania Prawdy Absolutnej dochodzi się do Najwyższej Osoby Boga. Zwykły człowiek, a nawet człowiek wyzwolony, który zrealizował bezosobowego Brahmana albo zlokalizowaną Paramatmę, może nie rozumieć osoby Boga. Takie osoby mogą zatem starać się zrozumieć Najwyższą Osobę z wersetów Bhagavad-gity, które mówione są przez tę osobę, Krsnę. Czasami impersonaliści akceptują Krsnę jako Bhagavana albo uznają Jego autorytet. Jednakże wiele wyzwolonych osób nie może zrozumieć Krsny jako Purusottamy, Najwyższej Osoby. Dlatego Arjuna zwraca się do Niego jako do Purusottamy. Jednakże ktoś nadal może nie być w stanie zrozumieć, że Krsna jest ojcem wszystkich żywych istot. Dlatego Arjuna nazywa Go tutaj Bhuta-bhavana. A nawet jeśli ktoś dojdzie do rozumienia, że On jest ojcem wszystkich żywych istot, to jednak nadal może on nie znać Go jako najwyższego kontrolera. Dlatego został On tutaj nazwany Bhuteśa, najwyższym kontrolerem każdego. Nawet jeśli ktoś zna Krsnę jako najwyższego kontrolera wszystkich żywych istot, to ciągle może nie wiedzieć, że jest On źródłem wszystkich półbogów. Dlatego został tutaj nazwany Devadeva, Bogiem czczonym przez wszystkich półbogów. I jeśli nawet ktoś zna Go jako Boga wszystkich półbogów, może nie wiedzieć, iż jest On właścicielem wszystkiego. Dlatego Arjuna nazwał Go tutaj Jagatpati. W ten sposób została przedstawiona tutaj prawda o Krsnie, którą zrealizował Arjuna, i my powinniśmy pójść w jego ślady, aby zrozumieć Krsnę, jakim On jest.
10.16 Znaczenie: Z wersetu tego wynika, iż Arjuna jest już usatysfakcjonowany swoim zrozumieniem Najwyższego Pana Krsny. Dzięki łasce Krsny Arjuna ma osobiste doświadczenie, inteligencję i wiedzę, i wszystko cokolwiek można zdobyć za ich pośrednictwem. I zrozumiał on Krsnę jako Najwyższą Osobę Boga. Mimo iż on sam nie ma żadnych wątpliwości, to jednak prosi Krsnę, aby wytłumaczył mu Swoją wszechprzenikającą naturę. Ludzie na ogół, a szczególnie impersonaliści, zainteresowani są głównie wszechprzenikającą naturą Najwyższego. Więc Arjuna pyta Krsnę, w jaki sposób istnieje On w Swoim wszechprzenikającym aspekcie poprzez Swoje różne energie. Należy wiedzieć, że Arjuna zadaje to pytanie w imieniu zwykłych ludzi.
10.17 Znaczenie: Jak o tym była mowa w rozdziale poprzednim, Najwyższa Osoba Boga pozostaje pod przykryciem Swojej yoga-mayi i zobaczyć Go mogą tylko dusze podporządkowane Jemu i wielbiciele. Teraz Arjuna przekonany jest, że jego przyjaciel, Krsna, jest Najwyższym Bogiem, ale chce on poznać główny proces, poprzez który zwykły człowiek może zrozumieć wszechprzenikającego Pana. Żaden zwykły człowiek, włączając w to demonów i ateistów, nie może znać Krsny, ponieważ strzeżony jest On przez Swoją energię yoga-mayę. Więc znowu Arjuna zadaje pytania dla ich korzyści. Zaawansowany wielbiciel Najwyższego Pana zainteresowany jest nie tylko swoim własnym zrozumieniem, ale i tym, w jaki sposób cały rodzaj ludzki może zostać oświecony wiedzą. Powodowany miłosierdziem, jako że jest on Vaisnavą, wielbicielem, Arjuna pragnie tę wiedzę o wszechprzenikalności Najwyższego Pana udostępnić zwykłemu człowiekowi. Nazywa tu Krsnę yoginem, ponieważ Śri Krsna jest panem energii yoga-maya, której może używać do zasłaniania się lub odsłaniania przed zwykłym człowiekiem. Zwykły człowiek, który nie ma miłości do Krsny, nie może zawsze myśleć o Krsnie; dlatego musi on myśleć materialnie. Arjuna bierze tutaj pod uwagę materialistyczny sposób myślenia ludzi w tym świecie. Słowa kesu kesu ca bhavesu odnoszą się do materialnej natury (słowo bhava znaczy "rzeczy materialne"). Ponieważ materialiści nie mogą zrozumieć Krsny w sposób duchowy, otrzymują oni radę, aby skoncentrowali swój umysł na rzeczach fizycznych i zobaczyli, w jaki sposób Krsna manifestuje się poprzez reprezentacje fizyczne.
10.18 Znaczenie: Podobne
zdania zostały wypowiedziane do Suty Gosvamiego przez rsich z Naimisaranya, którym przewodził Śaunaka. Oto te zdania:
vayam tu na vitrpyama uttama-śloka-vikrame
yac chrnvatam rasa-jnanam svadu svadu pade pade
"Nawet bezustannie
słuchając o transcendentalnych rozrywkach Krsny, wysławianego przez wyborne
modlitwy, nigdy nie można nasycić się nimi. Ci, którzy weszli w
transcendentalny związek z Krsną, na każdym kroku rozkoszują się opisami
rozrywek Pana." (Śrimad-Bhagavatam 1.1.19)
Dlatego Arjuna pragnie słuchać o Krsnie, szczególnie o tym, w jaki sposób jest
On wszechprzenikającym Najwyższym Panem.
Każde opowiadanie czy zdanie dotyczące Krsny podobne jest nektarowi, amrtam. Nektaru tego można skosztować przez praktyczne doświadczenie. Współczesne opowiadania, wymysły i historyjki, różne są od opisów transcendentalnych rozrywek Pana. Różnica polega na tym, że słuchanie takich opowiadań prowadzi do zmęczenia i przesytu, ale nigdy nie można się zmęczyć słuchaniem o Krsnie. Jest tak dlatego, że historia całego wszechświata pełna jest odnośników do rozrywek inkarnacji Boga. Na przykład Purany są opowiadaniami z wieków przeszłych, które relacjonują rozrywki różnych inkarnacji Pana. W ten sposób tematy te pozostają zawsze świeże, mimo wielokrotnego czytania.
10.19 Znaczenie: Nie
można wyobrazić sobie wielkości Krsny i Jego bogactw. Ograniczoność zmysłów
duszy indywidualnej nie pozwala jej zrozumieć ogółu przedsięwzięć Krsny.
Jednakże wielbiciele próbują zrozumieć Krsnę, lecz nie na tej zasadzie, iż będą
mogli – w jakimkolwiek czasie czy na jakimkolwiek etapie życia – zrozumieć Go
całkowicie. Raczej, same tematy o Krsnie są tak odświeżające, że zdają się one
być nektarem. Więc radują się nimi. Czyści wielbiciele czerpią transcendentalną
przyjemność z dyskutowania o bogactwach Krsny i Jego różnych energiach. Dlatego
pragną słuchać i rozmawiać o nich. Krsna wie, iż żywe istoty nie są w stanie
ogarnąć rozmiarów Jego bogactw; dlatego zgadza się opowiedzieć tylko o
zasadniczych manifestacjach Swoich różnych energii. Słowo pradhanyatah ("zasadnicze") jest bardzo ważne, jako że my
możemy zrozumieć tylko niewiele zasadniczych szczegółów dotyczących Najwyższego
Pana, którego cechy są nieograniczone. Zrozumienie ich wszystkich nie jest
rzeczą możliwą. Słowo vibhuti, użyte
w tym wersecie, odnosi się do mocy, przez które kontroluje On całą
manifestację. Według słownika Amara-kośa,
vibhuti wskazuje na moce wyjątkowe.
Tych wyjątkowych mocy Najwyższego Pana ani manifestacji Jego boskiej energii nie mogą zrozumieć impersonaliści ani zwolennicy panteizmu. Jego energie rozdzielone są w różnych manifestacjach, zarówno w świecie materialnym, jak i duchowym. Teraz Krsna opisuje to, co zwykły człowiek może postrzegać bezpośrednio. W ten sposób zostanie opisana część Jego zróżnicowanej energii.
10.20 Znaczenie: W
tym wersecie Arjuna został nazwany Gudakeśą, to znaczy "tym, który
zwalczył ciemności snu". Ci, którzy pozostają w uśpieniu w ciemnościach ignorancji,
nie mogą zrozumieć, w jaki sposób Najwyższy Bóg przejawia się w świecie
duchowym i materialnym. Więc takie zwrócenie się Krsny do Arjuny jest bardzo
znaczące. Ponieważ Arjuna znajduje się ponad taką ciemnością, Osoba Boga zgadza
się opisać mu Swoje różne bogactwa.
Krsna wpierw informuje Arjunę,
że poprzez Swoją pierwotną ekspansję jest duszą całej manifestacji kosmicznej.
Przed stworzeniem tego świata materialnego, Najwyższy Pan, poprzez Swoją
kompletną ekspansję, przyjmuje inkarnację purusa
i z Niego wszystko bierze początek. Zatem On jest atmą, duszą mahat-tattvy, elementów
wszechświata. To nie totalna energia materialna jest przyczyną stworzenia, ale
Maha-Visnu, który wchodzi w mahat-tattvę,
całość energii materialnej. On jest duszą. Kiedy Maha-Visnu wchodzi w
zamanifestowane wszechświaty, ponownie manifestuje się On jako Dusza Najwyższa
w każdej istocie. Mamy doświadczenie, że określone ciało żywej istoty istnieje
dzięki obecności w nim iskry duchowej. Bez obecności tej iskry duchowej ciało
nie może się rozwijać. Podobnie, ta manifestacja materialna nie może się
rozwijać, jeśli nie wkroczy w nią Dusza Najwyższa, Krsna. Jak, oznajmia Subala Upanisad,
prakrty-adi-sarva-bhutantar-yami sarva-śesi ca narayanah: "Najwyższa
Osoba Boga istnieje jako Dusza Najwyższa we wszystkich zamanifestowanych
wszechświatach."
Opis trzech purusa-avatarów podany jest w Śrimad-Bhagavatam. Są Oni opisani
również w Satvata-tantra. Visnos tu trini
rupani purusakhyany atho viduh: Najwyższa Osoba Boga przejawia trzy postaci
w manifestacji materialnej:
Karanodakaśayi Visnu,
Garbhodakaśayi Visnu i
Ksirodakaśayi Visnu.
Maha-Visnu, czyli Karanodakaśayi Visnu, jest opisany w Brahma-samhicie (5.47). Yah karanarnava-jale bhajati sma yoga-nidram: Najwyższy Pan, Krsna, przyczyna wszystkich przyczyn, spoczywa w oceanie kosmicznym jako Maha-Visnu. A zatem Krsna jest początkiem tego wszechświata, utrzymuje tę manifestację i jest końcem całej tej energii.
10.21 Znaczenie: Jest
dwunastu Adityów, z których Krsna jest głównym. A pomiędzy wszystkimi ciałami
niebieskimi migoczącymi na niebie, najważniejszym jest słońce, które w Brahma-samhicie przyjmowane jest za
jedno z Jego błyszczących oczu. Jest pięćdziesiąt rodzajów wiatrów wiejących w
przestrzeni, a kontrolujące bóstwo tych wiatrów, Marici, reprezentuje Krsnę.
Między gwiazdami, księżyc najbardziej wyróżnia się w nocy i w ten sposób reprezentuje on Krsnę. Z wersetu tego wynika, że księżyc jest jedną z gwiazd. Zatem gwiazdy, które migoczą na niebie, również odbijają światło słońca. Literatura wedyjska nie akceptuje teorii mówiącej, że jest wiele słońc we wszechświecie. Słońce jest jedno, i tak księżyc, jak i gwiazdy świecą dzięki odbiciu słonecznemu. Ponieważ Bhagavad-gita nadmienia tutaj, że księżyc jest jedną z gwiazd, świecące gwiazdy nie są słońcami, lecz podobne są do księżyca.
10.22 Znaczenie: Różnica pomiędzy materią a duchem jest taka, że materia nie ma świadomości, która właściwa jest tylko istotom żywym. Dlatego ta świadomość jest czymś najwyższym i wiecznym. Nie można stworzyć świadomości poprzez kombinację elementów materialnych.
10.23 Znaczenie: Jest jedenastu Rudrów, wśród których Śankara (Pan Śiva) jest najważniejszym. Jest on inkarnacją Najwyższego Pana kierującą w tym świecie guną ignorancji. Głównym pomiędzy Yaksami i Raksasami jest Kuvera, skarbnik półbogów, i jest on reprezentacją Najwyższego Pana. Meru jest górą słynną z bogatych zasobów naturalnych.
10.24 Znaczenie: Indra jest półbogiem przewodzącym na planetach niebiańskich i znany jest jako król niebios. Planeta, na której panuje, nazywa się Indraloką. Brhaspati jest kapłanem Indry, i ponieważ Indra jest głównym królem, Brhaspati jest głównym kapłanem. I tak jak Indra jest wodzem wszystkich królów, podobnie Skanda, czyli Kartikeya, syn Parvati i Pana Śivy, jest wodzem wszystkich przywódców wojskowych. Zaś, spośród wszystkich zbiorników wodnych największym jest ocean. Wszystkie te reprezentacje Krsny są jedynie śladem Jego wielkości.
10.25 Znaczenie: Brahma,
pierwsza żywa istota w tym wszechświecie, stworzył kilku synów w celu
rozmnożenia różnego rodzaju gatunków. Spośród jego synów, Bhrgu jest
najpotężniejszym mędrcem. Spośród wszystkich wibracji transcendentalnych, om (omkara) reprezentuje Krsnę, a spośród
wszystkich ofiar, intonowanie
Hare Krsna, Hare Krsna,
Krsna Krsna, Hare Hare;
Hare Rama, Hare Rama,
Rama Rama, Hare Hare
jest najczystszą reprezentacją Krsny. Czasami polecane są ofiary ze zwierząt, ale w ofierze Hare Krsna, Hare Krsna – nie ma mowy o przemocy. Jest to ofiara najprostsza i najbardziej czysta. Cokolwiek jest wzniosłego w tym świecie, to jest to reprezentacją Krsny. Dlatego Himalaje, najwyższe w świecie góry, również reprezentują Krsnę. W poprzednim wersecie wspomniana została góra Meru, ale Meru jest czasami ruchoma, podczas gdy Himalaje są zawsze nieruchome. A więc Himalaje są większe od Meru.
10.26 Znaczenie: Drzewo figowe (aśvattha) jest jednym z najpiękniejszych i najwyższych drzew i ludzie w Indiach często czczą je, traktując to jako jeden ze swoich codziennych, porannych rytuałów. Spośród półbogów czczą również Naradę, który jest uważany za największego wielbiciela w tym wszechświecie. Jest on reprezentacją Krsny jako wielbiciel (bhakta). Planetę Gandharva zamieszkują pięknie śpiewające istoty, a pomiędzy nimi najlepszym śpiewakiem jest Citraratha. Spośród doskonałych żywych istot, Kapila, syn Devahuti, jest reprezentantem Krsny. Jest On uważany za inkarnację Krsny, a o Jego filozofii jest wzmianka w Śrimad-Bhagavatam. Później sławę zdobył inny Kapila, ale jego filozofia jest ateistyczna. A więc jest pomiędzy nimi przepastna różnica.
10.27 Znaczenie: Pewnego
razu, półbogowie, będący wielbicielami Pana, i demony (asury) wzięli udział w
ubijaniu oceanu, z którego powstał nektar i trucizna, i Pan Śiva wypił
truciznę. Z nektaru zaś powstało wiele istot, pomiędzy którymi był koń zwany
Uccaihśravą i słoń Airavata. Dlatego zwierzęta te mają szczególne znaczenie i
są reprezentantami Krsny.
Reprezentantem Krsny pomiędzy istotami ludzkimi jest król, ponieważ Krsna utrzymuje wszechświat, a królowie, którzy wybierani są na podstawie pobożnych kwalifikacji, utrzymują swoje królestwa. Królowie tacy jak Maharaja Yudhisthira, Maharaja Pariksit i Pan Rama, wszyscy byli doskonałymi monarchami, zawsze myślącymi o dobrobycie swoich poddanych. W literaturze wedyjskiej król uważany jest za reprezentanta Boga. W tym wieku jednakże, monarchia uległa rozkładowi – wraz z zanikiem zasad religijnych – i w końcu została zniesiona. Należy jednak wiedzieć, iż w przeszłości, pod panowaniem prawych królów, ludzie byli bardziej szczęśliwi.
10.28 Znaczenie: Piorun, jako potężna broń, reprezentuje moc Krsny. Na Krsnaloce zaś, w niebie duchowym, są krowy, które można doić o każdej porze i zawsze dadzą tyle mleka, ile się tylko zapragnie. Oczywiście krowy takie nie istnieją w świecie materialnym, ale tutaj mowa jest o krowach z Krsnaloki. Pan utrzymuje wiele takich krów, nazywanych surabhi, zajmując się również ich pasieniem. Kandarpa jest seksualnym pragnieniem dawania narodzin dobrym synom; zatem Kandarpa jest reprezentantem Krsny. Czasami seks traktuje się jedynie jako przyjemność zmysłową, lecz taki seks nie reprezentuje Krsny. Ale seks, którego celem jest dawanie życia dobrym dzieciom, nazywany jest Kandarpą i reprezentuje Krsnę.
10.29 Znaczenie: Pomiędzy wielokapturowymi wężami Naga, Ananta jest największym. Tak jak półbóg Varuna jest najpotężniejszym pomiędzy istotami wodnymi. Obaj oni reprezentują Krsnę. Aryama, który również reprezentuje Krsnę, zarządza planetą Pitów, czyli przodków. Jest wiele żywych istot, które zajmują się wymierzaniem kary złoczyńcom, i wodzem ich jest Yama. Yama przebywa na planecie znajdującej się w pobliżu tej ziemskiej planety. Ci, którzy wiodą grzeszne życie, po śmierci zabierani są do tego miejsca, gdzie Yama karze ich w przeróżny sposób.
10.30 Znaczenie: Diti
i Aditi są dwiema siostrami. Synowie Aditi nazywani są Adityami i wszyscy są
oddani Panu, podczas gdy synowie Diti, nazywani Daityami, są ateistami. Mimo iż
Prahlada narodził się w rodzinie Daityów, już od najmłodszych lat był on
wielkim wielbicielem Pana. Dzięki swojej służbie oddania i pobożnej naturze,
uważany jest on za reprezentanta Krsny.
Jest wiele zwycięskich czynników, ale czas jest tym, który niszczy wszystko w tym materialnym świecie – dlatego reprezentuje Krsnę. Lew jest najpotężniejszym i najbardziej okrutnym spośród zwierząt; a wśród milionów gatunków ptaków, Garuda, nosiciel Pana Visnu, jest największym.
10.31 Znaczenie: Spośród wszystkich stworzeń wodnych, jednym z największych i najbardziej niebezpiecznych dla człowieka jest rekin. Dlatego reprezentuje on Krsnę.
10.32 Znaczenie: Pomiędzy
wszelkimi stworzonymi manifestacjami, pierwszą jest stworzenie sumy elementów
materialnych. Jak wyjaśniono wcześniej kosmiczną manifestację tworzy i kieruje
nią Maha-Visnu, Garbhodakaśayi Visnu i Ksirodakaśayi Visnu, a następnie jest
ona kontrolowana przez Pana Śivę. Brahma jest stwórcą wtórnym. Wszyscy ci
kontrolerzy stworzenia, utrzymywania i zniszczenia są różnymi inkarnacjami
materialnych jakości Najwyższego Pana. Dlatego On jest początkiem, środkiem i
końcem wszelkiego stworzenia.
Dla zaawansowanych studiów są
różne księgi wiedzy, takie jak cztery Vedy,
sześć dzieł uzupełniających je, Vedanta-sutra,
księgi logiki, księgi religijne i Purany.
Więc w sumie jest czternaście grup ksiąg wiedzy. Spośród tych ksiąg, Krsnę
reprezentuje szczególnie Vedanta-sutra, która
przedstawia adhyatma-vidyę, wiedzę
duchową.
Logicy posługują się różnego rodzaju argumentami. Potwierdzenie własnego argumentu dowodem; który również popiera argumenty strony przeciwnej, jest zwane jalpa. Zwykłe usiłowanie pokonania przeciwnika zwie się vitanda. Ale rzeczywista konkluzja jest zwana vada. Ta ostateczna prawda jest reprezentacją Krsny.
10.33 Znaczenie: A-kara, pierwsza litera w alfabecie sanskryckim, jest początkiem literatury
wedyjskiej. Ponieważ bez a-kara nie
można nic wymówić, jest ona początkiem dźwięku. W sanskrycie jest również wiele
słów złożonych, z których słowo podwójne, jak rama-krsna, nazywane jest
dvandva. Na przykład rama i krsna mają tę samą formę, i dlatego
złożenie tych dwóch wyrazów nazywane jest słowem podwójnym.
Pomiędzy wszystkimi zabójcami,
ostatecznym jest czas, gdyż zabija on wszystko. Czas jest reprezentantem Krsny,
ponieważ w odpowiednim czasie wszystko zostanie unicestwione w wielkim ogniu.
Pomiędzy żywymi istotami, które są stwórcami, głównym jest czterogłowy Brahma. Dlatego reprezentuje on Najwyższego Pana, Krsnę.
10.34 Znaczenie: Człowiek
umiera od momentu, w którym przychodzi na świat. Więc śmierć niszczy żywe istoty
w każdej chwili, zaś ostatni jej cios nazywany jest samą śmiercią. Tą śmiercią
jest Krsna. Wszystkie gatunki życia podlegają sześciu podstawowym zmianom.
Rodzą się, rosną, trwają przez pewien czas, rozmnażają się, słabną i
ostatecznie giną. Pierwszą tą zmianą jest uwolnienie się z łona, i to jest
również Krsną. Narodziny są początkiem wszelkich dalszych czynności.
Siedem wymienionych bogactw:
sława,
szczęście,
piękna mowa,
pamięć,
inteligencja,
stałość i
cierpliwość,
uważane są za żeńskie. Jeśli ktoś posiada wszystkie albo niektóre z nich, staje się sławny. Jeśli człowiek słynie jako prawy, to czyni go to chwalebnym. Sanskryt zaś jest językiem doskonałym i dlatego jest bardzo sławny. Jeśli ktoś studiuje coś i może zapamiętać istotę, to znaczy, że został obdarzony dobrą pamięcią, czyli smrti. A zdolność nie tylko czytania wielu książek na różne tematy, ale również możliwość zrozumienia ich i zastosowania w razie potrzeby jest inteligencją (medha), która jest innym przymiotem. Zdolność pokonania niestałości jest zwana niewzruszonością czy stałością (dhrti). A gdy ktoś jest w pełni kwalifikowany, a mimo to jest pokorny i łagodny, i gdy jest w stanie utrzymać równowagę zarówno w niedoli, jak i w radosnej ekstazie, posiada on bogactwo zwane cierpliwością (ksama).
10.35 Znaczenie: Jak
to już Pan oznajmił wcześniej, pomiędzy wszystkimi Vedami jest On Sama Vedą.
Sama Veda jest bogata w piękne pieśni grane i śpiewane przez różnych
półbogów. Jedną z tych pieśni jest Brhat-sama,
która ma wyśmienitą melodię i śpiewana jest o północy.
W sanskrycie są określone
reguły, jeśli chodzi o układanie poezji. Rytm i ilość zgłosek nie są dowolne,
tak jak we współczesnej poezji. Pomiędzy taką poezją najważniejszą jest mantra Gayatri, intonowana przez
odpowiednio kwalifikowanych braminów. O
mantrze Gayatri jest wzmianka w
Śrimad-Bhagavatam. Ponieważ mantra ta
ma służyć szczególnie realizacji Boga, reprezentuje ona Najwyższego Pana.
Przeznaczona jest ona dla ludzi zaawansowanych duchowo. I kiedy ktoś osiąga
sukces w intonowaniu jej, może on przeniknąć transcendentalną pozycję Pana. Aby
intonować Gayatri, trzeba być usytuowanym w
gunie dobroci, czyli posiadać wszystkie kwalifikacje właściwe dla tej siły
natury materialnej. Mantra Gayatri ma
bardzo duże znaczenie w cywilizacji wedyjskiej i uważana jest za dźwiękową
inkarnację Brahmana. Zapoczątkował ją Brahma, i od niego mantra ta jest przekazywana poprzez sukcesję uczniów.
Za najlepsze miesiące w Indiach uważany jest listopad i grudzień, ponieważ w tym czasie zbiera się tam plony z pól i ludzie są wówczas bardzo szczęśliwi. Oczywiście powszechnie najbardziej ulubioną porą roku jest wiosna, kiedy nie jest ani zbyt zimno, ani zbyt gorąco, a zaczynają kwitnąć drzewa i kwiaty. Wiosną odbywa się również wiele uroczystości związanych z rozrywkami Krsny. Dlatego pora ta uważana jest za najbardziej radosną ze wszystkich i jest ona reprezentantką Najwyższego Pana, Krsny.
10.36 Znaczenie: Jest
wielu różnych oszustów w całym świecie. Pomiędzy wszystkimi oszustwami, hazard
zajmuje przednie miejsce i dlatego reprezentuje Krsnę. Jako Najwyższy, Krsna
może być większym oszustem niż jakikolwiek człowiek. Jeśli Krsna decyduje się
kogoś podejść, nikt nie może prześcignąć Go w Jego podstępie. Jego wielkość nie
jest jednostronna. Jest On wielki pod każdym względem.
On jest zwycięstwem zwycięzców i On jest przepychem wśród wszelkich wspaniałości. Pomiędzy przedsiębiorczymi i pracowitymi, On jest najbardziej przedsiębiorczy i pracowity. Pomiędzy poszukiwaczami przygód, On doświadcza ich najwięcej, a pomiędzy mocnymi, On jest najmocniejszy. Kiedy Krsna obecny był na Ziemi, nikt nie był w stanie przewyższyć Go w sile. Już w dzieciństwie podniósł On Górę Govardhana. Nikt nie może prześcignąć Go w Jego podstępach; nikt nie może przewyższyć Go w przepychu; nikt nie może prześcignąć Go w zwycięstwie; nikt nie może prześcignąć Go w przedsiębiorczości ani pokonać Jego siły.
10.37 Znaczenie: Krsna
jest oryginalną Najwyższą Osobą Boga, a Baladeva jest bezpośrednią ekspansją Krsny.
Zarówno Pan Krsna, jak i Baladeva pojawili się jako synowie Vasudevy, więc obaj
mogą zostać nazwani Vasudevą. Z innego punktu widzenia: ponieważ Krsna nigdy
nie opuszcza Vrndavany, wszystkie formy Krsny, które pojawiają się w innych
miejscach, są Jego ekspansjami. Vasudeva jest bezpośrednią ekspansją Krsny,
więc nie jest On różny od Krsny. Należy wiedzieć, że Vasudevą, o którym mówi
ten werset Bhagavad-gity, jest
Baladeva, czyli Balarama, ponieważ jest On oryginalnym źródłem wszystkich
inkarnacji, więc jest jedynym źródłem Vasudevy. Bezpośrednie ekspansje Pana są
zwane svamśa (ekspansje osobiste), a
są również ekspansje zwane vibhinnamśa (ekspansje
oddzielne).
Pomiędzy synami Pandu, Arjuna słynie jako Dhananjaya. W rzeczywistości jest on najlepszym z ludzi i dlatego reprezentuje Krsnę. Pomiędzy mędrcami muni, czyli ludźmi wykształconymi w wiedzy wedyjskiej, największym jest Vyasa, gdyż on wytłumaczył wiedzę wedyjską na wiele różnych sposobów, tak aby mogły ją zrozumieć szerokie rzesze ludzi w tym wieku Kali. Vyasa znany jest również jako inkarnacja Krsny, dlatego również reprezentuje on Krsnę. Kavi – to ci, którzy są w stanie rozważyć gruntownie każdy temat. Pomiędzy kavitami, Uśana, Śukracarya, był mistrzem duchowym demonów. Był on niezwykle inteligentny i był przewidującym i doskonałym politykiem. Zatem Śukracarya jest jeszcze jednym reprezentantem mocy Krsny.
10.38 Znaczenie: Jest wiele czynników karzących, z których najważniejszymi są te, które wymierzają karę przestępcom. Kiedy karani są złoczyńcy, to rózga karząca reprezentuje wtedy Krsnę. Pomiędzy tymi, którzy próbują odnieść zwycięstwo na jakimś polu działania, najbardziej zwycięskim elementem jest moralność. Pomiędzy czynnościami słuchania, myślenia i medytacji, najważniejszą jest cisza, gdyż poprzez ciszę można zrobić szybki postęp. Mędrcem jest ten, kto potrafi rozróżnić ducha od materii, wyższą naturę Boga od niższej. Taka wiedza jest Samym Krsną.
10.39 Znaczenie: Wszystko ma swoją przyczynę i tą przyczyną albo nasieniem manifestacji jest Krsna. Nic nie może istnieć bez energii Krsny, dlatego jest On nazywany wszechmocnym. Bez Jego mocy nie mogą istnieć ani przedmioty ruchome, ani nieruchome. Każda więc egzystencja, której podstawą nie jest energia Krsny, nazywana jest mayą, to znaczy, "czymś czego nie ma".
10.40 Znaczenie: Jak oznajmia literatura wedyjska, mimo iż bogactwa i energie Najwyższego można poznawać na różne sposoby, to bogactwom tym i mocom nie ma końca. Dlatego nie wszystkie z nich można wytłumaczyć. Tych parę przykładów Krsna podał Arjunie dla zaspokojenia jego ciekawości.
10.41 Znaczenie: Należy wiedzieć, że cokolwiek jest pięknego i chwalebnego w świecie duchowym i materialnym jest to tylko cząstkową manifestacją bogactw Krsny. Wszystko, co jest niezwykle okazałe, reprezentuje bogactwo Krsny.
10.42 Znaczenie: Najwyższy
Pan reprezentowany jest w całym wszechświecie materialnym przez przenikającą
wszystko Duszę Najwyższą. Pan mówi tutaj Arjunie, że nie ma sensu rozmyślać, w
jaki sposób rzeczy istnieją w swoich niezależnych wielkościach i mocach.
Powinien on wiedzieć, iż wszystko istnieje dzięki temu, że Krsna przenika to
jako Dusza Najwyższa. Wszystko, począwszy od Brahmy, najpotężniejszej istoty,
aż do najmniejszej mrówki, istnieje dzięki temu, że Pan przenika to wszystko i
utrzymuje.
Istnieje pewna Misja, która
głosi, że kult półbogów wiedzie do Najwyższej Osoby Boga, czyli najwyższego
celu. Jednakże Pan absolutnie nie pochwala kultu półbogów, gdyż nawet najwięksi
z nich, tacy jak Brahma i Śiva, reprezentują jedynie cząstkę mocy Najwyższego
Pana. On jest źródłem wszystkiego co istnieje i nikt nie może Go przewyższyć.
Jest On asamaurdhva, co oznacza, iż
nikt nie jest wyższy od Niego ani Jemu równy. Padma Purana mówi, iż ten, kto uważa Najwyższego Pana Krsnę za
równego półbogom – nawet jeśli są to Brahma i Śiva – od razu staje się ateistą.
Jeśli jednak ktoś dokładnie studiuje różne opisy bogactw i ekspansji energii
Krsny, wtedy niewątpliwie może zrozumieć pozycję Najwyższego Pana i zostać Jego
niewzruszonym wielbicielem. Pan jest wszechprzenikający poprzez ekspansję
Swojej cząstkowej reprezentacji, Duszy Najwyższej, która przenika wszystko co
istnieje. Dlatego czyści wielbiciele koncentrują swoje umysły w świadomości
Krsny, pełniąc zawsze służbę oddania. W ten sposób zawsze znajdują się w
pozycji transcendentalnej. Rozdział ten, w wersetach od ósmego do jedenastego,
bardzo wyraźnie poleca służbę oddania i wielbienie Krsny. Jest to droga czystej
służby oddania. Rozdział ten także dokładnie wyjaśnia, w jaki sposób można
osiągnąć najwyższą doskonałość, którą jest obcowanie z Najwyższą Osobą Boga.
Śrila Baladeva Vidyabhusana, wielki acarya
w sukcesji uczniów pochodzącej od Krsny, kończy swój komentarz do tego
rozdziału, mówiąc:
yac-chakti-leśat suryadya bhavanty aty-ugra-tejasah
yad-amśena dhrtam viśvam sa krsno daśame 'rcyate
Nawet potężne słońce otrzymuje moc z potężnej energii Pana Krsny, a cały
świat utrzymywany jest przez częściową ekspansję Krsny. Dlatego należy czcić
Pana Krsnę.
W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do Dziesiątego Rozdziału Śrimad Bhagavad-gity, traktującego o Bogactwie Absolutu.